PS YCHOTERAPIA wykŁ l
Październik 04. 2000.
Należy przeczytać trzy pozycje książkowe :
l/ książka pod redakcją Lidii Grzesiuk " Psychoterapia"
11 Jerzy Aleksandrowicz " Psychoterapia medyczna"
3/ Czabała " Czynniki leczące w psychoterapii"
EGZAMIN- TEST Proponuję abyście Państwo po każdych zajęciach mieli zadane coś
do przygotowania.
Nie jestem w stanie nauczyć Państwa psychoterapii, gdyż psychoterapia to w
ogromnej mierze wiedza praktyczna , dlatego też Ci, którzy chcą zajmować się
psychoterapią muszą uzyskać certyfikat, lub licencjat Ja mogę jedynie zachęcić
Państwa , abyście chcieli być psychoterapeutami.
TEMATY , którymi chciałbym się zająć w I semestrze:
l- "Psychoterapia jako metoda leczenia - odróżnienie od innych form pomocy
psychologicznej.
11 Podstawowe informacje o zamierzeniach teoretycznych, leżących u podłoża
czterech głównych
szkół psychoterapii, na których najczęściej opiera się praktyka
psychoterapeutyczna(psychoanaliza ,
neopsychoanaliza, psychoterapia psychodynamiczna )
3/ Teorie behawioralne , które leżą u podstaw wielu metod i technik
psychoterapii poznawczych i
behawioralnych.
4/ Teorie psychologii humanistycznej
5/ Teorie systemowe ( pomoc rodzinie , praca z pacjentem i jego rodziną)
67 Próba pokazania, co robią mądrzy ludzie w zakresie , tzw. integracji
psychoterapeutycznej.
H semestr:
Przebieg procesu psychoterapii ( specyficzne, charakterystyczne zjawiska ,
które zachodzą na różnych etapach psychoterapii, tj. przygotowanie pacjenta do
psychoterapii, nawiązywania kontaktu obranie celu psychoterapii, zmiana
zachowań).
Najczęściej stosowaną formą pomocy psychologicznej poza psychoterapią jest, tzw
poradnictwo psychologiczne .Poradnictwo psychologiczne nie jest najlepszym
określeniem , po angielsku jest to , tzw. counseling. Ta forma pomocy jest
bardzo powszechna w USA i W. Brytanii. Poradnictwo psychologiczne jest to pomoc
osobom zdrowym w poradzeniu sobie z bieżącą trudną sytuacją której oni sami
rozwiązać nie mogą.

Warunki, które muszą być spełnione , aby móc powiedzieć , iż danej osobie jest
potrzeba pomoc psychologiczna:
osoba nie może być chora w rozumieniu klasyfikacji chorób i zaburzeń , z jednym
wyjątkiem , a mianowicie , iż poradnictwo psychologiczne jest najczęściej
stosowane wobec osób chorych na choroby, które nie są zaburzeniami
psychicznymi. Oznacza to , iż problem bieżący , który pacjent ma, nie jest
bezpośrednim , życzeniowym uwarunkowaniem zaburzeń psychicznych , lecz jest
problemem , który wynika np. z faktu , że jest on chory , np. terminalnie lub
jest inwalidą itd.
* Łatwy do zidentyfikowania czynnik, który sprawił, że powstał aktualny problem
pacjenta. Ten problem może być bardzo różny, najczęściej jest on jasny do
określenia , np. lęk dziecka przed chodzeniem do szkoły , tzw. fobia szkolna,
co wynika z określonego zdarzenia , określonej sytuacji .
Najczęściej mówi się , iż poradnictwo psychologiczne jest metodą pomagania
ludziom , którzy znajdują się w etapie kryzysu rozwojowego . Kryz rozwojowy
łączy się z pojęciem przechodzenia z fazy do fazy rozwojowej, np. przejście z
okresu dziecka w okres wczesnej młodzieńczości, tzw. okres adolescencji, itd
Kryzysów normatywnych , rozwojowych doświadcza każdy z nas , tego się nie da
uniknąć, najzdrowszy człowiek reaguje albo lękiem , albo depresją, a
najczęściej jednym i drugim , co skutkuje w efekcie tym, że ma poczucie
bezsilności wobec problemu, który stoi na przeszkodzie w normalnym
funkcjonowaniu.
PORADNICTWO PSYCHOLOGICZNE SKŁADA SIĘ Z ETAPÓW UDZIELANIA POMOCY:
* identyfikacja problemu (np. problem ze znalezieniem sobie pracy ,problem z
wywiązywania się z obowiązków rodzinnych itd.)
