Projekty AVT
Wzmacniacz klasy D
Wzmacniacz klasy D
z układami TDA8927/TDA8929
z układami TDA8927/TDA8929
2661
2661
Wzmacniacze klasy D zyskują coraz większą Na rynku pojawiają się kolejne układy zostały sprowadzone i przetestowane  dwie
popularność. Ich podstawową zaletą jest wy- scalone wzmacniaczy klasy D. Tylko wzmac- płytki pokazane są na fotografii 2. Próby
soka sprawność, przekraczająca 80%, w pew- niacze o mocach do kilku watów są wykony- przeprowadzone w redakcji wykazały jednak,
nych warunkach sięgająca 95%. Oznacza to, wane jako pojedyncze układy scalone. W iż występują duże kłopoty, w tym wielka
że na przykład przy mocy wyjściowej 100W, przypadku wzmacniaczy większej mocy na wrażliwość na przebieg ścieżek. Nawet w
w elementach wzmacniacza jest tracone co razie standardem jest dzielenie na dwa układy układzie aplikacyjnym zalecanym przez pro-
najwyżej 25W mocy, a to oznacza, że można scalone: część sterującą i stopień mocy. Ma to ducenta o działaniu czy niedziałaniu wzmac-
zastosować zaskakująco mały radiator. prozaiczną przyczynę  wzmacniacz klasy D niacza decydują subtelne różnice we właści-
Otwiera to też drogę do dalszej miniaturyza- z założenia jest urządzeniem skomplikowa- wościach kondensatorów odsprzęgających.
cji, ale miniaturyzacja nie jest zagadnieniem nym. Występuje w nim sygnał prostokątny o
najważniejszym. Według licznych doniesień, częstotliwości ponad 100kHz i wielkiej am-
parametry odsłuchowe takich wzmacniaczy plitudzie i wynikające stąd impulsy prądowe
są znakomite. W każdym razie trend zastępo- o dużej wartości i bardzo stromych zboczach.
wania klasycznych wzmacniaczy mocy Niezbędnym elementem jest wyjściowy filtr
wzmacniaczami impulsowymi jest coraz sil- wygładzający, zawierający cewki pracujące
niejszy i nie jest to jedynie przelotna moda. przy dużych prądach, które w skrajnym przy-
Bacznie śledzimy, co dzieje się w tej dziedzi- padku muszą być ekranowane. Kwestia pro-
nie i poświęcamy tematowi sporo miejsca wadzenia masy nabiera wyjątkowo ważnego
w naszym czasopiśmie. Wiele informacji znaczenia. Wszystko to wskazuje, że taki
o wzmacniaczach mocy audio można znalez
ć układ może być z
ródłem bardzo silnych za-
w dwuczęściowym artykule Klasa T, czyli kłóceń elektromagnetycznych i aby je zmini-
nowe i najnowsze wzmacniacze mocy w EdW malizować, potrzeba dużo wiedzy z różnych
9, 10/2000. A w EdW 6/1998 str. 21 zapre- dziedzin. Drugim ważnym problemem jest
zentowany był Wzmacniacz mocy klasy D stabilność takiego niecodziennego wzmacnia-
Fot. 2
Fot. 2
TDA7482. W Redakcji powstał też model cza: skłonność do samowzbudzenia, a nawet
wzmacniacza z kostkÄ… TDA7482, pokazany samouszkodzenia.
