RYNEK KAPITAŁOWY I FINANSOWY

1. Co to jest instrument finansowy?

Instrument finansowy - rozumie się przez to kontrakt, który powoduje powstanie aktywów finansowych u jednej ze stron i zobowiązania finansowego albo instrumentu kapitałowego u drugiej ze stron pod warunkiem, że z kontraktu zawartego między dwiema lub więcej stronami jednoznacznie wynikają skutki gospodarcze, bez względu na to, czy wykonanie praw lub zobowiązań wynikających z kontraktu ma charakter bezwarunkowy albo warunkowy.

2. Komisja nadzoru finansowego, miejsce i rola w systemie finansowym.

Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nadzór nad podmiotami prowadzącymi działalność na rynku kapitałowym, w tym: firmami inwestycyjnymi, towarzystwami funduszy inwestycyjnych, spółkami prowadzącymi rynek regulowany oraz giełdy towarowe, spółką prowadzącą depozyty papierów wartościowych, bankami powierniczymi i innymi podmiotami wymienionymi w ustawie o nadzorze nad rynkiem kapitałowym.

Celem nadzoru jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania tego rynku kapitałowego, w szczególności bezpieczeństwa obrotu oraz ochrony inwestorów i innych jego uczestników, a także przestrzegania reguł uczciwego obrotu.

Komisja Nadzoru Finansowego to nie wątpliwie instytucja, która ma ogromny wpływ nie tylko na rynek kapitałowy, ale na cały rynek finansowy.

Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nadzór nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz nad instytucjami pieniądza elektronicznego.
Komisja Nadzoru Finansowego (rola):
1) Sprawuje nadzór nad rynkiem finansowym, ubezpieczeniowym oraz emerytalnym
2) Przygotowuje akty prawne dotyczące powyższych rynków
3) Rozwiązuje spory pomiędzy podmiotami, które jej podlegają
4) Podejmuje działania, które mają na celu rozwój rynku finansowego oraz edukowanie społeczeństwa w zakresie funkcjonowania rynku finansowego

3. Scharakteryzuj rynek pieniężny, wymień podstawowe instrumenty .

Rynek pieniężny jest segmentem rynku finansowego, gdzie prowadzone są operacje instrumentami finansowymi o terminie zapadalności poniżej 1 roku. Podstawową rolą, jaką spełnia rynek pieniężny, to zapewnienie odpowiedniego poziomu płynności uczestnikom tego rynku. Instrumentami rynku pieniężnego są: bony skarbowe, bony pieniężne, bony komercyjne przedsiębiorstw, certyfikaty depozytowe.

4. Scharakteryzuj rynek kapitałowy, wymień podstawowe instrumenty.

Rynek kapitałowy jest miejscem mobilizacji wolnych funduszy na cele inwestycyjne. Na tym rynku występują osoby indywidualne oraz jednostki gospodarcze, zainteresowane ulokowaniem wolnych środków na okresy dłuższe, aby otrzymać możliwie najwyższą stopę zwrotu. Rynek kapitałowy to rynek obrotu: akcji, obligacji. Rynek instrumentów pochodnych: transakcji terminowych bezwarunkowych, transakcji terminowych warunkowych.

5. Podaj definicję i scharakteryzuj cechy i rodzaje akcji.

Akcja stanowi papier wartościowy, emitowany w serii przez przedsiębiorstwo będące spółką akcyjną, w którym emitent stw ierdza, że nabywca akcji staje się współwłaścicielem spółki i zgodnie z normami prawa obowiązującymi w Polsce. Akcje należy podzielić na imienne, które przysługują osobie wskazanej w dokumencie akcji, na okaziciela-prawa z danej akcji przysługują każdemu posiadaczowi akcji, zwykle - równe prawa właścicieli akcji, uprzywilejowane będące akcjami imiennymi, gotówkowe-akcje opłacone w formie pieniężnej, aportowe-akcje pokryte wkiadem pieniężnym.

6. Podaj definicję i scharakteryzuj cechy i rodzaje obligacji.

Obligacja jest papierem wartościowym, emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia (wykupu obligacji). Świadczenie to może mieć charakter pieniężny lub niepieniężny. Rodzaje obligacji: Ze względu na zabezpieczenie spłaty obligacje dzielimy na: obligacje zabezpieczone, obligacje niezabezpieczone. Ze względu na termin wykupu: klasyczne obligacje terminowe, obligacje z opcją wykupu na żądanie emitenta obligacje z opcją wykupu na żądanie posiadacza, obligacje bezterminowe. Ze względu na występowanie odsetek: obligacje kuponowe, obligacje zero kuponowe. Ze względu na sposób naliczania odsetek: obligacje o stałym oprocentow-aniu, obligacje o zmiennym oprocentowaniu. Ze względu na rodzaj świadczeń przypisanych do obligacji: obligacje zwykłe, obligacje zamienne, obligacje z prawem pierwszeństwa, obligacje z prawem do udziału w zysku emitenta, obligacje przychodowe. Ze względu na rodzaj rynku, na którym obligacja jest notowana: obligacje krajowe obligacje międzynarodowe: obligacje zagraniczne, euroobligacje.

