pH ROZTWORÓW
WODNYCH
[H
3
O
+
] = c
HA
[OH
−
] = c
MeOH
pH = - log c
HA
pOH = - log c
MeOH
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
HA + H
2
O
→ H
3
O
+
+ A
−
c
HA
α
= 100 %
MeOH
→ Me
+
+ OH
−
c
MeOH
α
= 100 %
pH roztworów mocnych kwasów i zasad
np.:
HCl, HBr, HI, HNO
3
, HClO
3
i HClO
4
NaOH, KOH, CsOH i RbOH
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
np.:
H
2
SO
4
+ H
2
O
→ H
3
O
+
+ HSO
4
−
HSO
4
−
+ H
2
O
H
3
O
+
+ SO
4
2
−
→
←
Mocne kwasy dwuprotonowe, np. kwas siarkowy(VI)
dysocjują stopniowo:
(np. w 0,1 M H
2
SO
4
tylko ok. 10% jonów HSO
4
−
jest zdysocjowanych)
Mocne zasady dwuwodorotlenowe, np. Ca(OH)
2
, Sr(OH)
2
i Ba(OH)
2
dysocjują całkowicie:
np.:
Me(OH)
2
→ Me
2+
+ 2 OH
−
[OH
−
] = 2 · c
MeOH
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
Mocne kwasy o: c
HA
< 1 · 10
−6
HA + H
2
O
→ H
3
O
+
+ A
−
α
= 100 %
[H
3
O
+
]
c
= [H
3
O
+
]
z kwasu
+ [H
3
O
+
]
z wody
c
3
w
wody
z
3
]
O
[H
K
]
[OH
]
O
[H
+
−
+
=
=
ponieważ: [H
3
O
+
]
z kwasu
= C
HA
to:
c
3
w
HA
c
3
]
O
[H
K
+
c
]
O
[H
+
+
=
więc po przekształceniu:
[H
3
O
+
]
2
c
– c
HA
· [H
3
O
+
]
c
– K
w
= 0
trójmian kwadratowy: x
2
− b · x − c = 0
Δ = b
2
− 4 · a · c
x
b
a
=
− ±
⋅
Δ
2
warunki spełnia tylko jeden pierwiastek:
2
K
4
c
c
]
O
[H
w
2
HA
HA
3
⋅
+
+
=
+
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
Mocne zasady o: c
z
< 1 · 10
−6
MeOH
→ Me
+
+ OH
−
α
= 100 %
[OH
−
]
c
= [OH
−
]
z zasady
+ [OH
−
]
z wody
po przekształceniach:
[OH
−
]
2
c
– c
z
· [OH
−
]
c
– K
w
= 0
warunki spełnia tylko jeden pierwiastek:
2
K
4
c
c
]
[OH
w
2
z
z
⋅
+
+
=
−
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
HA + H
2
O H
3
O
+
+ A
−
c
HA
α
< 1
ponieważ: [H
3
O
+
] = [A
−
]
oraz
[HA] = c
HA
- [H
3
O
+
]
to:
[H
3
O
+
]
2
+ K
a
· [H
3
O
+
] – K
a
· c
HA
= 0
warunki spełnia jeden pierwiastek:
pH roztworów słabych kwasów i zasad
→
←
[HA]
O]
[H
]
[A
]
O
[H
K
2
3
⋅
⋅
=
−
+
[HA]
]
[A
]
O
[H
O]
[H
K
K
3
2
a
−
+
⋅
=
⋅
=
K
a
- stała dysocjacji kwasu HA
c
HA
- stężenie molowe kwasu HA
]
O
[H
c
]
O
[H
K
3
HA
2
3
a
+
+
−
=
2
c
K
4
K
K
-
]
O
[H
HA
a
2
a
a
3
⋅
⋅
+
+
=
+
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
i wówczas:
Natomiast jeżeli znany jest stopień dysocjacji
