Forum Czytelników
Forum Czytelników
Jonizator powietrza
Jonizator powietrza
Wielu z nas bardzo często czuje się zmęczo-
nymi, znużonymi i osłabionymi. Nikt jednak
nie zdaje sobie sprawy z tego, że powodem
tego stanu rzeczy może być nie najlepszy
skład powietrza, którym oddychamy. Braku-
je w nim jonów ujemnych lub liczba jonów
dodatnich przekracza liczbę jonów ujem- nia i upływności w obwodach wysokiego na- napięcia doprowadzonego z przetwornicy 
nych. Dla porównania podam, że stężenie jo- pięcia. To powoduje jonizację powietrza ale spływają elektrony, które jonizują powietrze.
nów ujemnych w mieszkaniach niektórych niestety jonami dodatnimi. Aby te niekorzy- Przetwornica zbudowana jest z generatora
miast spada do 25 w 1cm3, natomiast stne warunki zmienić, należy stosować opi- na układzie scalonym IC1 typu NE555. Jego
w górach w pobliżu wodospadów i rzek oraz sany niżej jonizator. częstotliwość zależy od rezystorów R1,R2
w dużych lasach powietrze zawiera od 700 Podobno dobre wyniki daje również joni- oraz pojemności kondensatora C2 i wynosi
do 3000 a nieraz do 15000 jonów ujemnych zowanie powietrza dla drobiu, królików, ok. 27kHz. Generator steruje kluczem tran-
w 1cm3. Miejscowości, w powietrzu których świń i innych zwierząt hodowlanych. Zwięk- zystorowym T1, który włącza i wyłącza
stałą przewagę nad jonami dodatnimi mają sza się zawartość tłuszczu w mleku, następu- uzwojenie pierwotne transformatora TR1.
jony ujemne, bardzo często nazywane są je większy przyrost tuszy, zmniejsza się Transformator użyty do budowy jonizatora to
uzdrowiskami. To tam jedziemy, by zaczerp- śmiertelność i choroby. typowy, produkowany i używany w przeno-
nąć świeżego powietrza i nabrać sił do dal- śnych odbiornikach TV typu JUNOST. Dzię-
szego miejskiego życia. Niestety nie zawsze Opis układu ki temu unikamy tak nielubianego przez nie-
możemy wyjechać w takie miejsca, dlatego Jonizator składa się z generatora a właściwie których początkujących elektroników mozol-
proponuję urządzenie zwane jonizatorem po- przetwornicy napięcia (rysunek 1), powiela- nego nawijania uzwojeń transformatora. Na
wietrza. Jonizator ten umożliwia nasycenie cza napięcia (rysunek 2) oraz ekranu z dużą schemacie podaję oryginalne numery uzwo-
powietrza jonami ujemnymi. liczbą igieł (rysunek 3). To właśnie z tych jeń transformatora wykorzystane do budowy
Dzięki dużej liczbie ujemnych jonów igieł  pod wpływem wysokiego, ujemnego jonizatora. Pozostałe wyprowadzenia są nie-
w powietrzu poprawia się samopoczucie psy- podłączone. W uzwojeniu wtórnym indukuje
chofizyczne, polepsza się skład krwi, nastę- się wysokie napięcie ok.
puje uspokojenie przebiegu oddychania. 1000V. Jonizatory z tak
Ujemna jonizacja powietrza wskazana jest małym napięciem nie
dla osób ze schorzeniami płuc i dróg odde- dają żadnego skutku.
chowych, układu krążenia i serca oraz dla Rzecz w tym, że do wła-
osób pracujących pod ziemią. Sprzyja też go- ściwego zjonizowania
jeniu się ran i oparzeń. Działanie powietrza powietrza i zapewnienia
zjonizowanego ujemnie jest zawsze korzyst- jonom niezbędnej ży-
ne i nie ma jakichkolwiek przeciwwskazań wotności konieczne jest
co do jego stosowania. Systematyczne wdy- doprowadzenie do ekra-
chanie powietrza o stężeniu ujemnych jonów nu znacznej mocy i na-
od 1000 do 10000 w 1cm3 zmniejsza znuże- Rys. 1 Schemat ideowy przetwornicy napięcia pięcia rzędu 20kV...25kV.
