EB

PWr II

1

EB

PWr II

2

Oprogramowanie

1.

systemowe

- systemy operacyjne

- j zyki programowania

- oprogramowanie narz dziowe

2. aplikacyjne

- edytory tekstów

- arkusze kalkulacyjne

- bazy danych

- aplikacje sieciowe

- multimedia

- obliczenia numeryczne

- ......................................

EB

PWr II

3

Sprz t i oprogramowanie

sprz t

oprogramowanie

człowiek

EB

PWr II

4

Systemy operacyjne

u ytkownik

sprz t

system operacyjny

aplikacje

EB

PWr II

5

j dro s.o.

programy

wymienne

System operacyjny

EB

PWr II

6

Definicje

System operacyjny – zbiór programów zarz dzaj cych prac komputera.

Podstawowe funkcje:

• zarz dzanie zadaniami

• zarz dzanie pami ci operacyjn

• zarz dzanie urz dzeniami zewn trznymi

Cel:

• udost pnienie zasobów komputera i ich optymalne wykorzystanie

EB

PWr II

7

Zarz dzanie zadaniami

•

systemy jednozadaniowe

• systemy wielozadaniowe

Sposoby realizacji wielozadaniowo ci:
- wielozadaniowo

klasyczna

Przej cie do innego zadania nast puje, gdy bie ce zadanie wymaga np.

dost pu do urz dzenia zewn trznego, czyli po napotkaniu przerwania
logicznego

- podział czasu

Poszczególnym zadaniom przydziela si z góry okre lon wielko

czasu,

po czym nast puje przej cie do zadania drugiego.

EB

PWr II

8

Zarz dzanie zadaniami

• wieloprzetwarzanie (multiprocessing)

Wykorzystanie dwu lub wi cej procesorów pracuj cych jednocze nie. Kilka

zada jest wykonywanych równocze nie ( na ró nych procesorach).

Z wieloprocesorowo ci jest zwi zane przetwarzanie równoległe.
W przetwarzaniu równoległym kilka procesorów równorz dnych ci le współ-

pracuje w wykonywaniu jednoczesnym tego samego zadania.
Przetwarzanie równoległe wymaga, aby program był napisany dla przetwa-
rzania równoległego.

EB

PWr II

9

Zarz dzanie zadaniami

Algorytmy szeregowania zada /procesów:

1.

Algorytm wyboru najdłu ej oczekuj cego procesu
FCFS – First Come First Serve (Obsługa w kolejno ci zgłosze )

2.

Algorytm wyboru najkrócej wykonywanego procesu
(SJF – Shortest Job First)

3.

Algorytm Round-Robin
Czas procesora jest podzielony na kwanty.
Je eli po upływie kwantu czasu wykonywanego procesu nie zako czono,
to jest on przerywany i ustawiany na koniec kolejki, a do wykonania jest

pobierany proces nast pny wg algorytmu FCFS.

EB

PWr II

10

Zarz dzanie zadaniami

Obsługa w kolejno ci zgłosze (FCFS)

Obsługa Round-Robin

EB

PWr II

11

Zarz dzanie pami ci

Ze wzgl du na ograniczona wielko

pami ci operacyjnej zazwyczaj rezyduje w

niej tylko cz

aktualnie wykonywanych programów.

Pozostałe znajduj si na dysku i s pobierane w miar potrzeby.

Czynno

wymiany zawarto ci pami ci operacyjnej i dyskowej jest nazywana

swappingiem.

Efektywno

pracy komputera w istotny sposób zale y od sposobu tej wymiany.

Dwie strategie wymiany:

• pami

wirtualna

• segmentacja pami ci

EB

PWr II

12

Pami

wirtualna

Dwa sposoby przydziału pami ci procesowi:

• podział pami ci

Pami

operacyjna jest dzielona na (stałe lub zmienne) obszary o ró nej wielko ci

Poszczególnym procesom przydziela si obszary o stałej wielko ci.
Wymiana procesów pomi dzy pao a pami ci dyskow polega na usuwaniu
jednych procesów z pao i zapisywaniu nowych.

• stronicowanie

Cały obszar pao jest dzielony na stosunkowo niewielkie obszary (strony) o stałej
wielko ci, znacznie mniejsze od obszaru zajmowanego przez proces.
Zatem ka dy proces zajmuje kilka stron.

System operacyjny dysponuje w ka dej chwili list wolnych stron i przydziela je

procesom. W ten sposób s.o. dzieli ka dy proces na strony i cz

z nich

umieszcza w pao, a cz

w pami ci dyskowej. Do pao s przepisywane tylko te

strony, które s w danym momencie niezb dne.

