Traktaty ortograficzne w XV i XVI w.
1. W dobie staropolskiej:
a) grafia prosta (niezłożona): przykład zastosowania Bulla gniez
nieńska, Kazania świętokrzyskie - grafia mało
funkcjonalna, bo jedna litera oddaje wiele głosek np. ą = om
b) grafia złożona: przykład zastosowania Kazania gniez
nieńskie, Psałterz puławski, Biblia królowej Zofii -
pojawiają się dwuznaki, miękkość, długie samogłoski
Jedyna próba zapisania ortografii w dobie staropolskiej: 1440 r - Traktat ortograficzny Jakuba Parkoszowica
(wzorował się na traktacie Husa): zauważa samogłoski twarde i miękki, obecność iloczasu zapisywaną podwójnymi literami.
W dobie średniopolskiej do końca XVIII w. - rozwój ortografii po wynalezieniu druku.
2. Inne traktaty ortograficzne:
1) Ortografia Stanisława Zaborowskiego - 1514 r - grafia diakrytyczna, która się nie przyjęła (do alfabetu łacińskiego dodaje
się kropki i kreski);
2) Ortografia polska Stanisława Murzynowskiego - 1551 r - autor próbuje odróżnić ą, ę, y od i, miękkość za pomocą i,
wprowadził rz wyprowadzone od ż;
3) Nowy karakter polski Jana Januszowskiego - 1594 r - zawarł w nim pomysły Kochanowskiego i A
ukasza Górnickiego;
4) Grzegorz Knapski - autor słownika polsko - łacińsko  greckiego; proponował zapisywanie słów tak jak się słyszy.