ĆWICZENIE

ĆWICZENIE

Zaburzenia w układzie

Zaburzenia w układzie

czerwonokrwinkowym

czerwonokrwinkowym

cz. 1

cz. 1

ĆWICZENIE

ĆWICZENIE

Zaburzenia w układzie

Zaburzenia w układzie

czerwonokrwinkowym

czerwonokrwinkowym

cz. 1

cz. 1

Układ czerwonokrwinkowy

• Wszystkie komórki prekursorowe w

narządach krwiotwórczych i krwiogubnych.

• oraz erytrocyty we krwi obwodowej
• W układzie tym zachodzi:

•produkcja
•uwalnianie erytrocytów
•niszczenie

ROZMIESZCZENIE SZPIKU CZERWONEGO

ROZMIESZCZENIE SZPIKU CZERWONEGO

ERYTR

ERYTR

OBLAST

OBLAST

ZASADOCHŁONNY

ZASADOCHŁONNY

CFU-E

CFU-E

ERYTROCYT

ERYTROCYT

PRO

PRO

ERYTR

ERYTR

OBLA

OBLA

ST

ST

ERYTROBLAST

ERYTROBLAST

POLICHROMATOFILN

POLICHROMATOFILN

Y

Y

„

„

ORTOCHROMATOFILNY”

ORTOCHROMATOFILNY”

ERYTROBLAST

ERYTROBLAST

RETIKULOCYT

RETIKULOCYT

48

48

h

h

72 h

72 h

EPO

HEMOPOEZA

Proerytroblast

Erytroblast zasadochłonny

Erytroblast

ortochromatyczny

Erytroblast

ortochromatyczny

Retikulocyty

REGULACJA ERYTROPOEZY

Czynnikiem (hormonem)
niezbędnym

dla powstania krwinek
czerwonych

jest erytropoetyna (epo).

Podstawowym czynnikiem
regulującym wytwarzanie epo jest
prężność tlenu
we krwi.



 p0

2

WE

KWI



 pO

2

WE

KRWI

NERKA

blabla

bbbbb

bbb

SZPIK

CZERWON

Y



STĘŻENIA

ERYTROPOETYN

Y



PRODUKCJI

ERYTROCYTÓ

W

(po 3 – 4

dniach)

DZIAŁANIE EPO OBEJMUJE:

 Stymulację podziały i
różnicowania komórek
progenitorowych CFU-E do
erytroblastów;
 Indukowanie syntezy Hb w
namnożonych komórkach;
Wpływa na uwalnianie
retikulocytów do krwi

W REGULACJI BIOSYNTEZY
EPO UCZESTNICZY WIELE
CZYNNIKÓW:

 różne związki (prostaglandyny
PGE1 i E2);

 hormony tarczycy;
 hormony nadnerczy;
 hormony przysadki;

 sole kobaltu.

Inhibitory erytropoezy

• IL-1
• TNF

Powodują zmniejszoną ekspresję

receptorów na komórkach
macierzystych

Dojrzewanie erytrocytów

• komórki gromadzą hemoglobinę

• stopniowo tracą rybosomy (RNA) produkujące białka

• zagęszcza się chromatyna jądrowa

• komórki zmniejszają się i zmniejsza się wielkość jądra w

stosunku do objętości cytoplazmy

• jądro jest usuwane





RETIKULOCYT

RETIKULOCYT





ERYTROCYT

ERYTROCYT

W trakcie erytropoezy komórki utkania

W trakcie erytropoezy komórki utkania

czerwonokrwinkowego w szpiku dzielą się 3 – 4-

czerwonokrwinkowego w szpiku dzielą się 3 – 4-

krotnie

krotnie

z 1 komórki

z 1 komórki





16 – 32 erytrocyty

16 – 32 erytrocyty

Długość życia

Długość życia: pies – 120 dni, kot – 90 dni

Wielkość

Wielkość: pies – 7



m, kot – 5,8



m

•

Dwuwklęsły dysk

Dwuwklęsły dysk

- b. duża powierzchnia w

- b. duża powierzchnia w

stosunku do objętości

stosunku do objętości

komórki

komórki

•

Błona komórkowa utrzymuje kształt, ale

Błona komórkowa utrzymuje kształt, ale

umożliwia

umożliwia

znaczne

znaczne

odkształcanie się komórki

odkształcanie się komórki

•

Bez jądra

Bez jądra

;

;

bez organelli

bez organelli

;

;

hemoglobina >

hemoglobina >

95% s.m.

