Centralna Szkoła

Paostwowej Straży Pożarnej

W Częstochowie

XV Turnus Studium Przemiennego Aspirantów PSP

PLUTON I

GRUPA B3

Fizykochemia spalania i środki gaśnicze

Wnioski z dwiczenia:

Identyfikacja i neutralizacja

kwasów, zasad i ropopochodnych.

Badanie chłonności sorbentów.

Opracowali:

ogn.Jacek Kuriata

mł.ogn. Robert Fuchs

st.sekc. Radosław Szymaoski

2009 rok

Cz. 1

Wiadomości ogólne na temat sorpcji

Neutralizacja chemiczna to najogólniej rzecz biorąc proces zobojętniania

Z ekologicznego punktu widzenia pojęcie neutralizacji jest szersze i zawiera w sobie:
-zobojętnianie : reakcja wzajemnego oddziaływania zasady i kwasu. Musimy jednak
pamiętać, że podczas działań należy zobojętniać mocny kwas - słabą zasadą, mocną zasadę -
słabym kwasem, bądź przez reakcję wzajemnego oddziaływania słabego kwasu i słabej
zasady. W wyniku reakcji powstaje obojętna sól i woda. Najczęściej stosowanymi
neutralizatorami chemicznymi są :

- wodorotlenek sodu NaOH
- tlenek wapnia CaO
- podchloran sodowy NaCIO
- ciekłe detergenty domowego użytku (mydło, płyny, proszki do prania)
- alkohol etylowy C

2

H

5

OH

-rozcieńczenie (dotyczy przede wszystkim kwasów), prowadzimy je podając rozproszony
prąd wody na rozlewisko kwasu o niedużych stężeniach - rzędu do 50 %. Celem jest
uzyskanie pH około 7
-wiązanie substancji agresywnych chemicznie środkiem wiążącym z neutralizacją
(np. typu Ekoperl 99).


Pochodzenie, właściwości i rodzaje sorbentów.
Sorbentami olejów i chemikaliów są materiały pochodzenia naturalnego i syntetycznego,
organiczne i nieorganiczne, posiadające zdolność zatrzymywania olejów i (lub chemikaliów)
wewnątrz przestrzeni por sorbentu lub na jego powierzchni.
Z punktu widzenia ratownictwa chemiczno-ekologicznego w pożarnictwie, sorpcja jest to
pochłanianie przez ciało stałe cieczy niebezpiecznych ze środowiska otaczającego to ciało.

W większości przypadków mamy do czynienia z olejami będącymi mieszaninami

różnych węglowodorów w związku z czym obserwowane jest zjawisko wybiórczego
sorbowania przez sorbent lżejszych frakcji a pozostawienia frakcji cięższych w wodzie. W
przypadku chemikaliów każdy przypadek ma indywidualny charakter.

Generalną zaletą jaką powinny charakteryzować się sorbenty przeznaczone do

zwalczania rozlewisk cieczy, powinna być ich skłonność do wiązania z jednoczesną jak
największą hydrofobowością. Powinny być to materiały nie tonące, zdolne do długiego
utrzymywania się na wodzie. Cechy tej nie muszą posiadać sorbenty przeznaczone do użycia
na gruncie.

Dyspergenty
Pojęciem dyspergenty określone są środki powierzchniowo czynne, posiadające zdolność
rozpraszania rozlanych cieczy. W ochronie środowiska używane są od kilkudziesięciu lat.
Pływająca na wodzie plama, potraktowana środkiem powierzchniowo czynnym
(dyspergentem), a następnie poddana procesowi mechanicznego mieszania, zostaje rozbita na
wielką ilość drobinek rozmaitej wielkości. Niektóre z nich są tak małe, że tworzą emulsje w
wodzie, inne zaś wymagają użycia dodatkowego nakładu energii, celem dalszego
rozdrobnienia i rozproszenia w masie wód.

Rozpuszczona w masie wód plama nie stanowi sobą problemu na powierzchni,

natomiast zawieszone w toni drobinki poddane zostają procesowi degradacji środowiskowej
w tempie wielokrotnie szybszym a niżeli zwarta plama. Dyspergenty używane są przede
wszystkim do likwidowania rozlewisk węglowodorów i ich pochodnych.

