5/2.D.1. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku
operatora wtryskarki tworzyw sztucznych

Rozdzia³ 5/2.D.1.

5/2.D.1. Ocena ryzyka zawodowego operatora wtryskarki tworzyw sztucznych

5. Ryzyko zawodowe

maj 2007

Zygmunt Wieczorek

Spis treœci

1. Opis stanowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

2. Zakres obowi¹zków operatora . . . . . . . . . . . . . . . .

1

3. Organizacja pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

4. Wymagania kwalifikacyjne i zdrowotne . . . . . . . . . .

2

5. Identyfikacja zagro¿eñ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

6. Stosowane œrodki profilaktyczne . . . . . . . . . . . . . . .

4

7. Statystyka wypadków i chorób zawodowych

na stanowisku pracy za ostatnie 5 lat . . . . . . . . . . . .

4

8. Karta oceny ryzyka zawodowego. . . . . . . . . . . . . . .

4

1. Opis stanowiska

Warunki pracy

Podstawowym miejscem pracy operatora jest stanowisko obs³ugi wtryskarki do
przetwórstwa tworzyw termoutwardzalnych oraz elastomerów. Stanowisko jest
usytuowane w hali wtryskarek.
Na wyposa¿enie hali sk³ada siê:

l

centralne ogrzewanie,

l

wentylacja grawitacyjna,

l

oœwietlenie dzienne i sztuczne.

Po ca³ej hali porusza siê wózek wid³owy dowo¿¹cy materia³, formy i odwo¿¹cy po-
jemniki z gotowymi wyrobami oraz odpadami poprodukcyjnymi.

W hali wystêpuje ha³as spowodowany prac¹ wtryskarek. Zmierzony poziom eks-
pozycji na ha³as, odniesiony do 8. godzinnego dnia pracy, wynosi – L

EX,8h

= 79dB.

2. Zakres obowi¹zków operatora

Obowiązki

Podstawowe zadania operatora to:

l

obs³uga produkcyjna wtryskarki – wykonywanie detali (wyprasek) z tworzyw
sztucznych,

l

udzia³ w pracach transportowych,

l

utrzymywanie ³adu i czystoœci na stanowisku pracy (sprz¹tanie stanowiska).

3. Organizacja pracy

Operator pracuje przez piêæ dni w tygodniu na dwie zmiany (pierwsza zmiana
trwa od godziny 6

00

do 14

00

, natomiast druga od 14

00

do 22

00

).

Operator odpowiada za iloœciowe i jakoœciowe wykonanie detali (wyprasek). Praca
jest samodzielna.

maj 2007

1

OPINIE

Rozdział 5/2.D.1.

Wszelkie prace zwi¹zane z:

l

przezbrajaniem wtryskarki,

l

zmianami parametrów technologicznych,

l

usuwaniem zaciêæ i awarii

– wykonuje pracownik obs³ugi technicznej.

Nadzór nad prac¹ operatora sprawuje mistrz wydzia³u wtryskarek.

4. Wymagania kwalifikacyjne i zdrowotne

Kwalifikacje

Od operatora wymaga siê:

l

wykszta³cenia zawodowego,

l

kwalifikacji zak³adowych,

l

odpowiedniego stanu zdrowia potwierdzonego aktualnym orzeczeniem lekar-
skim o braku przeciwwskazañ do pracy na stanowiskach, na których wystêpuj¹:

o

mieszaniny substancji chemicznych wydzielaj¹cych siê w procesie prze-
twórstwa wykorzystywanych w produkcji tworzyw sztucznych,

o

opary rozpuszczalników u¿ywanych do odt³uszczania oprzyrz¹dowania
oraz

o

py³ z tworzyw sztucznych.

5. Identyfikacja zagro¿eñ

Lp.

Zagro¿enie lub czynnik

niebezpieczny,

szkodliwy, uci¹¿liwy

ród³o zagro¿enia

Mo¿liwe skutki

zagro¿enia

1

2

3

4

1.

Przygniecenie,
przyciœniêcie.

Ruchome elementy uk³a-
du roboczego – formy.

Ciê¿kie uszkodzenia
palców d³oni.

2.

Upadek z wysokoœci
– ok. 0,6 m.

