1

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Horacjański motyw exegi monumentum
w poezji późniejszych epok.
Omów jego funkcjonowanie,
odwołując się do wybranych przykładów.

Bibliografia podmiotu

•

•

•

•

• Horacy,

Horacy,

Horacy,

Horacy,

Horacy,

Do muzy Melpomeny (Carmi-
na III, 30), znana jako Exegi
monumentum

•

•

•

•

• Jan Kochanowski,

Jan Kochanowski,

Jan Kochanowski,

Jan Kochanowski,

Jan Kochanowski,

Pieśń XXIV, Muza

•

•

•

•

• Juliusz Słowacki,

Juliusz Słowacki,

Juliusz Słowacki,

Juliusz Słowacki,

Juliusz Słowacki,

Testament mój, Bo to jest wiesz-
cza najjaśniejsza chwała

•

•

•

•

• Adam Mickiewicz,

Adam Mickiewicz,

Adam Mickiewicz,

Adam Mickiewicz,

Adam Mickiewicz,

Ajudah, Exegi monumentum,
Wielka Improwizacja

•

•

•

•

• Antoni Słonimski,

Antoni Słonimski,

Antoni Słonimski,

Antoni Słonimski,

Antoni Słonimski,

Do krytyka

•

•

•

•

• Julian Tuwim,

Julian Tuwim,

Julian Tuwim,

Julian Tuwim,

Julian Tuwim,

Do losu

•

•

•

•

• Leopold Staff,

Leopold Staff,

Leopold Staff,

Leopold Staff,

Leopold Staff,

Ostatni z mego pokolenia

•

•

•

•

• Wisława Szymborska,

Wisława Szymborska,

Wisława Szymborska,

Wisława Szymborska,

Wisława Szymborska,

Radość pisania

•

•

•

•

• Tadeusz Różewicz,

Tadeusz Różewicz,

Tadeusz Różewicz,

Tadeusz Różewicz,

Tadeusz Różewicz,

Poeta w czasie pisania

Temat niezbyt szeroki i bardzo konkretny, trudny o tyle, że wymagający dobrej znajo-
mości poezji. Z nieskończonej ilości wierszy będziesz musiał wybrać tych kilkanaście,
które dotyczą wskazanej kwestii. Fakt ten na pewno doceni komisja, zwłaszcza że więk-
szość tekstów, do których się odwołasz, poza Pieśnią XXIV Jana Kochanowskiego i wier-
szem Testament mój Juliusza Słowackiego, nie należy do kanonu lektur obowiązkowych.

Inne możliwe sformułowania tematu:

Inne możliwe sformułowania tematu:

Inne możliwe sformułowania tematu:

Inne możliwe sformułowania tematu:

Inne możliwe sformułowania tematu:

• Motyw sławy poetyckiej i nieśmiertelności poety jako temat poezji róż-

nych epok. Odwołaj się do wybranych przykładów.

• Non omnis moriar na poważnie i ironicznie w poezji późniejszych epok.

Omów różne sposoby ujęcia tematu nieśmiertelnej sławy poetyckiej w li-
teraturze.

PREZENTACJA

PREZENTACJA

PREZENTACJA

PREZENTACJA

PREZENTACJA

Strategia wstępu

Strategia wstępu

Strategia wstępu

Strategia wstępu

Strategia wstępu

Zacznij od wskazania źródła wybranego przez siebie toposu exegi monumentum – sław-
nej pieśni Horacego Do muzy Melpomeny znanej w polskim przekładzie jako Stawiłem
sobie pomnik trwalszy niż ze spiży (tłumaczenie Lucjana Rydla). Zwracając uwagę na
polski przekład, wyjaśnisz tym samym znaczenie łacińskiego zwrotu exegi monumentum
i dla porządku podkreślisz, że motyw dotyczy zagadnienia pośmiertnej sławy poety, nie-
śmiertelności poezji wobec przemijalności czasu i kruchości ludzkiego życia. Dokonaj
krótkiej analizy wiersza Horacego, wskazując główne elementy toposu:

• przeświadczenie o trwałości i niezniszczalności poetyckiej sławy opierającej się

niszczącej sile czasu uwydatnione poprzez metaforę pomnika trwalszego niż ze
spiżu,

• poczucie nieśmiertelności poety wyrażone w słowach „non omnis moriar” – nie

wszystek umrę,

• przekonanie, że sława poetycka zapewnia wieczną młodość.