Podstawowym zadaniem dvspergentów jest redukowanie sił międzyfazowych

istniejących pomiędzy cieczą i wodą- a tym samym stworzenie warunków do rozbicia plamy.
Umożliwia to budowa chemiczna dvspergentów. Związki te dysponują grupami
chemicznymi, pokrewnymi z grupami wchodzącymi w skład cząsteczek zarówno
węglowodorów jak i wody. Dzięki temu rozpuszczone na plamie dyspergenty bez trudu
przenikają do granicy faz pomiędzy węglowodorem i wodą i przyczyniają się do
zredukowania występującego tam napięcia międzyfazowego.
Energia jaka musi zostać włożona dla rozproszenia plamy uzależniona jest od powierzchni
międzyfazowej pomiędzy olejem i wodą, a stąd wynika ilość dyspergentu

Indykatory
Służą do przybliżonego określania odczynów roztworów. Zmieniają one barwę w zależności
od stężenia jonów H + i OH- , skąd określane są często jako wskaźniki (indykatory) pH.
Na ogół są to związki organiczne o skomplikowanej budowie chemicznej, mające charakter
słabych kwasów (HR) lub słabych zasad (ROH). W postaci niezdysocjonowanej mają one
inną barwę niż w postaci jonów. Każdy wskaźnik zmienia barwę po przekroczeniu
charakterystycznych dla niego wartości pH, przy czym zmiana ta nie następuje skokowo, ale
w pewnym zakresie pH. Po wprowadzeniu wskaźnika kwasowego, np. fenoloftaleiny do
roztworu kwasu roztwór staje się bezbarwny. Dodanie tego samego wskaźnika do roztworu
zasadowego spowoduje jego zabarwienie na kolor czerwony.
Oprócz wskaźników jednobarwnych wskazujących zabarwienie tylko w jednym srodowisku
(fenoloftaleina), istnieją również wskaźniki dwubarwne, które wskazują zabarwienie zarówno
w formie niezdysocjonowanej jak i w postaci jonów, np. oranż metylowy.
Wskaźniki można stosować bezpośrednio w postaci roztworów, które dodaje się do badanego
roztworu, albo w formie tzw. papierków wskaźnikowych. Papierek wskaźnikowy zanurza się
na moment w badanym roztworze, dzięki czemu unika się trwałego zabarwienia całej
zawartości naczynia.
Niebieski papierek lakmusowy nie zmienia barwy w roztworze obojętnym i zasadowym,
a w kwaśnym zmienia na kolor czerwony.
Czerwony papierek lakmusowy wprowadzony do roztworu obojętnego lub kwaśnego nie
zmienia barwy, a w roztworze zasadowym staje się niebieski.

Ogólne wiadomości na temat sorpcji

Sorpcja jest ogólnym pojęciem, obejmującym pochłanianie objętościowe - absorpcję i
powierzchniowe - adsorpcję.
Adsorpcja jest to zjawisko powierzchniowe polegające na przyłączaniu cząsteczek substancji
adsorbowanej na powierzchnię adsorbenta. Przyłączanie to odbywa się na skutek działania sił
fizycznych lub chemicznych. Stąd właśnie rozróżniamy:
1) adsorpcję fizyczną wywołaną siłami międzycząsteczkowymi van der Waalsa Jest ona
powodowana wzajemnym przyciąganiem się cząsteczek Jest to proces odwracalny, z
niewielkim efektem cieplnym, w wyniku którego tworzą się warstwy adsorpcyjne
jednocząsteczkowe lub częściej wielocząsteczkowe, o grubości kilku cząsteczek substancji
adsorbowanej.