Po³o¿enie stanowiska pra-
cy na poziomie ró¿nym
od poziomu otoczenia
– podest zasypowy.

Ciê¿kie uszkodzenie cia³a
– z³amania koñczyn, ura-
zy g³owy, krêgos³upa.

3.

Potr¹cenie, przygniecenie. Poruszaj¹cy siê w hali

wózek wid³owy.

Œmieræ lub ciê¿kie uszko-
dzenie cia³a.

4.

Poœlizgniêcie, upadek na
tej samej p³aszczyŸnie.

Nierówna, œliska posadz-
ka (woda, olej) na stano-
wisku pracy, w przejœ-
ciach i dojœciach do tego
stanowiska.

Z³amania, zwichniêcia
koñczyn, st³uczenia cia³a.

5.

Uderzenie, przyciœniêcie
spadaj¹cym materia³em,
przedmiotem.

Materia³y transportowane
wózkiem wid³owym.

Uszkodzenie cia³a – urazy
g³owy, krêgos³upa,
koñczyn.

2

maj 2007

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział 5/2.D.1.

1

2

3

4

6.

Po¿ar.

Materia³y ³atwopalne, olej
w uk³adzie hydraulicznym,
instalacje i urz¹dzenia zasilane
energi¹ elektryczn¹.

Ciê¿kie poparzenia, zatrucia.

7.

Pr¹d elektryczny.

Silniki, grza³ki, instalacja elek-
tryczna zasilaj¹ca i sterownicza,
wtryskarki oraz instalacja
ogólna.

Œmieræ na skutek pora¿enia
pr¹dem elektrycznym.

8.

Pêkniêcie wê¿a hydrauliczne-
go, wyrwanie wê¿a z zakuwki
– uderzenia, zachlapania
olejem.

Wê¿e hydrauliczne pod ciœnie-
niem do ok. 180 atmosfer.

Urazy cia³a.

9.

Kontakt z gor¹cymi powierzch-
niami, czynnikami.

Wysoka temperatura
(200–300° C) zespo³u wtrysko-
wego i elementów grzejnych.

Poparzenia, szczególnie d³oni.

10. Kontakt z ostrymi krawêdziami. Narzêdzia rêczne, m.in. ostry

nó¿ (no¿yk do tapet) do obci-
nania naddatków, szwów
wyprasków; ostre krawêdzie
wyprasków, krawêdzie opako-
wañ i taœm z opakowañ.

Urazy d³oni – rany, zak³ucia.

11. Zapylenie.

Py³ powstaj¹cy podczas obróbki
wyt³oczonych elementów oraz
w trakcie prac porz¹dkowych.

Podra¿nienie uk³adu oddecho-
wego i oczu.

12. Ha³as. Poziom ekspozycji na

ha³as, odniesiony do 8. godzin-
nego dnia pracy, wynosi:
L

EX,8h

= 79dB < 82dB.

Pracuj¹ce wtryskarki i wyko-
rzystywane narzêdzia rêczne.

Mo¿liwoœæ uszkodzenia
s³uchu.

13. Przeci¹¿enie uk³adu ruchu.

Przenoszone, podnoszone,
uk³adane materia³y – szczegól-
nie podczas zasypu pojemnika
wtryskarki.

Choroby uk³adu szkieletowo-
-miêœniowego, przepuklina.

14. Wymuszona pozycja cia³a.

Siedzisko na stanowisku
obs³ugi.

Choroby uk³adu szkieletowo-
-miêœniowego, zmêczenie.

15. MonotypowoϾ pracy.

Powtarzalnoœæ czynnoœci
wymuszona cyklem pracy
wtryskarki.

Zmêczenie, znu¿enie.

maj 2007

3

5/2.D.1. Ocena ryzyka zawodowego operatora wtryskarki tworzyw sztucznych

OPINIE

Rozdział 5/2.D.1.

6. Stosowane œrodki profilaktyczne

Ochrony
indywidualne

Operatora wyposa¿ono w:

l

odzie¿ robocz¹ i obuwie chroni¹ce przed poœlizgniêciem oraz urazami mecha-
nicznymi (wyposa¿one w podnoski i spody odporne na przebicie),

l

rêkawice chroni¹ce przed kontaktem z gor¹cymi przedmiotami, lekkimi uraza-
mi mechanicznymi i kontaktem z rozpuszczalnikami organicznymi,

l

okulary, gogle przeciwodpryskowe,

l

ochronniki s³uchu (nauszniki lub wk³adki),

l

ochrony uk³adu oddechowego (pó³maski filtruj¹co-poch³aniaj¹ce).