α słabego kwasu to:
Jeżeli spełniony jest warunek:
to:
[HA] = c
HA
- [H
3
O
+
]
≈ c
HA
a
400
>
K
c
a
HA
HA
2
3
a
c
]
O
[H
K
+
=
HA
a
3
c
K
]
O
[H
⋅
=
+
[H
3
O
+
] =
α · c
HA
Wartości stałych dysocjacji K
a
wybranych jednoprotonowych
kwasów nieorganicznych w roztworze wodnym, T = 298 K
2,2
⋅ 10
–5
HN
3
Kwas azotowodorowy
6,7
⋅ 10
–4
HF
Kwas fluorowodorowy
3,0
⋅ 10
–8
HClO
Kwas chlorowy(I)
6,2
⋅ 10
–10
HCN
Kwas cyjanowodorowy
1,1
⋅ 10
–2
HClO
2
Kwas chlorowy(II)
4,5
⋅ 10
–4
K
a
Wzór
Kwas
HNO
2
Kwas azotowy(III)
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
Wartości stałych dysocjacji K
a
wybranych
wieloprotonowych kwasów nieorganicznych
w roztworze wodnym, T = 298 K
1,3
⋅ 10
–4
H
2
Se
Kwas selenowodorowy
1,0
⋅ 10
–11
HSe
–
1,2
⋅ 10
–13
9,1
⋅ 10
–8
6,3
⋅ 10
–7
1,6
⋅ 10
–2
1,3
⋅ 10
–12
6,3
⋅ 10
–8
7,5
⋅ 10
–3
1,9
⋅ 10
–12
1,0
⋅ 10
–7
6,0
⋅ 10
–3
K
a
HS
–
H
2
S
Kwas siarkowodorowy
H
2
PO
3
–
H
3
PO
3
Kwas fosforowy(III)
HPO
4
2–
H
2
PO
4
–
H
3
PO
4
Kwas fosforowy(V)
Wzór
Kwas
HAsO
4
2–
H
2
AsO
4
–
H
3
AsO
4
Kwas arsenowy(V)
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
bardzo duża
H
2
SeO
4
Kwas selenowy(VI)
2,0
⋅ 10
–2
HSeO
4
–
bardzo duża
H
2
SO
4
Kwas siarkowy(VI)
1,2
⋅ 10
–2
HSO
4
–
bardzo duża
H
2
CrO
4
Kwas chromowy(VI)
3,1
⋅ 10
–7
HCrO
4
–
5,0
⋅ 10
–11
3,3
⋅ 10
–7
5,0
⋅ 10
–6
1,7
⋅ 10
–2
K
a
HCO
3
–
H
2
CO
3
Kwas węglowy
Wzór
Kwas
HSO
3
–
H
2
SO
3
Kwas siarkowy(IV)
cd.
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
Wartości stałych dysocjacji K
a
wybranych kwasów
organicznych w roztworze wodnym, T = 298 K
7,9
⋅ 10
–11
HY
3
−
[CH
2
N(CH
2
COOH)
2
]
2
7,4
⋅ 10
–7
H
2
Y
2
−
tetraoctowy)
2,0
⋅ 10
–3
H
3
Y
−
(kwas etylenodiamino-
1,0
⋅ 10
–2
H
4
Y
Kwas EDTA
2,5
⋅ 10
–1
Cl
3
CCOOH
Kwas trichlorooctowy
6,3
⋅ 10
–2
Cl
2
CHCOOH
Kwas dichlorooctowy
1,4
⋅ 10
–3
ClCH
2
COOH
Kwas chlorooctowy
5,4
⋅ 10
–2
H
2
C
2
O
4
Kwas szczawiowy
5,4
⋅ 10
–5
HC
2
O
4
−
(COOH)
2
1,8
⋅ 10
–5
2,1
⋅ 10
–4
1,0
⋅ 10
–10
6,6
⋅ 10
–5
K
a
C
6
H
5
COOH
Kwas benzoesowy
CH
3
COOH
Kwas octowy
HCOOH
Kwas mrówkowy
C
6
H
5
OH
Fenol (kwas karbolowy)
Wzór
Kwas
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
Słabe kwasy wieloprotonowe, typu H
2
A lub H
3
A, dysocjują stopniowo, np.