2) adsorpcję chemiczną (chemisorpcja) - występuje w przypadku, gdy dochodzi do
wytworzenia wiązania chemicznego między cząsteczką adsorbowaną i powierzchnią.
Towarzyszy temu efekt cieplny bliski ciepłu odpowiedniej reakcji w fazie objętościowej. W
wyniku chemisorpcji powstaje jednocząsteczkowa warstewka adsorpcyjna.
Faza, która wiąże (adsorbuje) składnik sąsiadującej fazy nazywana jest adsorbentem, zaś
składnik wiązany (adsorbowany) - adsorbatem. Ilość zaadsorbowanego składnika zależy od
budowy chemicznej sorbenta, stopnia rozwinięcia jego powierzchni, temperatury i stężenia
adsorbatu w fazie sąsiadującej, a gdy jest to faza gazowa - od ciśnienia.
Absorpcja jest to proces dyfuzyjnego przenikania składnika jednej fazy (absorbat) w głąb
drugiej (absorbent), zachodzący podczas bezprzeponowego zetknięcia obu faz.
Pojęcia sorpcji używa się, gdyż często nie ma wyraźnej różnicy między obydwoma
zjawiskami, bądź też występują one równocześnie.

W pożarnictwie, pojęciem sorbentów określa się różnego rodzaju materiały sypkie i
porowate, stosowane do zbierania rozlanych cieczy, takich jak paliwa napędowe i oleje, ale
także szeregu innych substancji niebezpiecznych, których nie można unieszkodliwić
bezpośrednio na miejscu akcji.

Własności użytkowe sorbentów

Najważniejszym parametrem użytkowym jest zdolność sorpcyjna zwana też chłonnością.

Chłonność jest to masa cieczy jaką może wchłonąć jednostkowa masa sorbentu i wyraża się
w gramach cieczy na gram sorbentu. Wielkość ta jest zależna od powinowactwa cieczy do
sorbentu (zwilżalność) oraz od jego struktury, którą z kolei charakteryzuje powierzchnia
właściwa oraz porowatość.
Powierzchnia właściwa charakteryzuje stopień rozwinięcia powierzchni i może być pewnym
wskaźnikiem potencjalnych zdolności sorpcyjnych w przypadku ciał o strukturze porowatej.
Większa powierzchnia właściwa może tu wskazywać na większą możliwość sorpcji przy
odpowiedniej strukturze porów. W sorbentach nieorganicznych, będących rozdrobnionymi
minerałami (np. piasek), których pojedyncze ziarna nie posiadają porów, powierzchnia
właściwa charakteryzuje stopień rozdrobnienia. Materiał o większej powierzchni właściwej
może mieć mniejszą chłonność ze względu na mniejszą porowatość złoża wynikającą z
lepszego upakowania ziaren. Ze wzrostem porowatości powinna rosnąć chłonność. Zależy to
jednak także od struktury i wielkości porów. Ze wzrostem wielkości porów zmniejsza się
ciśnienie kapilarne, ale wzrasta szybkość sorpcji, co szczególnie ma znaczenie w przypadku
cieczy o dużych lepkościach. Obecność porów zamkniętych wpływa na porowatość ogólną
ale nie na wielkość sorpcji. Jak więc widać omawiane parametry nie charakteryzują
jednoznacznie sorbentu. Wygodnie jest więc posługiwać się tzw. sprawnością sorbentu w
stosunku do określonej cieczy.
Sprawność sorbentu można zdefiniować jako stosunek objętości cieczy wchłoniętej przez
sorbent Vc do teoretycznej objętości cieczy Vt, jaka mogłaby się znaleźć w przestrzeni
porowatej, zależnej od porowatości
Zatrzymywanie materiału ropopochodnego, ponieważ pochłonięta ciecz nie powinna
wypływać z sorbentu podczas przenoszenia, czy innych prostych manipulacjach, lub pod
wpływem wzrostu temperatury. Zależy to od wielkości porów; jeśli są zbyt duże wówczas
siły kapilarne nie mogą utrzymać cieczy.
Właściwości regeneracyjne ponieważ przypadku sztucznych sorbentów organicznych
istnieje na ogół możliwość ich regeneracji po użyciu poprzez wyciśnięcie cieczy. Z włóknin