95% s.m.

•

Najważniejszy sygnał regulujący

Najważniejszy sygnał regulujący

produkcję to

produkcję to

stężenie

stężenie

tlenu we krwi

tlenu we krwi

ERYTROCYTY

ERYTROCYTY

Średni czas życia erytrocytów:

 Pies –120 dni;
 Kot – 90 dni;
 Krowa – 160 dni
 Koń – 145 dni;
 Świnia - 86 dni;

Niszczenie starzejących się

erytrocytów zachodzi w śledzionie.

Odbywa się to na drodze fagocytozy

(przez makrofagi) lub hemolizy.

• W miarę starzenia się dochodzi do  aktywność enzymów

glikolitycznych



 mniej energii



 zaburzone odkształcanie się

komórek

Usuwanie erytrocytów

•

Każdego

Każdego

dnia

dnia

Ep

o

1%

1%

STARE

NOWE

niewiel
e

• Usuwają -

makrofagi

makrofagi

śledziony

śledziony (głównie)

- wątroby

- wątroby

- szpiku

- szpiku

Usuwanie erytrocytów

Usuwanie erytrocytów

•

Hemoliza zewnątrznaczyniowa

Hemoliza zewnątrznaczyniowa

- niszczone

- niszczone

5 - 10%

5 - 10%

erytrocytów

erytrocytów

•

Hemoliza wewnątrznaczyniowa

Hemoliza wewnątrznaczyniowa

makrofagi gł. w śledzionie, też w wątrobie i w szpiku

–

niszczenie

niszczenie

90%

90%

erytrocytów

erytrocytów: Fe – do szpiku,

globina i aminokwasy – do wątrobowej puli
aminokwasów, hemowy pierścień porfirynowy



bilirubina



usuwana

Zmiany ilościowe układu

czerwonokrwinkowego

Zwiększenie liczby:
 względne (objawowe) np. po utracie wody

przez krew

 Bezwzględne:
• pierwotne- swoista choroba szpiku

czerwienica

• wtórne-niedobór tlenu (choroba

wysokościowa)

Zmniejszenie liczby – niedokrwistości

(anaemia)

UKŁAD

UKŁAD

CZERWONOKRWINKOWY

CZERWONOKRWINKOWY

OCENA JAKOŚCIOWA

OCENA JAKOŚCIOWA

OCENA MIKROSKOPOWA

OCENA MIKROSKOPOWA

•

1 ETAP

1 ETAP – przeglądanie pod małym powiększeniem (

x 10

x 10

)

- ocena prawidłowości wykonania rozmazu !
- ocena rozmieszczenia krwinek białych,
- ocena rozmieszczenia płytek i ułożenia erytrocytów,
- znalezienie

optymalnego obszaru do badania

optymalnego obszaru do badania pod immersją

Rutynowe postępowanie z

Rutynowe postępowanie z

rozmazem

rozmazem

•

2 ETAP

2 ETAP – badanie pod immersją (

obiektyw x 100

obiektyw x 100)

- liczenie krwinek białych

- oszacowanie liczby płytek krwi

-

-

ocena morfologii erytrocytów

ocena morfologii erytrocytów

Małe powiększenie

Małe powiększenie

(

(

obiektyw x 10

obiektyw x 10

)

)

•

ocena prawidłowości wykonania rozmazu

ocena prawidłowości wykonania rozmazu: krwinki białe skupione na

końcu – mazany

za wolno

za wolno

!

!

•znalezienia optymalnego obszaru do badania pod immersją: tzw.

standardowego pola widzenia:

standardowego pola widzenia:

Obszar, w którym erytrocyty układają się jednowarstwowo

Obszar, w którym erytrocyty układają się jednowarstwowo

oraz

oraz

połowa z nich styka się ze sobą

połowa z nich styka się ze sobą

(przed końcem rozmazu)

(przed końcem rozmazu)

Postępowanie z rozmazem

Postępowanie z rozmazem

Koniec

Koniec

( za cienki)

( za cienki)

Początek

Początek

rozmazu

rozmazu

za

za

gruby

gruby

Opis

Opis

Właśni

Właśni

e

e

tu !

tu !

