Zestaw pytań egzaminacyjnych z
,,Materiałów budowlanych i technologii betonów
grupy S i NS, II sem , I Rok
1. Ogólna kwalifikacja materiałów budowlanych ( stopień, przetworzenia,
charakter chemiczny, dominujący zespół właściwości)
*Stopnien przetworzenia:
-rodzime ( gotowe do użytku bez dodatkowych zabiegów/ drewno okrągłe,
piaski,żwiry)
-Przetworzone ( w fabryce większość współczesnych materiałów), na
 budowie (zaprawy, mieszanki betonowe)
*Charakter chemiczny :
-organiczne (drewno, tworzywa sztuczne)
-nieorganiczne(mineralne, metale) materiały kamienne ceramika, spoiwa
mineralne
-mieszane  beton asfaltowy, wyroby wiórowo- cementowe)
*dominujący zespół właściwośći
-konstrukcyjne (stosowane do wykonywania konstrukcji nośnych)
-izolacyjne (termoizolacyjne, izolacyjne przeciwwodne, przeciwwilgociowe)
-wypełniające( elementy wypełniające przestrzeń w konstrukcji nośnej).
2. Podział materiałów budowlanych ze względu na przeznaczenia.
MATERIAA
Y ŚCIENNE- konstrukcje wypełniające wykończeniowe
STROPOWE
DO POKRYĆ DACHOWYCH- dekarskie
IZOLACYJNE- termo-hydro izolacyjne, ogniowe, przeciwdz
więkowe
DO OCHRONY PRZED KOROZJ
-chemoodporne
INSTALACYJNE- wodociÄ…gowe, kanalizacyjne, do gazu, armatura, przewody
elektryczne
WYKOC
CZENIOWE- okładziny wew. i zew. Wyprawy tynkarskie, tapety,
farby, lakiery, emalie, posadzki, profile wykończeniowe, kleje, kity
3. Najważniejsze właściwości techniczne wyrobów budowlanych stosowanych
do wykonywania:
- fundamentów
- ścian nośnych
- ścian działowych
1
- ścian osłonowych
- stropów
- pokrycia dachowego
- termoizolacji
- okładziny ściennej zewnętrznej i wewnętrznej
4. Właściwości fizyczne materiałów budowlanych, badania podstawowych cech
fizycznych materiałów budowlanych ( gęstość, gęstość objętościowa,
szczelność, porowatość, wilgotność, nasiąkliwość, współczynnik
rozmiękania)
WA
AÅšCIWOÅšCI FIZYCZNE
-cechy zewnętrzne: wymiary, kształt, makrostruktura
-rozdrobnienie-uziarnienie powierzchnia właściwa
-związane ze strukturą materiału: masa, gęstość,
G
STOŚĆ:
G
STOŚĆ=masa/objętośc
CEGA
A CERAMICZNA 2,7 g/cm3
DREWNO 1,6 g/cm3
SZCZELNOŚĆ:
SZCZELNOŚĆ=GP /G
Gp- gęstość objetosciowa
G- objętość
POROWATOŚĆ:
POROWATOŚĆ=(1-S)100%
Granit 4-6%
Bazalt 4%
2
 Cegła zwykła 30-37%
Szkło zwykłe 0%
Metale 0%
WILGOTNOŚĆ: % zawartośc wody w materiale
W=(mw -ms )/ms gdzie : ms  masa próbki suchej
mw  masa próbki wilgotnej
NASI
KLIWOŚĆ:% zawartośc wody w materiale
-wagowa
Nw =[(mn  ms )/ms ]100% gdzie: mn  masa próbki nasyconej wodą
-objętościowa:
No =[( mn  ms )/Vs ]100%
WSPÓA
CZYNNIK ROZMI
KANIA:
Rn
K= gdzie : Rn wytrzymałość w stanie nasycenia wodą
Rs
Rs wytrzymałość w stanie suchym
PRZESI
KLIWOŚĆ: podatność do przepuszczania wody pod ciśnieniem (dachówki, papy)
5. Właściwości mechaniczne materiałów budowlanych ( wytrzymałość na
ściskanie, wytrzymałość na zginanie, twardość , sprężystość)
WA
AÅšCIWOÅšCI MECHANICZNE
Opisuję zdolność materiału do przenoszenia obciążeń typu mechanicznego i spowodowanych
nimi odkształceń.
3
WYTRZYMAA
OŚĆ
- opór, jaki stawia materiał niszczącemu działaniu naprężeń wywołanych siłami wewnętrznymi
/ obciążeniami /.
Wytrzymałość musi być taka, by zapewniać bezpieczeństwo konstrukcji budowli.
Przyłożona do materiału siła / obciążenie / wywołuje w nim naprężenie i odkształcenie tych
naprężeń.
NAPR
ŻENIE
Jest to obciążenie przypadające na jednostkę powierzchni
´=P/A P- siÅ‚a rozciÄ…gajÄ…ca
A- pole powierzchni
WYTRZYMAA
OŚĆ NA ŚCISKANIE
- max wartość naprężenia ściskowego jaką może przenieść dany materiał
Rc= P/A P- siła ściskająca
A- pole powierzchni
Używamy do badania próbek o kształcie kostki lub walca.
Przy wysokich jest ryzyko wyboczenia.