H
3
PO
4
+ H
2
O H
3
O
+
+ H
2
PO
4
−
K
a1
= 7,5 · 10
–3
H
2
PO
4
−
+ H
2
O H
3
O
+
+ HPO
4
2
−
K
a2
= 6,3 · 10
–8
HPO
4
2
−
+ H
2
O H
3
O
+
+ PO
4
3
−
K
a3
= 1,3 · 10
–12
→
←
→
←
→
←
Oprócz wymienionego H
3
PO
4
do kwasów wieloprotonowych należą m.in.:
H
2
CO
3
, H
2
SO
3
, H
2
S, H
2
C
2
O
4
, H
3
PO
3
, H
3
AsO
4
i inne.
Dysocjacja dwuprotonowego kwasu o ogólnym wzorze H
2
A i stężeniu :
H
2
A + H
2
O H
3
O
+
+ HA
−
K
a1
HA
−
+ H
2
O H
3
O
+
+ A
2
−
K
a2
→
←
→
←
więc:
[H
3
O
+
]
c
= [H
3
O
+
]
1
+ [H
3
O
+
]
2
A]
[H
]
[HA
]
O
[H
K
2
c
3
a1
−
+
⋅
=
]
[HA
]
[A
]
O
[H
K
2
c
3
a2
−
−
+
⋅
=
A
H
2
c
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
Ponieważ: K
a1
>> K
a2
oraz [HA
−
]
1
= [H
3
O
+
]
1
i [H
3
O
+
]
2
= [A
2
−
] to:
Natomiast stężenie jonów [A
2
−
] można obliczyć z K
a2
:
a [H
3
O
+
]
c
≈ [H
3
O
+
]
1
= [HA
−
]
to:
]
[HA
]
[A
]
O
[H
K
-
2
c
3
a2
−
+
⋅
=
[H
3
O
+
]
c
= [H
3
O
+
]
1
+ [A
2
−
]
≈ [H
3
O
+
]
1
więc:
2
c
K
4
K
K
-
]
O
[H
A
H
a1
2
a1
a1
c
3
2
⋅
⋅
+
+
=
+
lub:
A
H
a1
c
3
2
c
K
]
O
[H
⋅
=
+
jeżeli:
400
>
K
c
a1
A
H
2
K
a2
≈ [A
2
−
]
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
W sposób analogiczny rozpatruje się równowagę
w roztworze wodnym słabej zasady.
Wartości stałych dysocjacji K
b
wybranych zasad
w roztworze wodnym, T = 298 K
5,9
⋅ 10
–6
C
5
H
5
N
Pirydyna
5,2
⋅ 10
–4
8,6
⋅ 10
–4
4,3
⋅ 10
–4
6,3
⋅ 10
–5
5,9
⋅ 10
–4
4,5
⋅ 10
–4
3,8
⋅ 10
–10
1,8
⋅ 10
–5
K
b
(CH
3
)
3
N
Trimetyloamina
(C
2
H
5
)
3
N
Trietyloamina
(C
2
H
5
)
2
NH
Dietyloamina
C
2
H
5
NH
2
Etyloamina
Wzór
Zasada
(CH
3
)
2
NH
Dimetyloamina
CH
3
NH
2
Metyloamina
C
6
H
5
NH
2
Anilina
NH
3
Amoniak
C
2
H
5
NH
2
+ H
2
O C
2
H
5
NH
3
+
+ OH
−
(C
2
H
5
)
2
NH + H
2
O (C
2
H
5
)
2
NH
2
+
+ OH
−
(C
2
H
5
)
3
N + H
2
O (C
2
H
5
)
3
NH
+
+ OH
−
→
←
→
←
→
←
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
B + H
2
O BH
+
+ OH
−
c
B
α
< 1
Ponieważ
[BH
+
] = [OH
−
]
oraz
[B] = c
B
- [OH
−
]
to równanie przyjmuje postać:
[OH
−
]
2
+ K
b
· [OH
−
] – K
b
· c
B
= 0
Dla spełnionego warunku:
→
←
dla której wyrażenie na stałą dysocjacji ma postać:
[B]
]
[OH
]
[BH
O]
[H
K
K
2
b
−
+
⋅
=
⋅
=
a stężenie jonów [OH
−
] jest równe:
2
c
K
4
K
K
-
]
[OH
B
b
2
b
b
⋅
⋅
+
+
=
−
400
>
K
c
b
B
B
b
c
K
]
[OH
⋅
=
−
a jeżeli znany jest stopień dysocjacji
α słabej zasady to: [OH
−
] =
α · c
B
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
♦ mieszanina dwóch mocnych kwasów (lub zasad)
♦ mieszanina mocnego i słabego kwasu (lub zasady)
♦ mieszanina mocnego kwasu i słabego kwasu wieloprotonowego
♦ mieszanina dwóch słabych kwasów (lub zasad)
♦ roztwory buforowe
MIESZANINY ELEKTROLITÓW O WSPÓLNYM JONIE
HA + H
2
O
→ H
3
O
+
+ A
−
V
HA
c
HA
α
HA
= 100 %
HB + H
2
O
→ H
3
O
+
+ B
−
V
HB
c
HB
α
HB
= 100 %
[H
3
O
+
]
c
= [H
3
O
+
]
z HA
+ [H
3
O
+
]
z HB
MIESZANINA DWÓCH MOCNYCH KWASÓW
HB
HA
HB
HB
HA
HA
c
3
V
V
V
c
V
c
]
O
[H
+
⋅
+
⋅
=
+
W przypadku mieszaniny dwóch jednowodorotlenowych mocnych zasad
sposób postępowania jest analogiczny.
