„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Barbara Różańska

Cechowanie, pakowanie, przechowywanie oraz transport
obuwia 744[02].Z5.04

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Barbara Jaśkiewicz
mgr inż. Ewa Jasińska



Opracowanie redakcyjne:
mgr Barbara Różańska



Konsultacja:
dr inż. Jacek Przepiórka












Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 744[02].Z5.04
„Cechowanie, pakowanie, przechowywanie oraz transport obuwia”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu obuwnik.




















Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Materiał nauczania

7

4.1. Zasady cechowania (znakowania) obuwia

7

4.1.1. Materiał nauczania

7

4.1.2. Pytania sprawdzające

12

4.1.3. Ćwiczenia

13

4.1.4. Sprawdzian postępów

14

4.2. Pakowanie obuwia

15

4.2.1. Materiał nauczania

15

4.2.2. Pytania sprawdzające

16

4.2.3. Ćwiczenia

17

4.2.4. Sprawdzian postępów

18

4.3. Magazynowanie i transport obuwia

19

4.3.1. Materiał nauczania

19

4.3.2. Pytania sprawdzające

20

4.3.3. Ćwiczenia

21

4.3.4. Sprawdzian postępów

22

5. Sprawdzian osiągnięć

23

6. Literatura

28

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy i kształtowaniu umiejętności

dotyczących cechowania, pakowania, przechowywania i transportu obuwia.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

– materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów

kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

– zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,
– ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

– sprawdzian postępów,
– sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie

materiału całej jednostki modułowej,

– literaturę uzupełniającą.

Jednostka modułowa „Cechowanie, pakowanie, przechowywanie oraz transport obuwia”,

z której treścią teraz się zapoznasz stanowi jeden z elementów modułu 744[02].Z5
„Technologia montażu i wykończania obuwia”, którego struktura jest zilustrowana na stronie 4.


Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych wynikających z rodzaju
wykonywanych prac. Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

744[02].Z5

Technologia montażu

i wykończania obuwia

744[02].Z5.01

Ustalanie technik montażu

obuwia

744[02].Z5.02

Łączenie wierzchu ze spodem

obuwia

744[02].Z5.03

Wykończanie oraz ocena

jakości obuwia gotowego

744[02].Z5.04

Cechowanie, pakowanie,

przechowywanie oraz

transport obuwia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,

–

udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy,

–

charakteryzować składowe części obuwia,

–

charakteryzować podstawowe rodzaje obuwia oraz typy cholewek,

–

klasyfikować obuwie według rozwiązań konstrukcyjnych i materiałowych,

–

sporządzać szkice elementów, półproduktów i typów obuwia,

–

odczytywać rysunki wykonawcze elementów, półproduktów i wyrobów obuwniczych.

–

charakteryzować materiały podstawowe i pomocnicze stosowane w produkcji obuwia,

–

określać wymagania techniczne i przetwórcze dla skór, tworzyw skóropodobnych
i materiałów włókienniczych na cholewki,

–

określać wymagania techniczne i przetwórcze dla skór i innych materiałów na spody
obuwia,

–

określać parametry techniczne materiałów pomocniczych stosowanych w produkcji
obuwia,

–

klasyfikować wady materiałów jako dopuszczalne i niedopuszczalne,

–

dobierać materiały podstawowe i pomocnicze, półprodukty oraz środki wykończalnicze
odpowiednio do konstrukcji, typu, przeznaczenia i techniki wytwarzania obuwia,

–

oceniać jakość materiałów obuwniczych,

–

oceniać jakość półproduktów i wyrobów,

–

sporządzać kalkulację kosztów wytwarzania obuwia,

–

dobierać, użytkować i konserwować maszyny i urządzenia obuwnicze we wszystkich
fazach procesu technologicznego,

–

dokonywać rozkroju materiałów obuwniczych,

–

dokonywać obróbki elementów i półproduktów obuwia,

–

charakteryzować i stosować techniki łączenia elementów wierzchów obuwia,

–

przygotować elementy do montażu cholewek,

–

dokonywać montażu i wykończania cholewek,

–

ustalać techniki montażu wierzchów ze spodami obuwia,

–

dokonywać wykończania i oceny jakości obuwia gotowego,

–

odczytywać oraz sporządzać opisy technologiczne,

–

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3 CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

określić zasady cechowania gotowego obuwia,

–

zapakować obuwie zgodnie z obowiązującymi zasadami i wymaganiami odbiorcy,

–

określić zasady magazynowania, przechowywania wyrobów obuwniczych,

–

określić zasady transportu wyrobów obuwniczych,

–

określić wymagania techniczne dla pomieszczeń i urządzeń do magazynowania
i przechowywania obuwia,

–

scharakteryzować urządzenia do transportu obuwia gotowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Zasady cechowania (znakowania) obuwia

4.1.1. Materiał nauczania

Cechowanie, a właściwie znakowanie obuwia jest stosowane od dość dawna. Można

powiedzieć, że z chwilą podjęcia produkcji obuwia dla anonimowego odbiorcy. Było to
koniecznością ze względu na potrzebę rozpoznania wielkości obuwia. W początkowym
okresie znakowano głównie elementy spodowe. Dopiero później zaczęto wprowadzać
znakowanie wierzchów. Aktualnie stosuje się wiele sposobów oznaczania obuwia, jednakże
są podejmowane działania, w kierunku ich normalizacji. Przynajmniej w określonych
obszarach gospodarczych i geograficznych. Również takie działania podjęto w Europie.
W Paryżu 14.09.1976 roku odbyło się posiedzenie, na którym producenci obuwia
i organizacje handlowe postanowiły wprowadzić oznakowanie materiałów wierzchnich
i podszewkowych. Postanowienie to miało obowiązywać wszystkie kraje EWG.
Postanowiono, że skóra będzie oznaczona symbolem stylizowanej skóry, zaś materiały
syntetyczne będą oznaczone gwiazdką [9, s.26]. W 20 lat później, w roku 1996 Europejska
Komisja do spraw Znakowania Obuwia ponownie podjęła udaną próbę zmodyfikowania
metodyki oznaczeń. Według przyjętego prawa, obuwie przeznaczone do obrotu w Unii
Europejskiej i dostarczane do sklepu po 23.03.1996 roku, winno mieć oznaczony skład
surowcowy za pomocą piktogramu albo słownie.

W Polsce, podobnie jak w innych krajach stosowano kilka systemów znakowania

obuwia. Przed wejściem Polski do Unii Europejskiej obowiązywał w kraju system
znakowania oparty na Kodzie Towarowo Materiałowym (KTM), któremu towarzyszyła
norma PN-86/O-91013 Obuwie. Znakowanie. Kod Towarowo Materiałowy zawierał zbiór
symboli identyfikujących towary występujące w obrocie lub materiały występujące
w ewidencji, obowiązujące jednolicie w kontaktach pomiędzy dostawcami i odbiorcami,
korespondencji oraz dokumentach obrotu towarowego. Podstawą KTM było II wydanie
Systematycznego Wykazu Wyrobów (SWW) obowiązującego od 1 stycznia 1976r.

W symbolu KTM dla obuwia (z wyjątkiem gumowego) wyróżniono dwie części:

−

klasyfikacyjną składającą się z siedmiu wyróżników,

−

identyfikacyjną składającą się z pięciu wyróżników.

