Przytul mnie

Danuta Stankiewicz

2008-02-04, ostatnia aktualizacja 2008-02-04 11:14

Pierwszy krzyk, dotyk wilgotnego ciała na twoim brzuchu, usta łapczywie szukające piersi Wreszcie jest. Patrzy na ciebie zadziwiony światem. A ty nie możesz oderwać od niego oczu. Co dzieje się w tej małej główce, gdy tulisz go w ramionach? Co czuje, kiedy delikatnie gładzisz go po główce?

ZOBACZ TAKŻE

• Potęga uścisków (20-02-07, 13:12)

• Pierwszy miesiąc (04-04-05, 15:42)

• Jak nosić niemowlę (01-04-08, 00:00)

• Pochwała przytulania (01-05-04, 00:00)

Noworodek postrzega świat zupełnie inaczej niż dorosły. Inaczej widzi, słyszy, czuje To dlatego, że jego mózg nie jest jeszcze w pełni ukształtowany. Dopiero uczy się odbierać i przetwarzać bodźce, które do niego docierają. Jego układ nerwowy jest żywą, dynamiczną tkanką, która kształtuje się z każdym dniem - każdy dźwięk, widok, zapach odciskają się w jego strukturach nerwowych. Każdy twój pocałunek, każdy szept i pieszczota są pożywką dla jego mózgu, pobudzają ciało i umysł do rozwoju. Im lepiej zrozumiesz, jak kształtują się zmysły twojego dziecka, tym lepiej będziesz umiała zaspokoić jego potrzeby i tym lepiej się porozumiecie.

Lubię dotyk twoich rąk

Twoje dziecko dopiero pojawiło się na świecie, a ty najchętniej nie wypuszczałabyś go z objęć. Chcesz je cały czas przytulać, całować, głaskać. To nie tylko zachwyt nad tym maleńkim cudem, to instynkt ci podpowiada, że dla nowonarodzonego dziecka dotyk jest najważniejszy. Dzięki dobrze rozwiniętemu układowi czuciowemu noworodek odbiera bodźce dotykowe o wiele lepiej niż wzrokowe, słuchowe, a nawet smakowe. Widzi cię jak przez gęstą mgłę, ale doskonale czuje miękkość twoich piersi i ciepło twojej dłoni. Najbardziej wrażliwe na dotyk są jego usta. Już kilkudniowy maluszek językiem i wargami bada kształt twoich sutków. A miesięczne niemowlę potrafi rozpoznać wzrokiem przedmiot, którego wcześniej nigdy nie widziało, a jedynie zbadało ustami!

A ręce? Dziecko delikatnie gładzi cię po piersi, chwyta za palec. Umie to robić doskonale, zaczęło przecież używać rąk jeszcze przed przyjściem na świat - dotykało nimi swojej twarzy, ssało kciuk. Ale mimo to jego dłonie nie są tak wrażliwe jak usta. Dopiero w trzecim miesiącu nauczy się rozpoznawać dotykiem przedmioty o różnych kształtach.

Lekarze dopiero niedawno zdali sobie sprawę, że noworodki są wrażliwe na ból. Wcześniej sądzono, że skoro ich kora mózgowa jest słabo rozwinięta, nie mogą odczuwać tak silnych bodźców. Dzisiaj wiadomo już z całą pewnością, że noworodki również cierpią (wrażliwość na ból pojawia się już w życiu płodowym, prawdopodobnie na przełomie drugiego i trzeciego trymestru) i wszelkie inwazyjne zabiegi medyczne, którym muszą być poddane takie maluszki, są wykonywane w miejscowym lub ogólnym znieczuleniu. Sama możesz ukoić ból dziecka np. podczas szczepienia, jeżeli natychmiast po zastrzyku przystawisz je do piersi, weźmiesz na ręce, ukołyszesz. Takie pieszczoty działają jak środek przeciwbólowy - bo zakłócają przekazywanie impulsów bólowych.

Dowiedziono, że dzieci często i z czułością dotykane, przytulane, masowane, noszone na rękach nie tylko lepiej się rozwijają, są spokojniejsze i lepiej śpią, ale nawet są zdrowsze i bardziej odporne na choroby! Przytulaj więc maluszka, noś go w ramionach, albo owiniętego w chustę i nie słuchaj gdy inni mówią, że w ten sposób go rozpieścisz. To nieprawda! Wyrośnie na spokojniejszego, mądrzejszego i pewniejszego siebie człowieka, niż jego rówieśnik pozbawiony dotyku i czułości rodziców.

Kołysz mnie, kołysz

Tulisz dziecko w ramionach i odruchowo zaczynasz kołysać. Malec natychmiast się uspokaja i zasypia. Potrzeba kołysania, ruchu, to nie zwykły kaprys! Dziecko doskonale wie, co dla niego dobre. Kołysanie na rękach, bujanie w wózku czy w kołysce pobudza jego układ przedsionkowy, czyli zmysł równowagi. To bardzo ważne dla rozwoju mózgu w pierwszych miesiącach życia.

Maluchy często kołysane szybciej zaczynają podnosić główkę, samodzielnie siadać, a potem raczkować i chodzić, mają też lepszą koordynację wzrokowo- ruchową i są mądrzejsze niż rówieśnicy, których rzadko bujano. Naukowcy dowiedli, że istnieje zależność między dobrze funkcjonującym układem przedsionkowym a uczeniem się, rozwojem mowy, umiejętnością skupiania uwagi, a nawet czytaniem i pisaniem!

