18.01.2020

Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa - Elektrokardiografia - Badania czynnościowe - Badania - Podręcznik Interna

https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.25.1.2.

1/4

medycyna praktyczna dla lekarzy

Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa

Autorzy: Andrzej Dąbrowski, Wiktoria Leśniak
Data aktualizacji: 6 sierpnia 2018
Data weryfikacji: 12 sierpnia 2019

Opis badania i oceniane parametry

1. Ze względu na możliwość wystąpienia powikłań próbę wykonuje się w obecności lekarza
i w pomieszczeniu wyposażonym w sprzęt do udzielenia nagłej pomocy kardiologicznej.

2. Rozmieszczenie elektrod

1) odprowadzenia przedsercowe V

1

–V

6

– jak do standardowego EKG

2) odprowadzenia kończynowe:

a) z lewego przedramienia – w lewym dołku podobojczykowym, przyśrodkowo
od przyczepu mięśnia naramiennego

b) z prawego przedramienia – w prawym dołku podobojczykowym, przyśrodkowo
od przyczepu mięśnia naramiennego

c) z lewym podudzia – w lewej przedniej linii pachowej, w połowie odległości między
łukiem żebrowym a grzebieniem kości biodrowej

d) z prawego podudzia – pod prawym łukiem żebrowym.

3. Parametry monitorowane podczas próby

1) EKG – stałe monitorowanie, rejestracja EKG co 1 min, po zakończeniu wysiłku w 1., 3.,
6. i 9. minucie odpoczynku

2) ciśnienie tętnicze – pomiary co 3 min w czasie wysiłku i podczas obserwacji
po zakończeniu wysiłku.

4. Protokół próby

1) na ergometrze rowerowym – rozpocznij od obciążenia 50 W, a u pacjenta z już
rozpoznaną chorobą wieńcową lub ze zmniejszoną sprawnością fizyczną od 25 W; zwiększaj
obciążenie co 3 minuty o 25 W

2) na bieżni ruchomej – wg różnych programów obciążenia, różniących się szybkością
przesuwu i kątem nachylenia bieżni, najczęściej wg protokołu Bruce’a →tab. 25.1-2. U osób
w podeszłym wieku i u chorych z niewydolnością serca lub nadciśnieniem tętniczym

18.01.2020

Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa - Elektrokardiografia - Badania czynnościowe - Badania - Podręcznik Interna

https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.25.1.2.

2/4

wskazane stosowanie łagodniejszego protokołu (niewielkie wzrosty obciążenia w odstępach
1–2 min), który pozwala wydłużyć czas wykonywania wysiłku do 8–12 min. Wskazana
krótka rozgrzewka przed rozpoczęciem właściwego wysiłku.

Obciążenie wysiłkiem możesz zwiększać aż do uzyskania maksymalnej częstotliwości rytmu
(orientacyjnie: 220 – wiek pacjenta) lub wystąpienia objawów wskazujących na konieczność
zakończenia próby (maksymalna próba wysiłkowa ograniczona objawami), bądź
do uzyskania 85–90% maksymalnej częstotliwości rytmu (submaksymalna próba
wysiłkowa).

Próbę należy bezwzględnie przerwać przed uzyskaniem zaplanowanej częstotliwości rytmu
zawsze na życzenie pacjenta, a także w razie wystąpienia: spadku ciśnienia skurczowego
o >10 mm Hg (w stosunku do wartości wyjściowej) obok innych objawów niedokrwienia (ból
dławicowy bez względu na stopień nasilenia, obniżenie odcinka ST wskazujące na dodatni lub
wątpliwy wynik próby wysiłkowej); bólu dławicowego; zawrotów głowy lub stanu
przedomdleniowego; zasinienia lub zblednięcia skóry; trwałego częstoskurczu komorowego;
bloku AV II° lub III°, uniesienia odcinków ST w odprowadzeniach bez nieprawidłowych załamków
Q lub zespołów QS (z wyjątkiem V

1

, aVL i aVR); trudności w monitorowaniu EKG i ciśnienia

tętniczego.

Względne wskazania do przerwania próby: spadek ciśnienia skurczowego o >10 mm Hg
(w stosunku do wartości wyjściowej), bez innych objawów niedokrwienia; wzrost ciśnienia
skurczowego >250 mm Hg i rozkurczowego >115 mm Hg; narastający ból w klatce piersiowej
(który nie ma cech bólu dławicowego); obniżenie odcinków ST >2 mm; wielokształtne,
przedwczesne pobudzenia komorowe; nietrwały częstoskurcz komorowy, częstoskurcz
nadkomorowy, bradyarytmia; blok odnogi pęczka Hisa trudny do zróżnicowania
z częstoskurczem komorowym.

Przeciwwskazania

1. Bezwzględne: świeży zawał serca (pierwsze 2 dni), niestabilna choroba wieńcowa
nieopanowana leczeniem farmakologicznym, objawowe zaburzenia rytmu serca, ciężkie
objawowe zwężenie zastawki aortalnej, nieopanowana niewydolność serca, świeży zator tętnicy
płucnej lub zawał płuca, ostre zapalenie wsierdzia, osierdzia lub mięśnia sercowego, ostre
rozwarstwienie aorty, fizyczna niezdolność pacjenta do wykonania próby wysiłkowej.

