Nowoczesność:

1.mobilność społeczna

2.rewolucja polityczna (s.feudalne->s.burżuazyjne)

3.rewolucja przemysłowa (s.rolnicze-> s.industrialne)

4.urbanizacja (s.wiejskie->miejskie)

5.obalenie faudalizmu

6.restrukturyzacja społeczeństwa/ruchliwość pionowa

7.wykształcenie (upowszechnienie się edukacji)

8.statusy przypisane

9.uprzemysłowenie

10.zmiana wiezi społecznych

11.biurokratyzacja (prawo zwyczajowe->aparat biurokratyczny)

12.wykszałcenie się narodów

13.sekulryzacja (ludzie zaczynają myśleć w innych kategoriach, nie religijnych)

14.kapitalizm (nie pracuje sie samemu dla siebie ale jest się najemnym pracownikiem, kategoria robornika, akumulacja)

15.indywidualizm (jednostka jest podmiotem, wyrywa się z tradycyjnych wspólnost)

16.emancypacja

Ideologia- system idei odnoszący się do życia społeczneństwa, tworzy obraz świata który nie jest wolny od wartościowania, proponuje wyobrażony obraz świata zbudowany na kluczowych wartościach, który tworzy wizję przyszłości.

Konserwatyzm: jednostka- byt racjonalny i irracjonalny, człowiek skontekstualizowany, byt społeczny osadzony w zbiorowości; społeczeństwo- byt nadrzedny wobec jednostki, sui generis (własny rodzaj, jest czymś wiecej niż jednostki z których się składa), byt realny, organizm (brak jakiejś części źle wpływa na funkcjonowanie, części są niezbędne); Ład- powinna panaować tradycja; holizm- perspektywa całościowa

Liberalizm: człowiek jest uniwersalny, racjonaly, autonomiczny, homo oecomomicus; społeczeństwo- suma jednostek wchodzących ze sobą w relacje, nominalizm- społeczeństwo jest abstrakcyjną ideą, mechanizm; Ład: samorzutny (nie potrzebuje niczego zewnętrznego, żeby się ukształtować, tworzy się sam), jak najmniejsza ingerencja państwa; indywidualizm metodologiczny – analiza z perspektywy jednostki.

Socjalizm: jednostka- byt społeczny, realizuje swoą naturę przez społeczeństwo i pracę na jej rzecz; społeczeństwo jest byte spólnym, model partycypacyjny (decyzje podejmowane są przez każdego); jest nierówność i uciska, powinna być równość; perspektywa- egalitaryzm (równość)

Nacjonalizm: uszczegółowiona wizja konserwatyzmu, jednostka definiowana poprzez przynależność etniczną; społeczeństwo- każdy naród jest indywidualny; Ład- sila władza, jednostka utożsamia się z narodem; holizm kontekstualny.

POZYTYWIZM – prąd myślowy dotyczący natury poznania (epistemologiczny), natury bytu (ontologiczny), mówi jak badać (metodologiczny); pozytywne czyli realne, empirycznie poznawalne. Cechy:

-antykrytycyzm- wychodzenie poza spekulacje

-neguje metafizykę, zjawiska których nie jesteśmy w stanie udowodnić, byty pozazmysłowe; fenomenalizm- poznianie za pomoca zmysłów, czego nie jesteśmy w stanie sprawdzić empirycznie tego nie ma.

-nominalizm pojęciowy- posługiwanie się pojęciami, które muszą mieć sowje rzeczywiste odniesienie, empiryczne odpowiedniki (problematyczne są takie pojęcia jak dobro)

-naturalizm- nauki przyrodnicze jako nauki wzorcowe. Naturalizm ontologiczny- rzeczywistość przyrodnicza jest taka sama jak społeczna, tego samego rodzaju. Naturalizm metodologiczny- wykorzystywanie tych samych metod do badania społeczeństwa

-sądy obiektywne oddzielenie podmiotu poznającego od przedmiotu poznania, należy wyłączyć wszystkie emocje i przedzałożenia

EWOLUCJONIZM

-uniwersalność natury ludzkiej

-społeczeństwa są na różnych poziomach rozwoju

-ludzkość zmierza w jednym kierunku, do najwyższego stadium rozwoju, powolny, stopniowy

-zmiana=postęp, ku lepzemu

-metoda powównawcza

SPENCER

-darwinizm- jesteśmy uzależnienie od środowiska, przetrwają tylko najsilniejsze jednostki