HA + H
2
O
→ H
3
O
+
+ A
−
α
HA
= 1
HB + H
2
O H
3
O
+
+ B
−
α
HB
<< 1 K
a
[H
3
O
+
]
c
= [H
3
O
+
]
HA
+ [H
3
O
+
]
HB
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
ponieważ: [H
3
O
+
]
HA
= c
HA
a
c
HB
- [H
3
O
+
]
HB
≈ c
HB
to:
[H
3
O
+
]
c
≈ c
HA
a
pH
≈ - log c
HA
jeżeli błąd jest większy od 5 % to:
→
←
c
HA
- stężenie molowe mocnego kwasu HA w mieszaninie !!!
c
HB
- stężenie molowe słabego kwasu HB w mieszaninie !!!
stężenia c
HA
i c
HB
- są porównywalne
MIESZANINA: mocnego kwasu HA
słabego kwasu HB
2
c
K
4
)
K
+
(c
K
-
c
]
O
[H
HB
a
2
a
HA
a
HA
c
3
⋅
⋅
+
+
=
+
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
stała dysocjacji K
a
słabego kwasu HB jest równa:
a
więc:
Jak obliczyć stopień dysocjacji
α
HB
słabego kwasu HB
w tej mieszaninie ?
HB
HB
c
]
[B
α
−
=
ponieważ: [H
3
O
+
]
c
≈ c
HA
i c
HB
- [H
3
O
+
]
HB
≈ c
HB
]
[B
c
]
O
[H
]
[B
[HB]
]
O
[H
]
[B
K
HB
c
3
c
3
a
−
+
−
+
−
−
⋅
=
⋅
=
HB
HA
a
c
]
[B
c
K
−
⋅
=
HA
HB
a
c
c
K
]
[B
⋅
=
−
HA
a
HB
c
K
α
=
to:
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
więc: [OH
−
]
c
≈ c
MeOH
MeOH
B
b
c
c
K
]
[BH
⋅
=
+
MeOH
b
B
c
K
α
=
W przypadku mieszaniny mocnej zasady MeOH i słabej zasady B
o stałej dysocjacji K
b
sposób postępowania jest analogiczny:
MeOH + H
2
O
→ Me
+
+ OH
−
α
MeOH
= 1
B + H
2
O BH
+
+ OH
−
α
B
<< 1 K
b
[OH
−
]
c
= [OH
−
]
MeOH
+ [OH
−
]
B
→
←
HA + H
2
O
→ H
3
O
+
+ A
−
α
1
= 1
H
2
B + H
2
O H
3
O
+
+ HB
−
K
a1
α
2
<< 1
HB
−
+ H
2
O H
3
O
+
+ B
2
−
K
a2
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
ponieważ:
[H
3
O
+
]
1
= c
1
i
c
2
- [H
3
O
+
]
2
≈ c
2
to:
[H
3
O
+
]
c
≈ c
1
a
pH
≈ - log c
1
→
←
c
1
- stężenie molowe mocnego kwasu HA w mieszaninie !!!
c
2
- stężenie molowe słabego kwasu HB w mieszaninie !!!