SPR
ŻYSTOŚĆ
E=Ã/µ E- moduÅ‚ sprężystoÅ›ci [Mpa]
µ= "l/l0
Rr= P/F
tworzywo sztuczne - bardzo małe
polietylen - 100
beton - 21.000  25.000
stal - 210.000
WYTRZYMAA
OŚĆ NA ZGINANIE
Rz= M/W M- moment zginajÄ…cy
W- wskaz
nik wytrzymałości
6. Materiały kamienne klasyfikacja ogólna. Podział skał ze względu na sposób
powstania.
pochodzenia naturalnego
magmowe
4
 - głębinowe np. granit
- wylewowe np. bazalt
osadowe / węglanowe, siarczanowe, ilaste, krzemionkowe, okruchowe /
metamorficzne np. gnejsy, marmur, kwarcyt.
7 . Cechy podstawowe materiałów kamiennych.
" Gęstość1400-3500 kg/m3
" Porowatość 2-30 %
" Przewodność cieplna 0,7-2,9 W/m*ºC
" Nasiąkliwość 0,5-25 %
" Rc od poniżej 15 Mpa do ponad 200 Mpa
" Rz kilkakrotnie mniejsza od Rc
" Ścieralność 0,1- ponad 1,5 cm
" Mrozoodporność 15-25 cykli
" Udarność
8. Zastosowanie kamieni
·ð Budownictwo inżynieryjne
1. wodne- filary, przyczółki mostowe, słupy, zapory ( granity, sjenity, bazalt,)
2. lądowe- filary nośne, tunele, wiadukty, skarpy, mury oporowe, sklepienia ( j.w.)
·ð Budownictwo ogólne  monumentalne
o Mury fundamentowe
o Mury ścienne
o Okładziny zewnętrzne
o Elementy wykończeniowe: schody, posadzki, okładziny wewnętrzne ścian, detale itd.
(granity, wapienie zbite, marmury)
·ð Budownictwo drogowe
o Nawierzchnie drogowe- kostka, krawężniki, płyty chodnikowe(granit, wapień)
o Tłuczeń, grys
9. Wymagania wobec materiałów kamiennych
o Rodzaj mat.- skały
o Wymiary
o Dopuszczalne wady, odchylenia w kolorze, uszkodzenia mechaniczne
o Właściwości techniczne
o Warunki przechowywania, opakowanie
o Transport
5
10. Wyroby z materiałów kamiennych
o Kamień łamany- nieregularne bryły zbliżone do prostopadłościanu
o B- do murów i fundamentów
o J- do dróg i obiektów inżynierskich
o K- do przerobu na kruszywo
o Elementy murowe- gotowe elementy do zastosowań w konstrukcjach murowych
o Kamień łupany- prostopadłościany lub inne kształty, powierzchnie nierówne lub
obrobione
o Bloki, płyty surowe
o Płyty do okładzin zewn.
o PÅ‚yty posadzkowe zewn. i wewn.
o Podokienniki zewn. i wewn. ( Parapety)
o Stopnie i okładziny schodów
o Płyty cokołowe zewn.
o Kostka drogowa
o Krawężniki drogowe
11. Wyroby ceramiczne. Podstawy technologii produkcji ceramiki.
- wydobycie gliny (ważny skład granulometryczny, plastyczność gliny)
- przygotowanie wstępne (czyszczenie, dołowanie)
- przerób gliny (gniotowniki, walce, przecieraki)
- formowanie
- suszenie
- wypalanie
12. Podział ceramiki budowlanej.
1) wyroby wypalane(800 0C) o strukturze porowatej(n<=22%)
- wyroby ceglarskie: cegły, pustaki, dachówki
- wyroby szkliwione: płytki ścienne i posadzkowe, wafle
- wyroby ogniotrwałe
2) wyroby spiekane (1100 0C) o strukturze zwartej (n<=12%)
- klinkierowe
- krzemionkowe - gres
3) wyroby ceramiczne szlachetne i półszlachetne
- fajansowe
- porcelanowe
13. Zastosowanie ceramiki w budownictwie.
Fundamenty  cegły pełne
Ściany nośne, działowe  cegły, pustaki
6
Stropy, stropodachy  pustaki
Przewody wentylacyjne oraz dymowe  pustaki
Pokrycia dachowe  dachówki
Wykładziny podłogowe  płytki, cokoły
Okładziny ścienne zewnętrzne(elewacyjne)  płytki, kształtki
Okładziny ścienne wewnętrzne  pustaki, kształtki
Wyroby sanitarne, rury kanalizacyjne
14. ogólne cechy ceramiki budowlanej.
- wysoka wytrzymałość (na ściskanie, bo na rozciąganie dużo słabsza)
- odporność ogniowa
- mrozoodporność
- małe przewodnictwo cieplne
- duża akumulacja ciepła
- zapewnia dobry mikroklimat
- klinkier, krzemionka  b.mała ścieralność i nasiąkliwość, duża odporność chemiczna
- najstarszy materiał wytwarzany przez człowieka (13000lat temu)
wyroby ceramiczne ścienne i stropowe produkowane są w grupach wymiarowych
1) wyroby o wym. tradycyjnych  wielokrotność lub podzielność wymiarów
cegły : 250x120x65mm
2) wyroby o wym. modularnych  podstawą jest 100mm lub wielokrotność
oraz podział na jednostki dziesiętne pomniejszone o grubość spoiny
(12mm) Np. 288x188x88mm
15. Wyroby z ceramiki budowlanej.
materiały ścienne:
- konstrukcyjne(nośne)
- konstrukcyjno-osłonowe
- samonośne osłonowe
- działowe
cegła pełna: klasa 200;150;100;75 (wytrzymałość), masa ok. 3,5  4 kg, wsp.przew.ciep. y=0,76
W/m*K
cegła dziurawka: klasa 5; 2,5, masa ok. 2,6 kg, wsp.przew.ciep. y=0,64 W/m*K
cegła kratówka: klasa 15;10, masa ok. 2,7 kg, wsp.przew.ciep. y=0,44 - 0,47 W/m*K
7
16. Kamienie ceramiczne. Cegły ceramiczne budowlane. Różnica między cegłą
budowlanÄ… a modularnÄ….
