61

10

Prędkość bezpieczna

Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu jest jedną z podstawowych przy-

czyn zderzeń na drodze – kolizji i wypadków drogowych. Nie zawsze dozwolona

prędkość jest prędkością bezpieczną. Należy dostosować prędkość do istniejącej

sytuacji i okoliczności, tak aby zawsze w porę zatrzymać się przed przeszkodą.

Długość drogi zatrzymania pojazdu zależy od czasu reakcji kierującego, stanu tech-

nicznego pojazdu i drogi, po której on jedzie.



Długość drogi, którą pojazd przejedzie od momentu, w którym kierujący za-

uważył przeszkodę i powziął decyzję o hamowaniu, do momentu naciśnięcia

przez kierowcę hamulca, zależy od: a) refl eksu kierującego, na który ma wpływ

między innymi wiek, stan zdrowia, stopień zmęczenia, użycie środków farmako-

logicznych, ewentualnie napojów alkoholowych; b) indywidualnych możliwości

spostrzegania, wyciągania wniosków i podejmowania decyzji.



Długość drogi, którą pojazd przejedzie od momentu naciśnięcia na hamulec, do

momentu rozpoczęcia rzeczywistego hamowania, zależy od stanu technicznego

hamulców.

Wypadki na drodze

62



Długość rzeczywistej drogi hamowania pojazdu zależy od: a) prędkości, z jaką

porusza się pojazd (jeżeli prędkość wzrasta dwa razy, to właściwa droga hamo-

wania wzrasta cztery razy); b) hamulców (ich rodzaju i stanu technicznego);

c) stanu ogumienia (głębokości rzeźby bieżnika) i utrzymywanego w nich ciś-

nienia; d) stanu nawierzchni i geometrii dróg.

Aby spostrzec niebezpieczeństwo, podjąć decyzję o hamowaniu i nacisnąć hamulec,

wypoczęty kierowca potrzebuje ok. ¾ sekundy oraz dodatkowo potrzeba jeszcze

ok. ¼ sekundy, aby płyn hamulcowy uzyskał odpowiednie ciśnienie. Zatem droga,

którą pojazd przejedzie w tym czasie, będzie równa:

d

r

=

v · t

r

gdzie

v jest prędkością, z jaką porusza się pojazd (zanim kierowca zacznie ha-

mować), a t

r

jest czasem potrzebnym na reakcję kierowcy i uzyskanie przez płyn

hamulcowy odpowiedniego ciśnienia (t

r

= 1 s).

Jeżeli kierowca jest zdenerwowany, nieuważny, źle się czuje, czas reakcji t

r

może

się wydłużyć nawet do 3 sekund.

Droga, którą pojazd przejedzie do chwili zatrzymania się (d

z

), jest zatem równa

sumie drogi pokonanej przez niego w czasie reakcji kierowcy (d

r

) oraz drogi po-

konanej podczas hamowania (d

h

):

d

z

= d

r

+ d

h

Drogę hamowania można obliczyć – w pewnym przybliżeniu – stosując wzór:

d

h

=

v

2

2ƒ · g

gdzie

v jest prędkością pojazdu w momencie rozpoczęcia hamowania, g jest przy-

spieszeniem ziemskim (g = 9,81 m/s

2

), natomiast f jest współczynnikiem tarcia

między oponami i jezdnią. Jego wartość może zmieniać się od zera do jedności

i zależy m. in. od stanu jezdni (tabela 3).

Tabela3.

Współczynnik tarcia w zależności od stanu jezdni

Współczynnik f

Stan jezdni

Hamowanie

ok.0,8

sucha,szorstka

bardzosilnehamowanie

ok.0,6

dośćszorstka

dośćsilne

ok.0,4

wilgotna

przeciętne

ok.0,2

śliska

złe

=0,1

gołoledź

bardzozłe

Przyczyny i okoliczności wypadków drogowych

63

Przyjrzyj się zamieszczonej obok rycinie i przeanalizuj przedstawione na niej in-

formacje.



Podczaswiatruideszczuprowadźpojazdszczególnieostrożnie.Przytakiej

pogodziełatwiejwpaśćwpoślizg.



Pamiętajoutrzymaniubezpiecznejodległościmiędzyswoimpojazdem,apo-

jazdemjadącymprzedTobą.

Imszybciejjedziesz,tymodległośćtapowinna

byćwiększa,bowrazieniebezpieczeństwadrogahamowaniabędziedłuższa.



