Węglowodany

Substancje

Pierwotne wtórne

Cukry garbniki

Aminokwasy alkaloidy

Białka terpeny

Kwasy nukleinowe sapominy

Cukry (węglowodany) - związki naturalne o charakterze cukrowym, pełnią funkcje odżywcze, zapasowe i budulcowe.

Reakcja charakterystyczna - reakcja Molischa

α-naftol lub tymol + H₂SO_4(stęż)→ czerwone, czerwono fioletowe zabarwienie w przypadku obecności cukrów

podział węglowodanów:

• monosacharydy (C₃ -C₇)

• C₅ - pentozy

• C₆ - heksozy

• Dezoksycukry

• Alkohole cukrowe

• Oligosacharydy

• Maltoza (glukoza + glukoza)

• Sacharoza (glukoza +fruktoza)

• Laktoza (galaktoza + glukoza)

• Laktuloza (galaktoza + fruktoza)

• polisacharydy

Monosacharydy

Posiadają właściwości redukujące, dobrze rozpuszczalne w wodzie, mają słodki smak.

Reakcja charakterystyczna:

Odczynnik Fehlinga: Cu²⁺ → Cu₂O (barwa ceglastoczerwona)

• pentozy

• arabinoza - główny składnik śluzów

• ksyloza - rzadko występuje w postaci wolnej, częściej jako składnik cukrowy sapomin, polisacharydów lub gum

• ryboza - występuje w kwasach nukleinowych, koenzymach, witamina B₁₂

• heksozy

• glukoza (dekstroza, cukier gronowy) - stosowana do iniekcji, doustnie jako środek dietetyczny i odżywczy

• galaktoza - badania diagnostyczne czynności wątroby

• fruktoza (lewuloza, cukier owocowy) - występuje w sokach owocowych i jako składnik polisacharydów (np. inuliny)

• sorboza - występuje w owocach jarzębiny. Jest substancją wyjściową do syntezy kwasu as korbowego

• dezoksycukry

• 
  digitaloza budują reszty cukrowe glikozydów nasercowych Digitalis purpurea

• digitoksoza i Digitalis lanata

• cymaroza - buduje reszty cukrowe glikozydów nasercowych Strophanus sp.

• Deandroza - buduje reszty cukrowe glikozydów nasercowych nerium deander

• alkohole cukrowe

• ksylitol - stosowany u chorych na cukrzycę jako środek słodzący

• mannitol - nie wchłania się z przewodu pokarmowego, służy jako środek łagodnie przeczyszczający, dietetyczny dla cukrzyków

Oligosacharydy

składają się z 2 - 10 cząsteczek cukru.

• Matoza (cukier słodowy) - syropy, odżywki dla dzieci

• Sacharoza (cukier trzcinowy, cukier buraczany) - służy jako corrigens

• Laktoza (cukier mlekowy) - odżywki dla niemowląt. W TPL do sporządzania tabletek, rozcieńczeń, leków homeopatycznych. Słabe działanie przeczyszczające.

• Laktuloza - działanie przeczyszczające, stosowana w przewlekłych zaparciach, chorobach wątroby, zmiennej skłonności do tworzenia się kamieni w woreczku żółciowym.

Polisacharydy

Zastosowane:

• Środki odżywcze, dietetyczne - skrobia, inulina

• W TPL jako substancje wypełniające i spęczniające

• Działanie ochronne, łagodzące, przeciwzapalne - stosowane w maściach, pudrach, zasypkach

• Jako środki zastępcze krwi - dekstrany

• Substancje przeciwzakrzepowe - heparyna

• Składniki licznych śluzów, gum

• Stosowane jako leki osłaniające w stanach zapalnych

• Glukany

• Skrobia - znaczenie odżywcze i dietetyczne

• Fruktany

• Inulina - występuje w produktach spożywczych dla diabetyków. Ich źródłem jest korzeń Omanu wielkiego, korzeń cykorii podróżnika, korzeń mniszka lekarskiego, kłącze perzu właściwego

• Galaktany - składnik ścian komórek krasnorostów. Surowiec - Agar

• Poliuronidy

• Pektyny - występują w soku komórkowym, bogatym źródłem są jabłka, cytryny, maliny. Substancje żelujące, powlekające w biegunce, przyśpieszające krzepnięcie krwi

• Kwas alginowy - tworzy ochronne powłoki przy zranieniach skóry, jest stabilizatorem i środkiem wiążącym przy produkcji tabletek, kremów, maści. Źródło - Morszczyn.

Działanie przeczyszczające - stosowany w mieszankach przeciwko otyłości.

Działanie niepożądane związane z zawartością jodu - objawy nadczynności tarczycy w przypadku przedawkowania: bezsenność, przyśpieszone tętno, nadmierne pocenie się.

---