-utylitarysta- jednostka kieruje sie własnymi celami-> samorzutny ład społeczny

-socjologia- dziedzina wiedzy pewnej; interesowała go dynamika społ, funkcje (ład, zmiana), kształtowanie nowego społeczenstwa, nauka indukcyjna (empiria->teoria); Truności: przedmiotowe- rozproszenie w czasie i przestrzeni; podmiotowe- zaplecze kulturowe badacza, jesteśmy wytorem kontekstu, uprzedzenia grupowe, uprzedzenia teologiczne (morlane ocenianie innych przez pryzmat naszej wiary), identyfikacja z grupą badaną

-społeczeństwo zbudowane jest z jednostek podobnych do siebie, cechy całości są pochodną cech jednostek- nominalizm

-społeczeństwo, a organizm.

+wzrost, ewolucje, zróżnicowanie funkcji, funkcje się przenikają i wyłania się struktura, organizm żyje dłużej niż jego jednostki

-brak granic, kształtu, środki komunikacji, względa autonomia jednostki, samoświadomość

-ewolucjonizm u Spencera polega na ciągłym rozwoju, różne społeczeństwa są na różnym poziomie, oczekiwanie że po rewolucjach następi coś nowego, ewolucja=postęp. Nowe funkcje powodują dyferencjacje funkcjonalną, następuje komplikacja struktury. Przejście od niespóności homogenicznej do spojnej heterogeniczności: jednostki były takie same ale nie wpływały na siebie, teraz są indywidualne i zaczeły tworzyć całość.

Społeczeństwa: MILITARNE (dziłania wojenne mobilizowały społeczeństwo, brak instytucji, społ. spolaryzowane, kult wodza- władza niekwestionowana) INDUSTRIALNE (nastawione na produkcje oraz na pokój- narzedzie utrzymania spójności społ, polityka imperialna- zależność gospodarcza, wolność obywatelska, statusy osiągane, nie ma centralnej władzy, instytucje pośredniczące)

TOCQUEVILLE

-rewolucja vs ewolucja. Dla T rewolucja to proces trwający 20lat, jest stopniowa, skumulowanie napięć

-równość vs wolność- przeciwstawia się utożsamianiu tych pojęć, nie idą ze sobą w parze.

-rewolucja nie udała się bo ludzie mieli za cel wolności ale równość (nienawiść do władzy), myśleli że obalenie nierówności doprowadzi wolności, błąd w świadomości społecznej, nie poradzili sobie z wolnościa

FORMACJE: ARYSTOKRATYCZNA (militarne, feudalne, nieegalitarne- zuże nierówności, pozycje przypisane, władza jest hierarchiczna, mniejszośc a władze nad wiekszością, silne więzi) DEMOKRACJA (egalitarne, pozycje zdobywane, równy dostęp do dóbr, ówność wobec prawa, buirokratyzacja, jurydyzacja, decyzje podejmowane sa na wyższym poziowmie, indywidualizm)

MARKS

praxis- teoria, która pociąga za sobą dziłanie

Wpływy na Marksa: Hegel, francuski socjalizm, ekonomia polityczna

-materializm historyczny- teoria odnosząca się do historii, próbuje wyjaśnić dzieje ludzi postrzegając je w kategoriach materialistycznych, z perspektywy stosunków produkcji.

-Byt określa świadomość- jednostka myśli to co baza każe myśleć, rzeczywistość określa byt.

-teoria rozwoju- człowiek jako byt biologiczny ma potrzeby i dąży do ich zaspokojenia, żeby to uczynić wytwarza środki do zaspokojenia potrzeb, społeczeństwo się rozrasta, pojawiają się nowe potrzeby, pojawia się podziłą pracy i stosunki produkcji, stosunki społeczne – BAZA- sysuacja ekonomiczna; wytworem sytuacji społecznej jest świadomość czyli NADBUDOWA, zależna od kontekstu w któreym się funkcjonuje. Nadbudowa służy utrzymaniu bazy.

Świadomość fałszywa- służy legitymizacji, utrzymaniu porządku.

Formacja społeczna- stosunek społeczny powiązny przez stosunki produkcji; osadzona w czasie, charakterystyczna dla danego okresu, stosunki produkcji+ ideologia

Formacja burżuazyjna- spolaryzowana struktura- dwie klasy które ze sobą walczą, centraliacja władzy, kosmopolityczny charakter- niedzynarodowy rynek zbytu, urbanizacja, mechanizmy wykorzeniające- zerwanie z tradycją, kultura, dynamiczna rzeczywistość, kryzysk- alienacja, nadrodukcja.