17. Pustaki ścienne ceramiczne. Właściwości techniczne pustaków
ceramicznych.
Pustaki ścienne  modularne o objętości nie mniejszej niż 2 cegły modularne
Grupa pustaków ściennych:
Z  do murowania zwykłego
S  do murowania na suchy styk
W  na wpust i pióro
P  na spoiny pocieniane
Pustaki do ścian działowych
Pustaki dymowe
Pustaki wentylacyjne
Wyroby ceramiczne stropowe
18. Pustaki stropowe ceramiczne. Właściwości techniczne pustaków
stropowych.
19. Dachówki i gęsiory ceramiczne.
Produkowane metodami:
- ciągła
- tłoczoną
8
 Muszą być:
- Mrozoodporne (50 cykli, gÄ…siory 25 cykli)
- Odporne na przesiÄ…kanie wody
- Odporne na złamania
- Trwałe, bez szkodliwych zanieczyszczeń
Dachówka karpiówka
Dachówka zakładkowa
Dachówka marsylka
Dachówka holenderska
Dachówka mniszka
GÄ…siory
Ceramiczne rurki drenarskie
20. Ceramiczne materiały okładzinowe.
21. Właściwości ceramiki budowlanej.
Możliwość wytwarzania wyrobów pełnych, drążonych o różnych kształtach, wymiarach, profilach 
różnych: powtarzalnych
1. Cechy zewnętrzne: kształt, wymiary nominalne (odchyłki), dopuszczalne wady (barwa)
2. Cechy fizyczne:
- Gęstość objętościowa kg/m3  lekkość
Cegła zwykła ~1800 kg/m3
Kratówka ~1200 kg/m3
Klinkierowa ~2000 kg/m3
- Nasiąkliwość
- Przesiąkliwość
- Współczynnik przewodności ciepła
- Mrozoodporność
Odporność na działanie wyższych temperatur
22. Cegły klinkierowe budowlane.
Grupy:
Z  zwykłe
L  licowe
9
Typy:
B  bez otworów
P  pełne
D  drążone
S  szczelinowe
Odmiany (w zależności od wysokości):
65 140 220
-Cegły licowe elewacyjne
-cegły kominowe
-Cegły kanalizacyjne
-Podokienniki klinkierowe
23. Spoiwa mineralne ( Mineralne materiały wiążące). Spoiwa powietrzne.
Spoiwa hydrauliczne.
Materiały wiążące, wypalane z surowców skalnych i rozdrabniane na proszek, chemicznie aktywne;
po wymieszaniu z wodą tworzą plastyczną mieszankę dającą się łatwo formować i stopniowo
przechodzą w stan stały  wiążącą i twardniejącą dając twarde tworzywo przypominające kamień.
Procesy chemiczne zachodzÄ…ce przy wiÄ…zaniu spoiw mineralnych sÄ… nieodwracalne.
SPOIWA MINERALNE
POWIETRZNE HYDRAULICZNE
-spoiwa wapienne (wapno) -cement portlandzki hutniczy i
-spoiwa gipsowe cementy powszechnego użytku
-spoiwa krzemianowe -cementy specjalne
-spoiwa magnezjowe -wapno hydrauliczne
10
Surowce do produkcji spoiw mineralnych:
Spoiwa wapienne  wapień CaCO3
Spoiwa gipsowe  kamieÅ„ gipsowy CaSO4 · 2H2O anhydryt, gips z odsiarczania spalin
Spoiwa cementowe  wapienie, gliny (mieszanka); margle (naturalna mieszanka); kreda
(dodatki); żużle wielkopiwcowe, popioły lotne, łupki przywęglowe
24. Ogólny schemat produkcji spoiw mineralnych.
-wydobycie surowców ze złoża (urobienie złoża)
-przygotowanie surowców (mielenie ®ð rozdrabnianie, Å‚Ä…czenie z dodatkami)
- WYPALANIE (1000° wapno, 1450° cement, 160° gips)
- przeróbka produktu wypalonego (np. dodaje się domieszki, mieszanie, mielenie, pakowanie z
zabezpieczeniem przeciwko wilgoci (worki) niekiedy luzem w odpowiednich zbiornikach)
spowiwa nie mogÄ… uledz zwilgoceniu!
25. Zastosowanie spoiw mineralnych.
Spoiwa mineralne stosowane sÄ… do :
1) zaczynów
zaczyn = spoiwo + woda
zaczyn gipsowy lub cementowy
wapno  mleko wapienne lub ciasto wapienne
2) zapraw
zaprawa = zaczyn + piasek
zaprawa  wapienna, cementowa, gipsowa cementowo  wapienna itd.
NIE WOLNO CEMENT + GIPS!!!
3) betonów
beton = spoiwo (gl cement)+ woda + piasek +kruszywo grube
wiÄ…zanie i twardnienie
11
26. Spoiwa wapienne. Podstawy technologii produkcji. Klasyfikacja spoiw
wapiennych.
KLASYFYKACJA SPOIW WAPIENNYCH
3 rodzaje wapna budowlanego:
wapno wapieniowe CL
wapno dolomitowe DL (mieszanka CaCO3 MgCO3 dolomit)
wapno hydrauliczne HL
w zależności od zawartośco (CaO + MgO)
3 odmiany CL : 90, 80, 70
2 odmiany DL: 85; 80
Wapno budowlane palone CL i DL produkowane jest w postaci:
-
- mielone CaO
- suchogaszone Ca(OH)2
anie (CaO + H2O) zależnie od ilości wody daje :
ciasto wapienne
mleko wapienne
wapno hydratyzowane (suchogaszone)
27. Wapienne spoiwa powietrzne. Właściwości spoiw wapiennych
Ogólne właściwości spoiw wapiennych
- biała barwa
- bardzo duże rozdrobnienie (
- nadają zaprawom dobrą urabialność, plastyczność, duża przyczepność.
