1

Edukacja dla bezpiecze

ń

stwa

Program nauczania dla gimnazjum

Spis tre

ś

ci:

I. Wst

ę

p

II. Cele edukacyjne:

1. Cele ogólne

2. Cele szczegółowe: kształcenia i wychowania

III. Materiał nauczania uwzgl

ę

dniaj

ą

cy tre

ś

ci okre

ś

lone w

podstawie programowej i

opis zało

ż

onych osi

ą

gni

ęć

ucznia.

IV. Przedmiotowy system oceniania osi

ą

gni

ęć

ucznia.

1. Kontrola i ocena osi

ą

gni

ęć

uczniów.

2. Propozycja szczegółowych osi

ą

gni

ęć

V. Omówienie zało

ż

e

ń

dydaktycznych i wychowawczych, na

jakich została oparta koncepcja programu.

VI. Proponowane metody realizacji programu.

VII. Pomoce i

ś

rodki dydaktyczne.

Program nauczania do nowej podstawy programowej (Rozporz

ą

dzenie Ministra

Edukacji Narodowej z dn. 23.12.2008r. w sprawie podstawy programowej

wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach

szkół, Dz.U. z 15.01.2009r.)

2

I. Wst

ę

p

Naród polski nigdy nawet za czasów Piastów nie skłaniał si

ę

do wojen z s

ą

siadami a

raczej ku zaspakajaniu swoich potrzeb własn

ą

prac

ą

. Wi

ę

kszo

ść

or

ęż

nych wyst

ą

pie

ń

polskich była wywołana konieczno

ś

ci

ą

zasłaniania si

ę

napa

ś

ciami. Pa

ń

stwo

dobywało miecza w wypadkach nieuniknionych dla własnej obrony i dlatego wojna

nazywała si

ę

u nas charakterystycznie "potrzeb

ą

".

Pomimo wstr

ę

tu do wojen, który le

ż

ał w polskiej naturze, mimo wad i niedostatków

pospolitego ruszenia, historia or

ęż

a polskiego jest pełna wielkich czynów. O pier

ś

polskiego rycerstwa w długoletnich i uporczywych walkach w XV wieku rozbiła si

ę

najwi

ę

ksza wówczas w Europie pot

ę

ga militarna, Zakon Krzy

ż

acki. Przez szereg

pokole

ń

wodzowie polscy ci

ą

gn

ę

li na tradycyjny bój w obronie krzy

ż

a, z nawał

ą

otoma

ń

sk

ą

. Zasłyn

ę

ła wówczas w

ś

wiecie niezwyci

ęż

ona skrzydlata jazda polska,

husaria. Zwyci

ę

ska i silna armia, nie u

ż

ywała jednak swej broni do napa

ś

ci i

grabie

ż

y.

W XVIII wieku Polska upadła, poniewa

ż

nie upodobniła si

ę

do despotyzmu s

ą

siadów,

przy niedogodnym poło

ż

eniu geograficznym była krajem wolno

ś

ci po

ś

rodku pa

ń

stw

opartych na samowładztwie i polityce pi

ęść

.

Tak wi

ę

c potrzeba bezpiecze

ń

stwa zawsze nam towarzyszyła i jest jedn

ą

z

zasadniczych potrzeb człowieka. Jednak

ż

e zwyczajowe pojmowanie obronno

ś

ci

uto

ż

samiane ze zdolno

ś

ci

ą

do przeciwdziałania zagro

ż

eniom zewn

ę

trznym,

kojarzonym zazwyczaj z działaniami wojennymi odchodzi w przeszło

ść

.

Współcze

ś

nie o wiele wi

ę

kszego znaczenia nabiera kształcenie umiej

ę

tno

ś

ci

radzenia sobie z wieloma zagro

ż

eniami niemaj

ą

cymi cech typowych zagro

ż

e

ń

zewn

ę

trznych.

Ś

wiat, w którym

ż

yjemy nieustannie si

ę

zmienia a lista wyzwa

ń

cywilizacyjnych

i społecznych jest coraz dłu

ż

sza. Na całym

ś

wiecie wskutek stałego rozwoju

cywilizacyjnego oraz post

ę

puj

ą

cego uprzemysłowienia i urbanizacji gwałtownie

wzrasta liczba czynników powoduj

ą

cych bezpo

ś

rednie zagro

ż

enie

ż

ycia i zdrowia

ludzkiego, a tak

ż

e stanowi

ą

cych niebezpiecze

ń

stwo dla

ś

rodowiska ekologicznego i

kulturalnego człowieka. O zagro

ż

eniach i ich skutkach dowiadujemy si

ę

na bie

żą

co

ze

ś

rodków masowego przekazu.

3

Najwi

ę

ksz

ą

liczb

ę

ofiar przynosz

ą

wypadki drogowe. Drug

ą

grup

ę

stanowi

ą

zagro

ż

enia zwi

ą

zane z chorobami cywilizacyjnymi. Zaliczamy do nich schorzenia

układu oddechowego, kr

ąż

eniowego, uczulenia, nowotwory, AIDS, a tak

ż

e

narkomani

ę

, lekomani

ę

, alkoholizm, ostre zaburzenia psychiczne i stres.

Ska

ż

enie

ś

rodowiska czynnikami ekologicznymi zwi

ą

zanymi z działalno

ś

ci

ą

człowieka spowodowało,

ż

e powietrze, którym oddychamy, wod

ę

, któr

ą

pijemy i

ziemia, po której chodzimy znacznie odbiega od normy i stwarza dodatkowe

zagro

ż

enia.

Bezpiecze

ń

stwo, indywidualne i zbiorowe, staje si

ę

dobrem coraz bardziej

po

żą

danym. Jego zapewnienie jest fundamentaln

ą

powinno

ś

ci

ą

pa

ń

stwa.

Ś

wiadomo

ść

indywidualna i społeczna w tej dziedzinie jest coraz wi

ę

ksza a

ś

wiat

oczekuje rozwi

ą

za

ń

systemowych. Skala zagro

ż

e

ń

i rozmiar zatroskania nimi ka

żą

edukacj

ę

w tym zakresie rozpoczyna

ć

jak najwcze

ś

niej; mówi

ć

młodym ludziom o

zagro

ż

eniach i uczy

ć

ich radzenia sobie w sytuacjach niebezpiecznych ju

ż

od

najmłodszych lat. Takie post

ę

powanie jest sensowne i słuszne zarówno z etycznego,

jak i z pedagogicznego punktu widzenia, przynosi te

ż

wymierne efekty społeczne i

wydaje powszechnie akceptowan

ą

tendencj

ą

.

Kolejna reforma edukacyjna wprowadziła edukacj

ę

dla bezpiecze

ń

stwa do

obowi

ą

zkowego kanonu nauczania na III etapie edukacyjnym w gimnazjum.

Wprawdzie nowy przedmiot b

ę

dzie nauczany dopiero w gimnazjum, to jego elementy

pojawi

ą

si

ę

nawet w przedszkolu. W nowej podstawie programowej zapisano,

ż

e

pi

ę

ciolatek po przedszkolu ma wiedzie

ć

, jak i kogo poprosi

ć

o pomoc w sytuacji

zagro

ż

enia, mie

ć

ś

wiadomo

ść

,

ż

e samemu nie wolno za

ż

ywa

ć

lekarstw i stosowa

ć

ś

rodków chemicznych, nawet tych, u

ż

ywanych przez rodziców w domu.

Przedszkolak nauczy si

ę

równie

ż

bezpiecznie porusza

ć

po drodze.

Program edukacji dla bezpiecze

ń

stwa w gimnazjum jest skierowany do nauczycieli w

pełni przygotowanych do pracy w tej dyscyplinie z wykształceniem wychowanie

obronne, pedagogika obronna, edukacja dla bezpiecze

ń

stwa, zarz

ą

dzanie

kryzysowe, jak i do specjalistów innych dyscyplin, którym zagadnienia

bezpiecze

ń

stwa s

ą

bliskie i s

ą

ich osobistym wyborem.

Program powinien by

ć

realizowany w wymiarze 1 godziny w cyklu rocznym. Ł

ą

cznie

przeznacza si

ę

na jego realizacj

ę

30 godzin. Jedynie od decyzji dyrekcji szkoły

zale

ż

e

ć

b

ę

dzie, w której klasie przedmiot b

ę

dzie realizowany, mo

ż

e to by

ć

w 1, 2 lub

3 klasie gimnazjum. Jednak

ż

e z racji nauczania edukacji dla bezpiecze

ń

stwa w IV

4

etapie nauczania w szkole ponadgimnazjalnej w pierwszej klasie, najlepsz

ą

byłaby

sytuacja realizacji programu w 3 klasie gimnazjum dla zachowania ci

ą

gło

ś

ci cyklu

kształcenia w ostatniej klasy gimnazjum i pierwszej klasie liceum.

II. Cele edukacyjne

Celem edukacyjnym szkoły w nauczaniu przedmiotu edukacji dla bezpiecze

ń

stwa w

III etapie jest rozwijanie u uczniów wiedzy o

gro

żą

cych niebezpiecze

ń

stwach

regionalnych i ogólnych oraz postawach jakie b

ę

dzie przyjmował w obliczu tych

zagro

ż

e

ń

. Ucze

ń

poznaje struktur

ę

i działania Obrony Cywilnej i instytucji

bezpiecze

ń

stwa Policji, Pa

ń

stwowej Stra

ż

y Po

ż

arnej i Sił Zbrojnych RP, zna sygnały

alarmowe i umie si

ę

zachowa

ć

w sytuacjach kryzysowych. Zna zbiorowe

ś

rodki

ochrony ludno

ś

ci i wie jak zachowa

ć

si

ę

podczas po

ż

aru, powodzi czy wypadku

drogowego. Wreszcie poznaje zasady pomocy przedmedycznej i potrafi udzieli

ć

pomocy osobie poszkodowanej, wyst

ę

puj

ą

c w roli ratownika w sytuacjach zagro

ż

enia

ż

ycia człowieka.

1. Cele ogólne

Cele edukacyjne ogólne opisuj

ą

najwa

ż

niejsze umiej

ę

tno

ś

ci w zakresie danego

przedmiotu kształtowane podczas pracy nad wymaganiami szczegółowymi.

I. Znajomo

ść

powszechnej samoobrony i ochrony cywilnej.

Ucze

ń

rozumie znaczenie powszechnej samoobrony i ochrony cywilnej.

II. Przygotowanie do działania ratowniczego.

Ucze

ń

zna zasady prawidłowego działania w przypadku wyst

ą

pienia zagro

ż

enia

ż

ycia i zdrowia.

III. Nabycie umiej

ę

tno

ś

ci udzielania pierwszej pomocy.

Ucze

ń

umie udziela

ć

pierwszej pomocy w nagłych wypadkach.

2. Cele szczegółowe: kształcenia i wychowania

Cele szczegółowe kształcenia i wychowania opisuj

ą

wiadomo

ś

ci, umiej

ę

tno

ś

ci i

sprawno

ś

ci intelektualne, jakie uczniowie maja opanowa

ć

. Jednak trzeba pami

ę

ta

ć

,

ż

e samo werbalne przekazanie wybranych informacji o warto

ś

ciach i okre

ś

lonych

5

wychowankom nie wystarczy. nauczyciele musz

ą

nauczy

ć

si

ę

dostrzega

ć

i

diagnozowa

ć

potrzeby, niepokoje, l

ę

ki, niezadowolenia. Nauczyciele wychowawcy

musz

ą

widzie

ć

w uczniu człowieka, któremu trzeba pomóc dostosowa

ć

si

ę

do nowej

rzeczywisto

ś

ci i do nowych wyzwa

ń

cywilizacyjnych. Wychodz

ą

c naprzeciw

potrzebom współczesnego społecze

ń

stwa globalnego, trzeba przeciwstawi

ć

si

ę

takiemu modelowi

ż

ycia, który zmierza do zatracenia człowiecze

ń

stwa. Nowy

człowiek-Europejczyk to taki, który posiada swoje przekonania moralne, jest gotowy

do realizacji zasad etycznych i obrony warto

ś

ci społeczno-moralnych, ma

umiej

ę

tno

ść

ż

ycia we wspólnocie i twórczo uczestniczy w kształtowaniu

ż

ycia

społecznego i współczesnej cywilizacji. Samo mówienie o warto

ś

ciach i

umiej

ę

tno

ś

ciach a nawet doprowadzenie uczniów do ich zrozumienia i zapami

ę

tania,

nie jest wystarczaj

ą

ce. Ukazanie ich konieczno

ś

ci w

ż

yciu, winno sta

ć

si

ę

najwa

ż

niejszym działaniem wychowawczym szkoły i ka

ż

dego nauczyciela-

wychowawcy. Koniecznym jest takie ukazywanie warto

ś

ci, aby wychowanek

przekonał si

ę

do nich. Ucze

ń

musi sam, przekona

ć

si

ę

do okre

ś

lonych warto

ś

ci musi

widzie

ć

ich przydatno

ść

, wobec otaczaj

ą

cego go

ś

rodowiska społecznego i

przyrodniczego.

