Rozmnażanie winorośli

Wysłano dnia 04-03-2004 o godz. 09:39:26
Temat:

Sadzenie, uprawa...

motto: włóż łozę w ziemię i pij wino... Najpewniejszym sposobem mnożenia

winorośli jest bez wątpienia zakup profesjonalnie wykonanej sadzonki. Dość tanie to i dość pewne.
Jednakże zdarza się, że wpada nam w oko rosnąca u znajomego znakomita odmiana winorośli (często no
name bo znajomy zapomniał jak się nazywa). A chcemy mieć taką samą w naszym ogrodzie. Albo ktoś ze
znajomych pojadając nasze fantastyczne winogrona zapragnął mieć takie same i żebrze o sadzonkę naszej
odmiany. Albo mamy tylko jeden krzew świetnej odmiany, a przydałoby się więcej...
Co wtedy robić? Jak się zabrać do rozmnażania winorośli? Winorośl rozmnaża się dość prosto.
Najczęściej przez odkłady, sadzonki lub szczepienie.

Odkłady
Jest to najprostsza i najpewniejsza metoda rozmnażania polegająca na ukorzenieniu łozy przed jej
odcięciem od krzewu. Jesienią lub wczesną wiosną obok rosnącego krzewu należy wykopać dołek o
rozmiarach 30x30x30 cm. Następnie wybiera się na krzewie nisko rosnącą łozę, którą układa się na dnie
dołka. Koniec łozy wygina się do góry tak by wystawał nad powierzchnię ziemi i przycina w ten sposób
by nad powierzchnią ziemi pozostały 2-3 oczka. Wszystkie inne pąki na łozie usuwa się ostrym nożem.
Dołek wypełnia się ziemią. Na dno można podsypać trochę kompostu. Do jesieni łoza w dołku powinna
się ukorzenić. Wtedy odcina się ją od krzewu i tak pozyskaną sadzonkę ostrożnie odkopuje się i sadzi w
docelowym miejscu. Innym rodzajem odkładu jest tzw. "chiński odkład" umożliwiający pozyskanie za
jednym zamachem kilku sadzonek. Polega to na wykopaniu wiosną w pobliżu krzewu rowka o głębokości
ok. 20 cm, przygięciu i ułożeniu w nim nisko rosnącej łozy. Pąki, które znajdują się nad powierzchnią
ziemi usuwa się. W ciągu sezonu wegetacyjnego z oczek na łozie wyrosną młode latorośle. W miarę ich
wzrostu rowek wypełnia się stopniowo żyzną ziemią. Jesienią rowek należy ostrożnie odkopać i odciąć
łozę od macierzystego krzewu zaś cały odkład podzielić na ukorzenione części i posadzić je w
docelowych miejscach.

Ukorzenianie pędów Sadzonki winorośli najczęściej wytwarza się ukorzeniając łozy pobrane z krzewu.
Łoza powinna być dobrze zdrewniała i odpowiednio gruba (więcej jak 5 mm średnicy). Łozy do
ukorzeniania pobiera się z krzewu jesienią (co nastręcza nieco kłopotu z przechowywaniem, ale
zabezpiecza przed uszkodzeniem oczek przez zimowe mrozy) lub pod koniec zimy. Łozy pobrane jesienią
przechowuje się do wiosny bądź zadołowane w ogrodzie ( na głębokości co najmniej 30 cm) lub w
chłodnej piwnicy umieszcza się je w wilgotnym piasku lub torfie.
Odradza się (zalecane niekiedy) przechowywanie łóz w lodówce gdyż może to doprowadzić do zbędnych
małżeńskich scysji lub utraty zęba przez głodne dziecko, które może je wziąć omyłkowo za kabanosy.
Wykonanie sadzonek rozpoczyna się pod koniec zimy. Łozę na sadzonkę jednooczkową przycina się ok.
2 cm nad oczkiem i ok. 10 cm poniżej. Na dwuoczkową sadzonkę górne cięcie robi się tak samo,
natomiast dolne ok. 0,5 cm pod dolnym oczkiem, zaś to oczko usuwa się. Wszystkie cięcia wykonuje się
przy pomocy ostrego noża, a nie sekatora gdyż sekator niepotrzebnie miażdży tkanki. Tak przycięte
kawałki łozy moczy się przez dobę w letniej wodzie.
Doniczkę wypełnia się wilgotną ziemią ogrodniczą wymieszaną z piaskiem w proporcji 1:1. W ziemi robi
się otwór, dolny koniec łozy macza się w ukorzeniaczu do pędów zdrewniałych i wkłada do ziemi tak by
oczko wystawało nad powierzchnię ok. 1-2 cm. Doniczkę ustawia się w widnym, ciepłym miejscu. Po ok.
14 dniach (przy temperaturze powyżej 20 stopni C ) można zaobserwować nabrzmiewanie pąka i
pojawienie się pierwszych liści. Do gruntu, na docelowe miejsce tak wykonaną sadzonkę można
przesadzić po minięciu niebezpieczeństwa przymrozków wiosennych tzn. po 15 maja. Można też podjąć
próbę wykonania sadzonek bezpośrednio w gruncie. W kwietniu pobraną jesienią lub pod koniec zimy
łozę tnie się na odcinki o długości ok. 50 cm. Dolne cięcie robi się ok. 0,5 cm pod oczkiem zaś wszystkie
pąki za wyjątkiem dwóch górnych usuwa się ostrym nożem. Tak przygotowaną łozę umieszcza się w
docelowym miejscu w żyznej ziemi. Nad pąkami usypuje się kopczyk z ziemi, który rozgarnia się po
przebiciu się przezeń młodych latorośli.

Szczepienie
W amatorskiej, przydomowej uprawie winorośli pewne znaczenie ma szczepienie. Daje ono możliwość
bezkolizyjnej wymiany posiadanej, kiepskiej odmiany na bardziej atrakcyjną. Winorośl dobrze znosi
zarówno szczepienie pędów zdrewniałych jak i pędów zielnych. Różnorodne sposoby szczepienia bogato
opisane są w literaturze ogrodniczej, a szczepienie winorośli nie różni się zasadniczo od szczepienia
innych roślin sadowniczych. Tylko dla przykładu podaję sposób szczepienia w tzw. "szparę". Szczepienie
przeprowadzić najlepiej na przełomie marca i kwietnia. Łozę na krzewie stanowiącą podkładkę ścina się i
rozszczepia nożem na 3-4 cm, a wszystkie oczka poniżej usuwa się. Zraz zaszczepianej odmiany (z 1-2
oczkami) zostrza się w klin o podobnej długości. Klin powinien być niesymetryczny tzn. taki aby w jego
wierzchołku nie było rdzenia łozy. "Zaostrzony" koniec zraza wkłada się w szparę podkładki, smaruje
maścią ogrodniczą i ściśle okręca paskiem cienkiej folii. Przy prawidłowym przeprowadzenie szczepienia
często jeszcze w tym samym roku można uzyskać owoce nowej odmiany. Jako ciekawy eksperyment
robiony niekiedy przez zaawansowanych hobbystów można uznać szczepienie na jednym krzewie kilku
odmian różniących się porą dojrzewania i barwą owoców.

To jest najprostszy - kawa na ławę -

poradnik ukorzeniania

sztobrów winorośli.

Przeznaczony dla tych, którzy nie mają o tym zielonego pojęcia, a uparli się, że tej wiosny coś sobie
ukorzenią.
Zakładam, że skądś wzięli 3 oczkowy kawałek łozy.
Dalej trzeba robić tak:

1. Łozę przez dobę moczyć w letniej wodzie.
2. Obciąć ją 1-2 cm nad górnym pąkiem.
3. Przed samym włożeniem do ziemi przyciąć dół łozy
4. Usunąć ostrym nożem lub sekatorem pozostałe pąki prócz najwyższego.
5. Kupić wodę mineralną w plastikowej butelce. Wypić.
6. Butelkę obciąć ok. 15 cm od górnej krawędzi otworu.
7. Zrobić w butelce ( w dnie i na bokach ) kilka nie wielkich otworów (ok fi 2,5 mm )
8. Wsypać do butelki ziemię ( może być wymieszane 2/3 ogrodniczej + 1/3 piasku)
9. W dolnej części łozy pokaleczyć trochę korę.
10. W ziemi zrobić otwór większy jak średnica łozy.
11. Obsypac spód łozy (ok 1 cm) i miejsca po wyciętych pąkach ukorzeniaczem do pędów
zdrewniałych (żaden tam uniwersalny!)
12. Włożyć łozę do otworu w ziemi.
14. Dosypać ziemi możliwie wysoko - ok 2 cm pod pozostawionym górnym pąkiem.
15. Podlać.
16. Odstawić w dowolne ciepłe miejsce.
Może być parapet, ale może to być nawet podłoga w kącie pokoju.
17. Utrzymywać przeciętną wilgotność ziemi (nadmiary spłyną przez otwory w butelce).
18. Po kilkunastu dniach powinien zacząć się tworzyć kalus, a potem korzenie.
19. Nie cieszyć się nadmiernie z pękającego pąka i pojawienia się zielonego.Najważniejszy jest korzeń.
20. Wysadzić do gruntu po 15 maja.