Abyniewpaśćwpoślizginieutracićkontrolinadpojazdem,używajobu

hamulców.Hamowanienależyrozpocząćhamulcemtylnym,potemdołączyć

przedni,stalezwiększającjegoudziałwhamowaniu.Nanawierzchnisuchej

należyznaczniesilniejhamowaćprzednimhamulcemniżtylnym,namokrej

iśliskiej–jednakowo.



Podczaswiatruideszczuprowadźpojazdszczególnieostrożnie.Przytakiej

pogodziełatwiejwpaśćwpoślizg.



Pamiętajoutrzymaniubezpiecznejodległościmiędzyswoimpojazdem,apo-

jazdemjadącymprzedTobą.

Imszybciejjedziesz,tymodległośćtapowinna

byćwiększa,bowrazieniebezpieczeństwadrogahamowaniabędziedłuższa.



Abyniewpaśćwpoślizginieutracićkontrolinadpojazdem,używajobu

hamulców.Hamowanienależyrozpocząćhamulcemtylnym,potemdołączyć

przedni,stalezwiększającjegoudziałwhamowaniu.Nanawierzchnisuchej

należyznaczniesilniejhamowaćprzednimhamulcemniżtylnym,namokrej

iśliskiej–jednakowo.

Miejsce zauważenia

niebezpieczeństwa

Miejsce

niebezpieczeństwa

0,25 s

1,8 s

30 km/h

7,5 m

2,1 m

15,9 m

0,75 s

6,3 m

0,25 s

2,1 m

1,8 s

30 km/h

7,5 m

18 m

2,25 s

0,25 s

0,75 s

40 km/h

12,5 m

23,6 m

8,3 m

2,8 m

0,75 s

6,3 m

0,25 s

2,1 m

czasreakcjikierowcy

czasrzeczywistegohamowania

czasuruchomieniahamulców

Wypadki na drodze

64

Ćwiczenie 55

Napiszwzór,zktóregomożnaobliczyćdługośćdrogizatrzymania,uwzględ-

niającprędkośćpoczątkową,zjakąjedziepojazdiwspółczynniktarciamiędzy

oponamiajezdnią.

...........................................................................................................................................

Im słabsza przyczepność (czyli mniejsze tarcie), tym łatwiej blokują się koła. Pojazd

ślizga się po jezdni i wymyka spod kontroli kierowcy. Niekontrolowany poślizg jest

groźny zarówno dla osób siedzących w samochodzie, jak i pieszych na drodze.

Hamowanie oboma hamulcami

Hamowanie tylko hamulcem tylnym

Hamowanie tylko hamulcem przednim

Droga hamowania

Przyczyny i okoliczności wypadków drogowych

W tabeli znajdują się dane dotyczące obrażeń pieszych w zależności od prędkości

pojazdu w chwili zderzenia.

Prędkość

w chwili

zderzenia

Obrażenia

pieszych

Ryzyko śmierci (%)



30km/h



40km/h



50km/h



60km/h

lekkieobrażenia

15%

30%

60%

85%

pojawiająsięprzypadki
inwalidztwa,przypadkiśmiertelne
inwalidztwo
przypadkiśmiertelne

bardzoczęsteprzypadkiśmiertelne

wyłącznieprzypadkiśmiertelne

Ćwiczenie 56

Zastanówsięinapisz,dlaczegodopuszczalnaprędkośćwobszarachzabudowa-

nychwynosi50km/h.

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

Wiesz, rozumiesz



Wszelkie ograniczenia prędkości wpro-

wadzane są ze względu na bezpieczeństwo

wszystkich użytkowników dróg.



Droga zatrzymania pojazdu zależy od:

cech psychofizycznych kierującego pojaz-

dem, stanu technicznego pojazdu, stanu

nawierzchni i geometrii dróg, warunków

atmosferycznych, prędkości, z jaką poru-

sza się pojazd.



Im szybciej jedziesz, tym odległość mię-

dzy twoim pojazdem a pojazdem jadącym

przed Tobą powinna być większa, bo w ra-

zie niebezpieczeństwa droga hamowania

będzie dłuższa.

Wiesz, rozumiesz



Wszelkie ograniczenia prędkości wpro-

wadzane są ze względu na bezpieczeństwo

wszystkich użytkowników dróg.



Droga zatrzymania pojazdu zależy od:

cech psychofizycznych kierującego pojaz-

dem, stanu technicznego pojazdu, stanu

nawierzchni i geometrii dróg, warunków

atmosferycznych, prędkości, z jaką poru-

sza się pojazd.



Im szybciej jedziesz, tym odległość mię-

dzy twoim pojazdem a pojazdem jadącym

przed Tobą powinna być większa, bo w ra-

zie niebezpieczeństwa droga hamowania

będzie dłuższa.

65