W konkluzji zaznacz, że Horacy był pierwszym twórcą, który podkreślił odmienność
poety, postawił go na piedestale, wyniósł ponad tłum, uczynił arystokratą ducha. Wszyst-
ko dlatego, że sam autor miał poczucie własnej wartości i zasług, jakie poniósł, przeno-
sząc do poezji rzymskiej „ rytm eolskich wierszy”, eolskich, czyli greckich, przede wszyst-
kim liryków Alkajosa i Safony.

Na zakończenie możesz zaznaczyć, że motyw poetyckiej sławy pojawia się również

w innych wierszach Horacego, m.in. w znanej pieśni Do Mecenasa, gdzie autor tworzy
symbol poety – ptaka unoszącego się nad światem i docierającego dzięki poetyckiej
sławie do najdalszych zakątków świata.

2

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Strategie rozwinięcia

Strategie rozwinięcia

Strategie rozwinięcia

Strategie rozwinięcia

Strategie rozwinięcia

Wariant 1

Wariant 1

Wariant 1

Wariant 1

Wariant 1

Teoretycznoliteracki, zwracający uwagę na różne ujęcia stylistyczne motywu exegi
monumentum w poezji: od tych najbardziej serio do utrzymanych w tonie prześmiew-
czym, ironicznym, żartobliwym… zatem:

„

„

„

„

„

W konwencji serio

W konwencji serio

W konwencji serio

W konwencji serio

W konwencji serio

Pieśń XXIV z Ksiąg wtórych (Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony…)

Pieśń XXIV z Ksiąg wtórych (Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony…)

Pieśń XXIV z Ksiąg wtórych (Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony…)

Pieśń XXIV z Ksiąg wtórych (Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony…)

Pieśń XXIV z Ksiąg wtórych (Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony…) Kochanowskiego

Można ją uznać za parafrazę pieśni Horacego Do Mecenasa. Centralnym motywem
wiersza jest obraz przemiany poety w łabędzia – symbol poezji najwyższej miary – i lotu
ponad ziemią uosabiającego wyższość twórcy, jego nieprzeciętność, pogardę dla tłu-
mów. Autor zmienia tylko nazwy ludów, do których ma dotrzeć jego sława, zamiast
Daków i Hiszpanów mówi o Tatarach, Anglikach, Niemcach… zamiast Mecenasa po-
jawia się „Mój Myszkowski”, w rzeczywistości dawny protektor Kochanowskiego. W sło-
wach: „nie umrę ani mię czarnymi Styks niewesoła zamknie odnogami swymi” pobrzmie-
wa typowo horacjańskie „non omnis moriar”, świadomość talentu czyniącego człowieka
wybrańcem i dumne przekonanie, że twórczość zapewnia nieśmiertelność. Dlatego po-
eta to człowiek z „dwojej złożony natury”, ludzkiej i ptasiej, śmiertelnej i wiecznej.

Muza

Muza

Muza

Muza

Muza Jana Kochanowskiego

Tonacja wiersza już nie tak nadęta i majestatyczna jak w poprzednim wierszu i poeta
bardziej „ludzki”, nie tak zarozumiały i niedostępny. Raczej refleksyjny. Rozmyśla nad
sensem życia i sensem twórczości. Poezja to zajęcie piękne, ale i wymagające. Kosztuje
wiele wyrzeczeń, kradnie czas, żąda wyłączności tylko dla siebie. Poeta o tym wie, ma
świadomość, że wiele zyskuje, ale i wiele z życia traci. Wyraża więc nadzieję, że trud
tworzenia nie pozostanie „bez zapłaty”, że czas oddany poezji nagrodzi go wieczną
sławą, uznaniem otoczenia, niemilknącym poklaskiem nawet wtedy, gdy jego ziemski
żywot przeminie.