Mnożarka do ukorzeniania sadzonek zdrewniałych

_CONTRIBUTEDBY

DarekRz

dnia 21-12-2004 o godz. 11:12:11

Niewielkim nakładem pracy i za stosunkowo niewielkie pieniądze można wykonać w garażu, piwnicy,
warsztacie czy innej szopie (ale raczej nie róbcie tego w domu), prostą mnożarkę z podgrzewanym dnem
przyspieszającą ukorzenianie sadzonek zdrewniałych winorośli i nie tylko. Mnożarka nadaje się również
do stratyfikacji sadzonek szczepionych „w ręku”.

Do jej wyprodukowania potrzebne będą następujące materiały:

1. trzy płyty styropianu FS-20, grubości 50 mm (5 cm), - styropian sprzedawany jest raczej w całych

paczkach zawierających ok. 0,25 m3, toteż warto pogadać z magazynierem w hurtowni czy nie ma
jakiejś uszkodzonej paczki , z której można by odkupić tylko trzy płyty, - wówczas koszt ok.: 12
zł

2. klej polimerowy – raczej większą butlę min. 250 ml, - koszt ok.: 8 zł,
3. kawałek folii aluminiowej (może być spożywcza),
4. silikon uniwersalny, - koszt ok. 10 zł,
5. kabel grzewczy do terrariów – 25 W lub o większej mocy – długość min. 6 m, - koszt: 60 zł,
6. termostat akwarystyczny RT-2 - koszt 32 zł,
7. gwoździe budowlane dług. min 80 mm (lepiej 100) – jak najcieńsze – ze 30 szt. – koszt ok.: 5 zł
8. spinacze biurowe – 3 zł

Ogółem koszty materiałów to: 12 +8 +10 +60 +32 +5 +3 = 130 zł. Niezbędne narzędzia to: piła płatnica
do drewna – o drobnych ząbkach lub bardzo ostry lekko zakrzywiony nóż do ciecia styropianu,
wyciskarka do silikonu, cążki do drutu (do przecinania spinaczy biurowych). Na początek przecinamy
piłą lub nożem przy jakiejś listwie płyty styropianu do następujących elementów:

płyta nr

1:450 x 500 mm nr 2 i nr 3:500 X 500 mm nr 4:550 x 500 mm nr 5:2 szt. po 30 X 450 mm nr 6:80 x 500
mm nr 7:450 x 450 mm Następnie sklejamy klejem polimerowym płytę denną - nr 1 z płytami ścian
bocznych - nr 2 i 3 oraz ścianę tylną - nr 4 jak na poniższym rysunku:

Następnie przyklejamy

prowadnice ścianki zasuwanej - czyli paski nr 5 i 6, jak na rys. poniżej:

Następnie dno wyklejamy z pomocą kleju

polimerowego folią aluminiową, nieco jednak mniejszą niż format dna - tak, aby nie zakryć szczelin na
połączeniu dna ze ścianami. Mając gotową zasadniczą skrzynkę przystępujemy do układania kabla
grzewczego. Na ścianie tylnej, 5 cm od rogu i ok. 2-3 cm nad dnem wykonujemy gwoździem otwór przez
który przepychamy końcówkę kabla grzewczego i przeciągamy go tak aby na zewnątrz została część nie
grzejna (zazwyczaj kabel ma oznaczony odcinek nie grzejny plamą barwną - jeśli nie to zostawiamy 50-
60 cm). Następnie zaczynamy układanie kabla spiralnie - od środka na siatce 2,5 x 2,5 cm
przymocowując kabel do dna, przez folię alu spinkami w kształcie litery U zrobionymi z przeciętych
spinaczy biurowych. Po ułożeniu kabla przyklejamy go na stałe - punktowo za pomocą silikonu.
Przez drugi otwór w ścianie tylnej przepychamy końcówkę czujnika temperatury termostatu RT-2, którą
przyklejamy na silikon na podstawce wygiętej z drutu (np. z dużego spinacza biurowego), tak aby czujnik
znajdował się na wysokości ok. 15 mm nad kablem grzewczym, w centralnej części dna.

Oczywiście musimy

mnożarkę napełnić.
Sztobry przeznaczone do stratyfikacji przygotowujemy opryskując je lub mocząc ok. 0,5 godz. w
roztworze Topsinu, Dithane, lub Captanu a po przeschnięciu odświeżając dolne cięcie i zanurzając je na
0,5 cm w ukorzeniaczu do sadzonek zdrewniałych. Górne ciecie dobrze jest zaparafinować lub
posmarować maścią do szczepień. Sztobry możemy wkładać pojedynczo lub powiązane w luźne pęczki –
zawsze jednak z dobrze i wodoodpornie oznaczoną odmianą. Do wypełnienia można stosować: perlit,
trociny iglaste wyparzone, wyparzony torf wysoki (odkwaszony kredą). Moim zdaniem najlepszy i
najłatwiejszy w stosowaniu jest perlit. Wypełnienia potrzebujemy min. 40 l jeśli ukorzeniamy –
natomiast. min. 60 l jeśli chcemy stratyfikować szczepy. Oczywiście jeśli sztobrów jest mało trzeba
więcej wypełnienia. Wypełnienie doprowadzamy do właściwej wilgotności przez wlanie do wiadra z
perlitem czy trocinami - ok. 1 L wody o temp. ok. 40 st.C do każdych 10 l wypełnienia. Tak namoczone
wypełnienie wrzucamy na dno zamkniętej mnożarki i rozkładamy warstwę ok. 5 cm. Na tej warstwie
stawiamy sztobry i zasypujemy resztą wypełnienia. Dobrze jest dla kontroli włożyć termometr
laboratoryjny lub glebowy tak, aby jego koniec znajdował się na poziomie piętek sztobrów. Stratyfikacje i
ukorzenianie prowadzimy przez 21-28 dni w zależności od temperatury pomieszczenia, w którym stoi
skrzynia i fazy do jakiej chcemy doprowadzić sztobry (korzenie, czy jedynie kalus). Przez pierwszy
tydzień ustawiamy na termostacie temp. 30 st. C, zaś kolejne 14-15 dni to temp. 25 st C. Po tym czasie
obniżamy stopniowo temperaturę co dwa dni o kolejne 2-3 st. C. Następnie hartujemy przez dwa - trzy
dni do temp. przechowywania lub tej, w której będą znajdować się doniczki z sadzonkami. Skrzynia
mnożarki powinna być zakryta od góry płytą styropianu lub kilkoma deseczkami i kawałkiem folii

(jednak folia z kilkoma dziurkami). Co 3 dni należy uzupełniać ubytek wody dolewając ok. 1,5 - 2 l
[uwaga – lejemy po bokach, nie bezpośrednio na sztobry]. Jeśli skrzynia stoi w pomieszczeniu nie
ogrzewanym (np. temp. +2 do +5 st. C) uzyskamy korzenie lub kalus na piętkach bez mocnego rozwoju
górnych oczek i pędów zielonych - gdyż temperatura rozkłada się malejąc w miarę oddalania się od
źródła ciepła - czyli kabla. Jeśli zależy nam na zroście szczepów należy raczej wstawić skrzynię do
cieplejszego pomieszczenia - o temp. przynajmniej kilkunastu stopni C - również zakryć - jednak
kontrolować stan górnych oczek i po ukazaniu się pierwszych listków odkryć i umieścić skrzynię blisko
okna (a najlepiej doświetlać sztucznie - bo dzień krótki. Ukorzenianie lub stratyfikacje szczepów najlepiej
zacząć w początku marca (najwcześniej), gdyż przetrzymywanie sadzonek w doniczkach w mieszkaniach
nie powinno trwać dłużej niż 3-4 tygodnie z tygodniem dodatkowo na hartowanie. Powodzenia w
rozmnażaniu - nie tylko winorośli (mnożarkę można wykorzystać do innych roślin – róż, malin,
porzeczek itp.) Na podstawie własnych (i nie tylko) doświadczeń, napisał.

Sadzenie

Wysłano dnia 04-03-2004 o godz. 09:35:19
Temat:

Sadzenie, uprawa...

Na niewielką skalę krzewy winorośli można uprawiać praktycznie na terenie

całego kraju. Sadząc winorośla w przydomowym ogrodzie lub na działce rekreacyjnej, najlepsze
stanowiska, np. przy ścianie budynku czy też przy murze należy przeznaczyć dla odmian późno
dojrzewających lub odmian winorośli właściwej (Vitis vinifera).

