„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Marzena Krzemińska

Sporządzanie map geologicznych 311[12].Z1.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Magdalena Stawarz
mgr Janina Rudzińska



Opracowanie redakcyjne:
mgr Marzena Krzemińska



Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Kacperczyk

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[12].Z1.04
„Sporządzanie map geologicznych”, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu technik geolog.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

13

5.1.

Tworzenie map intersekcyjnych

13

5.1.1.

Ć

wiczenia

13

5.2.

Czytanie profili geologicznych

16

5.2.1.

Ć

wiczenia

16

5.3.

Zasady fotogrametrii geologicznej

20

5.3.1.

Ć

wiczenia

20

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

7.

Literatura

23
38

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie

technik geolog. W poradniku

zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu ze
zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ć

wiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które
z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu
technodydaktycznym szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które
sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń
niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki
osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej
nauczyciela realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano
określoną liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa
uzależniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według
własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ć

wiczenie,

−

przewodniego tekstu.

311[12].Z1

Dokumentacja geologiczna

311[12].Z1.01

Posługiwanie się mapami geologicznymi

311[12].Z1.02

Wykonywanie pomiarów geologicznych

311[12].Z1.03

Opracowywanie dokumentacji kartograficzno-geologicznej

dla struktur wgłębnych

311[12].Z1.04

Sporządzanie map geologicznych

Schemat układu jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2.

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

posługiwać się mapą,

–

rozpoznawać podstawowe formy budowy tektonicznej,

–

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu geografii, kartografii, geologii,

–

rozróżniać podstawowe pojęcia geograficzne i geologiczne,

–

rozróżniać podstawowe kierunki na mapie,

–

odczytywać proste mapy i plany,

–

rozpoznawać zdjęcia lotnicze,

–

wskazywać charakterystyczne cechy rzeźby terenu,

–

rozpoznawać znaki topograficzne,

–

obsługiwać komputer,

–

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wyznaczyć linie intersekcyjne,

−

wyznaczyć bieg i upad warstwy z linii intersekcyjnej i poziomic morfologicznych,

−

wyznaczyć miąższość warstwy z mapy,

−

wykonać intersekcje form fałdowych,

−

rozpoznać uskoki na mapach intersekcyjnych,

−

narysować przekroje na podstawie map geologicznych,

−

wykonać profile geologiczne,

−

odczytać treść map geologicznych,

−

określić zastosowanie fotogrametrii geologicznej,

−

scharakteryzować podstawy fotointerpretacji geologicznej,

−

odczytać i zinterpretować zdjęcia lotnicze,

−

wykonać szkice fotointerpretacyjne,

−

scharakteryzować podstawowe instrumenty fotogrametryczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4.

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………….................……………………….………….

Modułowy program nauczania:

Technik geolog 311[12]

Moduł:

Dokumentacja geologiczna 311[12].Z1

Jednostka modułowa:

Sporządzanie map geologicznych 311[12].Z1.04

Temat: Sporządzanie map geologicznych.

Cel ogólny: Umiejętność posługiwania się mapami geologicznymi.

Szczegółowe cele:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

narysować przekroje geologiczne,

−

odczytać treść map geologicznych,

−

wyznaczyć linie intersekcyjne na mapach,

−

wyznaczyć bieg i upad z linii intersekcyjnych,

−

wyznaczyć miąższość warstwy na podstawie mapy geologicznej,

−

wykonać intersekcję form fałdowych,

−

rozpoznać i nazwać uskoki na mapach intersekcyjnych,

−

scharakteryzować podstawowe pojęcia z fotogrametrii geologicznej,

−

odczytać i interpretować zdjęcia lotnicze,

−

rozpoznać podstawowe instrumenty fotogrametryczne.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

mapy geologiczne w różnej skali,

−

tablice poglądowe służące do wyznaczania linii intersekcyjnych,

−

foliogramy przedstawiające formy tektoniczne,

−

plansze z przykładowymi przekrojami geologicznymi,

−

podstawowe instrumenty fotogrametryczne,

−

zdjęcia lotnicze,

−

instrukcja pracy metodą tekstu przewodniego,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

pytania prowadzące,

−

papier formatu A4, pisaki, linijka, cyrkiel, lupa, kalkulator.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–4-osobowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Czas: 90 minut.

Uczestnicy:

−

uczniowie kształcący się w zawodzie technik geolog.