Ajudah

Ajudah

Ajudah

Ajudah

Ajudah Adama Mickiewicza

Jeden z osiemnastu sonetów krymskich przedstawia równie zamyślonego poetę, który,
wsparłszy głowę na „Judahu skale”, obserwuje, jak fale morskie uderzają o brzeg, pozo-
stawiając muszle, perły i korale. Wyobraźnia poetycka zaczyna działać. Rodzą się sko-
jarzenia: namiętności, które targają duszą wędrowca, są tak gwałtowne i niszczycielskie
jak wzburzone fale. Budzą grozę i przejmują trwogą. Ale tak jak rozgniewane morze
pozostawia na brzegu swe największe skarby, tak uczucia szarpiące serce, przynoszące
ból i rozpacz rodzą największe poetyckie perły – „nieśmiertelne pieśni”. Wielka poezja
bierze się z cierpienia, przynosi jednak zadośćuczynienie w postaci nieustającej sławy.
Jest zaprzeczeniem przemijalności, na wieki zapewnia obecność w pamięci potomnych.
Dla poety to wartość nie do przecenienia.

Wielka Improwizacja

Wielka Improwizacja

Wielka Improwizacja

Wielka Improwizacja

Wielka Improwizacja Adama Mickiewicza

Ja czuję nieśmiertelność, nieśmiertelność tworzę,
Cóż Ty większego mogłeś zrobić – Boże?

Do tych słów monologu Konrada możesz nawiązać, przedstawiając topos exegi monumen-
tum. Podkreśl kult romantycznego poety – wieszcza, dumnego i wyniosłego indywiduali-
sty, który równa się z Bogiem, bo uprawnia go do tego siła tworzonej poezji. Daje moc
kreowania rzeczywistości, władzę nad kosmosem, a przede wszystkim nieśmiertelność.

Testament mój

Testament mój

Testament mój

Testament mój

Testament mój Juliusza Słowackiego

Zaznacz w trakcie prezentacji, że wiersz jest przykładem testamentu poetyckiego, a więc
zawiera wiele wątków, motyw exegi monumentum stanowi jeden z nich i pojawia się
w zakończeniu utworu jako swego rodzaju proroctwo wypowiedziane przez wyniosłego
artystę odtrąconego i niedocenionego za życia. Słowacki nie nawiązuje bezpośrednio do
Horacego, nie mówi o pomniku ze spiżu, ale o sile fatalnej swojej poezji, która „będzie
gniotła niewidzialna” aż „zjadaczy chleba w aniołów przerobi”. Jest w tym stwierdzeniu

Bibliografia przedmiotu

• Mieczysław Inglot (red.), Litera-

tura i dzieje: o procesie histo-
ryczno-literackim w edukacji
szkolnej, rozdział: Z historii mo-
tywu „Exegi monumentum”
w poezji polskiej

• Michał Głowiński, O intertekstu-

alności, w tegoż: Intertekstual-
ność, groteska, parabola. Szki-
ce ogólne i interpretacje. Prace
wybrane, t. V pod red. Tadeusza
Nycza

• Alina Witkowska, Adam Mickie-

wicz. Słowo i czyn.

• Alina Witkowska, Ryszard Przy-

bylski, Romantyzm

• Stanisław Burkot, Literatura pol-

ska w latach 1939 –1989

• Irena Maciejewska (red.), Poeci

dwudziestolecia międzywojennego

3

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

wyniosła pewność siebie, właściwa romantykom i nieobca Horacemu, jest przeświad-
czenie o nieuniknionej sile poezji, która po śmierci artysty rozpoczyna dopiero właściwy
żywot. Okazuje się twórcza, aktywna. Dręczy, nie pozwala na spokój sumienia. Ma moc
oddziaływania nawet na najbardziej przyziemne charaktery, uszlachetnia je i uwznio-
śla. Ludzie wielcy, tak jak wszyscy, odchodzą poddani arbitralnym prawom przemijania.
Pozostają po nich utrwalone w poetyckim słowie myśli, wieczne i nieśmiertelne. Za-
uważ i podkreśl w swojej wypowiedzi, że Słowacki jest nieco mniej próżny niż Horacy,
mówi o nieśmiertelności poezji nie tyle ze względu na własną pośmiertną chwałę, ale
pozytywną rolę, jaką może w przyszłości odegrać.

Bo to jest wieszcza najjaśniejsza chwała

Bo to jest wieszcza najjaśniejsza chwała

Bo to jest wieszcza najjaśniejsza chwała

Bo to jest wieszcza najjaśniejsza chwała

Bo to jest wieszcza najjaśniejsza chwała… Juliusza Słowackiego

Krótki utwór, bezpośrednie, szczere wyznanie poety o tym, że największą nagrodą dla arty-
sty jest ocalenie od zapomnienia za sprawą własnej twórczości, która się „w posąg mieni”.
Poeta uwydatnia kontrast pomiędzy kruchością ludzkiego losu, często niewdzięcznego i sa-
motnego, a trwałością słowa poetyckiego i pośmiertnej sławy niepoddającej się sile czasu.

