Spistreści

WstępdoKsiągKronik

.6

1Krn1

.8

GENEALOGIE

.8

OdAdamadoAbrahama

.8

PotomkowieAbrahama

.10

PotomkowieEzawa

.11

1Krn2

.12

PotomkowieJakuba.PokolenieJudy

.12

1Krn3

.15

PotomkowieDawida

.15

Królowiejudzcy

.16

Poniewolibabilońskiej

17

1Krn4

.18

RODOWODYPOKOLEŃPOŁUDNIOWYCH

..18

PotomkowieJudy

.18

PotomkowieSymeona

.20

1Krn5

.22

PotomkowieRubena

.22

PotomkowieGada

.24

PotomkowieLewiegoiarcykapłani

26

1Krn6

.27

PotomkowieLewiego,Gerszoma,Merariego,Kehata,

AaronaijegopotomkóważdoAchimaasa

.27

Miastakapłańskieilewickie

.29

1Krn7

.31

RODOWODYPOKOLEŃPÓŁNOCNYCH

..31

PotomkowieIssachara

.31

PotomkowieBeniamina

.32

PotomkowieNeftalego

.33

PotomkowieManassesa

.34

PotomkowieEfraima

.35

PotomkowieAsera

.37

1Krn8

.38

PotomkowieBeniaminaiichsiedziby

.38

RódSaula

.40

1Krn9

.41

Źródłohistorycznerodowodów

..41

MieszkańcyJerozolimy

.42

RódSaula

.45

1Krn10

.46

PorażkaiśmierćSaula

.46

1Krn11

.48

DAWIDKRÓLEM

..48

NamaszczenieDawidanakrólawHebronie

.48

ZdobycieJerozolimy

.49

Wykazsławnychwojowników

..50

1Krn12

.52

PierwsizwolennicyDawidawSiklag

.52

WykazprzyłączającychsiędoDawidawHebronie

.54

1Krn13

.56

UroczystewyprowadzeniearkizKiriat-Jearim

..56

1Krn14

.58

ŚwietnośćrządówDawida

.58

DwukrotnezwycięstwonadFilistynami

59

1Krn15

.60

SprowadzenieArkidoJerozolimy

.60

1Krn16

.63

ArkaPrzymierzawJerozolimie

.63

1Krn17

.66

ProroctwoNatanaimodlitwaDawida

.66

1Krn18

.68

ZwycięstwaDawida

.68

WspółpracownicyDawida

.70

1Krn19

.71

WojnazAmmonitamiiAramejczykami

71

1Krn20

.73

ZwycięskiewyprawynaAmmonitów.WojnazFilistynami

73

1Krn21

.74

Spisludnościijegonastępstwa

.74

1Krn22

.77

Przygotowaniadobudowyświątyni

77

1Krn23

.80

Podziałlewitówiichczynności

80

1Krn24

.83

Podziałkapłanów

..83

1Krn25

.85

Śpiewacy

.85

1Krn26

.87

Zmianyodźwiernychiinneczynnościlewickie

.87

1Krn27

.90

Ustrójwojskowy

.90

Urzędnicykrólewscy

.92

1Krn28

.93

PrzepisyDawidadotycząceświątyni

93

1Krn29

.96

Ofiarynaświątynię

.96

Salomonkrólem

..99

KoniecżyciaDawida

.100

PierwszaKsięgaKronik

BibliaTysiąclecia

WydanieV

zkomentarzamiBibliiJerozolimskiej

WydawnictwoPallotinum

2006

WstępdoKsiągKronik

Tedwieksięgi,któreteksthebrajskinazywaDibreHajjamim(wydarzenia

dni),aWlgzaLXX-Paralipomena(rzeczyopuszczone),stanowiływoryginale
jednąksięgę.Obecnieuważasięnawet,żeobieKsięgiKronikstanowiłytylko
częśćjeszczewiększegodzieła,obejmującegorównieżKsięgęEzdraszai
Nehemiasza.Nazwa"Kroniki",przyjętawwiększościnowożytnychjęzyków,
pochodziodśw.Hieronima,którynazwałje"Kronikącałejhistoriiświętej".
KsięgibowiemopisujądziejecałejludzkościodAdamaipoczątkówNarodu
Wybranegoażdozakończenianiewolibabilońskiejwr.538przedChr.,podając
wieleszczegółów,którewinnychksięgachSTzostałyopuszczone.

Zaznaczyćjednaknależy,żeKronikiniesądziełemhistoryka,leczteologa,

którywprzeszłościswegonaroduszukałświatłaiwzorówdlareligijnegożycia
swoichwspółwyznawców,opuszczając,modyfikująclubdodającto,co
odpowiadałojegokoncepcjiidealnejspołecznościteokratycznej.Takie
doskonałewzorywidziałAutorwpostaciachDawidaiSalomona,imteż
poświęciłwiększączęśćswegodzieła.

OdAdamadoDawidasątoprawiesamerodowody,zaczerpniętezkodeksu

kapłańskiegoPięcioksięguiksiągJozuego,SamuelaiKrólewskich,
przedstawionewświetlekorzystnymdlapokoleniaJudy,przodkówDawida,
LewitówimieszkańcówJerozolimyipomyślanejakoodpowiedniwstępdo
dziejówDawida(1Krnrozdz.1-9[->1Krn1,1]).Szczegółowozaśopisanejest
panowanieDawida(1Krnrozdz.10-20[->1Krn10,1])ipanowanieSalomona
(2Krnrozdz.1-9[->2Krn1,1])zpominięciemwszystkichwydarzeń
kompromitującychtychkrólów,jakcudzołóstwoDawidazBatszebąi
zamordowaniejejmężaUriasza(2Sm2,2-17),niewiernośćSalomonawobec
Pana(1Krl11,4-8),apopodzialekrólestwa-tylkokrólówjudzkichzdynastii
Dawidowej,zeszczególnymuwzględnieniemkrólówwiernychprzymierzuz
Panem,pobożnychireligijnychnawzórDawida,jaknp.EzechiasziJozjasz,
którzydbalioświątynię,kapłanówilewitów(2Krnrozdz.10-36[->2Krn
10,1]).

1-2Krnzostałynapisaneponiewolibabilońskiej(2Krn36,22n).Według

tradycjiizraelskiejautoremichbyłEzdraszpojegopowrociezgrupą
wygnańcówbabilońskichwr.458przedChr.Najprawdopodobniejjednak
autorembyłnieznanylewitazpóźniejszegookresu:350-250przedChr.,skoro
pierwszaksięgaznajedenaściepokoleńpoZorobabelu(1Krn3,19-24)i
pozwalasobienaanachronizmwzwiązkuzmonetąperską,darejkiem(1Krn
29,7).1-2KrnpowstałyjednakniepóźniejniżwIIIw.,ponieważSyracydes

(200-180przedChr.)wykazujejużzależnośćodnich(por.Syr47,11z1Krn
16,4;1Krn23,30-32;1Krn25,1-7).

Historycznawiarygodność,potwierdzonawwielupunktachprzeznajnowsze

badania,niemożebyćpodawanawwątpliwość.Materiały,któreAutorzebrał,są
wistocietesame,cowinnychksięgachhistorycznychPismaśw.,tylko
przedstawionezpunktuwidzeniateologa-deuteronomisty.Oprócztradycjiustnej
kronikarzużywałróżnychźródełpisanych,zarównobiblijnych(zob.wyżej),jak
ipozabiblijnych.Zpozabiblijnychznałprzynajmniejczternaścieźródeł,które
wprawdzieniezachowałysiędonaszychczasów,aleAutorjewymienia:w1
Krn4,22;1Krn9,1;1Krn27,24;1Krn29,29;2Krn9,29;2Krn12,15;2Krn
13,22;2Krn16,11;2Krn20,34;2Krn24,27;2Krn25,26;2Krn26,22;2Krn
27,7;2Krn28,26;2Krn32,32;2Krn33,18n;2Krn35,25nn;2Krn36,8.Były
todziejekrólówjudzkichczyizraelskichorazpismaniekanoniczneośmiu
proroków.

Autorowiprzyświecałpodwójnycel:religijnyipolityczny.Chciałon

nawrócićswoichreligijnieobojętnychwspółwyznawców,wykazując,że
pomyślnośćiszczęścieIzraelitówzależałoodichlojalnościwzględemBoga,od
wiernościnaroduwobecprzymierzazPanem,odposłuszeństwaPrawu
Mojżeszowemuiwiernegoprzestrzeganiaprzepisówobrzędowych,
obowiązującychwświątynijerozolimskiej.Wskazujączaśnaświetnąprzeszłość
królestwaDawidowegoipodkreślającznaczeniedynastiiDawidaiobietnicznią
związanych,pragnąłAutorpodnieśćnaduchuswychrodaków.Choćpo
powrociezniewolibabilońskiejnieuzyskalioninarodowejniepodległości,to
przecieżBógmożewskrzesićnowegoDawida,bylebyIzraelicipozostaliwierni
Bogu.

WLXXiWlgKsięgiKroniknastępująbezpośredniopoKsięgach

Królewskich,wBibliihebrajskiejzaśnasamymkońcujakoostatnieztzw.
Ketubim,czyli"Pism",stanowiącostatnieksięgiświęteST.

WodtworzeniutekstuoryginalnegoKronik,którymadużoniedokładnościi

skażeńwzachowanymtekściemasoreckim,znaczneusługioddająstarożytne
tłumaczeniaLXXiWlg,ponieważzostałyonedokonaneztekstuhebrajskiego
spółgłoskowego.