można w ten sposób wycisnąć do 90 % cieczy. Po takiej operacji zmniejsza się zdolność
sorpcyjna, niekiedy nawet czterokrotnie. Jest to związane z pozostawaniem w sorbencie
części cieczy oraz przede wszystkim z niszczeniem struktury kapilarnej w trakcie wyciskania.
Niemniej jednak dzięki regeneracji na miejscu akcji można przy użyciu tego samego sorbentu
zebrać znaczne ilości cieczy.
Oddziaływanie na środowisko – sorbenty nie mogą rozpuszczać się w środowisku ani
tworzyć zawiesin. Często jedyną możliwością utylizacji zebranej cieczy jest spalenie jej wraz
z sorbentem, wtedy wymaga się aby palne sorbenty nie wydzielały podczas spalania
toksycznych substancji ani nie powodowały nadmiernego zadymienia.
Pływalność jest ważną cechą sorbentu przy usuwaniu skutków rozlewu oleju na wodzie jest.
Sorbenty naturalne na ogół toną, a więc w takich przypadkach można je stosować po
umieszczeniu w odpowiednich pływających komorach sorpcyjnych (np. rękawy zaopatrzone
w pływaki). Sorbenty sztuczne są nietonące o ile wykonane są z tworzyw hydrofobowych lub
hydrofobizowanych.

Podział ze względu na pochodzenie

W zależności od pochodzenia sorbenty można podzielid na organiczne i nieorganiczne. Każda z tych
grup zawiera sorbenty pochodzenia naturalnego i sztucznego.
Sorbenty nieorganiczne sztuczne to przede wszystkim wełna szklana, wełna mineralna i pumeks. Jako
materiały hydrofilowe nie będą skuteczne przy zbieraniu cieczy ropopochodnych z powierzchni wody,
o ile nie zostaną specjalnie hydrofobizowane. Sorbenty nieorganiczne pochodzenia naturalnego
charakteryzują się niewielką zdolnością sorpcyjną i stosowane są głównie w działaniach na gruncie. W
tej grupie najczęściej stosowane to piasek, popioły, diatomity, zeolity, talk, wapieo, wysuszona glina.

Wszystkie sorbenty działają na takiej samej fizycznej zasadzie, poprzez wchłanianie substancji do swej
przestrzeni porowatej i ich zdolnośd sorpcyjna w stosunku do określonej cieczy zależy od
porowatości, przeciętnej wielkości porów i stopnia zwilżalności materiału przez ciecz.
Istnieją także specjalnie spreparowane sorbenty, których działanie można określid jako chemiczno-
fizyczne. Konkretnym przykładem może tu byd UNI-SAFE. Posiada on w swoim składzie polimer, który
pod wpływem wody zmienia strukturę, tworząc wolne przestrzenie zdolne do zatrzymania znacznych
ilości cieczy - nawet do 200 -krotnej masy początkowej sorbentu. Jednocześnie sam polimer jest
chemicznie niereaktywny, dzięki czemu nie ma tu żadnych ograniczeo co do substancji sorbowanej.

Cz. 2

Wykonanie dwiczenia

- zważyć suchą siatkę, wynik zanotować.
( siatkę wieszać na stelażu ustawionym na szalce wagi, waga ze stelażem - bez
sitka, winna być wytarowana i wyzerowowana)

- między szalką a sitkiem umieścić płytkę Petriego, umocowaną do statywu, zbierającą spadające z sitka krople
(ten sposób, krople te nie będą wpływać na wynik ważenia)

- do siatki wsypać badany sorbent do wysokości ok.2/3 stożka siatki

- całość zważyć i zanotować wynik, obliczyć masę sorbentu (B) - zanotować
wynik

- zanurzyć w naczyniu z olejem siatkę z sorbentem, do górnej krawędzi
sorbentu na 10 minut,

- wyciągnąć siatkę z oleju, odczekać 25 minut,

- zważyć siatkę z nasączonym sorbentem, wynik zanotować,

- odjąć masę pustej siatki od łącznej masy siatki z nasączonym sorbentem.
obliczyć masę mokrego sorbentu

Obliczenia:

A – masa sorbentu po nasączeniu olejem
B – masa sorbentu przed nasączeniem







100

B

B

A

% wagowy oleju wchłoniętego przez sorbent

Cz. 3

Tabela z wynikami dwiczenia

a b c d e f

b - a d - b d - a

Rodzaj

sorbentu

nr

lejka

Masa

lejka

[g]

