34. Wortfolge im Satz und Konjunktionen

Szyk w zdaniu i spójniki

Spójniki dzielimy na trzy grupy ze względu na szyk, jaki obowiązuje
po nich w zdaniu: P (podmiot) i O (orzeczenie).

1. Spójniki szyku prostego (......., spójnik P O ........):
und (i, a), aber (ale, lecz), denn (ponieważ), oder (albo, lub),
sondern (lecz, tylko → w zdaniu pierwszym pojawia się przeczenie).

√ Er schläft schon, aber du siehst immer noch fern.

√ Sie bleibt nicht zu Hause, sondern sie geht ins Geschäft.

2. Spójniki szyku przestawnego (......, spójnik O P ........):
dann (potem, następnie), sonst (w przeciwnym razie), trotzdem
(mimo to), deshalb (dlatego).

√ Ich wasche die Hände, dann esse ich zu Mittag.

√ Es ist draußen kalt, trotzdem spielen wir Fussball.

3. Spójniki szyku ramowego (......, spójnik P ....... O.):
dass (że), weil/da (ponieważ), falls (jeśli), bevor/ehe (zanim),
obwohl (chociaż), ob (czy), während (podczas gdy), w-Fragen
(wyrazy pytające: wo, wohin, wann, warum, was itd.), wenn (kiedy,
gdy → w czasie przeszłym „wenn“ zastępujemy spójnikiem „als“),
damit (żeby, aby), Relativpronomen (który, -a, -e, itd. → zaimki
względne).

√ Wir wissen, dass du leider heute nicht kommst.

√ Er schreibt die Aufgabe, obwohl er sehr müde ist.

4. UWAGA: Jeśli zdanie złożone zaczynamy od zdania podrzędnego,
to w drugim zdaniu należy zastosować szyk przestawny.

√ Obwohl er müde ist, schreibt er noch die Aufgabe.

Copyright by mgr Konrad Pajewski – www.unsereschule.cba.pl