Wybór stanowiska
Na niewielką skalę krzewy winorośli można uprawiać praktycznie na terenie całego kraju. Sadząc
winorośla w przydomowym ogrodzie lub na działce rekreacyjnej, najlepsze stanowiska, np. przy ścianie
budynku czy też przy murze należy przeznaczyć dla odmian późno dojrzewających lub odmian winorośli
właściwej (Vitis vinifera). Odmiany o wczesnej porze dojrzewania owoców, np. Nero, Muskat Odesskij,
można posadzić w nieco gorszym miejscu, tym bardziej, że wykazują one podwyższoną wytrzymałość na
mróz (ok. -25 stopni C). Rozważając stworzenie własnej winnicy i obsadzenie winoroślami większego
obszaru należy wziąć pod uwagę fakt, iż teoretyczna północna granica upraw przebiega na linii łączącej
Chełm, Lublin, Łódź, Poznań i Słubice. Tereny położone na północ od tej linii praktycznie nie nadają się
pod uprawy polowe, nie mniej jednak i tam tworzone są większe winnice, szczególnie w miejscach o
specyficznym mikroklimacie. I tak, przed założeniem winnicy, należy rozejrzeć się w poszukiwaniu
odpowiedniego dla niej stanowiska, biorąc pod uwagę porę dojrzewania owoców, wymagania cieplne,
mrozoodporność oraz ich przeznaczenie. W uprawie polowej, najlepszym miejscem do sadzenia krzewów
są zbocza wzgórz o wystawie południowej, południowowschodniej lub południowozachodniej, o kącie
nachylenia od 10 do 35 stopni. Są one najcieplejsze, dzięki bardziej prostopadłemu padaniu promieni
słonecznych; przy nachyleniu ok. 20 stopni suma aktywnych temperatur (SAT) na takim stoku jest
większa o ok. 100 stopni Celsjusza niż na terenie płaskim. Stosując tarasy, bądź inne sztuczne zapory,
możliwe jest zakładanie winnic na stokach o nachyleniu 45 stopni. Należy jednak zauważyć, że na
stokach o dużym nachyleniu praktycznie niemożliwa jest mechanizacja. Zimą na terenach wzniesionych
mrozy są mniejsze, rzadziej też występują wiosenne przymrozki. Stoki takie powinny być osłonięte
pasem drzew (lasem) od północy i wschodu, gdyż wiejące zimą silne wiatry przyczyniają się do
przemarzania krzewów. Przy czym należy wykorzystywać tylko środkową część zbocza, gdyż u jego
podnóża tworzy się zastoisko mrozowe, w którym krzewy będą przemarzać.

Przygotowanie podłoża i nawożenie
Krzewy winorośli rozwijają bardzo rozwinięty system korzeniowy (w ciepłych krajach południowych
korzenie sięgają 8 metrów wgłąb) -- aby winorośl dobrze się rozwijała, podłoże powinno być bogate w
składniki pokarmowe, próchnicze, o dobrej strukturze. Odmiany winorośli właściwej (V. v.) wymagają
gleb ciepłych i suchych, o odczynniku pH zbliżonym do obojętnego (ok. 6.5-7.2), zaś odmiany
mieszańców międzygatunkowych gleb wilgotniejszych o pH w granicach 5.5-6.0. Gleba powinna być
głęboka, gliniasto-piaszczysta, o większej pojemności wodnej. Podłoża podmokłe (torfowe), i zbyt

ciężkie (ilaste) nie nadają się do uprawy winorośli -- krzewy będą rosły źle. Jeśli sadzenie krzewów ma
się odbyć wiosną, teren należy zacząć przygotowywać jesienią rok wcześniej -- teren należy oczyścić (np.
ze starych roślin, korzeni) i wyrównać. Następnie należy glebę użyźnić i spulchnić. W uprawie
amatorskiej, a szczególnie w uprawie przydomowej, glebę należy użyźniać wykorzystując nawozy
naturalne: obornik, nawozy zielone lub kompost. Przed posadzeniem krzewów należy użyć dobrze
przefermentowany obornik (najlepszy jest suchy obornik bydlęcy) w dawce ok. 8-10 kg na każdy metr
kwadratowy powierzchni. Zamiast obornika można zastosować kompost w ilości ok. 10-15 kg/m^2.
Można stosować również nawozy zielone: łubin i seradela przyorana na nawóz przed posadzeniem
krzewów mają nie mniejszą wartość nawozową niż nawożenie obornikiem. Poza tym, korzenie roślin
motylkowych, sięgające głęboko (do 4, 5 metrów w głąb), wpływają korzystnie na strukturę i poprawiają
warunki powietrzne gleby. Nie mając nawozów naturalnych można stosować nawozy mineralne --
najwygodniejszą jest wieloskładnikowa mieszanka ogrodnicza (np. Azofoska) w ilościach ok. 10 dag/m^2
na glebach lekkich do 20 dag/m^2 na glebach ciężkich. Zarówno nawozy organiczne jak i mineralne
należy głęboko przekopać.

Sadzenie
Spotykane w handlu sadzonki są albo sadzonkami kopanymi z nagim systemem korzeniowym, albo --
częściej spotykane -- sadzonki hodowane w pojemniku. Przystępując do sadzenia należy wykopać dołki o
szerokości ok. 30-40 cm i głębokości o 15-20 cm większej niż długość sadzonki. Przy dołkach (lub w
dołkach), od strony północnej, wbija się paliki, zaś dno dołka można zaprawić kompostem lub
obornikiem, w ilości nie większej niż 2 kg. Na obornik należy nasypać kilkucentymetrową warstwę
wierzchniej ziemi (humusu), uformować ją w kształt kopca i na niej dopiero umieścić przyciętą krótko
sadzonkę. Sadzonkę należy przyciąć, pozostawiając na niej 2 wyraźne, dolne pąki. Jeżeli sadzonka
posiada dwa lub trzy przyrosty, należy na dwóch najgrubszych pozostawić po jednym pąku, a najsłabszy
wyciąć w całości. Na sadzonce powinno zostać nie więcej niż 2, 3 dobrze wykształcone pąki. Korzenie
należy rozmieścić równomiernie na kopczyku, a dołek zasypać ziemią do ok. połowy głębokości. W
przypadku sadzenia wiosennego, do dołka należy nalać ok. 5 litrów wody. Gdy woda wsiąknie, należy
zasypać dołek do końca, a nad wystającą częścią sadzonki usypać pięciocentymetrowy kopczyk ziemi.
Sadząc jesienią, nie przycina się sadzonek, nie wlewa wody do dołka, a jedynie nad sadzonką usypuje się
kopczyk o wysokości ok. 30 cm. Przycinanie sadzonki wykonuje się wiosną, po rozgarnięciu kopca,
pozostawiając 2, 3 pąki i usypując nad sadzonką niski kopczyk (podobnie, jak to ma miejsce przy
sadzeniu wiosennym). Sadzonki w pojemniku, na ogół wykonane są z krótkiego i cienkiego odcinka łozy.
Sadzonki takie na ogół potrzebują jednego sezonu na dojście do poziomu sadzonki wykonanej z grubego
odcinka łozy. Godnymi polecenia są sadzonki wykonane z długiego, przynajmniej dwuoczkowego
odcinka łozy, o grubym, dobrze rozwiniętym i dobrze zdrewniałym przyroście o długości min. 30-40 cm i
grubości ok. 5, 6 milimetrów. Taką sadzonkę należy posadzić głębiej i samemu uformować szyjkę
korzeniową. W tym celu, w ciągu pierwszych 3, 4 lat uprawy należy wycinać korzenie
przypowierzchniowe, dzięki czemu rozwijać się będą korzenie głębszych poziomów. Różnica między
takimi sadzonkami a sadzonkami kopanymi ze szkółki jest taka, że słabiej one drewnieją i w mroźne zimy
potrafią przemarzać, nie mniej jednak odbijają wiosną wypuszczając młode pędy.

Dobór odmian

Wysłano dnia 04-03-2004 o godz. 09:31:11
Temat:

Sadzenie, uprawa...

Od pewnego czasu rynek sadzonek winorośli znacznie się poprawił. Można

już bez większego trudu kupić sadzonki odmian dostosowanych do naszych potrzeb oraz warunków
klimatycznych i "ogrodowych". Niestety, spotyka się też sporo sadzonek odmian nie przydatnych i to
zarówno pod względem ich wartości użytkowych (smak, wielkość owoców, wydajność moszczu przy
odmianach winiarskich, plenność, siła wzrostu itp.) jak i uprawowych (mrozoodporność, podatność na
choroby, bardzo późna pora dojrzewania itp.). Trudno się w tym połapać.