1. Główne zadania ochrony ludno

ś

ci i obrony cywilnej. Ucze

ń

:

wie jakie s

ą

zadania obrony cywilnej w Rzeczypospolitej Polskiej w czasie

wojny i pokoju;

zna dokumenty ONZ reguluj

ą

ce funkcjonowanie obrony cywilnej w

ś

wiecie;

wie jak funkcjonuje obrona cywilna w innych krajach europejskich;

zna humanitarn

ą

postaw

ę

współczesnego człowieka.

2. Ochrona przed skutkami ró

ż

norodnych zagro

ż

e

ń

, Ucze

ń

:

zna typowe zagro

ż

enia zdrowia i

ż

ycia podczas powodzi, po

ż

aru, huraganu,

burzy, silnych mrozów itp.;

zna zagro

ż

enia wyst

ę

puj

ą

ce w regionie i najbli

ż

szej okolicy

zyskuje poczucie odpowiedzialno

ś

ci za stan

ś

rodowiska naturalnego;

jest zdyscyplinowany, ch

ę

tnie b

ę

dzie pomagał w czasie ratowania ludzi i ich

dobytku podczas po

ż

aru, powodzi i innych kl

ę

sk

ż

ywiołowych;

zna zasady ewakuacji ludno

ś

ci, zwierz

ą

t z terenów zagro

ż

onych po

ż

arem i

powodzi

ą

;

potrafi opisa

ć

zasady zaopatrzenia ludno

ś

ci ewakuowanej w wod

ę

i

ż

ywno

ść

;

6

zna miejsca usytuowania studni gł

ę

binowych w najbli

ż

szej okolicy;

charakteryzuje zagro

ż

enia po

ż

arowe w domu, szkole i najbli

ż

szej okolicy;

wyja

ś

nia, jak nale

ż

y gasi

ć

zarzewie ognia przy u

ż

yciu dost

ę

pnego sprz

ę

tu i

ś

rodków ga

ś

niczych w domu i szkole;

wie jak nale

ż

y gasi

ć

odzie

ż

pal

ą

c

ą

si

ę

na człowieku;

potrafi racjonalnie zachowa

ć

i zorganizowa

ć

si

ę

podczas wypadków i katastrof

komunikacyjnych, technicznych i innych;

wie jak zorganizowa

ć

prac

ę

w grupie

wie jak przeciwdziała

ć

stresowi i panice.

3.

Ź

ródła promieniowania j

ą

drowego i jego skutki. Ucze

ń

:

zna wpływ

ś

rodków promieniotwórczych na ludzi, zwierz

ę

ta,

ż

ywno

ść

i wod

ę

;

wie jak zabezpieczy

ć

ż

ywno

ść

i wod

ę

przed ska

ż

eniami;

wie jakie mog

ą

by

ć

ź

ródła promieniowania j

ą

drowego,

zna inne wynalazki, które s

ą

po

ż

yteczne ale mog

ą

by

ć

te

ż

szkodliwe;

zna znaczenie poj

ęć

: odka

ż

anie, dezaktywacja, dezynfekcja, deratyzacja;

potrafi wykona

ć

podstawowe zabiegi sanitarne i specjalne.

4. Oznakowanie substancji toksycznych na

ś

rodkach transportowych i magazynach.

Ucze

ń

:

wymienia rodzaje znaków substancji toksycznych i miejsca ich eksponowania;

rozpoznaje znaki substancji toksycznych na pojazdach i budowlach;

potrafi zaalarmowa

ć

odpowiednie słu

ż

by w przypadku awarii instalacji

chemicznej,

ś

rodka transportu lub rozszczelnienia zbiorników z substancjami

toksycznymi;

umie wykona

ć

i wykorzysta

ć

ró

ż

ne materiały jako zast

ę

pcze

ś

rodki dla

ochrony dróg oddechowych i skóry.

5. Ostrzeganie ludno

ś

ci o zagro

ż

eniach, alarmowanie. Ucze

ń

:

definiuje i rozpoznaje rodzaje alarmów i sygnałów alarmowych;

charakteryzuje zasady zachowania si

ę

ludno

ś

ci po ogłoszeniu alarmu;

umie zachowa

ć

si

ę

w szkole po ogłoszeniu alarmu i ewakuacji.

zna swoje obowi

ą

zki po usłyszeniu sygnałów alarmowych, potrafi rozpozna

ć

d

ź

wi

ę

ki sygnałów, zna znaki ewakuacyjne;

7

pomaga kole

ż

ankom i kolegom słabszym podczas

ć

wiczebnego alarmu w

szkole;

potrafi zachowa

ć

si

ę

po usłyszeniu alarmu o kl

ę

skach

ż

ywiołowych;

potrafi wykorzysta

ć

umiej

ę

tno

ś

ci po usłyszeniu alarmu w miejscach

publicznych;

zna zasady ewakuacji ludno

ś

ci;

potrafi przedstawi

ć

zachowanie w przypadku ska

ż

enia toksycznymi

ś

rodkami

przemysłowymi w miejscu zamieszkania;

potrafi pracowa

ć

w grupie i indywidualnie

6. Bezpiecze

ń

stwo i pierwsza pomoc. Ucze

ń

:

uzasadnia znaczenie udzielania pierwszej pomocy;

zna zasady post

ę

powania aseptycznego;

rozumie znaczenie bezpiecze

ń

stwa ratownika i osoby poszkodowanej w

trakcie czynno

ś

ci ratowniczych;

potrafi racjonalnie zorganizowa

ć

prac

ę

w grupie;

ma poczucie odpowiedzialno

ś

ci za zdrowie i

ż

ycie swoje i innych;

wyja

ś

nia zasady bezpiecznego post

ę

powania w rejonie wypadku;

potrafi wezwa

ć

odpowiedni

ą

pomoc;

ma poczucie odpowiedzialno

ś

ci za zdrowie i

ż

ycie swoje i innych;

rozpoznaje stan bezpo

ś

redniego zagro

ż

enia

ż

ycia;

omawia zasady zabezpieczenia miejsca wypadku;

wyja

ś

nia, jak nale

ż

y udziela

ć

pomocy w wypadku drogowym, podczas k

ą

pieli,

załamania lodu, pora

ż

enia pr

ą

dem;

omawia sposób wynoszenia poszkodowanego ze strefy zagro

ż

enia;

zna podstawowe czynno

ś

ci

ż

yciowe człowieka,

ś

wiadomo

ść

, oddech, t

ę

tno i

wie jak je sprawdzi

ć

;

wymienia zagro

ż

enia dla osoby nieprzytomnej;

potrafi udro

ż

ni

ć

drogi oddechowe;

układa osob

ę

nieprzytomn

ą

w pozycji bezpiecznej;

potrafi wykona

ć

samodzielnie resuscytacj

ę

kr

ąż

eniowo-oddechow

ą

;

udziela pomocy osobie pora

ż

onej pr

ą

dem, piorunem;

wyja

ś

nia, dlaczego du

ż

y krwotok zewn

ę

trzny i wewn

ę

trzny i wstrz

ą

s

pourazowy zagra

ż

aj

ą

ż

yciu;

8

tamuje krwotok za pomoc

ą

opatrunku uciskowego;

potrafi udzieli

ć

pomocy przy omdleniu, ataku epilepsji, krwotoku z nosa

udziela pomocy przy złamaniach i zwichni

ę

ciach;

wykonuje dora

ź

ne unieruchomienie kr

ę

gosłupa szyjnego

udziela pomocy przy zatruciach: pokarmowych, lekami, gazami,

ś

rodkami

chemicznymi;

potrafi opisa

ć

działanie

ś

rodków toksycznych na organizm człowieka;

zna skutki działania niskiej i wysokiej temperatury na organizm ludzki;

udziela pomocy osobie poszkodowanej przy oparzeniu termicznym i

chemicznym;

potrafi opanowa

ć

stres w sytuacjach nagłych;

wyja

ś

nia konieczno

ść

zapobiegania uzale

ż

nieniom

Cele wychowawcze:

wzbudzanie potrzeby uczenia si

ę

, doskonalenia i wszechstronnego rozwoju,

przygotowanie do

ś

wiadomego, aktywnego i odpowiedzialnego uczestnictwa

w

ż

yciu zawodowym i publicznym,

kształtowanie umiej

ę

tno

ś

ci dokonywania poprawnych wyborów moralnych,

godne reprezentowanie siebie, klasy, szkoły w ró

ż

nych sytuacjach,

rozwijanie wra

ż

liwo

ś

ci na problemy

ś

rodowiska,

kształtowanie wła

ś

ciwych postaw wobec ludzi, promowanie szacunku dla

drugiego człowieka,

kształtowanie wi

ę

zi z własn

ą

szkoł

ą

oraz umiej

ę

tno

ść

identyfikowania si

ę

z

ni

ą

,

u

ś

wiadamianie roli zdrowego współzawodnictwa i współpracy w zespole,

budzenie zainteresowa

ń

aktualnymi problemami najbli

ż

szego otoczenia i

kraju,

kształtowanie kreatywno

ś

ci i asertywno

ś

ci,

kształtowanie umiej

ę

tno

ś

ci w posługiwaniu si

ę

nowoczesnymi

ś

rodkami

komunikacji i informacji.

wyzwalanie aktywnej postawy wobec zagro

ż

e

ń

ś

rodowiska przyrodniczego, w

miejscu zamieszkania,

kształtowanie

zachowa

ń

ukierunkowanych

na

ochron

ę

ś

rodowiska

przyrodniczego,

9

III. Materiał nauczania uwzgl

ę

dniaj

ą

cy tre

ś

ci okre

ś

lone w

Podstawie Programowej i

opis zało

ż

onych osi

ą

gni

ęć

ucznia.

Plan wynikowy

Plan wynikowy stanowi nieocenion

ą

pomoc w pracy nauczyciela, pozwala

zaplanowa

ć

zaj

ę

cia oraz przygotowa

ć

dodatkowe materiały i

ć

wiczenia. W ten

sposób przyczynia si

ę

do lepiej zorganizowanego procesu dydaktycznego. Jest

równie

ż

przydatny przy opracowywaniu testów i kartkówek, gdy

ż

pomaga wyznaczy

ć

wła

ś

ciwe kryteria oceny. Dzi

ę

ki temu mo

ż

e si

ę

równie

ż

okaza

ć

pomocny w

kontaktach nauczyciela z rodzicami, dla których jasno sformułowane w planie

wynikowym umiej

ę

tno

ś

ci i wiedza daje wizj

ę

tego, jak pracowa

ć

z dzieckiem w domu

czy jakie materiały mu dostarczy

ć

, by wspomóc prac

ę

nauczyciela. Sami uczniowie,

zwłaszcza na wy

ż

szych poziomach edukacyjnych, mog

ą

doceni

ć

plan wynikowy przy

wytyczaniu i realizowaniu swoich celów.

Plany wynikowe zostały podzielone na dwa poziomy – podstawowy (P) i

ponadpodstawowy (PP), które zawieraj

ą

poszczególne cele operacyjne (czyli to, co

ucze

ń

musi opanowa

ć

). Ucze

ń

spełniaj

ą

cy standardy poziomu podstawowego mo

ż

e

otrzyma

ć

najwy

ż

ej ocen

ę

dostateczn

ą

, a standardy poziomu ponadpodstawowego –

od oceny dobrej wzwy

ż

.