Masa

sorbentu

z

lejkiem

[g]

Masa

sorbentu

wsyp.

do

lejka

[B][g]

Masa

sorbentu

z lejkiem

po

odsączeniu

[g]

Masa

cieczy

wchłoniętej

przez

sorbent

[g]

Masa

Sorbentu
bez lejka

po

nasączeniu

[A][g]

% wagowy

oleju

wchłoniętego

przez

sorbent

[%]

DAMOLIN

1

9,56

28,94

19,38

42,35

13,41

32,79

69,19 %

COMPACT

2

9,46

33,63

24,17

56,20

22,57

46,74

93,38 %

SIECZKA

3

9,66

11,56

1,9

14,30

2,74

4,64

144,21 %

UNI

SAFE

4

9,59

23,43

13,84

44,74

21,31

35,15

153,97 %

Cz. 3

Charakterystyka zastosowanych sorbentów

określana przez producenta w/g kart charakterystyki

Damolin

Ogólne zastosowanie: granulat mineralny do absorpcji wszelkiego rodzaju cieczy z wyjątkiem
kwasu fluorowodorowego.
Skład / informacja o składnikach:
Kalcynowany moler (wypalany) – 100 %
Właściwości fizyczne i chemiczne:
Postad fizyczna: granulat
Kolor : brązowy
Wielkośd ziarna: 0,5 – 1,0 mm
pH – 5.5
Gęstośd nasypowa : 495 kg/m

3

Skład Chemiczny:
SiO2 – 75%
Al2O3 – 10%
Fe2O3 – 6%
MgO – 1%
CaO – 2%
K2O + Na2O – 2%
Inne – 4%

Stabilnośd i reaktywnośd:
Ogólne informacje: jest to produkt stabilny. Brak szczególnych ostrzeżeo. Produkt jest obojętny dla
wszystkich płynów z wyjątkiem kwasu fluorowodorowego.
Materiały źle współpracujące: kwas fluorowodorowy

Informacje ekologiczne:
Nie stwierdzono niebezpiecznego wpływu produktu na środowisko.

Compakt

Środek do absorpcji rozlewisk cieczy różnego rodzaju np. oleje, paliwa ciekłe, roztwory substancji chemicznych.
Postad:
Twarde granulki o średnicy od 0,3-0,7 mm, kolor – brązowo- rudy
Bez zapachu.

Skład Produktu:
Kalcynowana, granulowana ziemia okrzemkowa:



SiO

2

~ 75 %;



Al

2

O

3

~ 10 %;



Fe

2

O

3

~7 %;



TiO

2

~ 1%;



MgO ~2 %;



CaO ~1% ;



K

2

O + Na

2

O ~ 2%

pH – 5,5
Ciężar nasypowy – 532 kg/m

3

Chłonnośd - 1 kg sorbentu chłonie 1 ,17 kg oleju – czyli 117 %

wg. Met

ody Westinghouse’a

Stabilnośd i reakcyjnośd :
Preparat jest chemicznie bierny w stosunku do wszystkich cieczy z wyjątkiem kwasu
fluorowodorowego.
Nie stosowad do zbierania rozlewisk kwasu fluorowodorowego.

Sieczka

Sieczka - słoma, siano pocięte na kawałki długości 2-6 cm., stosowane do sporządzania paszy dla
zwierząt. W wykorzystaniu służb ratowniczych – jako sorbent.
Należy do grupy sorbentów naturalnych.
Stosuje się ją jako sprasowaną w bele lub rulony , często wykorzystywana przy ograniczaniu
rozprzestrzeniania się płynnej substancji skarzającej wodę , unoszącej się na powierzchni.