W sklepach ogrodniczych gdzie najczęściej nabywamy sadzonki winorośli o ich cechach możemy się
zorientować jedynie na podstawie etykiet. A te są niekiedy zdumiewające. Spotykałem już etykiety (w

postaci foliowego paska ) na których nabazgrane było mazakiem: "odmiana jasna" lub "odmiana ciemna",
a w najlepszym wypadku SZTOŁBEN (tak o odmianie

Steuben

) - granatowa, albo

IZA

- jasna. Od

jakiegoś czasu sporo sadzonek znakowane jest kolorowymi, ładnymi etykietami prosto z drukarni. Cóż z
tego skoro to co zostało na nich napisane jest tak banalne i nie konkretne, że kupowanie sadzonek na tej
podstawie jest wielce ryzykowne. Awers etykiety na ogół jest nie złą fotografią jagód z napisem nazwy
odmiany. Na rewersie natomiast często są takie banały: najsmaczniejsza odmiana (niemal wszystkie to
mają), wzrost średni, plenność duża, mrozoodporność średnia, odporność na choroby średnia lub duża. I
konia z rzędem temu kto zorientuje się co autor miał na myśli pisząc średnia, duża lub najsmaczniejsza.
Oczywiście obsługa w sklepach ogrodniczych i marketach nam nie pomoże bo nie ma o winoroślach,
które sprzedaje zielonego pojęcia. Jakimś wyjściem jest kupowanie sadzonek w pobliskich szkółkach.
Jednakże i tu często (poza kilkoma wyjątkami) nie możemy liczyć na życzliwą, kompetentną poradę bo
im przecież zależy na sprzedaży. Kupisz głupotę - to za rok przyjedziesz po następną i dasz zarobić...
Jednakże przy pewnej dozie dociekliwości i uporu prędzej zaopatrzymy się w nich w odmiany
dostosowane do naszych potrzeb. A broń Boże przypadkowych zakupów na kiermaszach... Tam
wmawiają np. klientowi (pokazując zdjęcia

Arkadii

), że chwilowo Arkadii nie ma, ale Iza to jest prawie

to samo... Na czym powinna polegać nasza dociekliwość? Albo jakich informacji powinniśmy szukać na
etykietach sadzonek? Po pierwsze: powinniśmy znać nasze potrzeby i możliwości. A to oznacza
wcześniejsze zastanowienie się do czego potrzebne są nam winorośle i w jakich warunkach będziemy je
uprawiać. Bo potrzeby mogą być bardzo różne, ale mające wpływ na określenie najodpowiedniejszej dla
nas odmiany. Jeżeli chcemy mieć atrakcyjne owoce wyłącznie do spożywania na świeżo to oczywiste jest,
że powinniśmy nabyć sadzonki wielkoowocowych odmian deserowych. Jednakże musimy mieć jasność,
ze ich uprawa wymaga nieco więcej zachodu od odmian ogólnoużytkowych i przerobowych, a to ze
względu na ich stosunkowo niską mrozoodporność i często sporą podatność na choroby. W przeciętnych
polskich warunkach klimatycznych odmiany te wymagają okrywania na zimę, ochrony przed wiosennymi
przymrozkami, a także podstawowej ochrony chemicznej przed chorobami. Można oczywiście
podejmować ryzyko nie okrywania i liczenia na lekką zimę jednak oznacza to, że w przypadku błędnej
prognozy w tym roku nie będziemy mieli żadnych owoców. Dodatkowym kryterium doboru odmian
deserowych powinien być smak owoców. Nie zawsze odmiana o wielkich okazałych gronach i jagodach
ma bardzo dobry smak. Przyjęło się uważać, że najsmaczniejsze są odmiany o smaku muszkatowym.
Natomiast za najmniej atrakcyjne uchodzą u nas odmiany o tzw. "lisim smaku" pochodzące od vitis
labrusca choć są łatwiejsze w uprawie ze względu na ich większą mrozoodporność. Sporo jest także
odmian deserowych o smaku neutralnym tzn. nie mają one żadnego wyraźnego posmaku. Choć smak jest
sprawą niezwykle subiektywną godne polecenia są po uwzględnieniu wyżej wymienionych czynników
m.in. następujące odmiany deserowe dostępne na naszym rynku:



o jasnych owocach:

Arkadia

,

Frumoasa Albae

,

Muskat Letni

,

V 25/20

;



o ciemnych owocach:

Nero

,

Ajwaz

,

Festivee

,

Alden

.

Łatwiejsze w uprawie ze względu na na ogół podwyższoną mrozoodporność są tzw., odmiany
ogólnoużytkowe przydatne do bezpośredniego spożycia, a także umożliwiające wyrób z nich wina i
soków. Mają one mniejsze i bardziej soczyste owoce od odmian deserowych jednak w smaku wcale im
nie ustępują. Za godne polecenia uważam:



odmiany o jasnych owocach:

Prim

,

Perła Zali

,

Kristaly

,

Iza Zaliwska

,

Refren

,



odmiany o ciemnych owocach:

Iliczewskij Rannij

,

Schuyler

,

Swenson Red

,

New York Muskat

.

Odrębną grupę stanowią odmiany przeznaczane do wytwarzania wina. Mają one często niewielkie (a
przez to ze stosunkowo wyrazistymi pestkami) owoce, zazwyczaj bardzo soczyste i niekiedy (raczej
rzadko) przyzwoity smak do bezpośredniego spożycia. Należy jednak pamiętać, że dla wytworzenia w
domowych warunkach 40-50 l w miarę przyzwoitego wina potrzeba 8-10 krzewów jednej odmiany.



Odmiany na białe wino:

Bianca

,

Goecseji Zamatos

,

Muskat Odesskij

,

Seyval Blanc

,

Aurora

.



Odmiany na czerwone wino:

Cascade

, Sevar,

Gołubok

,

Rondo

,

Wiszniewyj Rannij

.

Niektóre odmiany nie wykształcają nasion lub wykształcają nasiona szczątkowe, niemal nie wyczuwalne
w miąższu owoców. Są to tzw. odmiany beznasienne używane do bezpośredniego spożycia, do wyrobu
win i soków, a także do wyrobu rodzynków. Na rynku można spotkać kilka odmian beznasiennych z
których najlepszą jest amerykańska odmiana

Einset Seedless

(owoce czerwone). Atrakcyjna jest także

odmiana

Venus

(owoce granatowe). Niekiedy zachodzi potrzeba osłonięcia winoroślami altany lub

pergoli. Najbardziej przydatne do tego celu są odmiany o bardzo silnym wzroście, dużych liściach i
znacznej mrozoodporności. Uzyskanie dobrego "efektu osłonowego" odbywa się jednak przeważnie
kosztem atrakcyjności smakowej owoców gdyż silnie rosnące odmiany altanowe najczęściej pochodzą od
Vitis labrusca, a ich owoce mają posmak charakterystyczny dla tego gatunku. Do najczęściej stosowanych
odmian altanowych należą:

Swenson Red

,

Isabella

,

Fredonia

,

Beta

,

Alwood

. Nie bez znaczenia,

zwłaszcza w uprawie amatorskiej gdy winorośle stanowią uzupełnienie ogrodu, są ich walory
dekoracyjne. Ponieważ liście wielu odmian przebarwiają się późnym latem i jesienią na atrakcyjne
kolory, walory estetyczne mogą stanowić znakomite uzupełnienie cech użytkowych. Przebarwiają się na
czerwono:

Venus

,

Ajwaz

,

Schuyler

,

Gołubok

, na czerwono i żólto:

Alden

, na czerwono i zielono:

Iliczewskij Rannij

, na jasno żółto:

Isabella

. Odrębną sprawą przy doborze odmian do uprawy jest ich

mrozoodporność i czas dojrzewania owoców. Klimat Polski jest zróżnicowany zarówno pod względem
występowania zimą wysokich mrozów jak też pod względem długości okresu wegetacyjnego. Różnice
ujemnych temperatur między Suwałkami i Jelenią Górą mogą zimą dochodzić do kilkunastu stopni
Celsjusza, a długość okresu wegetacyjnego do 30 dni. Powoduje to konieczność innego doboru odmian,
dostosowanego do lokalnych warunków klimatycznych. Bo trudno sobie wyobrazić by świetna lecz
delikatna odmiana, która dobrze sobie daje radę w gruntowej uprawie pod Wrocławiem miała
jakiekolwiek szanse w gruntowej uprawie w okolicach polskiego bieguna zimna. Oczywiście nie można
też zapominać o lokalnych uwarunkowaniach mających wpływ na przyszły rozwój pozyskiwanej rośliny.
Niewielki nawet stok tworzący tzw. "pompę cieplną" da lepsze warunki krzewowi niż o 100 m dalej
położone zastoisko mrozowe itp. Po prostu trzeba mieć jakieś pojęcie o średnich warunkach
klimatycznych występujących tam gdzie winorośle chcemy uprawiać. Niekiedy różnica kilku stopni
Celsjusza zimą może zdecydować o sukcesie lub niepowodzeniu.
Istotną sprawa jest także długość okresu wegetacji w określonym miejscu. Można przecież uprzeć się i
próbować uprawiać odmianę, która ma czas dojrzewania ponad 180 dni. I co? W listopadzie spod śniegu
owoce zbierać?
Literatura przedmiotu podaje niekiedy opracowaną przez prof. B. Sękowskiego mapę średniorocznych
SAT (sumy aktywnych temperatur) dla terenów naszego kraju. Byłaby to nie zła pomoc przy doborze
odmian przydatnych do uprawy w danej części kraju, pod takim jednak warunkiem, że ktokolwiek
znajdzie na etykiecie kupowanej odmiany charakterystyczną dla niej wielkość SAT.
Dlatego przed zdecydowaniem o zakupie konkretnej odmiany radzę:



ocenić lokalne warunki klimatyczne w jakich winorośl będzie uprawiana



przejrzeć dział

Odmiany

na naszej stronie bądź stosowną literaturę przedmiotu



skorzystać z

wyszukiwarki

w dziale Odmiany zadając jej pytanie bądź o graniczną

mrozoodporność bądź o SAT.