Zadanie dla ucznia

Zespół I. Rozpoznaj jednostkę tektoniczną Polski na podstawie przekroju geologicznego.
Zespół II. Określ trzy cechy budowy geologicznej tej jednostki.
Zespół III. Na podstawie przekroju geologicznego zaplanuj lokalizację na tym obszarze

zakładu przemysłowego.

Rysunek do zadania dla ucznia [5]

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

3.

Zaznajomienie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego.

4.

Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I Informacje

Pytania prowadzące:

1.

Co to jest linia intersekcyjna?

2.

Jak można wyznaczyć bieg warstwy z linii intersekcyjnej?

3.

Co to jest bieg i upad warstwy?

4.

Jak wyznaczyć linię intersekcyjną formy fałdowej?

5.

W jak sposób można rozpoznać uskok na mapach intersekcyjnych?

6.

Co to jest strop i spąg?

7.

Co to jest miąższość rzeczywista i pozorna?

8.

W jaki sposób oznaczane są miąższości na mapach geologicznych?

9.

Jakie dane służą do konstruowania map miąższościowych?

10.

Jakich informacji dostarczają mapy miąższościowe?

Faza II Planowanie

Uczniowie określają:

1.

Jakie jednostki tektoniczne znajdują się na przekroju geologicznym?

2.

Trzy cechy budowy geologicznej tej jednostki.

3.

Lokalizację zakładu przemysłowego wykorzystującego surowce mineralne uwidocznione
na przekroju.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Faza III Ustalenie
1.

Uczniowie pracują w zespołach na podstawie przekroju geologicznego załączonego do
ć

wiczenia.

2.

Uczniowie rozpoznają jednostkę tektoniczna na podstawie przekroju geologicznego.

3.

Uczniowie rozpoznają trzy cechy budowy geologicznej.

4.

Uczniowie przewidują lokalizację zakładu przemysłowego.

5.

Uczniowie wybierają metody rozwiązania ćwiczenia.

6.

Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność ustaleń.

Faza IV Wykonanie
1.

Uczniowie rozwiązują w grupach zadania zawarte w poleceniu.

2.

Uczniowie wykonują zadanie i podają odpowiedzi.

Faza V Sprawdzanie
1.

Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność zastosowanych metod.

2.

Po wykonaniu zadania konsultują z nauczycielem jego poprawność.

Faza VI Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były
ć

wiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………….................……………………….………….

Modułowy program nauczania:

Technik geolog 311[12]

Moduł:

Dokumentacja geologiczna 311[12].Z1

Jednostka modułowa:

Sporządzanie map geologicznych 311[12].Z1.04

Temat: Sporządzanie map geologicznych.

Cel ogólny: Interpretacja zdjęć lotniczych.

Szczegółowe cele
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

rozpoznać zdjęcia lotnicze,

−

określić temat zajęć,

−

dokonać analizy sfotografowanego terenu,

−

określić rodzaj zagospodarowania terenu,

−

wyznaczyć różnice w zagospodarowaniu terenu,

−

scharakteryzować podstawowe pojęcia z fotogrametrii geologicznej,

−

odczytać i interpretować zdjęcia lotnicze,

−

rozpoznać podstawowe instrumenty fotogrametryczne.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

mapy geologiczne w różnej skali,

−

lupa, cyrkiel, linijka,

−

foliogramy przedstawiające formy tektoniczne,

−

plansze z przykładowymi przekrojami geologicznymi,

−

podstawowe instrumenty fotogrametryczne,

−

zdjęcia lotnicze,

−

instrukcja pracy metodą tekstu przewodniego,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

pytania prowadzące,

−

papier formatu A4, pisaki, kalkulator.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–4-osobowych.

Czas: 90 minut.

Uczestnicy:

−

uczniowie kształcący się w zawodzie technik geolog.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Zadanie dla ucznia

Zespół I. Przedstaw interpretację zdjęcia lotniczego w kwadracie A1, A2, A3,

z uwzględnieniem rzeźby terenu, formacji roślinnych, działalności człowieka.

Zespół II. Na podstawie zdjęcia lotniczego przedstaw interpretację kwadratów B1, B2,

B3, pod względem zagospodarowania antropogenicznego.

Zespół III. Dokonaj analizy zdjęcia lotniczego (kwadraty C1, C2, C3) i przedstaw różnice

w zagospodarowaniu przestrzennym poszczególnych kwadratów.