Na miejscu 13 za częścią klasyfikacyjną i identyfikacyjną (7÷5 wyróżników) umieszczono
liczbę kontrolną wzoru obuwia.

W części klasyfikacyjnej kolejne wyróżniki oznaczały:

−

1 – resort (Ministerstwo),

−

2 – gałąź przemysłu (przemysł skórzany),

−

3 – branżę (obuwie bez gumowego),

−

4 – podbranżę (rodzaj obuwia),

−

5 – sezonowość obuwia,

−

6 – grupę wielkościową,

−

7 – typ obuwia.

W części identyfikacyjnej zarezerwowano 5 wyrazów na określenie wzoru obuwia.

Przedziały numerów wzorów dla zakładów obuwia przekazywane były centralnie przez
Centralne Laboratorium Przemysłu Obuwniczego w Krakowie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

W zakresie stosowania KTM i cechowania obuwia wydano wiele instrukcji i zaleceń. Kod

ten był komentowany w wielu książkach i podręcznikach [1, s.84], [2, s.59], [3, s.52] oraz
w normie PN-86/O-91013 Obuwie. Znakowanie.

Obecnie towary znajdujące się na rynku powinny być oznaczone cechami istotnymi dla

konsumenta, a jednocześnie ułatwiać zakup. Są to przede wszystkim informacje dotyczące
producenta i podstawowych cech towaru. Centralne Laboratorium Przemysłu Obuwniczego
w Krakowie od lat zajmujące się problematyką związaną ze znakowaniem obuwia i na
bieżąco śledzi zmiany i wymagania w tym zakresie, zarówno w kraju jak i za granicą.
W chwili wejścia w życie Dyrektywy UE 94/11/EC z 1994 roku w sprawie znakowania
materiałów użytych do produkcji obuwia CLPO opracowało projekt znowelizowanej normy
dotyczącej znakowania obuwia, który uwzględniał treść dyrektywy. Norma ta dostosowuje
wymagania krajowe w zakresie znakowania materiałów użytych w produkcji obuwia do
wymagań, jakie stosuje Unia Europejska. Projekt ten został zatwierdzony przez
Normalizacyjną Komisję Problemową do spraw Skóry i Obuwia nr 20 przy Polskim
Komitecie Normalizacyjnym w Łodzi.

Od 1 kwietnia 1999 roku norma stała się oficjalnym dokumentem informującym

o zasadach znakowania obuwia i oznaczona jako PN-O-91013; zastąpiła ona starą normę
z roku 1986. W nowej normie wprowadzono istotne zmiany wynikające z Dyrektywy Unijnej
i zapowiedzianym wejściem Polski do Unii Europejskiej. Zmiany te polegają w głównej
mierze na:

−

wprowadzeniu części postanowień Dyrektywy Unii Europejskiej 94/11/EC i aktualnych

przepisów krajowych;

−

objęciu postanowieniami normy także obuwia gumowego;

−

wycofaniu oznaczenia: znaku kontroli jakości, obwodu cholewy, liczby kontrolnej według

KTM, symbolu SWW i znaku pakującego.
W normie podano wymagania dotyczące znakowania wszelkiego rodzaju obuwia i jego

opakowań, niezależnie od źródła jego pochodzenia. Norma nie dotyczy obuwia ochronnego
i bezpiecznego oraz obuwia sportowego.

Powstanie norm przedmiotowych dotyczących znakowania, pakowania i magazynowania

obuwia było odpowiedzią na wymagania i oczekiwania stawiane przez rozwijający się
przemysł obuwniczy. Sformułowanie gotowych przepisów w Polsce podyktowane było
pośrednio przez kraje Unii Europejskiej, w których tego rodzaju wymagania zaczęły
funkcjonować nieco wcześniej.

Znakowanie obuwia według norm obowiązujących w Polsce odbywa się poprzez

umieszczenie na obuwiu i na opakowaniach (indywidualnych i zbiorczych) specjalne do tego
celu przystosowanych znaków, które mają określać cechy handlowe i użytkowe obuwia.
Znaki te mogą być cyfrowe, literowe lub innego rodzaju. Powinny być wykonane poprzez
wytłaczanie, ale możliwe jest także stosowanie innych metod, takich jak, nadruk. Ważne jest,
aby były one trwałe, estetyczne i czytelne. Nie mogą się wycierać, brudzić oraz naturalnie nie
mogą wywoływać uszkodzeń obuwia. Wysokość znaków jest w zasadzie dowolna, lecz nie
mogą być mniejsze niż 3 mm. Wszelkiego rodzaju etykiety, tasiemki i inne elementy muszą
być trwale przymocowane do obuwia czy też opakowania, tak by nie odrywały się, na
przykład w trakcie pakowania lub transportu. Możliwe jest stosowanie etykiet
samoprzylepnych. Znakowanie jest konieczne do jednoznacznego rozpoznania rodzaju
obuwia i materiału z jakiego jest ono wykonane. Ma ono zastosowanie zarówno w produkcji,
obrocie hurtowym, jak i detalicznym, w bezpośrednim kontakcie z konsumentem. Stworzenie
przepisów określających zasady oznaczania było konieczne, choćby ze względu na oszustwa,
jakie niejednokrotnie miały miejsce. Nieuczciwi producenci wykorzystywali lukę w prawie
i niewiedzę klientów sprzedając towary wykonane z gorszych materiałów w cenie obuwia
wykonywanego z droższych materiałów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Rozróżnianie materiałów w procesie znakowania

Wiadomo jest, że obuwie znajdujące się w chwili obecnej na rynku wyprodukowano

z różnorodnych materiałów. Nie każdy producent stosuje najdroższy i najlepszy materiał, taki
jak skóra naturalna. Jest to oczywiście uzależnione od potrzeb rynku, który jak wiadomo nie
jest zbyt chłonny, a konsumenci nie przeznaczają na obuwie zbyt wiele zasobów pieniężnych.
Pojawienie się na rynku materiałów zastępujących skórę doskonale rozwiązało problem, ceny
przez jej obniżenie, jak również trudności w zdobyciu dobrej gatunkowo skóry.

Duża różnorodność stosowanych materiałów obuwniczych ułatwia ich dobór przez

producentów, ale dla użytkowników obuwia jest duże utrudnienie w rozpoznaniu materiałów,
z jakich obuwie wytworzono. Celowym jest zatem przybliżenie problematyki znakowania
i sposobu rozpoznawania materiałów przy zakupie obuwia.

Rozróżniamy cztery grupy rodzajowe materiałów stosowanych na wierzchy obuwia. Jest

to przede wszystkim skóra naturalna występująca w wielu odmianach, w zależności od
sposobu wyprawienia i wykończenia, charakteryzująca się tym, że jest uodporniona na
procesy gnilne poprzez garbowanie. Kolejnym materiałem jest skóra kryta. Jest to skóra,
której powierzchnia została wykończona powłoką o grubości większej niż 0,15 mm
i równocześnie nie jest to grubość większa niż 1/3 całkowitej grubości skóry. Następnym
materiałem używanym do produkcji wierzchów obuwia jest materiał włókienniczy, nazywany
potocznie jako tekstylny. Jest to materiał wykonany z włókien splecionych w postaci tkanin,
dzianin lub włóknin. Mogą one być sztuczne, jak również naturalne, splecione w różnoraki
sposób. Ostatnim oznaczeniem jakie można spotkać na obuwiu jest tak zwany inny materiał.
Są to wszelkiego rodzaju tworzywa sztuczne i inne materiały nie podlegające wyżej
wymienionym definicjom.