UniSafe

Zasadniczym składnikiem Uni - safe jest polimer o ogromnej chłonności. Jest on w stanie związad i
utrzymad chemiczno - fizycznie ciecze wodne (uwodnione) w ilości 200 krotnej wartości swojego
ciężaru właściwego. Łaocuch cząsteczkowy polimeru jest niewyobrażalnie długi, ale bardzo zwarty.
Jeśli wodna ciecz trafi na łaocuch cząsteczkowy to rozciąga się on wielokrotnie i wewnątrz struktury
ziarnistej powstają wielkie wolne przestrzenie. Mimo to łaocuch cząsteczkowy nie wchodzi w reakcję
z żadnymi chemikaliami, ponieważ w lub do łaocucha nie da się nic wprowadzid. Dlatego też
wykluczone są niebezpieczne reakcje nawet w przypadku silnie utleniających środków, np. kwasu
azotowego, nadtlenku. Powyższe właściwości polimer może osiągnąd tylko w połączeniu z wodą, przy
czym do działania chemiczno - fizycznego wystarczy już najmniejsza ilośd wody. Aby polimer mógł
wiązad wszystkie substancje oleofinowe dodano do niego substancje o rozwiniętej powierzchni.
Domieszka ta składa się z materiału nieorganicznego zwanego ziemią okrzemkową i wiąże fizycznie
bezwodne substancje dzięki działaniu kapilarnemu. Połączenie tych dwóch substancji, polimeru i
ziemi okrzemkowej uzyskuje się przy pomocy spoiwa (poliglikolu etylenowego), który dodatkowo
zapobiega pyleniu. Poliglikol etylenowy posiada jeszcze inne właściwości, które dodatkowo bardzo
dobrze wpływają na działanie środka Uni-safe. W przypadku różnych substancji znosi on napięcie
powierzchniowe. Poliglikol etylenowy jest tolerowany przez skórę, stosowany w różnych maściach
leczniczych. Jest rozpuszczalny w większości rozpuszczalników (np. w benzenie) i sprawia, że Uni -
safe jest w stanie przeniknąd do cieczy o dużej lepkości i wykazad tam działanie spęczniające. Jako
czwartą substancję dodano do gotowego produktu barwnik do żywności wykazujący działanie jako
wskaźnik. W połączeniu z kwasami zielona farba zabarwia się na żółto, z zasadami lub związkami
alkalicznymi staje się nawet niebieska.

a) Chłonnośd

Uni - safe jest w stanie wchłaniad wodne substancje w stosunku 1:75, tzn. przy użyciu jednego
kilograma można związad do 75 l substancji wodnych. taka zdolnośd absorbowania polimeru w
odniesieniu do substancji wodnych powala chłonnośd środka określid jako olbrzymią. W warunkach
laboratoryjnych można uzyskad przy pomocy czystego polimeru zdolnośd wchłaniania rzędu 200 -

krotnej wartości ciężaru właściwego. W przypadku bezwodnych substancji oleofinowych działa w
pierwszym rzędzie ziemia okrzemkowa, dzięki swojemu działaniu kapilarnemu. Powoduje to, że w
przypadku tych środków osiąga się jedynie takie efekty, jak w przypadku innych dostępnych na rynku
środków wiążących chemikalia i oleje. Już przy niewielkich ilościach wody wchłanianej cieczy, polimer
jak również i ziemia okrzemkowa działają ponad przeciętnie. Dzięki niewielkim ilościom potrzebnym
do użycia nieduże jest zapotrzebowanie na miejsce na środek wiążący w samochodzie.

b) Hydrofilowośd

Podczas gdy Uni - safe znakomicie nadaje się do stosowania na stałym podłożu, to stosowanie na
powierzchni wody nie jest możliwe ponieważ jest on hydrofilowy i przekracza gęstośd substancji w
połączeniu z wodą 1 kg/litr.

c) Wiązanie chemiczno - fizyczne substancji

Podczas gdy Uni - safe wchłania substancje oleofinowe dzięki działaniu kapilarnemu w wodnych,
hydrofilowych substancjach rozpoczyna się działanie chemiczno - fizyczne. Stanowi to zasadniczą
różnicę i zarazem także ogromną zaletę w porównaniu z innymi środkami wiążącymi chemikalia i
oleje, które wchłaniają tylko fizycznie, a więc dzięki działaniu kapilarnemu.

d) Zatrzymywanie rozprzestrzeniania się rozlanych cieczy

Jeśli Uni - safe raz wchłonie wodne roztwory lub zetknie się z nimi, to poprzez działanie mechaniczne
nie może byd już oddzielony, możliwe jest tylko oddzielenie poprzez działanie termiczne (spalanie,
recycling). Zatem stosowanie tego środka daje skuteczne zatrzymanie rozpływania się szkodliwych
cieczy.

e) Brak właściwości neutralizujących

Środek nie neutralizuje chemikaliów, co jest ważne dla sposobu dalszego postępowania z mieszaniną
środka wiążącego i substancji szkodliwych oraz dla ich unieszkodliwienia.

