Sprawdzian A: Oświecenie w Europie i w Polsce

Imię i nazwisko: ....................................

Data: ..........................., klasa: ...............

1. Masz przed sobą sprawdzian składający się z 20 zadań.

2. Rozwiązania zadań od 1. do 16. zaznacz, zamalowując odpowiadające im kratki w karcie odpowiedzi na końcu sprawdzianu. Tylko jedno rozwiązanie jest poprawne. W przypadku pomyłki, błędne rozwiązanie otocz kółkiem i ponownie zamaluj inną kratkę. Rozwiązania zadań od 17. do 20. zapisz bezpośrednio pod poleceniem w wyznaczonym miejscu.

3. Zadania od 1. do 5. dotyczą tekstu źródłowego. Zadania od 6. do 8. dotyczą

mapy. Zadanie 9. dotyczy danych umieszczonych w tabeli.

4. Za cały sprawdzian można uzyskać maksymalnie 24 punkty.

Powodzenia!

Walki o Warszawę w 1794 r.

W ubiegły czwartek wybuchła tu rewolucja, której porównania nie znajdzie się w książkach zajmujących się historią. Garnizon polski liczący około 2 tysiące żołnierzy i pospólstwo miejskie wczesnym rankiem rozpoczęły walkę z garnizonem rosyjskim w sile 5 tysięcy żołnierzy. Arsenał, składy broni i amunicji zostały otwarte. Widziano nawet uzbrojonych Żydów biorących udział w walce. Cały dzień aż do godziny siódmej wieczorem ostrzeliwano się wzajemnie ze 100 armat. W wielu miejscach były umieszczone ciężkie działa. W tym samym czasie strzelano z ręcznej broni z mniejszych ulic i z bram, gdzie tylko natknięto się

na Rosjan. Wieczorem Polacy opanowali całe miasto z wyjątkiem kwatery generała Igelströma [czyt. igelsztrema] i Apraksina, jak również Pałacu Rzeczypospolitej i ogrodu, które przez swoje ulice i połączenia stwarzały możliwości obrony. Przeciwko tym pozycjom strzelano z dział i broni ręcznej bez przerwy, aż do godziny dziesiątej wczoraj przed południem, kiedy to opanowano jeden punkt oporu - kwaterę Apraksina. W tym samym czasie Polacy utorowali sobie drogę w innym miejscu, mianowicie podeszli na tyły części rosyjskich linii obronnych i gradem kul z broni ręcznej zmusili wszystkie stojące tam oddziały, w tym pułk dragonów, do cofnięcia się w kierunku Pałacu Rzeczypospolitej. Pułk ten wydostał się jednak na jedną z ulic nie objętych działaniami wojennymi i wycofał się z miasta, ostrzeliwany kilku wystrzałami armatnimi z jednej baterii, która broniła składów amunicji. Rosjanom udzielił pomocy w ucieczce korpus pruskiej kawalerii, który w czasie walki znajdował się w pobliżu stolicy.

Oprac. na podst.: Dyplomata Johan Christopher Toll o walkach
powstańczych w Warszawie 19 kwietnia 1794 r., w: Wiek XVI-XVIII w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard,

Warszawa 1999, s. 456-457.

1. Walki o Warszawę rozpoczęły się (1 p.)

A. wieczorem.

B. w południe.

C. przed zmierzchem.

D. rano.

2. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Pułk rosyjskich dragonów, nie ostrzeliwany, wydostał się z miasta.

B. Z Warszawy uciekł korpus pruskiej kawalerii.

C. Do uciekającego pułku strzelano z wielu dział.

D. Wojska rosyjskie opuściły stolicę dzięki pruskiej pomocy.

3. Z Rosjanami (1 p.)

A. nie zamierzali walczyć Żydzi.

B. walczyli polscy żołnierze oraz mieszczanie polscy i żydowscy.

C. walczyła część garnizonu polskiego.

D. walczyły grupy nieuzbrojonych mieszczan.

4. W ciągu pierwszego dnia powstania (1 p.)

A. zdobyto kwaterę Apraksina.

B. Rosjanie zdołali obronić skład amunicji.

C. nie opanowano siedziby generałów i ogrodu.

D. walczono tylko z zastosowaniem artylerii.

5. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Polacy posiadali do dyspozycji 100 armat.