2. Względne: zwężenie pnia lewej tętnicy wieńcowej, umiarkowane lub ciężkie zwężenie
zastawki aortalnej z objawami o nieustalonym powiązaniu ze zwężeniem, kardiomiopatia
przerostowa z dużym spoczynkowym gradientem ciśnienia, nadciśnienie tętnicze skurczowe lub
rozkurczowe (≥200/110 mm Hg), tachyarytmia i bradyarytmia, nabyty blok AV wysokiego
stopnia, świeżo przebyty udar lub napad przemijającego niedokrwienia mózgu, zaburzenia
elektrolitowe, znaczna niedokrwistość, nadczynność tarczycy.

Przygotowanie pacjenta

1. Poinformuj pacjenta, aby:

18.01.2020

Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa - Elektrokardiografia - Badania czynnościowe - Badania - Podręcznik Interna

https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.25.1.2.

3/4

1) nie jadł i nie palił tytoniu 3 h przed próbą

2) nie wykonywał większych wysiłków fizycznych 12 h przed próbą.

2. Odstaw w miarę możliwości leki mogące utrudnić interpretację próby wysiłkowej (zwłaszcza
β-bloker), jeśli celem próby jest potwierdzenie lub wykluczenie choroby niedokrwiennej serca.
Badanie w celu oceny rokowania u osób z już rozpoznaną chorobą wieńcową wykonuj bez
odstawiania leków.

3. Przeprowadź badanie podmiotowe i przedmiotowe oraz wykonaj standardowy EKG, aby się
upewnić, że nie ma przeciwwskazań do wykonania próby.

Interpretacja wyniku

1. Kryteria wyniku dodatniego (metody pomiaru przemieszczenia odcinka ST →ryc. 25.1-8):

1) poziome lub skośne do dołu obniżenie odcinków ST ≥1 mm

2) uniesienie odcinków ST ≥1 mm w odprowadzeniach bez nieprawidłowych załamków Q lub
zespołów QS (nie dotyczy V

1

, aVL i aVR). Uniesienie odcinków ST w odprowadzeniach

z nieprawidłowymi załamkami Q po zawale serca może być wyrazem zaburzeń kurczliwości
mięśnia lewej komory lub odwracalnego niedokrwienia w strefie okołozawałowej.

Wynik wątpliwy: skośne do góry obniżenie odcinka ST ≥1 mm w odległości 60–80 ms od
punktu J.

U osób z obniżeniem odcinka ST już w spoczynkowym zapisie, pomiar obniżenia w EKG
wysiłkowym wykonuj w odniesieniu do wyjściowego położenia ST, a nie w odniesieniu do odcinka
PQ. Natomiast u osób z uniesieniem odcinka ST w EKG spoczynkowym, punktem odniesienia jest
odcinek PQ, a nie wyjściowe przemieszczenie ST.

Blok prawej odnogi pęczka Hisa nie wpływa na interpretację EKG wysiłkowego, z wyjątkiem
odprowadzeń V

1

–V

3

(obniżenie odcinka ST w tych odprowadzeniach nie ma wartości

diagnostycznej). Natomiast blok lewej odnogi, podobnie jak zespół preekscytacji nie pozwala na
wiarygodną interpretację wyniku próby wysiłkowej.

2. Przyczyny wyniku fałszywego w odniesieniu do koronarografii:

1) fałszywie dodatni – niedokrwienie mięśnia sercowego z innych przyczyn niż zwężenie
tętnicy wieńcowej →rozdz. 2.5, zespół wypadania płatka zastawki mitralnej, niedokrwistość,
niedoczynność tarczycy, leczenie glikozydem naparstnicy, hipokaliemia, różnego
pochodzenia obniżenie odcinków ST w EKG spoczynkowym

2) fałszywie ujemny – niewystarczające obciążenie wysiłkiem fizycznym, zmiany
ograniczone do jednej tętnicy wieńcowej, blok przedniej wiązki lewej odnogi, przerost
prawej komory, wpływ leków (np. β-blokerów, pochodnych fenotiazyny).

Powikłania

18.01.2020

Elektrokardiograficzna próba wysiłkowa - Elektrokardiografia - Badania czynnościowe - Badania - Podręcznik Interna

https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.25.1.2.

4/4

Hipotensja, omdlenie, zaburzenia rytmu, niewydolność serca, ostry zespół wieńcowy; mogą
wystąpić w czasie wysiłku lub po jego zakończeniu.

Tabela 25.1-2. Protokół wysiłku na bieżni ruchomej wg Bruce’a

Etap wysiłku Przesuw bieżni (km/h)

Nachylenie bieżni (%)

Czas (min) Obciążenie (MET)

1

2,7

10

3

5

2

4,0

12

3

7

3

5,5

14

3

10

4

6,8

16

3

13

5

8,0

18

3

15

1 MET (jednostka metaboliczna) = spoczynkowe zużycie tlenu wynoszące 3,5 ml/kg mc./min

Rycina 25.1-8. Metody pomiaru obniżenia odcinka ST w EKG wysiłkowym

Artykuły powiązane

Elektrokardiografia. 64-letni mężczyzna z nietypowymi bólami dławicowymi i z zespołem preekscytacji. Med. Prakt., 2014;

5: 80–81

Elektrokardiografia. Elektrokardiogram 58-letniej kobiety z podejrzeniem choroby wieńcowej. Med. Prakt., 2014; 4: 82–83

początek strony

TABELE I RYCINY

Dodaj komentarz, zapytaj eksperta