nie, skraca czas niezbędny na wypoczynek Dlatego, jak widać na
oraz znacznie zwiększa koncentrację uwagi Rys. 2 Schemat ideowy powielacza napięcia schemacie, do wyjścia
i sprawność pracy. Bardzo wskazane jest sto-
sowanie takiego jonizatora np. w pracow-
niach komputerowych i naszych pokojach,
gdzie pracuje komputer lub telewizor. Moni-
tory komputerowe, podobnie jak odbiorniki
telewizyjne, zawierają podzespoły wytwa-
rzające wysokie napięcie niezbędne do po-
prawnej pracy tych urządzeń. Z czasem
wskutek wilgoci lub kurzu następują iskrze-
Elektronika dla Wszystkich
54
Forum Czytelników
transformatora dołączony jest powielacz na- 120o i zlutowane nad środkiem ekranu. Do W górnej części obudowy montujemy
pięcia, który podwyższa to napięcie do ponad tego punktu doprowadzamy wysokie napię- uchwyt, służący do powieszenia jonizatora.
20000V. Dopiero tak duże napięcie doprowa- cie z powielacza. Transformator użyty do budowy przetworni-
dzone jest do ekranu z igłami. Ekran ten Wszystkie punkty lutownicze powinny być cy jest ciężki. Dlatego jonizator wisząc, tro-
podobny jest do nastroszonego jeża. tak wykonane aby nie miały żadnych ostrych chę się przechyla. By to zlikwidować należy
Działanie powielaczy było omawiane na zakończeń. Jedynymi ostrymi punktami joni- w przeciwnym rogu obudowy przymocować
łamach EdW, przypomnę, że w powielaczu zatora  ekranu mają być przylutowane igły. przeciwwagę. Wieszamy go ok. 2m nad
napięcia kolejne kondensatory ładowane są Jak widać, budowa ekranu jest dość pra- podłogą, uważając, by przewód od zasilacza
w takt zmian polaryzacji napięcia wejściowe- cochłonna i wymaga cierpliwości, ale od sta- był możliwie daleko od ekranu. Zasilanie
go. Dzięki odpowiedniemu ich połączeniu ranności wykonania tego elementu zależy wynosi 12V. Równie dobrze pracuje przy za-
poprzez diody, napięcia z tych kondensato- skuteczność pracy jonizatora. silaniu 13,8V (zasilacz od CB). Po włączeniu
rów sumują się, dając na wyjściu napięcie ty- zasilania powinniśmy usłyszeć ciche sycze-
le razy większe od wejściowego, ile jest tych Montaż i uruchomienie nie dobiegające z ekranu, co świadczy
kondensatorów. Jonizator zmontowany został na dwóch płyt- o działaniu jonizatora. Możemy też ostrożnie
kach. Na jednej umieszczony jest generator, zbliżyć rękę do ekranu na odległość
Jak zbudowany jest klucz tranzystorowy i transformator wysokie- 50...70mm, wtedy odczujemy chłód płynący
ekran? go napięcia. Na drugiej znajduje się powie- od niego. Jednak druga ręka nie powinna
Ekran składa się z okręgu o średnicy 40cm, zro- lacz napięcia. Opis montażu elementów na wtedy niczego dotykać. Należy sprawdzić,
bionego z drutu miedzianego o przekroju pierwszej płytce nie wymaga większych czy z powielacza nie występuje upływność
2,5mm2, do którego dolutowane są miedziane szczegółów. Pragnę jednak zwrócić uwagę na wysokiego napięcia do obudowy lub innych
druty o średnicy ok. 0,5 mm, które tworzą siat- sposób lutowania powielacza napięcia. Wszy- elementów. Po wyłączeniu zasilania nie wol-
kę z oczkami o wymiarach ok. 3 x 3cm. Siatka stkie wyprowadzenia elementów obcinamy no od razu dotykać ekranu. Muszą się rozła-
ta tworzy wypukłą część ekranu skierowaną bardzo blisko płytki. Ci, którzy potrafią, lutu- dować kondensatory powielacza. Można je
wdół. W miejscach skrzyżowania drutów przy- ją tak, by w punktach lutowania nie było żad- rozładować szybciej, dotykając wyjścia po-
lutowane są igły o średnicy 0,3...0,5mm i dłu- nych ostrych zakończeń z cyny oraz by nie wielacza lub ekranu przewodem dołączonym
gości ok. 35mm. Igły te powinny być jak naj- było widać ostrych wyprowadzeń elementów. do masy. W dolnej części obudowy można
bardziej ostre np. ze szpileczek krawieckich, Jednak polecam, żeby wszystkie krótko ob- zamontować diodę świecącą, która będzie
jednak każdą z nich trzeba wcześniej naostrzyć. cięte końcówki elementów zawinąć tak, by nas informowała o pracy jonizatora.