1Krn1

GENEALOGIE

OdAdamadoAbrahama

1

Adam,Set,Enosz,

1,1—9,44Terozdziałysąprawiewyłączniespisamigenealogicznymi.GenealogieRdz1-12kończyłysięnaAbrahamie,genealogie1KrnkończąsięnaSauluitakprzygotowująhistorię

Dawida,głównegobohaterakronikarza.MożnaztymporównaćgenealogieChrystusa(Mt1,1-17;Łk3,23-38).KronikarzkorzystazPięcioksięguwjegoostatecznejformieorazzpierwszychksiąg
historycznych,dotegododajeinformacje,prawdopodobnieautentyczne,pochodzącezinnychdostępnychmuźródeł.Genealogietezostałypóźniej,popierwszymwydaniudzieła,bardzorozszerzone,
alewtymsamymduchu.—JakgdzieindziejwBiblii,częstowskazująonejedynienaluźnewięzypokrewieństwalubsąsiedztwa.—Międzytekstemhebr.aprzekładamistarożytnymiistniejewiele
rozbieżności,któreniebędątuszczegółowoomawiane.

1,1—2,2Skracającwrozdz.1długieserieRdz5i11orazkopiującważnefragmentyRdz10,kronikarzzewszystkichliniiwywiedzionychodpierwszegoczłowiekazatrzymujesiętylkona

SemicieAbrahamie,apotemnajegosynachIzaakuiJakubie.

2

Kenan,Mahalaleel,Jered,

3

Henoch,Metuszelach,Lamek,

4

Noe,

Sem,ChamiJafet.

1,1-4.SynowieAdama.WięcejszczegółowychinformacjidotyczącychtejczęścigenealogiiznaleźćmożnawRdz5.

5

SynowieJafeta:Gomer,Magog,Madaj,Jawan,Tubal,Meszeki

Tiras.

6

SynowieGomera:Aszkanaz,RifatiTogarma.

7

Synowie

Jawana:EliszaiTarszisz,KittimiDodanim.

8

SynowieChama:Kusz,

Misraim,PutiKanaan.

9

SynowieKusza:Seba,Chawila,Sabta,Rama

iSabteka.SynowieRamy:SabaiDedan.

10

[Kusz]jeszczebyłojcem

Nimroda,którybyłpierwszymmocarzemnaziemi.

11

Misraimbył

ojcemLudytów,Anamitów,Lehabitów,Naftuchitów,

12

Patrusytów,

KasluchitówiKaftorytów,zktórychwyszliFilistyni.

13

Kanaanzaś

byłojcemSydona,swegopierworodnego,potemCheta

1,13.LudyKanaanu.Natematdodatkowychinformacjidotyczącychtychludówzob.komentarzdoWj3,8.

14

orazJebusyty,Amoryty,Girgaszyty,

15

Chiwwity,Arkity,Synity,

16

Arwadyty,SemarytyiChamatyty.

17

SynowieSema:Elam,Aszszur,

Arpachszad,LudiAram.[SynowieArama]:Us,Chul,Geteri
Meszek.

18

ArpachszadbyłojcemSzelacha,aSzelach–Ebera.

19

Eberowiurodzilisiędwajsynowie:imięjednegoPeleg,gdyżzajego

dniziemiazostałapodzielona,aimiębratajego–Joktan.

20

Joktanbył

ojcemAlmodada,Szelefa,Chasarmaweta,Jeracha,

21

Hadorama,

Uzala,Dikli,

22

Ebala,Abimaela,Saby,

23

Ofira,ChawiliiJobaba.

WszyscycibylisynamiJoktana.

24

Sem,Arpachszad,Szelach,

25

Eber,

Peleg,Reu,

26

Serug,Nachor,Terach,

27

Abram,tojestAbraham.

1,5-27.SynowieNoego.WięcejszczegółowychinformacjidotyczącychtejczęścigenealogiiznaleźćmożnawRdz10i11.

PotomkowieAbrahama

28

SynowieAbrahama:IzaakiIzmael.

29

Otoichrodowód:

pierworodnyIzmaelaNebajot,potemKedar,Adbeel,Mibsam,

30

Miszma,Duma,Massa,Chadad,Tema,

31

Jetur,NafisziKedma.Ci

bylisynamiIzmaela.

32

SynowieKetury,drugorzędnejżony

Abrahama:urodziłaonaZimrana,Jokszana,Medana,Midiana,
JiszbakaiSzuacha.SynowieJokszana:SabaiDedan.

33

Synowie

Midiana:Efa,Efer,Henoch,AbidaiEldaa.Wszyscycibylisynami
Ketury.

34

AbrahambyłojcemIzaaka.SynowieIzaaka:EzawiIzrael.

PotomkowieEzawa

35

SynowieEzawa:Elifaz,Reuel,Jeusz,JalamiKorach.

36

SynowieElifaza:Teman,Omar,Sefi,Gatam,Kenaz,Timnai

Amalek.

37

SynowieReuela:Nachat,Zerach,SzammaiMizza.

38

SynowieSeira:Lotan,Szobal,Sibeon,Ana,Diszon,EseriDiszan.

39

SynowieLotana:ChoriiHomam.SiostraLotana:Timna.

40

Synowie

Szobala:Alian,Manachat,Ebal,SzefiiOnam.SynowieSibeona:Aja
iAna.

41

SynowieAny:Diszon.SynowieDiszona:Chamran,Eszban,

JitraniKeran.

42

SynowieEsera:Bilhan,ZaawaniJaakan.Synowie

Diszana:UsiAran.

43

Otokrólowie,którzypanowaliwkrajuEdomu,

zanimjakikolwiekkrólpanowałnadIzraelitami:Bela,synBeora,a
nazwamiastajego:Dinhaba.

44

IumarłBela,awjegomiejsce

królowałJobab,synZerachazBosry.

45

UmarłJobabiwjegomiejsce

królowałChuszamzkrajuTemanitów.

46

UmarłChuszamiwjego

miejscekrólowałHadad,synBedada,któryporaziłMadianitówna
polachMoabu,anazwamiastajegoAwit.

47

UmarłHadadiwjego

miejscekrólowałSamlazMasreki.

48

UmarłSamlaiwjegomiejsce

królowałSzaulzRechobotNadrzecznego.

49

UmarłSzauliwjego

miejscekrólowałBaal-Chanan,synAkbora.

50

UmarłBaal-Chananiw

jegomiejscekrólowałHadad,anazwamiastajegoPai,imięzaśjego
żonyMehetabeel,córkiMatredy,córkiMezahaba.

51

Umarłteżi

Hadad.NaczelnikamiszczepówEdomubyli:naczelnikTimna,
naczelnikAlia,naczelnikJetet,

52

naczelnikOholibama,naczelnikEla,

naczelnikPinon,naczelnikKenaz,naczelnikTeman,naczelnik
Mibsar,

53

naczelnikMagdiel,naczelnikIram.Cibylinaczelnikami

Edomu.

1,29-53.NieizraeliccypotomkowieAbrahama.Komentarzedopodanychtutajrodowodówmożnaznaleźć:wczęścidotyczącejHagar(Izmaela)womówieniuRdz25,12-18;Ketury,Rdz

25,1-6;Ezawa,Rdz36.

1Krn2

PotomkowieJakuba.PokolenieJudy

1

OtosynowieIzraela:Ruben,Symeon,Lewi,Juda,Issachar,

Zabulon,

2

Dan,Józef,Beniamin,Neftali,GadiAser.

3

SynowieJudy:

Er,OnaniSzela.CitrzejurodzilisięmuzBat-Szuy,Kananejki.Lecz
Er,pierworodnyJudy,okazałsięzłymwoczachPanaispotkałago
śmierć.

2,3-55KronikarzzaczynaodJudy,zktóregowywodzisięDawid(w.3-17).Całaresztarozdziałuzawieraspisyrozmaitegopochodzenia(dwiegenealogieKalebitów),dotyczącegrup

włączonychdopokoleniaJudy.Sątoprawdopodobniedodatki.

4

Takżesynowajego,Tamar,urodziłamuPeresaiZeracha.

WszystkichsynówJudybyłopięciu.

5

SynowiePeresa:Chesroni

Chamul.

6

SynowieZeracha:Zimri,Etan,Heman,KalkoliDarda,

wszystkichichpięciu.

7

SynowieKarmiego:Akar,któryzatrwożył

Izraelazpowodukradzieżyrzeczyobłożonychklątwąs.

8

SynEtana:

Azariasz.

9

SynowieChesrona,którzymusięurodzili:Jerachmeel,

RamiKelubaj.

2,9Kelubaj,podobniejakKelubz4,11,jestidentycznyzKalebem(2,18;por.Joz14,6+).

10

RambyłojcemAmminadaba.Amminadabzaś–Nachszona,

naczelnikapotomkówJudy.

11

NachszonbyłojcemSzalmy,aSzalma–

Booza.

12

BoozbyłojcemObeda,aObedJessego.

13

Jessebyłojcem:

pierworodnegoEliaba,drugiegoAbinadaba,trzeciegoSzimei,

14

czwartegoNetaneela,piątegoRaddaja,

15

szóstegoOsema,siódmego

Dawida.

16

Asiostramiichbyły:SerujaiAbigail.SynowieSerui:

Abiszaj,JoabiAsahel,trzej;

17

AbigailzaśurodziłaAmasę;ojcem

AmasybyłJeter,Izmaelita.

18

Kaleb,synChesrona,miałJeriotaze

swojążoną,Azubą.Oto[jeszcze]jejsynowie:Jeszer,SzobabiArdon.

2,18zeswojążoną,Azubą.Wedługprzekładówstarożytnych.Teksthebr.:„zrodziłAzubę,żonę”(por.jednakw.19).

19

AgdyumarłaAzuba,KalebwziąłsobiezażonęEfratę,która

muurodziłaChura.

20

ChurzaśbyłojcemUriego,aUri–Besaleela.

21

PotemzbliżyłsięChesrondocórkiMakira,ojcaGileada,wziąłjąza

żonę,gdymiałsześćdziesiątlat,aurodziłamuSeguba.

22

Segubbył

ojcemJaira,którymiałdwadzieściatrzymiastawziemiGileads.

23

GeszuriAramzabraliOsiedlaJairaiKenatzprzynależnymi

sześćdziesięciomamiejscowościami;wszyscyonibylisynami
Makira,ojcaGileada.