B. Wojsko rosyjskie górowało nad polskim liczebnie.

C. Żadna ze stron nie dysponowała ciężkimi działami.

D. Walki o miasto nie zakończyły się sukcesem Polaków.

Do rozwiązania zadań od 6. do 8. wykorzystaj zamieszczoną mapę.

6. Według mapy, Saksonia (1 p.)

A. była częścią Prus po 1750 r.

B. zajęła księstwa śląskie.

C. leżała w obrębie Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego.

D. graniczyła z księstwami pomorskimi.

7. Miasta włączone do Prus do 1750 r. to m.in. (1 p.)

A. Norymberga i Drezno.

B. Królewiec i Hanower.

C. Wrocław i Szczecin.

D. Berlin i Frankfurt.

8. Mapa (1 p.)

A. przedstawia granice Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego.

B. podaje informacje o zmianach terytorialnych Prus w XIV w.

C. przedstawia obszar zajmowany przez państwo szwajcarskie w XVIII w.

D. nie informuje o podziale ziem niemieckich.

Do rozwiązania zadania 9. wykorzystaj dane

zamieszczone w tabeli.

Ludność Europy w 1750 r.
Europa	155 mln
Rosja	24 mln
Francja	23 mln
Niemcy	19 mln
Włochy	15 mln
Wielka Brytania	12 mln
Polska	8 mln

9. Korzystając z danych zamieszczonych w tabeli, wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Wielka Brytania miała więcej mieszkańców niż Niemcy.

B. Polska liczyła 9 mln ludności.

C. Największe zaludnienie miała Francja.

D. Włochy zasiedlało o 8 mln mniej mieszkańców niż Francję.

10. Hugo Kołłątaj był (1 p.)

A. marszałkiem Sejmu Wielkiego, zwolennikiem reform.

B. księdzem i politykiem, współtwórcą Konstytucji 3 maja.

C. wynalazcą i filozofem.

D. zakonnikiem i pedagogiem, założycielem Collegium Nobilium.

11. Rozbiory Rzeczypospolitej nastąpiły w latach: (1 p.)

A. 1773, 1792, 1795.

B. 1772, 1793, 1795.

C. 1775, 1792, 1794.

D. 1772, 1788, 1795.

12. Na sejmie niemym (1 p.)

A. doszło do konfliktu króla polskiego ze szlachtą.

B. zatwierdzono zniesienie liberum veto.

C. ustalono strefy wpływów Prus i Rosji w Polsce.

D. ustanowiono nowe podatki na wojsko Rzeczypospolitej.

13. Konfederacja w Targowicy (1 p.)

A. wymierzona była przeciw uzależnieniu Rzeczypospolitej od Rosji.

B. zwalczała prawa kardynalne.

C. doprowadziła do pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej.

D. zawiązana została przez stronnictwo hetmańskie.

14. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Przykładem architektury klasycystycznej w Polsce są Łazienki i pałac w Wilanowie.

B. Styl klasycystyczny nawiązywał do architektury antycznej.

C. Znanym architektem klasycystycznym był Marcello Bacciarelli.

D. Architekci klasycystyczni wykorzystywali linie faliste i wiele zdobień.

15. Antoine Lavoisier (1 p.)

A. prowadził badania nad składem powietrza i wody.

B. wynalazł piorunochron.

C. sformułował prawo powszechnego ciążenia.

D. skonstruował mechaniczne krosno.

16. Konstytucja Stanów Zjednoczonych (1 p.)

A. głosiła równość wszystkich ludzi.

B. ustanowiła Kongres złożony z Senatu i prezydenta.

C. została uchwalona w 1776 r.

D. władzę wykonawczą powierzyła Kongresowi.

17. Podaj jedną reformę wprowadzoną w Rosji przez Piotra I. (1 p.)

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

18. Wyjaśnij pojęcie Szkoła Rycerska. (2 p.)

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

19. Podaj datę i dwie przyczyny wybuchu rewolucji we Francji w XVIII w. (3 p.)

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

20. Napisz, jakie znaczenie miało uchwalenie Konstytucji 3 maja dla Polski. (2 p.)

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Karta odpowiedzi

Nr zadania

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

Odpowiedź

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

Sprawdzian B: Oświecenie w Europie i w Polsce

Imię i nazwisko: ....................................