- z wodÄ… reakcja silnie egzotermiczna (osuszanie)
- silna zasadowość  wykorzystywana do neutralizacji innych mat (np. kwaśnych gruntów)
- - retencja (zaprawy tynkarskie)
12
- zdolność chemicznego łaczenia z mat puculanowymi i hydraulicznymi
- niewielka wytrzymałość zapraw
- nadają elastyczność (rysoodporność)
- maÅ‚a rozpuszczalność w wodzie 1,2g/l w 20°C o,67 g/l w 80 °C
- z piaskiem w temp +200 °C tworzy krzemiany wapniowe
28. WiÄ…zanie spoiw hydraulicznych.
Wiązanie i twardnienie cementu. Opracowane teorie utrzymują, że pierwszym etapem wiązania jest
uwodnienie glinianu trójwapniowego. Jeśli cement nie zawiera substancji opóz
niajÄ…cych, proces
uwodnienia glinianu trójwapniowego jest szybki. W rezultacie następuje zesztywnienie masy
cementowej. Równolegle biegnie proces uwodnienia krzemianu trójwapniowego, z tym że
uwodnienie glinianu jest szybkie, krzemianu zaÅ› wolne.
Po zakończeniu wiązania następuje długotrwały proces twardnienia, od którego zależą właściwości
wytrzymałościowe i odpornościowe cementu. Proces ten następuje na skutek powolnych reakcji
uwodnienia krzemianów wapniowych (trwających zwykle kilka miesięcy). Stwierdzono, że
wytrzymałość cementu zależy głównie od krzemianu trójwapniowego osiągającego połowę swej
wytrzymałości po siedmiu dniach, pełną zaś po dwunastu dniach. W mniejszym stopniu
wytrzymałość cementu zależy od krzemianu dwuwapniowego krystalizującego bardzo wolno.
Reakcje zachodzÄ…ce podczas wiÄ…zania cementu:
Tworzenie soli Candlota (dodanie gipsu)
3CaO" Al2O3 + 3CaSO4 + 31H2O 3CaO" Al2O3" 3CaSO4" 31H2O
Hydroliza glinianu trójwapniowego
3CaO" Al2O3 + 6H2O 3CaO" Al2O3" 6H2O
Hydroliza żelazianu czterowapniowego (celitu)
4CaO" Al2O3" Fe2O3 + (n+6)H2O 3CaO" Al2O3" 6H2O + CaO" Fe2O3" nH2O
Hydroliza krzemianu trójwapniowego (alitu)
3CaO" SiO2 + (n+1)H2O 2CaO" SiO2" nH2O + Ca(OH)2
Hydroliza krzemianu dwuwapniowego (balitu)
2CaO" SiO2 + nH2O 2CaO" SiO2" nH2O
Reakcja wodorotlenku wapnia z CO2
Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O
13
Pierwsze trzy reakcje dominują podczas wiązania cementu, zaś pozostałe podczas twardnienia masy
cementowej i decydują w głównym stopniu o jej właściwościach wytrzymałościowych.
Inne spoiwa hydrauliczne to:
cement portlandzki biały  zawiera minimalne ilości tlenków żelaza, tytanu i manganu (mniejsze
jak 0,2%).
cement portlandzki ekspansywny  wykazuje rozszerzalność (zwiększa objętość podczas
wiązania). Stosowany do uszczelniania rur betonowych, łączenia elementów budowlanych.
cement hutniczy  surowcami do otrzymania tego cementu są żużle wielkopiecowe. Jest bardziej
odporny na czynniki chemiczne i znacznie tańszy od cementu portlandzkiego.
cement glinowy  otrzymywany z surowca bogatego w Al2O3 (boksyt). Drugim surowcem jest
wypalony CaO. Ma wysoką wytrzymałość, krótki czas wiązania. Stosowany przy pracach
remontowych. Nie jest odporny na działanie alkaliów.
wapno hydrauliczne  jest to spoiwo, które po związaniu i stwardnieniu przez pewien czas na
powietrzu ma zdolność do dalszego utwardzania się pod wodą. Ta właściwość wynika z
obecności krzemianów i glinianów wapniowych.
29. Produkcja i zastosowanie wapna.
Zastosowanie:
 wapno budowlane ogólnie w różnych postaciach  jako spoiwo do wykonywania
zwykłych, tradycyjnych zapraw budowlanych murarskich i tynkarskich, nowych
rozwiązań różnego rodzaju suchych zapraw, w tym w szczególności mieszanek
tynkarskich o zróżnicowanym przeznaczeniu (także w połączeniu z cementem
i polimerami), m.in. do tynków renowacyjnych, zapraw ciepłochronnych, do wyrobu mas klejowych,
farb ściennych oraz jako dodatek uplastyczniający zaprawy
cementowe i gipsowe, środek wybielający zaprawy i beton (np. architektoniczny),
 wapno palone mielone  jako spoiwo w produkcji betonów komórkowych, wyrobów wapienno-
piaskowych i innych gotowych elementów budowlanych, a także
przy robotach ziemnych z zawilgoconymi gruntami budowlanymi do ich osuszania, gdzie wapno
wymieszane z wilgotną ziemią pochłania nadmiar wody, a wydzielające się ciepło hydratacji
działa osuszająco,
14
 wapno palone mielone i suchogaszone  do stabilizacji i wzmocnienia struktury
gruntów, jako podłoża budowlanego, poprawiając ich nośność, co następuje
w wyniku wchodzenia wapna w reakcje z minerałami obecnymi w gruncie  pod-
łoże staje się mniej plastyczne, bardziej wytrzymałe; stabilizację gruntu wapnem
stosuje się np. przy budowie obiektów wielkopowierzchniowych  supermarketów, hal
przemysłowych, magazynowych itp.,
 wapno powietrzne i hydrauliczne  w pracach konserwatorskich i w ochronie zabytków, do
zabezpieczania murów odsłanianych w trakcie prac archeologicznych,
jako materiał zgodny z substancją materiałową obiektów,
 wapno suchogaszone i mączki wapienne  jako składnik asfaltowych mieszanek
do nawierzchni drogowych.