„

„

„

„

„

Ironicznie, żartobliwie, polemicznie

Ironicznie, żartobliwie, polemicznie

Ironicznie, żartobliwie, polemicznie

Ironicznie, żartobliwie, polemicznie

Ironicznie, żartobliwie, polemicznie

Exegi monumentum

Exegi monumentum

Exegi monumentum

Exegi monumentum

Exegi monumentum Adama Mickiewicza

Zwróć uwagę na to, że ten sam twórca, który w Wielkiej Improwizacji i sonecie Ajudah
z tak ogromną powagą mówił o sile i nieśmiertelności poezji, potrafi jednocześnie zdo-
być się na dystans wobec samego siebie, zadrwić z romantycznego mitu artysty i rzeko-
mej sławy. Dowodzi to poczucia humoru i autoironii, na którą nie każdego stać. Poeta
buduje utwór na prawach aluzji do sławetnej pieśni Horacego Exegi monumentum. Tak
jak starożytny poeta przytacza niezwykle podniosłym stylem i z niezachwianą pewno-
ścią przestrzenie, do których dotrze jego sława, ale są to wszystko pospolite nazwy pro-
wincjonalnych, litewskich miejsc: wody Kowna, bród Prypeci, Mińsk, Nowogródek… To
rodzi efekt prześmiewczy. Wzmacnia go ponadto przesadnie prosty, celowo zamierzony
układ rymów typu dach: gmach, wód: bród, cór: dwór itp. Wreszcie całości dopełnia
żartobliwe wyznanie poety, że czytają go jedynie „z braku lepszych pism” bądź „na złość
strażnikom ceł”, bo to, co zakazane, zawsze rodzi przekorę i uwielbienie. Czy zatem
wiara w nieśmiertelność poety nie jest jedynie mrzonką artysty?

Do losu

Do losu

Do losu

Do losu

Do losu Juliana Tuwima

Tuwim, podobnie jak Horacy, ma świadomość, że sława poetycka jest czymś nieuniknio-
nym, ale fakt ten bynajmniej go nie cieszy. Dla poety to namacalny dowód ludzkiej
przemijalności, przejaw splendoru, który wobec śmiertelności artysty wydaje się czymś
śmiesznym i smutnym zarazem. Wieczny blask sławy przeciwstawia biologicznemu roz-
padowi ciała, kruchości człowieka. Ceni bardziej życie, pośmiertny rozgłos nie stanowi
wartości, o którą warto zabiegać. Żadna to pociecha dla śmiertelnego poety. Dlatego
z żalem i ironią wyznaje:

I smutnie brzmi: „ Dum Capitolium…”
I śmieszne jest: „ Non omnis moriar”.

Do krytyka

Do krytyka

Do krytyka

Do krytyka

Do krytyka Antoniego Słonimskiego

W bezpośrednim wyznaniu poeta z dystansem traktuje wieczną sławę i uwielbienie po-
tomnych:

Innym spiż, marmur i wieczność,
A myśmy ludzie śmiertelni.

Bardziej zależy mu, aby poezja niosła wzruszenie, była zapisem ludzkich doświadczeń,
przejawem miłości poety do świata i ludzi, pocieszeniem w trudnej chwili, czymś bliskim
i drogim. I najważniejsze – by przyszły czytelnik uwierzył w „serdeczność” poety, w jego
szczere, czyste intencje, wybaczył słabości i błędy, od których poeta – człowiek śmiertel-
ny jak każdy – nie jest wolny.

