Ile jest języków słowiańskich? http://xpicto.republika.pl/slavonia/varia/IleJestJezykowSlowianskich.html
Ile jest języków słowiańskich?
Zajmując się językami słowiańskimi wcześniej czy póz
niej stanie się przed
pytaniem: Ile jest właściwie języków słowiańskich? Wbrew pozorom nie jest to
pytanie trywialne. Podręczniki językoznawstwa podają różne definicje języka,
często bardzo wyszukane i abstrakcyjne. Jednak nierzadko nie dają one
jednocześnie odpowiedzi na pytanie, czy dwa etnolekty to jeszcze jeden, czy
już dwa języki.
W różny sposób możno próbować postawić granicę między językami. Myślę,
że trafnym sposobem jest pytanie, czy użytkownicy etnolektów rozumieją się
nawzajem. Jest to sposób dość intuicyjny, bowiem nikt zapewnie nie będzie
twierdził, że język łaciński i polski to dialekty jednego języka. Ale kryterium to
jest także bardzo subiektywne. Z drugiej strony można zaprząc statystykę do
stwierdzenia u jakiej części populacji język badany jest zrozumiały.
Sądzę, że należy także brać pod uwagę istnienie i uznawanie przez
użytkowników normy języka literackiego. Dlatego dodaję także to kryterium,
bowiem niektóre etnolekty są powszechnie traktowane jako odrębne języki, a
równocześnie są wzajmnie zrozumiałe. Przykładem mogą być tu język czeski i
słowacki. Słowacki jest zrozumiały dla Czechów, a czeski dla Słowaków. Ale
nikt nie twierdzi, że istnieje język czesko-słowacki. (Próbowano wprawdzie
utworzyć i kodyfikować język czesko-słowacki, ale próba ta nie powiodła się.)
Mimo rozpadu Czechosłowacji wydaje się np. zbiory opowiadań, w których
część jest po czesku, a część po słowacku.
Myślę, że najmniej miarodajnym kryterium podziału języków są pobudki
polityczne, choć niestety jest one często najsilniejsze.
Od dłuższego czasu trwa dyskusja na temat kaszubszczyzny. Do niedawna
sytuacja przedstawiała się następująco, w Polsce (i w demoludach) uznawano
ją za dialekt języka polskiego, podczas gdy na Zachodzie widziano w niej
odrębny język. Obecnie sprawa jest dalej nierozstrzygnięta, jedni uważają ją za
dialekt języka polskiego, inni widzą w niej w prawdzie dialekt, ale wyraz
nie ją
przeciwstawiając innym dialektom. Niemałą liczbę zwolenników ma pogląd,
że jest to odrębny język słowiański (za kryterium jest tu brane zrozumienie
kaszubszczyzny), są też zwolennicy tezy, że jest to jedyny zachowany dialekt
języka połabskiego. Trzeba tu także nadmienić, że kaszubski język literacki jest
dopiero w fazie kodyfikacji.
Podobny spór rozgorzał wokół języka macedońskiego. W Bułgarii uważa się go
za dialekt języka bułgarskiego, podczas gdy w świecie widzi się tu odrębny
język. Część językoznawców podziela pogląd, że jest to na siłę utworzony
język, żeby odciąć ludność Jugosławii od Bułgarów, mówią oni, że
1 z 2 2008-06-10 17:04
Ile jest języków słowiańskich? http://xpicto.republika.pl/slavonia/varia/IleJestJezykowSlowianskich.html
macedońszczyzna to język bułgarski zapisywany serbskimi literami.
Najświeższym problemem językoznawstwa jest kwestia istnienia języka
serbsko-chorwackiego. Dawniej uważano ją za oczywiście prawdziwą. Mówiło
się o jednym języku w dwóch (lub więcej) odmianach, języku używającym
dwóch alfabetów (łacinki i cyrylicy). W Chorwacji mówiono o języku
chorwackim, w Serbii o serbskim. Po rozpadzie Jugosławii powołano do życia
trzy, a nawet jak sądzą inni cztery języki: serbski, chorwacki, bośniacki i
czarnogórski. Należy przy tym pamiętać, że różnica między odmianą serbską i
chorwacką jest mniej więcej taka jak między brytyjską a amerykańską
angielszczyzną. To znaczy jest zrozumienie między użytkownikami odmiany
serbskiej i chorwackiej, chociaż wymowa, słownictwo i czasem składnia
zdradza pochodzenie. Należy także pamiętać, że odmiany języka
serbsko-chorwackiego nie są same wewnętrznie jednolite, ale dość silnie
rozbite na dialekty.
Odpowiadając na pytanie zadane w tytule, ile jest języków słowiańskich:
zależy co kto uznaje za język. Na tej witrynie są prezentowane następujące
języki: polski, połabski, kaszubski, czeski, słowacki, górnołużycki,
dolnołużycki, rosyjski, białoruski, ukraiński, staro-cerkiewno-słowiański,
słoweński, serbsko-chorwacki, bułgarski i macedoński. Co daje piętnaście.
Wstecz Spis treści Wstęp Na początek strony
2 z 2 2008-06-10 17:04