7. Omów role i miejsce na rynku kapitałowym KDPW i DM.

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych

(KDPW) jest podmiotem bez którego niematerialny obrót papierami wartościowymi jest praktycznie niemożliwy. W jego rejestrach znajdują odzwierciedlenie wszystkie transakcje zawierane na rynku, a także zmiany cech papierów wartościowych i emisji. Przechowywanie papierów wartościowych i dokonywanie rozliczeń zawartych transakcji odbywa się w formie zapisów komputerowych. co wynika z dematerializacji papierów wartościowych.

Dom maklerski (DM) jest instytucją będącą członkiem giełdy papierów wartościowych, posiadającą możliwość prowadzenia na niej transakcji kupna oraz sprzedaży papierów wartościowych. Dom maklerski umożliwia swoim klientom założenie rachunku inwestycyjnego, na którym przechowywane są informacje o posiadanych przez niego środkach pieniężnych oraz papierach wartościowych.

8. Rola i znaczenie Giełdy Papierów Wartościowych.

Rolą Giełdy Papierów Wartościowych jest kierowanie kapitału tam. gdzie jest on najbardziej potrzebny. Jeżeli spółka potrafi przekonać inwestora, że warto w nią inwestować, może pozyskać w ten sposób kapitał na dalszą działalność. Głównym celem GPW jest organizowanie publicznego obrotu papierami wartościowymi, promowanie tego obrotu oraz upowszechnianie informacji na temat funkcjonowania rynku papierów wartościowych.

9. Omów sposób dokonywania zakupu i sprzedaży instrumentów finansowych notowanych na GPW.

Obrót instrumentami finansowymi dzieli się na:

pierwotny, tj. dokonywanie oferty publicznej przez emitenta lub subemitenta usługowego, wtórny - dokonywanie oferty publicznej przez podmiot inny niż emitent lub subemitent usługowy, lub nabywanie papierów wartościowych od tego podmiotu.

10. Omów indeksy giełdowe WGPW.

Najważniejsze indeksy giełdowe WGPW to: WIG - Warszawski Indeks Giełdowy, obliczany od 1994 r. Indeks oznaczający sumę cen akcji wszystkich spółek giełdowych. WIG20 - obliczany od 1994 r. Indeks oznaczający sumę cen akcji 20 największych i najbardziej płynnych spółek giełdowych. MIDWIG - indeks tzw. „średniaków" - indeks cen akcji średnich spółek giełdowych. TECHWIG - indeks cen akcji spółek zajmujących się innowacyjnymi technologiami. WIRR - indeks cen rynku równoległego. Jest obliczany dla akcji wszystkich spółek rynku równoległego. NFI - indeks ten obliczany jest na podstawie kursów akcji Narodowych Funduszy Inwestycyjnych.

MAKROEKONOMIA

1. Różnice między PKB w cenach rynkowych a PKB w cenach czynników produkcji.

Różni się o podatki pośrednie od dóbr i usług. PKB w cenach rynkowych stanowi miarę produkcji rynkowej łącznie z podatkami pośrednimi (VAT. akcyza) na dobra i usługi. Obliczając wielkość PKB według cen rynkowych wykorzystuje się wartość produktów finalnych, ponieważ ceny zawierają stawki podatków pośrednich, czyli obciążają wartość PKB i są zależne od decyzji administracyjnych. Można również obliczyć wielkość PKB według cen pomniejszonych o stawki podatków wówczas PKB obliczany jest według czynników produkcji. Drugi stopień produkcji ma tę zaletę, że wynik obliczania PKB nie zależy od zmian wysokości opodatkowania dóbr i usług. PKB w cenach czynników produkcji stanowi miarę produkcji krajowej z pominięciem podatków pośrednich.

2. Kiedy PKB równa się PNB.

PKB jest równe PNB wtedy, gdy przypływ dochodów danego kraju jest równy odpływowi tych dochodów lub gdy dany kraj nie otrzymuje i nie wypłaca dochodów z własności.

PNB jest równy PKB powiększonemu o dochody netto z tytułu własności za granicą. Dochody netto należy rozumieć jako nadwyżkę napływu dochodów z tytułu świadczenia usług czynników produkcji za granicą nad odpływem dochodów powstałych w wyniku świadczenia przez cudzoziemców usług czynników produkcji w kraju.

PNB jest równy PKB powiększonemu o dochody netto z tytułu własności za granicą.

3. Co oznacza i do czego służy deflator PNB.

To stosunek PNB nominalnego do realnego PNB i służy do przejścia z nominalnego do realnego PNB. To wskaźnik ogólnego poziomu cen.

Deflator jest wskaźnikiem ekonomicznym wyrażającym procentowy stosunek dochodu narodowego w ujęciu nominalnym (ceny bieżące) do dochodu narodowego w ujęciu realnym (ceny stałe). Deflator PNB w procesie mierzenia inflacji obejmuje ceny wszystkich dóbr i usług wchodzących do PNB. Jest on w ten sposób pełniejszy od wskaźnika cen konsumpcyjnych.

