Od strachu do odwagi

W czasie jednej z wizyt w

przedszkolu spotkałam 3 letnią
dziewczynkę. Każdego dnia w
okolicach leżakowania wpadała w
histerię. Nikt nie wiedział co się
dzieje. Wychowawczynie
tłumaczyły, uspokajały i
przekonywały ją, że nie ma się
czego bać. Rodzice dziecka starali
się każdego dnia zabrać je z
przedszkola tuż przed
leżakowaniem. Nie zawsze jednak
to się udawało – a wtedy dziecko
zostawało samo ze swoim lękiem.
Pod czas rozmowy z dziewczynką
dowiedziałam się, że jej zdaniem
nocowała ona kiedyś w
przedszkolu. Twierdziła, że była wtedy sama bo wszyscy o niej zapomnieli. W taki sposób
powstał jej strach, którego nikt nie rozumiał.

Opisana sytuacja jest przykładem irracjonalnego lęku dziecka, trudnego do wyobrażenia i
zrozumienia dla nas dorosłych.

Dzieci wieku przedszkolnego najczęściej obawiają się ciemności, niektórych zwierząt, burzy,
nagłych zdarzeń, potworów, czarownic, rozłąki z rodzicami, obcych ludzi, innych dzieci.
Przestraszone płaczą, krzyczą, stają się agresywne lub wycofane. Sytuacja jest trudna
zarówno dla dziecka jak i dla dorosłego.

Istnieje kilka sposobów, które mogą pomóc pokonać strach.

… akceptacja

Dziecko przeżywające lęk potrzebuje obecności bliskiej osoby dorosłej, która wysłucha,
pomoże ten lęk wyrazić słowami, pokaże jak można sobie z nim poradzić. Bliskość dorosłego
rodzi poczucie bezpieczeństwa i pewności siebie. Dobrze aby dziecko miało możliwość
wtulenia się w dorosłego, płakania. Dorosły powinien powstrzymać się od wypowiedzi typu
„nie bój się, bo nie ma czego”.

... Przerzucenie lęku na zewnątrz

Dzieci przeżywające strach określane są mianem lękliwych, wstydliwych, nieśmiałych. Tym
czasem strach który przeżywa dziecko można w prosty sposób przerzucić na zewnątrz
mówiąc „widzę, że odwiedził Cię potwór strachu”. Wspólnie z dzieckiem dorosły może
spróbować opisać potwora, narysować go dodając mu ośmieszających go ozdób. W
humorystycznej atmosferze można poznać prawdziwe oblicze strachu, nabrać dystansu,
poczuć się silnym. Taka forma reakcji może przerodzić się w dobrą zabawę, w czasie której
dziecko nabiera odwagi i pewności siebie.

… reakcja

Kiedy dziecko przeżywa strach nie ośmieszaj go, nie rozpamiętuj stale przykrego zajścia, nie
porównuj dziecka do innych dzieci. Pamiętaj, że dziecko obserwując dorosłych uczy się
sposobów reagowania na różne zdarzenia. Przywiązując nadmierną uwagę do przeżywanego
przez dziecko lęku i okazując dużą opiekuńczość możesz sprawić, że dziecko będzie chciało
w niej trwać. Dlatego, ważne jest aby pamiętając o uczuciach dziecka, delikatnie tonować
jego gwałtowne reakcje. Zachowując spokój, opisz uczucia dziecka oraz sytuację w której się
znajduje. Dzięki takiej Twojej obecności maluch nauczy się reakcji odpowiednich dla siebie i
jednocześnie akceptowanych społecznie.

… wspominanie

Dobrym sposobem na pokonanie lęku jest wspólne poszukanie takich sytuacji, w których
dziecko przezwyciężyło swój strach. Pokazanie mu, że potrafi sobie radzić jest dla niego
niezwykle budujące. Taka rozmowa przynosi ulgę, wzmacnia i przenosi rozmowę z lęków na
zdolności dziecka. Warto więc przygotować sobie kilka takich sytuacji kiedy wasze dziecko
poradziło sobie z własnym lękiem. Może to być samodzielne zasypianie w pokoju, pozostanie
w przedszkolu, nocowanie u babci, wejście do basenu.

… nagradzanie

Banie się często bywa bardzo korzystne dla dziecka. Pewne reakcje stają się też automatyczne
i atrakcyjne. Aby zachęcić dziecko do zmiany reakcji czasem należy je dodatkowo wzmocnić.
Wspólnie z nim warto ustalić drobne nagrody za pierwsze sukcesy. Pokonanie stracha może
stanowić podstawę do tego by dziecko dodatkowo nagrodzić. Może to być dyplom wręczony
przez rodzica czy też wspólny wypad na lody. Dziecko uczy się innych reakcji, korzystnych i
atrakcyjnych dla niego samego. W ten sposób zwiększa się prawdopodobieństwo ich
pojawienia się przy kolejnej sytuacji.

… bajki

Dzieci uwielbiają bajki. Ten zaczarowany
świat jest im niezwykle bliski. Przy ich
pomocy dzieci poznają sytuacje, bohaterów
oraz ich sposoby na pokonanie strachu.
Odnajdują ulgę, mogą się identyfikować z
bohaterami. Z zasłyszanych historii czerpią to
co dla nich najlepsze. Opowiedziane bajki
mogą być początkiem wspólnej zabawy
rodzica z dzieckiem. Bajki wzmacniają,
dodają odwagi i pewności siebie. Dlatego
warto poszukać właściwych opowiadań. Mogą
być one pierwszym krokiem w pokonywaniu
ducha strachu.

…Podsumowując
Wspierajmy swoje dzieci pozwalając im się bać. Zachęcajmy je do wyrażania strachu w
sposób który wcześniej wspólnie opracujemy.