1.

Osmoza

Podstawowe

parametry

charakteryzujące

właściwości

fizyczne

roztworów:

•

Prężność pary nasyconej nad r-rem.

•

Temp. Krzepnięcia

•

Temp. Wrzenia

•

Ciśnienie osmotyczne

Dla rozcieńczonych nieelektrolitów ciśnienie osmotyczne równe jest:

Π= cRT

(c= ST. Cząsteczek osmotycznie czynnych)

Dla elektrolitów

Π= i f cRT

(i- ilość jonów powstających z dysocjacji, f- WSP. Aktywności

jonowej {dla dużych ST. f->1)

Osmotyczność a toniczność

Jeśli błona półprzepuszczalna jest nieidealna (biologiczna) to poza osmozą
musimy wziąć pod uwagę zjawisko toniczności, które dotyczy cząsteczek
aktywnych osmotycznie, ale nie mogących przedostać się przez błonę. Dwa r-ry są
izoosmotyczne, jeśli zawierają jednakową ilość cząstek/ jonów osmotycznie
aktywnych. Izotoniczne z kolei są r-ry mające taką samą ilość cz. niedyfundujących
przez błony. Wobec błony doskonałej r-ry izoosmotyczne są zawsze izotoniczne.
Idealna przegroda przepuszcza jedynie rozpuszczalnik; z kolei błony biologiczne
często są przepuszczalne dla małych cząsteczek, dlatego osmotyczność nie musi
być równa toniczności.

Stężenie cząstek osmotycznie czynnych w r-rach nieelektrolitów równe jest
molowemu.

1 osmol- ciśnienie wywierane przez r-r 1molalny w temp. 0

o

C.

Sposobem na wyznaczenie osmolalności płynu jest pomiar temp. Krzepnięcia
(obniżenie jej o 1.86

o

C względem wody odpowiada 1 osmol/dm

3

)

Hiperosomia- podwyższenie ciśnienia osmotycznego (spożycie etanolu,
hiperglikemia). Zatrucie metanolem lub glikolem bardzo podwyższa osmolalność,
przy jednoczesnym braku hiperglikemii i ketonurii.

Ciśnienie osmotyczne krwi wynosi ok. 780kPa = 0.3 Osmol/dm

3

. Płyny posawane

bezpośrednio do układu krwionośnego muszą być izotoniczne wobec krwi (0.9%
NaCl/ 5.4% r-r glukozy)

Ciśnienie onkotyczne- ciśnienie pomiędzy r-rem koloidalnym oddzielonym od
środowiska półprzepuszczalną błoną.

2.

Bufory

Cechą r-rów buforowych jest utrzymywanie stałego pH pomimo dodawania do r-
ru substancji, która na nie wpływa lub rozpuszczalnika.

Bufor kwaśny: mieszanina słabego kwasu z jego solą utworzoną z mocną zasadą
(np. octanowy)
Bufor zasadowy: mieszanina słabej zasady i jej soli z mocnym kwasem (np.
amonowy)
Bufor obojętny: mieszanina dwóch soli wieloprotonowego kwasu (np.
fosforanowy)

Zdolność do utrzymania stałego pH r-ru przez bufor nazywamy
pojemnością buforową, dochodzi ona do 0 kiedy cały kwas/zasada
zostaną przeprowadzone w sól.

Do najważniejszych układów buforowych organizmu należą:

•

Bufor wodorowęglanowy

•

Hemoglobinianowy

•

Fosforanowy

•

Białczanowy

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej organizmu nazywamy kwasicami lub
zasadowicami.