Na spody (podeszwy) obuwia, podobnie jak w poprzednich systemach znakowania

stosuje się i wyróżnia dwie grupy rodzajowe, do których zaliczamy skórę twardą i grupę
pozostałych materiałów oznaczonych jako „inne”.
Rodzaje znaków

Obowiązująca obecnie norma PN-O-91013 Obuwie. Znakowanie:1999 przewiduje

dwanaście znaków, które są zilustrowane w tabeli 1. Niezależnie od określenia rodzaju znaku,
w tabeli wskazano także miejsca, w których znaki te należy umiejscawiać.

Tabela 1 Rodzaje znaków stosowanych przy cechowaniu obuwia i jego opakowaniach oraz miejscach ich

występowania według normy PN-O-91013:1999

Występowanie znaku

Lp.

Rodzaj znaku

na obuwiu

na opakowaniu

jednostkowym

na opakowaniu

zbiorczym

1

2

3

4

5

1

Nazwa lub znak firmowy producenta (lub

dostawcy)

X

1)

X

X

2

Pełna nazwa i adres producenta (lub dostawcy)

X

X

3

Długość i ewentualnie tęgość lub szerokość

X

1)

X

X

4

Materiały użyte do wykonania wierzchu,

podszewki i elementów spodu stykających się ze

stopą oraz podeszwy

X

5

Symbol wzoru

X

1)

X

X

6

Oznaczenie gatunku

2)

X

X

X

7

Znak jakości lub inny znak (jeżeli obuwie taki

ma)

X

X

X

8

Kolor wierzchu

X

X

9

Liczba zapakowanych par lub sortyment

wielkościowy

X

10

Miesiąc i rok produkcji

X

X

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

11

Informacje dotyczące warunków użytkowania

i konserwacji

X

12

Cena detaliczna

X

3)

1)

Znak występuje na obu półparach

2)

Brak znaku oznaczenia gatunku jest równoznaczny z tym, że obuwie jest wyprodukowane w gatunku 1.

3)

Cenę oznacza podmiot gospodarczy prowadzący detaliczny obrót handlowy.

Niezależnie od znaków zawartych w tabeli 1, na obuwiu i jego opakowaniach dopuszcza

się umieszczanie innych dodatkowych znaków według uznania producenta lub dystrybutora
(dostawcy). W wielu firmach, w dalszym ciągu stosuje się znaki i symbole wynikające
z KTM, które są używane w wielu dokumentach obrotu towarowego. Informacje o symbolach
przekazują dostawcy. Znaki wynikające z KTM są szczególnie przydatne przy
elektronicznym przetwarzaniu danych.

Zasady znakowania

Znając rodzaje znaków oraz miejsce ich występowania na obuwiu, opakowaniach

jednostkowych i zbiorczych należy określić zasady przedstawiania znaków, które omówimy
w kolejności wynikającej z Tabeli 1:

−

nazwa lub znak firmowy producenta (lub dostawcy) – podaje się według
zatwierdzonego oficjalnie wzoru;

−

pełna nazwa i adres producenta (lub dostawcy) – podaje się słownie;

−

długość i ewentualnie tęgość lub szerokość w przedstopiu – podaje się według PN-
87/0-91010 lub według normy ISO 9407:1991;

−

materiały użyte do wykonania wierzchu, podszewki i elementów spodu stykających
się ze stopą oraz podeszwy – podaje się, stosując piktogramy lub oznaczenia opisowe
zilustrowane na rys.1;

−

symbol wzoru – oznacza się cyframi lub literami;

−

oznaczenie gatunku – wykonuje

się

pieczątką

sporządzoną

według

wzoru

zamieszczonego na rys.2. Oznaczenie gatunku pierwszego nie jest obligatoryjne, czyli
obuwie bez znaku jest zaliczane do gatunku I.

−

znak jakości lub inny znak – (jeżeli taki znak ma obuwie) podaje się według
zatwierdzonego wzoru;

−

kolor wierzchu – podaje się słownie, poprzez określenie zasadniczego koloru wierzchu
cholewki;

−

liczbę zapakowanych par i sortyment wielkościowy, czyli ilość par w poszczególnych
numerach długości obuwia oznacza się cyframi;

−

miesiąc i rok produkcji zaznacza się dwiema cyframi miesiąca i dwiema cyframi roku
rozdzielonymi ukośną kreską;

−

informację dotyczącą warunków użytkowania i konserwacji obuwia – podaje się
opisowo na etykiecie połączonej trwale z obuwiem;

−

cenę detaliczną – oznacza się cyframi i skrótem zł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Oznaczenie elementu obuwia

Oznaczenie materiału, z którego wykonano element

obuwia

piktogram

opisowo

piktogram

opisowo

Wierzch

Skóra

Podszewka wraz
z elementem spodu
stykającego się ze stopą

Skóra pokryta

Podeszwa

Materiał tekstylny

Inny materiał

Rys. 1. Sposoby oznaczania elementów obuwia i materiałów, z którego są wykonane przy użyciu piktogramów

i opisowo według normy PN-0-91013:1999

Rys. 2. Wzory pieczątek do oznaczania gatunków według PN-0-91013:1999 Obuwie-Znakowanie

Zaleca się umieszczanie znaków zawartych w tabeli 1 na podeszwie w części śródstopia,

na wyściółce w części pięty, wewnątrz obuwia przy górnej krawędzi obłożyn lub w innych
miejscach widocznych dla kupującego obuwie (konsumenta). Natomiast znaki na opakowaniu
zbiorczym należy umieszczać w lewym górnym rogu ścianki czołowej opakowania.

Jeżeli z przyczyn błędnego oznakowania obuwia lub opakowania zajdzie potrzeba jego

anulowania to zabiegu tego należy dokonać znormalizowanym znakiem w kształcie
spłaszczonej litery X, którym przekreślamy znaki niewłaściwe i obok umieszczamy znaki
właściwe dla cechowanej pary obuwia.

