TONNIES

Przełom antypozytywistyczny:

• pozytywizm zorientowany naturalistycznie zuboża nauki humanistyczne

• pozytywizm nie zwraca uwagi na sferę symboliczną społeczeństwa (komunikację)

• sprzeciwienie się utożsamianiu socjologii z naukami przyrodniczymi; Dilthey podzielił nauki: n. o duchu (sens działań) i przyrodzie (opis); inny jest przedmiot badań, powinna być inna metoda – antynaturalizm

• inny jest cel, sposób badania i przedmiot

• interpretowanie działań ludzkich; wszystkie działania uzależnione są od perspektywy kulturowej

Rickert: nauki nomotetyczne (poszukują praw, reguł) i idiograficzne (opisują, jednostkowe przejawy danych zjawisk)

Socjologia rozumiejąca:

• antynaturalizm

  a) społeczeństwo nie jest równe przyrodzie

  b) różne metody badań

• interakcjonizm- społeczeństwo jest siecią relacji, które zachodzą między jednostkami; przestrzeń międzyludzka – interakcje

• podmiotowy charakter relacji – jednostki są świadomymi bytami, które biorą udział w społecznym tworzeniu rzeczywistości

• nauka rozumiejąca/ interpretująca – interpretowanie potocznego myślenia (hermeneutyka)

• uwzględniania kontekstu zjawiska, sprzeciw przeciwko tworzeniu uogólnionych praw, reguł.

WSPÓLNOTA - Gemeinschaft	STOWARZYSZENIE - Geselschaft
Życie intymne, zamknięte w wąskim kręgu, więzi pokrewieństwa, kontrola przez tradycje i zwyczaj	Otwarte, więzy oparte na umowie, podział na role, kontrola przez prawo

Wola organiczna	Wola arbitralna
człowiek dąży do tego aby mieć obok siebie innych, człowiek samotny jest nieszczęśliwy	wynika z namysłu i wyrachowania, stymuluje zachowania pod względem korzyści

Tonnies: jednostki są autonomiczne – istnienia społeczeństwa jest efektem zaangażowania jednostek, jeżeli nie byłoby dobrej woli jednostek – nie byłoby społeczeństwa. Społeczeństwo istnieje w umysłach jednostek.

SIMMEL

Problemem socjologii jest to, że definiowana jest zbyt:

• wąsko- nominalistycznie, oddziałujące na siebie jednostki, społeczeństwo jest abstrakcją, punktem wyjścia jest jednostka

• szeroko – realistycznie- wszystkie zachowania jednostek są zdeterminowane wpływem społecznym

INTERAKCJONIZM – Simmel dystansuje się od skrajnych perspektyw czerpiąc po trochu z każdej, proponuje zwrócić uwagę na więzi społeczne; społeczeństwo – sieć relacji/ wzajemne oddziaływanie między jednostkami

USPOŁECZNIENIE – wytworzenie nacechowanych emocjonalnie wzajemnych powiązań między jednostkami; emocjonalne stosunki są dobrowolne, dynamiczne, zmienne i procesualne; urzeczywistnienie formy, która zaspokaja ludzkie potrzeby, emocje i popędy.

TYPY SOCJOLOGII:

• ogólna – charakter realistyczny, zajmuje się strukturami społecznymi

• filozoficzna – badanie poznania socjologicznego, możliwości badania, różne typy: epistemologia (badanie) i ontologia (byt) – metarefleksja socjologiczna

• czysta – bada czyste formy uspołeczniania, czyli powtarzającym się stałym mechanizmom, bada relacje społeczne

TREŚĆ	FORMA
Emocje, jednostkowe przejawy	Typowe układy, powtarzające się mechanizmy, niezależne od kontekstu histrycznego np. rodzina, sprzedaż, towarzyskość, etykieta jedzenia, dawanie prezentów

Socjologia czysta- nauka nie uwzględnia kontekstu historycznego, bada formy.