Data: ..........................., klasa: ...............

1. Masz przed sobą sprawdzian składający się z 20 zadań.

2. Rozwiązania zadań od 1. do 16. zaznacz, zamalowując odpowiadające im kratki w karcie odpowiedzi na końcu sprawdzianu. Tylko jedno rozwiązanie jest poprawne. W przypadku pomyłki, błędne rozwiązanie otocz kółkiem i ponownie zamaluj inną kratkę. Rozwiązania zadań od 17. do 20. zapisz bezpośrednio pod poleceniem w wyznaczonym miejscu.

3. Zadania od 1. do 5. dotyczą tekstu źródłowego. Zadania od 6. do 8. dotyczą

mapy. Zadanie 9. dotyczy danych umieszczonych w tabeli.

4. Za cały sprawdzian można uzyskać maksymalnie 24 punkty.

Powodzenia!

Jan Kiliński o szturmie Pragi

Roku 1794 dnia 4 miesiąca listopada rano o godzinie 5 moskiewskie wojska stojące naprzeciw naszym puścili jedną rakietę spod Radzymina, która się znaczyła: być [w] pogotowiu do wojny. O godzinie wpół do szóstej puścili drugą rakietę i trzecią, co się znaczyło, że już mają pierwsi ruszać do boju. O godzinie samej szóstej puszczono rakiet dwanaście razem, to się znaczyło na rozpoczęcie wystrzałów razem ze wszystkich armat i ręcznej broni. Więc za daniem takich znaków zaraz dali ze wszystkich armat razem ognia, aż tu z prawej strony, od koszar gwardiackich, Moskale ponad samą Wisłą wdarli się na Pragę i zaczęli strasznym sposobem domy palić i ludzi bez pardonu zabijać. Nasi się niezmiernie bronili, ale kiedy Moskale wyszli od tego miejsca, gdzie ich się najmniej z tej strony spodziewano! Ale i to było omyłką komendanta,

że on konnicę ściągnął sprzed baterii i dlatego Moskale tak gładko wdarli się na Pragę. Od tej strony jak jest Szmulowska karczma, tam się niezmiernie nasi bronili, także przy rogatkach Grochowskich, gdzie pułkownik Jasiński dowodził. Ach! Nieszczęśliwa godzina to była! Że do tego jeszcze postawiono przy moście praskim pana kapitana Barsa. Ten głupiec kazał rogatki zamknąć, co ani kobiet, ani dzieci, ani bezbronnych puszczać do Warszawy nie chciał [...].

O godzinie 9 z rana zakończyła się ta nieszczęśliwa batalia, w której my przegraliśmy, gdzie powstał wielki płacz i niezmierne narzekanie żałując matki swych mężów, braci, swych synów, dzieci znowu płakali swych ojców i braci, i stryjów swoich.

Oprac. na podst.: Jan Kiliński o szturmie Pragi, w: Wiek XVI-XVIII

w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard,

Warszawa 1999, s. 457-458

1. Walki o warszawską Pragę rozpoczęły się o godzinie (1 p.)

A. wpół do szóstej.

B. dziewiątej.

C. szóstej.

D. piątej.

2. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Sygnałem do ataku wojsk rosyjskich było wystrzelenie piętnastu rakiet.

B. Piechota ruszyła do walki przed rozpoczęciem ostrzału.

C. Rosjanie wystrzeliwali pierwsze rakiety, aby obniżyć morale mieszkańców.

D. Początkowo artyleria rosyjska prowadziła ostrzał z jednej strony.

3. Błąd komendanta polegał na (1 p.)

A. skierowaniu jazdy do ataku.

B. wycofaniu artylerii.

C. wycofaniu konnicy.

D. rozpoczęciu ostrzału artyleryjskiego.

4. Wojska rosyjskie (1 p.)

A. postępowały humanitarnie względem ludności cywilnej.

B. wdarły się do Pragi ze wszystkich stron.

C. nie napotkały oporu.

D. wtargnęły do Pragi brzegiem Wisły.

5. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Relacja zawiera oceny działań opisywanych postaci.