na fotografii 1. Nie został szczegółowo opi- Wykorzystanie wzmacniaczy klasy D tyl- Wzmacniacz taki okazał się wyjątkowo ka-
sany w EdW, ponieważ w siostrzanej Elektro- ko na pozór wydaje się proste. W rzeczywi- pryśny. Ewentualni naśladowcy natrafiliby na
nice Praktycznej w tym czasie zaprezentowa- stości w projekcie trzeba uwzględnić szereg poważne kłopoty, dlatego nie zdecydowałem
no podobny projekt na tej kostce. czynników, nieznanych konstruktorom kla- się przedstawić tej konstrukcji jako projektu
sycznych wzmacniaczy mocy. Na przykład AVT. Za jakiś czas natknąłem się na informa-
niektóre układy scalone takich wzmacniaczy cję, że Philips wypuścił podobny zestaw po-
są wyjątkowo wrażliwe na subtelne właści- zwalający uzyskać moc ponad 100W i to w
wości współpracujących elementów bier- pełnym paśmie akustycznym, a nie w roli
nych. Przykładowo znana firma National Se- wzmacniacza do subwoofera. Mając w pa-
miconductor wypuściła zestaw kostek mięci perypetie z kostkami LM465x, z
LM4651/LM4652 przeznaczonych do budo- podobnymi obawami podszedłem do kostek
wy wzmacniacza klasy D o mocy 170W do TDA8927/TDA8929. Powstała płytka próbna
subwoofera. Według karty katalogowej do ściśle wzorowana na przykładzie z karty kata-
odsprzęgania kilku gałęzi zasilania trzeba po- logowej, gdzie większość elementów to
łączyć równolegle trzy kondensatory o ściśle SMD. W pierwszym modelu nie siliłem się na
określonych parametrach i starannie dobra- szukanie wszystkich elementów według zale-
Fot. 1
Fot. 1
nym rozmieszczeniu na płytce. Kostki takie ceń z firmowego wykazu. Jeśli nie miałem
Elektronika dla Wszystkich
13
Projekty AVT
akurat pod ręką elementu SMD, wlutowałem
zwykły, przewlekany, niekiedy o nieco innej
wartości.
Bardzo przyjemnym zaskoczeniem było
to, że wzmacniacz wystartował od razu, bez
najmniejszych kłopotów. Musiałem tylko do-
brać cewki do filtrów wyjściowych i wzmac-
niacz nadawał się do wykorzystania.
Dwie kostki TDA8929/TDA8927 tworzÄ…
dwukanałowy wzmacniacz klasy D, pozwala-
jący uzyskać moc wyjściową do 2x80W albo
w mostku do 1x150W
Według informacji firmowych Philipsa
przy mniejszych mocach stopień mocy może
pracować bez radiatora. Wstępne próby labo-
ratoryjne potwierdziły parametry elektryczne
układu. Póz
niej przeprowadziłem subiektyw-
ne próby odsłuchowe. Na wzmacniacz poda-
ny był sygnał z wysokiej jakości odtwarzacza
CD i współpracował z profesjonalnymi ko- Rys. 1
lumnami odsłuchowymi firmy STUDER. rysunku 2, i wtedy w konfigura-
Wrażenie było zaskakująco dobre, zwłaszcza cji BTL warto, by z punktu wi- Rys. 2
że brzmienie można było porównać na miej- dzenia sygnału taktującego oba
scu z kilkoma wzmacniaczami klasycznymi tory pracowały w przeciwfazie,
dobrej klasy. co zapewni bardziej równomierne
Szybko oddałem ten atrakcyjny układ do obciążenie zasilacza (zasada ta
sprawdzenia w Pracowni AVT i do publikacji. jest realizowana także we wzmac-
ChcÄ™ jednak wyraz
nie podkreślić, że nie jest niaczu stereo z rysunku 1  zwróć
to układ dla początkujących, bo aby z zapre- uwagę na fazowanie głośników).
zentowanego modułu zrobić użyteczny
wzmacniacz, trzeba dodać dobry zasilacz
i w przemyślany sposób poprowadzić obwo- stereo moc wyjściowa jest
Napięcie zasilania: ą15...ą30V
dy masy. Dlatego projekt oznaczony jest trze- PrÄ…d spoczynkowy TDA8929: typ. 20mA, max 30mA nie do pogardzenia: przy
PrÄ…d w stanie STANDBY (MODE=0V): typ. 30µA, max 100µA
ma gwiazdkami. Te trzy gwiazdki nie wska- 4&! do 2x60...70W, przy 8&!
PrÄ…d spoczynkowy TDA8927: typ. 35mA, max 45mA
zują na trudności przy budowie modułu, tylko do 2x40W.