STRUKTURY PROSTE:

• diada – dwie osoby, duża indywidualność jednostek, zakłada równość relacji, możliwość stworzenia tajemnicy, współodpowiedzialność, może istnieć w niej intymność (zażyłość opierająca się na strukturze emocjonalnej) np. małżeństwo – musi pozostać w opozycji do tego co jest na zewnątrz, opierać się na jedności i intymnym kontakcie emocjonalnym, jednostki nie mogą upodobnić się do siebie.

• Triada:

  a) pośrednik/ rozjemca – trzecia jednostka zachowuje dystans, dąży do zapewnienia jedności w grupie, obojętna emocjonalnie np. dziecko w rodzinie

  b) dziel, rządź – tertivs gadens – jedna jednostka rządzi i rozdziela, generuje nierówności i konfliktów do własnych korzyści np. ojciec w patriarchalnej rodzinie

  c) gdzie dwóch się bije – divide et impera – trzecia jednostka zyskuje coś na konflikcie dwóch osób np. dwie kobiety zabiegające o mężczyzna

TYPOLOGIE ZWIĄZKÓW:

• celowe – relacja instrumentalna, oparte na celu i roli, istnieje dyskrecja, niski stopień zaangażowania

• znajomość – bardziej intymny niż celowy, nie musi być emocjonalny, bez głębszych zażyłości, specyficzny dla miast

• przyjaźń

• miłość

FILOZOFIA MODY – moda jako forma społeczna; odkrycie mechanizmów

Tendencje, które zapewniają dynamikę formy:

• naśladownictwo – jednostka pragnie być akceptowana; poczucie przynależności, solidarności, bezpieczeństwa, odwoływanie się do jakiś wartości; aspirowanie do grupy; kategoryzowanie, kontrola społeczna przez naznaczenie; utrwalone struktury społeczne

• indywidualizacja – chęć wyróżnienia się, jednostkowa manifestacja

MODA – naśladowanie - sposoby bycia, ubioru, rozrywki – które realizuje potrzebę akceptacji i jednoczenie wyróżnienia się

Fazy mody:

1. Klasa wyższa wyznacza trend

2. Klasa niższa naśladuje, bo aspiruje do wyższej

3. Moda się upowszechnia, nie ma rozróżnienia

4. Klasa wyższa tworzy nowy trend

MENTALNOŚĆ – środowisko wielkomiejskie generuje pojawienie się specyficznej mentalności.

Czynniki:

1. Kultura pieniądza

   - nastawienie na zysk

   - towary sprowadza się do wartości wymiennej

   - relacje stają się formalne i instrumentalne

   - optymalizacja zysków

   - alienacja wytwórcy od kupca

   - atomizacja - rozluźnienie więzi, indywidualizacja

   - izolacja- anonimowość, samotność

2. przebodźcowanie – zbyt duża liczba bodźców zewnętrznych: hałas, mnóstwo ludzi, światła, pośpiech

Strategie obronne:

• zblazowanie – wobec przedmiotów – nie reagowanie na bodźce

• rezerwa – wobec ludzi – dystans, obojętność.

WEBER

Duch kapitalistyczny – Weber analizuje wpływ wartości protestanckich na kształt ówczesnego kapitalizmu.

ETOS PROTESTANCKI

DUCH KAPITALIZMU

- predestynacja – przasądzenie o zbawieniu, które objawia się jako dobra doczesne - zniesienie kultu świętych i elementów mistycznych - wycofanie boga z aspektów życia codziennego; codzienność jest świecka -> człowiek sam jest za siebie odpowiedzialny, samodzielnie kieruje własnym życiem - postawa antykonsumpcyjna - praca jest wartością autoteliczną, bo pracując chwali się boga - trzeba wszystko kalkulować aby coś osiągnąć, racjonalność - beruf – praca jako zawód i powołanie - ascetyczny, skromy styl życia

- sekularyzacja etosu protestanckiego - praca jako wartość - racjonalność, kalkulacja, System: - zorientowany na zysk - biurokracja – wyeliminowanie czynnika ludzkiego, jak największa przewidywalność

COOLEY

INTERAKCJONIZM SYMBOLICZNY

PRAGMETYZM – orientacja teoretyczna skupiająca się na jednostce, która nie jest zdeterminowana przez środowisko, przyjmuje postawę czynną ukierunkowaną na cel - jest podmiotem działającym funkcjonującym w obrębie ram społeczeństwa oraz jego wytworem.