Do pierścienia doprowadza się trzy prze- przylegały do płytki i dopiero teraz je przylu- Jak wcześniej wspomniałem, powietrze
wody miedziane 0,8...1mm, rozstawione co tować. Po lutowaniu każdy punkt lutowniczy tak zjonizowane jest zawsze korzystne i nie
powinien być gładki bez ostrych zakończeń. ma żadnych przeciwwskazań co do jego sto-
Po sprawdzeniu poprawności montażu ko- sowania. Jonizator może być włączany okre-
niecznie trzeba zwrócić uwagę na kierunki sowo przez cały dzień, lub pracować non-
diod w powielaczu. PÅ‚ytkÄ™ drukowanÄ… powie- stop. Jednak minimalna, codzienna dawka jo-
lacza KONIECZNIE należy zabezpieczyć powło- nizacji dla przeciętnej wielkości mieszkania
ką izolacyjną np. Plastik 70 i to dwa razy. wynosi około 60-90 minut.
Można też zabezpieczyć stronę elementów. Podczas jonizacji należy znajdować się
Obydwie płytki umieściłem w obudowie w odległości 1-1,5m od ekranu. Należy do-
typu KM85, tak by odległość między nimi dać, że do jonizacji nadaje się powietrze peł-
była jak największa. Dodatkowo należy nowartościowe, tzn. o normalnym składzie.
zwrócić uwagę, aby płytka powielacza od Dlatego wentylacja mieszkań jest niezbędna.
strony wyjścia wysokiego napięcia była od- Oczywiście, że przebywanie przez krótki
dalona od obudowy i innych elementów moż- czas w takim zjonizowanym powietrzu nie
liwie jak najbardziej. Minimalna odległość to poprawi naszego samopoczucia od razu. Po-
25-30mm. Dlatego płytka ta zamocowana prawa może nastąpić dopiero po dłuższym
jest w połowie wysokości obudowy. Wyjście czasie. Więc do dzieła.
powielacza z kolczastym ekranem łączymy Jeszcze jedna bardzo ważna sprawa, UWA-
Rys. 3 Budowa ekranu
kablem w izolacji wysokonapięciowej. Prze- GA NA BARDZO WYSOKIE NAPI
CIE!
wód taki można zdobyć, odcinając kawałek
Fot. 1 Ekran
od uszkodzonego powielacza z odbiornika Marian Jarek
TV-kolor. Następnie przewód ten wypu-
szczamy przez otwór w spodzie obudowy na
odległość minimum 35mm. Na przewód
Wykaz elementów
w miejscu przejścia przez obudowę można
R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,4k&!
założyć dodatkową izolację, wykonaną z od-
R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6,8k&!
ciętej szyjki kapturka kończącego przewód R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k&!
C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470µF/25V
powielacza od TV. Dopiero tu do końca kabla
C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3,3nF
lutujemy ekran, uważając by miejsce lutowa-
C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47nF
nia było gładkie, bez ostrych zakończeń.
C4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1nF
Powtórzę jeszcze raz bo to ważne, WCA-
C5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF
A
YM JONIZATORZE JEDYNYMI I BARDZO
C6-C25 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1,5nF/3kV
OSTRYMI PUNKTAMI POWINNY BYĆ ZAKOC
- D1-D40 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4007
T1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BD911
CZENIA IGIEA
DOLUTOWANYCH DO EKRANU.
IC1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .NE555
POZOSTAA
E PUNKTY LUTOWNICZE POWINNY
Tr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .TBC - 904
BYĆ GA
ADKIE.
Elektronika dla Wszystkich
55