stężenia c
1
i c
2
- są porównywalne
MIESZANINA: mocnego kwasu HA
słabego kwasu wieloprotonowego H
2
B
→
←
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
Ponieważ stałe dysocjacji K
a1
i K
a2
słabego kwasu H
2
B są równe:
a po uwzględnieniu tej wartości w wyrażeniu na stałą K
a2
:
Jak obliczyć stężenie anionu [B
2
−
] w tej mieszaninie ?
oraz: [H
3
O
+
]
c
≈ c
1
i
c
2
- [H
3
O
+
]
2
≈ c
2
B]
[H
]
[HB
]
O
[H
K
2
c
3
a1
−
+
⋅
=
to stężenie [HB
−
] wyliczone z K
a1
wynosi:
]
[HB
]
[B
]
O
[H
K
c
3
a2
−
−
+
⋅
=
2
1
2
a1
c
3
2
a1
c
c
K
]
O
[H
B]
[H
K
]
[HB
⋅
=
⋅
=
+
−
c
3
a2
2
]
O
[H
]
[HB
K
]
[B
+
−
−
⋅
=
2
1
2
a2
a1
2
c
c
K
K
]
[B
⋅
⋅
=
−
HA + H
2
O H
3
O
+
+ A
−
α
1
<< 1
K
1a
HB + H
2
O H
3
O
+
+ B
−
α
2
<< 1 K
2a
[H
3
O
+
]
c
= [H
3
O
+
]
1
+ [H
3
O
+
]
2
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
ponieważ: [H
3
O
+
]
1
= [A
−
] a [H
3
O
+
]
2
= [B
−
]
i
→
←
c
1
i c
2
- stężenia molowe, odpowiednio kwasu HA i HB w tej mieszaninie !!!
stężenia c
1
i c
2
- są porównywalne
MIESZANINA DWÓCH SŁABYCH KWASÓW
→
←
oraz:
[HA] = c
1
- [A
−
]
≈ c
1
i [HB] = c
2
- [B
−
]
≈ c
2
[HA]
]
O
[H
]
[A
K
c
3
1a
+
−
⋅
=
c
]
O
[H
]
O
[H
K
1
c
3
1
+
3
1a
+
⋅
=
[HB]
]
O
[H
]
[B
K
c
3
2a
+
−
⋅
=
oraz
to:
2
c
3
2
3
2a
c
]
O
[H
]
O
[H
K
+
+
⋅
=
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
podstawiając obie wielkości do wzoru: [H
3
O
+
]
c
= [H
3
O
+
]
1
+ [H
3
O
+
]
2
i
otrzymuje się:
c
]
O
[H
]
O
[H
K
1
c
3
1
+
3
1a
+
⋅
=
to:
2
c
3
2
3
2a
c
]
O
[H
]
O
[H
K
+
+
⋅
=
więc:
c
3
1
1a
1
+
3
]
O
[H
c
K
]
O
[H
+
⋅
=
2
2a
1
1a
2
c
3
c
K
+
c
K
]
O
[H
⋅
⋅
=
+
2
2a
1
1a
c
3
c
K
+
c
K
]
O
[H
⋅
⋅
=
+
jeżeli [H
3
O
+
] < 1 · 10
−6
to:
w
2
2a
1
1a
c
3
K
+
c
K
+
c
K
]
O
[H
⋅
⋅
=
+
Analogiczny wzór stosuje się do obliczenia stężenia jonów wodorotlenowych
w mieszaninie dwóch słabych zasad, np.: NH
3
(c
1
) + CH
3
NH
2
(c
2
)
2
2b
1
1b
c
c
K
+
c
K
]
[OH
⋅
⋅
=
−
c
3
2
2a
2
+
3
]
O
[H
c
K
]
O
[H
+
⋅
=
a
Stanowią je mieszaniny:
a) słabego kwasu i soli tego kwasu z mocną zasadą
1/ CH
3
COOH i CH
3
COONa
2/ HCOOH i HCOONa
b) słabej zasady i soli tej zasady z mocnym kwasem,
1/ NH
3
· H
2
O i NH
4
Cl
c) dwóch soli kwasów wieloprotonowych,
1/ NaH
2
PO
4
i Na
2
HPO
4
2/ Na
2
HPO
4
i Na
3
PO
4
3/ NaHCO
3
i Na
2
CO
3
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
Roztwory buforowe - to roztwory zawierające kwas i sprzężoną z nim
zasadę, zdolne do przeciwdziałania zmianom pH.
