Poznanie społeczne
a wpływ społeczny
Analiza skuteczności
wpływu społecznego
opinie
działanie zachowanie
emocje
co to za proces psychologiczny?
co go wyzwala?
co go hamuje?
co nim kieruje?
Poznanie społeczne czyli co?
działanie zachowanie
selekcja interpretacja zapamiętanie podejmowanie
informacji informacji informacji decyzji
propaganda zeznania decyzje
marketing
produktów i usług
perswazja świadków konsumenckich
marketing komunikaty decyzje
merchendasing
polityczny podprogowe wyborczych
Oszczędność poznawcza
Oszczędność poznawcza
 koncepcja, zgodnie z którą ludzie uczą się stosować:
1. efektywne uproszczenia myślowe i
2. praktyczne reguły zdroworozsądkowe,
które pomagają im zrozumieć rzeczywistość społeczną, ponieważ nie
są zdolni przetwarzać całej oddziałującej na nich informacji
społecznej.
Skąpiec poznawczy (cognitive miser) - Fiske & Taylor, 1991
Umotywowany taktyk (motivated tactician) - Fiske, Lin, Neuberg,
1999
chce - subiektywna ważność
może - dostępność zasobów
Automatyczny pilot
to oszczędny pilot
Przetwarzanie automatyczne Przetwarzanie kontrolowane
1. nieuświadomione 1. świadome
2. niezamierzone 2. intencjonalne
3. mimowolne 3. dobrowolne
4. łatwe 4. wymagające wysiłku
Zobaczyć znaczy uwierzyć (Gilbert, 1991)
Zasadniczo ludzie wierzą we wszystko co widzą i słyszą. Jeśli
zajdzie taka potrzeba kwestionują/odrzucają póz
niej to, czego
się dowiedzieli.
Schematy i skrypty
1. Czym są schematy?
2. Rodzaje schematów
3. Budowa schematów
4. Funkcje schematów
5. Wpływ schematów na poznanie
Czym są schematy?
Struktury poznawcze, za pomocą których
ludzie organizują swoją wiedzę o świecie
według pewnych tematów.
Schematy silnie wpływają na to, co z
otrzymanych informacji zauważamy, o czym
myślimy i co pamiętamy.
Rodzaje schematów
Schematy osób
Schematy osób
Noseworthy, Lott (1984)
KOBIECOŚĆ
schludna piękna energiczna ambitna
macierzyńska modna zdrowa inteligentna
łagodna uwodzicielska sprawna wykształcona
kochająca flirtująca nie pali stanowcza
opiekuńcza popularna sport wyzwolona
poświęcona obiekt poświęcona
rodzinie seksualny sportsmenka karierze
Schematy Ja
Kurt Koch (1985)
Czujesz silną potrzebę podobania się innym i bycia przez
nich podziwianym. Masz jednak skłonności do
samokrytycyzmu.
Masz wielkie możliwości, które jednak nie zawsze
wykorzystujesz na swoją korzyść. Twoja osobowość
wykazuje pewne słabości, jednak potrafisz je
zrekompensować.
Na zewnątrz wydajesz się zdyscyplinowany i
opanowany, lecz czujesz się niepewnie. Czasem wątpisz
czy podjąłeś słuszną decyzję lub czy zrobiłeś to, co
należy.
Cenisz różnorodność i z trudem poddajesz się zakazom i
ograniczeniom.
Schematy cech
Skrypty
Budowa schematów
Hierarchiczność
Każdy schemat składa się z podschematów, te zaś również
składają się z podschematów &
Relacja  część - całość , np. twarz - oko - z
renica
Relacja ogólności, np. kupowanie - kupowanie samochodu -
kupowanie na giełdzie
Prototypowość
Typowe relacje występujące między zmiennymi,
Zmienne charakteryzujące egzemplarze schematu (w schemacie
kupowania: nabywca, sprzedawca, kupowane dobro, środki
nabywcze)
Prototyp - zbiór najbardziej typowych wartości przybieranych
przez schematy pod względem tych zmiennych.
Funkcje schematów
1. Wpływ na uwagę i selektywność spostrzegania
2. Ukierunkowanie uwagi na cechy zgodne ze
schematem
3. Po potwierdzeniu schematu, uwagę przyciągają
informacje sprzeczne ze schematem
4. Zjawisko wrogich mediów
Wpływ na rozumienie zdarzeń
Schematy pozwalają na interpretację
zdarzeń
badania Daniela Rosenhana (1937)
(pseudo) pacjenci udają schizofreników
Wpływ na pamięć zdarzeń
Lepsze pamiętanie informacji zgodnych niż nie
wiążących się ze schematem
Lepsze pamiętanie również informacji
niezgodnych ze schematem
Wpływ schematów/skryptów
na zachowanie
SKRYPT SCHEMAT
kupowanie wykształcony
Cygan
margaryny schemat/skrypt
aktywizacja typ
reklama
schemat/skrypt urody
jestem w adekwatny kradzież
sklepie schemat/skrypt kieszonkowa
Aktywizacja schematów
Jak szybko schemat przychodzi do głowy?
aktywizacja aktywizacja
obiekt
(przed)percepcyjna percepcyjna
przywołanie
torowanie
schematu
typowy
częstość
wyrazisty
podejmowanie
zachowania
obserwowanie
zachowania
konsekwencje
społeczne
Torowanie zachowania
Bargh, Chen i Burrows (1996)
8,5
8
neutralny
7,5
starość
7
6,5
badanie 1 badanie 2
zmartwiony stary samotny siwy samolubny staranny sentymentalny rozsądny
uparty uprzejmy bingo roztargniony emerytowany zmarszczka sztywny tradycyjny
gorzki posłuszny konserwatywny zależny bezsilny naiwny ostrożny samotny
Czy jesteś asertywny?
Schwarz, Bless i Bohner, 1991
7
6
12 przykładów
6 przykładów
5
4
asertywne nieasertywne
Zmienianie schematów
1. Efekt uporczywości
2. Efekt samospełniającego się proroctwa
Efekt uporczywości
Ross, Lepper i Hubbard (1975)
sukces
porażka
20
15
10
5
0
aktualne zadanie przyszłe zadanie
Przekonania ludzi dotyczące ich samych i świata społecznego
utrzymują się nawet wtedy, gdy dane wspierające te przekonania
zostały podważone.
Efekt samospełniającego się proroctwa
Rosenthal i Jacobson (1968)
utalentowani
reszta
100
75
50
25
0
10 pkt 20 pkt 30 pkt
Ludzie mają określone oczekiwania co do innej osoby,
co wpływa na ich postępowanie względem tej osoby,
które powoduje, że zachowuje się ona w sposób zgodny z ich
oczekiwaniami
Naiwne i potoczne koncepcje
świata i natury ludzkiej
Wiara w sprawiedliwy świat
Ukryte teorie osobowości
Poczucie kontroli