Nikt nie pachnie ładniej niż ty

Powonienie jest jednym z najlepiej rozwiniętych zmysłów dziecka. Węch pozwala mu zapoznawać się ze światem, a także odróżniać to, co znane, od tego, co nowe i obce.

Czy wiesz, że noworodek potrafi rozpoznać mamę po zapachu? Kiedy w jednym z eksperymentów położono przy główkach sześciodniowych dzieci staniki ich mam i innych kobiet, maluchy natychmiast przekręcały buzię w stronę, z której czuły woń swojej rodzicielki.

W twoim mleku, pocie, ślinie znajdują się substancje zapachowe, które były również w płynie owodniowym. Maluch zna je więc jeszcze z tamtej strony brzucha. To właśnie one pomagają mu rozpoznać cię po urodzeniu. Daj sobie więc na jakiś czas spokój z perfumami, różanymi mydłami czy dezodorantami i zacznij używać produktów bezwonnych, żeby dziecko mogło nacieszyć się twoim naturalnym zapachem. Tym bardziej, że działa on na nie kojąco. Zdaniem badaczy już u trzydniowego noworodka widać spowolnienie chaotycznych ruchów, kiedy tylko poczuje on zapach mamy.

Twoje mleko jest pyszne

Widziałaś kiedyś noworodka, któremu dano do polizania coś kwaśnego? Marszczy nos, ściąga usta, zaczyna się ślinić. Z podobnym obrzydzeniem zareaguje na coś gorzkiego. Słony smak jest mu obojętny. Poczuje go dopiero w czwartym miesiącu życia. Na razie aprobatę malca wzbudza tylko to, co słodkie. Oczywiście najbardziej smakuje mu twoje mleko, ale z przyjemnością wypije również wodę z glukozą czy cukrem.

Dlaczego noworodek tak lubi słodki smak? Nie tylko zresztą noworodek Musisz przyznać, że po porcji tiramisu czy filiżance gorącej czekolady świat jest zdecydowanie piękniejszy. Z fizjologicznego punktu widzenia nasze upodobanie do słodyczy jest logiczne - zjedzenie ich bardzo szybko wprawia nas w dobre samopoczucie. Badania wykazały, że znajdujące się w jamie ustnej receptory słodyczy połączone są z obszarami mózgu wydzielającymi endorfiny, czyli naturalne związki narkotyczne, które wprawiają nas w błogostan i odcinają dopływ bolesnych bodźców do mózgu.

Kiedy noworodek płacze, bo czegoś się boi, wystarczy podać mu coś słodkiego - najlepiej przystawić do piersi, ale podobnie zadziała słodka woda. Malec przestaje wówczas płakać, rytm jego serca staje się wolniejszy i słabną nieskoordynowane ruchy. Można więc powiedzieć, że zamiłowanie do słodyczy dziecko dosłownie wysysa z mlekiem matki. Dopiero po roku, dwóch zacznie doceniać też inne smaki.

Chcę słyszeć tylko ciebie

Zauważyłaś jak zmienia ci się głos, kiedy zwracasz się do dziecka? Mówisz raz na wyższych, raz na niższych tonach, jakbyś śpiewała, nieco wolniej niż zwykle, używasz zdrobnień. Wcale się nie wygłupiasz! Po prostu instynkt podpowiada ci, że noworodek słyszy inaczej niż starsze dzieci czy dorośli, odbiera inne tony i oczekuje również innego sposobu przemawiania. Taki sposób mówienia doczekał się nawet specjalnej nazwy - "język matczyny". Co prawda badacze twierdzą, że najlepiej dotrze on do malca dopiero, kiedy będzie miał pięć tygodni (wówczas rozwinie się u niego większa wrażliwość na wysokie tony), ale mamy ćwiczą go od początku.

W momencie narodzin słuch dziecka jest daleki od doskonałości. Noworodek np. nie słyszy cichych dźwięków. Dolny próg słyszalności jest u niego o około 40 do 50 decybeli wyższy niż u osoby dorosłej, co oznacza, że maluch odbiera tylko dźwięki, które dorosły uznałby za dość głośne. Ograniczony jest również zakres tonów, które rejestruje. Niskie częstotliwości odbiera lepiej niż wysokie. Może dlatego, że twój głos słyszany od środka brzmiał znacznie grubiej (jeśli jesteś ciekawa, jak słyszało cię dziecko zanurzone w płynie owodniowym, zrob mały eksperyment w czasie kąpieli - leżąc na wznak w wannie zanurz uszy w wodzie i powiedz coś na głos). Ale choć po tej stronie brzucha twój głos brzmi wyżej, jego modulacja jest ta sama, charakterystyczna tylko dla ciebie. Toteż malec z największą przyjemnością wsłuchuje się w jego melodię. Kiedy więc jest zdenerwowany, nie pomaga kołysanie i tulenie, zaśpiewaj mu piosenkę, albo zacznij do niego czule przemawiać. To powinno go uspokoić. Mów do niego nawet z drugiego końca pokoju. Zobaczysz, że odwróci główkę w twoją stronę. Noworodek potrafi bowiem ocenić, czy dźwięk dobiega z prawej, czy z lewej strony, pod warunkiem że rozbrzmiewa co najmniej kilka sekund.