Produkcja:
30. Podstawy procesu gaszenia i wiÄ…zania wapna powietrznego.
Gaszenie wapna (lasowa
31. Podstawowe badania cech użytkowych spoiw wapiennych.
32. Wapienne spoiwa hydrauliczne. Podstawy produkcji.
Temperatura wypalania wynosi 900 1100 o C. Produkcja odbywa siÄ™ w takich samych piecach, jak
wapna powietrznego, przy mniejszym jednak zużyciu paliwa. W warunkach wysokiej
temperatury tlenek wapnia reaguje z krzemionkÄ… i glinem z domieszek ilastych wapienia
tworząc krzemiany wapnia oraz gliniany i żelaziany wapnia.
Wypalanie wapieni marglistych
CaCO3 CaO + CO2
CaCO3 + SiO2 2 CaOÅ"SiO2
CaCO3 + Al2O3 i Fe2O3 3CaOÅ"Al2O3 i 4 CaOÅ"Fe2O3
Po wypalaniu uzyskuje się kawałki barwy szarej lub żółtawej. Podstawowymi składnikami wapna
hydraulicznego sÄ…: tlenek wapniowy CaO oraz krzemiany i gliniany wapniowe, przede wszystkim
2²CaOÅ"SiO2 i 3CaOÅ"Al2O3, zwiÄ…zki o wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ciach hydraulicznych. Wypalone wapno poddaje
się mieleniu, a następnie gaszeniu na sucho. Gaszenie prowadzi się ostrożnie, tak, aby całe
15
wolne wapno zostało przekształcone w wodorotlenek wapniowy, zaś krzemiany i gliniany nie
uległy uwodnieniu. W celu uzyskania produktu o najkorzystniejszych cechach przeprowadza się
wstępne gaszenie w silosach, gdzie cząstki wolnego wapna ulegają zgaszeniu, a następnie po
oddzieleniu w separatorze ziaren jeszcze nie zgaszonych, podaje się je przemiałowi i dopiero
wówczas miesza razem ze zgaszonymi. Często jednak miele się cały produkt bez prowadzenia
wstępnego zgaszenia
33. WiÄ…zania wapna hydraulicznego.
Wiązanie i twardnienie wapna hydraulicznego jest procesem złożonym. Obecny w nim wodorotlenek
wapniowy wiąże jak w wapnie powietrznym, przekształcając się pod wpływem dwutlenku węgla
z powietrza i wilgoci w CaCO3, ale zasadniczy proces wiązania zachodzi w zetknięciu się z wodą,
w wyniku reakcji z nią pozostałych składników, dając uwodnione krzemiany i gliniany o
charakterze hydraulicznym, jak w cemencie. Dzięki temu wapno hydrauliczne po związaniu i
dostatecznie długim twardnieniu na powietrzu może być poddane działaniu środowiska
wilgotnego. Stosowane jest do zapraw murarskich przy budowie fundamentów, w piwnicach, do
zapraw zastępujących zaprawy wapienno-cementowe, do wypraw tynkarskich oraz do betonów
o niewielkiej wytrzymałości
34. Spoiwa gipsowe. Produkcja i zastosowanie gipsu.
Zastosowanie:
" GB-G do produkcji prefabrykatów gipsowych, do zapraw tynkarskich tynkarskich gipsobetonu
" GB-D do robót zdobniczych zdobniczych wykończeniowych, do sztukaterii i sztablatur, do
wyrobu specyficznych elementów budowlanych
35. WiÄ…zanie spoiw gipsowych.
CaSO4 * 0,5H2O + 1,5H2O CaSO4 * 2H2O
Proces ten
przyspiesza:
·ð dodatki substancji NaCl, K2SO4
·ð zawartość anhydrytu III
·ð drobne uziarnienie
opóz
nia:
·ð ciepÅ‚a woda
·ð duża ilość wody zarobowej
·ð dodatki substancji: kleje, keratyna, krochmal, biaÅ‚ko, żelatyna, boraks, fosforany, kwas
winowy, cytrynowy
16
36. Podstawowe właściwości spoiw gipsowych.
Spoiwa gipsowe są materiałami czystymi ekologicznie, o krótkim czasie wiązania i twardnienia.
Pozwalają szybko i łatwo wykonywać roboty i wytwarzać elementy budowlane różnych wymiarów i
kształtów. Zaletą ich jest biała barwa, możliwość uzyskiwania gładkich powierzchni i wzorów
dekoracyjnych. Tworzywa gipsowe są lekkie, o dobrej izolacyjności cieplnej i dz
więkochłonności,
dobrej akumulacji ciepła, małej higroskopijności (takiej jak dobrze wypalona cegła ceramiczna), są
ognioodporne, a stwardniałe wykazują mrozoodporność, o wystarczającej wytrzymałości
mechanicznej. Cechy niekorzystne to bez wątpienia: duża nasiąkliwość wodą i podciąganie kapilarne
wody (np. tam gdzie nie ma izolacji przeciwwilgociowej), spadek wytrzymałości przy zawilgoceniu,
mała odporność na uderzenia. Właściwości te należy uwzględniać przy stosowaniu materiałów
gipsowych!