Rysunek do zadania dla ucznia [22]

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

3.

Zaznajomienie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego.

4.

Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I Informacje

Pytania prowadzące:

1.

Co to jest fotogrametria?

2.

W jakich dziedzinach nauki fotogrametria znalazła zastosowanie?

3.

Czy potrafisz dokonać podziału historycznego fotogrametrii?

4.

Czy potrafisz wymienić podstawowe przyrządy fotogrametryczne?

5.

Co to jest fotointerpretacja?

6.

Co to jest szkic fotointerpretacyjny?

7.

Co to jest zdjęcie lotnicze?

8.

Do czego wykorzystuje się zdjęcia lotnicze?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Faza II Planowanie

Uczniowie określają:

1.

Jaki rodzaj środowiska przedstawiony został na zdjęciu lotniczym?

2.

Jakie formy zabudowy zostały zaprezentowane na zdjęciu?

3.

W jakim stopniu różnią się poszczególne kwadraty pod względem zagospodarowania
przestrzennego?

Faza III Ustalenie
1.

Uczniowie pracują w zespołach na podstawie zdjęcia lotniczego załączonego do
ć

wiczenia.

2.

Uczniowie rozpoznają rodzaj środowiska naturalnego przedstawionego na zdjęciu.

3.

Uczniowie rozpoznają formy zabudowy.

4.

Uczniowie oceniają stopień przekształcenia środowiska naturalnego przez człowieka.

5.

Uczniowie wybierają metody rozwiązania ćwiczenia.

6.

Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność ustaleń.

Faza IV Wykonanie
1.

Uczniowie rozwiązują w grupach zadania zawarte w poleceniu.

2.

Uczniowie wykonują zadanie i podają odpowiedzi.

Faza V Sprawdzanie
1.

Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność zastosowanych metod.

2.

Po wykonaniu zadania konsultują z nauczycielem jego poprawność.

Faza VI Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były
ć

wiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5. ĆWICZENIA

5.1. Tworzenie map intersekcyjnych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykorzystując poniższą mapę, na której stwierdzono występowanie poziomej

powierzchni granicznej między osadami triasu i jury, poprowadź linię intersekcyjną
rozdzielającą te utwory.

Mapa do ćwiczenia 1 [2, s. 214]

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat wyznaczania linii
intersekcyjnej na mapie, na podstawie pojedynczego pomiaru parametrów orientacji
przestrzennej płaszczyzny,

2)

wyznaczyć konstrukcję geometryczną na podstawie biegu poziomic,

3)

wrysować linię intersecyjną na mapę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

tekst przewodni.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

długopis, ołówek,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,

−

linijka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Ćwiczenie 2

Na mapie zaznaczono punkt, w którym dokonano pomiaru parametrów zalegania

powierzchni granicznej między dewonem a karbonem, oraz między tymi skałami, a skałami
trzeciorzędu, przedstawiając je w postaci odpowiednich symboli. Wyznacz linię intersekcyjną
spągu trzeciorzędu i linię intersekcyjną granicy dewon – karbon.

Mapa do ćwiczenia 2 [2, s. 214]

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat wyznaczania linii
intersekcyjnej na mapie,

2)

wyznaczyć konstrukcję geometryczną przy pomocy kątomierza w określonej skali,

3)

wrysować linie intersecyjne na mapę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

długopis, ołówek,

−

kątomierz,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,

−

linijka.

Ćwiczenie 3

Na mapie zaznaczono dwa punkty, w których dokonano pomiarów granicy jura – kreda

i przedstawiono je w formie symboli. Poprowadź linię intersekcyjną tej granicy. Jaka
struktura tektoniczna jest przedstawiona na mapie?

Mapa do ćwiczenia 3 [2, s. 214]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat wyznaczania linii
intersekcyjnej na mapie z uwzględnieniem dwóch punktów pomiarowych,

2)

wyznaczyć konstrukcję geometryczną przy pomocy kątomierza w określonej skali,

3)

wrysować linie intersecyjne na mapę,

4)

rozpoznać strukturę tektoniczną (antyklina, synklina).

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

tekst przewodni.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

długopis, ołówek,

−

kątomierz,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,

−

linijka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.2. Czytanie profili geologicznych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z załączonego przekroju geologicznego, wykonaj podane poniżej polecenia:

−

określ nazwę górotworu, którego częścią są Góry Stołowe,

−

określ nazwę układu warstw skalnych, który spotykamy w Górach Stołowych,

−

określ wiek względny piaskowców ciosowych progu Radkowa.