Uni - safe jest pierwszym i jedynym środkiem wiążącym chemikalia i oleje, który bez ograniczeo
może byd stosowany dla wszystkich płynnych materiałów chemicznych. Jego skład wyklucza
niebezpieczne reakcje, także w przypadku silnie reagujących i utleniających substancji. Przy użyciu
Uni - safe nie występują różne negatywne zjawiska, które mają miejsce w przypadku wielu innych
środków wiążących, takie jak:

» powstawanie skorupy,
» wypłukiwanie środka wiążącego przez chemikalia,
» wytwarzanie dużych ilości ciepła,
» silne pylenie,
» powstawanie gazów nitrozowych,
» częściowe zabrudzenie osób użytkujących przez sam środek,
» zwiększenie powierzchni w przypadku cieczy palnych,
» oczyszczenie skażonych powierzchni wymaga dużych nakładów pracy,
» brak zapory emisyjnej.

UNI-SAFE przeznaczony jest do usuwania wszelkich zanieczyszczeo ciekłych w tym również
agresywnych kwasów i zasad. Umożliwia szybkie oczyszczenie podłoża z rozlanych płynów. UNI-SAFE
jest uniwersalnym sorbentem wiążącym ropopochodne i chemikalia stosowanym na lądzie.
Natychmiast pochłania wszelkie substancje:
ROPOPOCHODNE
Wszelkie paliwa płynne: benzyna, ropa, oleje silnikowe i przekładniowe.
CHEMICZNE
Wszelkie chemikalia: rozpuszczalniki, kwasy, zasady, farby olejne i wodne, płyny hydrauliczne.
Natychmiastowa reakcja bez ryzyka.

Cz. 3

Podsumowanie i Wnioski

Celem wykonania dwiczenia było ustalenie chłonności wytypowanych sorbentów.
Jest to najważniejszy parametr, który określa teoretycznie stosunek wchłoniętej cieczy do ilości
użytego sorbentu.
Parametr ten jest teoretyczną miarą praktycznej przydatności sorbentu.
Wyznacznikiem tego parametru jest [%] procent wagowy oleju wchłoniętego przez sorbent.
W praktyce chłonnośd zależy od wielu czynników np. wilgotności powietrza, temperatury, gęstości
pochłanianej substancji.
Do przeprowadzonego dwiczenia , zastosowano do prób jednych z podstawowych sorbentów jakimi
są : Damolin , Compact , sieczka i Uni-Safe .




Stwierdzono , że największą z badanych chłonnośd posiada UniSafe ( co przekłada się również do
ceny za w/w sorbent).
Oprócz tego ,że jest on najbardziej chłonny , jest także uniwersalny w stosowaniu i posiada całe
spektrum zastosowao (włącznie ze zmianą koloru własnego przy połączeniu z kwasami czy zasadami)
Chłonnośd Uni-Safe podczas wykonywania dwiczenia wyniosła 153,97 %
Chłonnośd Uni-Safe deklarowana przez producenta wynosi ok. 170 %

140%

145%

150%

155%

160%

165%

170%

chłonnośd zbadana

chłonnośd deklarowana

Drugim badanym sorbentem który osiągnął dużą chłonnośd okazała się sieczka.
Jest to sorbent dosyd rzadko stosowany w typowej neutralizacji substancji najczęściej spotykanych.
Spowodowane to jest dużymi gabarytami beli sprasowanej sieczki , co utrudnia transport.
Pomimo tego , sieczka ma wiele pozytywnych właściwości jako sorbent.
Jest stosunkowo łatwa w pozyskiwaniu , pływa , po wykorzystaniu można w określonych sytuacjach
spalid pozbywając się zużytej masy.
Chłonnośd sieczki podczas wykonywania dwiczenia wyniosła 144.21 %