37. Podstawowe badania cech użytkowych spoiw gipsowych.
38. Cement. Produkcja i zastosowanie cementu.
Cement portlandzki (1824)
Surowce: wapień (~80%)+glina+(ew. margle)
Produkcja: metoda mokra i sucha (nowa)- przygotowany szlam lub suche surowce wypala siÄ™ w piecu
obrotowym
W+1450st.C > klinklier portlandzki > miele się z dodatkiem gipsu surowego (5%) i ew. żużlem
wielkopiecowym (8%) + ew. inne dodatki > otrzymujemy cement portlandzki CEM I
Klinkier portlandzki  materiał hydrauliczny, złożony w 2/3 masy z krzemianów wapnia 3CaOSiO2
(C3S) i 2CaOSiO2 (C2S) i pozostałości zawierającej glin i żelazo w fazach klinkierowych
39. Podstawy technologii produkcji cementu.
40. WiÄ…zanie i twardnienie cementu portlandzkiego.
Im większe rozdrobnienie ziaren tym szybsza reakcja w wyniku wiązania powstają przede wszystkim:
mCaO*SiO 2nH2O (uwodnione krzemiany)
TworzÄ… fazÄ™: C-S-H
WiÄ…zanie cementu: cement + woda
Alit: C3S + nH2O CSH + xCa(OH)2
Belit: C2S + mH2O CSH + yCa(OH)2
17
Świeża zaprawa betonowa ma odczyt zasadowy.
41. Klasyfikacja i cechy podstawowe cementów.
R  klasa wytrzymałości wczesnej (np. 32,5 R)
Czas wiÄ…zania poczÄ…tek e" 75 min, koniec 8-12h
pow właściwa ~ 2100 cm 2/g
Betony i zaprawy wiążą wolniej niż  czysty zaczyn. Wpływ temperatury:
50 < pocz wiÄ…zania 10h
200 < - 3h
300 < - 24min
stałość objętości (rozszerzalność) d" 10mm
wymagania chemiczne:
straty prażenia
pozostałość nierozpuszczalna
zawartość SO3 (siarczanów)
zawartość chlorków
pucolanowość (zaw alkaliów)
Skurcz różnie ze wzrostem C3A w cemencie, ze wzrostem uziarnienia.
CEM I  cement portlandzki 95-100% klinkieru
CEM II  cement portlandzki wieloskładnikowy
Klinkier portlandzki + inne składniki główne np:
- żużel wielkopiecowy S
- popiół lotny krzemionkowy V
- popiół lotny wapniowy W
18
- wapień L
- pył krzemionkowy D
- różne składniki jw. M
cem portlandzki żużlowy CEM II/A-S  6-20% żużla
CEM II/B-S  21-35% żużla
Ce portlandzki popiołowy CEM II/A-V
CEM II/B-V
CEM II/A-SV
CEM III  cement hutniczy
cem portlandzki + żużel wielkopiecowy do 90% (srednio 50-90%)
duży czas wiązania, wolniejsze narastanie wytrzymałości, bardzo dobry do trudnych warunków
eksploatacji (dużą odporność chemiczna), nie należy z niego wykonywać robót w okresie
zimowym ( temp ok. 0 st.C i poniżej), wymaga pielęgnacji przez 14 dni (portlandzki przez 7 dni)
CEM IV  cement pucolanowy
Klinkier portlandzki + popiół lotny, pyły krzemionkowe
CEM IV/A  11-35%
CEM IV/B  36-55%
Dużo krzemionki, wiążą wapno, wiąże dłużej, wytrzymałość narasta dłużej, bardziej wytrzymały.
CEM V  cement wieloskładnikowy
Klinkier portlandzki + składniki gł do 50%
CEM V/A  11-30%
CEM V/B  31-50%
42. Podstawowe badania cech technicznych cementu.
43. Właściwości techniczne drewna. Budowa drewna
Ä…ðkora
19
Ä…ðkorek z korowinÄ…
Ä…ðmiazga korkowa
Ä…ðÅ‚yko
Ä…ðbiel
Ä…ðtwardziel
Ä…ðrdzeÅ„
2.DREWNO:
Ä…ðdrzew iglasych: Å›wierk, sosna, jodÅ‚a, dauglosie, modrzew
Ä…ðdrzew liÅ›ciastych: buk, dÄ…d, jesion, klon, wiÄ…z
44. Podstawowe wymagania i właściwości mechaniczne drewna.
·ð zdrowe
·ð twarde
·ð jednorodne
·ð o prostych włóknach
·ð elastyczne
Właścwości
·ð wytrzymałóśc na rozciÄ…ganie Rr- 2-2,5 razy wiÄ™ksza od Rc
·ð wytrzymałóśc na Å›ciskanie Rc
maxymalna przy sile równoległej do włókien (100%)
minimalna w kierunku promieni (8%)
sosna 47MPa
dÄ…b 55 MPa
·ð rozciÄ…gliwość E osiowa 10000-16000 MPa (stal 210000MPA, Al. 70000 MPa)
·ð gnicie drewna i wpÅ‚yw gzrybów na drewno
·ð butwienie drewna- poolega na rozkÅ‚adzie dzrewa pod wpÅ‚ywem wilgoci i braku
powietrza (czernieje, mięknie, traci cechy techniczne)
