KONSPEKT EGZAMINU

JĘZYK ŁACIŃSKI

POZIOM POCZĄTKUJĄCY

PRAWO KANONICZNE KURS B

[oprac. mgr Alicja Narecka]

Wymiar kursu: 120 godzin
Podręcznik: S. Kalinkowski, J. A. Wojtczak-Szyszkowski, Iure et legibus. Język łaciński dla
studentów prawa, Warszawa 2000; J. Sondel, Słownik łacińsko-polski dla prawników i
historyków, Universitas, Kraków 1997.

1. Przetłumacz na język polski zdania.

Tłumaczenie wybranych zdań z tekstów zamieszczonych w lekcjach: XV, XVI, XVII,
XVIII, XIX.

2. Określ dokładnie po łacinie wyróżnione w zdaniach formy.

Przy formach deklinacyjnych należy podać przypadek i liczbę, przy formach
koniugacyjnych: tryb, czas, stronę, osobę i liczbę, do każdego z określanych wyrazów
należy podać formy podstawowe, np.:

testamentorum – genetivus pluralis; testamentum, testamenti
egit – indicativus perfecti activi, persona tertia singularis; ago, agere, egi, actum

3. Odmień przez przypadki w liczbie pojedynczej i mnogiej podane związki zgody.

Jednoczesna odmiana trzech form:

•

zaimek wskazujący lub względny (np. hic, haec, hoc; qui, quae, quod; etc.)

•

rzeczownik (deklinacje I-V)

•

przymiotnik (deklinacje I-III)

np.:

NOM. is cultus antiquus

NOM. quae lex lata

GEN. eius cultus antiqui

GEN. cuius legis latae

4. Odmień czasownik w podanych formach.

Odmiana czasowników koniugacji I-IV przez wszystkie osoby i liczby w poznanych
trybach, czasach i stronach.

INDICATIVUS

praesentis activi et passivi
imperfecti activi et passivi
futuri I activi et passivi

CONIUNCTIVUS

praesentis activi et passivi
imperfecti activi et passivi

1

INDICATIVUS

perfecti activi et passivi
plusquamperfecti activi et passivi
futuri exacti II activi et passivi

CONIUNCTIVUS

perfecti activi et passivi
plusquamperfecti activi et passivi

Tworzenie form:

*

participium praesentis activi

participium perfecti passivi
participium futuri activi
participium futuri passivi

*

infinitivus praesentis activi et passivi

infinitivus perfecti activi et passivi
infinitivus futuri activi et passivi

5. Przetłumacz na język polski zdania. Nazwij występujące w nich konstrukcje składniowe.

W tłumaczeniu i identyfikacji należy uwzględnić konstrukcje: Dativus possesivus,
Accusativus duplex, Nominativus duplex, Accusativus cum infinitivo, Nominativus cum
infinitivo, Ablativus absolutus.

6. Leksyka.

Tłumaczenie z polskiego na łacinę i z łaciny na język polski wyrażeń podanych na liście
materiałów leksykalnych.

LISTA WYRAŻEŃ LEKSYKALNYCH

WYRAŻENIA I ZWROTY OGÓLNE:

ad acta
ad hoc
ad rem
alias
alibi
alter ego
condicio sine qua non
corpus delicti
cui bono
de facto
de iure
debet / habet
hic et nunc
imprimatur
in flagranti

in medias res
in minus / in plus
ipso facto
lege artis
nihil obstat
per procura / procurationem
post factum
pro et contra
pro forma
pro publico bono
qui pro quo
sensu stricto / lato
status quo ante
stricte
vis legis
vis maior
votum separatum

2

WYRAŻENIA I ZWROTY PRAWNICZE

apud iudicem accusare
causam agere
causam perdere
causam vincere
crimina patrare
de iuribus certare
debitum reddere
debitum solvere
dies fastos (nefastos) observare
ex legibus iudicare
heredes constituere
honores appetere
in crimen grave incurrere
in iudicio se sistere
in iudicium vocare
in potestate dominica esse
iniurias accipere
iniurias ulcisci
iniuste accusare
innocentiam probare
iura compescere
iura vi eripere
iure carere
iuris peritum consulere
ius conubii
ius honorum
ius privatum
ius provocationis
ius publicum
ius sacrorum
ius suffragii
legem violare
leges condere
leges observare
legibus parere
libere agere
magistratus creare
maiores partes agere
negotia gerere
officium explere
pater / mater familias
per fas et nefas
poena affici
poenas irrogare
praecipuas partes agere
quaestiones solvere
res iudiciarias tractare
reum absolvere
reum accusare

3

reum condemnare
reum defendere
reum punire
salus rei publicae
senatu movere
sententiam dicere
servum manumittere
summa lex
tabulas testamenti legere
testimonium dare

4