Pasmo przenoszenia (-3dB): min. 20Hz...20kHz
na konieczność uwzględnienia dodatkowych Warto zwrócić uwagę,
Wzmocnienie: 30dBÄ…1dB (BTL: 36dB)
czynników, jak choćby wspomniane prowa- Impedancja wejściowa: typ 68k&!, min 45k&! że wzmacniacze klasy D
Tłumienie tętnień zasilania (SVRR) przy 100Hz: 55dB
dzenie mas oraz istotnÄ… w tym wypadku spra- w zwiÄ…zku ze swÄ… budowÄ…
Napięcie stałe na wyjściu: max 150mV
wę ewentualnych zakłóceń elektromagne- generalnie słabiej tłumią tęt-
Napięcie wyprowadzenia MODE: 0...+5,5V
tycznych (EMI). Ze względu na specyfikę nienia zasilania. W katalogu
Roboczy zakres temperatur otoczenia: -40...+85oC
Zniekształcenia nieliniowe (THD 1kHz, 1W): typ. 0,01%, max 0,05%
projektu, nie przewidziano typowego zestawu podana jest wartość SVRR
Zniekształcenia nieliniowe (THD 10kHz, 1W): typ. 0,1%
 kitu B. Zainteresowani mogą nabyć płytki 55dB, w praktyce można się
Typowa częstotliwość oscylatora: 320kHz...360kHz
drukowane. spodziewać tłumienia około
Zakres częstotliwości pracy oscylatora: 210kHz...600kHz
Podję liśmy starania by firma Philips udo- Maksymalny szczytowy prąd wyjściowy: 7,5A
60dB, ale to i tak jest znacz-
Moc wyjściowa (ą25V, 4&!, THD=10%): typ. 2x65W min 2x60W
stępniła Czytelnikom Elektroniki dla Wszystkich nie mniej, w porównaniu
Moc wyjściowa (ą27V, 4&!, THD=10%): typ. 2x80W min 2x74W
pewną liczbę układów TDA8927/TDA8929. z klasycznymi wzmacnia-
Moc wyjściowa (ą27V, 4&!, THD=0,5%): typ. 2x65W min 2x60W
Jeśli tylko takie próbki trafią do Redakcji czami, które mają współ-
Moc wyjściowa (BTL, ą17V, 4&!, THD=10%): typ. 1x110W min 1x90W
zostaną rozdane bezpłatnie Czytelnikom, Moc wyjściowa (BTL, ą25V, 8&!, THD=10%): typ. 1x140W min 1x128W czynnik SVRR powyżej
Moc wyjściowa (BTL, ą25V, 8&!, THD=0,5%): typ. 1x112W min 1x100W
którzy nadeślą najlepiej uzasadnione listy 70dB. Przy tak dużych mo-
z prośbami o udostępnienie tych układów. Zgło- cach stosowanie zasilacza
szenia należy nadsyłać do końca kwietnia Podstawowe parametry układu według ry- stabilizowanego raczej nie wchodzi w grę. Na-
2003. sunku 1 pokazuje tabela 1. tomiast napięcie zasilające klasycznego zasila-
Tabela 1
cza niestabilizowanego powinno być możliwie
Opis układu Z danych dotyczących mocy wynika, że ze dobrze filtrowane za pomocą kondensatorów o
Blokowy schemat dwuukładowego, dwuka- względu na niezbyt duży maksymalny prąd dużej pojemności.