Sorbentem który osiągnął kolejny wynik *trzeci z zastosowanych w dwiczeniu] jest Compact .
Jest on bardzo popularny i często stosowny w pracy jednostek ratowniczych. Idealny do absorpcji
wszystkich płynów (oprócz kwasu fluorowodorowego).
Ma właściwości antypoślizgowe , jest niepalny , po nasączeniu zachowuje w dalszym ciągu swoje
właściwości fizyczne. Odpowiednia granulacja sprawia ,ze granulki docierają w prawie każdą szczelinę
osuszanej powierzchni. Po sorpcji pozostaje cały czas sypki.
Chłonnośd Compact`u podczas wykonywania dwiczenia wyniosła 93,38 %
Chłonnośd Compact`u deklarowana przez producenta wynosi ok. 117 %

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

chłonnośd zbadana

chłonnośd deklarowana

Ostatni sorbent który osiągnął najgorszy wynik z badanych okazał się Damolin.
Jest to sorbent hydrofilowy (wodnolubny) oparty na bazie surowców mineralnych. Z łatwością
pochłaniania wszelkie płyny chemiczne pochodzenia organicznego i nieorganicznego.
Nie uwalnia pochłoniętych substancji.
Sorbent drobnoziarnisty. Przeznaczony do usuwania zanieczyszczeo ropopochodnych i chemicznych
w tym również agresywnych kwasów i zasad z wyjątkiem kwasu fluorowodorowego.
Chłonnośd Damolin`u podczas wykonywania dwiczenia wyniosła 69.19 %
Chłonnośd Damolin`u deklarowana przez producenta wynosi ok. 89 %

0%

20%

40%

60%

80%

100%

chłonnośd zbadana

chłonnośd deklarowana

Na

podstawie wykonanego dwiczenia , można stwierdzid , że wartości chłonności

danych sorbentów podawane przez producentów nie są adekwatne do wartości zbadanych podczas
dwiczenia. Nieznacznie , lecz zawsze , odbiegają one od deklarowanych.
Producenci , mając pewnie na uwadze cele marketingowe czy promocyjne , zawyżają wyniki.
Kolejnym wnioskiem jaki się nasuwa jest to , że chłonnośd danego sorbenta , przekłada się do
wartości materialnej (Uni-Safe) jaką nabywca musi pokryd celem zakupu. Wyjątkiem i pewnym
zaskoczeniem jest tu sieczka , która nie ma dużej wartości cenowej , osiągnęła zadowalający wynik ,
lecz trudnośd w jej transporcie (duża objętośd) i magazynowanie , stanowi utrudnienie w jej szerszym
wykorzystaniu.
W praktyce przy wykorzystaniu przez PSP , bądź inne służby ratownicze, najczęściej stosowanym jest
Compact. Stosunek szeroko pojętej użyteczności do wartości rynkowej jest zbilansowany. Za jego
stosowaniem zachęca także łatwa dostępnośd (dystrybucja) i łatwośd stosowania.
Podobny w strukturze , stosowaniu jak i dostępności jest Damolin. Jednak wykazuje on znacznie
mniejszą chłonnośd w stosunku do wyżej opisywanego Compact`u , dlatego wśród służb ratowniczych
następuje tendencja do odstępowania w jego stosowaniu na rzecz konkurencyjnych sorbentów.

RAZEM

0%

50%

100%

150%

200%

1. Uni-Safe

2.Sieczka

3. Compact

4. Damolin

chłonnośd deklarowana

chłonnosc zbadana

Do pracy wykorzystano :

Skrypt z ćwiczeń „Badanie chłonności sorbentów”
Karty charakterystyki produktów:
Damolin - TOPSERW S. Echilczuk, M. Kuziuk . Spółka Jawna. 05-220 Zielonka. ul. Marecka 66
Compact - Sintac – Polska Sp. z o.o. 05-075 Warszawa –Wesoła. ul. Armii Krajowej 86
UniSafe - http://supron.pl/
sieczka - internet