2,23wszyscyonibylisynamiMakira.Zatekstemhebr.Nazasadziedomysłu:„wszystkieonenależałydosynówMakira”.

24

PośmierciChesronawKaleb-Efrata,żonaChesrona,Abijja,

urodziłamuAszchura,ojcaTekoa.

2,24wKaleb-Efrata.BJ:„KalebzłączyłsięzEfratą”,zagrec.Teksthebr.:„wKaleb,Efrata”.

25

SynamiJerachmeela,pierworodnegoChesrona,byli:Ram–

pierworodny,Buna,Oren,OsemiAchiasz.

26

MiałteżJerachmeelinną

żonę,imieniemAtara;tabyłamatkąOnama.

27

SynowieRama,

pierworodnegoJerachmeela:Maas,JaminiEker.

28

SynamiOnama

byli:SzammajiJada.SynamiSzammaja:NadabiAbiszur.

29

Żona

Abiszura,któramiałanaimięAbihajil,urodziłamuAchbanai
Molida.

30

SynamiNadaba:SelediAppaim.Seledumarłbezdzietny.

31

SynemAppaima:Jiszi.SynemJisziego:Szeszan.SynemSzeszana:

Achlaj.

32

SynamiJady,brataSzammaja:JeteriJonatan.Jeterumarł

bezdzietny.

33

SynamiJonatana:PeletiZara.Cibylisynami

Jerachmeela.

34

Szeszanniemiałsynów,tylkocórki,alemiałsługę

EgipcjaninaimieniemJarcha.

2,34Początekwierszawedługinnejtradycjiniżtaww.31.

35

DałprzetoSzeszansłudzeswemu,Jarsze,córkęswązażonęi

urodziłamuAttaja.

36

AttajzaśbyłojcemNatana,aNatan–Zabada.

37

ZabadbyłojcemEflala,aEflal–Obeda.

38

ObedbyłojcemJehu,a

Jehu–Azariasza.

39

AzariaszbyłojcemChelesa,aCheles–Eleasy.

40

EleasabyłojcemSismaja,aSismaj–Szalluma.

41

Szallumbyłojcem

Jekamiasza,aJekamiasz–Eliszamy.

42

SynowieKaleba,brata

Jerachmeela:Mesza,jegopierworodny,którybyłojcemZifai
Mareszy,ojcaChebrona.

2,42-50OdmiennyspisgenealogicznypotomkówKaleba(por.w.18n),odzwierciedlającyniewątpliwiejakąśinnąepokę,wktórejrelacjemiędzyszczepamiuległyzmianom.
2,42którybyłojcemZifaiMareszy,(ojca)Chebrona.BJ:„Mesza,jegopierworodny,byłojcemZifa.Jegosyn,Maresza,ojcemChebrona”.„Jegosyn”,nazasadziedomysłu.Teksthebr.:

„synowie(Mareszy)”.

43

SynowieChebrona:Korach,Tappuach,RekemiSzema.

44

SzemabyłojcemRachama,ojcaJorkeama,aRekembyłojcem

Szammaja.

45

SynemSzammajabyłMaon,aMaonbyłojcemBet-

Sura.

46

Efa,drugorzędnażonaKaleba,urodziłaCharana,Mosęi

Gazeza.CharanbyłojcemGazeza.

47

SynowieJahdaja:Regem,Jotam,

Geszan,Pelet,EfaiSzaaf.

48

DrugorzędnażonaKaleba,Maaka,

urodziłaSzeberaiTirchanę.

49

UrodziłaonatakżeSzaafa,ojca

Madmanny,orazSzewę,ojcaMakbenyiojcaGibea.CórkąKaleba
byłaAksa.

50

CibylisynamiKaleba.SynamiChura,pierworodnego

Efraty:Szobal,ojciecKiriat-Jearim,

2,50-55Chur,pierworodnyEfraty,jestwymienionytylkorazjakosynKaleba(w.19;por.jednakw.24i42;4,15).Wydajesię,żewprzeciwieństwiedogrupyKaleba(por.Joz14,6+)Chur

reprezentujejakąśczystąlinięjudejską,którazEfrataBetlejemrozprzestrzeniłasięnapółnocnyzachód(Kiriat-Jearim,SoreaiEsztaol).

51

Salma,ojciecBet-Lechem,Charef,ojciecBet-Gader.

52

Szobal,

ojciecKiriat-Jearim,miałsynów:Haroego,połowęManachtytów

2,52Haroego.Zatekstemhebr.Poprawianeczęstowedług4,2na„Reajasz”.-połowęManachtytów.Zatekstemhebr.Grec:„ChasregoiManachata”.

53

orazrodyKiriat-Jearim,Jitrytów,Putytów,Szumatytówi

Miszraitów;odnichwyszliSoreatyciiEsztaulici.

54

SynowieSalmy:

Bet-Lechem,Netofatyci,AtrotBet-Joab,połowaManachtytów,
Soreici,

55

rodypisarzymieszkającychwJabbes,Tireatyci,Szimeatyci,

Sukatyci.CisązatemKenitamipochodzącymiodChammata,ojca
domuRekaba.

2,42-55.ZnaczącapozycjaKaleba.KalebiJozuebylijedynymiprzedstawicielamipokoleniaWyjścia,którzywkroczylidoKanaanu.Kalebotrzymałspecjalnenadanieziemiwramach

posiadłościpokoleniaJudy,wokolicachHebronu(Joz14,6-15).Ponieważrodowodystanowiłypodstawęroszczeńdoziemi,ważnebyłouznaniepozycjiKaleba.

ZNACZENIERODOWODÓWDLACZYTELNIKÓWOKRESUPOWYGNANIOWEGO.ChociażwiększośćmateriałuzPierwszejKsięgiKronikdotyczyokresu

przedwygnaniowego,utwórtenadresowanodoludzi,którzypowrócilizwygnaniababilońskiegowVIiVw.przedChr.,byponownieosiedlićsięwojczystejziemi.Rodowodystanowiłydokument
potwierdzającyichtożsamość.PrzymierzezPanemczyniłoichwybranymludemBożym,żyjącymwziemiprzezNiegoobiecanej,ichpochodzenierodzinnebyłoswoistymcertyfikatemprzynależności.
Stanowiłodziedzictwoitradycję.Wstarożytnościrodowodyspełniałyzwykleraczejfunkcjęsocjologicznąniżhistoryczną.Zamiastdostarczaćścisłegosprawozdaniadotyczącegoporządkupokoleń,
miałyonenacelupodkreśleniekontynuacjiidostarczeniewyjaśnieniaobecnegoporządkuorazkondycjispołeczeństwa.WIzraelurodowodymiałydodatkowyakcentteologicznyorazznaczenie,które
stanowiłonieodłącznyskładnikichgenealogicznychzapisków.Powiązaniezprzeszłościąnadawałosensichobecnejsytuacjiteologicznej.Jednostkiwświeciestarożytnymczerpałyswojątożsamośćnie
zwłasnejindywidualności,leczraczejzsolidarnościzgrupą.Grupatakanieograniczałasiędoówcześnieistniejącejgrupypokrewieństwa,leczobejmowaławielepokoleń.Zapomocąrodowodów
starożytnibudowaliponadpokoleniowąsolidarność.Wrodowodzieniemusiałyzostaćodnotowanewszystkiepokolenia.JakoprzykładmożnatutajprzytoczyćwybiórcząlistębohaterówwiaryzHbr11.

1Krn3

PotomkowieDawida

1

OtosynowieDawida,którzyurodzilimusięwHebronie:

pierworodnyAmnonzAchinoam,Jizreelitki,drugiDanielzAbigail
pochodzącejzKarmelus;

3,1-24Rozdziałten,zliniąDawidapodanąażdoczasówpowygnaniu,wtymwykaziepokoleńnieznalazłsięnaswoimmiejscu:jeżelijuż,topowiniennastępowaćpo2,17,

najprawdopodobniejjednakdodanogopóźniej.SpissynówDawidaurodzonychwBetlejem(w.5-8)jestpowtórzonyw14,3-7.

2

trzeciAbsalom,synMaaki,córkiTalmaja,królaGeszuru;

czwartyAdoniasz,synChaggity;

3

piątySzefatiaszzAbitali;szósty

JitreamzjegożonyEgli.

4

SześciumusięurodziłowHebronie,gdzie

królowałsiedemlatisześćmiesięcy.Potemkrólowałontrzydzieści
trzylatawJerozolimie.

5

Asynowie,którzyurodzilimusięw

Jerozolimie:Szimea,Szobab,Natan,Salomon,czterejzBatszeby,
córkiAmmiela.

3,5zBatszeby.Wedługgrec.iWulgaty.BJ:„Batszua”,zatekstemhebr.Tuitamchodziniewątpliwieotęsamąosobę.

6

PotemJibchar,Eliszua,Elifelet,

7

Nogah,Nefeg,Jafia,

8

Eliszama,Eliada,Elpalet,dziewięciu.

9

Wszyscycibylisynami

Dawida,nieliczącsynówżondrugorzędnych.Asiostrąichbyła
Tamar.

Królowiejudzcy

10

SynemSalomonabyłRoboam,synemRoboama–Abiasz,

synemAbiasza–Asa,synemAsy–Jozafat,

3,10-16SpiskrólówjudzkichzależyodKrl.

11

synemJozafata–Joram,synemJorama–Ochozjasz,synem

Ochozjasza–Joasz,

12

synemJoasza–Amazjasz,synemAmazjasza–

Azariasz,synemAzariasza–Jotam,

13

synemJotama–Achaz,synem

Achaza–Ezechiasz,synemEzechiasza–Manasses,

14

synem

Manassesa–Amon,synemAmona–Jozjasz.

15

SynowieJozjasza:

pierworodnyJochanan,drugiJojakim,trzeciSedecjasz,czwarty
Szallum.