nałowego wzmacniacza pokazany jest na ry- wyjściowy (7,5A), nie warto obciążać głośni- We wzmacniaczu klasy D częstotliwość
sunku 1. Kostka TDA8929 zawiera komplet- kiem 4&! wzmacniacza mostkowego (BTL), taktowania musi być co najmniej dwukrotnie
ny sterownik, wytwarzający sygnały sterujące chyba że chodzi o wzmacniacz o małym napię- większa od górnej częstotliwości przenoszo-
dla stopnia mocy  układu TDA8927. Warto ciu zasilania, np. ą14V do wzmacniacza samo- nego pasma. Częstotliwość oscylatora jest
zauważyć, że scalony stopień mocy zawiera chodowego, gdzie napięcie  14V otrzymuje wyznaczona przez wartość rezystancji włą-
obwody zabezpieczenia termicznego się za pomocą inwertera. Układ BTL na pew- czonej między ujemny biegun zasilania a nóż-
(+150oC) i zwarciowego  sygnał z tych ob- no warto obciążyć głośnikiem 8&! i wtedy przy kę 7 kostki TDA8929. Zwiększenie częstotli-
wodów wyłącza sterownik i tym samym tran- zasilaniu ą30V teoretycznie można uzyskać wości taktowania ułatwia oddzielenie prze-
zystory wyjściowe. Dwa kanały wzmacnia- moc do 140W i zniekształceniach 0,5% (przy biegu taktującego od użytecznego, ale też
cza mogą pracować na jeden głośnik według bardzo sztywnym zasilaczu). Także w układzie zwiększa straty mocy i zmniejsza moc
Elektronika dla Wszystkich
14
Projekty AVT
wyjściową. Z kolei obniżenie częstotliwości pewno jest w trybie MUTE  gotowy do pra- Rys. 5
oscylatora zwiększa wymagania na filtr wyj- cy, ale wyciszony. Wreszcie dla napięć steru-
ściowy. Zalecana częstotliwość oscylatora jących 4...5,5V wzmacniacz pracuje. W więk-
wynosi ponad 300kHz (przy rezystancji szości przypadków stosuje się obwody za-
27k&!), czyli kilkunastokrotnie więcej niż pewniające płynne narastanie napięcia na
górna granica pasma akustycznego. Często- nóżce MODE, co zapewnia łagodne, beztrza-
tliwość oscylatora można regulować w szero- skowe włączenie.
kim zakresie 200kHz...600kHz, zmieniajÄ…c
wspomnianÄ… rezystancjÄ™ w zakresie
45k&!...15k&!.
W przypadku wykorzystania dwóch
wzmacniaczy BTL częstotliwość taktowania
obydwu układów TDA8929 powinna być jed-
nakowa. W przeciwnym razie może być sły-
szalny stały ton o częstotliwości równej różni-
cy częstotliwości obu oscylatorów. W takim
przypadku końcówki OSC (n.7) obu układów
należy zewrzeć i podać na nie zewnętrzny sy-
gnał taktujący. Co ważne, rezystory dołączone
do ujemnego bieguna zasilania zostanÄ… wtedy Rys. 3
usunięte, a sygnał ten (poziomy TTL) ma być
odniesiony do masy, a nie do ujemnego biegu- Rys. 4
na zasilania, jak pokazuje rysunek 3. Taka
różnica poziomu odniesienia automatycznie
wyłączy wewnętrzny oscylator i wykorzysta-
ny zostanie przebieg podany z zewnÄ…trz.
Jak większość scalonych wzmacniaczy
mocy system ma możliwość napięciowego
wyłączenia wzmacniacza do stanu STAND-
BY oraz elektronicznego wyciszenia. O sta-
nie wzmacniacza decyduje wartość napięcia
na wejściu MODE (nóżka 6): przy napięciach
w zakresie 0 do około 1,5V wzmacniacz jest
wyłączony (STANBY) i pobiera poniżej
0,1mA prądu. Przy napięciach na wejściu Rys. 6
MODE w zakresie 2...3V wzmacniacz na
Rys. 7
Elektronika dla Wszystkich
15
Projekty AVT
Warto dodać, że podczas włączania, wykorzystano śruby M3 z wyjątkowo
po przejściu do trybu MUTE, wewnę- dużą główką, które łatwo można do-
trzne układy testują, czy wyjścia nie są kręcić z boku np. szczypcami płaski-
zwarte do szyn zasilania. W razie wy- mi. W płytce z rysunku 8 kondensato-
krycia takiego zwarcia wzmacniacz ry te można przylutować z drugiej
pozostaje w stanie wyłączonym aż do strony płytki.
usunięcia usterki. Procedura taka jest Uwaga! Wkładka radiatorowa ko-
wykonywana tylko podczas włącza- stki TDA8927 jest wewnętrznie połą-
nia. Jest to dodatkowe zabezpieczenie czona z ujemnym biegunem zasilania.
obok czynnego stale typowego zabez- W konstrukcjach stacjonarnych
pieczenia przeciwzwarciowego, które mały radiatorek będzie trzymał się na
na bieżąco sprawdza, czy nie jest wyprowadzeniach układu scalonego.
przekroczony maksymalny prąd wyj- Jeśliby miał być większy, a urządze-
ściowy. nie mobilne, narażone na wstrząsy,
Układ TDA8929 ma wewnętrzny np. w samochodzie, koniecznie trzeba
stabilizator +13V względem masy solidnie umocować radiator do płytki.