OCENA MIKROSKOPOWA

OCENA MIKROSKOPOWA

ERYTROCYTÓW

ERYTROCYTÓW

•

rozmieszczenie krwinek w rozmazie (x10 oraz

rozmieszczenie krwinek w rozmazie (x10 oraz

x100)

x100)

- różnicowanie rulonów od aglutynacji

• ocena i klasyfikacja komórek ze względu na różnice

w

wielkości, kształcie i wybarwieniu

wielkości, kształcie i wybarwieniu

• szacunkowa ocena odpowiedzi regeneratywnej

szpiku na podstawie liczebności polichromatofilów
w rozmazie

•

pasożyty

pasożyty

SPOSÓB UŁOŻENIA ERYTROCYTÓW

SPOSÓB UŁOŻENIA ERYTROCYTÓW

W ROZMAZIE

W ROZMAZIE

Dwa rodzaje zaburzeń widocznych tylko pod

Dwa rodzaje zaburzeń widocznych tylko pod

mikroskopem:

mikroskopem:

- Rulony

- Rulony – kilka/kilkanaście erytrocytów nakładających

się na siebie; zwykle są wykładnikiem zapalenia

(zwiększone stężenie fibrynogenu we krwi)

(zwiększone stężenie fibrynogenu we krwi)

- Aglutynacja –

- Aglutynacja – przy niezbyt dużym mianie

przeciwciał widoczna jedynie pod mikroskopem;
często nie do odróżnienia od rulonów 

konieczność

konieczność

różnicowania

różnicowania

Makroaglutynacja

Makroaglutynacja

W

W

probówce ....

probówce ....

(pełna krew)

Prawidłowe erytrocyty

Prawidłowe erytrocyty

w standardowym polu widzenia

w standardowym polu widzenia

kota

kota

mniejsze, często nieznaczna

anizocytoza

psa

psa

z charakterystycznym

przejaśnieniem w środku

Rulony i/lub aglutynacja

Rulony i/lub aglutynacja

... czasem –

... czasem –

erytrofagocytoza

erytrofagocytoza

Neutrofile fagocytujące we krwi obwodowej uszkodzone erytrocyty

= podejrzenie autoimmunologicznej niedokrwistości

hemolitycznej

•

Anizocytoza

Anizocytoza -

erytrocyty o różnej wielkości –

termin zbiorczy = mało precyzyjny !!

termin zbiorczy = mało precyzyjny !!

-

makrocytoza

makrocytoza –

większe

–

makrocyty

makrocyty

i/lub

-

mikrocytoza

mikrocytoza –

mniejsze

–

mikrocyty

mikrocyty

WIELKOŚĆ ERYTROCYTÓW

WIELKOŚĆ ERYTROCYTÓW

•

Normocytoza

Normocytoza -

erytrocyty prawidłowej

wielkości

TERMINY

TERMINY

ZBIORCZ

ZBIORCZ

E

E

Makrocytoza

Makrocytoza

HIPERSEGMENTACJ

HIPERSEGMENTACJ

A JĄDRA

A JĄDRA

WRODZONY

WRODZONY

NIEDOBÓR WIT B

NIEDOBÓR WIT B

12

12

U

U

SZNAUCERÓW

SZNAUCERÓW

Mikrocytoza

Mikrocytoza

POIKILOCYTOZA

POIKILOCYTOZA

-

- nieprawidłowy kształt,

różnokształtność

różnokształtność

termin zbiorczy = mało precyzyjny !!

termin zbiorczy = mało precyzyjny !!

•

SFEROCYTY

SFEROCYTY

• ECHINOCYTY
• AKANTOCYTY
• SCHISTOCYTY
• TARCZOWATE
• LEPTOCYTY
• OWALOCYTY
• STOMATOCYTY

KSZTAŁT ERYTROCYTÓW

KSZTAŁT ERYTROCYTÓW

wszystkie są

mikrocytami

mikrocytami

SFEROCYTY

SFEROCYTY

(

(

PIES

PIES

!)

!)

ERYTROCYT

ERYTROCYT

PRAWIDŁOW

PRAWIDŁOW

Y

Y

ERYTROCYTY

ERYTROCYTY

PRAWIDŁOWE

PRAWIDŁOWE

NASILONA SFEROCYTOZA =

NASILONA SFEROCYTOZA =

ROZPOZNANIE !

ROZPOZNANIE !