Instrukcje

Operator ma do dyspozycji instrukcje:

l

obs³ugi wtryskarki,

l

przeciwpo¿arow¹.

Inne œrodki profilaktyczne to:

l

okresowe szkolenia bhp i badania lekarskie,

l

podrêczny sprzêt ppo¿.,

l

apteczka pierwszej pomocy.

7. Statystyka wypadków i chorób zawodowych na
stanowisku pracy za ostatnie 5 lat

W ostatnich piêciu latach na stanowisku operatora zanotowano:

l

jeden wypadek polegaj¹cy na skaleczeniu d³oni no¿ykiem do obcinania nad-
datków wyprasek oraz

l

jeden wypadek polegaj¹cy na oparzeniu d³oni przez pracownika.

Zagro¿enie ograniczono poprzez przydzielenie pracownikom odpowiednich rêka-
wic ochronnych i uzupe³niaj¹cy instrukta¿ stanowiskowy dotycz¹cy zasad bezpiecz-
nej pracy z no¿ykiem do tapet oraz wskazaniem miejsc o wysokiej temperaturze.

Nie zanotowano chorób zawodowych.

8. Karta oceny ryzyka zawodowego

Poni¿ej zamieszczona karta oceny ryzyka zawodowego opracowana zosta³a w skali
trójstopniowej wg PN-N-18002. Podkreœlamy, ¿e jest to karta przyk³adowa, co
oznacza, ¿e dla konkretnego operatora w Pañstwa zak³adzie pracy, karta oceny
ryzyka zawodowego mo¿e zawieraæ i inne zagro¿enia – specyficzne dla tego kon-
kretnego stanowiska pracy, szczególnie wynikaj¹ce z zanieczyszczenia œrodowi-
ska pracy (powietrza) substancjami szkodliwymi. Wynik poni¿szej oceny ryzyka
uwzglêdnia stosowanie œrodków ograniczaj¹cych zagro¿enia.

Pracownik powinien zostaæ zapoznany z kart¹ oceny razem z kart¹ identyfikacji
zagro¿eñ.

4

maj 2007

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział 5/2.D.1.

Rozdzia³

5/2.D.1.

Rozdzia³

5/2.D.1.

KARTA

OCENY

RYZYKA

ZAWODOWEGO

Data

…...........

Numer

Karty

....................................

Sporz¹dzi³

zespó³

Stanowisko

pracy

Operator

wtryskarki

tworzyw

sztucznych

Liczba

nara¿onych

........................

............................................................

............................................................

............................................................

Charakterystyka

stanowiska

pracy:

•

zasyp

granulatu,

•

obs³uga

produkcyjna

wtryskarki,

•

udzia³

w

pracach

transportowych,

•

sprz¹tanie

stanowiska

pracy.

Dokumenty

odniesienia:

–

rozp.

MG

z

7.6.2002

r.

w

sprawie

bhp

przy

przetwór-

stwie

tworzyw

sztucznych

(Dz.U.

Nr

81,

poz.

735),

–

rozp.

MPiPS

z

14.3.2000

r.

w

sprawie

bhp

przy

rêcznych

pracach

transportowych

(Dz.U.

Nr

26,

poz.

312,

ze

zm.)

–

PN-N-18002,

–

zak³adowy

regulamin

pracy,

–

instrukcje

zak³adowe.

Lp.

Zagro¿enie

ród³o

zagro¿enia

Wyniki

pomiarów

Ciê¿koœæ

szkód

Prawdopodobieñstwo

Oszacowanie

ryzyka

Dzia³ania

profilaktyczne

12

3

4

5

6

7

1.

Przygniecenie,

przyciœniêcie.

Ruchome

elementy

uk³adu

ro-

boczego

–

formy.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Kontrola

sprawnoœci

os³on

ruchomych

elementów

wtryskarki.

Przestrzega

-

nie

instrukcji

obs³ugi

wtryskarki.