Idea organiczności – jednostka i społeczeństwo są powiązanymi ze sobą konstruktami, których nie da się ich rozdzielić: jednostki z jednej strony tworzą społeczeństwo, a z drugiej są jego wytworem (stworzone za pomocą komunikacji i socjalizacji)

Natura ludzka – wrodzone mechanizmy, Cooley widzi je kontekstowo.

Grupy pierwotne- opierają się na współdziałaniu, emocjonalne zaangażowanie, poczucie lojalności wobec grupy, bliskie relacje. Istnieją w każdej zbiorowości i kulturze; realizują potrzebą bezpieczeństwa, uznania, akceptacji np. rodzina, przyjaciele, grupa rówieśnicza. Grupa pierwotna całkowicie pochłaniają, angażują jednostki i tworzy ich osobowość.

JAŹŃ ODZWIERCIEDLONA -  jednostka kształtuje swoją osobowość wyobrażając sobie sposób w jaki widzą ją inni i dostosowując się do tych oczekiwań.

JAŹŃ SPOŁECZNA – replikowana, kopiowana, odzwierciedla myśli nasze i innych.

Refleksyjność – myślenie, interpretowanie, wewnętrzny dialog; samoodniesienie – zwrócona na sobie i zapośredniczona – nasze myśli zależne są od czegoś zewnętrznego, oparte na wiedzy ekspertów.

MEAD

behawiorymz – najmniejszym składnikiem społeczeństwa jest działanie. Tylko za pomocą badania najprostrzych czynności można zrozumieć społeczeństwo. Meada: trzeba zwrócić uwagę na ludzkie zachowania z uwzględnieniem interpretacji; co sprawia, że jednostki działają w taki a nie inny sposób, interpretował działania ze względu na użyteczność, funkcje dla społeczeństwa.

Humanizm – dowartościowanie człowieka

Interdeterminizm – nie ma jednego czynnika determinującego ludzi; jednostki mają możliwość tworzenia rzeczywistości.

Natura ludzka wg. Meada – nie ma trwale przypisanych cech, które byłyby stałe.

DZAŁANIA:

• gest – bezmyślny, automatyczny

• gest znaczący – gest który posiada znaczenie, nastawione na cel

• symbole znaczące – wyabstrahowane symbole, uniwersalny charakter -> symbole znaczące tworzą język, za pomocą którego można wyrazić abstrakcyjne pojęcia, można tworzyć wspólnotę

Instytucje – ramy dla działania, stałe wzory. Wiele jednostek podejmuje podobne działania, które sie sprawdzają, są użyteczne, a następnie działania te obiektywizują się, np. Małżeństwo, kościół, maniery. Mead: wszystkie utrwalone treści.

JAŹŃ – tworzy się przez przyjmowanie ról.

• faza zabawy- nie ma reguł, odtwarzanie ról konkretnych osób – konstruowanie tożsamości poprzez poznanie tego co nie należy do naszej roli

• faza gry – ma zasady, tworzy się uogólniony inny – jednostka dostosowuje swoja działania do oczekiwań zbiorowości

UOGÓLNIONY INNY – ogólne zasady obowiązujące w jakiejś kwestii, oczekiwania wobec nas.

JA: PRZEDMIOTOWE ME (jednostka próbuje dopasować swoje zachowanie do uogólnionego innego, reguł, zasad, które stwarza nam społeczeństwo) i PODMIOTOWE I (jednostka wie co jest społecznie aprobowane, zna zasady, ale stawia opór; autorefleksja)