Rysunek do ćwiczenia 1 [11, s. 127]

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat profili geologicznych,

2)

dokonać analizy przedstawionego rysunku,

3)

rozpoznać nazwę górotworu, układ warstw skalnych i określić wiek skał,

4)

udzielić odpowiedzi w formie pisemnej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

tekst przewodni.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,

−

długopis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Ćwiczenie 2

Przekrój geologiczny przedstawia Nieckę Łódzką. W jednej z warstw mogą powstać

wody artezyjskie. Podaj przyczynę i zaznacz miejsce występowania wód artezyjskich.

Rysunek do ćwiczenia 2 [5, s. 35]

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat profili geologicznych,

2)

dokonać analizy przedstawionego rysunku,

3)

rozpoznać warstwę wodonośną i zaznaczyć ją na rysunku,

4)

określić przyczynę występowania wód artezyjskich.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

tekst przewodni.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,

−

długopis.

Ćwiczenie 3

Na podstawie rysunku wymień pięć kolejnych wydarzeń geologicznych zachodzących od

momentu rozpoczęcia działania zewnętrznych czynników zmienności powierzchni Ziemi.

Rysunek do ćwiczenia 3 [5, s. 42]

basen sedymentacyjny

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat profili geologicznych,

2)

dokonać analizy przedstawionego rysunku,

3)

nazwać pięć kolejnych wydarzeń geologicznych,

4)

udzielić odpowiedzi w formie pisemnej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

tekst przewodni.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,

−

długopis.

Ćwiczenie 4

Na rysunku oznaczono literami: zrąb tektoniczny, rów tektoniczny, stożek wulkaniczny,

uskok tektoniczny. Rozpoznaj wymienione formy tektoniczne i przyporządkuj do właściwych
oznaczeń literowych.

Rysunek do ćwiczenia 4 [5, s. 42]

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat profili geologicznych,

2)

dokonać analizy przedstawionego rysunku,

3)

rozpoznać formy tektoniczne,

4)

przyporządkować je oznaczeniom literowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

tekst przewodni.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,

−

długopis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5.3. Zasady fotogrametrii geologicznej

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na przedstawionej fotografii widać zmiany naturalnego środowiska wywołane

działalnością człowieka. Opisz, jakiego rodzaju to działalność i określ tendencje
zachodzących zmian.

Zdjęcie do ćwiczenia 1 [10, s. 186]

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat fotointerpretacji,

2)

dokonać analizy sfotografowanego terenu,

3)

na podstawie analizy określić rodzaj działalności i tendencje zachodzących zmian.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,

−

długopis, lupa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Ćwiczenie 2

Na podstawie fotografii nazwij i wymień trzy procesy geologiczne zachodzące

w przyrodzie. Swoje obserwacje opisz i uzasadnij.

Zdjęcie do ćwiczenia 2 [22]

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat fotointerpretacji oraz
zjawisk egzogenicznych,

2)

dokonać analizy sfotografowanego terenu,

3)

na podstawie analizy podać i nazwać trzy naturalne procesy zmian środowiska.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

tekst przewodni.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,

−

długopis, lupa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Ćwiczenie 3

Na przedstawionym zdjęciu przedstawiony jest jeden z podstawowych przyrządów

wykorzystywanych w fotogrametrii. Określ jego nazwę i krótko opisz, do czego służy.

Zdjęcie do ćwiczenia 3 [22]

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać

w

materiałach

dydaktycznych

informacje

na

temat

przyrządów

fotogrametrycznych,

2)

dokonać analizy przedstawionego przyrządu,

3)

na podstawie analizy określić rodzaj i nazwę przyrządu,

4)

opisać jego zastosowanie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika,

−

długopis, lupa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Sporządzanie map
geologicznych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 11, 14, 15, 16, 17, 18 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 6, 10, 12, 13, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. a, 4. b, 5. d, 6. a, 7. d, 8. b, 9. a, 10. d, 11. d,
12. a, 13. d, 14. b, 15. b, 16. d, 17. b, 18. b, 19. d, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Zdefiniować pojęcie intersekcji