Bez

-

wzglêdny

zakaz

pracy

z

niesprawnymi

os³onami

i

kategoryczny

zakaz

ich

blo

-

kowania.

Ograniczenie

zbêdnego

poœ

-

piechu.

2.

Upadek

z

wysokoœci

ok.

0,6

m.

Po³o¿enie

stanowiska

pracy

na

poziomie

ró¿nym

od

poziomu

otoczenia

–

podest

zasypowy.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

instrukcji

obs³ugi

wtry

-

skarki.

Dba³oœæ

o

czystoϾ

schod

-

ków

ipodestu

zasypowego.

Zalecenie

ostro¿noœci.

3.

Potr¹cenie,

przygniecenie.

Poruszaj¹cy

siê

w

hali

wózek

wid³owy.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

instrukcji

prac

trans

-

portowych

(uwaga

na

prêdkoœæ

poru

-

szania

siê

wózka

po

hali).

Zalecenie

ostro¿noœci.

WZÓR

Rozdział 5/2.D.1.

5

12

3

4

5

6

7

4.

Poœlizgniêcie,

upadek

na

tej

samej

p³aszczyŸnie.

Nierówna,

œliska

posadzka

(wo

-

da,

olej)

na

stanowisku

pracy,

w

przejœciach

i

dojœciach

do

te

-

go

stanowiska.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Dba³oœæ

o

³ad

i

porz¹dek

w

miejscu

pracy.

Dba³oœæ

o

stan

posadzki.

Usu

-

wanie

(neutralizowanie)

wszelkich

za

-

nieczyszczeñ

mog¹cych

powodowaæ

poœlizgniêcie,

stosowanie

obuwia

ro

-

boczego

z

podeszw¹

antypoœlizgow¹.

Zalecenie

ostro¿noœci

oraz

ogranicze

-

nie

nieuzasadnionego

poœpiechu.

5.

Uderzenie,

przyciœniêcie

spadaj¹cym

materia³em,

przedmiotem.

Materia³y

transportowane

wóz

-

kiem

wid³owym.

Œrednia

Prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Prawid³owe

ustawianie

materia³ów

na

wid³ach

wózka.

Dba³oœæ

o

³ad

i

p

o

-

rz¹dek

w

miejscu

pracy.

Zalecenie

ostro¿noœci.

6.

Po¿ar.

Materia³y

³atwopalne,

olej

w

uk³a-

dzie

hydraulicznym,

instalacje

i

urz¹dzenia

zasilane

energi¹

elektryczn¹.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

instrukcji

ppo¿.

Zapew-

nienie

sprawnego

sprzêtu

gaœniczego

(okresowe

kontrole).

Regularne

prze-

gl¹dy

instalacji

i

urz¹dzeñ

zasilanych

energi¹

elektryczn¹.

Przestrzeganie

zakazu

palenia

tytoniu

i

u¿ywania

otwartego

ognia

w

miejscach

po¿aro-

wo

niebezpiecznych.

Kontrola

spraw-

noœci

wentylacji.

7.

Pr¹d

elektryczny.

Silniki,

grza³ki,

instalacja

elek

-

tryczna

zasilaj¹ca

i

sterowni

-

cza

wtryskarki

oraz

instalacja

ogólna.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Regularna

kontrola

sprawnoœci

insta

-

lacji

iurz¹dzeñ

zasilanych

energi¹

elek

-

tryczn¹.

Kontrole

sprawnoœci

urz¹dzeñ

przeciwpora¿eniowych.

Przestrzeganie

instrukcji

obs³ugi

wtryskarki.

Przestrze

-

ganie

zakazu

wykonywania

napraw

i

konserwacji

instalacji

i

urz¹dzeñ

elek

-

trycznych

przez

osoby

nieupowa¿nione

(bez

wymaganych

kwalifikacji).

Rozdział 5/2.D.1.

WZÓR

6

12

3

4

5

6

7

8.

Pêkniêcie

wê¿a

hydrau

-

licznego,

wyrwanie

wê¿a

z

zakuwki

–

uderzenia,

zachlapania

olejem.

Wê¿e

hydrauliczne

pod

ciœnie

-

niem

do

ok.

180

atmosfer.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Regularna

kontrola

stanu

techniczne

-

go

wê¿y

hydraulicznych.