Producenci wyróżniający się produkcją obuwia najwyższej jakości mają możliwość

zaakcentowania tego poprzez oznaczenie obuwia znakami specjalnymi. Są one nadawane
indywidualnie. Istnieje znak specjalny charakteryzujący wysokiej jakości obuwie dziecięce.
Jest to znak „Zdrowej Stopy”, będący wyróżnikiem bardzo dobrego obuwia,
zabezpieczającego prawidłowy rozwój stopy dziecka, która jest niezwykle wrażliwa
z powodu szybkiego rozwoju i podatności na deformacje powstające podczas użytkowania
nieprawidłowego obuwia. Ważne jest, aby jak największa liczba producentów podjęła się
produkcji obuwia o konstrukcji odpowiadającej wymaganiom, jakie stawiają delikatne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

i wrażliwe stopy dziecka. Obuwie oznaczone znakiem „Zdrowa Stopa” musi być wykonane
prawidłowo pod względem konstrukcyjnym, technologicznym i materiałowym. Nieodzowne
jest także, aby było ono estetyczne i starannie wykonane. Znak „Zdrowa Stopa” jest
przyznawany obuwiu dla dzieci do lat 15 według normy PN-87/O-91010 Obuwie. Wielkości.
Z przedziału wiekowego wynika, że jest to obuwie, które wytwarza się w grupach
wielkościowych od 1 do 16. prawo do stosowania znaku „Zdrowa Stopa” przyznaje Komisja
Specjalistów do spraw Obuwia Dziecięcego działająca przy Centralnym Laboratorium
Przemysłu Obuwniczego w Krakowie potwierdzając swoją decyzję świadectwem. Ocena
obuwia jest dokonywana poprzez ortopedę, antropologa, konstruktora obuwia, technologa jak
również materiałoznawcę. Zaangażowanie w ten proces tak wielu specjalistów zapewnia
doskonałą i pewną ocenę, ale także to, że tylko najlepsze obuwie będzie mogło szczycić się
tym prestiżowmym znakiem. Obuwie przedstawione do oznaczenia znakiem „Zdrowa Stopa”
powinno odpowidać wymaganiom zawartym w normie PN-O-91015 Obuwie dla dzieci do lat
15, a więc wymaganiom konstrukcyjnym kopyt i obuwia, wymaganiom materiałowym
(projekt normy) oraz spełniać kryteria, którymi kieruje się Komisja przyznająca znak.
Podstawowym kryterium jest kształt kopyta, a ponadto ocenia się prawidłowość konstrukcji,
technologii, zastosowanych materiałów oraz estetykę i staranność wykonania. O przyznanie
owego znaku mogą ubiegać się nie tylko krajowi producenci obuwia, ale także importerzy
obuwia z innych krajów. Prawo oznaczania znakiem „Zdrowa Stopa” nie daje wprawdzie
bezpośrednich korzyści finansowych, ale z pewnością służy producentom do promowania
swoich wyrobów, a dla rodziców dzieci stanowi informację, że obuwie z tym znakiem jest
dostosowane do wymagań stóp dzieci. Pośrednią korzyścią materialną, jaką może przynieść
producentom oznaczanie swych produktów tym znakiem jest zwiększony popyt na obuwie
z tym znakiem, co wiąże się niewątpliwie z większymi dochodami. Pierwszym krokiem,
który należy wykonać, aby otrzymać zezwolenie używania znaku „Zdrowa Stopa” jest
dostarczenie do CLPO określonych modeli obuwia i dokumentów [8]:

−

jedną parę obuwia oznaczonego zgodnie z normą PN-O91013 Obuwie. Znakowanie,

−

jedną sztukę kopyta, na którym wykonano wzór,

−

atesty higieniczne materiałów zastosowanych na wierzchy i wyściółki obuwia,

−

skrócony opis technologiczny obuwia,

−

pismo zlecające wykonanie oceny,

−

upoważnienie do wystawiania faktur bez podpisu producenta (w przypadku gdy producent

pierwszy raz korzysta z usług CLPO).

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Według jakich dokumentów dokonuje się znakowania obuwia?
2. Czym charakteryzuje się struktura KTM?
3. Jaki dokument stanowił podstawę do zmiany zasad znakowania obuwia w Polsce?
4. Kto przygotował i zatwierdził nową normę dotyczącą znakowania obuwia w Polsce?
5. Od kiedy obowiązuje nowa norma dotycząca znakowania obuwia w Polsce?
6. Jakie grupy rodzajowe materiałów należy uwzględnić przy znakowaniu obuwia?
7. Ile znaków przewidziano w PN-O-91013 Obuwie. Znakowanie?
8. Jakie znaki i w których miejscach umieszcza się je na obuwiu, opakowaniach

jednostkowych i zbiorczych?

9. Czy poza znakami zawartymi w normie można stosować inne znaki, a jeżeli tak to jakie?
10. Jakie obowiązują zasady przy znakowaniu obuwia według nowej normy?
11. W jaki sposób oznacza się rodzaje materiałów zastosowane w obuwiu?
12. W jaki sposób oznacza się gatunki obuwia?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

13. W jaki sposób unieważnia się mylnie wykonane oznaczenie na obuwiu?
14. Kto i na jakich zasadach udziela znaku „Zdrowa Stopa”?
15. Jakie należy złożyć dokumenty przy ubieganiu się o nadanie znaku „Zdrowa Stopa”?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oznacz w tabeli zawierającej nazwy znaków, miejsce ich występowania na obuwiu,

opakowaniu jednostkowym i zbiorczym według zasad wyszczególnionych w normie PN-O-91013
Obuwie. Znakowanie:1999

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeanalizować polecenie zawarte w treści ćwiczenia,
2) zanalizować otrzymaną tabelę z wypisanymi rodzajami znaków,
3) zaznaczyć w odpowiednich kolumnach, znakiem X, miejsca występowania znaku

(obuwie, opakowanie jednostkowe, opakowanie zbiorcze),

4) dokonać samooceny wykonanego ćwiczenia,
5) zaprezentować wykonaną pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

oznakowane obuwie, opakowania jednostkowe i zbiorcze,

−

tabela z wyszczególnionymi rodzajami znaków i trzema kolumnami, w których będą
oznaczane miejsca występowania znaku,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj zamieszczone na planszy piktogramy oznaczające rodzaje materiałów

obuwniczych i opisz sposoby ich stosowania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy poleceń zawartych w treści ćwiczenia,
2) przeanalizować piktogramy zilustrowane na planszy,
3) rozpoznać pojedyncze piktogramy i określić ich przeznaczenie,
4) scharakteryzować piktogramy zamieszczone na planszy i wskazać sposoby ich

stosowania,

5) zaprezentować wykonaną pracę,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansza ilustrująca piktogramy stosowane przy oznaczaniu rodzaju materiałów cholewki
i spodu obuwia,

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

nazwać dokument stanowiący podstawę do zmiany normy dotyczącej

znakowania obuwia w Polsce?





2)

odczytać skrót KTM i określić czego on dotyczy?

 

3)

wskazać instytucję, która opracowała projekt nowej normy dotyczącej

znakowania obuwia w Polsce?





4)

podać datę, od której obowiązuje nowa norma dotycząca znakowania
obuwia w Polsce?





5)

wymienić grupy rodzajowe materiałów obuwniczych oznaczane przy

użyciu piktogramów?





6)

wskazać liczbę znaków zamieszczanych na obuwiu oraz opakowaniach
jednostkowych i zbiorczych według obowiązującej normy?





7)

określić miejsca, w których umieszcza się znaki na obuwiu
i opakowaniach?





8)

scharakteryzować sposoby redagowania i umieszczania znaków na

obuwiu i opakowaniu?





9)

opisać sposób oznaczania gatunków obuwia?

 

10) wskazać sposób anulowania pomyłkowo dokonanego oznaczenia

gatunku obuwia?





11) wyjaśnić możliwość stosowania dodatkowych oznaczeń obuwia, nie

wymienionych w normie?





12) zdefiniować znak „Zdrowa Stopa” i wskazać instytucję, która taki znak

przyznaje?