ROZTWORY BUFOROWE
HA + H
2
O H
3
O
+
+ A
−
α
<< 1
K
a
MeA
→ Me
+
+ A
−
α
= 1
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
Ad. a) w mieszaninie słabego kwasu HA o stężeniu c
HA
i jego soli MeA
o stężeniu c
s
następuje dysocjacja składników zgodnie z równaniami:
→
←
ponieważ: [HA]
=
c
HA
- [H
3
O
+
]
≈ c
HA
i [A
−
] = c
s
+ [A
−
]
z kwasu
≈ c
s
stan równowagi w takim układzie określa stała dysocjacji kwasu:
to:
[HA]
]
[A
]
O
[H
K
3
a
−
+
⋅
=
s
HA
a
3
c
c
K
]
O
[H
⋅
=
+
Co się dzieje po dodaniu niewielkiej ilości mocnego kwasu lub zasady ?
B + H
2
O BH
+
+ OH
−
α
<< 1
K
b
BHX
→ BH
+
+ X
−
α
= 1
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
Ad. b) przeprowadzając analogiczne rozumowanie dla roztworu złożonego
ze słabej zasady B o stężeniu c
B
i jej soli z mocnym kwasem BHX
stężeniu c
s
otrzymuje się:
→
←
ponieważ: [B] = c
B
- [OH
−
]
≈ c
B
i [BH
+
] = c
s
+ [BH
+
]
z zasady
≈ c
s
stan równowagi w takim układzie określa stała dysocjacji kwasu:
to:
Co się dzieje po dodaniu niewielkiej ilości mocnego kwasu lub zasady ?
Stężenie soli a stężenie kationu, np. roztwór buforowy złożony z: NH
3
i (NH
4
)
2
SO
4
?
[B]
]
[OH
]
[BH
K
b
−
+
⋅
=
s
B
b
c
c
K
]
[OH
⋅
=
−
H
2
PO
4
−
+ H
2
O HPO
4
2
−
+ H
3
O
+
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
Ad. c) w przypadku roztworu buforowego złożonego z dwóch soli kwasu
wieloprotonowego, np. w buforze złożonym z NaH
2
PO
4
i Na
2
HPO
4
stan równowagi opisuje reakcja:
→
←
stąd stężenie jonów wodorowych w roztworze tego buforu:
stan równowagi w takim układzie określa stała dysocjacji kwasu:
]
PO
[H
]
[HPO
]
O
[H
K
4
2
2
4
3
a2
−
−
+
⋅
=
4
2
4
2
HPO
Na
PO
NaH
a2
2
4
4
2
a2
3
c
c
K
]
[HPO
]
PO
[H
K
]
O
[H
⋅
≈
⋅
=
−
−
+
z kolei w przypadku roztworu buforowego złożonego
z Na
2
HPO
4
i Na
3
PO
4
stan równowagi opisuje reakcja:
HPO
4
2
−
+ H
2
O PO
4
3
−
+ H
3
O
+
→
←
dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii
•
rodzaju roztworu buforowego (bufory omówione w pkt. a, b i c)
• od stosunku stężeń obu składników mieszaniny
Stężenie jonów wodorowych w omawianych układach zależy od:
Właściwością roztworów buforowych jest utrzymywanie prawie
stałej wartości pH podczas dodawania niewielkich ilości mocnego
kwasu lub zasady, jak również podczas rozcieńczania.
⎟⎟
⎠
⎞
⎜⎜
⎝
⎛
s
B
s
HA
c
c
i
c
c
Każdy roztwór buforowy charakteryzuje się tzw. pojemnością
buforową, określającą liczbę moli jonów H
3
O
+
lub OH
-
, których
dodanie do 1 dm
3
roztworu zmienia jego pH o jednostkę.
(
)
2
3
a
3
a
]
O
[H
K
]
O
[H
K
c
2,303
+
+
+
⋅
⋅
⋅
=
β
β
max
gdy
1
c
c
s
HA
=