4. Podaj definicję dochodu narodowego.

Dochód narodowy to miara produkcji wytworzonej w danym czasie za pomocą czynników produkcji należących do obywateli danego kraju (niezależnie od miejsca ich użycia), wyrażona w cenach tych czynników, uwzględniająca inwestycje netto. Dochód narodowy liczony jest jako różnica Produktu Narodowego Brutto i amortyzacji. To wartość Produktu Krajowego Netto w cenach czynników produkcji.

5. Podaj definicję wartości dodanej.

Wartość dodana jest to przyrost wartość dóbr w wyniku określonego (danego) procesu produkcji. Wartość dodana jest miernikiem wyników działalności przedsiębiorstwa różniącym się od większości innych tym, że potrąca z zysku koszty całego kapitału zainwestowanego przez firmę. To różnica między utargiem przedsiębiorstwa a dokonanymi przez nie zakupami materiałów i usług od innych przedsiębiorstw.

6. Co to jest dochód rozporządzalny gospodarstw domowych?

Dochód rozporządzalny (dochód osobisty do dyspozycji, rozporządzalne dochody osobiste) jest to ta część dochodu która pozostaje gospodarstwu domowemu po zapłaceniu wszystkich należnych podatków, którym może ono dysponować, przeznaczając na konsumpcję, inwestycje lub oszczędności. Pojęcie dochodu rozporządzalnego ściśle wiąże się z dochodem gospodarstwa domowego. Dochód rozporządzalny w stosunku do dochodu gospodarstwa domowego ujmuje się jako dochód całkowity pomniejszony o trwale obciążenia finansowe.

7. Podaj definicję inflacji wg różnych teorii (trzy teorie).

Inflaeja-proees trwałego wzrostu ogólnego poziomu cen przy uwzględnieniu pełnej jakości w ciągu roku.

Teoria monetarna- neoilościowa Friedmana-

podstawy teorii neoklasycznej to przyjęcie, że realne procesy zależą od innych czynników realnych i nie podlegają wpływowi czynników pieniężnych. II teoria popytowa- J. Keynes uważał, że inflacja występuje, gdy całościowy popyt w gospodarce przewyższa możliwości jego zaspokojenia, elementem tej teorii jest tzw. luka inflacyjna- analiza krótkookresowa. III teoria kosztowa, według której przyczyną inflacji jest wzrost kosztów produkcji niezależnych od agregatowego pop\tu na towar.

8. Rodzaje inflacji.

Pełzająca<5%, umiarkowana5-10%,

galopującal0-150%, hiperinflacja>150%

Do rodzajów inflacji należy zaliczyć: Inflację płacową - gdy następuje wzrost plac niezależnie od popytu na płacę. Inflacja wywołana przez zyski - przedsiębiorca wykorzystuje swoją monopolistyczną sytuację na rynku. Inflacja wywołana przez ceny dóbr importowanych - gdy ceny rosną niezależnie od agregowanego popytu. Inflacja wywołana przez podatki - podatki przerzucane są zwykle na ceny.

9. Co oznacza luka inflacyjna?

Luka inflacyjna to stan braku równowagi rynkowej polegający na istnieniu nadwyżki globalnego popytu nad globalną podażą, niedobor podaży (przy pełnym wykorzystaniu czynników produkcji). W warunkach gospodarki rynkowej luka inflacyjna wywołuje proces dostosowawczy przejawiający się wzrostem ogólnego poziomu cen (inflacja), ograniczeniem popytu i zwiększeniem podaży, w rezultacie którego rynek wraca do równowagi (równowaga rynkowa).

10. Czy restrykcyjna polityka pieniężna może być wykorzystana do redukcji inflacji?

TAK. Restrykcyjna polityka pieniężna polega na zmniejszaniu ilości pieniądza w obiegu przez bank centralny. Celem restrykcyjnej polityki pieniężnej jest zaś ograniczanie inflacji. Inflacja to stały i nieodwracalny wzrost poziomu cen w gospodarce. Skutkiem zastosowania restrykcyjnej polityki pieniężnej jest spadek dochodu narodowego i wzrost stopy procentowej.

EKONOMIA MIĘDZYNARODOWA

1. Czynniki i zależności wzrostu i rozwoju poszczególnych państw świata.

Głównym czynnikiem pobudzającym wzrost gospodarczy w krótkim okresie jest popyt konsumpcyjny i inwestycyjny, krajowy i zagraniczny. Czynnikami wzrostu

gospodarczego są: zatrudnienie, wydajność pracy, majątek produkcyjny i efektywność jego wykorzystania. Rozwój gospodarczy obejmuje zmiany ilościowe, dotyczące wzrostu produkcji, zatrudnienia, inwestycji, rozmiarów

funkcjonującego kapitału, dochodów itd. Czynniki rozwoju gospodarczego to: kapitał ludzki, ziemia i surowce odnawialne i nieodnawialne, postęp techniczny, inwestycje - powiększenie kapitału rzeczowego.