Wymagania edukacyjne

Lp.

Temat jednostki

lekcyjnej

Liczba

godzin

Realizowane treści

podstawowe

ponadpodstawowe

1.

Zajęcia wstępne

1

Zajęcia poświęcone

poznaniu uczniów,

poziomu ich

znajomości

zagrożeń we

współczesnym

ś

wiecie

wynikających z

praw przyrody oraz

zagrożeń

Uczeń wie, jakie treści będzie poznawał i jakimi

metodami będzie się uczył w ramach przedmiotu w

gimnazjum.

Uczeń zna sposób organizacji nauki edukacji dla

bezpieczeństwa w gimnazjum, kryteria oceniania.

10

wynikających z

ingerencji w

ś

rodowisko

naturalne.

Zagrożenia we

współczesnym

świecie

2

Zagrożenia

wynikające z praw

przyrody.

1

Typowe zagrożenia

zdrowia i życia

podczas powodzi

oraz innych klęsk

ż

ywiołowych.

Uczeń zna typowe

zagrożenia zdrowia i

ż

ycia podczas powodzi

oraz innych klęsk

ż

ywiołowych.

2.

Zagrożenia

wynikające z

ingerencji w

ś

rodowisko

naturalne oraz z

działalności

gospodarczej

człowieka.

1

Zagrożenia życia

podczas pożaru,

wypadku

samochodowego,

awarii

energetycznej,

chemicznej,

radiacyjnej.

Zagrożenia

chorobami

zakaźnymi. Źródła

skażenia

chemicznego,

biologicznego i

radiacyjnego.

Wpływ

promieniowania

jądrowego i jego

skutki dla ludzi,

zwierząt, żywności

i wody.

Uczeń zna źródła

promieniowania

jądrowego i jego

skutki, zna wpływ

ś

rodków

promieniotwórczych na

ludzi, zwierzęta,

ż

ywność i wodę.

Uczeń potrafi opisać

właściwe zachowanie w

przypadku wystąpienia

zagrożeń, zna zagrożenia,

które miały miejsce w

regionie i potrafi

przedstawić propozycje

sposobów zapobiegania

im w przyszłości.

11

Zagrożenia w

domu, szkole, w

najbliższej okolicy

2

3.

Zagrożenia w

domu, szkole oraz

w najbliższej

okolicy.

1

Zagrożenia

związane z

eksploatacją sieci

oraz urządzeń

elektrycznych i

gazowych, pieców,

maszyn

gospodarczych i

ś

rodków ochrony

roślin (na wsi).

Zagrożenia

wynikające ze

stosowania używek

(alkohol,

narkotyki).

Zagrożenia na

szlakach i w

jaskiniach (na

terenach górskich).

Zagrożenia

związane z wodą –

ś

ródlądowo i nad

morzem.

Zagrożenia

związane z

chorobami

przenoszonymi

przez zwierzęta

(tereny leśne itp.)

Uczeń zna zagrożenia

pożarowe w domu,

szkole i najbliższej

okolicy.

Uczeń potrafi

scharakteryzować

zagrożenia w górach i

nad wodą (śródlądowo i

nad morzem).

12

Zagrożenia w

transporcie oraz w

obiektach

użyteczności

publicznej.

1

Najczęstsze

przyczyny

wypadków w ruchu

drogowym.

Zagrożenia

przemysłowe na

przykładzie firm i

szlaków

komunikacyjnych

znajdujących się w

pobliżu miejsca

zamieszkania

uczniów.

Zagrożenia w

obiektach

użyteczności

publicznej (centra

handlowe,

wydarzenia

kulturalne,

sportowe itp. z

dużą liczbą

widzów).

Uczeń zna zasady

poruszania się po

drodze poza terenem

zabudowanym.

Uczeń wie, jakie

zjawiska patologiczne

występują wśród dzieci

i młodzieży.

Uczeń zna zasady

zachowania się podczas

wypadków i katastrof

komunikacyjnych,

technicznych i innych.

Ochrona

przeciwpożarowa

2

4.

Pożar, telefony

alarmowe. Sposób

informowania o

powstaniu

zdarzenia.

1

Pojęcie i rodzaje

pożarów, zagrożeń

miejscowych.

Ś

rodki gaśnicze i

sprzęt gaśniczy.

Telefony

alarmowe. Sposoby

informowania o

powstaniu

zdarzenia.

Uczeń wie, jakie

warunki muszą być

spełnione, aby nastąpił

proces spalania.

Uczeń zna najczęstsze

przyczyny powstawania

pożarów.

Uczeń potrafi opisać

ś

rodki gaśnicze i sprzęt

gaśniczy oraz

przedstawić zasady ich

stosowania podczas

pożaru.

13

Zakres zadań

ochrony

przeciwpożarowej

oraz jej

organizacja.

1

Wypalanie traw.

Zakres zadań

ochrony

przeciwpożarowej

oraz jej

organizacja.

Zagrożenia

pożarowe w domu,

szkole i w

najbliższej okolicy

(centra

mieszkaniowe,

komunikacyjne,

obiekty zabytkowe,

domy pomocy

społecznej, szkoły,

szpitale, lasy,

gazociągi).

Uczeń zna różnice

pomiędzy pożarem,

klęską żywiołową oraz

innym miejscowym

zagrożeniem; umie

określić, czym zajmuje

się ochrona

przeciwpożarowa; zna

numery telefonów

alarmowych oraz

sposób przekazania

informacji o powstaniu

zdarzenia.

Uczeń zna podstawowe

znaki ewakuacyjne.

Uczeń zna sposoby

ratowania ludzi i zwierząt

z pożaru.

Uczeń potrafi

zaproponować działania

zmierzające do

zapobiegania powstania

pożarów.

Sposoby

postępowania w

przypadku

powstania

zdarzenia

2

5.

Sposób

postępowania w

przypadku

powstania pożaru i

innych

miejscowych

zagrożeń.

1

Postępowanie w

przypadku

powstania pożaru.

Alarmowanie i

ewakuacja.

Zasady zarządzania

tłumem i

przeciwdziałania

panice. Korzystanie

z podręcznego i

improwizowanego

sprzętu gaśniczego.

Uczeń zna zasady

zachowania się

ludności po ogłoszeniu

alarmu.

Uczeń potrafi wyjaśnić,

jak należy gasić

zarzewie ognia,

wyjaśnia, jak należy

gasić odzież palącą się

na człowieku.

Uczeń potrafi uzasadnić

potrzebę przeciwdziałania

panice; wie, jak

przeciwdziałać panice.

14

Gaszenie zarzewia

ognia, odzieży

palącej się na

człowieku.

Sposób

postępowania w

przypadku

powstania innego

miejscowego

zagrożenia.

1

Postępowanie w

przypadku

powstania innego

miejscowego

zagrożenia

(wypadków i

katastrof

komunikacyjnych,

technicznych).

Zasady

postępowania w

przypadku

wystąpienia klęski

ż

ywiołowej.

Postępowanie po

ogłoszeniu alarmu

w szkole.

Uczeń potrafi

zdefiniować i

rozpoznać rodzaje

alarmów i sygnałów

alarmowych.

Uczeń umie zachować

się w szkole po

ogłoszeniu alarmu.

Uczeń omawia zasady

zachowania się podczas

wypadków i katastrof

komunikacyjnych,

technicznych i innych.

Materiały

niebezpieczne

2

6.

Rodzaje

materiałów

niebezpiecznych

oraz ich

oznakowanie.

1

Rodzaje

materiałów

niebezpiecznych,

miejsca ich

składowania oraz

ich oznakowanie.

Uczeń zna rodzaje

znaków substancji

toksycznych i miejsca

ich eksponowania,

rozpoznaje znaki

substancji toksycznych

na pojazdach i

budowlach.

Uczeń potrafi

wykorzystać różne

materiały na zastępcze

ś

rodki ochrony dróg

oddechowych i skóry.

15

Transport

materiałów

niebezpiecznych.

1

Oznakowanie

materiałów

niebezpiecznych w

transporcie.

Zasady

postępowania w

przypadku awarii

instalacji

chemicznej, środka

transportu lub

rozszczelnienia

zbiorników z

substancjami

toksycznymi.

Zasady

przygotowania

zastępczych

ś

rodków ochrony

dróg oddechowych

i skóry.

Uczeń zna zasady

postępowania w

przypadku awarii

instalacji chemicznej,

ś

rodka transportu lub

rozszczelnienia

zbiorników z

substancjami

toksycznymi.

Uczeń potrafi

zaproponować sposoby

zapobiegania skażeniom

chemicznym.

Ochrona ludności

i obrona cywilna

2

7.

Obrona cywilna

oraz powszechna

samoobrona

ludności. System

zarządzania

kryzysowego.

1

Podstawy prawne

funkcjonowania

ochrony ludności i

obrony cywilnej w

Rzeczypospolitej

Polskiej.

Podstawowe

dokumenty ONZ

regulujące

funkcjonowanie

obrony cywilnej na

ś

wiecie. Obrona

cywilna oraz

powszechna

Uczeń zna podstawy

prawne funkcjonowania

ochrony ludności i

obrony cywilnej w

Rzeczypospolitej

Polskiej.

Uczeń zna podstawowe

dokumenty ONZ

regulujące

funkcjonowanie obrony

cywilnej na świecie.

16

samoobrona

ludności. System

zarządzania

kryzysowego.

Systemy

alarmowania i

informowania

ludności.

Zasady

przeprowadzania

ewakuacji planowej

i doraźnej ludności.

1

Systemy

alarmowania i

informowania

ludności. Rodzaje

alarmów i

sygnałów

alarmowych.

Zasady zachowania

się po ogłoszeniu

poszczególnych

alarmów.

Zasady

przeprowadzania

ewakuacji planowej

i doraźnej ludności.

Zabezpieczenie

potrzeb socjalno-

bytowych

ewakuowanej

ludności w wodę i

ż

ywność.

Uczeń definiuje i

rozpoznaje rodzaje

alarmów i sygnałów

alarmowych,

charakteryzuje zasady

zachowania się

ludności po ogłoszeniu

alarmu, wymienia

sposoby zabezpieczenia

ż

ywności i wody przed

skażeniami, wyjaśnia

znaczenie pojęć:

odkażanie,

dezaktywacja,

dezynfekcja,

deratyzacja; wyjaśnia,

na czym polegają

zabiegi sanitarne i

specjalne.

Uczeń zna zasady

ewakuacji ludności i

zwierząt z terenów

zagrożonych, potrafi

wyjaśnić sposoby

zaopatrzenia ludności

ewakuowanej w wodę i

ż

ywność.

Uczeń zna obowiązki

osób podlegających

ewakuacji.

Pierwsza pomoc w

nagłych

wypadkach

18

8.

Łańcuch pierwszej

pomocy.

1

Pojęcie i zakres

pierwszej pomocy.

Łańcuch pierwszej

pomocy jako

abecadło

ratownicze.

Zagrożenia

najczęściej

Uczeń zna podstawowe

zasady udzielania

pierwszej pomocy.

Uczeń potrafi ustalić,

co stało się w miejscu

wypadku.

Uczeń umie ustalić i

eliminować realne i

potencjalne zagrożenia

dla ratownika i

poszkodowanego w

miejscu wypadku.

Uczeń umie dokonać

kontroli podstawowych

17

Ogólne zasady

udzielania

pierwszej pomocy.

Osoba

nieprzytomna.

1

1

spotykane podczas

udzielania

pierwszej pomocy.

Ogólne zasady

udzielania

pierwszej pomocy

ze szczególnym

uwzględnieniem

aspektów

bezpieczeństwa

ratownika, miejsca

zdarzenia,

poszkodowanego i

osób postronnych

oraz skutecznego

alarmowania służb

ratunkowych.

Sposoby ewakuacji

poszkodowanego

ze strefy

zagrożenia. Zasady

działania

ratowniczego

podczas wypadku

drogowego,

wypadku podczas

kąpieli, załamania

lodu.

Pojęcie

przytomności.

Rozpoznawanie

nieprzytomności.

Ocena obecności

oddechu.