I tu czas na wymienienie niektórych odmian, które wytrzymują zimowe mrozy poniżej -30 stopni
Celsjusza. To nawet pod Suwałkami nie częsta zima. Są to: Beta, Cascade, Concord, Fredonia, Ontario,
Steuben, Swenson Red. Nie są to (poza Swenson Red) smakowo najatrakcyjniejsze odmiany jednak coś
za coś.... W ostatnich latach rynek sadzonek znacznie się poprawił pod względem asortymentu. To, o co
jeszcze kilka lat temu musiałem żebrać u R. Myśliwca teraz mogę kupić w sklepie za rogiem. I dowiaduję
się ciągle o nowych sprzedawanych odmianach, np. w lubuskiem ostatnio oferuje się do kupienia świetne
nowe odmiany mołdawskie - świetne, ale w Mołdawii. A dobór odmian do amatorskich nasadzeń
powinien się odbywać wg tego, czego oczekujemy oraz od naszych lokalnych warunków klimatycznych.
I dlatego stworzyliśmy tę stronę...

Cięcie

Wysłano dnia 04-03-2004 o godz. 10:04:43
Temat:

Sadzenie, uprawa...

UPROSZCZONY PORADNIK CIĘCIA KRZEWÓW WINOROŚLI

Basi i Marcie dedykowane...
Po lekturze książek o uprawie winorośli wielu początkujących o ból głowy przyprawia problem cięcia
krzewów. Te różne, obco brzmiące nazwy form prowadzenia krzewów, te Guyoty, Casenevy,
Umbrelle, ....

Tymczasem nie jest to takie trudne jakby się wydawało. Chodzi przecież o nieskomplikowany (sekator - i
do dzieła!) lecz absolutnie niezbędny w prawidłowej uprawie winorośli zabieg agrotechniczny. Najlepiej
dla wyjaśnienia sprawy postawić elementarne pytania i próbować na nie odpowiedzieć.
Dlaczego konieczne jest przycinanie krzewów?
Winorośl jest silnie rosnącym pnączem. I chodzi o zachowanie równowagi między możliwościami
odżywczymi części podziemnej - korzeni, a częścią nadziemną (liście, owoce). A także o zachowanie
optymalnych warunków wykształcania i dojrzewania owoców, którym potrzebne jest słońce. Winogrona
to dzieci ziemi i słońca! Po nauczeniu się na pamięć tego powiedzenia reszta jest prosta!
W pierwszym roku po posadzeniu.
Ten zabieg jest absolutnie niezbędny i nie ma co tu kombinować. Jesienią należy przyciąć łozę na 2-3
oczka ( i zabezpieczyć przed zimowym mrozem np. przez obsypanie kopczykiem ziemi). Bo przede
wszystkim powinniśmy zafundować roślinie silny system korzeniowy. A także mieć nadzieję na
wykształcenie w następnym roku sensownych, grubych latorośli. Następnego roku z każdego z tych 2-3
oczek powinniśmy uzyskać dorodne latorośle, ale także - to chyba najważniejsze - krzew powinien się
porządnie ukorzenić, co będzie miało wpływ na jego dalsze losy.
W drugim roku i następnych latach...
Dla uzyskania świetnych owocowych efektów należy pamiętać o kilku prostych sprawach:

1. o zachowaniu równowagi miedzy możliwością systemu korzeniowego, a pokarmowymi

potrzebami części nadziemnej (latorośle, liście, owoce) - tzn. cześć nadziemna krzewu nie może
być nadmiernie rozbudowana bo "pokarm" pobierany przez korzenie będzie wykorzystany
głównie na rozwój liści i latorośli, a nie gron.

2. o konieczności właściwego nasłonecznienia gron - to jest niezbędne do ich prawidłowego

dojrzenia i zgromadzenia w nich maksymalnej ilości cukrów.

3. o konieczności przewietrzania krzewów, co jest podstawową ochroną przed chorobami

grzybowymi.

4. o takim uformowaniu krzewu, które ułatwiało będzie osłonięcie go przed wpływem zimowych

mrozów.

I już!!! A teraz trzeba wziąć sekator i pamiętając o tych czterech koniecznościach zabrać się do cięcia nie
zważając na szpanerskie nazwy z książek.

Kilka dodatkowych komentarzy:
Jak zoptymalizować proporcje między wydolnością systemu korzeniowego, a możliwie dużym
owocowaniem? Na ogół przyjmuje się, że optymalne obciążenie krzewu owocowaniem (w zależności od
odmiany) powinno wynosić 10-40 płodnych oczek. Tzn. trzeba po przycięciu krzewu pozostawić łozy
mające 10-40 płodnych oczek. Np. dla założonych 24 oczek można pozostawić 2 łozy po 12 oczek (reszta
pod sekator), 3 łozy po 8 oczek (reszta pod sekator), 4 łozy po 6 oczek (reszta pod sekator), 6 łóz po 4
oczka (reszta pod sekator).
Należy jednak pamiętać o tym, że niektóre odmiany ( z dużym udziałem vitis vinifera) pierwsze trzy
oczka mają często niepłodne, tzn. na latoroślach z nich wyrosłych nie będzie gron!
Jak dobrze nasłonecznić przyszłoroczne grona?
Tu trzeba uruchomić wyobraźnię. Z każdego pozostawionego oczka wybije ulistniona latorośl. Jak ona
będzie rosła? Do czego będzie podwiązywana? Po czym będzie się pięła? Czy przypadkiem jej liście nie

odetną nam od promieni słonecznych gron na innych latoroślach? Czy zbyt gęsto wyrastające latorośle i
ich liście nie tylko że zasłonią słońce gronom, to jeszcze ich zbytnie zagęszczenie spowoduje słabe
przewietrzanie krzewu, a tym samym stworzy warunki do rozwoju chorób grzybowych?
Jak formować krzew by łatwiej było go osłonić przed mrozami?
Wydaje się, że w polskich warunkach klimatycznych najlepszym rozwiązaniem jest prowadzenie krzewu
w postaci niskiego (20-30 cm) pnia z wyrastającymi z niego 2-3 łozami. Sprawdza się także kształtowanie
krzewu w formie niskiego pnia z dwoma wieloletnimi ramionami, na których znajduje się kilka "węzłów
krzewienia", podobnie jak na poniższym zdjęciu:

Dwuramienna forma Royat na niskim pniu - jedna z najkorzystniejszych w polskich warunkach
klimatycznych form prowadzenia odmian deserowych.

A te wszystkie budzące przestrach Guyoty? Casenavy? Royaty? Umbrelle? Marogeaux? Mosery?
Thomery? Głowy? Sznury? itp....? Nie ma co się nimi za bardzo przejmować. To tradycyjne nazwy
przyporządkowane różnym rozwiązaniom w kształtowaniu krzewów wynikającym z tych czterech zasad
generalnych, o których było powyżej. Zaś przycinając krzewy z uwzględnieniem tych zasad zawsze,
mimochodem, uzyskamy którąś z tak nazywanych form. Bo wynikają one z mającego kilka tysięcy
ludzkiego doświadczenia w uprawie winorośli.
Uwaga: powyższe nie dotyczy tzw. odmian altanowych, kiedy więcej zależy nam na zacienieniu liśćmi
altany lub pergoli, a owoce są tylko miłym dodatkiem do ich podstawowej funkcji.

Janusz Czapski

Od czego zacząć?