2. Założenia teoretyczne współpracy i wymiany międzynarodowej.

Wymiana międzynarodowa jest sprzedażą towarów i usług w celu pełniejszego zaspokojenia potrzeb społecznych. Korzyści z handlu międzynarodowego w sposób bezpośredni czerpią producenci i konsumenci. Ci pierwsi, znajdując rynek zbytu, a drudzy, mając większe możliwości wyboru dóbr służących zaspokojeniu potrzeb.

Współpraca międzynarodowa jest elementem integracji gospodarczej, tym samym można ją uznać za czynnik rozwoju gospodarczego. Współcześnie współpraca międzynarodowa uznawana jest również za czynnik rozwoju ze względu na jej znaczenie jako narzędzia pozyskiwania i wymiany informacji.

3. Międzynarodowy przepływ kapitału i pracy.

Międzynarodowy przepływ siły roboczej ma zagwarantować pracownikom polepszenie jego warunków życiowych i pracy oraz promowanie awansu społecznego. Obecnie przepływ siły roboczej odbywa się najczęściej z krajów rozwijających się do krajów wysoko rozwiniętych.

Międzynarodowy przepływ kapitału można rozpatrywać w dwóch aspektach: 1) szerokim - oznacza wszelki odnotowany w bilansie płatniczym ruch kapitału przez granicę, 2) wąskim - przepływ kapitału związany jest z motywem zysku przez wszystkie podmioty gospodarcze inne niż Bank Centralny.

4. Koszty i ceny, ich transfery międzynarodowe.

Koszty komparatywne - teoria sformułowana przez D. Ricardo, a rozwinięta przez J.S.Milla. uzasadniająca korzyści wynikające z międzynarodowego podziału pracy; zgodnie z nią każdy kraj powinien specjalizować się w produkcji towarów, które może wytwarzać taniej niż inni; w zamian za środki z ich eksportu może importować towary, których koszty wytwarzania są w tym kraju relatywnie wysokie.* Terms of trade - warunki wymiany, wskaźnik stosowany w ocenie opłacalności handlu zagranicznego, wyrażający relację zachodzących w badanym okresie zmian cen towarów eksportowanych do zmian cen towarów importowanych. Większy od jedności poziom terms of trade oznacza poprawę efektywności handlu zagranicznego, mniejszy od jedności - jej pogorszenie.

5. Triada kapitalistyczna i jej otoczenie.

Z grupy krajów wysoko rozwiniętych w drugiej połowie XX wieku wykształciła się Triada Kapitalistyczna. Są to trzy centra rozwiniętej gospodarki światowej. Triada obejmuje Amerykę Północną bez Meksyku, Japonię i rozwinięte kraje Dalekiego Wschodu („azjatyckie tygrysy"), wraz z Australią, Nową Zelandią i Izraelem. Pozostałe państwa tworzą ich peryferie bliższe i dalsze.

Peryferia bliższe charakteryzują się niektórymi cechami zbliżonymi, kompatybilnymi do standardów Triady. Mają szansę przyspieszonego rozwoju, awansu cywilizacyjnego i ewentualnego wejścia w skład określonego centrum Triady.

Peryferia dalsze to państwa i ich gospodarki, których cechy odbiegają od wymogów i norm Triady. Zacofanie, nierozwinięte lub rozwijające sic.

6. Procesy integracyjne i globalizacyjne w świecie.

Proces integracji polega na rozwijaniu takich powiązań gospodarczych, które wszystkim krajom należącym do danego ugrupowania integracyjnego przynoszą korzyści większe od tych możliwych do uzyskania w przypadku braku integracji. Proces globalizacji jest procesem, który prowadzi i umacnia pozycję danej jednostki. Poprzez ten proces istnieje możliwość rozwoju, wynika to z normalnej ewolucji gospodarki. Podstawowym czynnikiem wzrostu są ludzie, ieh dążenia, cele. środki, które posiadają do swojej decyzji. Korzyścią globalizacji jest szybki transfer technologii, wzrost inwestycji, napływ kapitału zagranicznego,
przyspieszenie rozwoju, rozszerzenie dobrobytu na inne części świat.

7. Cykle koniunkturalne. przyczyny i następstwa.

Cyklem koniunkturalnym jest zjawisko występowania w gospodarce wahań różnych mierników ekonomicznych, charakteryzujących poziom koniunktury, wokół rosnącego trendu wzrostu gospodarczego, analizowanego w długim okresie. Cykl koniunkturalny to powracające.

krótkookresowe odchylenia produkcji od jej trendu. Przyczyny powstawania cyklu koniunkturalnego można podzielić na: a) Przyczyny zewnętrzne do których zalicza się na przykład: zmiany demograficzne, wynalazki i innowacje, wojny i inne ważne zdarzenia polityczne lub społeczne, b) Przyczyny wewnętrzne znajdujce się wewnątrz gospodarki. Mogą one spowodować wzrost lub spadek tempa wzrostu PKB. Związane są między innymi z konsumpcją, inwestycjami i działalnością rządu.