Uczeń umie wezwać

odpowiednią pomoc;

rozpoznaje stopień

zagrożenia osoby

poszkodowanej i

wyjaśnia zasady

bezpiecznego

postępowania w rejonie

wypadku; omawia

zasady zabezpieczenia

miejsca wypadku;

wyjaśnia, jak należy

udzielać pomocy w

wypadku drogowym,

podczas kąpieli,

załamania lodu.

Uczeń rozpoznaje stan

przytomności, bada

oddech i tętno.

Uczeń zna zasady

postępowania przy

omdleniu.

czynności życiowych

poszkodowanego.

Uczeń zna zasady

postępowania

aseptycznego i

bezpieczeństwa dla

ratownika, omawia

sposób wynoszenia

poszkodowanego ze

strefy zagrożenia.

Uczeń zna zagrożenia dla

osoby nieprzytomnej.

Uczeń zna przyczyny

zaburzeń oddechu i

krążenia.

18

Udzielanie pomocy

osobom

nieprzytomnym.

Resuscytacja.

Resuscytacja w

sytuacjach

szczególnych.

1

1

1

Zagrożenia

związane z utratą

przytomności.

Wstępna ocena

stanu

poszkodowanego.

Układanie osoby

nieprzytomnej w

pozycji

bezpiecznej.

Opieka nad

nieprzytomnym w

sytuacjach

nietypowych –

złamania,

hipotermii,

wstrząsu, ciąży.

Pojęcia resuscytacji

krążeniowo-

oddechowej (RKO)

i podstawowego

podtrzymywania

ż

ycia (PPś).

Pojęcie bezdechu.

Rozpoznawanie

bezdechu.

Technika

wykonania

procedury

resuscytacji

krążeniowo-

Uczeń zna

najważniejsze zadania

ratownicze do czasu

przyjazdu pogotowia.

Uczeń wie, kiedy i jak

ułożyć osobę

nieprzytomną w

pozycji bezpiecznej z

pozycji zastanej.

Uczeń rozpoznaje

oznaki zatrzymania

oddechu i krążenia.

Uczeń zna objawy

ś

mierci klinicznej i

biologicznej.

Uczeń wie, jak ułożyć

poszkodowanego, zna

miejsce ucisku, jego

częstotliwość i

głębokość.

Uczeń potrafi udrożnić

drogi oddechowe i

przeprowadzić

resuscytację

krążeniowo-oddechową

Uczeń wie, jak ocenić

stan poszkodowanego

leżącego na brzuchu,

siedzącego w

samochodzie i wie, kiedy

można zmienić tę pozycję

na pozycję bezpieczną.

Uczeń potrafi

przedstawić schemat

postępowania

ratowniczego z

niezbędnym wykonaniem

zabiegów

resuscytacyjnych.

Uczeń wie, jakie

zagrożenia dla życia

poszkodowanego stanowi

bezdech i brak krążenia.

Uczeń wie, jakie warunki

muszą być zachowane

przy RKO i PPś u

porażonych prądem, przy

podtopieniu/utonięciu i u

19

Porażenie prądem.

Ź

ródła, przyczyny i

charakterystyka

porażenia prądem

zmiennym i stałym.

Pierwsza pomoc w

przypadku

ratowania ofiary

porażenia prądem.

Krwotok.

1

1

1

oddechowej u osób

dorosłych i dzieci;

porażenia prądem,

podtopienia/utonięc

ia, hipotermii,

kobiety ciężarnej.

Ź

ródła, przyczyny i

charakterystyka.

Porażenie prądem z

zerwanej linii

wysokiego

napięcia.

Rozpoznawanie

porażenia prądem.

Postępowanie w

przypadku

ratowania ofiary

porażenia prądem.

Utrwalenie

umiejętności

wykonania

resuscytacji

krążeniowo-

oddechowej.

Pojęcie rany,

zasady

postępowania

aseptycznego.

Technika

wykonania

opatrunku

osłaniającego za

u poszkodowanego.

Uczeń wie, jak

wykonać czynności

RKO i PPś u małych

dzieci i niemowląt.

Uczeń wyjaśnia, jak

należy udzielać

pomocy w wypadku

porażenia prądem ze

szczególnym

zwróceniem uwagi na

bezpieczeństwo

ratownika.

Uczeń wie, jakie są

objawy porażenia

prądem elektrycznym.

Uczeń umie wykonać

resuscytację

krążeniowo-

oddechową.

Uczeń zna rodzaje ran.

Uczeń potrafi

rozpoznać objawy

krwotoku tętniczego i

ż

ylnego; potrafi

zatamować krwotok za

pomocą opatrunku

uciskowego.

kobiety ciężarnej.

Uczeń wie, jakie są

objawy porażenia

piorunem i jak należy

udzielać pomocy.

Uczeń potrafi udzielić

pierwszej pomocy

zgodnie ze schematem

ratowniczym.

Uczeń potrafi udzielić

pomocy

poszkodowanemu z

krwotokiem zewnętrznym

i wewnętrznym.

Uczeń umie tamować

krwotok z ciałem obcym.

Uczeń potrafi dowieść, że

20

Niebezpieczeństwa

związane z

krwotokiem i

wstrząsem

pourazowym.

Złamanie i

zwichnięcie.

1

1

pomocą bandaża,

przylepca, siatki

opatrunkowej.

Technika

wykonania

opatrunku

uciskowego.

Zasady

postępowania z

raną z ciałem

obcym. Pojęcie i

rodzaje krwotoków.

Rozpoznawanie

krwotoków.

Postępowanie w

przypadku

ratowania ofiary

krwotoku. Pojęcie i

rodzaje wstrząsów.

Rozpoznawanie

wstrząsów.

Pozycja

przeciwwstrząsowa.

Niebezpieczeństwa

związane z

krwotokiem i

wstrząsem

pourazowym.

Pojęcie i rodzaje

złamań, zwichnięć i

skręceń.

Rozpoznawanie

podejrzenia

złamania.

Uczeń umie

zabezpieczyć się przed

bezpośrednim

kontaktem z krwią.

Uczeń wie, co

nazywamy zakażeniem

rany i jakie są jego

objawy.

Uczeń rozpoznaje

złamanie i zwichnięcie;

zna reguły Potta

dotyczące

unieruchamiania

złamanych kości i

pomoc przedlekarska ma

istotny wpływ na sposób

gojenia się ran i stan

poszkodowanego.

Uczeń potrafi rozpoznać

objawy wstrząsu

pourazowego.

Uczeń umie wyjaśnić

przyczyny zakażenia ran.

Uczeń potrafi ułożyć

poszkodowanego w

pozycji

przeciwwstrząsowej.

Uczeń umie na podstawie

objawów określić

zwichnięcie i skręcenie.

Uczeń potrafi udzielić

pierwszej pomocy w

przypadku uszkodzenia

21

Niebezpieczeństwa

związane ze

złamaniami kości i

urazami stawów.

Zatrucie.

1

1

Postępowanie w

przypadku

ratowania ofiary

podejrzenia

złamania kończyny

i urazu kręgosłupa.

Technika

stabilizowania

kończyny górnej,

kończyny dolnej.

Technika

postępowania w

podejrzeniu urazu

kręgosłupa.

Technika

postępowania w

podejrzeniu urazu

kręgosłupa.

Odmienności

postępowania w

przypadku

złamania

otwartego.

Niebezpieczeństwa

związane ze

złamaniami,

zwichnięciami i

skręceniami.

Rodzaje zatruć.

Specyfika zatruć

pokarmowych,

lekami, gazami,

ś

rodkami

chemicznymi.

zwichniętych stawów;

potrafi unieruchomić

uszkodzone kończyny.

Uczeń wie, jakie są

objawy złamań kości.

Uczeń zna sposoby

unieruchamiania kości

kończyn.

Uczeń wie, jakie mogą

być przyczyny urazów

głowy i kręgosłupa i

krwotoków

wewnętrznych. Uczeń

wie, jak należy

traktować odłamki

kostne w ranie przy

złamaniu otwartym.

Uczeń zna różnicę

pomiędzy

zwichnięciem i

skręceniem.

Uczeń rozpoznaje

objawy zatrucia;

udziela pomocy przy

zatruciach:

pokarmowych, lekami,

gazami, środkami

stawu barkowego,

łokciowego, kolanowego

i skokowego.

Uczeń zna metody

unieruchomienia głowy i

szyi poszkodowanego

przy użyciu swoich rąk i

kolan.

Uczeń umie postępować

zgodnie ze schematem

postępowania

ratowniczego.

Uczeń wie, jakimi

drogami może nastąpić

zatrucie organizmu i

potrafi udzielić pierwszej

pomocy przy zatruciach

przez układ pokarmowy i

22

Niebezpieczeństwa

związane z

zatruciami.

Oparzenie i

odmrożenie.

1

1

Rozpoznawanie

zatrucia.

Postępowanie w

przypadku

ratowania ofiary

zatrucia.

Niebezpieczeństwa

związane z

zatruciami.

Ewakuacja

poszkodowanego

ze strefy zatrutej.

Technika, zasady,

wskazania i

przeciwwskazania

do prowokowania

wymiotów.

Rozpoznawanie

oparzeń

chemicznych.

Pojęcia oraz

rodzaje oparzeń i

odmrożeń.

Rozpoznawanie

oparzeń i

odmrożeń.

Postępowanie w

przypadku

ratowania ofiary

oparzenia lub

odmrożenia.

Technika

chłodzenia oparzeń

i ocieplania

chemicznymi.

Uczeń potrafi ocenić

niebezpieczeństwo

grożące zatrutemu.

Uczeń wie, co może

spowodować zatrucie

organizmu.

Uczeń zna skutki

działania niskiej i

wysokiej temperatury

na organizm ludzki;

udziela pomocy osobie

poszkodowanej przy

oparzeniu termicznym i

chemicznym.

skórę.

Uczeń zna zagrożenia

wynikające z oparzeń

chemicznych.

Uczeń potrafi udzielić

pierwszej pomocy przy

zatruciach i oparzeniach

chemicznych zgodnie ze

schematem postępowania

ratowniczego.

Uczeń potrafi określić na

podstawie objawów

stopnie oparzenia i

odmrożenia.

Uczeń wie, jakie są

objawy udaru cieplnego i

porażenia słonecznego

oraz porażenia prądem

elektrycznym.

23

Niebezpieczeństwa

związane z

oparzeniami i

odmrożeniami.

Kiedy ktoś nagle

zachoruje.

Pierwsza pomoc w

przypadku nagłych

1

1

1

odmrożeń.

Niebezpieczeństwa

związane z

oparzeniami i

odmrożeniami.

Mechanizm oraz

objawy przegrzania

i wychłodzenia

organizmu.

Postępowanie w

przypadku

ratowania ofiary

przegrzania lub

wychłodzenia

organizmu.

Technika

postępowania z

ofiarą udaru

termicznego i

hipotermii.

Pojęcie zawału

serca, duszności,

epilepsji, omdlenia,

udaru mózgu.

Rozpoznawanie

napadu duszności,

napadu

drgawkowego,

podejrzenia zawału

serca, omdlenia,

udaru mózgu.

Postępowanie z

ofiarą: napadu

Uczeń zna mechanizm

oraz objawy

przegrzania i

wychłodzenia.

Uczeń wie, co może

spowodować oparzenie.

Uczeń potrafi

rozpoznać oznaki

zawału serca,

duszności, epilepsji;

omdlenia potrafi nieść

pomoc osobom, które

doznają zawału serca,

ataku duszności lub

epilepsji.

Uczeń potrafi udzielić

pomocy

Uczeń potrafi udzielić

pierwszej pomocy ofierze

w wypadku przegrzania

lub wychłodzenia

zgodnie ze schematem

ratowniczym.

Uczeń umie ustalić, co się

stało w miejscu wypadku.

Uczeń wie, jakie są

zagrożenia związane z

24

zachorowań.

duszności, napadu

drgawkowego,

podejrzenia zawału

serca, omdlenia,

udaru mózgu.

Technika

zabezpieczenia

osoby z napadem

drgawkowym,

napadem

duszności,

podejrzeniem

zawału serca,

udarem mózgu,

omdleniem.

