Wspólnoty autonomiczne Hiszpanii
http://wapedia.mobi/pl/Wsp%C3%B3lnoty_autonomiczne_Hiszpanii

Hiszpania

jest podzielona na 17 wspólnot autonomicznych (

hiszp.

Comunidades Autónomas), które cieszą

się dużą autonomią (głównie w kwestiach szkolnictwa, podatków itd.) Są to:



Andaluzja

(Andalucía)



Aragonia

(Aragón)



Asturia

(Asturias)



Baleary

(Islas Baleares,

kat.

Illes Balears)



Estremadura

(Extremadura)



Galicia

(Galicia,

gal.

Galicia)



Kantabria

(Cantabria)



Kastylia-La Mancha

(Castilla La Mancha)



Kastylia i León

(Castilla y León)



Katalonia

(Cataluña, kat. Catalunya,

oksyt.

Catalonha)



Kraj Basków

(País Vasco,

bask.

Euskadi)



La Rioja

(La Rioja)



Madryt

(Madrid)



Murcja

(Murcia)



Nawarra

(Navarra, bask. Nafarroa)



Walencja

(Valencia, kat. València)



Wyspy Kanaryjskie

(Islas Canarias)

Podział na wspólnoty odzwierciedla związki historyczne (niektóre wspólnoty były niegdyś odrębnymi
królestwami lub księstwami) i narodowościowo-językowe.

Oprócz

tego

hiszpańskie

posiadłości

w

Afryce

Północnej

posiadają

status miast

autonomicznych(hiszp. Ciudad Autónoma), którym nie przysługują uprawnienia legislacyjne. Są to:



Ceuta

(Ceuta)



Melilla

(Melilla)

Hiszpania

Ten

artykuł

jest

częścią

serii:

Ustrój

i

polityka

Hiszpanii



Ustrój polityczny



Konstytucja



Kortezy Generalne

o

Kongres Deputowanych

o

Senat



Trybunał Konstytucyjny



Monarcha

o

Król Juan Carlos I



Premier

o

José Luis Rodríguez Zapatero



Rząd



Podział administracyjny

o

Wspólnoty autonomiczne

o

Prowincje



Partie polityczne



Wybory parlamentarne



Referendum 2005



Polityka zagraniczna



Wikiprojekt Polityka

1. Utworzenie i zakres władzy

Mapa podziału administracyjnego Hiszpanii na wspólnoty autonomiczne i prowincje

Centralizacja

,

nacjonalizm

i

separatyzm

odegrały ważną rolę w

demokratyzacji Hiszpanii

. Niestabilność

państwa została wywołana właśnie przez te trzy czynniki. W

1978

partie polityczne, których dziełem

była

nowa hiszpańska konstytucja

, potrzebowały kompromisu, który zapobiegnie, przynajmniej czasowo,

ruchom nacjonalistyczym i separatystycznym. Nowa Hiszpania stała się krajem silnie

zdecentralizowanym

,

a nowy podział terytorialny miał wiele wspólnego zarówno ze starym (utrzymano podział na

prowincje

), jak

i z nowoczesnymi systemami administracji terytorialnej w państwach

Europy Zachodniej

(np. w

RFN

)

Wspólnoty autonomiczne mają znaczną władzę ustawodawczą i wykonawczą. Szerokość autonomii jest
różna dla każdej wspólnoty. Określa ją statut autonomii (estatuto de autonomía). Statut podlega
zatwierdzeniu kolejno w parlamencie wspólnoty, referendum wspólnotowym i ratyfikacji w każdej
izbie

Kortezów

.

Najszersze kompetencje posiadają: Katalonia, Kraj Basków, Galicia i Andaluzja. Na mocy konstytucji i
przepisów przejściowych, wspólnoty te miały prawo do ustalenia szerszych uprawnień autonomicznych już
w pierwszym statucie: trzy pierwsze z racji posiadania autonomii za czasów II republiki, zaś Andaluzja
dzięki spełnieniu szeregu warunków określonych w konstytucji. Katalonia i Kraj Basków mają swoje
własne, niezależne siły policyjne -

Mossos d’Esquadra

i

Ertzaintza

.

Organy władzy wszystkich wspólnot muszą odpowiadać temu samemu schematowi określonemu w
konstytucji:



zgromadzenie ustawodawcze (Asamblea Legislativa) sprawuje władzę ustawodawczą,



rada ministrów (Consejo de Gobierno) sprawuje funkcję wykonawczą i jest najwyższym organem
reprezentacyjnym wspólnoty,



na czele rady ministrów stoi jej prezydent (Presidente del Consejo) wybierany przez zgromadzenie
ustawodawcze i nominowany przez króla,



wyższy trybunał sprawiedliwości (Tribunal Superior de Justicia) stanowi najwyższą władzę
sądowniczą wspólnoty.

Konstytucja Hiszpanii gwarantuje w artykule 2 „prawo regionów i narodowości do samostanowienia”.
Wstępne założenie zakładało, że status autonomiczny otrzymają tylko regiony, które posiadały go
bezpośrednio przed rządami Franco, tj. Katalonia i Galicja oraz 4 prowincje posiadające prawa lokalne
(patrz niżej). Jednakże, gdy konstytucję jeszcze szkicowano, w Andaluzji podniosło się larum - ponad
półtora miliona mieszkańców regionu

4 grudnia

1977

roku wyszło na ulice swoich miast, żądając

przyznania autonomii również Andaluzji. Doprowadziło to do dopisania do konstytucji jeszcze dwóch
artykułów: artykułu 143, który dał możliwość uzyskania podstawowej autonomii każdej prowincji lub
grupie prowincji, oraz artykułu 151, który dał możliwość ustanowienia od początku szerszej autonomii, o ile
spełnione zostaną określone warunki (skorzystała z tego wyłącznie Andaluzja, pozostałe wspólnoty mogły
rozszerzyć swoje kompetencje dopiero po 5 latach w drodze zmiany pierwotnego statutu).

2. Comunidades forales

Status dwóch wspólnot autonomicznych - Kraju Basków i Nawarry - określa się dokładnie
mianemComunidad Foral (co uwzględnia oficjalna nazwa Nawarry). Można to tłumaczyć jakowspólnota
prawa lokalnego, od hiszpańskiego słowa fuero oznaczającego zbiór praw lokalnych nadawanych danemu
terytorium przez króla.

Termin ten nie występuje w konstytucji, jednak występuje w przepisach ją wprowadzających. Gwarantują
one uznanie praw lokalnych w prowincjach, którym nie zostały one odebrane w czasach

Nueva Planta

i

posiadały je jeszcze za czasów II republiki - w Nawarrze i 3 prowincjach Kraju Basków. W prowincjach
Nawarra i

Araba

, w nagrodę za poparcie dla gen.

Franco

podczas wojny domowej, fueros zostały utrzymane

również w czasach dyktatury.

Prawa lokalne obecnie są uregulowane w statutach autonomii. Cztery prowincje posiadające prawa lokalne
miały prawo do natychmiastowego ustalenia szerszych granic autonomii bez dodatkowych warunków (patrz
wyżej). Obecnie odrębność wspólnot prawa lokalnego jest głównie związana z prawem do ustalania w
drodze negocjacji z rządem hiszpańskim tzw. umowy ekonomicznej (Concierto Económico), która określa
udział obu stron w podatkach i wydatkach.