EB

PWr II

13

Segmentacja pami ci

Programista pisz c program, dzieli go na segmenty.
Segmenty mog mie stał lub zmienn wielko .

Np. programista mo e podzieli obszar pami ci na trzy cz ci:
- cz

dla kodu rozkazowego,

- cz

dla danych,

- cz

dla stosu.

EB

PWr II

14

Zarz dzanie urz dzeniami zewn trznymi

Dwa poziomy:

• poziom fizyczny (drajwery urz dze )

Planowanie kolejno ci operacji, kontrola i naprawa bł dów, obróbka przerwa .

• poziom logiczny

Dost p do danych na poziomie logicznym bez znajomo ci organizacji
fizycznej.

EB

PWr II

15

Organizacja danych na dysku

Dysk fizyczny jest dzielony na dyski logiczne zwane

partycjami/wolumenami

.

Format partycji zale y od rodzaju systemu operacyjnego:

• FAT16 - DOS,

• FAT32 - Win95, Win98, W2K, WinXP

• NTFS - W2K, WinXP

• NetWare - system Nowell NetWare

Rodzaj i wielko

partycji okre la si podczas

formatowania dysku

.

W niektórych s.o. partycje mo na podzieli na wolumeny.

EB

PWr II

16

Poziom logiczny

System folderów i plików.

Plik

– zawiera logiczn jednostk informacji np.. program, rysunek, tekst.

Ka dy plik ma nazw umo liwiaj c jego identyfikacj .

Foldery

– słu

do grupowania plików np. zale nie od ich zawarto ci.

Folder mo e zawiera pliki lub inne foldery.

Najcz ciej struktura folderów jest

hierarchiczna

.

EB

PWr II

17

aplikacje

bdanych

programy

teksty

pascal

cpp

pascal

pr1.pas

pr2.pas

pr2.exe

java

czytajto

Hierarchiczna struktura folderów

- folder

- plik

EB

PWr II

18

Programy narz dziowe

• diagnostyczne

• antywirusowe

• składowania

• kompresji

• do optymalizacji dysków

• odzyskiwanie plików z dysku i ich naprawa

• kodowanie informacji

• monitory sprawno ci

• internetowe

• przechwytywanie ekranów

• odinstalowywanie

EB

PWr II

19

Przykładowe systemy operacyjne

• DOS (Disk Operating System)

• Unix

(serwer i stacja)

• Linux (serwer i stacja)

• NetWare (serwer)

• Mac OS

• Windows’y

- Windows’95 (stacja)
-

Windows’98

(stacja)

-

Windows NT

(serwer lub stacja)

-

Windows 2000

(serwer lub stacja)

- Windows Milenium
-

Windows XP

(stacja)

-

Windows 2003

(serwer)

- Windows Vista (stacja)
-

Windows 2008

(serwer)

-

Windows 7

(stacja)

EB

PWr II

20

Windows 7 jest dost pny w wersjach 32-bitowej i 64-bitowej

.

Ma by to ostatni Windows dost pny w wersji 32-bitowej.

Jest on kompatybilny z poprzednimi wersjami systemu Windows.

Jest nast pc Windows Vista. Dost pny od pa dziernika 2009.

EB

PWr II

21

Windows 7
Starter

obsługuje do 3,5 GB RAM (wersja 32-bitowa), brak wersji
64-bitowej.
Skierowana do podstawowych zastosowa domowych

Windows 7
Home Basic

okrojona wersja Home Premium
obsługuje do 8 GB RAM (wersja 64-bitowa) lub do 3,5 GB
(wersja 32-bitowa)

Windows 7
Home
Premium

obsługuje do 16 GB RAM (wersja 64-bitowa) lub do 3,5 GB
(wersja 32-bitowa)
skierowana do zastosowa domowych

Windows 7
Professional

obsługuje do 192 GB RAM (wersja 64-bitowa) lub do 3,5 GB
(wersja 32-bitowa)
skierowana do bardziej zaawansowanych u ytkowników
domowych oraz małych firm

Windows 7
Enterprise

Windows 7
Ultimate

EB

PWr II

22

Windows 7 - minimalne wymagania

Procesor

1 GHz x86 lub x86-64 (32-bit lub 64-bit)

Pami

RAM

1 GB (32-bit) / 2 GB (64-bit)

Karta graficzna

DirectX 9.0, WDDM 1.0 lub lepszy

Pami

VRAM

128 MB

Ilo

wolnego miejsca

na twardym dysku

16 GB (32-bit) / 20 GB (64-bit)

Wymagania sprz towe

(Video RAM)

EB

PWr II

23

Windows XP

• Windows XP Professional

• Windows XP Home Edition

wiatowa premiera w 2001 roku. Dost pna jest polska wersja.

Dziedziczy cechy Windows Milenium i Windows 98.