Wysłano dnia 23-02-2004 o godz. 16:15:21
Temat:

Wiadomości podstawowe

Jeżeli lubisz winogrona (a kto nie lubi?) i masz chęć na własne, to nic

prostszego jak je mieć! Wystarczą chęci, trochę zapału i pomysłu.

Jeżeli masz choćby skrawek ziemi to już niemal problem z głowy. Jeżeli nie masz, to zapewne masz jakiś
balkon i donicę z ziemią. I to też wystarczy! Jednak zawsze jest pytanie: od czego zacząć? Odpowiedź
jest prosta: od myślenia i dokładnego przejrzenia tej strony. Znajdziesz tu zapewne wszystko czego
potrzeba do amatorskiej uprawy winorośli. Jednakże początkiem powinno być myślenie i odpowiedzenie
sobie na kilka prostych pytań:

1. Co chcę mieć? Oczywiście winogrona. Jednakże jakie? I do czego służące? To już są pytania

rzadko stawiane. A trzeba wiedzieć, że wśród kilkunastu tysięcy znanych odmian są:

o

odmiany deserowe - w zasadzie przeznaczone tylko do spożywania na świeżo,

o

odmiany przerobowe - wyłącznie do wyrobu wina i soków (na ogół o małych lub bardzo
małych jagodach),

o

odmiany ogólnoużytkowe - o niezłym smaku i jednocześnie dające możliwości robienia z
nich win i soków,

o

odmiany beznasienne - używane zarówno jako deserowe, ale też do robienia rodzynków.

Być może ważne będą dla Ciebie walory dekoracyjne krzewów? Liście wielu odmian wybarwiają
się na przepiękne kolory. Od jasnożółtych przez różne odcienie zieleni, czerwień po purpurę, do
głębokiego, śliwkowego fioletu. Są też przebarwiające się w zielone i czerwone plamy. Do tego
dochodzą przeróżne kształty liści oraz kolory jagód i gron - żółty, zielony, granatowy, czarny,
czerwony, tęczowe - różowo-niebiesko-zielone... Być może zechcesz altanę sobie "zaliścić" lub
ścianę domu - są przecież silnie rosnące odmiany przydatne do takich celów. Dostępne na naszym
rynku odmiany dostosowane do naszych warunków zostały opisane na następnych stronach.

2. Gdzie chcę to mieć? Jeżeli masz ogród, działkę, pole to pozostaje Ci tylko wybór konkretnego

miejsca. To miejsce powinno być możliwie dobrze nasłonecznione i trochę chronione od wiatrów.
Także stwarzające możliwość rozwoju krzewu w przestrzeni. Bo winorośl to przecież pnącze!
Korzystne są południowe, południowo-zachodnie lub południowo-wschodnie wystawy krzewu.
Dotyczy to także większych upraw nazywanych winnicami przeznaczonych do produkcji na
większą skalę. Jeżeli masz tylko nasłoneczniony balkon to też nic straconego. Nad doborem
właściwej odmiany musisz tylko pomyśleć! Jakość ziemi na której posadzisz winorośla też nie ma
większego znaczenia. Najlepiej gdyby miała odczyn pH obojętny. Jednak gdy będzie lekko
zasadowa lub minimalnie kwaśna - też Ci się udadzą.

3. Jakie mam warunki klimatyczne? Nie można dać się zwieść poglądowi, że w Polsce nie jest

możliwa uprawa dobrych winorośli w gruncie. Jest możliwa i coraz bardziej rozpowszechniona;
dostępnych jest wiele odmian odpowiadających naszym warunkom klimatycznym. Problemem
jest ich właściwy dobór. Są przecież odmiany o wysokiej mrozoodporności, o dość krótkim
okresie od rozpoczęcia wegetacji do dojrzenia owoców co gwarantuje pełne dojrzewanie w
naszym klimacie, odmiany później rozpoczynające wegetację, a więc mniej wrażliwe na wiosenne
przymrozki, a także dobrze regenerujące się po ich wystąpieniu. Jednakże by dokonać
prawidłowego doboru warto ocenić miejscowe warunki klimatyczne. A więc ostrość zimowych
mrozów, częstość występowania wiosennych przymrozków, przeważającą pogodę w końcu lata i
początku jesieni gdy grona dojrzewają. I na tej podstawie zastanowić się nad doborem właściwych
dla danego miejsca odmian.

Gdy zna się odpowiedzi na te trzy proste pytania można rozpocząć winoroślową przygodę. I mieć własne
fantastyczne winogrona...

Kupowanie sadzonek

Wysłano dnia 16-03-2004 o godz. 12:05:00
Temat:

Wiadomości podstawowe

Zbliża się wiosna i już niedługo wielu amatorów uprawy winorośli

wyruszy na zakupy sadzonek. Ponieważ dobra sadzonka to jeden z najistotniejszych elementów
decydujących o późniejszym sukcesie uprawy podaję kilka praktycznych rad dotyczących kupowania
sadzonek.

Przygotowania do zakupów najlepiej rozpocząć od komputera. Od przeczytania w naszym serwisie
artykułu „Dobór odmian” oraz od przejrzenia działu „Odmiany”. Na tej podstawie trzeba wynotować na
kartce nazwy odmian, które chcemy posiadać. Wygodne jest sporządzenie takiej oto przykładowej

tabelki: jasne ciemne czerwone deserowe Arkadia, Kiesza-1, Frumoasa Albae, Suzy Nero, Kodrianka,
Agat Doński ogólnoużytkowe Prim, Kristaly Swenson Red przerobowe Bianca, Goecseji Zamatos
Wiszniewyj Rannij, Marechal Foche beznasienne Venus V 68021, Einset Seedless Proszę zwrócić
uwagę, ze w każdej kategorii niektóre odmiany są w jakiś sposób wyróżnione (pogrubieniem). To te, na
których nam szczególnie zależy. Jednakże nie bądźmy zbyt pewni, ze te najbardziej pożądane będą akurat
do kupienia. Dlatego mamy wpisane odmiany rezerwowe – niemal równie dobre jak te wyróżnione! Teraz
możemy przystąpić do zakupów. Gdzie kupować? Niewątpliwie najlepiej w renomowanych szkółkach
winorośli. Dysponują one przeważnie dość bogatym asortymentem i kompetentną obsługą. Daje to
szansę na kupienie dokładnie tego czego potrzebujemy. A w razie jakichś nieprawidłowości możliwość
reklamacji u źródła. Ponadto sadzonki kupowane w szkółkach są tańsze. Uwaga: nie wszystkie szkółki
odznaczają się solidnością handlową! Zdarza się, że wciskają nie zorientowanym amatorom odmiany,
które do uprawy w gruncie, w polskich warunkach klimatycznych są zupełnie nie przydatne! Dlatego tak
istotny jest etap przygotowawczy i powyższa tabelka. Oczywiście można zdać się na los szczęścia i
kupować to co oferuje sprzedawca w szkółce. Jednakże należy mieć na uwadze, że jest to ryzykowne i
może minąć dość długi czas zanim zorientujemy się, ze to nie to o co nam chodziło. I mniejsza o stratę
finansową. Straconego czasu jednak nikt nam nie zwróci. Kupowanie w sklepach i centrach ogrodniczych
Choć dysponują one coraz bogatszą ofertą sadzonek winorośli jednak bardzo rzadko tych najbardziej
pożądanych odmian. Sadzonki są na ogół zaopatrzone w etykiety podające nazwę odmiany oraz nic nie
mówiące informacje w rodzaju: odmiana jasna (lub ciemna), zawsze: bardzo smaczna, owoce średnie, siła
wzrostu średnia, odporność na choroby średnia, mrozoodporność średnia itp. zestaw ogólników. Regułą
jest, że sprzedawcy nie mają zielonego pojęcia co sprzedają i nie udzielą żadnej przydatnej informacji.
Dlatego w takim przypadku zaproponowana tabelka staje się jeszcze bardziej przydatna. W sklepach nie
należy poza nią wychodzić. I, o ile nie mamy pecha, że pomylono na odmianach etykiety (co się zdarza),
to możemy mieć zupełnie udane zakupy. Najbardziej ryzykownym sposobem pozyskiwania sadzonek są
niespodziewane, przypadkowe zakupy na różnego rodzaju kiermaszach i festynach ogrodniczych.
Atmosfera zakupowego amoku powoduje, ze stajemy się tam nadzwyczaj podatni na sugestie często
niekompetentnych, a i nie uczciwych, sprzedawców. Nagminne jest w takich okolicznościach
pokazywanie atrakcyjnych zdjęć winogron i opowiadanie bajek, że tej odmiany to akurat nie ma bo
wyszła, ale ta jest niemal identyczna. I zamiast pokazywanej na zdjęciu