* znalezienie czynników , które podtrzymują utrzymywanie się tego problemu
(najczęściej są one ulokowane w kontekście społecznym )
* zaproponowanie takich działań , które maja usunąć przyczyny utrwalania,
utrzymywania się owej niemożności
INTERWENCJA KRYZYSOWA
Ten rodzaj oddziaływań stosuje się wobec osób , które nie mają problemów
rozwojowych , a u których w życiu wydarzyło się coś traumatycznego .Wydarzenie
to nastąpiło w sposób niespodziewany i zaburzyło dotychczasowe widzenie sensu
własnego życia , np. w wyniku pożaru , powodzi, katastrof. Interwencje
kryzysowe, stosujemy w sytuacjach ostrego kryzysu , np. w małżeństwie, rodzinie
, po utracie pracy , utracie kogoś bliskiego w wyniku śmierci jak i porzucenia.
Wydarzenia traumatyczne są tak silne , że odcinają świadomość , dlatego też
poprzez interwencję kryzysową staramy się odtworzyć przeżycia i jeszcze raz , w
sposób świadomy doprowadzić do ich przeżycia w towarzystwie osoby zaufanej.
W momencie , gdy przeżyje się raz jeszcze traumatyczne przeżycie , odblokowuje
się świadomość i cała sytuacja staje się przyswajalna.
WSPARCIE PSYCHOSPOŁECZN E
Bardzo wielu ludzi doświadcza w wyniku,( np. strat różnego rodzaju , chorób ,
defektów związanych z chorobami) samotności, poczucia bezradności. Dla wielu
ludzi, jedyną formą pomocy jest zmniejszenie negatywnych konsekwencji zdarzeń ,
których
doznali. Najczęściej jest to forma wsparcia psychicznego ,społecznego, poprzez
stworzenie im takich warunków , aby nie byli sami i mieli poczucie
przynależności . Każdy potrzebuje poczucia tożsamości. Ludzie upośledzeni w
jakiś sposób , tacy , którzy mają zmniejszone możliwości realizowania swoich
potrzeb , muszą znaleźć takie warunki, które chociażby w ograniczonym stopniu
dadzą im okazję do doświadczania tego , iż są oni ważni i potrzebni. Aby temu
sprostać, organizuje się grupy samopomocy np. grupy amazonek .
PSYCHOEDUKACJA
Psychoedukacjajest to taka metoda w pomocy psychologicznej , która uczy poprzez
dostarczanie wielu informacji, dzięki której ludzie mogą rozwiązywać problemy ,
które niesie życie. Najczęściej w psychoedukacji występują tzw. kluby
psychoedukacyjne dla rodzin osób chorych na poważne schorzenia psychiczne i
somatyczne . Angielscy naukowcy zauważyli, iż najczęściej nawrót chorób
psychicznych np. schizofrenii, związany jest z jakością i ilością ujawnianych
emocji poprzez rodzinę i otoczenie, w którym chory przebywa . Najczęściej wiąże
się to z ciągłym krytykowaniem chorego , lub z nadmierną opiekuńczością wobec
niego . W oparciu o te obserwacje zaczęto myśleć o metodach , które miałyby
doprowadzić do zmniejszenia poziomu intensywności uczuć członków rodziny w
stosunku do chorego. Po pierwsze okazało się , że podstawową .ważną informacją
jest nauczenie członków rodzin psychopatologii ( np. chory pod wpływem urojeń
staje się niekiedy agresywny i nie wynika to z faktu , iż kogoś nie lubi, lecz
boi się on np. prześladowcy, którego widzi w którymś z członków rodziny).
Często osoba chora czuje się winna i ma poczucie , iż swoją chorobą obciąża
innych członków rodziny. Rodzina w takiej sytuacji stara się zazwyczaj chorego
pocieszyć .stara się mu pomóc , zagadać , rozweselić i niestety efekt tego jest
odwrotny , gdyż chory widząc ile wysiłku wkłada rodzina w bycie z nim, czuje
się jeszcze bardziej winny .Tak naprawdę rodzina nie powinna w sposób wyjątkowy
interesować się chorym, musi nauczyć się uszanowania prywatności świata
chorego, a jego chorobą najlepiej aby zajęli się lekarze, psychoterapeuci.