(+11...15V), z którego można pobrać do Jak wspomniałem, wartości ele-
10mA prądu dla ewentualnych zewnę- mentów nie są krytyczne, co potwier-
trznych urządzeń dodatkowych. Wyj- dzają też fotografie modelu.
ściem tego stabilizatora jest nóżka 19.
Jak wskazuje rysunek 4, znie-
kształcenia harmoniczne są bardzo
małe, nie gorsze niż w klasycznych
wzmacniaczach klasy AB. Na rysun-
kach 5 i 6 można znalez
ć cenne infor-
macje o mocy strat i sprawności ukła-
du. Wynika z nich, że przy większych
mocach układ TDA8927 musi być wy- Rys. 8
posażony w radiator. Kostka ta ma re-
zystancję termiczną Rthja równą Fot. 3
40K/W, więc bez radiatora może roz- Fot. 5
proszyć co najwyżej 3W mocy.
Schemat ideowy proponowanej we- Pasmo użyteczne przekracza
rsji pokazany jest na rysunku 7. Warto 20kHz, niemniej przy różnych warto-
zwrócić uwagę na prowadzenie obwo- ściach głośnika 4&!, 8&! górna granica
dów masy  obwody masy sygnałowej pasma przenoszenia nieco się zmienia
(GND  oznaczenie czerwone) i masy ze względu na nieidealne dopasowanie
mocy (QGND  oznaczenie niebieskie). do filtru wyjściowego LC. Gdyby pa-
Zarówno schemat ideowy, jak i płytka smo okazało się za małe, należy spraw-
drukowana są wzorowane na rozwiąza- dzić i w razie potrzeby skorygować in-
niu proponowanym w katalogu. dukcyjność cewek filtru (L2, L4).
Zainteresowani szczegółami sięgną W wersji stereofonicznej zwory J1,
do oryginalnych kart katalogowych: J2 muszą pozostać rozwarte. Gdyby
http://www.semiconductors.philips. wzmacniacz miał pracować w ukła-
com /acrobat/datasheets/TDA8929T_1.pdf dzie mostkowym (BTL) jako wzmac-
http://www.semiconductors.philips. niacz jednokanałowy, należy zewrzeć
com /acrobat/datasheets/TDA8927_2.pdf zwory J1, J2, a nie montować elementów R6,
R7, C26, C27, a wejściem będzie gniazdo
Montaż
IN1. Można też zewrzeć rezystor R4.
i uruchomienie
Wzmacniacz można zmontować na płytce po- Tylko dla dociekliwych
kazanej na rysunku 8. Pomocą w montażu Najbardziej dociekliwi zechcą za pomocą R1
będą fotografie modelu. Jak widać, część to zmienić częstotliwość przebiegu taktującego
wykorzystane zastępczo zwykłe elementy (200kHz...600kHz) i sprawdzić, jak zmienia
przewlekane. W modelu tylko ze względu na to właściwości układu.
lepszy wygląd cewki filtru wyjściowego L2, Układ można łatwo dostosować do zasila-
L4 zostały wlutowane od strony opisu. Przy Fot. 4 nia pojedynczym napięciem. Wystarczy rów-
większych mocach cewki te grzeją się i nie- nolegle do kondensatorów C32 i C33 dołą-
potrzebnie podgrzewałyby duże  elektrolity Dla niewprawionych istotną trudnością czyć rezystory (odpowiednio 10k&!, 9,1k&!).