13) wymienić dokumenty, które należy złożyć przy ubieganiu się

o przyznanie znaku „Zdrowa Stopa”?





14) rozpoznać znaki i piktogramy umieszczone na obuwiu i opakowaniach?

 

15) ocechować obuwie i opakowania przy użyciu znaków i piktogramów?

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

4.2. Pakowanie obuwia

4.2.1. Materiał nauczania

Obowiązujące w tej chwili przepisy określają także rodzaje opakowań i sposoby

pakowania obuwia, jednak w tym temacie pozostawiona jest spora dowolność. Wynika ona
z indywidualnych uzgodnień, jakie mogą zostać poczynione pomiędzy dostawcą a odbiorcą,
jak i wymagań stawianych przez modę.
Rodzaje opakowań

W zasadzie wybór i zastosowanie odpowiednich rodzajów opakowań jest to kwestia,

która występuje w normach w postaci zaleceń, a nie nakazu. Są w niej zawarte informacje
najpotrzebniejsze, ale pozostawiające swobodę wyboru. Zalecane opakowania na obuwie
powinny występować w postaci pudełek lub toreb z folii polietylenowej. Najważniejszą
zasadą jest to, aby każda para obuwia była zapakowana w oddzielne opakowanie
jednostkowe. Jest to ważne z punktu widzenia ochrony obuwia przed uszkodzeniami
mogącymi wystąpić podczas transportu. Wymiary opakowań jednostkowych powinny być
dobrane do typu obuwia tak, aby uniknąć jego zniszczenia. Opakowania nie powinny być
zbyt duże, gdyż jest to nieekonomiczne, jak i zbyt małe, aby nie występowały załamania na
obuwiu. Szczegółowe zalecenia odnośnie stosowania opakowań jednostkowych są zawarte
w normach. Opakowania winny być estetyczne i praktyczne. W zależności od potrzeb mogą
być stosowane w różnych kolorach. Mniej dowolności jest przy opracowywaniu opakowań
zbiorczych, które są poddawane różnym badaniom wytrzymałościowym. Wielkość ich
z pewnością będzie uzależniona od wzoru, jaki jest pakowany i od wielkości opakowań
jednostkowych. Opakowania zbiorcze są z zasady wykonywane z tektury kilkuwarstwowej,
aby zapewnić im jak największą wytrzymałość. Wszelkiego rodzaju szczegółowe zalecenia
odnośnie materiału i rozmiarów opakowań zbiorczych obejmuje norma. Opakowania zbiorcze
poddaje się kilku testom wytrzymałościowym. Są to:

−

odporność wypełnionego pudła na odkształcenie przy statycznym obciążeniu,

−

wytrzymałość pudła na zderzenie przy zsuwaniu z równi pochyłej,

−

wytrzymałość płaszczyzny dna pudła na uderzenie przy swobodnym spadku.

Wszystkie te próby pudło powinno przejść pozytywnie, wówczas wiadomo, że nie

ulegnie uszkodzeniu podczas transportu czy rozładunku, co mogłoby w rezultacie prowadzić
do uszkodzenia zapakowanego obuwia. Każde opakowanie zbiorcze musi być zamknięte
i zabezpieczone. Najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie taśmy samoprzylepnej
z tkaniny, tworzywa sztucznego lub zwykłej papierowej. Każde opakowanie jednostkowe
i zbiorcze musi być oznakowane zgodnie z zasadami zawartymi w normie przedmiotowej
a opisanymi wcześniej przy okazji omawiania zasad znakowania obuwia. Można do tego celu
wykorzystać etykiety naklejane na opakowanie lub gdy obuwie pakowane jest w folię,
zastosować etykiety umieszczone wewnątrz torby. Etykieta powinna być naklejona na
czołowej ściance opakowania jednostkowego oraz w lewym górnym rogu tejże ścianki
opakowania zbiorczego. W przypadku opakowań jednostkowych możliwe jest stosowanie
nadruków zawierających wymagane informacje. Naturalnie miejsce umieszczenia etykiet nie
jest bezwzględnie kontrolowane, niedopuszczalny jednak jest brak oznakowania.
Sposoby pakowania

Każda para obuwia, zanim zostanie zapakowana w opakowanie jednostkowe powinna

być sprawdzona. Ocenie podlegają takie parametry jak długość, tęgość, wzór, kolor i gatunek.
Obie półpary w opakowaniu należy przełożyć bibułą bądź folią w celu uniknięcia otarć.
Pudełka powinny być dobrane rozmiarem do obuwia ponieważ zastosowanie zbyt małego
opakowania może doprowadzić do trwałych załamań lub zniekształceń. Obuwie zawierające
elementy, które mogą stanowić potencjalne zagrożenie uszkodzenia wierzchu powinny być

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

układane ze szczególną dokładnością. Aby zapobiec załamaniom obuwia w części przedstopia
można zastosować tekturowe usztywnienie lub zwykły papier. Czasem stosuje się specjalne
podpórki sprężynujące w kształcie czubka wykonane z tworzywa sztucznego. Jeśli mamy do
czynienia z obuwiem posiadającym długie cholewy, dobrze jest do każdej półpary zastosować
specjalną wkładkę tekturową, a jeśli cholewy są wykonane z materiału miękkiego powinno
się je zwinąć w rulon uprzednio przekładając papierem lub folią. Zapobiegnie to załamaniom
i otarciom, jakie mogą powstać podczas transportu.

Mniej bezpiecznym, choć dopuszczalnym opakowaniem na obuwie jest torba foliowa.