Ostatni z mego pokolenia

Ostatni z mego pokolenia

Ostatni z mego pokolenia

Ostatni z mego pokolenia

Ostatni z mego pokolenia Leopolda Staffa

Nie wabił mnie spiżowy pomnik,
Rozgłośne trąby, huczne brawa…

4

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Nie dla własnej glorii tworzył poeta, nie dla poklasku tłumów. Cały rozgłos, jaki otacza
artystę, postrzega trochę jak spektakl próżności. Dystansuje się wobec niego. W trakcie
swojej wypowiedzi podkreśl, że autor wiersza poetyckiej sławie przeciwstawia wartości
życia, miłość do człowieka i przyrody, wolność i swobodę. Rozmyśla o ludzkiej przemi-
jalności, przyjaciołach, których już stracił, a sława – cóż, zawsze jakaś pozostaje, zazwy-
czaj „małomówna, cicha” i nie ma to większego znaczenia.

Radość pisania

Radość pisania

Radość pisania

Radość pisania

Radość pisania Wisławy Szymborskiej

Poetka znana z oryginalnych konceptów i tym razem podchodzi do tematu z właściwą
sobie ironią:

Radość pisania.
Możność utrwalania.
Zemsta ręki śmiertelnej.

Tworzenie to pewnego rodzaju zemsta śmiertelnego człowieka wobec nieśmiertelnego
świata, który trwa bezustannie, wymazując kolejnych ludzi ze swojej historii. Zemsta za
przemijanie, odtrącenie, rozkaz zejścia ze sceny życia. Na przekór losowi artysta pozo-
stawia jednak swój ślad, materialny znak zawarty w słowie, które w każdym momencie
zaświadczy, że jednak był i tworzył. A tworzył nie z myślą o chwale. Poetka pisze, bo
daje jej to niezwykłą radość, powołuje do istnienia wymyślone światy, jest trochę jak
Bóg. Kreuje coś z niczego. Przywołaj cytat z wiersza:

Jest więc taki świat,
nad którym los sprawuję niezależny?
Czy trzeba więcej?

Poeta w czasie pisania

Poeta w czasie pisania

Poeta w czasie pisania

Poeta w czasie pisania

Poeta w czasie pisania Tadeusza Różewicza

Najbardziej sceptyczny z poetów, dla którego horacjańskie non omnis moriar brzmi jak
absurdalny żart. Poeta, według Różewicza, to wymarły gatunek, relikt przeszłości, ktoś, kto:

wyszedł ze świata
zwierzęcego
na wędrownych piaskach
widać ślady jego ptasich
nóżek

Pewnie nie tak wyobrażał sobie Horacy swego spadkobiercę. Wątły, trochę skarlały,
mocno zdezorientowany poeta współczesny nie wybuduje pomnika trwalszego od spiżu,
co najwyżej pozostawi ślady kurzych łapek na ulotnych piaskach. Wyjaśnij tę metaforę:
poezja to coś bardzo ulotnego – jak piasek czy kurz, rozsypuje się w okamgnieniu, na
pamięć potomnych nie ma co liczyć, bo nawet współcześni nie okazują poetom żadnej
atencji.

Wariant 2

Wariant 2

Wariant 2

Wariant 2

Wariant 2

Historycznoliteracki, polegający na prezentacji wymienionych utworów w porządku
chronologicznym, z uwzględnieniem charakteru epoki, w której powstały. W tym wa-
riancie zmieni się nieco kolejność prezentowanych utworów, ale zawartość merytorycz-
na pozostanie prawie taka sama. Będziesz musiał poszczególne teksty umiejscowić w kon-
tekście epoki i o te właśnie informacje wzbogacisz swoją wypowiedź. Porządek Twojej
wypowiedzi przedstawiałby się w następujący sposób:

• Rozpocznij od epoki renesansu, w której umiejscowisz wiersze Kochanowskiego:

Pieśń XXIV i Muzę. Podkreślisz, że renesans, jako spadkobierca antyku, wskrzesił
motywy i wątki literatury starożytnej, zatem odrodzenie antycznego toposu exegi
monumentum było w tej epoce czymś naturalnym, zwłaszcza że klimat renesanso-
wego humanizmu sprzyjał kultowi indywidualizmu artysty. Następnie omówisz oby-
dwa teksty.

• Kolejna epoka to romantyzm. Zaznacz koniecznie wagę ukształtowanego przez nią

mitu romantycznego poety – wieszcza, indywidualisty wyniesionego ponad tłum, jed-
nostki wyjątkowej i nieprzeciętnej. W tym kontekście zaprezentuj wymienione wcześ-
niej wiersze Mickiewicza i Słowackiego, podkreślając odmienność ujęcia toposu nie-
śmiertelnej sławy w utworze Mickiewicza Exegi monumentum na tle pozostałych tek-
stów gloryfikujących artystę.