C34, C35, zmniejszając ich trwałość, dlatego jest wlutowanie maleńkich elementów SMD. Jak wspomniałem, wartości elementów
w użytecznym układzie roboczym cewki ko- Należy też zwrócić uwagę, że także w ukła- układu nie są krytyczne. Zmiany wartości o
niecznie należy wlutować z przeciwnej strony dzie modelowym Philipsa, pokazanym na fo- 20...30% nie powinny w istotny sposób po-
niż te  elektrolity . tografii 5, duże  elektrolity są wlutowane w gorszyć parametrów lub uniemożliwić działa-
Cewki L5, L6, L7 to prosty kawałek drutu sposób poważnie utrudniający przykręcenie nie układu. W układach impulsowych zaleca-
z nałożonym ferrytowym koralikiem (perełką). radiatora. Dlatego w modelu redakcyjnym ne są  elektrolity o zmniejszonej rezystancji
Elektronika dla Wszystkich
16
Projekty AVT
wewnętrznej (LOW ESR). Ja w modelu za- gdzie f to częstotliwość graniczna filtru, za-
stosowałem pierwsze lepsze kondensatory, zwyczaj 24& 30kHz
jakie miaÅ‚em pod rÄ™kÄ… i wszystko w porzÄ…d- C = 1 / (1,41*RL*É)
ku. Lepsze kondensatory mogÄ… mieć pewien L = 1,41*RL / É
niewielki wpływ na właściwości dz
więku. W Dla układu z rysunku 12 wzory są nastę-
przypadku braku specjalnych  elektrolitów pujące:
typu LOW ESR, należy po prostu stosować Rys. 9 É = 2Ä„f
kondensatory o danej pojemnoÅ›ci o jak naj- C = 1,41 / (RL*É)
wiÄ™kszym napiÄ™ciu pracy  z reguÅ‚y majÄ… one Rys. 10 L = RL / (1,41*É)
mniejszą rezystancję ESR. Zamiast dwóch kondensatorów dołączo-
Tu muszę przyznać, że z cewkami sprawa nych do masy, można zastosować jeden dołą-
jest dziwna. Dostępne z
ródła podają, że prąd czony równolegle do głośnika i dodatkowo
maksymalny cewki filtru powinien być więk- dwa mniejsze kondensatory o pojemności
szy od szczytowej wartości prądu głośnika. około 0,1...02C zwierające przebieg taktują-
Według karty katalogowej w projekcie te- cy do masy według rysunku 13:
stowym w filtrze wyjÅ›ciowym majÄ… praco- É = 2Ä„f
wać cewki firmy Sumida o symbolu CDRH gdzie f to często-
127-330. Zadałem sobie trud i ściągnąłem tliwość granicz-
katalog tej firmy. Okazało się, że są to cewki na filtru, zazwy-
SMD o rozmiarach 12x12x8mm  patrz ry- czaj 24& 30kHz
sunek 9. Jak wskazuje katalog Sumidy (ry- AVT były tylko C = 1 /
sunek 10), cewka o indukcyjnoÅ›ci 33µH ma cewki o indukcyj- (1,41*RL*É)
prÄ…d maksymalny 3A, a rezystancja wynosi noÅ›ci 68µH. Musia- L = RL / Rys. 12
typowo 48m&! (max 64,8m&!). Tymczasem Å‚em usunąć pod- (1,41*É)
wzmacniacz (TDA8927) ma prÄ…d maksymal- stawkÄ™ mocujÄ…cÄ… i Zaleca siÄ™, by Rys. 13
ny 7,5A, więc przy większych mocach pro- odwinąć część zwo- Rys. 11 kondensatory fil-
ponowane cewki niechybnie nasycą się, co jów. Potem po tru wyjściowego
pogorszy tłumienie częstotliwości nośnej. sprawdzeniu pasma przenoszenia okazało miały napięcie no-
Ponadto przy prądach wyjściowych rzędu 5A się, że trzeba odwinąć więcej zwojów, niż minalne 2 razy
wartości skutecznej, w cewkach tych wy- wynikało z teoretycznych obliczeń. większe niż napię-
dzieli się ponad 1,5 wata mocy strat, przez co Warto podkreślić, iż przedstawiony model cia spodziewane
małe cewki będą się silnie grzały, co może jest ściśle wzorowany na projekcie z karty w układzie (prze-
dodatkowo pogorszyć ich parametry. katalogowej. Osoby, które chciałyby same pięcia, stany przejściowe). Wystarczająco do-
Ja w modelu zastosowałem radykalnie zaprojektować płytkę drukowaną, muszą bre są tu popularne kondensatory poliestrowe
większe cewki toroidalne. W magazynie wziąć pod uwagę, że oba układy scalone po- MKT.