Nie jest to opakowanie sztywne i obuwie zapakowane w ten sposób jest narażone na
załamania i zniekształcenia. Aby zmniejszyć zagrożenie uszkodzeń należy półpary ułożyć do
siebie tymi samymi stronami: podeszwami lub wierzchami. Torba powinna być zamknięta,
a jeśli nie jest, należy połączyć ze sobą obie półpary na przykład przy pomocy sznurowadeł.
Pakowanie w opakowania zbiorcze odbywa się w podobny sposób. Opakowania jednostkowe
powinny wypełniać całą przestrzeń pudła, aby nie przesuwały się podczas transportu. Każde
opakowanie zbiorcze powinno zawierać obuwie tego samego wzoru, koloru, długości,
gatunku i tęgości. Pakowanie w ten sposób jest jednak rzadko stosowane ze względu na
zapotrzebowanie odbiorców , których zazwyczaj bardziej zadowala pakowanie jednego wzoru
i koloru, ale w różnych wielkościach. Wówczas na opakowaniu nie zamieszcza się ilości par
lecz sortyment wielkościowy. Opakowanie zbiorcze powinno zawierać 5, 10 lub 20
opakowań jednostkowych, jednakże jest to kwestia ustaleń pomiędzy producentem
a odbiorcą. Opakowania powinny być zwrócone etykietami w stronę wieka pudła. Jeśli
obuwie pakowane jest w torby foliowe, dobrym rozwiązaniem będzie zastosowanie przegród
tekturowych oddzielających torby, ale nie jest to element konieczny. Jeśli odbiorca życzy
sobie pakowanie obuwia z pominięciem opakowań jednostkowych, należy półpary powiązać,
na przykład sznurowadłami, a obuwie ułożyć tak, aby wypełniało całą objetość pudła.
Zapobiegnie to przesuwaniu obuwia a w rezultacie zabezpieczy przed wszelkiego rodzaju
możliwymi do wystąpienia uszkodzeniami. Każde pudło naturalnie musi zostać zamknięte
oraz oklejone taśmą. Dla zabezpieczenia pudła przed rozłożeniem, powinno być ono
zaklejone w dwu kierunkach: wzdłuż styku klap oraz prostopadle do pierwszego oklejenia.
Można ponadto wzmocnić ściany pudła, ale należy pamiętać o tym, żeby nie przeszkadzało to
w składaniu pudła przed kolejnym użyciem. Wielokrotne używanie opakowań zbiorczych jest
doskonałą formą oszczędności. Pudła mogą być przewożone w różnych formach w zależności
od wymagań odbiorcy. Jeśli dysponuje on wózkiem widłowym może życzyć sobie
formowania opakowań w postaci palet, wówczas należy pamiętać o zalecanych wielkościach
tychże. Są one dokładnie zobrazowane w odpowiedniej normie. Paletę należy natomiast
zabezpieczyć przed przesuwaniem. Obecnie stosuje się do tego celu specjalne folie do
zawijania wokół palety, ale można to uczynić także w inny sposób. Przewożenie obuwia
w postaci palet wymaga jednak odpowiednich parametrów wielkościowych środka transportu
i dotyczy tylko bardzo dużych odbiorców, lub obuwia importowanego. W większości
przypadków palety nie są stosowane.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Czy zasady pakowania obuwia zawarte w normie mają charakter obligatoryjny?
2. Czy opakowania mają znormalizowane wymiary?
3. Czy można pakować obuwie do toreb lub bezpośrednio do opakowań zbiorczych?
4. W jakim celu obuwie pakuje się do opakowań jednostkowych i zbiorczych?
5. W jaki sposób pakuje się obuwie do opakowań jednostkowych?
6. Z jakich materiałów wytwarza się opakowania jednostkowe i zbiorcze?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

7. Jakie testy wytrzymałościowe wykonuje się dla opakowań zbiorczych?
8. W jaki sposób zabezpieczamy kartony zbiorcze przed otwarciem?
9. W jaki sposób umieszcza się obuwie zapakowane w opakowania jednostkowe do

opakowań zbiorczych?

10. Czy można formować opakowania zbiorcze w palety?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zapakuj obuwie do opakowań jednostkowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeanalizować sposób pakowania obuwia do opakowań jednostkowych,
2) dobrać opakowania (pudełka, torebki) do rodzaju i wymiaru obuwia,
3) przygotować papier lub folię do przełożenia obuwia w opakowaniu,
4) nakleić etykietę z oznakowaniem pakowanego obuwia,
5) zapakować obuwie przekładając półpary papierem niepylistym lub folią z tworzywa

sztucznego,

6) zaprezentować wykonaną pracę,
7) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

różne rodzaje i wymiary obuwia,

−

opakowania jednostkowe o różnych kształtach i wymiarach,

−

etykiety samoprzylepne z dokonanymi oznaczeniami pakowanego obuwia,

−

papier niepylisty lub cienka folia do przełożenia półpar obuwia,

−

norma PN-O-91009 Obuwie. Pakowanie, przechowywanie i transport:1996,

−

norma PN-O-91013 Obuwie. Znakowanie:1999,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Zapakuj opakowania jednostkowe z obuwiem do opakowań zbiorczych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeanalizować sposób pakowania obuwia do opakowań zbiorczych,
2) dobrać opakowania zbiorcze do wymiarów i ilości opakowań jednostkowych,
3) sprawdzić zgodność zapakowanego obuwia do opakowań jednostkowych z etykietą

opisującą to obuwie,

4) zapakować opakowania jednostkowe do opakowania zbiorczego według sortymentu

wielkościowego wskazanego przez nauczyciela,

5) zabanderolować opakowanie zbiorcze,
6) nakleić etykietę samoprzylepną na opakowanie z opisem i oznakowaniem zapakowanego

obuwia,

7) zaprezentować wykonaną pracę,
8) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

obuwie zapakowane do opakowań jednostkowych,

−

opakowania zbiorcze o różnych wymiarach,

−

etykiety samoprzylepne z opisem pakowanego obuwia,

−

taśma samoprzylepna do banderolowania opakowania zbiorczego,

−

norma PN-O-91009 Obuwie. Pakowanie, przechowywanie i transport:1996,

−

norma PN-O-91013 Obuwie. Znakowanie:1999,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić dlaczego zasady dotyczące pakowania obuwia nie mają

charakteru obligatoryjnego?





2) określić rodzaje opakowań jednostkowych?

 

3) wyjaśnić dlaczego wymiary opakowań obuwia nie są znormalizowane?

 

4) uzasadnić konieczność pakowania obuwia do opakowań jednostkowych

i zbiorczych?





5) zapakować obuwie do opakowania jednostkowego?

 

6) wskazać rodzaj materiału, z którego wykonuje się opakowania zbiorcze?

 

7) scharakteryzować sposób wykonania testów wytrzymałościowych

opakowań zbiorczych?





8) zabezpieczyć opakowania zbiorcze przed otwarciem?

 

9) zapakować opakowania jednostkowe z obuwiem do opakowań

zbiorczych?





10) wskazać w jakich przypadkach opakowania zbiorcze można formować

w palety?





„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

4.3. Magazynowanie i transport obuwia

4.3.1. Materiał nauczania

Istotne znaczenie w procesie dystrybucji obuwia ma jego przechowywanie i transport.

Obuwie przechowuje się w specjalnych magazynach zwanych powszechnie magazynami
wyrobów gotowych. Transport obuwia może być realizowany przy użyciu własnych środków
transportowych firmy lub poprzez wyspecjalizowane firmy przewozowe.
Magazynowanie obuwia

Sposób magazynowania obuwia, choć objęty przepisami pozostawia jednak dużą

dowolność. Informacje, jakie zawiera norma przedmiotowa (PN-091009 Obuwie. Pakowanie,
przechowywanie i transport:1996) są w zasadzie oczywiste i nie podlegają dyskusji. Dla
dobra samego producenta, czy też osoby sprzedającej jest przechowywanie obuwia
w warunkach zapobiegających jego uszkodzeniom. Niewłaściwe warunki magazynowania,
takie jak nieodpowiednia temperatura, czy zła wilgotność mogą spowodować nieodwracalne
zmiany w materiale, czy też połączeniu klejowym. Pomieszczenie, w jakim zostanie
zorganizowany magazyn powinno być zamknięte i zabezpieczone przed zamoczeniem.
Dodatkowym zabezpieczeniem samego obuwia przed działaniem wody mogą być
odpowiednie regały lub podesty, na których ustawia się opakowania z obuwiem. Wówczas
obuwie, które jest przechowywane znajduje się na wysokości kilkunastu centymetrów nad
podłogą, co zdecydowanie zmniejsza ryzyko zamoczenia. Oczywiste jest także to, iż nie może
być mowy o obecności pleśni i grzybów oraz gryzoni mogących zniszczyć opakowania, jak
też samo obuwie. Magazynowane obuwie nie powinno znajdować się w pobliżu środków
chemicznych oraz w bezpośrednim sąsiedztwie grzejników, jeśli takowe występują. Mogłoby
to prowadzić do zbytniego rozsychania się obuwia i przebarwień. Ze względu na połączenia
klejowe, jakie występują w obuwiu, w pomieszczeniu magazynowym powinny panować
odpowiednie warunki temperaturowe, jak i wilgotnościowe. Zalecany przedział temperatur to
5

o

C do 24

o

C natomiast wilgotność należy utrzymywać na poziomie od 50% do 70%.