3,15Jochanan.Wniektórychrkpsach„Joachaz”.
—Szallum.TosynJozjasza,identycznyzJoachazemz2Krl23,30n(por.Jr22,11).

16

SynowieJojakima:jegosynJechoniasz,jegosynSedecjasz.

3,1-16.KrólewskaliniaDawida.InnymważnymrodemwpokoleniuJudybyła,oczywiście,rodzinakrólewska.Pewnaliczbapodanychtutajimionstanowiwariantformużywanychw

KsiędzeKrólewskiej:Abiasz/Abijam,Joram/Jehoram,Azariasz/Uzjasz,Szallum/Jehoahaz,Jehojakin/Jechoniasz.Większośćtychprzypadkówmożnawyjaśnićnajedenztrzechsposobów:(1)różnych
wariantówpisowniteoforycznegoczłonuimienia;(2)różnychwyrazówotymsamymznaczeniulub(3)imionamikoronacyjnymiiimionamiprywatnymi.

Poniewolibabilońskiej

17

SynowieJechoniaszauprowadzonegodoniewoli:jegosyn

Szealtiel,

3,17-24Tenspisdoprowadzaniewątpliwieażdoczasówwspółczesnychsamemukronikarzowi.

18

Malkiram,Pedajasz,Szeneassar,Jekamiasz,Hoszamai

Nedabiasz.

19

SynowiePedajasza:ZorobabeliSzimei.Synami

Zorobabela:MeszullamiChananiaszorazichsiostraSzelomit.

3,19Zorobabelwewszystkichinnychtekstach(por.Ezd3,2;Ag1,1)jestsynemSzealtiela.

20

[SynowieMeszullama]:Chaszuba,Ohel,Berekiasz,Chasadiasz

iJuszab-Chesed,pięciu.

3,20[SynowieMeszullama].Brakwtekściehebr.

21

SynowieChananiasza:PelatiasziIzajasz;synjegoRefajasz,syn

jegoArnan,synjegoObadiasz,synjegoSzekaniasz.

3,21Wtekściehebr.czteryrazy„synowiejego”.L.poj.przyjętazagrec.WBJ:„SynowieChananiasza:Pelatiasz;Izajasz,jegosyn;Refajasz,jegosyn;Arnan,jegosyn;Obadiasz,jegosyn;

Szekaniasz,jegosyn”.

22

SynowieSzekaniasza:Szemajasz,Chattusz,Jigeal,Bariach,

NeariasziSzafat,sześciu.

23

SynowieNeariasza:Elioenaj,Ezechiaszi

Azrikam,trzej.

24

SynowieElioenaja:Hodawiasz,Eliaszib,Pelajasz,

Akkub,Jochanan,DelajasziAnani,siedmiu.

3,17-24.PowygnaniowipotomkowieDawida.Większośćwymienionychpostacipojawiasięjedynienatejliście.WyjątkiemjestZorobabel,októrymmamyznaczniewięcejinformacji

(zob.komentarzdoEzd3,2),iChattusz(w.22),októrymwiemyjedynie,żebyłjednymztych,którzywrócilizwygnaniarazemzEzdraszem(Ezd8,2).

1Krn4

RODOWODYPOKOLEŃPOŁUDNIOWYCH

PotomkowieJudy

1

SynowieJudy:Peres,Chesron,Karmi,ChuriSzobal.

4,1-43WiadomościnatematJudy,ChuraiKalebasąparalelnedodanychwrozdz.2,aleimionawdużejczęściinne.DodanoteżnoweinformacjenatematAszchuraiSzeli.Możliwe,że

całytenfragmentjestpóźniejszymdodatkiem,wykorzystującymzresztąjakieśstarewspomnienia,iżewpierwotnejksiędzepowiadomościachdotyczącychJudy(2,1-17)następowałyodrazulisty
genealogiczneSymeona(4,24n).

2

Reajasz,synSzobala,byłojcemJachata,aJachat–Achumajai

Lahada.TesąrodySoreatytów.

3

AcibylizojcaEtama:Jizreel,

JiszmaiJidbasz,aimięichsiostry:Haslelponi.

4

Penuelbyłojcem

Gedora,aEzer–ojcemChuszy.OtosynowieChura,pierworodnego
Efraty,ojcaBetlejem.

5

Aszchur,ojciecTekoa,miałdwieżony:Cheleę

iNaarę.

6

NaaraurodziłamuAchuzama,Chefera,Temniegoi

Achasztariego.CibylisynamiNaary.

7

SynowieChelei:Seret,Sochar

iEtnan.

8

KosbyłojcemAnuba,SobebyirodówAcharchela,syna

Haruma.

9

Jabesbyłbardziejpoważanyniżjegobracia.Matkajego

dałamuimięJabes,mówiąc:Ponieważwbóluurodziłam.

4,9GrasłówJabecioceb,„strapienie”.

10

AwzywałJabesBogaIzraela,mówiąc:Obyśskuteczniemi

błogosławiłirozszerzyłgranicemoje,arękaTwojabyłazemną,i
obyśzachowałmnieodzłego,autrapieniemojesięskończy!Isprawił
Bógto,ocoonprosił.

11

Kelub,bratSzuchy,byłojcemMechira,który

byłojcemEsztona.

12

EsztonbyłojcemBet-Rafa,PaseachaiTechinny,

ojcaIr-Nachasz.CimężowiesązRekab.

13

SynowieKenaza:Otnieli

Serajasz.SynowieOtniela:ChatatiMeonotaj.

14

Meonotajbyłojcem

Ofry.SerajaszbyłojcemJoaba,ojcaGe-Haraszim,bylionibowiem
rzemieślnikami.

4,14Ge-Haraszim.Nazwaznaczy:„DolinaRzemieślników”(pracującychwdrewnieiwżelazie;por.Ne11,35).

15

SynowieKaleba,synaJefunnego:Ir,ElaiNaam.SynEli:

Kenaz.

16

SynowieJehalleleela:Zif,Zifa,TiriaiAsareel.

17

Synowie

Ezry:Jeter,Mered,EferiJalon.Potem[Bitia]poczęłaMiriam,
SzammajaiIszbacha,ojcaEsztemoy.

4,17[Bitia].Dodanezewzględunawiersznastępny.BJ:„ona”.

18

Ategożżona,Judejka,urodziłaJereda,ojcaGedora,Chebera,

ojcaSoko,iJekutiela,ojcaZanoacha.CisąsynowieBitii,córki
faraona,którąpoślubiłMered.

19

SynowieżonyHodijji,siostry

Nachama,ojcaKeili,Garmity,iEsztemoy,Maakatyty.

20

Synowie

Szymona:Amnon,Rinna,Ben-ChananiTilon.SynowieJisziego:
ZochetiBen-Zochet.

21

SynowieSzeli,synaJudy:Er,ojciecLeki;

Laeda,ojciecMareszyirodówzwytwórnibisioruswBet-Aszbea;

4,21-23Informacjataodcinasięwyraźnieodpoprzednichspisów.PowiązaniarodzinnemiędzyBetlejemiMoabemsąpodkreślonetakżew1Sm22,3iwRt.
—Rodzajuprawianegorzemiosłabyłsprawąrodzinnąidziedziczną(por.jużw.14);wybórmiejscazamieszkaniazależałodwarunkówekonomicznychigeograficznych.
4,21.RodyzwytwórnibisioruwBet-Aszbea.WzmiankaoMareszywewcześniejszejczęścitegowersetuskłaniadopodejrzeń,żerównieżBet-Aszbeapowinnaznajdowaćsięnaobszarze

Szefeli,międzywzgórzamiJerozolimyapasemrówninnadmorskich,jednakwprzypadkuomawianegookresuniemożnapodaćbardziejkonkretnychinformacji.Cechyrzemiosłbyłyzwyklezwiązanez
określonymimiastami,którepostanowiłyspecjalizowaćsięwdanejgałęziprzemysłu.Znajomośćrzemiosłabyłaprzekazywanazpokolenianapokolenie.WtekściezAlalachwymienionoponad
sześćdziesiąttakichrzemiosł,któreistniałyjużwXVw.przedChr.Produkcjatkaninbyłarzemiosłemnamałąskalę,wykonywanymwwiększościstarożytnychdomów,mogłajednakkwitnąćrównieżw
dużychośrodkachprzemysłowych.Technologiaprodukcjibisioruwymagałaznajomościobróbkilnuorazprzędzenia,barwienia,atakżeurządzeńtkackich.

22

JokimimężowiezKozebyorazJoasziSaraf,którzypanowali

wMoabie,zanimpowrócilidoLechem.Sątowydarzeniabardzo
dawne.

4,22panowali.BJ:„ożenilisię”.—Por.Rt1.
—zanimpowrócilidoLechem.Zaskażonymtekstemhebr.,gdziewajjaszubelachem.BJ:„zanimwrócilidoBetlejem”,wajjaszububetlechem,nazasadziedomysłu.
4,22.MężowiezKozeby.TonieznanesłowostanowiprzypuszczalnieinnąnazwęAkzibwSzefeli.WstępnieutożsamiasięAkzibzTelel-Beidapołożonymwodległościok.8kmod

Maresza.

23

Bylizaśonigarncarzami.JakomieszkańcyNetaimiGedery

mieszkalitamprzykróluzewzględunapracedlaniegowykonywane.

4,23.GarncarzekrólewscyzNetaimiGedery.Możnadomniemywać,żepałaclubświątyniastarałysięprzyciągnąćnajlepszychrzemieślnikówikupców,którychpotrzebowały.Wramach

mecenatumieściłosiędostarczaniemateriałów,warsztatów,urządzeńiniekiedysiłyniewolniczej,bypomócwwykonaniubardziejprzyziemnychczynności.Oprócztegoludzieciotrzymywaliracje
żywności,ubraniaiśrodkinazaspokojenieinnychpotrzeb.Miasta,któretutajwymieniono,znajdowałysięrównieżnaobszarzeSzefeli,niemajednakzgodycodoichkonkretnegopołożenia.