A

P

b

2

Określić pojęcie linii intersekcyjnej

B

P

c

3

Rozpoznać linię intersekcyjną w sytuacji, gdy
warstwy leżą poziomo

A

P

a

4

Rozpoznać linię intersekcyjną w sytuacji, gdy
warstwy są nachylone

A

P

b

5

Określić, od czego zależy przebieg linii
intersekcyjnej

B

P

d

6

Scharakteryzować miąższość warstwy na podstawie
mapy

C

PP

a

7

Wyjaśnić za pomocą, jakich zabiegów można
określić miąższość na podstawie mapy

B

P

d

8

Określić pojęcie przekroju geologicznego

B

P

b

9

Wyjaśnić, w jakim celu wykonuje się przekroje
geologiczne

B

P

a

10 Scharakteryzować geologiczną budowę płytową

C

PP

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

11 Rozpoznać różne formy budowy geologicznej

B

P

d

12 Scharakteryzować budowę zrębową

C

PP

a

13 Scharakteryzować cechy wysadu solnego

C

PP

d

14 Wyjaśnić pojęcie fotogrametrii

B

P

b

15 Wyjaśnić zastosowanie fotogrametrii

B

P

b

16 Wyjaśnić historię fotogrametrii na świecie

B

P

d

17 Rozpoznać podstawowe instrumenty

fotogrametryczne

A

P

b

18 Wyjaśnić pojęcie fotointerpretacji

B

P

b

19 Zastosować zasady fotointerpretacji w praktyce

D

PP

d

20 Wykonać fotointerpretację w konkretnym zadaniu

D

PP

a

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 35 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Intersekcja to

a)

odległość od stropu do spągu.

b)

przecięcie powierzchni geologicznych z powierzchnią terenu.

c)

przecięcie linii warstwicowych z uskokiem.

d)

określenie wieku badanych skał.

2.

Linia intersekcyjna to

a)

linia oddzielająca na mapie różne wysokości.

b)

linia łącząca takie same wysokości na mapie.

c)

linia przecięcia powierzchni geologicznej z powierzchnia terenu.

d)

linia wyznaczona sztucznie oddzielająca od siebie różne miąższości.

3.

Jeśli w obszarze urzeźbionym o budowie płytowej warstwy leżą poziomo, a ich miąższość
jest stała, to linia intersekcyjna będzie miała przebieg

a)

współkształtny z warstwicami.

b)

zgodny z kierunkiem upadu.

c)

przerywany.

d)

prostoliniowy.

4.

W obszarze urzeźbionym o warstwach nachylonych, zbliżonych do płaszczyzn, linia
intersekcyjna będzie miała zawsze przebieg

a)

uzależniony od kąta nachylenia płaszczyzny.

b)

prostoliniowy.

c)

niezależny od kąta nachylenia płaszczyzny.

d)

współkształtny do warstwic.

5.

W obszarze urzeźbionym o warstwach nachylonych, gdy powierzchnia ziemi jest
urozmaicona, linia intersekcyjna będzie zależna od

a)

miąższości badanej warstwy.

b)

od rodzaju uskoku.

c)

wszystkich wymienionych czynników.

d)

wielkości nachylenia określonej powierzchni geologicznej.

6.

Do wyznaczania biegu i upadu na podstawie linii intersekcyjnej należy posłużyć się

a)

kątomierzem, skalą mapy i linijką.

b)

cyrklem i linijką.

c)

busolą lub kompasem.

d)

urządzeniami specjalistycznymi.

7.

Miąższość z mapy geologicznej można odczytać za pomocą

a)

stropu i spągu.

b)

warstwic i kąta nachylenia powierzchni geologicznej.

c)

wierceń geologicznych.

d)

linii nazywanych izopachytami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

8.

Przekrój geologiczny to

a)

graficzny obraz badanego terenu.

b)

graficzne przedstawienie modelu budowy fragmentu litosfery na pionowej
płaszczyźnie cięcia.

c)

rzut na płaszczyznę fałdu geologicznego.

d)

obraz powierzchni Ziemi przedstawiony graficznie.

9.

Przekrój geologiczny wykonujemy w celu

a)

przedstawienia wgłębnej budowy geologicznej starszego podłoża kartowanego terenu.

b)

przygotowania materiału do budowy mapy fizycznej.

c)

dokonania odkrywek geologicznych.

d)

pozyskania informacji na temat wielkości złóż.

10.

