Konkurs
Na rysunku przedsta- lator jest ładowany przez alternator i ma na- dzie świecić zdecydowanie słabiej niż pozo-
wiony jest układ ze pięcie ok. 14,4V, świecą diody zielona i czer- stałe. Aby zlikwidować taką wadę, rezystor
wzmacniaczem opera- wona, a gdy napięcie jest za duże, świeci tyl- R1 można zastąpić z
ródłem prądowym.
cyjnym. ko dioda czerwona.
Jak zwykle zada- Przy napięciach większych niż ok.
nie konkursowe pole- 5,3V...5,5V dioda Zenera zaczyna przewo-
ga na rozszyfrowaniu dzić, więc zaświeca się stopniowo żółta dio-
da D2 sygnalizująca napięcie zbyt niskie.
Jak działa i do czego
Tranzystory T1, T2 są zatkane. Zwiększanie
służy taki układ?
napięcia spowoduje otwarcie jednego z tran-
Odpowiedzi, koniecznie oznaczone dopi- zystorów. Dzielniki R2, R3 oraz R4, R5 nale-
skiem Jak12, należy nadsyłać w terminie 45 ży tak dobrać, żeby przy zwiększaniu napię-
dni od ukazania się tego numeru EdW. Na- cia najpierw otworzył się tranzystor T1. Gdy
grodami w konkursie będą kity AVT lub zostanie on nasycony, prąd popłynie przez
książki. D1, D4, T1, a dioda D2 zgaśnie. Zielona dio-
da pokaże, iż napięcie jest prawidłowe. Przy
Rozwiązanie zadania
dalszym zwiększaniu napięcia otworzy się
T2. Wtedy prąd popłynie przez czerwoną W oryginalnym układzie wystąpi też zjawi-
z EdW 8/2003
diodę D3. Nasycenie tranzystora T2 spowo- sko płynnego zaświecania i gaśnięcia sąsie-
duje, że choć tranzystor T1 będzie otwarty, dnich diod. Może to nawet być zaletą.
dioda zielona zgaśnie. Teoretycznie układ W przypadku, gdyby wymagane były jak
powinien działać także bez diody D4, której najostrzejsze progi, należy zastosować dwie
zadaniem jest tylko zwiększyć napięcie wy- dodatkowe diody Zenera i radykalnie zmniej-
magane do zaświecenia zielonej diody D1 - szyć wartość R2 i R4. Zmodyfikowany sche-
diody zielone mają napięcie przewodzenia mat pokazany jest na rysunku powyżej.
wyższe niż czerwone. W praktyce dioda D4 Praktycznie wszystkie nadesłane odpo-
może okazać się niezbędna ze względu na to, wiedzi były poprawne  stwierdziliście, że
że niektóre diody czerwone mają napięcie jest to wskaz
nik napięcia. W niektórych od-
przewodzenia około 2V, czyli niewiele mniej powiedziach pojawiły się jednak błędne
niż zielone i żółte. wnioski, na przykład, że jest to tester baterii
Przedstawiony układ z dwoma tranzystorami Słusznie zauważyliście, iż przy wzroście 4,5V, że wskaz
nik zadziała przy napięciu
i trzema diodami LED to monitor napięcia. napięcia wejściowego U napięcie na zespole 1,2V, że dioda żółta świeci ciągle albo że przy
Zależnie od doboru rezystorów R2...R5 uzy- diod maleje i kolejno zaświecają się diody dużym napięciu zaświecą wszystkie diody.
skuje się różne progi zaświecania poszcze- żółta, zielona i czerwona. Oznacza to jedno- Kilku uczestników słusznie stwierdziło,
gólnych diod. Układ może służyć jako wska- cześnie, iż ze wzrostem napięcia U wzrasta że  od biedy może to być też prymitywny
z
nik napięcia na akumulatorze samochodo- napięcie na rezystorze R1, a tym samym prąd układ wskaz
nika wysterowania kolumn lub
wym 12V - gdy napięcie jest za małe, świeci płynący przez diody. Wynikającą stąd wadą miniiluminofonii. Nagrody otrzymują: Zbi-
dioda żółta D2, gdy jest prawidłowe, świeci tego interesującego, ale prostego układu jest gniew Słodownik - Elbląg, Marcin Niemiec
zielona dioda D1. Gdy podczas jazdy akumu- niejednakowa jasność diod  dioda żółta bę- - Radom, Jacek Zawada - Kliszyno.
Elektronika dla Wszystkich
12