PotomkowieSymeona

24

SynowieSymeona:Nemuel,Jamin,Jarib,Zerach,Saul;

4,24-43Informacjatazawiera:genealogię(w.24-27),spismiast(w.28-33),daneomigracyjnychruchachszczepów(w.34-43).Ww.31bpanowanieDawidapodajesięjakoczasintegracji

SymeonaiJudy(por.wykazJoz15),kiedymiastatezostałyzaliczonedomiastJudy.Symeoniciprzezdługiokreszachowaliswójpółpasterskitrybżycia(por.w.39n).

25

jegosynemSzallum,synemSzalluma–Mibsam,jegozaś

synembyłMiszma.

26

SynowieMiszmy:Chammuel,jegosynembył

Zakkur,synemZakkurazaśSzimei.

27

Szimeimiałszesnastusynówi

sześćcórek,leczjegobracianiemieliwieledzieciiwszystkieich
rodynierozmnożyłysiętak,jakpotomkówJudy.

28

Mieszkalioniw

miastach:Beer-Szeba,Molada,Chasar-Szual,

29

Bil-ha,Esem,Tolad,

30

Betuel,Chorma,Siklag,

31

Bet-Markabot,Chasar-Susim,Bet-Birei,

Szaarim.MiastatenależałydonichażdopanowaniaDawida.

32

A

osiedlamiichbyły:Etam,Ain,Rimmon,TokeniAszan,pięćmiast

33

orazwszystkieichwioski,którebyłynaokołotychmiastażdo

Baalat.Takiebyłyichsiedzibywedługichspisówrodowych.

34

Meszobab,Jamlek,Josza,synAmazjasza,

35

Joel,Jehu,syn

Joszibiasza,synaSerajasza,synaAsjela,

36

Elioenaj,Jaakoba,

Jeszochajasz,Asajasz,Adiel,Jesimiel,Benajasz,

37

Ziza,synSzifiego,

synaAllona,synaJedajasza,synaSzimriego,synaSzemajasza.

38

Ci

wymienienituimienniebylinaczelnikamiswoichrodów.Rodzinyich
rozszerzyłysiębardzo.

39

PoszliwięcażdowąwozuGedor,ażdo

wschodniejstronydoliny,szukającpastwiskadlaswychtrzód.

4,39Gedor.Zatekstemhebr.WBJ:„Gerar”,zagrec.

40

Iznaleźlipastwiskoobfiteidobre,okolicęrozległą,spokojnąi

bezpieczną,albowiemjużprzedtemmieszkalitamChamici.

4,40Według1,8ChamicisąjednocześniemieszkańcamiKanaanuiAfryki.Tutajoznaczająonipoprostunie-Izraelitów.

41

Cizapisanituimiennieprzybylizaczasówkrólajudzkiego,

Ezechiasza,zniszczyliichnamioty,aMeunitów,którzysiętam
znajdowali,obłożyliklątwąażdotegodnia,zamieszkawszynaich

miejscu,ponieważznaleźlitampastwiskodlaswychtrzód.

4,41aMeunitów.Por.2Krn20,1.BJ:„ischronienia”.
4,41.Meunici.Istniejekilkaskrajnieodmiennychopiniinatemattejgrupy.Pierwszagłosi,żeludtennależyutożsamiaćzMineańczykamizpołudniowejArabii.Kontrolowalionihandel

kadzidłemwIVw.przedChr.,sięgającwpływamiażdoPalestyny.InnibadaczełączątęgrupęetnicznązMuunajawspomnianyminainskrypcjachTiglat-PileseraIII.Trzeciahipotezadopatrujesięich
związkówzmiastemMaonleżącymnapołudnieodHebronu,wgórzystejkrainieJudy.

42

Niektórzyznich,pięciusetmężówspośródsynówSymeona,

udalisięnagóręSeir,anaichczelebyli:Pelatiasz,Neariasz,Refajasz
iUzzjel,synowieJisziego.

43

RozbilioniocalałąresztęAmalekitówi

zamieszkalitamażdodniadzisiejszego.

4,42-43.NoweziemiepokoleniaSymeona.NoweterytoriumSymeonitówrozciągałosięnapołudnieodobszaru,któryzostałimprzyznanywNegebie,przypuszczalnieznajdowałsię

jednaknadalnazachódodArabainawschódodKadesz-Barnea.Przejścienateziemieoznaczałomigracjęnaodległość65-80km.

1Krn5

PotomkowieRubena

1

SynowieRubena,pierworodnegoIzraela.Wprawdziebyłon

pierworodnym,leczponieważskalałłożeswegoojca,pierworodztwo
jegodanebyłosynomJózefa,synaIzraela,więcniepodawałosię
rodowodówwedługpierworodztwa.

5,1.KarawymierzonaRubenowi.Natematinformacjidotyczącychwspomnianegoincydentuzob.komentarzdoRdz35,21-22.

2

ChociażJudabyłnajpotężniejszyzbraciswoichizniegomiał

pochodzićwładca,jednakpierworodztwonależałodoJózefa.

5,2Kronikarz,przywiązanydoDawidaijegodynastii,usiłujetuuzgodnićprzewagęprzyznanąJudziewRdz49,10ztradycją,wedługktórejpierworodnybyłJózef(por.Pwt33,17+).—W

tekściegrec.skorygowano„pierworodztwo”na„błogosławieństwo”.

3

SynowieRubena,pierworodnegoIzraela:Henoch,Pallu,

ChesroniKarmi.

4

SynowieJoela:jegosynemSzemajasz,jegosynem

Gog,jegosynemSzimei,

5,4-8Informacjętępodajetylkokronikarz,nieprecyzującjednak,jakiezwiązkizachodząmiędzyJoelemiRubenem.
—DeportacjanakazanaprzezTiglat-Pileseraw732r.(por.2Krl15,29)dotknęłatakżeGileadu,miejscapobytupokoleniaRubena.

5

jegosynemMika,jegosynemReajasz,jegosynemBaal,

6

jego

synemBeera,któregokrólAsyrii,Tiglat-Pileser,uprowadziłdo
niewoli;byłonnaczelnikiemRubenitów.

7

Braćmiichwedługich

rodów,kiedyspisywanorodowodyichpokoleń,byli:naczelnikJejel,
Zachariasz,

8

Bela,synAzaza,synaSzemy,synaJoela,który

zamieszkiwałAroerażdoNeboiBaal-Meon.

9

Kuwschodowizaś

zamieszkiwałażpowejścienapustynięciągnącąsięodrzekiEufrat,
gdyżpomnożyłysięichtrzodywziemiGilead.

5,8-9.Obszarosiedlenia.PokolenieRubenaosiedliłosięwZajordaniu,wpobliżupółnocnejczęściMorzaMartwego,odrzekiArnon(WadiMudżib)napołudniudopłaskowyżuMedebai

góryNebonapółnocy.

10

ZaczasówSaulaprowadziliwojnęzHagrytami,którzywpadli

wichręce,zamieszkaliwięcwichnamiotachwcałejwschodniej

okolicyGileadu.

5,10BJ:„ZaczasówSaulaprowadziliwojnęzHagrytami,wpadliwichręceiHagryciusadowilisięwichnamiotachwzdłużcałejwschodniejstrefyGileadu”.PokolenieRubenaszybko

zniknęło,ajegoresztarozproszyłasię.Napodstawietegotekstuwydajesię,żegrupyrubenickieprowadziłypółpasterskitrybżycianakrańcuwschodniejpustyniażdoczasówSaula,kiedytopadłypod
ciosamiArabówhagryckich.

5,10.Hagryci.NainskrypcjachTiglat-PileseraIIIwspominasięoplemieniuAramejczykównazywanymHagaranu.NiektórzybadaczełączątoplemięzHagrytami,jednakniewiele

wiadomościztegookresuichdotyczy.

PotomkowieGada

11

SynowieGadazamieszkiwalinaprzeciwkonichwziemiBaszan

ażdoSalka.

5,11-26SpisydotycząceGadaipołowypokoleniaManassesaznajdująsiętylkoukronikarza.MogąonepochodzićzjakiegośspisuludnościdokonanegozaJeroboamaII(por.w.17).

12

Joelpierwszy,drugiSzafan,potemJanajiSzafatwBaszanie.

13

Braćmiichsąwedługichrodów:Mikael,Meszullam,Szeba,Joraj,

Jakan,ZijaiEber–siedmiu.

14

AcibylisynamiAbichaila:Ben-Churi,

Ben-Jaroach,Ben-Gilead,Ben-Mikael,Ben-Jesziszaj,Ben-Jechdo,
Ben-Buz.

15

Achi,synAbdiela,synaGuniego,byłgłowąichrodów.

16

ZamieszkiwalioniwGileadzie,Baszanieiprzynależnych

miejscowościach,nawszystkichpastwiskachSzaronu,leżącychażpo
ichkrańce.

5,16Szaronu.Zatekstemhebr.Niechodzituorozległąrówninęnadmorską,aleomiejscowośćwTransjordanii,wymienionąnasteliMeszy.
5,16.ZiemiezamieszkiwaneprzezGadytów.GileadiBaszanbyłydwomaobszaramiłącznejdługościprawie160km(zpółnocynapołudnie)Zajordania.Gileadtogórzystaczęść

ZajordaniapołożonapomiędzyrzekąJabboknapołudniuarzekąJarmuknapółnocy.Baszanznajdujesięwrejonie(dzisiajokreślanymmianemWzgórzGolan),graniczącymzgórąHermonnapółnocy,
DżebelDruze(góraHauran)nawschodzie,JezioremGalilejskimnazachodzieiobszaremJarmukunapołudniu.Baszanwłaściwy,ograniczonydorejonu(górnego?)Jarmuku,jestszerokim,urodzajnym
płaskowyżemznanymzpastwisk.Salka(w.11)leżyok.95kmnawschódodJezioraGalilejskiego,napołudnieodgóryHauran.PastwiskaSzaronuoznaczająobszarZajordania,któregodokładnego
położenianieudałosiędotejporyustalić.InskrypcjaMoabitówwspominarównieżotymobszarze,niepodajejednakjegopołożenia.