Echinocyty

Echinocyty

(krenocyty)

(krenocyty)

Echinocyty

Echinocyty

(

(

u psów: choroby nerek,

u psów: choroby nerek,

chłoniaki

chłoniaki

)

)

Akantocyty

Akantocyty

(choroby wątroby, nowotwory

(choroby wątroby, nowotwory

śledziony)

śledziony)

Akantocyty i polichromatofile (

Akantocyty i polichromatofile (





) u psa

) u psa

Akantocyt u psa

Akantocyt u psa

Fragmenty krwinek - schistocyty

Fragmenty krwinek - schistocyty

(schizocyty), fragmentocyty u psa

(schizocyty), fragmentocyty u psa

Ekscentrocyty psa

Ekscentrocyty psa

tlenowe uszkodzenia hemoglobiny

Często mylone ze sferocytami

!

Tarczowate (

Tarczowate (

kodocyty

kodocyty

)

)

(choroby wątroby, niedobory żelaza)

(choroby wątroby, niedobory żelaza)

Krwinki tarczowate

Krwinki tarczowate

Stomatocyty u psa

Stomatocyty u psa

Tarczowate – kodocyty

Tarczowate – kodocyty

CZĘSTY, ALE NIEZBYT SWOISTY OBJAW TOWARZYSZĄCY CHOROBOM PSÓW

CZĘSTY, ALE NIEZBYT SWOISTY OBJAW TOWARZYSZĄCY CHOROBOM PSÓW

LICZNE KRWINKI TARCZOWATE U PSA Z CIĘŻKĄ NIEDROŻNOŚCIĄ DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

Ciałka Heinza (

Ciałka Heinza (





) u kota

) u kota

EKSCENTROCYT

EKSCENTROCYT

EKSCENTROCYT Z CIAŁKIEM

EKSCENTROCYT Z CIAŁKIEM

HEINZA

HEINZA

Ciałka Heinza (

Ciałka Heinza (





)

)

(nowy błękit metylenowy)

ZABARWIENIE ERYTROCYTÓW

ZABARWIENIE ERYTROCYTÓW

•

Normochromazja

Normochromazja –

prawidłowo zabarwienie

•

POLICHROMAZJA

POLICHROMAZJA

(wielo- lub

(wielo- lub

różnobarwliwość)

różnobarwliwość)

obecność dużych (

makrocyty

makrocyty),

zasadochłonnych (

niebieskawa cytoplazma

niebieskawa cytoplazma) erytrocytów

o mniejszej zawartości Hb





POLICHROMATOFILÓW

POLICHROMATOFILÓW

•

HIPOCHROMAZJA

HIPOCHROMAZJA

– obecność krwinek o mniejszej

zawartości Hb i zwiększonym przejaśnieniu
środkowym (leptocyty)

• HIPERCHROMAZJA- Hb lub  grubość (sferocyty)

Niedobarwliwość

Niedobarwliwość

Erytrocyty psa z

niedoborem Fe (krwawienia

z jelit)

Ciężka niedokrwistość
niedobarwliwa
mikrocytarna u kota

POLICHROMATOFILE

POLICHROMATOFILE

(retikulocyty !!)

(retikulocyty !!)

Obecność świadczy o niedokrwistości

Obecność świadczy o niedokrwistości

regeneratywnej

regeneratywnej

Polichromatofile

Polichromatofile

RETIKULOCYTY MAJĄ MNIEJ HEMOGLOBINY – MOGĄ PRZYBIERAĆ KSZTAŁT

RETIKULOCYTY MAJĄ MNIEJ HEMOGLOBINY – MOGĄ PRZYBIERAĆ KSZTAŁT

KRWINEK TARCZOWATYCH

KRWINEK TARCZOWATYCH

Polichromatofile

(barwienie MGG)

Polichromatofile na brzegu rozmazu

(barwienie MGG)

CIAŁKA HEINZA

CIAŁKA HEINZA

EKSCENTROCYTY

EKSCENTROCYTY

USZKODZENIA TLENOWE ERYTROCYTÓW

USZKODZENIA TLENOWE ERYTROCYTÓW

Fragmenty krwinek czerwonych – schizocyty

Fragmenty krwinek czerwonych – schizocyty

(schistocyty) - fragmentocyty

(schistocyty) - fragmentocyty

Babesia canis

Babesia canis

Babeszjoza

Babeszjoza





autoimmunologiczna niedokrwistość

autoimmunologiczna niedokrwistość

hemolityczna

hemolityczna

ZADANIE: jakie rodzaje krwinek nieprawidłowych znajdują się na

zdjęciu? I jakie powinno być rozpoznanie wstępne?