Zagrożenia

związane z brakiem

udzielenia pomocy

w takich

przypadkach.

poszkodowanemu z

napadem duszności,

napadu drgawkowego,

zawałem serca, udarem

mózgu i przy omdleniu.

Uczeń wie, jak

zabezpieczyć osobę z

napadem drgawkowym.

nieudzieleniem pomocy

osobie z napadem

drgawkowym, napadem

duszności, zawałem

serca, udarem mózgu.

9.

Kontrola nad

przebiegiem i

wynikami

kształcenia.

2

Sprawdzenie

wymagań –

weryfikacja

praktyczna i

teoretyczna.

Zadanie testowe kontrolno-oceniające w I i II

półroczu.

IV. Przedmiotowy system oceniania osi

ą

gni

ęć

ucznia

1. Kontrola i ocena osi

ą

gni

ęć

uczniów

Systematycznej, planowej kontroli i ocenie podlegaj

ą

wszystkie formy aktywno

ś

ci

uczniów przy u

ż

yciu ró

ż

nych narz

ę

dzi pomiaru dydaktycznego tj. wypowiedzi,

czynno

ś

ci polecone przez nauczyciela, wytwory pracy (albumy, mapy, schematy,

wykresy,

katalogi

itp.),

odpowiedzi,

rozwi

ą

zywanie

krzy

ż

ówek,

kartkówki,

sprawdziany, testy a tak

ż

e aktywno

ść

na zaj

ę

ciach (uczestnictwo w

ć

wiczeniach,

25

dyskusji – poprawno

ść

działania, logika argumentacji, oryginalno

ść

i przydatno

ść

proponowanych rozwi

ą

za

ń

).

Ocena ma na celu pobudzenie uczniów do systematycznego przygotowania si

ę

do

lekcji, aktywno

ś

ci na lekcjach, odrabiania prac domowych i zaliczeniowych.

Wymagania zaliczeniowe wyznaczaj

ą

minima jakie ucze

ń

musi spełni

ć

, aby otrzyma

ć

ocen

ę

pozytywn

ą

. Sytuacja ta powoduje to,

ż

e nawet ucze

ń

który ma problemy z

nauk

ą

, wie co musi spełni

ć

pozytywnego.

Ka

ż

dy ucze

ń

, aby uzyska

ć

ocen

ę

pozytywn

ą

w 1 i 2 semestrze musi spełni

ć

nast

ę

puj

ą

ce wymagania:

systematycznie chodzi na zaj

ę

cia lekcyjne,

prowadzi zeszyt przedmiotowy i zeszyt do

ć

wicze

ń

, których posiadanie jest

obowi

ą

zkowe,

ma napisa

ć

i odda

ć

jeden referat. Najwy

ż

ej b

ę

d

ą

oceniane referaty w

technice komputerowej oraz te, które okre

ś

laj

ą

samodzielny stosunek autora

do zagadnie

ń

. na ko

ń

cu referatu musi by

ć

podana literatura. Tygodniowa

zwłoka z oddaniem referatu obni

ż

a ocen

ę

,

raz w ci

ą

gu roku indywidualnie lub w zespole wykona projekt na uzgodniony

temat

raz w semestrze mo

ż

e zgłosi

ć

nieprzygotowanie.

sprawdzian musi by

ć

poprzedzony lekcj

ą

powtórzeniow

ą

i wpisany

wcze

ś

niej do dziennika,

odpytywanie mo

ż

e dotyczy

ć

tylko trzech ostatnich lekcji,

otrzymanie oceny niedostatecznej lub dopuszczaj

ą

cej w I semestrze

wyklucza otrzymanie oceny dobrej w drugim semestrze,

wysoko oceniana b

ę

dzie indywidualna aktywno

ść

,

prace pisemne musz

ą

by

ć

oddane przez nauczyciela najpó

ź

niej w ci

ą

gu 2

tygodni,

wykonuje czynno

ś

ci polecane przez nauczyciela

zachowanie w trakcie zaj

ęć

– obserwacja uczestnicz

ą

ca (głównie w sferze

postaw).

Proponuje si

ę

nast

ę

puj

ą

ce przedziały klasyfikacyjne ocen:

Celuj

ą

cy – zakres wymaga

ń

– wykraczaj

ą

cy

Bardzo dobry – zakres wymaga

ń

– dopełniaj

ą

cy

Dobry – zakres wymaga

ń

– rozszerzaj

ą

cy

26

Dostateczny – zakres wymaga

ń

– podstawowy

Dopuszczaj

ą

cy – zakres wymaga

ń

– konieczny

2. Propozycja szczegółowych osi

ą

gni

ęć

Ocena niedostateczna

Ucze

ń

:

pomimo pomocy nauczyciela nie potrafi si

ę

wypowiedzie

ć

nie opanował wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci w zakresie wymaga

ń

koniecznych

niezb

ę

dnych do dalszego kształcenia

nie potrafi wykona

ć

prostego polecenia

wykazuje si

ę

brakiem systematyczno

ś

ci i ch

ę

ci do nauki

nie interesuje si

ę

przedmiotem

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

:

przy pomocy nauczyciela jest w stanie wykona

ć

proste polecenia

ma braki w opanowaniu wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci, które s

ą

konieczne do dalszego

kształcenia; posiada minimum wiedzy

nie potrafi sformułowa

ć

jasnej wypowiedzi na tematy poruszane na lekcjach

jego postawa na lekcjach jest bierna, ale wykazuje ch

ęć

do współpracy

Ocena dostateczna

Ucze

ń

:

jest aktywny na lekcjach sporadycznie

jego wiedza jest fragmentaryczna i wyrywkowa

ma problemy z samodzielnym sformułowaniem i uzasadnieniem swoich

wypowiedzi

udziela odpowiedzi na proste pytania nauczyciela

wykonuje samodzielnie proste zadania, które przydzieli mu grupa

Ocena dobra

Ucze

ń

:

w du

ż

ej mierze opanował tre

ś

ci i umiej

ę

tno

ś

ci zawarte w programie

27

ch

ę

tnie pracuje w grupie

jest aktywny na zaj

ę

ciach

umiej

ę

tnie wykorzystuje zdobyte informacje

wykonuje samodzielnie typowe zadania zwi

ą

zane z tokiem lekcji i zlecone

przez nauczyciela

umie formułowa

ć

proste, typowe wypowiedzi ustne i pisemne

porównuje zachowania pozytywne i negatywne oraz ich wpływ na postaw

ę

ludzi

prezentuje ró

ż

ne sposoby rozwi

ą

zywania konfliktów

poprawnie stosuje poj

ę

cia: efekt cieplarniany, dziura ozonowa, kwa

ś

ne

deszcze

poprawnie wykonuje czynno

ś

ci ratownicze, umie dobra

ć

potrzebny sprz

ę

t i

wykorzysta

ć

niektóre

ś

rodki ratownicze

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

:

bardzo aktywnie uczestniczy w zaj

ę

ciach

sprawnie samodzielnie posługuje si

ę

ró

ż

nymi

ź

ródłami wiedzy, uzasadnia

odpowiedzi korzystaj

ą

c z wiadomo

ś

ci prasowych i telewizyjnych

uzasadnia własne pogl

ą

dy i stanowiska

dokonuje samodzielnej oceny wydarze

ń

i zjawisk

dostrzega zwi

ą

zki przyczynowo- skutkowe

potrafi ł

ą

czy

ć

wiedz

ę

z ró

ż

nych przedmiotów

interpretuje teksty

ź

ródłowe

rozumie,

ż

e oprócz praw ucze

ń

ma obowi

ą

zki

bezbł

ę

dnie wykonuje czynno

ś

ci ratownicze, koryguje bł

ę

dy kolegów

odpowiednio wykorzystuje sprz

ę

t i

ś

rodki ratownicze

zdobył pełen zakres wiedzy przewidziany w programie

sprawnie wykorzystuje wiedz

ę

z ró

ż

nych przedmiotów do rozwi

ą

zywania

zada

ń

z zakresu edukacji dla bezpiecze

ń

stwa

umie pokierowa

ć

grup

ą

rówie

ś

ników;

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

:

28

posiada wiedz

ę

i umiej

ę

tno

ś

ci wykraczaj

ą

ce poza program

rozwija własne zainteresowania

bierze udział z sukcesami w konkursach, olimpiadach, mistrzostwach

jest bardzo aktywny na lekcjach

wykonuje szereg zada

ń

dodatkowych z własnej inicjatywy

jest

ż

ywo zainteresowany tym co dzieje si

ę

w Polsce i na

ś

wiecie

anga

ż

uje si

ę

w akcje humanitarne, ekologiczne, wolontariackie

umiej

ę

tnie formułuje argumenty, wypowiada si

ę

bardzo poprawnym j

ę

zykiem

potrafi doskonale zaplanowa

ć

i zorganizowa

ć

prac

ę

swoj

ą

i innych

Propozycje osi

ą

gni

ęć

edukacyjnych według przyj

ę

tych zasad oceniania dotycz

ą

cych

tematów i działów, uj

ę

tych w 30 tematach planu wynikowego, s

ą

zgodne z aktualn

ą

podstaw

ą

programow

ą

.

ZAGRO

ś

ENIA WE WSPÓŁCZESNYM

Ś

WIECIE

1. Zagro

ż

enia naturalne wynikaj

ą

ce z praw przyrody.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

opisa

ć

zagro

ż

enia zdrowia i

ż

ycia człowieka spowodowanego przez

zagro

ż

enia naturalne w regionie i w Polsce w ostatnich latach

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

opisa

ć

skutki zagro

ż

e

ń

dla ludno

ś

ci, infrastruktury i gospodarki kraju

spowodowane przez kl

ę

ski

ż

ywiołowe

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

uzasadni

ć

zasady post

ę

powania w rejonach kl

ę

sk

ż

ywiołowych

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

scharakteryzowa

ć

zagro

ż

enia spowodowane przez siły natury

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

naturalne zagro

ż

enia czasu pokoju

29

2. Zagro

ż

enia wynikaj

ą

ce z ingerencji w

ś

rodowisko naturalne oraz z działalno

ś

ci

gospodarczej człowieka.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

podstawowe

ź

ródła zagro

ż

e

ń

chemicznych i radiacyjnych

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

wyja

ś

ni

ć

istot

ę

zagro

ż

e

ń

towarzysz

ą

cych rozwojowi cywilizacji

potrafi zaproponowa

ć

działania zapobiegawcze

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

ź

ródła zagro

ż

e

ń

ekologicznych w regionie

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

wyja

ś

ni

ć

poj

ę

cia dziury ozonowej, efektu cieplarnianego, kwa

ś

nych deszczów

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

zagro

ż

enia zwi

ą

zane z działalno

ś

ci

ą

człowieka

ZAGRO

ś

ENIA W DOMU, SZKOLE, W NAJBLI

ś

SZEJ OKOLICY

3. Zagro

ż

enia w domu, szkole oraz w najbli

ż

szej okolicy.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

scharakteryzowa

ć

zagro

ż

enia, które miały miejsce w regionie i w Polsce i

przedstawi propozycje zapobiegania im w przyszło

ś

ci

przygotowa

ć

wywiad z przedstawicielami Stra

ż

y Miejskiej o zagro

ż

eniach w

najbli

ż

szej okolicy i działa

ń

zapobiegawczych

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

przedstawi

ć

sposoby zapobiegania degradacji

ś

rodowiska regionie

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

30

opisa

ć

zasady zachowania si

ę

podczas wyst

ą

pienia zagro

ż

e

ń

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

porównuje zagro

ż

enia wyst

ę

puj

ą

ce w Polsce i w regionie zamieszkania

opisa

ć

zagro

ż

enia współczesnej młodzie

ż

y i nazwy instytucji prowadz

ą

cych

działalno

ść

profilaktyczn

ą

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wymienia zagro

ż

enia w najbli

ż

szej okolicy zamieszkania i szkoły

4. Zagro

ż

enia w transporcie oraz w obiektach u

ż

yteczno

ś

ci publicznej.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

przygotowa

ć

wywiad z przedstawicielami Policji o zagro

ż

eniach wypadkami i

katastrofami komunikacyjnymi w najbli

ż

szej okolicy i działa

ń

zapobiegawczych

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

zaproponowa

ć

własne sposoby przeciwdziałania i unikania zagro

ż

eniom

bezpiecze

ń

stwa

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

opisa

ć

zasady

zachowania

si

ę

podczas

wypadków

i

katastrof

komunikacyjnych

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

opisa

ć

zjawiska patologiczne wyst

ę

puj

ą

w

ś

ród dzieci i młodzie

ż

y

poda

ć

zasady poruszania si

ę

po drodze poza terenem zabudowanym

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

opisa

ć

zagro

ż

enia współczesnej młodzie

ż

y

OCHRONA PRZECIWPO

ś

AROWA

5, Po

ż

ar, telefony alarmowe. Sposób informowania o powstaniu zdarzenia.