17

WszystkieichrodowodyzostałysporządzonezaczasówJotama,

królaJudy,iJeroboama,królaIzraela.

18

SynówRubenaisynówGada

orazpołowypokoleniaManassesa,ludziwalecznych,mężów
noszącychtarczęimiecz,strzelającychzłukuiwyszkolonychw
rzemioślewojennymbyłoczterdzieściczterytysiącesiedemset
sześćdziesięciu,gdyudawalisięnawojnę.

19

Arozpoczęliwojnęz

Hagrytami,Jeturzaś,NafisziNadab

5,19.BitwazHagrytamiiichsprzymierzeńcami.SprzymierzeńcamiHagrytówbyłyplemionaarabskie.Jetur(wczasachrzymskichIturea,leżącanapółnocnywschódodGalilei,zob.Łk

3,1)iNafiszsąznanezapośrednictwempotomkówIzmaela(Rdz25,15).WzmiankaorejonieNafiszpojawiasięwpochodzącymzVIIw.przedChr.liściedoasyryjskiegokrólaAsurbanipala.Nadali
(byćmożeAdbeelwRdz25,13)zostałprawdopodobniewymienionywzapiskachasyryjskich(zokresupanowaniaTiglat-PileseraIII)jakogrupaplemiennazZajordania.Oprócztychzdawkowych
wzmianeknicniewiadomootychludachaniopisanejbitwie.

20

przyszliimzpomocąprzeciwkonim.Dostalisięwięcwich

ręceHagryciiwszyscy,którzyznimibyli,albowiempodczaswalki
wzywaliBoga,któryichwysłuchał,bopokładaliwNimufność.

21

Uprowadzilizaśzichstad:pięćdziesiąttysięcywielbłądów,

dwieściepięćdziesiąttysięcyowiec,dwatysiąceosłówistotysięcy

ludzi.

5,21.Łup.Liczbabydłaijeńcówjestniewiarygodnieduża.Dlaporównania,podczastrwającychdwadzieścialatzwycięskichkampaniiSalmanassaraIIIwzięto110610jeńców,prawie10

000koniimułów,ponad35000sztukbydła,niemal20000osłówi185000owiec.PodczaskampaniiSennacherybawzięto20000jeńców,11000osłów,5000wielbłądówi800000owiec.

22

Rzeczywiściepadłomnóstwozabitych,albowiembyłatowojna

Boża.Izamieszkalinaichmiejscuażdoniewoli.

5,22Wkrótkiejopowieści(w.18-22),doktórejniemażadnejparaleliiwktórejliczbysąwyolbrzymioneprzezfantazję,zachowanowspomnienieokresowychkonfliktówmiędzy

pokoleniamiTransjordaniiaichniespokojnymisąsiadamiarabskimi.„Niewola”,októrejmowaww.22,oznaczadeportacjęnakazanąprzezTiglat-Pilesera(por.w.6i26).

23

SynowiepołowypokoleniaManassesaosiedlilisięwtymkraju,

odBaszanuażdoBaal-Hermonu,SeniruigóryHermons.Bylioni
liczni.

24

Otonaczelnicyichrodów:Efer,Jiszi,Eliel,Azriel,Jeremiasz,

HodawiasziJachdiel,dzielniwojownicy,ludziesławni,naczelnicy
swoichrodów.

25

LeczsprzeniewierzylisięBoguswychojcówi

dopuszczalisięnierząduszbogamiludówtamtegokraju,któreBóg
wytraciłprzednimi.

26

BógIzraelapobudziłduchaPula,króla

asyryjskiego,duchaTiglat-Pilesera,królaasyryjskiego,iuprowadził
doniewoliRubenitów,GadytóworazpołowępokoleniaManassesa.
PrzyprowadziłonichdoChalach,Chabor,HaraidorzekiGozan,
gdzieprzebywająażdodniadzisiejszego.

5,26PuliTiglat-Pilesertojednaitasamaosoba(por.2Krl15,19+).KronikarzłączydeportacjęzGileaduprzeprowadzonąprzezTiglat-Pilesera(2Krl15,29)zespisemmiast,doktórych

Sargonwr.721przesiedliłmieszkańcówSamarii.

5,26.PrzesiedlenieprzezAsyryjczykówpokoleńZajordania.Tiglat-PileserIII(pierwotnieokreślanymianemPulu)najechałgórnąidolnąGalileęw733przedChr.Władcadonosi,że

deportował13520ludzi(zob.komentarzdo2Krl15,29).PodczastejkampaniiPółnocneKrólestwoIzraelaograniczałosięjedyniedoSamariiijejokolic,któraprzetrwałaniezależnieprzezkolejnych
dwanaścielat.LudnośćdeportowanowrejonśrodkowegoEufratu,gdzieleżałoGozan(Guzanu=TelHalaf,ok.162kmnawschódodKarkemisz)nadrzekąHabur.ChalachutożsamiasięzHalahhuz
inskrypcjiasyryjskich,znajdującymsięok.13kmnapółnocnywschódodNiniwy.

PotomkowieLewiegoiarcykapłani

27

SynowieLewiego:Gerszon,KehatiMerari.

28

SynowieKehata:

Amram,Jishar,ChebroniUzzjel.

29

DzieciAmrama:Aaron,Mojżeszi

Miriam.SynowieAarona:Nadab,Abihu,EleazariItamar.

30

Eleazar

byłojcemPinchasa,aPinchas–Abiszuy.

31

Abiszuabyłojcem

Bukkiego,aBukki–Uzziego.

32

UzzibyłojcemZerachiasza,a

Zerachiasz–Merajota.

33

MerajotbyłojcemAmariasza,aAmariasz–

Achituba.

34

AchitubbyłojcemSadoka,aSadok–Achimaasa.

35

AchimaasbyłojcemAzariasza,aAzariasz–Jochanana.

36

Jochanan

byłojcemAzariaszatego,cosprawowałurządkapłańskiwświątyni,
którązbudowałSalomonwJerozolimie.

37

Azariaszbyłojcem

Amariasza,aAmariasz–Achituba.

38

AchitubbyłojcemSadoka,a

Sadok–Szalluma.

39

SzallumbyłojcemChilkiasza,aChilkiasz–

Azariasza.

40

AzariaszbyłojcemSerajasza,aSerajasz–Josadaka.

41

Josadakposzedłnawygnanie,gdyPanuprowadziłJudęiJerozolimę
rękąNabuchodonozora.

5,27-6,66Tedługiespisysąwwiększościdodatkami,skomponowanyminapodstawiedanychBibliiorazinnychźródełniemożliwychdozweryfikowania.Częściowochodzitutakżeo

sztucznekombinacje.Możliwe,żepierwotnaksięganiezawierałanatematLewiegowieleponadto,cow6,1-4.34-38.

1Krn6

PotomkowieLewiego,Gerszoma,Merariego,Kehata,Aarona

ijegopotomkóważdoAchimaasa

1

SynowieLewiego:Gerszom,Kehat,Merari.

2

Otoimionasynów

Gerszoma:LibniiSzimei.

3

SynowieKehata:Amram,Jishar,Chebron

iUzzjel.

4

SynowieMerariego:MachliiMuszi.OtosąrodyLewiego

wedługichojców:

5

Gerszoma:synjegoLibni,synjegoJachat,syn

jegoZimma,

6,5Gerszom(wLbzwanyGerszonem)zgodnieztradycjamipółnocypochodziłprawdopodobnieodMojżesza(Wj2,22;Sdz18,30).Tarodzinasprawowałapieczęnadschizmatyckim

sanktuariumwDan,cojestpowodemlepszegostosunkudoKehatytówwtradycji„kapłańskiej”.

6

synjegoJoach,synjegoIddo,synjegoZerach,synjegoJeatraj.

7

SynowieKehata:synjegoAmminadab,synjegoKorach,synjego

Assir,

8

synjegoElkana,synjegoEbiasaf,synjegoAssir,

9

synjego

Tachat,synjegoUriel,synjegoOzjasz,synjegoSaul.

10

Synowie

Elkany:AmasajiAchimot.

11

SynjegoElkana,synjegoSofaj,syn

jegoNachat,

12

synjegoEliab,synjegoJerocham,synjegoElkana.

13

SynowieSamuela:pierworodnyJoelidrugiAbiasz.

14

Synowie

Merariego:synjegoMachli,synjegoLibni,synjegoSzimei,synjego
Uzza,

15

synjegoSzimea,synjegoChaggiasz,synjegoAsajasz.

16

TychustanowiłDawiddlaprowadzeniaśpiewuwdomuBożym,

odkądspoczęłatamarka.

6,16-32IdączaOz14,3;Iz12;25-26ibezwątpieniaMl1,11,kronikarzwidziwśpiewiesakralnym(uwielbienie,wyznawanie,dziękczynienie)istotękultuofiarniczego.Ustanowienie

śpiewuliturgicznegowiążeonzDawidem.

17

IbylinasłużbieśpiewaczejprzedprzybytkiemNamiotu

Spotkania,dopókiSalomonniezbudowałdomuPańskiegow
Jerozolimie.Stawalizaśdosłużbyzgodniezustalonymporządkiem.

18

Ciwięcstawaliwrazzsynamiswoimi:spośródsynówKehata:

Heman,śpiewak,synJoela,synaSamuela,

6,18TrzejśpiewacyDawida,Heman,AsafiEtan(Jedutunw25,1.3;por.rozdz.16)sątupowiązaniztrzemaliniamilewickimiKehata,GerszomaiMerariego.WrzeczywistościoHemaniei

Etaniemówi1Krl5,11jakoodawnychmędrcach-śpiewakach,aEtanjesttamnazwany„tubylcem”,podobniejakwtytulePs89(takwBJ):wydajesię,żeświątyniawJerozolimieodwoływałasięz
początkudospecjalistówkananejskich.