W takich warunkach możemy być pewni, że materiał z jakiego jest wykonane obuwie
i połączenia klejowe wykonane podczas jego produkcji nie stracą swych właściwości.
Zalecenia te, choć tak oczywiste często bywają zaniedbywane z różnych powodów. Często
powodem tego jest niewiedza, ignorancją i pozorne oszczędności. Konsekwencją złego
przechowywania jest zniszczenie obuwia i wówczas straty są niewspółmierne do
poczynionych oszczędności.
Transport obuwia

Obuwie może być dostarczane do odbiorcy różnymi środkami transportowymi, na

przykład koleją, samochodami, samolotem i innymi. Samochód używany do przewozu
wyrobów powinien być kryty lub zabezpieczony plandeką przed opadami atmosferycznymi.
Wnętrze samochodu powinno być czyste, suche i pozbawione wystających ostrych
przedmiotów.
Zdolność transportowa (przewozowa) to maksymalne możliwości przewozowe środków
transportu w określonym czasie, w konkretnych warunkach określonych przez czynniki
techniczno-organizacyjne.

Czynniki techniczne określa ładowność lub nośność środka transportu, prędkość pojazdu

czy rodzaj przewożonego towaru.
Od szybkości załadunku i rozładunku, środka transportu i stopnia wykorzystania ładowności
zależą czynniki organizacyjne.
Potrzeby transportowe przedsiębiorstwa powstają z konieczności przemieszczenia towarów
lub osób.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Aby prawidłowo ustalić własne potrzeby transportowe przedsiębiorstwa trzeba ustalić

przyczyny, które je powodują. Przyczyny te związane są z:

−

ruchem dóbr między dostawcami i odbiorcami,

−

obsługą procesu produkcyjnego,

−

obsługą magazynów wewnątrz przedsiębiorstwa.
Ustalenie własnych potrzeb transportowych wymaga ich określenia ilościowego

i jakościowego, które wynika głównie z rodzaju ładunku, warunków terenowych, rodzaju
środka transportu itp. Podstawą ustalenia potrzeb transportowych jest bilans przepływu
ładunków sporządzony w postaci tablicy krzyżowej, która wskazuje, jakiej wielkości ładunki
należy przemieszczać między określonymi punkami w określonym czasie.
Zapotrzebowanie na transport obcy konieczne jest, gdy w przedsiębiorstwie jest za mało
środków transportu lub gdy utrzymywanie własnego transportu jest nieekonomiczne. Przewóz
ładunków obcymi środkami transportu wymaga zawarcia umowy między przedsiębiorstwem
a przewoźnikiem.

Dokumenty związane z transportem potwierdzające zawarcie umowy o przewóz mogą

mieć różną formę, zależną od rodzaju transportu. Wyróżnia się krajowy i międzynarodowy
list przewozowy, a ze względu na szybkość przewozu – zwykły, pospieszny i ekspresowy.
Krajowy list przewozowy składa się z czterech egzemplarzy:

−

oryginał dla adresata,

−

ceduła idąca z przesyłką do stacji przeznaczenia,

−

grzbiet listu przewozowego dla stacji nadania,

−

wtórnik dla nadawcy przesyłki.

List przewozowy zawiera zasadnicze dane takie jak nazwa nadawcy i odbiorcy, ilość

ładunku, stację nadania i przeznaczenia, opłatę za przewóz, datę nadania, podpisy nadawcy
i stempel stacji nadania.

Samochodowy list przewozowy i jego treść jest podobny do listu kolejowego. Mniejsze

firmy transportowe zawierają umowy spisując na przykład zlecenie przewozu.

Przedsiębiorstwo może również wynająć samochód. W okresie najmu dysponuje

samochodem według własnych potrzeb.

Przedsiębiorstwo może zlecić wykonanie usług spedycyjnych. Do zakresu tych usług

może należeć przygotowanie ładunku do wysyłki, załadowanie na środek transportu,
wypełnienie dokumentów przewozowych itp.

Dokumentem zawarcia umowy o czynności spedycyjne może być zlecenie pisemne,

zamówienie lub inna forma.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. W jakim dokumencie znajdziesz wytyczne do właściwego sposobu magazynowania

i transportu obuwia?

2. Jakie warunki winny spełniać pomieszczenia przeznaczone na magazyny obuwia?
3. W jaki sposób należy zabezpieczać obuwie w magazynach przed zamoczeniem?
4. Jaki wpływ ma temperatura i wilgotność na obuwie przechowywane w magazynach?
5. Jaka temperatura i wilgotność jest dopuszczalna w magazynach obuwia?
6. Czy zawsze gospodarka magazynowa w zakładach obuwia jest właściwa i od czego zależy?
7. Jakimi środkami można przewozić obuwie?
8. Jak powinny być przygotowane środki transportu do przewozu obuwia?
9. W jaki sposób należy ustalić własne potrzeby transportowe w przedsiębiorstwie?
10. Co zawiera i z ilu egzemplarzy składa się krajowy list przewozowy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj oceny pomieszczeń magazynowych przeznaczonych do przechowywania

obuwia (według wyboru i możliwości mogą to być magazyny warsztatów szkolnych, zakładu
obuwia lub hurtowni).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy polecenia zawartego w treści ćwiczenia,
2) opracować plan działania poprzez wyszczególnienie elementów oceny pomieszczeń

magazynowych,

3) sprawdzić temperaturę i wilgotność w pomieszczeniach,
4) sprawdzić stan ścian i posadzek (czy nie ma pleśni i zagrzybień),
5) sporządzić raport z dokonanej kontroli i wyciągnąć stosowne do faktów wnioski,
6) zaprezentować wykonaną pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcje magazynowania i przechowywania obuwia,

−

urządzenia do pomiaru temperatury i wilgotności powietrza,

−

przybory do pisania,

−

papier formatu A4,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj i wypełnij krajowy list przewozowy otrzymany od nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy polecenia zawartego w treści ćwiczenia,
2) scharakteryzować dokumenty związane z transportem obuwia,
3) przeanalizować dane zawarte w krajowym liście przewozowym,
4) wypełnić krajowy list przewozowy w oparciu o wskazania nauczyciela,
5) zaprezentować wykonaną pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcje dotyczące spedycji towarów,

−

dokumenty związane z transportem obuwia,

−

samochodowy list przewozowy,

−

informacja od nauczyciela o rodzaju i ilości przewożonego obuwia, odbiorcy i miejscu
przeznaczenia w układzie symulacyjnym,

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić numer i nazwę normy dotyczącej magazynowania i transportu

obuwia?





2) opisać wymagania, jakie muszą spełniać pomieszczenia przeznaczone do

magazynowania obuwia?





3) wskazać zabezpieczenie przed możliwością przemoczenia obuwia

w magazynach?