B. Relacja świadka jest mało wiarygodna.

C. Opis nie oddaje emocji autora.

D. Autor nie mógł być świadkiem wydarzeń.

Do rozwiązania zadań od 6. do 8. wykorzystaj zamieszczoną mapę.

6. Według mapy, Śląsk należał do Austrii do (1 p.)

A. 1526 r.

B. 1699 r.

C. 1742 r.

D. 1606 r.

7. Miasta włączone do państwa Habsburgów do 1699 r. to m.in.: (1 p.)

A. Preszburg, Praga i Florencja.

B. Trydent, Buda i Belgrad.

C. Wrocław, Koszyce i Mediolan.

D. Koszyce, Buda i Braszow.

8. Mapa (1 p.)

A. informuje o obszarze zajmowanym przez państwo włoskie.

B. wskazuje zmiany terytorialne do 1795 r.

C. przedstawia obszar zajmowany przez państwo francuskie w XVIII w.

D. podaje informacje o rozwoju terytorialnym Austrii w XIV w.

Do rozwiązania zadania 9. wykorzystaj dane

zamieszczone w tabeli.

Największe miasta Europy w 1705 r.
Londyn	700 tys.
Paryż	400 tys.
Konstantynopol	400 tys.
Neapol	215 tys.
Moskwa	150 tys.
Gdańsk	60 tys.
Berlin	30 tys.

9. Korzystając z danych zamieszczonych w tabeli, wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Neapol był największym miastem Europy.

B. Konstantynopol miał mniej mieszkańców niż Londyn.

C. Berlin był miastem bardziej zaludnionym niż Gdańsk.

D. Moskwa miała prawie tylu mieszkańców co Paryż.

10. August II Mocny był (1 p.)

A. posłem na sejm w 1773 r.

B. królem Prus, twórcą potęgi tego państwa.

C. władcą Polski, uczestnikiem wielkiej wojny północnej.

D. księciem, dowódcą z czasów wojny polsko-rosyjskiej w 1792 r.

11. Obrady Sejmu Wielkiego toczyły się w latach (1 p.)

A. 1788-1791.

B. 1789-1793.

C. 1789-1793.

D. 1788-1792.

12. Za panowania Wettinów (1 p.)

A. zmalało znaczenie rodów magnackich Czartoryskich i Potockich.

B. dochodziło do wojen domowych.

C. wzrosło znaczenie Rzeczpospolitej na arenie międzynarodowej.

D. Warszawa podupadła.

13. Konfederacja barska (1 p.)

A. powołana została przez ambasadora rosyjskiego Mikołaja Repnina.

B. powstała w miejscowości na obszarze Małopolski.

C. zawiązana została przeciw równouprawnieniu innowierców.

D. doprowadziła do trzeciego rozbioru Rzeczpospolitej.

14. Wybierz prawdziwe zdanie. (1 p.)

A. Stanisław Staszic bronił w swojej twórczości stanu szlacheckiego.

B. Bernardo Belotto był znanym architektem klasycystycznym.

C. Wojciech Bogusławski założył pierwszy w Polsce stały teatr.

D. Grzegorz Piramowicz był nadwornym malarzem króla Stanisława Augusta.

15. Wielka Encyklopedia Francuska (1 p.)

A. redagowana była przez Denisa Diderota.

B. wydawana była w I połowie XVIII w.

C. liczyła 37 tomów.

D. była drugą encyklopedią na świecie.

16. W drugim rozbiorze Rzeczypospolitej (1 p.)

A. uczestniczyła Austria.

B. utracono Wielkopolskę.

C. nie uczestniczyły Prusy.

D. Litwa została zajęta przez Rosję.

17. Podaj po jednej reformie wprowadzonej w Austrii przez Marię Teresę i Józefa II. (1 p.)

................................................................................................................................................................................

18. Wyjaśnij pojęcie Komisja Edukacji Narodowej. (2 p.)

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

19. Podaj datę ogłoszenia Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych. (3 p.)

Następnie zapisz dwie przyczyny wybuchu wojny Amerykanów z Anglikami.

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

20. Napisz, jakie było znaczenie rewolucji francuskiej dla jej obywateli, (2 p.)

a jakie dla państw sąsiadujących z Francją.

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

Karta odpowiedzi

Nr zadania

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

Odpowiedź

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

D

---