5

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Sposoby uatrakcyjnienia wypowiedzi

• I wreszcie XX wiek. Sceptycyzm i dystans wobec horacjańskiego non omnis moriar.

Poeci podejmują polemikę z antycznym mistrzem. Wątpią w wartość pośmiertnej
chwały, cenią inne wartości, inaczej rozumieją sens pisarstwa. Dowodem wiersze Do
losu Tuwima, Do krytyka Słonimskiego, Ostatni z mego pokolenia Staffa, Radość pisa-
nia Szymborskiej, Poeta w czasie pisania Różewicza. Zaprezentuj je zgodnie z mate-
riałem zawartym w pierwszej strategii.

Strategia zakończenia

Strategia zakończenia

Strategia zakończenia

Strategia zakończenia

Strategia zakończenia

Bez względu na to, który z wariantów rozwinięcia przyjmiesz, wnioski nasuwają się
takie same.

• Po pierwsze: podkreśl obecność toposu w tradycji literackiej, jego ciągłość i przy

okazji możesz popisać się znajomością terminu intertekstualność, który bardzo tutaj
pasuje: intertekstualność to po prostu obecność innego tekstu lub tekstów wewnątrz
danego utworu. Ta obecność może zaznaczyć się na różne sposoby:

•

poprzez dokładny cytat,

•

przywołanie tytułu,

•

polemikę z danym tekstem,

•

przetworzenie motywu,

•

aluzję do niego itp.

Intertekstualność to taki dialog, jaki utwory prowadzą ze sobą, i historia motywu exe-
gi monumentum jest na to namacalnym dowodem.

• Po drugie: zaznacz, że przegląd utworów, jakiego dokonałeś, dowodzi tezy o zmia-

nie stosunku poetów do problemu poetyckiej sławy i nieśmiertelności poezji. Podej-
mują polemikę z Horacym, przejawiają dystans i ironię wobec wiary starożytnego
poety w siłę i moc poezji. Zmienia się wizerunek współczesnego twórcy, który jest
bardziej „ludzki”, mniej pomnikowy i nie marzy wyłącznie o przejściu do historii
w chwale. Współcześnie poeta nie stoi już ponad światem, ale jest jego szarym
obywatelem.

Temat nie koresponduje specjalnie z innymi tekstami
kultury, stąd możliwości są nieco ograniczone, bo nie
da się zastosować reprodukcji, plansz, filmów itp.

Możesz jednak:

• Cytować! Z każdego prezentowanego tekstu musisz

wyłuskać te słowa, które bezpośrednio lub pośred-
nio nawiązują do pierwowzoru Horacego i wyraź-
nie je zacytować.

• Unikać monotonii wypowiedzi, stosując urozmaico-

ne słownictwo. Pamiętaj, żeby nie zanudzić komisji
powtarzaniem w kółko wyrażenia „poetycka sława”,
zastąp je synonimami typu: chwała, gloria, poklask,
rozgłos, splendor, uwielbienie itp.

• Wykorzystać nagrania, kasety, płyty, na których

znani aktorzy recytują wybrane przez Ciebie wier-

sze. Wszystkich pewnie nie znajdziesz, ale może
uda Ci się dotrzeć do fragmentów Wielkiej Im-
prowizacji w interpretacji Gustawa Holoubka czy
Ignacego Gogolewskiego, może znajdziesz nagra-
nie z wieczoru autorskiego Wisławy Szymbor-
skiej?

• Przygotować zbiór tekstów poetyckich, do których

się odwołujesz i to w kilku egzemplarzach: dla
każdego członka komisji i dla siebie. Ułóż je
w kolejności, w jakiej zdecydujesz się je przed-
stawić.

• Sięgnąć do przemówienia Wisławy Szymborskiej,

które wygłosiła na uroczystym wręczeniu Nagro-
dy Nobla. Znajdziesz tam ciekawe poglądy na-
szej noblistki na rolę współczesnego poety i po-
ezji.

6

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

O co może zapytać komisja?

O co może zapytać komisja?

O co może zapytać komisja?

O co może zapytać komisja?

O co może zapytać komisja?