·ð niszczenie drewna przez owady
·ð Å‚atwopalność
45. Podział drewna.
·ð drewno okrÄ…gÅ‚e: iglaste i liÅ›ciaste
pale, stęple, elementy mostów drewnianych,
dłużyce, kłody, żerdzie,
20
 wyrzynki, słupki, tyczki
·ð tarcica: nieobrzynana i obrzynana
listwy (<5cm), deski (>10 cm x <5 cm), Å‚aty (>5 cm),
krawędziaki (>10 cm), bale (>5 cm), belki (>10 cm)
·ð okleiny ~forniry (cienkie pÅ‚aty/arkusze drewna uzyskiwane przez skrawanie)
·ð sklejki- kilkanaÅ›cie arkuszy fornirów sklejanych sprasowanych
·ð pÅ‚yty stolarskie
·ð gonty
·ð materiaÅ‚y podÅ‚ogowe:
tarcica podłogowa
progi dębowe
deszczółki lite (klepki gr. > 2 cm)
prefabrykaty podłogowe (mozaika gr. ok. 0,8 cm, PANEL rys.)
46. Wyroby drewnopochodne.
·ð sklejki
·ð pÅ‚yty pilÅ›niowe (z rozwłóknionego drewna ewentualnie impregnaty)
porowate (stosowane jako dzwiękochłonne)
twarde
bardzo twarde (lakierowane, laminowane)
·ð pÅ‚yty wiórowe:
wytłaczane pustakowe i pełne
nieoklejane i oklejane obłogami lub okleiną
·ð pÅ‚yty wiórowe dz
więkochłonne
·ð pÅ‚yty wiórowe uodpornione na dzaiÅ‚anie ognia
·ð pÅ‚yty paz
dzierzowe
·ð pÅ‚yty wiórowo cementowe
21
47. Szkło budowlane. Skład szkła, rodzaje szkła.
SKA
AD SZKA
A
Składniki szkła = SiO2 piasek kwarcowy
Węglan sodu = soda Na2CO3
WÄ™glan potasu = potaż K2CO3 topniki obniżajÄ…. Stop SiO2 do 1000°C
Węglan wapnia = wapień CaCO3 stabilizuje i utrwala, daje połysk i odporność
Dodaje się też
tlenki: glinu, magnezu, związki boru, ołowiu, barwiące
RODZAJE SZKA
A:
Szkło zwykłe = SiO2 68-74%
CaO 7-14%
Na2O 12-16%
MgO, Al2O3
Szkło o innym składzie
·ð SzkÅ‚o krzemowe SiO2 96% (najwyższa odporność chemiczna, duża odporność ter.)
·ð SzkÅ‚o glinowo-kzemowe Al2O3
·ð SzkÅ‚o oÅ‚owiowe tl. oÅ‚owiu 20-60%
·ð SzkÅ‚o borowe tl. boru 12%
·ð SzkÅ‚o fotochromowe
Szkło budowlane
1) Płaskie 2) Profilowe 3) kształtki 4) szkło piankowe 5) włókna szklane
- szyby - maty
- ciÄ…gnione - tkaniny
- walcowane
- float (wylewane na pow. Cyny)
22
48. Produkcja szkła.
a) Przygotowanie surowców
b) Topienie zestawu i klarowanie wytopionej masy (1400-1500°C)
c) Formowanie wyrobów- ciągnienie, walcowanie, wylewanie
d) Odprężanie szkÅ‚a- ponowne ogrzewanie do 400-500°C i powolne studzenie (hartowanie-
szybkie ogrzanie do 600-700°C i szybkie studzenie)
e) Chłodzenie powietrzem
f) Zbrojenie
g) Obróbka wykończeniowa (polerowanie, gięcie)
h) Pakowanie
49. Właściwości szkła ( szkło zwykłe, szkło płaskie ciągnione, szkło płaskie
walcowane, szkło płaskie float)
Szkło zwykłe
Powierzchnia- gladka (ewentualnie wzorzysta)
Przepuszczalność światła 90-65%
Gęstość 2,6 g/dm3
Gęstość objętościowa 2600 kg/m3
Rc  300  1000 MPa
Rr - 30  70 MPa
Rz - 40 MPa
Hartowanie Rz- 120- 260 MPa
Twardość (Mosha) 6,5
= 1,16W/m°C
rozszerzalność cieplna 5-10*10-6 (1 mm na 1 mb przy "T=100°C)
szkło płaskie ciągnione
1) Okienne ( max wym. 180x350 cm. gr.2-10 mm, przepuszczalność cieplna 77-88%)
2) Polerowane ( lustrzane)  gr. 5-35mm
3) Matowe (szklenie drzwi, ścianek, piaskowanie)
4) Hartowanie (sprężane  poddane do temperatury 600-700°C) od 3 do 5 razy wiÄ™ksza R wiÄ™ksza
odporność na uderzenia i zmiany temp.
5) Antisol (pochłaniające promienie PC-cieplne) gr 4-8mm, barwione w masie przez dodatek jonów
metali
23
6) Mleczne
7) Refleksyjne (2 warstwowe z warstwÄ… zaw. ZÅ‚oto po stronie wew. Odbija 90% promieni PC)
8) Fotochromowe
Szkło płaskie walcowane
1) GÅ‚adkie i wzorzyste  gr 3-10mm max 160x200cm
2) Barwne nieprzejrzyste  gr 6mm (płyty, płytki max 120x180cm)
3) Zbrojone  z siatka drucianą o średnicy 0.5 mm gr 6-7mm tez zbrojone hartowane. Gładkie,
wzorzyste, przep świetlna 65% o zwiększonej odporności cieplnej i na uderzenia.