Rodzina musi znać , tzw. objawy zwiastujące nawrót choroby . Psychoedukacja
dotyczy również rodziców , którzy mają problemy z dziećmi. Psychoedukacja
najczęściej odbywa się w grupie poprzez poruszanie emocji, dostarczamy wiedzę
poruszając emocje . Co to znaczy ? np. jeżeli mówimy o grupach
psychoedukacyjnych dla członków rodzin osób chorych na schizofrenię , to
wówczas nie lekarz, psycholog jest tym ,który przekazuje wyłącznie wiedzę lecz
członkowie rodzin . Opowiadają oni o tym co przeżyli, jakie mają doświadczenia
, spostrzeżenia i robią to w sposób silnie emocjonalny .Mówiąc o tym w jaki
sposób poradzili sobie z problemem takim a takim, podnoszą resztę grupy na
duchu i jest to bardzo przekonywujące , gdyż mówią o tym ludzie , którzy tego
problemu doświadczyli. Psycholog powinien dbać o klimat emocjonalny w grupie ,
o to aby poziom emocjonalny utrzymywał się, gdyż jest to narzędzie do
przyjmowania wiedzy przez członków grupy psychoedukacyjnej.
REHABILITACJA-RESOCJLIZACJA
Rehabilitacja jest to przywracanie pewnych umiejętności, które człowiek stracił
w wyniku czegoś. Przykładem może być rehabilitacja neuropsychologiczna , która
najczęściej jest stosowana wobec osób po różnego rodzaju ubytkach mózgowych ,
co wiąże się z utratą pewnych funkcji np. mowy .niedowłady , problemy związane
z wagą itd. Znaleziono sposób uruchamiania utraconych funkcji poprzez inne
obszary mózgu

Innym przykładem rehabilitacji psychiatrycznej jest trening umiejętności
społecznych, gdzie np. schizofrenia skutkuje utratą wykonywania najprostszych
funkcji np. robienia zakupów , przygotowywania posiłków, dbania o higienę
osobistą i wówczas poprzez rehabilitację staramy się nauczyć chorego zachowań ,
które na wskutek choroby utracił.
Resocjalizacja w gruncie rzeczy jest troszkę inna , ale ma to samo założenie ,
gdyż tu również próbujemy nauczyć pacjenta umiejętności podstawowych, których
albo się nie nauczył np. przestrzeganie norm , albo utracił te umiejętności w
wyniku przebywania w danej grupie np. przestępczej. Resocjalizacja to nic
innego jak uczenie się na nowo rzeczy , które pacjent utracił, albo nie nabył.
Większość tych działań , które nazywają się rehabilitacją lub resocjalizacją
jest to pomoc poprzez działanie tu nie ma oddziaływania na wiedzę , emocję ,
czy też poznawcze struktury człowieka, lecz stosuje się cały wachlarz technik
behawioralnych - w tych przypadkach działanie polega na ćwiczeniu .Człowiek
musi się zachować , aby zobaczyć konsekwencję swojego zachowania .
POMOC W ROZWOJU
Jest to uczenie człowieka pewnych umiejętności, które są mu potrzebne na
różnych etapach rozwoju To nie jest tak jak w sytuacjach poradnictwa
psychologicznego , gdzie człowiek mówi nie wiem co robić . W przypadku pomocy w
rozwoju są to sytuacje ,gdzie ludzie mówią, ja chcę być lepszym, bardziej
sprawnym, bardziej przekonywującym w rozmowach o pracę itd. .Ludzie w tym
przypadku, w sposób świadomy szukaj ą możliwości nauczenia się, np.
rozpoznawania swoich emocji i używania tych emocji, aby napędzać własne
działanie , jak i posiąść umiejętność wpływania na innych,
PROMOCJA ZDROWIA PSYCHICZNEGO
Polega na dostarczaniu wiedzy ludziom, jak powinni żyć aby zachować zdrowie
psychiczne. Jest to nowa forma zapobiegania chorobą psych. i według wielu osób,
bardziej opłacalna aniżeli późniejsze leczenie . Ważniejsze elementy promocji
zdr psych. to :
* edukacja dla zdrowia psychicznego w szkole . Jest to uczenie dzieci jak
radzić sobie z sytuacjami trudnymi, jak zamieniać zadania narzucane na własne ,
na takie zadania, gdzie motywacja wykonania zadania jest osobista.
* kształcenie profesjonalistów wprowadzających ów program , np. do szkól
*tworzenie warunków zewnętrznych, w jakich funkcjonuje człowiek ,
zmniejszających ryzyko utraty zdrowia psychicznego (np. atmosfera w szkole, w
miejscu pracy).
* zmniejszyć stres wypływający z ciągłej konkurencji, gdzie konkurencja powinna
być wyzwaniem pobudzającym człowieka do pracy , a nie do niszczenia siebie i
innych.
* stwarzanie ekologicznych warunków życia .