Geologiczna budowa płytowa charakteryzuje się tym, że

a)

warstwy skalne układają się w sposób pionowy.

b)

warstwy skalne są pofałdowane.

c)

warstwy skalne porozcinane zostały zrębami.

d)

warstwy skalne zalegają poziomo.

11.

Na przekroju przedstawiono

Rysunek do zadania 11 [5 s. 35]

a)

płytowy układ warstw skalnych.

b)

fragment antykliny.

c)

przykład budowy zrębowej.

d)

nieckę, w której mogą powstawać wody artezyjskie.

12.

Rysunek przedstawia

Rysunek do zadania 12 [20]

a)

budowę zrębową.

b)

budowę fałdową.

c)

monoklinę geologiczną.

d)

płaszczowinę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

13.

Na przekroju geologicznym przedstawiono charakterystyczną budowę złoża

Rysunek do zadania 13 [20]

a)

węgla kamiennego z okresu karbońskiego.

b)

pokłady wapieni pochodzących z triasu.

c)

glin zwałowych z trzeciorzędu.

d)

wysadu solnego pochodzącego z permu.

14.

Fotogrametria to

a)

dziedzina nauki zajmująca się geometrią z wykorzystaniem zdjęć fotograficznych.

b)

dziedzina nauki i techniki zajmująca się odtwarzaniem kształtów, rozmiarów
i wzajemnego położenia obiektów w terenie na podstawie zdjęć fotogrametrycznych.

c)

jest to metoda lokalizowania obiektów w terenie.

d)

zbiór zasad i reguł dotyczących wykonywania zdjęć w terenie.

15.

Fotogrametria w praktyce wykorzystywana jest do

a)

lokalizacji obiektów w terenie, np. skradzionych samochodów.

b)

tworzenia map.

c)

analizowania form terenu.

d)

rozpoznawania obiektów przemysłowych.

16.

Pierwszy autograf analogowy powstał w roku

a)

1905.

b)

1912.

c)

1919.

d)

1921.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

17.

Na poniższym rysunku uwidoczniony jest

Rysunek do zadania 17 [21]

a)

interpretoskop Zeissa.

b)

stereoskop.

c)

kamera lotnicza.

d)

aparat fotograficzny.

18.

Fotointerpretacja to

a)

sposób odczytywania wieku układu warstw skalnych.

b)

proces mający na celu rozpoznanie i identyfikację obiektów, zjawisk i procesów
zachodzących na powierzchni Ziemi, a odwzorowanych na zdjęciach lotniczych lub
satelitarnych.

c)

to analiza zdjęć lotniczych służąca prognozowaniu pogody.

d)

proces mający na celu uzyskanie informacji na temat stanu podłoża przy
projektowanych budowlach.

19.

Do skonstruowania mapy

Zdjęcia do zadania 19 [20]

a)

nie było potrzebne zdjęcie.

b)

nie wykorzystano zdjęcia.

c)

z pewnością nie wykorzystano zdjęcia.

d)

wykorzystano zdjęcie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

20.

Na zdjęciu lotniczym uwidocznione są

Zdjęcie do zadania 20 [18]

a)

obszary leśne.

b)

zabudowa miejska.

c)

łąki i pastwiska.

d)

tereny przemysłowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Sporządzanie map geologicznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Sporządzanie map
geologicznych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 17, 18, są z poziomu podstawowego,

−

zadania 9, 13, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. b, 4. a, 5. b, 6. d, 7. c, 8. b, 9. d, 10. c, 11. a,
12. d, 13. b, 14. a, 15. c, 16. a, 17. c, 18. d, 19. b, 20. a

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Zdefiniować pojęcie intersekcji

