KRWINKI

KRWINKI

CZERWONE

CZERWONE

KRWINKI

KRWINKI

CZERWONE

CZERWONE

Autor: Karina Olechnowicz

Agata Wiśniewska

ERYTROCYTY

• Erytrocyt (gr. erythros czerwony, kytos komórka),

krwinka czerwona, czerwone ciałko krwi – jeden z

podstawowych morfotycznych składników krwi.We

krwi obwodowej człowieka występują dojrzałe

erytrocyty oraz ich niedojrzałe postacie –

retikulocyty. Prawidłowy erytrocyt nazywa się

normocytem, krwinki większe od prawidłowych to

makrocyty, natomiast mniejsze to mikrocyty.

• Po raz pierwszy erytrocyty zostały zaobserwowane

i precyzyjnie opisane przez Antonie van

Leeuwenhoeka

w XVII w.

BUDOWA:

• Erytrocyt widziany z góry jest okrągłą

komórką, o średniej średnicy 8 µm

• Ma wyraźne przejaśnienie w środku, a

jego grubość w tej części wynosi do 2

µm.

• Część obwodowa jest grubsza i mierzy

ponad 2,5 µm.

• Kształt erytrocytu jest zatem dwuwklęsły

(ma on znaczenie w wykonywaniu

funkcji, ponieważ dzięki niemu

zmniejszają się średnie odległości

cząsteczek hemoglobiny leżących w

środku komórki od błony komórkowej.

Usprawnia to proces wiąznia gazów).

• Dojrzały erytrocyt nie zawiera organelli-

jego wnętrze wypełnia koloidalny

roztwór hemoglobiny.

• Błona erytrocytu pokryta jest grubym

glikokaliksem . (grupy krwi układu ABO

zależą właśnie od specyficznych

oligosacharydów powierzchni komórek.

Grupy krwi różnią się rodzajem i ilością

cząsteczek cukrowców).

• Erytrocyty łatwo ulegają

odkształceniu, co umożliwia im

przechodzenie przez kapilary o

wąskim świetle. Starsze tracą

elastyczność i glikokaliks na ich

powierzchni ulega modyfikacji,

co czyni podatnym na fagocytozę

przez makrofagi, głównie w

śledzionie.

• Erytrocyty większości ssaków

mają postać spłaszczonych,

dwuwklęsłych krążków i w stanie

dojrzałym są pozbawione jądra,

erytrocyty pozostałych

kręgowców mają kształt owal ny i

posiadają jądro.

• Krwinki czerwone nie dzielą się.

• Nie mogą pełnić normalnych

funkcji komórkowych, nie mają

też mechanizmu, który mógłby

naprawiać powstające w nich z
czasem uszkodzenia.

FUNKCJE:

• Erytrocyty przenoszą tlen z płuc do tkanek i dwutlenek

węgla z tkanek do płuc.

• Zredukowana hemoglobina (redukcja odbywa się dzięki

energii powstającej z glikolizy w erytrocytach) wiąże

tlen, stając się oksyhemoglobiną, a krew – krwią

utlenowaną.

• Jednocześnie zmienia się konformacja cząsteczek

globiny. (zachodzi to we krwi naczyń włosowatych płuc).

• Wskutek zmiany konformacji globiny po oddaniu tlenu

jest uwalniany także NO, który przenika do błony

mięśniowej tętnic - powoduje ich rozkurcz. (jest to

ważny mechanizm obniżania ciśnienia krwi).

WYTWARZANIE

ERYTROCYTÓW

• Erytrocytopoeza (erythrocytopoesis),odbywa się w

szpiku korocytopoezastnym czerwonym i polega na

podziałach komórek i ich terminalnym różnicowaniu,

które zachodzą w kilku etapach, w ciągu ok. 7 dni.

Linia komórek erytropoetycznych powstaje z komórek

macierzystych po aktywacji w nich genu gata-1.

• Wszystkie komórki krwi są wytwarzane w szpiku

kostnym (u dzieci do lat 3 wszystkie komórki są

wytwarzane przez śledzionę, natomiast erytrocyty

zaczynają powstawać w szpiku kostnym dopiero od 4

roku życia), gąbczastej tkance znajdującej się

wewnątrz kości w procesie erytropoezy z komórek

macierzystych erytrocytów.