—PowiązanieHemanaiEtanazliniąJudyw2,6jest—jaksięzdaje—wynikiempomieszaniadwóchpodobniebrzmiącychsłów,’ez-rach,„tubylec”,iZerach,imięjednegozsynówJudy

(por.Rdz38,30;46,12).

19

synaElkany,synaJerochama,synaEliela,synaToacha,

20

syna

Sufa,synaElkany,synaMachata,synaAmasaja,

21

synaElkany,syna

Joela,synaAzariasza,synaSefaniasza,

22

synaTachata,synaAssira,

synaEbiasafa,synaKoracha,

23

synaJishara,synaKehata,syna

Lewiego,synaIzraela.

24

Bratjego,Asaf,stałpojegoprawejstronie:

Asaf,synBerekiasza,synaSzimei,

25

synaMikaela,synaBaasejasza,

synaMalkiasza,

26

synaEtniego,synaZeracha,synaAdajasza,

27

syna

Etana,synaZimmy,synaSzimejego,

28

synaJachata,synaGerszoma,

synaLewiego.

29

SynowieMerariego,ichbracia,stawalipolewej

stronie:Etan,synKisziego,synaAbdiego,synaMalluka,

30

syna

Chaszabiasza,synaAmazjasza,synaChilkiasza,

31

synaAmsjego,

synaBaniego,synaSzemera,

32

synaMachliego,synaMusziego,syna

Merariego,synaLewiego.

33

Braciaich,lewici,byliprzeznaczenido

wszelkichusługwprzybytkudomuBożego.

34

Aaronzaśijego

synowiezamienialiwdymofiarynaołtarzucałopaleniainaołtarzu
kadzenia,zgodniezcałąposługąwMiejscuNajświętszym,aby
dokonywaćprzebłaganiazaIzraela,wedługtegowszystkiego,co
nakazałsługaBoży,Mojżesz.

35

OtosąsynowieAarona:synemjego

Eleazar,synemjegoPinchas,synemjegoAbiszua,

36

synemjego

Bukki,synemjegoUzzi,synemjegoZerachiasz,

37

synemjego

Merajot,synemjegoAmariasz,synemjegoAchitub,

38

synemjego

Sadok,synemjegoAchimaas.

Miastakapłańskieilewickie

39

Aotomiejscaichzamieszkania,wedługichsiedzibw

wyznaczonychdlanichgranicach.SynomAaronazroduKehata–
takibowiemdziałwyznaczonoimprzezlosowanie–

40

danoHebrons

wziemijudzkiejwrazzotaczającymigopastwiskami.

41

Polazaś

miejskieiichosiedladanoKalebowi,synowiJefunnego.

42

Synom

Aaronadanotakżemiastaucieczki:HebroniLibnęwrazzich
pastwiskami,JattiriEsztemoazichpastwiskami,

43

Chilazzjego

pastwiskami,Debirzjegopastwiskami,

44

Aszanzjegopastwiskamii

Bet-Szemeszzjegopastwiskami.

45

OdpokoleniaBeniamina:Gebaz

jejpastwiskami,AlemetzjegopastwiskamiiAnatotzjego
pastwiskami;wszystkichmiasttrzynaściewedługichrodzin.

46

PozostałymsynomKehata,spośródrodzintegożpokolenia,

przypadłolosemdziesięćmiastodpokoleniaEfraima,pokoleniaDana
iodpołowypokoleniaManassesa.

6,31-46.Muzycyzrodulewitów.TrzejgłównimuzycyDawida(Hema,AsafiEtan)pochodzilizdługiejiszlachetnejliniisięgającejLewiego.Wstarożytnościistniałygildiemuzyków

usługującychwświątyniachisanktuariach.JużwIIItysiącleciuprzedChr.wEgipcieistnielikapłaninadzorującymuzykówuczestniczącychwkulcie.ChetyciiBabilończycymielimuzykówwśród
personeluświątynnego.Wielewydarzeńreligijnych,odpojedynczychrytuałówiceremoniipoświęta,miałooprawęmuzyczną(wokalnąiinstrumentalną).Natematdodatkowychinformacjizob.
komentarzdoAm5,23.

47

SynomGerszoma,wedługichrodzin,odpokoleniaIssachara,

odpokoleniaAsera,odpokoleniaNeftalegoiodpokoleniaManassesa
wBaszanie:trzynaściemiast.

48

SynomMerariego,wedługichrodzin,

przypadłolosemodpokoleniaRubena,odpokoleniaGadaiod
pokoleniaZabulona:dwanaściemiast.

49

Izraelicidalilewitomte

miastawrazzichpastwiskami.

6,48-49.ObowiązkilewitówikapłanówwywodzącychsięodAarona.KapłaniwywodzącysięodAaronauczestniczylibezpośredniowskładaniuofiarorazwykonywaliinnezadania

związanezeświętymmiejscem.Zadanialewitówłączyłysięzinnymiaspektamifunkcjonowaniaświętejbudowli.Strzeglionidostępudoświętegoobszaruorazdbalionależytezaopatrzeniei
utrzymywanieporządkuwobrębieprzybytku(zob.szczegóływ1Krn9,22-33).

50

Dalioniprzezlosowaniezziemnależącychdopokoleniasynów

Judy,dopokoleniasynówSymeonaidopokoleniasynówBeniamina
temiasta,którymnadaliichimiona.

51

NiektórerodzinysynówKehata

miałymiastawylosowaneodpokoleniaEfraima.

52

Danoimmiasta

ucieczki:SychemzjegopastwiskaminagórzeEfraima,Gezerzjego

pastwiskami,

53

Jokmeamzjegopastwiskami,Bet-Choronzjego

pastwiskami,

54

AjjalonzjegopastwiskamiiGat-Rimmonzjego

pastwiskami.

55

AodpołowypokoleniaManassesadlapozostałych

rodzinKehata:AnerzjegopastwiskamiiBileamzjegopastwiskami.

56

SynomGerszomadanoodpołowypokoleniaManassesa:Golanw

BaszanieszjegopastwiskamiiAsztarotzjegopastwiskami.

6,55-56.Rozróżnieniepomiędzywioskamiipastwiskami.ZiemieznajdującesięwbezpośrednimsąsiedztwieHebronustanowiłyczęśćnadaniaprzyznanegolewitom.Wwersecietym

wyjaśnionojednak,żeosadywokolicachHebronu,atakżegruntyuprawneleżącewjegopobliżu,należałydoKaleba.

57

OdpokoleniaIssachara:Kedeszzjegopastwiskami,Dobratz

jegopastwiskami,

58

RamotzjegopastwiskamiiAnemzjego

pastwiskami.

59

OdpokoleniaAsera:Maszalzjegopastwiskami,

Abdonzjegopastwiskami,

60

ChukokzjegopastwiskamiiRechobz

jegopastwiskami.

61

OdpokoleniaNeftalego:KadeszwGalileizjego

pastwiskami,ChammonzjegopastwiskamiiKiriataimzjego
pastwiskami.

62

PozostałymsynomMerariegoodpokoleniaZabulona:

RimmonozjegopastwiskamiiTaborzjegopastwiskami.

63

Aza

Jordanem,kołoJerycha,nawschódodJordanu,odpokoleniaRubena:
Beserwpustynizjegopastwiskami,Jahsęzjejpastwiskami,

64

KedemotzjegopastwiskamiiMefaatzjegopastwiskami.

6,64.Miastalewitów[wtekścieBTniepojawiasiętookreślenie,przyp.tłum.].Natematinformacjidotyczącychmiastlewitówzob.komentarzdoLb35,1-5iJoz21,3-40.

65

OdpokoleniaGada:RamotwGileadziezjegopastwiskami,

Machanaimzjegopastwiskami,

66

Cheszbonzjegopastwiskamii

Jazerzjegopastwiskami.

1Krn7

RODOWODYPOKOLEŃPÓŁNOCNYCH

PotomkowieIssachara

1

SynowieIssachara:Tola,Pua,JaszubiSzimron,czterej.

7,1-40Takżeitenrozdziałzostałzredagowanynapodstawierozmaitychźródeł;przedewszystkimliczbydotycząceIssachara,BeniaminaiAserawskazująnakorzystaniezdanychjakiegoś

spisuludności,różniącegosięzresztąodtego,którywykorzystanowLb1i26.

2

SynowieToli:Uzzi,Refajasz,Jeriel,Jachmaj,JibsamiSamuel,

naczelnicyrodówToli,dzielniwojownicy–zaczasówDawidaliczba
ichwynosiławedługichrodowodówdwadzieściadwatysiące
sześciuset.

3

SynowieUzzjego:Izrachiasz,asynowieIzrachiasza:

Mikael,Obadiasz,Joel,Jiszszijasz,pięciu,wszyscynaczelnicyrodów.

4

Przynichbyłyhufcezbrojnedowalki,wedługspisówiwedługich

rodówliczącetrzydzieścisześćtysięcy,mielibowiemwieleżoni
synów.

5

AbraciaichwewszystkichrodachIssachara,dzielni

wojownicy,liczyliosiemdziesiątsiedemtysięcy;wszyscyzapisaniw
rodowodach.

PotomkowieBeniamina

6

[Synowie]Beniamina:Bela,BekeriJediael,trzej.

7

Synowie

Beli:Esbon,Uzzjel,JerimotiIri,pięciu,naczelnicyrodów,dzielni
wojownicy,wedługswoichwykazówrodowychliczylidwadzieścia
dwatysiącetrzydziestuczterech.

8

SynowieBekera:Zemira,Joasz,

Eliezer,Elioenaj,Omri,Jeremot,Abiasz,AnatotiAlamet;ciwszyscy
sąsynamiBekera.