4) Emaliowe  ze szkla hartowanego gr 6-7mm
5) Mozaika szklana
Szkło płaskie float
Idealnie gładkie powierzchnie wym do 3,2 x 6m gr 2x25cm
Nowe rodzaje : niskoemisyjne z powłokami Au, Ag, Al
Produkowane metodÄ… termigrawimetrycznÄ…
1. Bezbarwne zwykłe
gr. 2÷25mm
(2÷3mm, 1,3x1,6 m do 3,2x6 m)
przepuszczalność Å›wiatÅ‚a 70÷90%
2. Barwione w masie (absorbcyjne)
- zawiera małe ilości tlenków metali, słabe barwy szare, niebieskie, zielone, złote, srebrne,
niskorefleksyjne
3. Szkło powłokowe  refleksyjne
i tzw. Niskoemisyjne (o niskiej przepuszczalności promieniowania podczerwonego (odbijają) E<0,2 .
Powłoki z tlenków metali nanoszone na powierzchnię szkła (bezbarwnego lub barwionego w masie)
w celu:
- ochrony cieplnej (zachowania ciepła w budynku) (odbijają prom. cieplne)
- ochrony przeciwsłonecznej (odbijają prom. cieplne)
24
notatka na marginesie [E- współczynnik emisyjności; szkło zwykłe EH"0,84 tzn. wypromieniowuje 84%
energii cieplnej materiał czarny E=1 doskonale biały E=0]
50. Szkło budowlane profilowe.
* Kształtki budowlane:
- pustaki
- luksfery
- kopułki
*Szkło piankowe
Å‚0 160÷180 kg/m3
Rc ~1 Mpa
E 1200Mpa
Ä…t 8,7*10-6/oC
 0,045 W/mK
n<3%
5.Włókna szklane
- welon z włókien szklanych - długość 120cm, szerokość 100cm
- wojłok z włókien szklanych (długość lepiszczem bitumicznym lub syntetycznym)
- maty i tkaniny z włókien szklanych
51. Zaprawy i zaczyny. Definicje podstawowe
Zaprawa  mieszanina wody i spoiwa z drobnym kruszywem lub innym wypełnieniem mająca na celu
wiązanie, czyli przejście ze stanu płynnego, plastycznego w stały.
Zaczyny- sÄ… to mieszaniny spoiw z wodÄ….
52. Zaprawy wapienne.
Zaprawy wapienne  rodzaj zaprawy murarskiej. Mieszanina wapna z piaskiem i wodą, używana jako
materiał wiążący cegieł i kamieni oraz jako tynk.
Zaprawa wapienna składa się z piasku, wody i wapna gaszonego Ca(OH)2. Otrzymywana jest poprzez
zmieszanie jednej części objętościowej wapna gaszonego z trzema lub czterema częściami piasku.
Woda jest dodawana odpowiednio w takiej objętości, aby uzyskać ciastowatą konsystencję zaprawy.
25
Zaprawa wapienna twardnieje powoli, tynki wapienne w ciągu kilku tygodni, ściany o grubości 2
cegieÅ‚ do 3 lat[1]. Zaprawa wytrzymuje tylko do temperatury +500 °C i używana jest głównie do
tynków wewnętrznych i murów nadziemnych
53. Zaprawy cementowo  wapienne.
Zaprawy cementowo  wapienne  rodzaj zaprawy murarskiej. Składnikami zaprawy są: cement,
wapno, piasek i woda. Zaprawa używana jako materiał wiążący cegieł i kamieni oraz do
tynkowania.
Stosuje się następujące proporcje objętościowe:
do robót murarskich na 1 część cementu bierze się 2 części wapna i 10 części piasku,
do robót tynkarskich na 1 część cementu bierze się 1 część wapna i 6-7 części piasku.
Zaprawa cementowo-wapienna ma większą wytrzymałość i twardnieje szybciej niż zaprawa
wapienna. Twardnieje również przy ograniczonym dostępie powietrza i dlatego może być
używana również do murowania gruntowego.
54.
55.
56.
57.
58.
Dodatkowy zestaw pytań do zaliczeń z ,, Materiałów budowlanych
(I Rok, II sem. grupy NS, S)
1. Badania właściwości podstawowych materiałów budowlanych.
1.1 Oznaczenie podstawowych cech fizycznych ( gęstość, gęstość
objętościowa, nasiąkliwość, porowatość, szczelność).
1.2 Oznaczenie podstawowych cech mechanicznych ( wytrzymałość na
ściskanie, wytrzymałość na rozciąganie, wytrzymałość na zginanie)
2. Badanie właściwości użytkowych spoiw mineralnych.
2.1 Badanie właściwości użytkowych spoiw gipsowych:
- oznaczenie stosunku w/g według PN EN 13279
26
 - oznaczenie czasu wiązania spoiwa gipsowego według PN  EN 13279
- oznaczenie wytrzymałości na ściskanie i wytrzymałość na zginanie
gipsu wg PN EN 13279
2.2 Badanie właściwości użytkowych spoiw wapiennych:
- oznaczenie czasu wiÄ…zania spoiwa wapiennego wg PN EN 459  2,
- oznaczenie stopnia zmielenia wapna ,
- oznaczenie wytrzymałości na ściskanie wapna hydraulicznego,
3. Badania właściwości użytkowych ceramiki budowlanej.
3.1 oznaczenie gęstości objętościowej cegły ceramicznej.
3.2 Oznaczenie nasiąkliwości
3.3 Oznaczenie wytrzymałości na ściskanie kamieni ceramicznych.
Algorytm przedstawia:
1. Cel badania
2. Opis badania ( przebieg badania)
3. Główne przyrządy stosowane do badań.
4. Otrzymane wyniki i komentarz.
27