A

P

a

2

Sklasyfikować linie intersekcyjne do
poszczególnych obszarów

A

P

c

3

Rozpoznać przebieg linii intersekcyjnych

A

P

b

4

Rozpoznać zależności linii intersekcyjnych od
powierzchni

A

P

a

5

Wskazać przyrządy potrzebne do wyznaczania
biegu i padu

B

P

b

6

Dokonać identyfikacji linii nazywanych
izopachytami

B

P

d

7

Określić pojęcie przekroju geologicznego

B

P

c

8

Zidentyfikować cele wykonywania przekrojów
geologicznych

A

P

b

9

Scharakteryzować geologiczną budowę płytową

C

PP

d

10 Rozpoznać formę geologiczną

A

P

c

11 Zdefiniować przedstawioną formę budowy

geologicznej

A

P

a

12 Rozpoznać formę budowy geologicznej

A

P

d

13 Dobrać nazwę jednostki do prezentowanego

przekroju geologicznego

C

PP

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

14 Zdefiniować pojęcie fotogrametrii

A

P

a

15 Określić, w jakim celu stosuje się fotogrametrię

B

P

c

16 Określić datę powstania pierwszego autograf

analogowego

B

P

a

17 Określić, jaka jednostka zajmuje się interpretacją

zdjęć lotniczych

B

P

c

18 Sklasyfikować przyrządy fotogrametryczne

B

P

d

19 Scharakteryzować obszary ze zdjęcia lotniczego

C

PP

b

20 Scharakteryzować zdjęcie lotnicze

C

PP

a

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

3.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

4.

Zapoznaj uczniów z instrukcją przed rozpoczęciem.

5.

Jeśli są jakieś wątpliwości co do zrozumienia instrukcji wyjaśnij wątpliwości.

6.

Pamiętaj o czasie przeznaczonym na rozwiązanie testu i nie przekraczaj go.

7.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test składa się z 20 zadań, do każdego masz 4 możliwości wyboru. Tylko jedna
odpowiedź jest prawidłowa. Na karcie odpowiedzi przy odpowiednim zadaniu postaw X,
w razie pomyłki zaznacz kółeczkiem błędną odpowiedź, następnie zaznacz odpowiedź
prawidłową.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas

8.

Na rozwiązanie testu masz 35 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Przecięcie powierzchni geologicznych z powierzchnią terenu to
a)

intersekcja

b)

teledetekcja.

c)

fotogrametria.

d)

profil geologiczny.

2.

Linia intersekcyjna będzie miała przebieg współkształtny z warstwicami gdy
a)

leży w obszarze obudowy zrębowej.

b)

leży w obszarze o budowie płytowej.

c)

leży w obszarze obudowy płytowej, warstwy leżą poziomo.

d)

leży w obszarze o budowie płaszczowinowej.

3.

Linie intersekcyjne będą miały zawsze przebieg prostoliniowy gdy
a)

leżą w obszarze uzależnionym od kąta nachylenia płaszczyzn.

b)

leżą w obszarze o warstwach nachylonych zbliżonych do płaszczyzn.

c)

leżą w obszarze niezależnym od kąta nachylenia płaszczyzn.

d)

leżą w obszarze współkształtnym do warstwic.

4.

Linia intersekcyjna będzie zależna od wielkości nachylenia określonej powierzchni
w warstwach nachylonych gdy
a)

powierzchnia Ziemi jest urozmaicona.

b)

przecinają ją uskoki.

c)

zmienia się miąższość badanej warstwy.

d)

zmieniają się wszystkie czynniki.

5.

Kątomierz, skala mapy i linijka służą do wyznaczania
a)

miąższości warstw.

b)

biegu i upadu.

c)

profilu geologicznego.

d)

uskoków na mapach.

6.

Linie nazywane izopachytami określają
a)

budowę fałdową.

b)

budowę zrębową.

c)

bieg i upad.

d)

miąższość warstwy geologicznej.

7.

Przekrój geologiczny jest to
a)

obraz powierzchni Ziemi przedstawiony graficznie.

b)

rzut na płaszczyznę fałdu geologicznego.

c)

graficzne przedstawienie fragmentu litosfery na pionowej płaszczyźnie.

d)

rysunek linii intersekcyjnych na mapie.

8.

Przedstawienie wgłębnej budowy geologicznej podłoża kartowanego terenu jest celem
a)

rzutowania kartograficznego.

b)

profilu geologicznego.

c)

fotogrametrii.

d)

zdjęcia lotniczego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

9.

Geologiczna budowa płytowa charakteryzuje się
a)

warstwy skalne porozcinane są zrębami.

b)

warstwy skalne są pofałdowane.

c)

warstwy skalne układają się w sposób pionowy.

d)

warstwy skalne zalegają poziomo.

10.

Na rysunku przedstawiona została forma geologiczna

Rysunek do zadania 10 [20]

a)

płaszczowina.

b)

budowa zrębowa.

c)

niecka.

d)

budowa fałdowa.

11.

Rysunek przedstawia

Rysunek do zadania 11 [20]

a)

monoklinę geologiczną.

b)

fragment antykliny.

c)

płytowy układ warstw skalnych.

d)

nieckę geologiczną.