Alienacja- uniemozliwienie jednostce realizowania swojego człoweiczeństwa poprzez pracę, to własnie odróżnia go od zwierząt, praca jest wartością autoteliczna- nie pracuje sie aby zarobią ale żeby wytwarzać rzeczy, ujarznić przyrodę- uprzedmiotownienie. Typy alienacji: alienacja od wytworu własne pracy (robotnik nie konsumuje swoich produktów, wytworzone produkty nie sa jego własnością, zaczęto myśleć o przedmiocie nie w kategorii użytowej ale wymiennej, alenacja od pracy (praca nie jest dobrowolna ale przymuszająca, robotnik sam nie wybera sobie pracy, nie ma swobody w wykonywaniu pracy, staje się ona mechaniczna, alienacja od istaty gatunkowe, al od ludzi. Alienacja jest totalna- dotyczy wszystkich

Perspekywa funkcjonalna- istanieją segmenty społeczeństwa w których każdy ma do wypełnienia pewną funkcję.

Rewolucja permanentna- rządy najsilniejszych ekonomicznie

DURKHEIM

Socjologizm- powinno badać się rzeczywistość pod kątem socjologii, jest nauką wystarczającą w badaniu społeczeństwa, społeczeństwo jest rzeczywistością sui generis- nie redukowalną do cech jednostek.

Socjologizm, a pozytywiści- społeczeństwo nie jest tego samego typu co organizm biologiczny, jest bytem inntego typu dlatego potrzebuje nowej metody badawczej

Konserwatyzm: odrzucił indywidualizm metodologiczny, podkreślił rolę religii, interesował go ład- tworzenie i utrzymani, kategoria solidarności.

Fakt społeczny- wszelki sposób postępowania, utrwalony lub nie, który zdolny jest do wywierania na jednostkę zewnętrznego przymusu, w danym społeczeństwie powszechny, ma własną egzystencję niezależną od jednstkowych manifestacji. Przymuszający, powszechny, zewnętrzy.

Badać fakty jak rzeczy: odrzucenie wiedzy potocznej, bazowanie na empirycznych dowodach.

Solidarność- jest faktem społecznym, należy badac ją jak rzeczy czyli za pomoca prawa, który jest empirycznym dowodem na solidarność, bo jest skodyfikowany, dotyczy wszystkich, manifestuje solidarność.

Sankcje : Represyjna (prawo karne, kary cielesne, odciska pietno na jednostce) Restytucyjna (prawo kooperacyjne, odciska pietno na reszcie społeczeństwa)

Solidarność: Mechaniczna (prawo karne, solidarność wynikająca z podobieństw, świadomość zbiorowa pokrywa się z indywidualną, bliskie więzi, gęstość moralna mała, mała instytucjonalizacja, dyferencjacja nika, podstawa solidarności – świadmośc zbiorowa) Organiczna (prawo kooperacyjne, podtawa solidarności – podział pracy, świadomość zbiorowa jest inna iż zbiorowa, gęstośc moralna duża, wsoka instytucjonalizacja i specjalizacja)

Samobóstwo – altruisyczne, egoistyczne, anomijne

Religia- wierzenia+praktyki-> wspólnota

PARETO

Psychologizm- jednostka jest odzwierciedleniem społeczeństwa, opisuje poza logiczne dziłania, opis jednostki pod kątem zachowania społeczeństwa.

Typy dziłań: Logiczne (opierają sie na zasadach logiki, wybieramy cele i środki) Pozalogiczne (oparte na uczuciach, subiektywnie logiczne)

Pozalogiczne: Rezydua (stałe, presyspozycje do konkretnych stanów, pęd do zmiany, status quo, uzewnetrznianie się, narcyzm, seksuale) Derywacje (zmienne, generowane przez umysł, fasady, uzasadnienia, uspraiwedliwienia, racjonalizacja)

Klasa: Elity- Kontrelity – Masy

Krążenie elit- elity się zmieniają.

Degeneracja elit- elity spadające w dół po drabinie społecznej, dobre geny jednego pokolenia nie przechodzą na następne, powody: związki miedzy krewnymi, zajmowanie się nieistotymi rzeczami.

Rezyduła elit: konserwacja; Kontrelity: kombinatorstwo. Derywacje elit: utrzymanie porząku, pawowitość władzy; kontrelit: obalenie chaosu.