EB

PWr II

24

Windows XP

Funkcje XP dziedziczone z poprzednich Windowsów:

• obsługa portów USB

• obsługa partycji FAT32 i NTFS

• opcja Windows Update

• porz dkowanie dysku

• kontroler rejestrów

• zintegrowana kompresja ZIP

• Internet Explorer 6.0

• przyspieszone uruchamianie systemu

• kontrola certyfikacji sterowników

• ochrona plików systemowych

• moduł regeneracji systemu

• szyfrowanie plików

EB

PWr II

25

Windows XP

Funkcje specyficzne dla XP:

• przeł czanie si mi dzy dwoma zalogowanymi kontami

• zdalny pulpit (Windows Terminal Services)

• zdalna pomoc

• osobisty firewall

EB

PWr II

26

Windows XP

rodowisko pracy

• Pulpit (Desktop)

Główna cz

ekranu pokryta ikonami.

Podwójne klikni cie w ikon powoduje jej uruchomienie (lub otwarcie foldera).

• Pasek zada

Na samym dole ekranu.
Standardowo znajduje si na nim przycisk Start oraz Zegar, Znacznik klawiatury,
Aplikacje aktywne.

• Okna

Okno jest podstawowym elementem w systemie Windows XP. Ka da aplikacja
jest wy wietlana w osobnym oknie.
Okna mog by :

- otwierane/zamykane
- powi kszane/pomniejszane
- przesuwane

EB

PWr II

27

Windows XP

Urz dzenia we/wy

Urz dzenia we/wy maja swoje nazwy:

• NULL - puste urz dzenie

• CON - klawiatura/monitor

• COM1 - pierwszy port szeregowy

• COM2 - drugi port szeregowy

• LPT1 - pierwszy port równoległy

• LPT2 - drugi port równoległy

• A: - stacja dyskietek

• C: - dysk twardy

• D:, ... Z: - kolejne dyski

EB

PWr II

28

Dysk twardy i partycje

Mo na zamontowa od jednego do kilku dysków twardych.
Ka dy dysk mo na podzieli na partycje i dyski logiczne.

FAT-32 - klastry 4kB, 8kB, 16kB
Format wychodz cy z u ycia.

NTFS
Podstawowy format dla systemów Windows

Wi ksze bezpiecze stwo i stabilno

systemu.

Umo liwia nadawanie u ytkownikom uprawnie do plików i folderów.
Umo liwia szyfrowanie i kompresj danych.

Obok

partycji podstawowych

mo na utworzy

partycj rozszerzon

, któr

mo na nast pnie podzieli na dyski logiczne.

EB

PWr II

29

Windows XP

Linux

Windows XP

Aplikacje

Archiwum

Przykładowe podziały dysku na partycje

EB

PWr II

30

Foldery

S tworzone dla uporz dkowania (grupowania) plików.

Maj organizacje hierarchiczn .

W Windows XP wszystkie no niki dyskowe wchodz w skład jednej struktury
folderów.

Operacje na folderach:

• zakładanie/kasowanie

• kopiowanie/przenoszenie

EB

PWr II

31

Pulpit

Mój komputer

Moje dokumenty

Moje miejsca

sieciowe

Kosz

Dyskietka A:

Dysk C:

Dysk D:

U ytkownicy

Programy

Windows

Dysk X:

EB

PWr II

32

Pliki

Plik

- logiczna jednostka danych.

Operacje na plikach:

• tworzenie/usuwanie

• kopiowanie/przenoszenie

• tworzenie skrótów

• usuwanie do kosza

Pakowanie/archiwizacja, kompresja

EB

PWr II

33

Nazwy plików

Nazwa pliku składa si z 2 cz ci:

nazwa_główna.rozszerzenie

do 256 znaków

nc.exe

moje_dane.txt

Jan_Nowak.doc

Rozszerzenie nazwy cz sto wiadczy o zawarto ci plik.

Najcz ciej spotykane rozszerzenia:

.bat

.doc

.txt

.com

.xls

.sys

.exe

.ppt

.gif

.bak

.hlp

.

EB

PWr II

34

Aplikacje

Uruchamianie aplikacji:

• aplikacje na pulpicie

Podwójne klikni cie

• aplikacje z menu Start

Start/Wszystkie Programy

• aplikacje z okna folderu

Podwójne klikni cie na plik

EB

PWr II

35

Konfiguracja Windows XP

Start/Panel Sterowania

• Czcionki

• Data/godzina

• Dodaj/Usu program

• Ekran

• Klawiatura

• Konta u ytkowników

• Mysz

• Narz dzia administratora

Drukarki i faksy

Poł czenia sieciowe

EB

PWr II

36

Koniec