12.

Na rysunku widnieje

Rysunek do zadania 12 [20]

a)

antyklina.

b)

synklina.

c)

rów tektoniczny.

d)

płaszczowina.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

13.

Na przekroju geologicznym przedstawiono

Rysunek do zadania 13 [5]

a)

Nieckę Łódzką.

b)

Zapadlisko Śląsko – Krakowskie.

c)

Przedgórze Sudeckie.

d)

Nizinę Mazowiecką.

14.

Nauka zajmująca się odtwarzaniem położenia obiektów w terenie na podstawie zdjęć
nazywa się
a)

fotogrametrią.

b)

geologią strukturalną.

c)

stratygrafią.

d)

limmunologią.

15.

Fotogrametrię wykorzystuje się do
a)

szpiegostwa przemysłowego.

b)

lokalizowania skradzionych samochodów.

c)

tworzenia map.

d)

analizowania form terenu.

16.

Pierwszy autograf analogowy powstał w roku
a)

1921.

b)

1930.

c)

1931.

d)

1935.

17.

Interpretacją zdjęć lotniczych zajmuje się
a)

glacjologia.

b)

kartografia.

c)

pracownia fotointerpretacji.

d)

Instytut Geologiczny.

18.

Rysunek przedstawia

Rysunek do zadania 18 [21]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

a)

stereoskop zwierciadlany.

b)

cyfrową kamerę naziemna.

c)

kamerę stereometryczną.

d)

autograf cyfrowy.

19.

Na przedstawionym zdjęciu lotniczym widoczny jest

Rysunek do zadania 19 [18]

a)

obszar miejski o niskiej zabudowie.

b)

obszar miejski o wysokiej zabudowie.

c)

obszar o zabudowie wiejskiej.

d)

obszar przemysłowy.

20.

Na zdjęciu lotniczym widoczne są

Rysunek do zadania 20 [18]

a)

obiekty sportowe, w tym stadion piłkarski.

b)

obiekty użyteczności publicznej w tym lotnisko.

c)

obiekty przemysłowe w tym elektrociepłownia

d)

obiekty komunikacyjne w tym węzeł kolejowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Sporządzanie map geologicznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

7. LITERATURA

1.

Bychowski T.: Geodezja. PPWK, Warszawa 1981

2.

Czubla P., Mizerski W., Świerczewska-Gładysz E.: Przewodnik do ćwiczeń z geologii.
Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007

3.

Jachimski J., Mierzwa W., Mularz S., Pyka K.: Cyfrowa fotogrametria i teledetekcja
w Polsce. Geoinformatica Polonica,, nr 1, 1999

4.

Kartografia geologiczna IV część. Wyd. Geologiczne, Warszawa 1988

5.

Kop J.:, Kucharska M.: Ćwiczenia i testy. Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa –
Łódź 2007

6.

Kotański Z.: Geologiczna kartografia wgłębna. Wyd. Geologiczne, Warszawa1987

7.

Kotański Z.: Wykonywanie map geologicznych odkrytych metodami intersekcyjnymi.
Instytut Geologiczny, Warszawa 1978

8.

Mizerski W., Orłowski S.: Geologia historyczna dla geografów. Wyd. Naukowe PWN,
Warszawa 2005

9.

Mizerski W.: Geologia dynamiczna. Wyd. PWN, Warszawa 2006

10.

Ostaficzuk S.: Fotogeologia. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa 1978

11.

Plandowska D., Zaniewicz Z.: Nowa matura 2006. Wydawnictwo Operon, Gdynia 2005

12.

Słowański W.: Kartografia geologiczna. Część II, III, IV. Wyd. Geologiczne, Warszawa
1998

13.

Zdjęcia geologiczne. Wyd. Geologiczne, Warszawa 1977

14.

www. dydaktyka.agh.pl

15.

www. geoforum.pl

16.

www. home.agh.edu.pl

17.

www. home.geo.uw.pl

18.

www. interklasa.pl

19.

www. od.pgi.gov.pl

20.

www. sciaga.onet.pl

21.

www. wykladowcy.wsdg.pl

22.

www. images.google.pl

Literatura metodyczna
1.

Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000

Czasopisma
–

Nowa Edukacja Zawodowa

–

Edukator Zawodowy – www.koweziu.edu.pl/edukator/index.php