8. Główne zagrożenia rozwoju światowego.

Do zagrożeń należy zaliczyć: a) zagrożenia demograficzne związane z gwałtownym przyrostem naturalnym ludzi, b) kłopoty z wyżywieniem, c) wyczerpalność zasobów surowcowych i energii, d) kłopoty szkodzenia i niedbania o czystość środowiska naturalnego, e) inflacja międzynarodowa, f) problem zadłużenia, terroryzm, globalne choroby.

9. Bogactw o i jego pomiar

To zasób dóbr. którymi dysponuje społeczeństwo. Mierniki: PKB, PKB per capita, poziom zasobów naturalnych, dostęp do edukacji, opieki zdrowotnej, bezpieczeństwo, poziom rozwoju nowych technologii, degradacja środowiska naturalnego.

10. Aktualne problemy z zakresu ekonomii międzynarodowej.

Do największych problemów z zakresu ekonomi międzynarodowej należą dysproporcje w rozwoju ekonomicznym pomiędzy krajami, bezrobocie, inflacja, kryzys finansowy itp. Globalizacja. Internacjonalizacja-umiędzynarodawianie.

GOSPODARKA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

1. Zakres kompetencyjny gospodarki samorządu terytorialnego.

Samorząd terytorialny dzieli się na trzy szczeble organizacyjne, tj. gminy, powiaty i województwa. Zadania własne gminy obejmują: ład przestrzenny, gospodarkę nieruchomościami, ochronę środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, gminne drogi, ulice, mosty, place, wodociągi, lokalny transport zbiorowy, ochronę zdrowia, pomoc społeczną, edukacje publiczną. Zadania własne powiatu obejmują: politykę prorodzinną, wspieranie osób niepełnosprawnych, kultury fizycznej i turystykę, geodezję, współpraca z organami pozarządowymi, promocja powiatu. Zadania własne samorządu województwa obejmują: edukacja publiczna w tym szkolnictwo wyższe, modernizacja terenów wiejskich, zagospodarowanie przestrzenne, ochrona praw konsumentów, bezpieczeństwo publiczne, przeciwdziałanie bezrobociu.

2. Komunalizacja, pojęcie i procedura.

Komunalizacja jest przekazaniem własności podmiotów prywatnych (osób prawnych bądź fizycznych) albo własności Skarbu Państwa jednostkom samorządu terytorialnego.

Istnieją dwa tryby komunalizacji: a) z mocy prawa - tryb ten dotyczy aktów i ustaw zawartych w prawie cywilnym i administracyjnym - gospodarka mieniem komunalnym, b) wnioskowa fakultatywna - tryb ten dotyczy w

przypadku kiedy samorząd otrzyma) zadanie do wykonania.

3. Zasady gospodarki samorządu terytorialnego

Gospodarka finansowa samorządu terytorialnego polega na gromadzeniu i wydatkowaniu środków publicznych oraz finansowaniu deficytu budżetowego i zarządzaniu długiem publicznym przez organy województwa, powiatów oraz gmin na podstawie uchwalonego budżetu. Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest uchwalany w formie uchwały budżetowej na rok budżetowy i stanowi roczny plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki, a także przychodów i wydatków zakładów budżetowych, środków specjalnych jednostki samorządu terytorialnego.

4. Gospodarka samorządowa jako element sektora publicznego.

Samorząd terytorialny stanowi element sektora publicznego, a jednostki samorządu terytorialnego zaliczone są do sektora finansów publicznych.

5. Model zarządzania gospodarką samorządową w Polsce.

Zarządzanie gospodarką samorządu terytorialnego jest umiejętnością oddziaływania na przebieg procesów

i zjawisk w interesie wspólnoty samorządowej. Z punktu widzenia zarządzania, władze lokalne i regionalne są zorientowane na kierowanie rozwojem i funkcjonowaniem miast, powiatów i regionów. Ich postępowanie ma dotyczyć wszystkich dziedzin składających się na struktury przestrzenne, społeczne i gospodarcze. W tym sensie, istota polityki prowadzonej przez te władze wyraża się w kształtowaniu miasta powiatu lub regionu.

6. Formy organizacyjno- prawne podmiotów gospodarki samorządowej.

Na formy organizacyjno prawne jednostek finansów publicznych składają się: jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych Jednostki budżetowe są jednostkami organizacyjnymi sektora finansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek budżetu państw. Zakłady budżetowe są jednostkami, które odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania oraz pokrywają koszty swojej działalności w przychodów własnych. Spółki z o. o., akcyjne, prawa handloweggo

7. Podział kompetencji w gospodarce samorządowej według wybranych kryteriów

1 (Zasięgu: lokalne i ponadlokalne,

2) źródła finansowania: własne i zlecone,

3)rodzaj wykonywanej usługi: administracyjne(w oparciu o KPA) i cywilne.