Stosowanie

os³on

wê¿y.

Stosowanie

odzie¿y

robo

-

czej

i

okularów

ochronnych

(gogli).

K

o

n

trola

stosowania

okularów

ochron

-

nych.

9.

Kontakt

z

gor¹cymi

powierzchniami,

czynnikami.

Wysoka

temperatura

(200–300°C)

zespo³u

wtrysko

-

wego

i

elementów

grzejnych.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

instrukcji

obs³ugi

wtry

-

skarki.

Stosowanie

os³on

uk³adu

robo

-

czego

i

os³on

elementów

grzejnych.

Bezwzglêdny

zakaz

pracy

bez

os³on.

Stosowanie

rêkawic

roboczych.

Uzu-

pe³niaj¹cy

instrukta¿

stanowiskowy

–

ze

zwróceniem

szczególnej

uwagi

pracownika

na

dostêpne

miejsca

o

w

y-

sokiej

temperaturze.

10.

Kontakt

z

ostrymi

krawêdziami.

Narzêdzia

rêczne,

m.in.

ostry

nó¿

(no¿yk

do

tapet)

do

obcinania

naddatków,

szwów

wyprasków;

ostre

krawêdzie

wyprasków,

krawêdzie

opakowañ

i

taœm

z

opakowañ.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

rêkawic

roboczych.

Zale-

cenie

ostro¿noœci.

Dzia³ania

ogranicza-

j¹ce

poœpiech.

11.

Zapylenie.

Py³

powstaj¹cy

szczególnie

pod

-

czas

mechanicznej

obróbki

wy

-

t³oczonych

elementów

oraz

w

trakcie

prac

porz¹dkowych.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

ochron

uk³adu

oddechowe

-

go

–

pó³masek

filtruj¹co-poch³aniaj¹-

cych.

Szkolenie

pracowników

w

zakre

-

sie

wykonywania

prac

porz¹dkowych

w

sposób

zapewniaj¹cy

minimalne

pylenie

(na

mokro).

12.

Ha³as.

Poziom

ekspozy

-

cji

na

ha³as,

odniesiony

do

8-godzinnego

dnia

pracy,

wynosi:

L

EX,8h

=79dB<82dB.

Pracuj¹ce

wtryskarki

iwykorzy

-

stywane

narzêdzia

rêczne.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

przydzielonych

ochronni

-

ków

s³uchu

–

nauszników

lub

wk³adek.

WZÓR

Rozdział 5/2.D.1.

7

12

3

4

5

6

7

13.

Przeci¹¿enie

uk³adu

ruchu.

Przenoszone,

podnoszone,

uk³adane

materia³y

–

szczegól

-

nie

podczas

zasypu

pojemnika

wtryskarki.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

instrukcji

wykonywa

-

nia

rêcznych

prac

transportowych.

Stosowanie

organizacji

prac

z

wyko

-

rzystaniem

wózka

wid³owego.

Sto

-

sowanie

obuwia

roboczego

i

rêkawic

roboczych.

Zalecenie

ostro¿noœci.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

Dodatkowe

szkolenia

z

zasad

wyko

-

nywania

rêcznych

prac

transportowych,

w

tym

metod

podnoszenia

i

normaty

-

wów

dŸwigania.

14.

Wymuszona

pozycja

cia³a.

Siedzisko

na

stanowisku

obs³ugi.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

ergonomicznego

siedzi-

ska.

Okresowe

zmiany

wykonywa-

nych

czynnoœci.

15.

MonotypowoϾ

pracy.

PowtarzalnoϾ

czynnoœci

wymu-

szona

cyklem

pracy

wtryskarki.

Ma³a

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

przemiennoœci

wykony-

wanych

prac

–

przerwy

w

obs³udze

wtryskarki

przeznaczone

na

wyko-

nywanie

przez

pracownika

innych

czynnoœci.

Uwagi:

Brak

lub

niestosowanie

zabezpieczeñ

powoduje

podwy¿szenie

kategorii

ryzyka,

tzn.

zwiêksza

prawdopodobieñstwo

zaistnienia

wypadku,

choroby.

Zatwierdzi³:

Rozdział 5/2.D.1.

WZÓR

8