Przykładowy plan prezentacji

Przykładowy plan prezentacji

Przykładowy plan prezentacji

Przykładowy plan prezentacji

Przykładowy plan prezentacji

Jak myślisz, dlaczego poeci XX wieku polemizują
z ideą Horacego, są sceptyczni wobec wiary w nie-
śmiertelność poezji?

Proponowana odpowiedź

To z pewnością wynik obserwacji rzeczywistości i do-
świadczeń, jakie poeci mają za sobą. Byli przecież
świadkami ostatniej wojny, a w przypadku Tuwima,
Słonimskiego czy Staffa również tej pierwszej. Jako
obserwatorzy świata dostrzegli dramat cywilizacji,
upadek wartości, zaprzepaszczenie dziedzictwa kul-
tury… Najbardziej pesymistyczny jest chyba Róże-
wicz. W swoich wierszach takich jak List do ludożer-
ców czy Przyszli zobaczyć poetę odsłania oblicze
rzeczywistości, która po doświadczeniu II wojny nie
potrafiła odbudować kodeksu moralnego, stała się
miejscem zdominowanym przez bylejakość i egoizm.
W takim świecie poezja umiera, nie ma dla niej miej-
sca, nie jest nikomu potrzebna. Poeta dzisiejszych cza-
sów to poeta – drewno, wyschnięte w środku, bo rze-
czywistość nie daje mu impulsu do tworzenia. W tak
katastroficzny sposób widzi poeta miejsce poezji

Ramowy plan wypowiedzi

Ramowy plan wypowiedzi

Ramowy plan wypowiedzi

Ramowy plan wypowiedzi

Ramowy plan wypowiedzi

Określenie problemu

Określenie problemu

Określenie problemu

Określenie problemu

Określenie problemu

Obecność toposu exegi monumentum w poezji, przedstawienie tekstu źródłowe-
go, wiersza Horacego Do muzy Melpomeny.

Kolejność prezentowanych argumentów – tekstów:

Kolejność prezentowanych argumentów – tekstów:

Kolejność prezentowanych argumentów – tekstów:

Kolejność prezentowanych argumentów – tekstów:

Kolejność prezentowanych argumentów – tekstów:
(jeśli wybierzesz wariant 1 rozwinięcia)

(jeśli wybierzesz wariant 1 rozwinięcia)

(jeśli wybierzesz wariant 1 rozwinięcia)

(jeśli wybierzesz wariant 1 rozwinięcia)

(jeśli wybierzesz wariant 1 rozwinięcia)

• konwencja serio

•

Pieśń XXIV Kochanowskiego

•

Muza Kochanowskiego

•

Sonet Ajudah Mickiewicza

•

Wielka Improwizacja Mickiewicza

•

Testament mój Słowackiego

•

Bo to jest wieszcza najjaśniejsza chwała Słowackiego

• ironicznie

•

Exegi monumentum Mickiewicza

•

Do losu Tuwima

•

Do krytyka Słonimskiego

•

Ostatni z mego pokolenia Staffa

•

Radość pisania Szymborskiej

•

Poeta w czasie pisania Różewicza

Wnioski

Wnioski

Wnioski

Wnioski

Wnioski

Ciągłość motywu w tradycji literackiej, intertekstualność, sceptycyzm poetów
XX wieku wobec stanowiska Horacego.

we współczesnym świecie. O nieśmiertelności artysta
może sobie tylko pomarzyć, nawet współczesność go
nie dostrzega. Poza tym, mówiąc słowami wiersza Szym-
borskiej: tylko „niektórzy lubią poezję”.

Ponadto możesz dodać, że w dobie dzisiejszej kul-

tury poeta przestaje być bożyszczem, bo pojawiły się
inne gwiazdy: aktorzy, piosenkarze i to oni przechodzą
do historii.

W jakiej mierze książka Stanisława Burkota była po-
mocna przy opracowywaniu wybranego tematu?

Proponowana odpowiedź

Znalazłem w niej cenne refleksje na temat kondycji
poety współczesnego, autor między innymi przytacza
poglądy Tadeusza Różewicza, który wymienia trzy pro-
file poety współczesnego, mówi o poecie wypchanym –
marnym spadkobiercy dawnego orła unoszącego się nad
światem, poecie, który jest błaznem, i poecie
– drewnie, wyschniętym w środku, bo rzeczywistość nie
daje mu impulsu do tworzenia.