8. Dualizm władzy publicznej w gospodarce samorządowej.

Dualizm administracji publicznej, to podział administracji na rządową i samorządową. Na poziomie woj. Istnieją 2 odrębne struktury adm. Publicznej: 1) marszałek woj. Organ adm. Samorządowej. 2) wojewoda organ adm.

Rządowej. Mają odrębne kompetencje.

9. Metody finansowania zadań publicznych w gospodarce samorządowej.

-dochody własne( podatki i opłaty lokalne)

-Subwencje ogólne,

-dotacje celowe,

-kredyty i pożyczki,

-środki unijne,

-środki prywatne(w ramach PPP)

10. Partnerstwo publiczno prywatne i jego zasady.

Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP) stanowi współpracę pomiędzy jednostkami administracji publicznej i samorządowej, a podmiotami prywatnymi w sferze usług publicznych. Partnerstwo może obejmować takie dziedziny jak np. budownictwo mieszkań na wynajem, centra sportowo-rekreacyjne, parkingi, szkoły itd. Zasady: stosunek cywilnoprawny, charakter celowy, optymalny podział zadań, podział ryzyka, obustronna korzyść. PPP zastępuje proces prywatyzacji.

PRAWO ADMINISTRACYJNE

1. Wymień źródła powszechnie obowiązującego prawa administracyjnego.

Prawo administracyjne reguluje stosunki prawne, jakie powstają pomiędzy rożnymi podmiotami a organami administracji państwowej i samorządu terytorialnego, obejmuje ono również normy prawne określające zasady organizacji działania tych organów oraz wykonywane przez nie czynności. Na źródła prawa powszechnie obowiązującego w myśl art. 87 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 roku składają się następujące akty: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, akty prawa miejscowego.

2. Wymień podstawowe różnice pomiędzy stosunkiem administracyjno-prawnym i stosunkiem cywilno-prawnym.

Stosunek administracyjno-prawny różni się od stosunku cywilno-praw nego tym, że administracja działa władczo i że może jednostronnie zadecydować o treści danego stosunku, charakter} żuje się nierównorzędnością pozycji stron (podmiotów), a w stosunkach cywilnoprawnych występuje równorzędność stron. Stosunek administracyjno-prawny może powstać wbrew woli stron, a stosunek cywilnoprawny tylko w skutek zgodnej woli stron.

3. Omów formy działania administracji.

Formy działań administracji podzielić można na formy działań w ładczych i działań niewładczych zwanych pozawładczymi. Działanie władcze to jednostronne rozstrzygnięcie organu administracji o pozycji prawnej drugiej strony stosunku prawnego. Przy czym ta druga strona musi się podporządkować woli organu dysponującego środkami przymusu państwowego, pozwalającymi na wymuszenie podporządkowania się. Do działań władczych należą akty administracyjne i akty normatywne. Działania niewładcze stawiają obywatela lub inny podmiot na równi z organem administracji, który nie zajmuje już pozycji dominującej. Działań niewładczych może dokonywać każda organizacja społeczna.

4. Akty normatywne i akty administracyjne jako formy działania administracji. Wydawanie aktów normatywnych jest ustanawianiem powszechnie obowiązujących

norm prawnych, zawartych w rozporządzeniach, zarządzeniach, uchwałach. Podstawową formą prawną działania organów administracji jest wydawanie aktów administracyjnych. Aktem administracyjnym jest np. wydanie prawa jazdy, wy danie zezwolenia na budowę domu. czy też postanowienie organu administracji o nadaniu nazwy ulicy. Akty administracyjne różnią się od aktów normatywnych przede wszystkim tym, że dotyczą indywidualnej sprawy.

5. Decyzja administracyjna- wymogi prawne.

Zakończenie sprawy przez organ administracji, który prowadził postępowanie, następuje przez wydanie decyzji. Decyzja jest aktem administracyjny m, który zawiera rozstrzygnięcie w danej sprawie; może ona dotyczyć całości sprawy lub jej części, może również w inny sposób kończyć postępowanie w danej instancji w określonej sprawie, np. przez umorzenie postępowania. Decyzja administracyjna powinna być sporządzona w formie pisemnej. Przepisy prawne, które oprócz kodeksu postępowania administracyjnego, są podstawą do wydania decyzji administracyjnej, w oznaczonych sprawach mogą określać także inne elementy, jakie powinna zawierać decyzja administracyjna.

6. Rozporządzenie jako źródło prawa administracyjnego- podstawy wydawania rozporządzeń.

Rozporządzenia wydawane są przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji w tym zakresie innemu organowi (art. 92 Konstytucji).

7. Wymień znane ci organy administracji państwowej i organy administracji samorządowej.

Organy administracji państwowej można podzielić na: administrację wojskową, instytucje państwową

i organy władzy w Polsce, władzę sądowniczą i wykonawczą. Organami administracji (władzy wykonawczej) gminy jest rada gminy, na czele którego stoi wójt. burmistrz lub prezydent miasta. Organami administracji powiatu jest: starosta, radapowiatu

i zarząd powiatu, natomiast w województwie: sejmik województwa, zarząd województwa, marszałek województwa.