31

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

zaprojektowa

ć

działania w swoim

ś

rodowisku likwiduj

ą

ce zagro

ż

enia

po

ż

arowe

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

opisa

ć

ś

rodki i sprz

ę

t ga

ś

niczy oraz przedstawi

ć

zasady ich stosowania

podczas po

ż

aru

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

poda

ć

elementy trójk

ą

ta spalania, wie jakie warunki musz

ą

by spełnione, aby

nast

ą

pił proces spalania

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

przyczyny powstawania po

ż

arów

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

poda

ć

definicj

ę

po

ż

aru

wezwa

ć

telefonicznie pomoc do gaszenia po

ż

aru

6. Zakres zada

ń

ochrony przeciwpo

ż

arowej oraz jej organizacja.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

przygotowa

ć

wywiad z przedstawicielami Stra

ż

y Po

ż

arnej o zagro

ż

eniach

po

ż

arem i działa

ń

zapobiegawczych

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

przedstawi

ć

sposoby ratowania ludzi i zwierz

ą

t z po

ż

aru

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

okre

ś

li

ć

czym zajmuje si

ę

ochrona przeciwpo

ż

arowa

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

zna ró

ż

nic

ę

pomi

ę

dzy po

ż

arem i kl

ę

sk

ą

ż

ywiołow

ą

32

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

pokaza

ć

miejsca gdzie znajduje si

ę

podr

ę

czny ga

ś

niczy w szkole

zna znaki ewakuacyjne

SPOSOBY POST

Ę

POWANIA W PRZYPADKU POWSTANIA ZDARZENIA

7. Sposób post

ę

powania w przypadku powstania po

ż

aru i innych miejscowych

zagro

ż

e

ń

.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

opracowa

ć

instrukcj

ę

ppo

ż

. Konkretnego obiektu

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

scharakteryzowa

ć

elementy profilaktyki przeciwpo

ż

arowej

omówi

ć

istot

ę

ró

ż

nych zagro

ż

e

ń

po

ż

arowych

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

opisa

ć

zasady ratowania ludzi, zwierz

ą

t i mienia

okre

ś

li

ć

stopie

ń

zagro

ż

enia po

ż

arowego we własnym domu

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

omówi

ć

sposoby ochrony na wypadek po

ż

aru

dokona

ć

podziału po

ż

arów ze wzgl

ę

du na rodzaj pal

ą

cego si

ę

materiału

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

okre

ś

li

ć

, jakie substancje mo

ż

na gasi

ć

wod

ą

, a jakie nie

8. Sposób post

ę

powania w przypadku powstania innego miejscowego zagro

ż

enia.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

czynno

ś

ci, które nale

ż

y podj

ąć

po ust

ą

pieniu powodzi

wymieni

ć

struktury centralne i lokalne zarz

ą

dzania kryzysowego w przypadku

powodzi

33

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

dokona

ć

analizy lokalnych zagro

ż

e

ń

zwi

ą

zanych z wod

ą

sporz

ą

dzi

ć

indywidualny plan post

ę

powania na wypadek lokalnych zagro

ż

e

ń

hydrologicznych

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

opisa

ć

znaczenie wody w

ż

yciu człowieka

wskaza

ć

podstawowe czynno

ś

ci biernej ochrony przeciwpowodziowej

wskaza

ć

lokalne zagro

ż

enia powodziowe

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

opisa

ć

zagro

ż

enia, jakie stwarza woda

poda

ć

metody ograniczania negatywnych skutków powodzi

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

opisa

ć

zagro

ż

enia zwi

ą

zane z powodzi

ą

wymieni

ć

czynno

ś

ci podczas ewakuacji powodziowej

MATERIAŁY NIEBEZPIECZNE

9. Rodzaje materiałów niebezpiecznych oraz ich oznakowanie.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

uzasadni

ć

rozmieszczenie tablic i znaków bezpiecze

ń

stwa w miejscu

zamieszkania i nauki

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

wyja

ś

ni

ć

, dlaczego nale

ż

y d

ąż

y

ć

do jednoznacznego rozumienia informacji o

niebezpiecze

ń

stwie

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

opisa

ć

znaczenie znaków ewakuacyjnych, ochrony przeciwpo

ż

arowej , BHP

34

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

rodzaje znaków bezpiecze

ń

stwa,

poda

ć

znaczenie poszczególnych rodzajów znaków

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

nazwa

ć

tablice i znaki bezpiecze

ń

stwa

10. Transport materiałów niebezpiecznych.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

potrafi zaproponowa

ć

sposoby zapobiegania ska

ż

eniom chemicznym

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

zna zasady post

ę

powania w przypadku awarii instalacji chemicznej,

ś

rodka

transportu lub rozszczelnienia zbiorników z substancjami toksycznym

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

wie jakie mog

ą

by

ć

zast

ę

pcze

ś

rodki ochrony dróg oddechowych i skóry

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

opisa

ć

znaczenie oznakowanie substancji toksycznych i biologicznych

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

:

opisa

ć

, czym wyró

ż

niaj

ą

si

ę

tablice i znaki BHP

OCHRONA LUDNO

Ś

CI I OBRONA CYWILNA

11. Obrona cywilna oraz powszechna samoobrona ludno

ś

ci. System zarz

ą

dzania

kryzysowego.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

przedstawi

ć

funkcjonowanie obrony cywilnej w poszczególnych pa

ń

stwach

europejskich

35

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

scharakteryzowa

ć

regulacje prawne ochrony i obrony cywilnej

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

i opisa

ć

elementy systemu krajowego ratownictwa

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

powinno

ś

ci obywatelskie w zakresie ochrony i obrony cywilne

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

okre

ś

li

ć

podstawowe zadania ochrony i obrony cywilnej

12. Systemy alarmowania i informowania ludno

ś

ci.