4) określić wpływ temperatury i wilgotności powietrza w magazynie na

jakość przechowywanego obuwia?





5) określić optymalne parametry temperatury i wilgotności powietrza

w magazynie obuwia?





6) opisać szkody jakie mogą być spowodowane niewłaściwą temperaturą

i wilgotnością powietrza w magazynie obuwia?





7) określić rodzaje środków transportu do przewozu obuwia?

 

8) określić sposób przygotowania środków transportu do przewożenia

obuwia?





9) scharakteryzować dokumenty związane z transportem obuwia?

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; wybierz
ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za
poprawną.

8. Test składa się z zadań z poziomu podstawowego i zadań z poziomu

ponadpodstawowego, które mogą przysporzyć Ci trudności, gdyż są one na poziomie
wyższym niż pozostałe (dotyczy to zadań o numerach od 15 do 20).

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

12. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Norma oznaczona symbolem PN-O-91013 dotyczy

a) numeracji obuwia.
b) pakowania obuwia.
c) znakowania obuwia.
d) terminologii obuwniczej.

2. Ile wyróżników stosowano w klasycznym ujęciu Kodu Towarowo Materiałowego (KTM)

a) 7.
b) 5.
c) 12.
d) 13.

3. Co oznacza 13 wyróżnik w KTM

a) Typ obuwia.
b) Liczbę kontrolną wzoru obuwia.
c) System montażu.
d) Gałąź przemysłu.

4. Minimalna wysokość znaków przy cechowaniu obuwia wynosi

a) 5 mm.
b) 2 mm.
c) 3 mm.
d) 4 mm.

5. Na ile grup rodzajowych dzieli się materiały wierzchowe przy znakowaniu obuwia

a) 4.
b) 3.
c) 2.
d) 5.

6. Jeżeli powierzchnia skóry naturalnej jest wykończona warstwą o grubości większej niż

0,15 mm, a jednocześnie nie jest to grubość większa niż 1/3 całkowitej grubości to
nazwiemy taką skórę jako
a) skóra kryta.
b) substytut skóry.
c) tworzywo skóropodobne.
d) tworzywo kolagenowe.

7. Cenę detaliczną obuwia oznacza

a) producent.
b) odbiorca hurtowy.
c) Inspekcja Handlowa.
d) podmiot gospodarczy prowadzący detaliczny obrót handlowy.

8. Na ile gatunków można sklasyfikować obuwie powszechnego użytku

a) 2.
b) 3.
c) 4.
d) 5.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

9. Informację dotyczącą warunków użytkowania i konserwacji obuwia podaje się opisowo na

etykiecie

a) umieszczonej w opakowaniu jednostkowym.
b) umieszczonym w opakowaniu zbiorczym.
c) naklejonej na opakowaniu jednostkowym.
d) połączonej trwale z obuwiem.

10. Zamieszczony obok piktogram oznacza element

a) podeszwy.
b) spodu obuwia.
c) podpodeszwy.
d) podstawy obuwia.

11. Znak „Zdrowa Stopa” może być przyznany dla obuwia wytwarzanego w grupach

wiekowych (wielkościowych)

a) od 1 do 7.
b) 2 i 3.
c) od 1 do 6.
d) 5 i 4.

12. Norma PN-O-91009:1996 dotyczy

a) cechowania obuwia.
b) pakowania, przechowywania i transportu obuwia.
c) terminologii obuwia.
d) obuwia dla dzieci do lat 15.

13. Zalecany przedział temperatury w magazynach obuwia wynosi

a) 10

÷

20

o

C.

b) 15

÷

22

o

C.

c) 18

÷

20

o

C.

d) 5

÷

24

o

C.

14. Symbol wzoru obuwia umieszcza się na

a) jednej półparze.
b) lewej półparze.
c) obu półparach.
d) prawej półparze.

15. Czy oznaczenie obuwia pieczątką pierwszego gatunku jest obligatoryjne

a) Oznaczenie I gatunku obuwia nie jest obowiązkowe.
b) Oznaczenie I gatunku obuwia jest zawsze obowiązkowe.
c) Pieczątką „Gat I” oznacza się tylko obuwie skórzane.
d) Pieczątką „Gat I” oznacza się obuwie przeznaczone na eksport

16. Czego dotyczą postanowienia Dyrektywy Unii Europejskiej 94/11/EC

a) Numeracji obuwia.
b) Zasad projektowania wierzchów obuwia.
c) Zasad znakowania obuwia.
d) Zasad oznaczania tęgości i długości kopyt do produkcji obuwia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

17. Oznaczenie dla gatunku pierwszego należy obowiązkowo zamieścić na

a) obuwiu.
b) opakowaniu jednostkowym i zbiorczym.
c) obuwiu i opakowaniu jednostkowym.
d) opakowaniu zbiorczym.

18. Zamieszczony obok piktogram oznacza, że wierzch obuwia jest wykonany

a) ze skóry.
b) ze skóry pokrytej.
c) z tworzywa skóropodobnego.
d) z tkaniny laminowanej.

19. Znak „Zdrowa Stopa” dotyczy obuwia do lat 15 i jest przyznawany przez

a) Ministerstwo Zdrowia.
b) Instytut Przemysłu Skórzanego.
c) Centralne Laboratorium Przemysłu Obuwniczego.
d) Centrum Zdrowia Dziecka.

20. List przewozowy składa się z 4 egzemplarzy. Dla kogo przeznaczony jest oryginał listu

przewozowego?

a) Dla właściciela (wysyłającego).
b) Dla adresata.
c) Dla Urzędu Skarbowego.
d) Dla spedytora.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Cechowanie, pakowanie, przechowywanie oraz transport obuwia

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

6. LITERATURA

1. Grabkowski M.: Obuwnictwo. Podręcznik dla ZSZ. WSiP, Warszawa 1992
2. Grabkowski M.: Technika wytwarzania obuwia tom I. Politechnika Radomska,

Radom 2000

3. Liszka R., Rerutkiewicz J., Eliasz H.: Cholewkarstwo. WSiP, Warszawa 1996
4. Nowe zasady znakowania obuwia. Na podstawie Shoe and Leather News 11/96 Przegląd

Skórzany nr 3, R. LII, 1997

5. Persz T.: Obuwnictwo przemysłowe. Cz.II. WSiP, Warszawa 1986
6. Siekiera T.: Organizacja i ekonomika procesu produkcji obuwia. Poradnik dla

wytwórców obuwia. CLPO, Kraków 1996

7. W obuwiu bez etykiet daleko nie zajdziemy. Przegląd Skórzany nr 10, R. LIII 1998
8. Znak zdrowej stopy, http://www.clpo.pl/stopa.html
9. Znakowanie obuwia w krajach EWG. Przegląd Skórzany nr 1, R. XXXII, 1977

Normy przedmiotowe
1. PN-O-91013 Obuwie. Znakowanie: 1999
2. PN-O-91009 Obuwie. Pakowanie, przechowywanie i transport: 1996
3. PN-EN ISO 19952 Obuwie Terminologia
4. PN-O-91015 Obuwie dla dzieci do lat 15

Czasopisma fachowe:

−

Przegląd Skórzany (wydania archiwalne),

−

Świat Butów (wydania archiwalne i bieżące).