winny być umieszczone jak najbliżej siebie, Cewki filtru wyjściowego powinny mieć
że trzeba przeanalizować obwody prądowe, stabilne właściwości w funkcji temperatury
Wykaz elementów
starannie zaplanować przebieg obwodów i częstotliwości. Dopuszczalne są cewki na
Rezystory
R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27k&! SMD masy i zasilania części  cyfrowej i  analo- rdzeniach toroidalnych, ale w miarę możli-
R4-R7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&! SMD
gowej oraz starannie odsprzęgać szyny zasi- wości zaleca się tu stabilniejsze rdzenie ze
R10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k&! SMD
lania. Warto zwrócić uwagę, jakie rozwiąza- szczeliną. Mają one większe pole rozprosze-
R11,R12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5,6&! SMD
R13,R14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5,6&! SMD
nia zaproponowali specjaliści Philipsa i po- nia od  toroidów i niekiedy trzeba je dodat-
R15,R16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22...24&! SMD
traktować je jako wzór, nie pomijając takich kowo ekranować. Cewki powinny mieć jak
R19,R20 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33k...39k&! SMD
 szczegółów , jak dławiki z perełek ferryto- najmniejszą rezystancję szeregową, bo rezy-
R24 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .200k...220k&! SMD
Kondensatory
wych w obwodach zasilania i dublowane stancja szeregowa pogarsza właściwości
C1-C7,C15,C17,C32,C33,C36-C39,C44 . . . . . . . .220nF SMD
kondensatory odsprzęgające. Zaleca się filtrujące i zmniejsza sprawność (większe
C8,C9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15nF...22nF SMD
zwarty montaż i możliwie małe wymiary straty w cewkach).
C10-C13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .560pF SMD
C14,C16,C24-C27 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470nF
płytki  preferowane są elementy SMD.
C18-C21,C28-C31 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1nF SMD
Podane na schemacie i w wykazie warto- Piotr Górecki
C22,C23 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .330pF SMD
ści elementów filtru wyjściowego (L2, L3,
C34,C35 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1500& 2200µF/35V
C40,C41 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/40V
C14, C16) sÄ… rozsÄ…dnym kompromisem dajÄ…-
C43 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .180pF SMD
cym wystarczające efekty zarówno przy ob-
Półprzewodniki
ciążeniu 4&!, jak i 8&!. Jeśli ktoś chce, może
D1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .dioda Zenera 5,6V
D2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .dioda Zenera 7,5V
zmienić wartości tych elementów. Precyzyj-
U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .TDA8927J
ne obliczenie czy zasymulowanie filtru wyj-
U2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .TDA8929T SMD
ściowego jest bardzo trudne ze względu na
Pozostałe
IN1,IN2 . . . . . . . . . . . . . . .pojedyncze gniazda cinch do druku
to, że głośnik nie jest obciążeniem czysto re-
J1,J2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .jumper
zystancyjnym i jego impedancja znaczÄ…co
L2,L4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33µH patrz tekst
zmienia się w funkcji częstotliwości. W
L5-L7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .koralik ferrytowy na przewodzie
OUT1,OUT2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ARK2
praktyce obliczajÄ…c elementy filtru, przyjmu-
S1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .przełącznik 3-pozycyjny
je się, iż obciążenie jest czystą rezystancją (i
Z1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ARK3
jest niezależne od częstotliwości). Dla pro-
stego filtru z rysunku 11 wartości elemen-
Płytka drukowana jest dostępna w sieci
d
j
d
w
tów oblicz się z prostych wzorów:
handlowej AVT jako kit szkolny AVT-2661.
A
j
k
s
A
2
É = 2Ä„f
Elektronika dla Wszystkich
17