8. Omów podstawowe warunki samorządności gminy.

Na poziomie gminy zadaniem samorządu jest przede wszystkim zaspokajanie potrzeb lokalnej społeczności: dbanie o porządek i bezpieczeństwo publiczne, ekologię, komunikację, szkolnictwo służbę zdrowia i opiekę społeczną. Jej członkowie sami, niezależnie od innych gmin czy państwa, stwarzają sobie warunki życia w swoim miejscu zamieszkania.

9. Wymień organy stanowiące i wykonawcze samorządów tery torialnych.

Każda jednostka samorządu terytorialnego posiada organ stanowiący i kontrolny jak i wykonawczy. W gminach organem stanowiącym i kontrolnym jest rada gminy, natomiast organem wykonawczym - wójt. burmistrz lub prezydent. W powiecie organem stanowiącym i kontrolnym jest rada powiatu, zaś organem wykonawczym - zarząd powiatu a nie stojący na jego czele starosta. Starosta nie jest organem powiatu. Jest organem wewnętrznym rady powiatu. W województwie organ stanowiącym i kontrolnym jest sejmik województwa, natomiast organem wykonawczy zarząd województwa, analogicznie nie będzie organem województwa.

10. Wymień organy władzy ustawodawczej i organy władzy wykonawczej.

Organami władzy wykonawczej w Polsce jest Prezydent Rada Ministrów wraz Prezesem Rady Ministrów. Do władzy wykonawczej zalicza się również organy administracji rządowej. Organami władzy ustawodawczej w Polsce są: Sejm pełniący trzy funkcje: ustawodawczą, kontrolną i kreacyjną, a także Senat zbliżony kompetencjami do Sejmu.

PRZEDSIĘBIORSTWO SEKTOR PUBLICZNEGO

1. Pojęcie i definicja przedsiębiorstwa sektora publicznego.

Przedsiębiorstwo publiczne jest przedsiębiorstwem, na które władze publiczne wywierają. bezpośrednio lub pośrednio, dominujący wpływ poprzez:

a) posiadanie większości subskrybowanego kapitału przedsiębiorstwa;

b) posiadanie większości głosów związanych z udziałami emitowanymi przez przedsiębiorstwo lub

c) zdolność do mianowania ponad połowy członków administracyjnego, kierowniczego lub nadzorczego organu przedsiębiorstwa.

2. Zasady działalności przedsiębiorstwa sektora publicznego.

Do zasad działalności przedsiębiorstw należących do sektora publicznego należy:

1. zasada jawności finansów publicznych polegająca na podawaniu do publicznej wiadomości informacji o wielkości gromadzonych środków publicznych i ich rozdysponowaniu,

2. zasada przejrzystości działalności,

3. zasada legalności oznaczająca wymóg oparcia procesów gromadzenia i wydatkowania publicznych środków pieniężnych opartych na podstawach prawnych w tym zwłaszcza na ustawach.

4. zasada efektywności finansów publicznych polegająca na osiągnięciu akceptowanej relacji miedzy wielkością wykorzystanych środków publicznych i efektami ich wykorzystania,

5. zasada celowości oznaczająca nakaz gromadzenia i wydatkowania publicznych środków pieniężnych jedynie dla osiągnięcia wytyczonego celu społecznego gospodarczego lub politycznego państwa.

6. zasada jedności i jawności finansów publicznych, która wymaga, aby budżet (państwa, samorządu terytorialnego) był ujmowany w jednym dokumencie i są podane do wiadomości opinii publicznej.

3. Organy zarządzania przedsiębiorstwem państwowym.

Organami przedsiębiorstwa państwowego są:

1. ogólne zebranie pracowników lub delegatów,

2. rada pracownicza,

3. dyrektor przedsiębiorstwa.

Ogólne zebranie pracowników (delegatów) i rada pracownicza stanowią równocześnie organy samorządu pracowniczego (załogi przedsiębiorstwa państwowego). Organy przedsiębiorstwa państwowego samodzielnie podejmują decyzje we wszystkich sprawach przedsiębiorstwa oraz organizują działalność w celu wykonania jego zadań. Dyrektor przedsiębiorstwa państwowego zarządza nim i reprezentuje je na zewnątrz. Powołuje go rada pracownicza spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu.

4. Rada robotnicza i jej uprawnienia.

Rada pracownicza wybierana jest przez ogól pracowników na 2 lata. Kompetencje rady są szerokie i mają charakter trojaki: stanowiący, opiniodawczy i kontrolny. Do kompetencji stanowiących należy m.in. uprawnienie do podejmowania uchwał co do łączenia, podziału i likwidacji przedsiębiorstwa, powoływania i odwoływania dyrektora. Opinie może rada pracownicza wydawać we wszystkich sprawach dotyczących przedsiębiorstwa. Szerokie są wreszcie uprawnienia kontrolne. Obejmują one analizę sprawozdania rocznego i bilansu, analizę wykonania umów. analizę sprawozdań dyrektora itd.