Zasady przeprowadzania ewakuacji planowej i dora

ź

nej ludno

ś

ci.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

przedstawi

ć

zasady ewakuacji ludno

ś

ci, zwierz

ą

t z terenów zagro

ż

onych,

potrafi wyja

ś

ni

ć

sposoby zaopatrzenia ludno

ś

ci ewakuowanej w wod

ę

i

ż

ywno

ść

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

wyja

ś

ni

ć

zasady zachowania si

ę

po ogłoszeniu poszczególnych alarmów

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

przedstawi

ć

obowi

ą

zki osób podlegaj

ą

cych ewakuacji

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

rodzaje alarmów i sygnałów alarmowych oraz systemy alarmowania

i informowania ludno

ś

ci

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

36

wyja

ś

ni

ć

znaczenie poj

ęć

: odka

ż

anie, dezaktywacja, dezynfekcja, deratyzacja,

dezynsekcja

PIERWSZA POMOC W NAGŁYCH WYPADKACH

13. Ła

ń

cuch pierwszej pomocy.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

przedstawi

ć

ogólne schematy ratunkowe oraz ła

ń

cuch ratunkowy

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

scharakteryzowa

ć

poszczególne ogniwa ła

ń

cucha ratunkowego oraz ich rol

ę

i

znaczenie

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

udro

ż

ni

ć

drogi oddechowe u poszkodowanych w ró

ż

nych wypadkach

dokona

ć

badania

w

celu

rozpoznania

rodzaju

urazów

i

stanu

poszkodowanego

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

sprawdzi

ć

oddech, okre

ś

li

ć

go

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

poda

ć

ogólny schemat zgłaszania wypadku

14. Ogólne zasady udzielania pierwszej pomocy.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

ustali

ć

i eliminowa

ć

realne i potencjalne zagro

ż

enia dla ratownika i

poszkodowanego w miejscu wypadku

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

uzasadni

ć

konieczno

ść

udzielania pomocy w sytuacji zagro

ż

enia

ż

ycia

37

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

scharakteryzowa

ć

poszczególne ogniwa ła

ń

cucha ratunkowego oraz ich rol

ę

i

znaczenie

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

przedstawi

ć

ogólne schematy ratunkowe oraz ła

ń

cuch ratunkowy

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

czynno

ś

ci wchodz

ą

ce w zakres pierwszej pomocy

15. Osoba nieprzytomna.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

przedstawi

ć

najwa

ż

niejsze zadania ratownicze do czasu przyjazdu pogotowia

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

wie kiedy i jak uło

ż

y

ć

osob

ę

nieprzytomn

ą

w pozycji bezpieczne z pozycji

zastanej

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

rozpozna

ć

zaburzenia funkcji

ż

yciowych

udro

ż

ni

ć

drogi oddechowe u poszkodowanych w ró

ż

nych wypadkach

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

stany bezpo

ś

redniego zagro

ż

enia

ż

ycia

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

poda

ć

prawidłowe warto

ś

ci t

ę

tna i oddechu u człowieka dorosłego i dziecka

16. Udzielanie pomocy osobom nieprzytomnym.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

zasady obowi

ą

zuj

ą

ce w wypadku masowym

38

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

zagro

ż

enia zwi

ą

zane z brakiem przytomno

ś

ci i sposób

post

ę

powania zapobiegaj

ą

cych wyst

ą

pieniu

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

poda

ć

ogólny schemat post

ę

powania w omdleniu, padaczce i braku

przytomno

ś

ci

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

przyczyny omdlenia oraz braku przytomno

ś

ci

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

poda

ć

poj

ę

cie pierwszej pomocy i jej cele

17. Resuscytacja.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

przedstawi

ć

schemat post

ę

powania ratowniczego z niezb

ę

dnym wykonaniem

zabiegów resuscytacyjnych

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

post

ę

powa

ć

według schematu ratunkowego

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

rozpozna

ć

oznaki zatrzymania oddechu i kr

ąż

enia

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

objawy

ś

mierci klinicznej i biologicznej

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wskaza

ć

miejsce wykonywania masa

ż

u serca

18. Resuscytacja w sytuacjach szczególnych.

39

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wyja

ś

ni

ć

jakie warunki musz

ą

by

ć

zachowane przy RKO i PP

ś

u pora

ż

onych pr

ą

dem, przy podtopieniu / utoni

ę

ciu i u kobiety ci

ęż

arne

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

wykona

ć

resuscytacj

ę

przez jedn

ą

i dwie osoby na fantomie

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

wykona

ć

ró

ż

ne metody sztucznego oddychania

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

uło

ż

y

ć

poszkodowanego, zna miejsce ucisku, jego cz

ę

stotliwo

ść

i gł

ę

boko

ść

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

rozpoznaje oznaki zatrzymania oddechu i kr

ąż

enia

19 . Pora

ż

enie pr

ą

dem,

ź

ródła, przyczyny i charakterystyka pora

ż

enia pr

ą

dem

zmiennym i stałym.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

post

ę

powa

ć

według schematu ratunkowego

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

przedstawi

ć

objawy pora

ż

enia pr

ą

dem i piorunem oraz wie jak nale

ż

y udziela

ć

pomocy

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

udziela

ć

pomocy w wypadku pora

ż

enia pr

ą

dem

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

poda

ć

warunki bezpiecze

ń

stwa ratownika przy udzielaniu pierwszej pomocy

osobie pora

ż

onej pr

ą

dem elektrycznym

40

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

czynno

ś

ci wchodz

ą

ce w zakres pierwszej pomocy

20. Pierwsza pomoc w przypadku ratowania ofiary pora

ż

enia pr

ą

dem.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

dokona

ć

badania w celu rozpoznania rodzaju urazów i stanu

poszkodowanego

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

udzieli

ć

pierwszej pomocy zgodnie ze schematem ratowniczym

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

wyja

ś

ni

ć

jakie s

ą

objawy pora

ż

enia pr

ą

dem elektrycznym

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

przyczyny omdlenia oraz braku przytomno

ś

ci

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

czynno

ś

ci wchodz

ą

ce w zakres pierwszej pomocy

21. Krwotok.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

przedstawi

ć

schemat post

ę

powania przy krwotoku t

ę

tniczym i

ż

ylnym

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

sposoby tamowania krwotoków zewn

ę

trznych

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

wykona

ć

opatrunek uciskowy

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

41

wymieni

ć

rodzaje krwotoków

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

zdefiniowa

ć

poj

ę

cia krwotoku

22. Niebezpiecze

ń

stwa zwi

ą

zane z krwotokiem i wstrz

ą

sem pourazowym.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wykona

ć

niezb

ę

dne czynno

ś

ci przeciwwstrz

ą

sowe w ró

ż

nych sytuacjach

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

sposoby tamowania krwotoków wewn

ę

trznych

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

dostosowa

ć

post

ę

powanie oraz rodzaj opatrunku do rodzaju rany i sytuacji

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

rozró

ż

ni

ć

rodzaj krwotoku na postawie objawów

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

zdefiniowa

ć

poj

ę

cia wstrz

ą

su

23. Złamanie i zwichni

ę

cie.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

udzieli

ć

pomocy przy zwichni

ę

ciach i skr

ę

ceniach poł

ą

czonych z innymi

urazami wykorzystuj

ą

c ła

ń

cuch ratowniczy

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

wykorzysta

ć

podr

ę

czne

ś

rodki unieruchamiaj

ą

ce i ró

ż

ne sposoby

post

ę

powania

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

rozró

ż

ni

ć

rodzaj urazu na podstawie objawów

42

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

opisa

ć

zastosowanie podr

ę

cznych

ś

rodków do unieruchomienia ko

ń

czyn

dolnych i górnych

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

udzieli

ć

pierwszej pomocy w przypadku złamania, zwichni

ę

cia, skr

ę

cenia

24. Niebezpiecze

ń

stwa zwi

ą

zane ze złamaniami ko

ś

ci i urazami stawów.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

udzieli

ć

pomocy

przy

złamaniach

poł

ą

czonych

z

innymi

urazami

wykorzystuj

ą

c ła

ń

cuch ratowniczy

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

dostosowa

ć

wła

ś

ciwe czynno

ś

ci ratownicze do rodzaju urazu i sytuacji

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

scharakteryzowa

ć

poszczególne urazy kostno - stawowe

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

okre

ś

li

ć

ogólne zasady udzielania pomocy przy złamaniach

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

rodzaje urazów kostno - stawowych i ich objawy

25. Zatrucie.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

dostosowa

ć

post

ę

powanie do rodzaju zatrucia i drogi wnikania zgodnie ze

schematem post

ę

powania ratowniczego

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

dostosowa

ć

post

ę

powanie do rodzaju zatrucia i drogi wnikania

43

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

rozpozna

ć

typowe zatrucia na podstawie objawów i okoliczno

ś

ci

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

najcz

ę

stsze przyczyny zatru

ć

i rodzaje trucizn

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

zdefiniowa

ć

podstawowe poj

ę

cia

26. Niebezpiecze

ń

stwa zwi

ą

zane z zatruciami.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

rozpozna

ć

jakimi drogami mo

ż

e nast

ą

pi

ć

zatrucie organizmu i potrafi udzieli

ć

pierwszej pomocy zatruciach przez układ pokarmowy i skór

ę

wg schematu

ratunkowego

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

udzieli

ć

pomocy dora

ź

nej w zatruciach ró

ż

nymi drogami i w ró

ż

nych

sytuacjach

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

oceni

ć

stan poszkodowanego i stopie

ń

zagro

ż

enia w ró

ż

nych zatruciach

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

poda

ć

ogólne sposoby usuwania trucizn i nieswoiste odtrutki

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

drogi wnikania trucizn do organizmu

27. Oparzenie i odmro

ż

enie.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wyja

ś

ni

ć

skutki ogólne oparze

ń

i zagro

ż

enia z tym zwi

ą

zane

44

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

udzieli

ć

pierwszej pomocy przy oparzeniu dostosowuj

ą

c sposób post

ę

powania

do sytuacji post

ę

puj

ą

c według schematu ratunkowego

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

opisa

ć

skutki działania niskiej i wysokiej temperatury na organizm ludzki;

udziela pomocy osobie poszkodowanej przy oparzeniu termicznym

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

przyczyny i rodzaje urazów termicznych

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wymieni

ć

ź

ródła zagro

ż

e

ń

urazami termicznymi

28. Niebezpiecze

ń

stwa zwi

ą

zane z oparzeniami i odmro

ż

eniami.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

zaproponowa

ć

działania przeciwwstrz

ą

sowe przy oparzeniach

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

udzieli

ć

pierwszej

pomocy

przy

odmro

ż

eniu

dostosowuj

ą

c

sposób

post

ę

powania do sytuacji post

ę

puj

ą

c według schematu ratunkowego

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

obliczy

ć

rozległo

ść

oparzenia

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

rozpozna

ć

rodzaj i stopie

ń

oparzenia na podstawie objawów

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

poda

ć

stopie

ń

oparzenia

29. Kiedy kto

ś

nagle zachoruje.

45

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

wyja

ś

ni

ć

zagro

ż

enia zwi

ą

zane z brakiem udzielenia pomocy osobie z

napadem drgawkowym, napadem duszno

ś

ci, zawałem serca, udarem mózgu

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

ustali

ć

, co si

ę

stało w miejscu wypadku

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

rozpozna

ć

oznaki zawału serca, duszno

ś

ci, epilepsji; omdlenia

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

udzieli

ć

pomocy poszkodowanemu z zawałem serca

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

udzieli

ć

pomocy poszkodowanemu przy omdleniu

30. Pierwsza pomoc w przypadku nagłych zachorowa

ń

.

Ocena celuj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

zdiagnozowa

ć

i udzieli

ć

pomocy poszkodowanym w nagłych zachorowaniach

zgodnie ze schematem ratowniczym

Ocena bardzo dobra

Ucze

ń

potrafi:

rozpozna

ć

zagro

ż

enia zwi

ą

zane z brakiem udzielenia pomocy osobie z

napadem drgawkowym, napadem duszno

ś

ci, zawałem serca, udarem mózgu

Ocena dobra

Ucze

ń

potrafi:

nie

ść

pomoc osobom, które doznaj

ą

zawału serca, ataku duszno

ś

ci lub

epilepsji

Ocena dostateczna

Ucze

ń

potrafi:

udzieli

ć

pomocy poszkodowanemu napadem drgawkowym

46

Ocena dopuszczaj

ą

ca

Ucze

ń

potrafi:

udzieli

ć

pomocy poszkodowanemu z krwotokiem z nosa

V. Omówienie zało

ż

e

ń

dydaktycznych i wychowawczych, na

jakich została oparta koncepcja programu

Ze wzgl

ę

du na konieczno

ść

zachowania ci

ą

gło

ś

ci i spójno

ś

ci mi

ę

dzy poszczególnymi

etapami kształcenia, nale

ż

y stosowa

ć

odpowiednio zasady ogólne kształcenia

i wychowania przyj

ę

te dla szkoły podstawowej, gimnazjum oraz w liceum

ogólnokształc

ą

cym i technikum. Nauczanie i wychowanie na kolejnym etapie

kształcenia

stanowi

ą

naturaln

ą

konsekwencj

ę

w stosunku

do

nauczania

i wychowania na poprzednim etapie kształcenia. Dlatego te

ż

koniecznym wydaje si

ę

aby nauczyciele znali równie

ż

podstawy programowe w I, II i IV etapie szkolenia, a

tak

ż

e Podstaw

ę

Programow

ą

takich przedmiotów jak biologii, chemii fizyki i WF.

Ułatwi to znacznie budow

ę

własnego planu dydaktycznego oraz analiz

ę

ró

ż

nych

programów nauczania i oferowanych podr

ę

czników.

Nadrz

ę

dnym celem pracy edukacyjnej ka

ż

dego nauczyciela jest d

ąż

enie do

wszechstronnego rozwoju ucznia. Konieczna jest harmonijna realizacja zada

ń

w zakresie nauczania, kształcenia umiej

ę

tno

ś

ci i wychowania. Te zadania to:

Przekazanie uczniom niezb

ę

dnej wiedzy w zakresie przygotowania instytucji

pa

ń

stwa do działania w sytuacjach kryzysowych.

Rozwijanie u uczniów zdolno

ś

ci organizatorskich i komunikacyjnych oraz

umiej

ę

tno

ś

ci przywódczych.

Wyposa

ż

enie uczniów w wiedz

ę

i umiej

ę

tno

ś

ci niezb

ę

dne do racjonalnych

i skutecznych zachowa

ń

w przypadku wyst

ą

pienia zagro

ż

e

ń

indywidualnych

i zbiorowych regionalnych i ogólnych.

Przygotowanie uczniów do udzielania poszkodowanym, mo

ż

liwej w

okre

ś

lonych warunkach, pierwszej pomocy; kształtowanie postaw ochrony

ż

ycia i zdrowia własnego, a tak

ż

e innych osób.

Kształtowanie u uczniów postaw gotowo

ś

ci do niesienia pomocy

potrzebuj

ą

cym, humanitaryzmu i altruizmu.

47

Podstawa Programowa Edukacji dla Bezpiecze

ń

stwa nie jest zapewne ostatnim

słowem, zabiegów pa

ń

stwa polskiego o wysoki poziom przygotowania młodego

człowieka i obywatela do dojrzałego i bezpiecznego

ż

ycia.

Gimnazjalista w sposób uporz

ą

dkowany i metodycznie spójny b

ę

dzie si

ę

uczył, jak

budowa

ć

elementarne bezpiecze

ń

stwo swoje, swoich bliskich, kolegów i innych –

potencjalnych ofiar zagro

ż

e

ń

i zdarze

ń

kryzysowych. Pewne przesłanki s

ą

ju

ż

na

ni

ż

szych etapach edukacji. S

ą

one jeszcze rozproszone, realizowane przez osoby o

ró

ż

nym w tej dziedzinie przygotowaniu; wa

ż

ne jednak,

ż

e si

ę

pojawiaj

ą

.

Cało

ś

ciowy program edukacji ratowniczej obejmuj

ą

cy wszystkie cztery etapy

edukacyjne jest zbudowany według systemu kształcenia powracaj

ą

cego. Podstaw

ą

tego systemu jest stopniowe szkolenie w III i IV etapie z ka

ż

dorazowym

przypominaniem najistotniejszych jego elementów. To znaczy,

ż

e w IV etapie

edukacyjnym jest ono rozszerzane, a zakres tematyki staje si

ę

bogatszy i bardziej

obszerny.

Przedmiot jakim jest edukacja dla bezpiecze

ń

stwa wiele osób uwa

ż

a za szczególnie

wa

ż

ny cho

ć

by ze wzgl

ę

du na walory wychowawcze. Młody człowiek powinien

odnale

źć

w sobie ch

ęć

niesienia pomocy innym. Uczestnictwo w zaj

ę

ciach ma

rozwija

ć

u uczniów uczucia wy

ż

sze, takie jak zrozumienie, współczucie, tolerancja, a

ponadto stwarza

ć

warunki do zdobywania umiej

ę

tno

ś

ci zachowania si

ę

w trudnych

sytuacjach.

Na zaj

ę

ciach z edukacji dla bezpiecze

ń

stwa gimnazjali

ś

ci dowiedz

ą

si

ę

jak

post

ę

powa

ć

w przypadku po

ż

aru, powodzi, wypadku drogowego, czy ataku

terrorystycznego. Naucz

ą

si

ę

jak udziela

ć

pierwszej pomocy i jak ewakuowa

ć

szkoł

ę

oraz co zrobi

ć

w przypadku poparzenia, wyzi

ę

bienia i przegrzania, zatrucia

pokarmowego i chemicznego, pora

ż

enia pr

ą

dem oraz złamania i zwichni

ę

cia. Dzieci

maj

ą

by

ć

u

ś

wiadamiane, co im grozi ze strony dorosłych i rówie

ś

ników oraz jakie

przysługuj

ą

im prawa. Odmieniony program jest nastawiony na nauk

ę

udzielania

pierwszej

pomocy

i

unikanie

współczesnych

zagro

ż

e

ń

od

wypadków

samochodowych po ataki terrorystyczne.