Arkadii

przywozimy sadzonkę

Izy

, która choć też nie zła, ale jakby inna. Jakie sadzonki kupować? Najczęściej i w szkółkach, i w handlu

detalicznym spotyka się sadzonki pojemnikowe. Są one najczęściej wykonane z krótkiego,
jednooczkowego kawałka łozy. Oczywiście lepsze byłyby długie sadzonki pojemnikowe (z łozy dwu lub
trzy-oczkowej) jednak te zdarzają się niezmiernie rzadko. Sadzonki pojemnikowe są o tyle wygodne, ze
możemy je sadzić przez cały sezon – od wiosny do jesieni. Na co zwracać uwagę przy zakupie sadzonek
w pojemnikach? Po pierwsze – na to z jak grubej łozy wykonana jest sadzonka. Im łoza grubsza tym
większa szansa na wydanie przez nią zdrowej, dorodnej latorośli. Sadzonka wykonana z łozy cieńszej jak
5 mm będzie z pewnością słaba. Jeżeli mamy możliwość wybierania z kilku czy kilkunastu sadzonek tej
samej odmiany wybierajmy te wykonane z najgrubszej i najdłuższej łozy. Po drugie – należy sprawdzić
czy i jakie sadzonka ma korzenie! Tak! Tak! Zdarzają się w handlu sadzonki z bardzo słabym systemem
korzeniowym lub wręcz z ledwie wykształconym kalusem! Jak to zrobić? A wybić z doniczki bryłę
korzeniową i obejrzeć! Uczciwie muszę powiedzieć, że na takie próby sprzedawcy reagują dość nerwowo
jednak nie zdarzyło mi się jeszcze by ktoś mnie przed obejrzeniem korzeni powstrzymał. Ostatecznie
płacę, to chcę wiedzieć co kupuję. Nieliczne szkółki prowadzą sprzedaż sadzonek z odkrytym systemem
korzeniowym (tzw. "sadzonki kopane"). Tu nie ma wątpliwości co do stanu rozwinięcia systemu
korzeniowego sadzonki. Trzeba jednak zwrócić uwagę na grubość łozy z której wykonana jest sadzonka
oraz (jeżeli sadzonka jest w stanie bezlistnym) na stan pąków z których mają wyrosnąć latorośle. Zakup
sadzonek w systemie wysyłkowym Niektóre szkółki prowadzą wysyłkową sprzedaż sadzonek. Jakiej
jakości i w jakim stanie sadzonkę otrzymamy zależy od solidności szkółki. Zdarzają się przesyłki bez
zarzutu: z sadzonkami dobrej jakości, solidnie zabezpieczonymi do transportu pocztowego. Ale także
zdarzają się w przesyłkach sadzonki marne, króciutkie, ze słabymi korzeniami, zniszczone w transporcie,
wymagające specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych by mieć z nich jakiś pożytek. Tu bezcenna wydaje się
opinia o konkretnych źródłach wysyłkowych przekazywana przez tych, którzy mieli już z nimi kontakt. A
miejscem gdzie można pozyskać takie opinie jest

forum

tego serwisu. Życzę udanych zakupów! Janusz

Czapski

Czas na

Czas na 1

O dorosłych krzewach piszę... To, co zostało kiedyś poprzycinane, to czego mrozy i przymrozki nie
wykończyły wypączkowało i puściło „zielone”. Gdy młode latorośle mają już 15-20 cm długości widać
wyraźnie co z nich wyrośnie. Widać liście, kwiaty, wąsy. I wtedy czas na selekcję polegająca na:



wyłamywaniu nie płodnych latorośli



przerzedzaniu zawiązków kwiatostanów

Latorośle nie płodne to te, na których nie ma kwiatostanów natomiast pojawił się już wąs. Powyżej
pierwszego wąsa kwiatów, a zatem i gron nie ma się co spodziewać. Po co nam więc zielony badyl skoro
owoców nie da? WYŁAMAĆ!!! Nie będzie zżerał pokarmu przeznaczonego do odżywienia latorośli z
gronami, nie będzie nie potrzebnie zagęszczał krzewu i blokował dostęp promieni słonecznych do gron!
Pozostawić należy tylko dokładnie przemyślaną pod względem liczby i umiejscowienia ilość bezpłodnych
latorośli gdy chcemy je użyć na zastępstwo lub dla ewentualnej przewidywanej zmiany konstrukcji
krzewu. Na płodnych latoroślach na ogół znajduje się od jednego do trzech kwiatostanów. Z nich będą
grona. Dla uzyskania optymalnego plonu istotne jest właściwe obciążenie krzewu owocowaniem. W
zasadzie robi się to poprzez odpowiednio przemyślane przycinanie krzewu jesienią lub na przedwiośniu.
Jednakże w przypadku wielkoowocowych odmian deserowych dla uzyskania możliwie dorodnych,
dobrze wybarwionych jagód i gron na latorośli nie powinno być więcej jak jedno grono. Oczywiście
może być 2, może być 3. Wtedy jednak mniejsze będą jagody, mniejsze grona. Dlatego ja na odmianach
deserowych pozostawiam po 1 kwiatostanie na każdej latorośli. Pozostałe uszczykuję. I teraz właśnie
nadchodzi czas tego uszczykiwania. Janusz

Czas na 2

Połowa sierpnia to dla dużej części odmian czas kończenia intensywnego wzrostu jagód i stopniowego
ich przygotowywania się do dojrzewania. To czas tzw. ogławiania owocujących latorośli.

Czemu to ma służyć? Po pierwsze: skierowaniu składników odżywczych głównie do gron, a nie na wzrost
części zielnych, co w rezultacie da większą masę jagód. Po drugie: prześwietleniu krzewu i zapewnieniu
gronom lepszego dostępu światła słonecznego niezbędnego dla ich prawidłowego dojrzewania. Po
trzecie: pomocy dla wcześniejszego i lepszego drewnienia latorośli co ma nie bagatelne znaczenie w
perspektywie nadchodzącej zimy. Jak wykonywać ogławianie? Polega to na przycięciu owocujących
pędów nad 4-10 liściem nad najwyżej położonym gronem. Mniej liści pozostawiamy odmianom o dużych
liściach (Alden, Fredonia, Schuyler, Iliczewskij Rannij, Agat Doński, Einset Seedless itp.). Więcej liści
pozostawiamy gdy odmiana ma liście nie wielkie (Aurora, Chrupka, Kristaly, Goecseji Zamatos, Junior
itp.) Taka ilość liści pozostawionych na latoroślach jest wystarczająca dla optymalnej asymilacji CO2 , a
jednocześnie zlikwiduje nadmierny pobór pokarmu przez zbędnie już rosnące wierzchołkowe części
latorośli. Grona dostaną go więcej. Nie owocujące pędy zastępcze przeznaczone na owocowanie w
przyszłym roku ogławia się usuwając jedynie ich koronki. Oczywiście przez cały czas należy nadal
kontrolować pojawiające się pasierby i obcinać je nad drugim liściem. Gdy jagody zaczynają mięknąć dla
ich lepszego dojrzewania usunąć należy dolne liście utrudniające dostęp światła do gron.

Czas na 3

Liście opadły, latorośle zdrewniały, jesień w pełni. No to czas na poważne przygotowanie krzewów do
zimy. Klimat mamy taki, że zimy nie da się uniknąć. Niestety. Przy pewnej przezorności można jednak
uniknąć skutków zimowych mrozów.