CZAS ŻYCIA I ROZPAD

ERYTROCYTÓW

• Erytrocyty zużywają się dość szybko, a ich

hemoglobina stopniowo się utlenia do

methemoglobiny. Zbyt szybkiemu utlenianiu

hemoglobiny zapobiega glutation, który jest

stałym składnikiem erytrocytów. Średnio po

120 dniach życia erytrocyty są wyłączane z

krwiobiegu i niszczone w śledzionie lub

szpiku. Niszcze nie polega na fagocytozie

przez makrofagi, przekształcaniu hemu w

biliwerdynę, a następ nie w makrofagach

wątroby - w bilirubinę, z uwolnieniem żelaza

i globiny.

OGÓLNA LICZBA

ERYTROCYTÓW U

CZŁOWIEKA

• wynosi ok. 30 bln. Na ogół jednak podaje się ich

liczbę w 1 µm (lub 1 mm3) krwi. We krwi
obwodowej kobiet jest ich ok. 4,5 mln/µm, a u
męż czyzn - ok. 5 mln/µm. Liczby te mogą się
zmieniać zależnie od wielu czynników, m.in. od
ciśnienia atmosferycznego: ludzie żyjący na
dużych wysokościach, w górach, mogą mieć do 8
mln erytrocytów w 1µm

CZERWONE KRWINKI

PODAWANE SĄ:

• w razie niedokrwistości

(spowodowana jest poprzez złośliwe
nowotwory),

• upośledzeniem nerek ( z powodu

krwawień z pokarmowego
przewodu)

• utracie ostrej krwi (na skutek

wypadku).

Erytrocyty są zazwyczaj podawane w postaciach

następujących:

• Koncentrat czerwonych krwinek - pojedyncza jednostka

KKCz posiada czerwone krwinki które wyodrębnione

zostały z jednostki pełnej krwi z dodatkiem substancji

będącej antykoagulatorem.

• Przemywane krwinki czerwone - to jednostka

czerwonych krwinek przemytych fizjologicznym,

jałowym roztworem sodowego chlorku. Przemywane

erytrocyty wolne są w zasadzie od wszystkich

pozostałych śladów osocza. Są podawane zamiast

koncentratu czerwonych krwinek pacjentom, będącym

nadwrażliwymi na proteiny zawarte w osoczu albo kiedy

przewidywane są transfuzje wielokrotne.

• Ubogoleukocytarne krwinki czerwone - to jednostka

czerwonych krwinek uzyskana przez filtrowanie, które

powoduje usunięcie białych krwinek.

ŚREDNIA OBJĘTOŚĆ

KRWINKI CZERWONEJ

(MCV)

- wartość poniżej 80 fl świadczy o niedokrwistości

mikrocytowej (przebiegającej ze zmniejszeniem

rozmiaru krwinki czerwonej). Jest ona

charakterystyczna dla stanu niedoboru żelaza.

Natomiast wynik powyżej 110 fl może być

najczęściej sygnałem niedokrwistości

megaloblastycznej, związanej z niedoborem

witaminy B12 lub/i kwasu foliowego. Nieznaczne

podwyższenie MCV bywa spowodowane wzrostem

ilości retikulocytów (młodych postaci erytrocytów,

które mają większą objętość), co nie zawsze jest

patologią.

CHOROBY

• Erytrocytoza -(czyli czerwienica) jest rzadko spotykaną chorobą i

może być spowodowana nowotworowym rozrostem krwinek

czerwonych.

• Niedokrwistość - może być ona wywołana utratą krwi,

niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego (tzw.

niedokrwistość megaloblastyczna). Do niedokrwistości dochodzi

też w przypadku oddziaływania różnorodnych czynników

powodujących rozpad erytrocytów (mówimy wtedy o

niedokrwistości hemolitycznej).

• Czerwienica- We krwi obserwuje się podwyższenie hematokrytu i

stężenia hemoglobiny oraz zwiększenie liczby krwinek czerwonych.

Choroba ta jest przykładem, że zwiększenie liczby krwinek

czerwonych jest również (jeśli nie bardziej) szkodliwe niż ich

niedobór (czyli niedokrwistość). Pojawiają się wówczas powikłania

w postaci zakrzepów i bardzo niebezpiecznych zatorów, ostatecznie

może rozwinąć się zwłóknienie szpiku lub ostra białaczka.

DZIĘKUJEMY ZA

UWAGĘ 