Pi

ę

tnastolatek po gimnazjum powinien bez kłopotu udzieli

ć

pomocy osobom w

sytuacji zagro

ż

enia zdrowia lub

ż

ycia gdy potr

ą

cił je samochód, zbyt długo opalały

si

ę

na silnym sło

ń

cu, gdy poraził je pr

ą

d albo uległy zatruciu pokarmowemu.

Dowiedz

ą

si

ę

, jak post

ę

powa

ć

w wypadku złama

ń

, zwichni

ęć

, skalecze

ń

, oparze

ń

. I

48

jak obchodzi

ć

si

ę

z toksycznymi substancjami, jak odró

ż

nia

ć

ich mi

ę

dzynarodowe

oznaczenia, jak w przypadku ska

ż

enia chroni

ć

zwierz

ę

ta i

ż

ywno

ść

.

Bez problemu zabezpieczy miejsce wypadku, uło

ż

y rannego w bezpiecznej pozycji,

udro

ż

ni drogi oddechowe albo samodzielnie przeprowadzi ewakuacj

ę

zagro

ż

onego

budynku.

Program edukacji dla bezpiecze

ń

stwa w gimnazjum jest skierowany do nauczycieli w

pełni przygotowanych do pracy w tej dyscyplinie z wykształceniem wychowanie

obronne, pedagogika obronna, edukacja dla bezpiecze

ń

stwa, zarz

ą

dzanie

kryzysowe.

Program powinien by

ć

realizowany w wymiarze 1 godziny w cyklu rocznym. Ł

ą

cznie

przeznacza si

ę

na jego realizacj

ę

30 godzin. Od decyzji dyrekcji szkoły zale

ż

e

ć

b

ę

dzie, w której klasie przedmiot b

ę

dzie realizowany, mo

ż

e to by

ć

w 1, 2 lub 3 klasie

gimnazjum. Jednak

ż

e z racji nauczania edukacji dla bezpiecze

ń

stwa w IV etapie

nauczania w szkole ponadgimnazjalnej w pierwszej klasie najlepsz

ą

byłaby sytuacja

realizacji programu w 3 klasie gimnazjum dla zachowania ci

ą

gło

ś

ci cyklu kształcenia.

W

ą

ski zasób pomocy dydaktycznych do nauczania tego przedmiotu wymusza

indywidualne poszukiwania z wykorzystaniem szczególnie internetu. Nie nale

ż

y si

ę

tak

ż

e waha

ć

przed podj

ę

ciem współpracy z ogniwami zarz

ą

dzania kryzysowego,

Stra

żą

Po

ż

arn

ą

, Pa

ń

stwowym Ratownictwem Medycznym, Stra

żą

Miejsk

ą

czy

wyspecjalizowanymi jednostkami antyterrorystycznymi Policji.

VI. Proponowane metody realizacji programu

Na lekcjach edukacji dla bezpiecze

ń

stwa, powinno si

ę

jak najcz

ęś

ciej korzysta

ć

z

ró

ż

nego rodzaju metod nauczania. Wybór metody i sposób jej realizacji zale

ż

y od

wielu czynników. Zale

ż

no

ść

ta uwarunkowana jest od tego z jak

ą

grup

ą

uczniów

pracujemy. Ka

ż

da grupa jest przecie

ż

inna pod wzgl

ę

dem zainteresowa

ń

, potrzeb,

mo

ż

liwo

ś

ci i liczebno

ś

ci. Trzeba poznawa

ć

uczniów, mi

ę

dzy innymi poprzez

rozmowy z nimi, obserwacj

ę

i wymian

ę

opinii z innymi nauczycielami.

Charakter przedmiotu wymaga od nauczycieli bogatego warsztatu pracy, a

szczególnie stosowania ró

ż

norodnych metod nauczania i wielu urozmaiconych

ś

rodków dydaktycznych przy zastosowaniu oprócz lekcji tak

ż

e innych form

49

organizacyjnych procesu dydaktycznego takich jak

zaj

ę

cia terenowe i zaj

ę

cia

pozalekcyjne

. Niestety szczupły zasób pomocy dydaktycznych do nauczania tego

przedmiotu wymusza indywidualne poszukiwania z wykorzystaniem szczególnie

internetu,

ś

rodków audiowizualnych i multimedialnych. Niezb

ę

dnym wydaje si

ę

posiadanie równie

ż

na wyposa

ż

eniu gabinetu „Fantoma” do

ć

wicze

ń

RKO. Nale

ż

y

równie

ż

pami

ę

ta

ć

o

współpracy

z

ogniwami

zarz

ą

dzania

kryzysowego.

Ró

ż

norodno

ść

poruszanych zagadnie

ń

skłania z kolei do ł

ą

czenia stosowanych

metod i dbanie o aktualno

ść

prezentowanych tre

ś

ci.

Ka

ż

dy nauczyciel kieruj

ą

c si

ę

własnym do

ś

wiadczeniem pedagogicznym, stanem

bazy dydaktycznej, wyposa

ż

eniem szkoły oraz dost

ę

pno

ś

ci

ą

Słu

ż

by Zdrowia, Stra

ż

y

Po

ż

arnej i Policji, powinien równie

ż

d

ąż

y

ć

do maksymalnej aktywno

ś

ci uczniów w

ich pracy własnej. Ka

ż

dy ucze

ń

chocia

ż

raz w roku powinien napisa

ć

raport,

przykładowo na temat zabezpieczenia własnych mieszka

ń

, szkoły i najbli

ż

szej

okolicy czy regionalnych zagro

ż

e

ń

ekologicznych, powinien prze

ć

wiczy

ć

procedury

ratunkowe i pierwszopomocowe w ró

ż

nych stanach zagro

ż

enia

ż

ycia.

Przy wprowadzaniu nowych metod nieznanych uczniom, trzeba ich zapozna

ć

z jej

zasadami poda

ć

kryteria oceny i prezentacji.

Podział metod nauczania stosowany w opracowaniach pedagogicznych i zalecanych

w Podstawie Programowej do zastosowana na zaj

ę

ciach to:

metody podaj

ą

ce: wykład informacyjny, pogadanka, opowiadanie, opis,

prelekcja, anegdota, odczyt, obja

ś

nienie lub wyja

ś

nienie.

metody problemowe: wykład problemowy, wykład konwersatoryjny, klasyczna

metoda problemowa, metody aktywizuj

ą

ce: metoda przypadków, metoda

sytuacyjna, inscenizacja, gry dydaktyczne: symulacyjne, decyzyjne,

psychologiczne; seminarium, dyskusja dydaktyczna: zwi

ą

zana z wykładem,

okr

ą

głego stołu, wielokrotna, burza mózgów, panelowa, metaplan;

metody eksponuj

ą

ce: film, sztuka teatralna, ekspozycja, pokaz poł

ą

czony z

prze

ż

yciem;

metody programowane: z u

ż

yciem komputera, z u

ż

yciem podr

ę

cznika

programowanego;

metody praktyczne: pokaz,

ć

wiczenia przedmiotowe, metoda projektów,

symulacja.

Poni

ż

ej przedstawiam jedn

ą

z bardziej skutecznych

metod edukacji metod

ę

projektu.

Projekt, czyli samodzielna praca uczniów, indywidualna lub zespołowa, nad zadanym

50

tematem. Metoda ta jest zalecana w Podstawie Programowej Kształcenia Ogólnego

jako jedna z wa

ż

niejszych metod nauczania. Mo

ż

e trwa

ć

kilka tygodni lub miesi

ę

cy.

Projekt pod tytułem „Regionalne zanieczyszczenia

ś

rodowiska” mo

ż

e by

ć

całorocznym zadaniem, gdzie uczniowie prowadz

ą

obserwacje Motławy i jej

otoczenia jak zmienia si

ę

zanieczyszczenie jej wody i od czego to zale

ż

y.

Wa

ż

n

ą

cech

ą

dobrego projektu jest

ustalane wspólnie z uczniami celu;

instrukcja zawieraj

ą

ca: temat, cele, metody pracy, terminy, kryteria oceny;

nawi

ą

zanie do znanych uczniom sytuacji;

ł

ą

czenie tre

ś

ci edukacyjnych z ró

ż

nych dziedzin;

równoczesne zdobywanie wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci;

wyznaczone terminy realizacji cało

ś

ci oraz poszczególnych etapów;

podział odpowiedzialno

ś

ci;

dominuje praca zespołowa, ale jest te

ż

indywidualna;

znane kryteria oceny;

wynik pracy prezentowane publicznie.

Przed przyst

ą

pieniem do projektu zespół realizatorów powinien znale

źć

odpowiedzi

na wa

ż

ne pytania:

Dlaczego wła

ś

nie taki projekt?

Co dobrego przyniesie jego realizacja? Kto skorzysta?

W jaki sposób b

ę

dziemy pracowa

ć

? Jak si

ę

zorganizujemy?

Kto jest odpowiedzialny za realizacj

ę

?

W jakim czasie b

ę

dzie realizowany i kiedy mo

ż

emy si

ę

spodziewa

ć

rezultatów?

Kto mo

ż

e nam pomóc?

Jakie zewn

ę

trzne warunki musz

ą

by

ć

spełnione?

Jakie trudno

ś

ci mo

ż

emy napotka

ć

?

Jakie s

ą

ewentualne koszty realizacji?

Praca metod

ą

projektów słu

ż

y do nabywania umiej

ę

tno

ś

ci twórczego my

ś

lenia,

samodzielnego uczenia, planowania i organizacji pracy, współpracy w grupie,

rozwi

ą

zywania problemów, podejmowania decyzji, oceniania własnej pracy i

prezentacji jej efektów.

Metoda wymaga od nauczyciela zaanga

ż

owania, wcze

ś

niejszego przygotowania

zada

ń

, organizacji pracy zespołów zadaniowych, czuwania nad ich prac

ą

i udzielania

51

pomocy przy opracowywaniu projektu i jego prezentacji. Zarówno uczniom, jak i

nauczycielowi daje du

żą

satysfakcj

ę

.

VII. Pomoce i

ś

rodki dydaktyczne

1. Pomoce dydaktyczne;

apteczka pierwszej pomocy,

apteczka samochodowa,

podr

ę

czny sprz

ę

t ga

ś

niczy,

banda

ż

e elastyczne,

chusty trójk

ą

tne,

r

ę

kawiczki, maseczki do sztucznego oddychania,

torba sanitarna z wyposa

ż

eniem,

trójk

ą

t ostrzegawczy,

fantomy do sztucznego oddychania (w miar

ę

mo

ż

liwo

ś

ci trzy rodzaje: posta

ć

dorosła, dziecko i niemowl

ę

),

aparat do pomiaru ci

ś

nienia krwi,

zestaw do imitacji ran i pozoracji urazów (profesjonalne – practoplast, lub

modele wykonane przez uczniów),

nosze sanitarne,

zestaw znaków okre

ś

laj

ą

cych substancje toksyczne

podr

ę

czny sprz

ę

t ga

ś

niczy.

2.

Ś

rodki audiowizualne;

plansze,

przekroje,

modele,

foliogramy,

internet,

programy komputerowe.

3. Filmy wideo;

AIDS – choroba, której mo

ż

na unikn

ąć

.

Alkohol przeszkadza w pracy.

Historia Czerwonego Krzy

ż

a.

52

Krew =

ż

ycie.

Lekcja obronno

ś

ci.

Po co pierwsza pomoc.

Pomó

ż

swojemu sercu.

Pierwsza pomoc przedmedyczna.

Przysposobienie obronne.

Przywróceni do

ż

ycia.

Recepta na

ż

ycie –

ż

ycie masz tylko jedno.

Uwaga! Gru

ź

lica.

Uwaga! Metanol.

Wpływ ruchu na zdrowie.

Wypadek drogowy i TY.

Z czym do NATO? Z jak

ą

obron

ą

cywiln

ą

?

Filmy z akcji ratunkowych prowadzonych w regionie.