Wykład I wprowadzający
Są dwa zakresy znaczeniowe pojęcia kultura.
W szerszym obejmuje to pojęcie wszystkie postacie dzieł i działań człowieka:
Produkty materialne
Idee (w tym religie)
Dzieła sztuki
Z racji wytwarzania tych wszystkich rzeczy ludzie nawiązują między sobą kontakty, fakt, że pochodzą z różnych kultur, co oznacza, że otaczają ich w życiu różne rzeczy, „karmieni” są różnymi bajkami, poznają różne ideologie, różne religie, itp. kontakty międzykulturowe (lub inaczej mówiąc: międzynarodowe stosunki kulturalne)są łatwiejsze lub trudniejsze; ludzie powinni się uczyć przełamywać granice międzykulturowe, i podobne inne rzeczy. To wszystko mnie nie obchodzi, jestem ekonomistką i nie dysponuje ani aparaturą językową aby to wszystko opowiedzieć, ani narzędziami, aby to zbadać i zaproponować jakieś światłe sugestie.
W węższym znaczeniu kulturę utożsamia się z ostatnią z
wymienionych wyżej działań i wytworów człowieka, i ja tutaj będę mówić o kulturze, o stosunkach kulturalnych w znaczeniu takim, że kształtują się one przy tworzeniu i korzystaniu ze sztuki.
Jestem ekonomistką i obecnym przedmiotem moich badań jest ekonomia sztuki, a międzynarodowe stosunki kulturalne to część kontaktów, regularnych i systematycznych, jakie ludzie nawiązują ze sobą przy okazji tworzenia i użytkowania dzieł sztuki
Uwaga 1: Bardzo trudno jest zdefiniować dzieło sztuki, a jeszcze trudniej jest odróżnić co jest a co nie jest dziełem sztuki.
Uwaga 2: Co jest a co nie jest przedmiotem zainteresowania
wykładowcy. Przykład administrowanie edukacją i organizowanie edukacji).
3. Z punktu widzenia ekonomisty wygodnie jest podzielić
obszar sztuki na trzy części.
Część pierwsza to twórczość artystyczna czyli sytuacja kiedy
człowiek „zajmuje się” słowem, kolorem, kształtem dźwiękiem, przedstawia je w postaciach, które nazywa sztuką, dziełami sztuki
Twórczość jest zajęciem” niepowtarzalnym, wykonywanym osobiście przez twórcę, nie do powielenia (tylko raz można stworzyć dany obraz czy dany wiersz)
Część druga to. tzw. sztuka wykonawcza (performance art).
Chodzi tu o artystyczne, osobiste przez artystę wykonywanie „na żywo” dzieła - powiedzmy krótko: scenicznego.
Część trzecia to gromadzenie i udostępnianie ludziom
dziedzictwa kulturalnego (w szerokim rozumieniu, a więc wytworów materialnych, duchowych człowieka i dzieł sztuki)
Pewne obiekty, czy wytwory człowieka powszechnie uznane za
dzieła sztuki nie znalazły tu swojego zaszeregowania, np. biblioteki, film. Po prostu nie zawierają one w sobie niczego, czego nie można znaleźć zajmując się obiektami z wymienionych wyżej trzech dziedzin.
Dlaczego takie trzy „egzotyczne” dziedziny wchodzą w skład
ekonomii kultury (sztuki)?
Każda z nich obejmuje jednostkowe działanie, które jest unikalne, niepowtarzalne, a jako takie nie może być przedmiotem żadnej refleksji naukowej.
Równocześnie każda z nich dotyka dziedzin człowieka powtarzalnych,
w dodatku takich których może dotyczyć kryterium efektywności, a więc dotyka ekonomii.
Po pierwsze, twórczość artystyczna jest działaniem niepowtarzalnym ale wytwory artystów każdego rodzaju są sprzedawane i kupowane, są przedmiotem systematycznego i zorganizowanego obrotu; obrót ten podlega pewnym regułom, tworzone są w tym celu specjalne instytucje.
Po drugie, wszelkie obiekty, które człowiek uznaje za przedmioty świadczące o jego dziedzictwie kulturalnym są chronione i udostępniane ludziom w sposób zorganizowany. To w tym celu istnieją różnego rodzaju muzea. W obecnym świecie muzealnictwo nie jest jakąś aktywnością czwartorzędną czy dalszego rzędu, ale muzea są instytucjami, które rządzą znaczną częścią ruchu turystycznego w skali świata. Ekonomiści od sztuki poświęcają odpowiednio dużo czasu regułom funkcjonowania współczesnych instytucji chroniących i przekazujących dziedzictwo kultury ludzkiej następnym pokoleniom.
Po trzecie, jakkolwiek przygotowanie tego co nazywa się sztuką wykonawczą, przygotowanie koncertów, przedstawień teatralnych, operowych i baletowych jest uprawianiem sztuki, a więc działaniem niepowtarzalnym i niereprodukowalnym, procesy te są zorganizowane, są odpowiednie instytucje, które się tym zajmują i do ich działania można przymierzyć kryteria ekonomiczne, może być i jest to działanie rozpatrywane w ramach ekonomii kultury.
W czterech wykładach, następujących po wykładzie wprowadzającym prezentowane są problemy ekonomiczne, jakie ludzie napotykają i rozwiązują kiedy organizują swoją działalność, która nazywa się sztuką.
Działalność kulturalna ludzi, będąca przedmiotem mojego
zainteresowania charakteryzuje się pewnymi cechami, i z tego tytułu jest podobna do wielu innych oraz różna od wielu innych rodzajów.
cechują ją wyraźne efekty zewnętrzne, wpływające na popyt i na dobrobyt
sztuka jest po części dobrem publicznym,
działalność gospodarcza ludzi w sektorze sztuki jest subsydiowana i musi być (?) subsydiowana
w sektorach sztuki ludzie realizują najchętniej potrzebę dobroczynności, czym tłumaczy się fakt, że sektory sztuki najczęściej (częściej niż edukacja i ochrona zdrowia)są enklawami gospodarki publicznej
Wymienione wyżej i parę jeszcze innych problemów są systematycznie rozpatrzone w wykładzie szóstym.
Przedmiotem ostatniego, siódmego wykładu jest zakres i
sposób wspólnego, w skali międzynarodowej rozwiązywania problemów sztuki, a więc problemów artystycznej twórczości ludzi w ramach Unii Europejskiej i - częściowo - w ramach UNESCO.