5. Ogólne zebranie pracowników i jej uprawnienia

Ogólne zebranie pracowników przedsiębiorstwa jest formą bezpośredniego uczestniczenia załogi w zarządzaniu przedsiębiorstwem. W przedsiębiorstwach większych funkcje ogólnego zebrania pełni zebranie wybranych delegatów. Ogólne zebranie pracowników ma prawo wyrażania opinii we wszystkich sprawach dotyczących przedsiębiorstwa. Ma ono również wiele kompetencji stanowiących o istotnych sprawach przedsiębiorstwa. Do takich kompetencji należy uchwalanie na wniosek dyrektora statutu przedsiębiorstwa, podejmowanie uchwał w sprawie podziału zysku przeznaczonego dla załogi, dokonywanie rocznej oceny działalności rady pracowniczej i dyrektora.

6. Argumenty na rzecz prywatyzacji.

Do najważniejszych korzyści z prywatyzacji dla gospodarki zaliczyć trzeba:

1. zmniejszenie roli państwa w gospodarce.

2. stworzenie efektywnego i elastycznego sektora prywatnego,

3. zmniejszenie wydatków rządowych (np.niesubsydiowanie źle działających przedsiębiorstw państwowych),

4. zwiększenie dochodów rządu (ze sprzedażyprzedsiębiorstw i z płaconych następnie podatków),

5. wzrost efektywności przedsiębiorstw,

6. podniesienie jakości dóbr i usług i zwiększenie wrażliwości gospodarki na decyzje konsumentów,

7. przyciąganie nowych inwestycji, wspieranie nowych przedsięwzięć,

8. sprostanie oczekiwaniom zagranicznych kredytodawców.

7. Argumenty przeciw ko prywatyzacji.

Do najważniejszych niebezpieczeństw związanych z prywatyzacją zaliczyć trzeba:

1. stworzenie nierównych szans dla rodzimego przemysłu. Bogate koncerny z krajów wysoko uprzemysłowionych wygrywają przetargi prywatyzacyjne ze względu na lepszą ofertę, jaką mogą złożyć;

2. wykorzystanie prywatyzacji jako instrumentu do wzbogacania się dużych przedsiębiorstw. Starają się tanio zakupić i drożej sprzedać. Często zaniedbują przy tym interesy zatrudnionych, czasami nawet zakładając w swojej strategii działania masowe zwolnienia;

3. prywatyzacja może prowadzić do zaniku rodzimych marek, które zostają zmienione na nazwy nowych zagranicznych właścicieli;

4. prywatyzacja najczęściej prowadzi do zwolnień lub ograniczeń dla zatrudnionych w ramach tzw. restrukturyzacji, mimo iż argumentuje się często inaczej.

8. Rodzaje prywatyzacji.

Prywatyzacje należy podzielić na trzy rodzaje:

1. prywatyzacja pośrednia (kapitałowa) - rodzaj prywatyzacji, polegający na przekształcaniu przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę skarbu państwa, a następnie sprzedaży akcji w drodze przetargu, z zastrzeżeniem, że 15% akcji przeznaczone zostanie nieodpłatnie dla pracowników firmy;

2. prywatyzacja bezpośrednia - rodzaj prywatyzacji, który przebiega bez uprzedniej komercjalizacji. Polega na: sprzedaży przedsiębiorstwa. wniesieniu przedsiębiorstwa do spółki prawa handlowego oddanie przedsiębiorstwa w dzierżawę lub leasing;

3. emisja akcji - podwyższenie kapitału własnego przez spółkę akcyjną, polegające na wyemitowaniu, czyli utworzeniu nowych akcji.

9. Przedsiębiorstwa non- profit sektora publicznego.

Przedsiębiorstwa non-profit są to organizacje samorządu gospodarczego i zawodowego, stowarzyszenia i organizacje społeczne, fundacje oraz społeczne podmioty wyznaniowe. Przynależność do nich jest dobrowolna. Organizacje te prowadząc swoją działalność skupiają się na wspieraniu prywatnego lub publicznego dobra, nie kierując się przy tym osiągnięciem zysku. Organizacje non-profit samodzielnie określają swoje cele, programy, działania i struktury organizacyjne oraz uchwalają akty wewnętrzne dotyczące działalności, której podstawą jest praca społeczna członków.

10. Pojęcie usługi publicznej

Usługi publiczne (usługi w zakresie dostaw energii elektrycznej, gazu i wody, usługi transportowe, pocztowe i telekomunikacyjne) jest to działalność gospodarcza użyteczności publicznej inicjowana przez władze publiczne i prowadzona przez nie lub zlecana odrębnym podmiotom (publicznym lub prywatnym). Pojęcie „usługa publiczna" nie odpowiada pojęciu „sektor publiczny". Pojęcie „usługa publiczna" ma dwa znaczenia: jest stosowane, niewłaściwie, zarówno do podmiotów świadczących usługi, jak i do świadczonych przez nie usług użyteczności publicznej.