Szczególnej troski wymagają wrażliwe odmiany deserowe i niektóre ogólnoużytkowe. Natomiast
zupełnie bez okrycie można pozostawić typowe odmiany altanowe. Należy pamiętać, że korzenie
winorośli marzną przy temperaturze gleby ok. –7 C, pień i wieloletnie ramiona w zależności od odmiany
wytrzymują mrozy nawet większe od –30 C, zdrewniałe łozy (zdrewniałe latorośle) także w zależności od
odmiany ok. – 25 C, oczka w odmianach uprawianych na ogół w Polsce od –18 do –25 C. Najmniej
kłopotu jest z młodymi, tegorocznymi nasadzeniami.
Obcięcie tegorocznych przyrostów na 2 oczka i przysypanie kopczykiem ziemi nie nastręczają żadnych
problemów. Do kopczykowania można łatwo użyć ziemi z kretowisk, których wszędzie o tej porze roku
pełno – odpada mozół wykopków. Trudniejsze jest przygotowanie do zimy dorosłych krzewów.
Po pierwsze należy dokonać wstępnego przycięcia krzewów – tak by ułatwić okrycie ich na zimę.
Obcinamy wszystkie łozy, które na pewno nie będą potrzebne do formowania krzewu w przyszłym roku.
Pozostałe łozy można skrócić pozostawiając o 2-3 oczka więcej niż w przyszłym roku będzie potrzebne –
do docelowej długości doprowadzimy je wiosną po odkryciu krzewów.
Obcięte łozy tniemy na 3-4 oczkowe odcinki, wiążemy w pęczki oznaczając nazwę odmiany, układamy je
w dołku o głębokości ok. 50 cm i przysypujemy ziemią. Przydadzą się wiosną do rozmnożenia naszych
cennych odmian. I teraz czas na wykonanie okrycia krzewów.
Przede wszystkim przed okryciem – krzewy należy trochę podlać co w pewnym stopniu zabezpieczy
korzenie przed mrozem.
Przy niskich sposobach prowadzenia krzewów ( głowa, formy na bardzo niskich pniach ) pod odwiązaniu
łóz od podpór i ułożeniu ich na ziemi całe krzewy przykrywamy materiałem izolującym, z więc ziemią,
trocinami, torfem, słomą, stroiszem z drzew iglastych itp. Te materiały plus warstwa śniegu, który
spadnie zimą wystarczą by zabezpieczyć krzewy przed zimowymi mrozami, a także.. przed negatywnymi
skutkami okresowych zimowych ociepleń mogących rozhartować krzewy. Podobnie postępujemy w
przypadku sznura skośnego. Odwiązujemy od drutów, kładziemy na ziemi i przysypujemy.
Więcej problemów nastręczają formy prowadzone na średnich i wysokich pniach.
W takich przypadkach zabezpieczenie musimy wykonać w przestrzeni.
Przede wszystkim dla ochrony sytemu korzeniowego podstawę pnia obsypujemy kopcem ziemi albo
trocin, ewentualnie obkładamy słomą. Łozy przygina się i podwiązuje do stałych ramion lub pnia.
Jeżeli dysponujemy prostą słomą wykonujemy na krzewach chochoły okrywając słomą wszystkie części
krzewu i obwiązując ją starannie sznurkiem.
Słoma jest doskonałym materiałem izolacyjnym jednak zdobycie prostej, nie zbrykietowanej słomy jest
ostatnio nie łatwe. Dlatego dobrze jest umówić się jeszcze latem ze znajomym rolnikiem by ściął dla nas
kilka snopków zboża kosą, a nie tratował wszystkiego kombajnem. Przy braku słomy z powodzeniem
może ją zastąpić tektura falista lub kilka warstw grubego papieru. Można użyć także agrowłókniny choć
przy większej liczbie krzewów jest to dość kosztowne.
Nie wskazane jest owijanie krzewów warstwą nie przepuszczających powietrza plastikowych folii. Dają
słabą ochronę i mogą prowadzić do gnicia oczek.
Po dwóch, trzech tygodniach dobrze jest sprawdzić stan osłon i poprawić ewentualne niedoróbki i
uszkodzenia.
Uwaga 1: Jeżeli korzenie krzewów okrywamy słomą, trocinami, łętami itp. istnieje niebezpieczeństwo
rozwiania ich przez wiatr. Dlatego należy zastosować jakieś ich ustabilizowanie np. gałęziami.
Uwaga 2: Jeżeli komuś nie chce się zawracać głowy okrywaniem krzewów na zimę, może alternatywnie
odprawić znane mu gusła i czary by zima leciutka była. Bywają jednak one zawodne i wtedy należy się
liczyć bądź z brakiem owoców w przyszłym roku, bądź z wydatkiem pieniędzy na nowe sadzonki.
Uwaga 3 (osobista): Ja w tym roku już tradycyjnie nie okryłem dorosłych krzewów następujących
odmian: A 1704, Agat Doński, Aurora, Bianca, Einset Seedless, Fredonia, Goecseji Zamatos, Gołubok,
Iliczewskij Rannij, Isabella, Iza Zaliwska, Jutrzenka, Kristaly, New York Muskat, Schuyler, Steuben,

Swenson Red, Venus.
Reszta troskliwie ocieplona.
Janusz Czapski

Rusztowania

Wysłano dnia 01-06-2004 o godz. 11:53:43
Temat:

Sadzenie, uprawa...

Pomijając prowadzenie winorośli przy stałej podporze, np. przy ścianie lub

ogrodzeniu należy przewidzieć dla nich rusztowanie. W pierwszym roku, dwóch winorośla można
prowadzić przy palikach (drewnianych, bambusowych, z drutu zbrojeniowego powlekanego bądź nie
tworzywem) -- w tym czasie zależy nam na wyprowadzeniu jednego bądź dwóch pędów, które będą
tworzyły w przyszłości ramiona. Jesienią drugiego roku, lub najpóźniej wczesną wiosną roku następnego
należy wykonać rusztowanie, do którego będą przymocowane ramiona krzewu i na którym będą
rozpinane owocujące łozy.

Materiały Jako materiał na rusztowanie należy użyć to, co akurat mamy w zasięgu ręki/portfela. Mogą to
być zarówno słupy betonowe, które są jednocześnie najtrwalsze ale też ciężkie i truno sobie wyobrazić
stawianie ich w pojedynkę. Mogą być wykonane z metalu: rur o średnicy od 30 mm w górę, profili 'T'
(tzw. teowników), 'I' (dwuteowników), rur o przekroju prostojkątnym itp. Nie koniecznie muszą być to
materiały pierwszego gatunku, czasem można kupić rury pozagatunkowe, o różnej średnicy, czy grubości
ścianek, które będą się świetnie nadawały. Materiały można kupić w centralach materiałów budowlanych,
stalowych, bądź na skupach złomu. Można rozejrzeć się również wśród znajomych: czasem przy
remontach/wymianie instalacji wodnej można odzyskać stare rury. Rury są łatwe w łączeniu, można je
gwintować i skręcać. Ważne jest zabezpieczenie metalu przed korozją, np. poprzez pomalowanie. Innym
rozwiązaniem jest wykorzystanie ogrąglaków z drewna iglastego, im bardziej żywicznego tym lepiej,
stosowanego jako stemple w budownictwie. Wystarczy je uciąć na odpowiednią długość, ściąć w klin, i
dobrze wbić w ziemię. Dodatkowo zaciosany koniec, który wbija się w ziemię można jeszcze
zabezpieczyć opalajac na ogniu lub nasączając impregnatem do drewna. Tak przygotowane słupy
powinne wytrzymać ok. 5 lat. Aby wyeliminować korozję biologiczną w miejscu styku ziemia-powietrze
słupy drewniane można mocować do uprzednio zabetonowanej rury (bądź innej obejmy metalowej).
Słupy drewniane powinne być takiej długości jak planowana wysokość konstrukcji (1,8 - 2m), zaś rury
metalowe o ciut większej średnicy niż słupki drewniane (dł. ok. 60cm). rury należy nawiercić w kilku
miejscach:



na 31-m centumetrze śr. otw. do 5 mm (po zabetonowaniu na 30 cm otwory będą ułatwiały
odpływ wody)



na 40-m i 55-m centymetrze śr. otw. 8-10 mm (na śruby)

Rury należy zabezpieczyć np. jakimś abizolem płynnym (również w środku - przez zanurzanie, raz jeden
koniec raz drugi). Po wyschnięciu należy je zabetonować do 30 cm tak, aby pierwszy otwór był nad
betonem. W umocowaną w podłożu rurę wkłada się słup drewniany tak, by wisiał kilka centymetrów nad
betonem, zaznacza miejsca, w których należy wywiercić otwory na śruby mocujące. Po wywierceniu
otworów dolny odcinek zabezpiecza się drewnochronem (np. poprzez zanurzanie w wąskim i wysokim
pojemniku tak aby i otwory dokładnie były zabezpieczone). Najlepiej gdy słupy drewniane są
rozeschnięte, spękane -- lepiej chłoną preparat. Po zabezpieczeniu dolnej części słupa, można włożyć w
rurę i skręcić. Taki sposób wydłuża żywotność słupków, ułatwia ich wymianę w przyszłości i nie trzeba
kupować stali w tonach. Skrajne słupy, należy zaopatrzyć w podpory lub odciągi, należy je również
betonować na głębokość większą, niż strefa przemarzania. Słupy należy stawiać co 5-7 metrów.

Przykład rusztowania z winnicy w Miękinni k/Wrocławia. Foto:

Maciej

Rusztowanie drewniane z winnicy Villa Nowa k/Suwałk. Foto:

Jurek

Drut naciągowy Jako drutu do

którego będą mocowane łozy można użyć zarówno drutu stalowego ocynkowanego jak i powlekanego
tworzywem. Pierwszy dolny drut, do którego będą przymocowane ramiona krzewów powinien mieć
średnicę ok. 3-4 mm, górne, rozmieszczone co 20-30 cm mogą być cieńsze, sr. 2-2.5 mm. Do
naciągnięcia można używać naciągów dowolnego typu, np. naciągów stosowanych przy ogrodzeniach z

siatki jak i oczkowych.

Napinacz do drutu wraz ze schematem działania. Foto:

Jurek

Napinacz oczkowy. na podstawie

dyskusji na forum

zebrał i opracował,

Grzesiek