9

Wedługwykazówrodowychdlaswegopokolenia,

naczelnicyrodów,dzielniwojownicy,liczylidwadzieściatysięcy
dwustu.

10

SynowieJediaela:Bilhan,asynowieBilhana:Jeusz,

Beniamin,Ehud,Kenaana,Zetan,TarszisziAchiszachar.

11

Wszyscy

cibylisynamiJediaela:naczelnicyrodów,dzielniwojownicy,liczyli
siedemnaścietysięcydwustu,gdywychodziliwszykunawojnę.

12

SzuppimiChuppim;synowieIra:Chuszim,jegosynAcher.

PotomkowieNeftalego

13

SynowieNeftalego:Jachasjel,Guni,JeseriSzallum,

potomkowiezBilhy.

7,13SynamiBilhybyliDaniNeftali(Rdz30,5-8).Chuszim(w.12;por.Rdz46,23)reprezentujetuniewątpliwiepokolenieDana,niewspominanegdzieindziej.

PotomkowieManassesa

14

SynowieManassesa:Asriel,któregourodziładrugorzędnajego

żona,Aramejka.UrodziłaonaMakira,ojcaGileada.

7,14-19Spisjestskomplikowanyiprawdopodobnieuszkodzony:ChuppimorazSzuppimdostalisiętuprzypuszczalniezw.12;Maakajestsiostrą(w.15)ajednocześnieżoną(w.16)

Makira.WykaztendotyczyprzedewszystkimosiadłegowGileadzieMakira,czyliinnymisłowy„połowypokolenia”Manassesa(Lb32,39n).

15

MakirwziąłżonydlaChuppimaiSzuppima.Imięjegosiostry

byłoMaaka.ImiędrugiegosynaSelofchad,leczSelofchadmiałtylko
córki.

7,15PierwszymsynembyłAsriel.

16

Maaka,żonaMakira,urodziłasynaidałamuimięPeresz.A

bratujegobyłonaimięSzeresz,któregosynamibyliUlamiRekem.

17

SynUlama:Bedan.CibylisynamiGileada,synaMakira,syna

Manassesa.

18

Ichsiostra,Hammoleket,urodziłaIszhoda,Abiezerai

Machlę.

19

SynamiSzemidybyli:Achian,Szekem,LikchiiAniam.

PotomkowieEfraima

20

SynowieEfraima:synemjegoSzutelach,synemjegoBered,

synemjegoTachat,synemjegoEleada,synemjegoTachat,

7,20-27SpispotomkówEfraimakończysięnaJozuem(w.27).Przerywagokrótkahistoriazawartaww.21b-24.

21

synemjegoZabad,synemjegoSzutelach,atakżeEzeriElead.

ZabiliichludziezGat,urodzeniwtymkraju,botamcizstąpilizgóry,
abyzabraćichstada.

7,21KronikarzuzupełniaspiszLb26,35ninnym,gdziezostałydorzuconedwaimionabeniaminickie:Zabad(por.8,15n)iEzer(por.4,4).EfraimorazBeniaminbylisąsiadamiipewnerody

mogłyprzejśćzjednegopokoleniadodrugiego.

22

Efraim,ichojciec,przezdługiczasobchodziłżałobęi

przychodzilibraciajego,abygopocieszyć.

23

Potemzbliżyłsiędo

swejżony,którapoczęłaiurodziłasyna,idałmuimięBeria,
ponieważstałosięnieszczęściewjegodomu.

7,23Imię„Beria”zostałopowiązanezberaah,„byćwnieszczęściu”.
—Beria,czyliródefraimski,którypóźniejprzeszedłdoBeniamina(por.8,13).

24

JegocórkąbyłaSzeera,którazbudowałaBet-Chorondolnei

górneorazUzzen-Szeera.

25

SynamijegobyliRefachiReszef,synem

jegoTelach,synemjegoTachan,

7,25(Synamijegobyli)RefachiReszef.Teksthebr.:„ReszefiTelach”.BJ:„Refachjegosynem,Szutelachjegosynem”,zaw.20iLb26,35.

26

synemjegoLadan,synemjegoAmmihud,synemjego

Eliszama,

27

synemjegoNun,synemjegoJozue.

28

Ichposiadłościiich

siedzibybyływBetelimiejscowościachprzynależnych;wNaaranku
wschodowi,akuzachodowiwGezerimiejscowościach
przynależnych,wSychemimiejscowościachprzynależnych,ażdo
Ajjiimiastprzynależnych.

7,28SychemjestgdzieindziejpowiązanezManassesem.Ww.28-29traktujesięEfraimaiManassesajakojednącałość—„synówJózefa”.

29

WrękachsynówManassesabyły:Bet-Szeanimiejscowości

przynależne,Taanakimiejscowościprzynależne,Megiddoi

miejscowościprzynależne,Dorimiejscowościprzynależne.Wtych
mieszkalisynowieJózefa,synaIzraela.

7,28-29.ZiemiepokoleniaEfraimaiManassesa.OsadynależącedopokoleniaEfraimaciągnęłysięodBetelnapołudniudoSychemnapółnocy,nieobejmowałyjednakrówniny

nadmorskiej(Gezerwyznaczałoichzachodniągranicę)anidolinyJordanu.ZiemiepokoleniaManassesaznajdowałysięnapółnocodterytoriówpokoleniaEfraimaiobejmowałyobszarwzgórzSamarii
(ażdoGilboa)orazpasmogóryKarmelupołudniowegokońcadolinyJizreel(obejmowaływięcTanakiMegiddo).WgranicachterytoriumManassesaznajdowałasiędolinaJordanu(Bet-Szean)oraz
równinanadmorska(Dor),ażdopodnóżygóryKarmel.

PotomkowieAsera

30

SynowieAsera:Jimna,Jiszwa,Jiszwi,BeriaisiostraichSerach.

7,30-40TerytoriumAserarozciągałosięmiędzyFenicjąaKarmelem(Joz19,24-31),alewobrębiespisuobejmującegow.30-39podanowielenazw,występującychwpołudniowejczęści

górEfraima.Możemamytuwspomnieniedawnychsiedzib,bardziejprawdopodobnejednak,żejakieśgrupyaseryckieprzeniosłysięnapołudnieizostaływłączonedopokoleńEfraimaorazBeniamina.

31

SynowieBerii:CheberiMalkiel;tenbyłojcemBirzaita.

32

CheberbyłojcemJafleta,Szemera,ChotamaisiostryichSzuy.

33

SynowieJafleta:Pasak,BimhaliAszwat;tosąsynowieJafleta.

34

SynowieSzemera:Achi,Rohga,ChubbaiAram.

35

Synowiebrata

jego,Helema:Sofach,Jimna,SzelesziAmal.

36

SynowieSofacha:

Suach,Charnefer,Szual,BeriiJimra;

37

Beser,Hod,Szamma,Szilsza,

JitraniBeera.

38

SynowieJetera:Jefunne,PispaiAra.

39

SynowieUlli:

Arach,ChannieliRisja.

40

WszyscycisynowieAsera,naczelnicy

rodów,znamienicimężowie,dzielniwojownicy,główniwśród
książąt,awedługspisówliczyliwswoichrodowodachdwadzieścia
sześćtysięcywojskazdolnegodowalki.

1Krn8

PotomkowieBeniaminaiichsiedziby

1

Beniaminbyłojcemswegopierworodnego–Beli;drugiego–

Aszbela,trzeciego–Achracha,

8,1-40Nowyspisbeniaminicki,stylemitreściąróżniącysięodformyizawartościpoprzedniego(7,6-11).Rodzinybeniaminickiesklasyfikowanotuwedługmiejscazamieszkania.Źródłem

jest—jaksięwydaje—spisludnościbeniaminickiej,dokonanywepoce,którejniemożemybliżejokreślić.

8,1Achracha.Wedługtekstuhebr.WBJ:„Achirama”,wedługLb26,38.

2

czwartego–Nochy,piątego–Rafy.

3

SynamiBelibyli:Addar,

Gera,ojciecEhuda,

8,3ojciecEhuda.WedługSdz3,15.Teksthebr.:„iAbihud”.

4

Abiszua,NaamaniAchoach,

5

Gera,SzefufaniChuram.

6

Oto

synowieEhuda;cibylinaczelnikamirodówmieszkającychwGebai
przesiedlonoichdoManachat:

8,6-7Niewiadomo,ocowtejinformacjichodzi.Ehudbyłsędzią,któryuwolniłBeniaminaodMoabitów(Sdz3,11-30).PrzesiedleniemieszkańcówGeby(pomylonejzGibea?)możebyć

jakąśprzekształconąwersjąhistoriizSdz20.

7

Naaman,AchiasziGera;ontoichprzesiedliłibyłojcemUzzyi

Achichuda,

8

aSzacharaima–wkrajuMoabu.Potemgdyodprawił

sweżony:ChuszimiBaarę,

9

miałzeswejnowejżony:Jobaba,Sibię,

Meszę,Malkoma,

10

Jeusa,SakiaszaiMirmę;cibylijegosynami,

naczelnikamirodów.

11

ZChuszimmiał:AbitubaiElpaala.

12

Synowie

Elpaala:Eber,MiszamiSzemed,ontozbudowałOno,Lodi
miejscowościprzynależne.

13

BeriaiSzemabylinaczelnikamirodów

mieszkającychwAjjalonie;onitowypędzilimieszkańcówGat.

14

Achio,Szaszak,Jeremot,

15

Zebadiasz,Arad,Eder,

16

Mikael,Jiszpai

JochabylisynamiBerii,

17

Zebadiasz,Meszullam,Chizki,Cheber,

18

Jiszmeraj,JizliaiJobabbylisynamiElpaala.

19

Jakim,Zikri,Zabdi,

20

Elienaj,Silletaj,Eliel,

21

Adajasz,Berajasz,Szimratbylisynami

Szimejego.

22

Jiszpan,Eber,Eliel,

23

Abdon,Zikri,Chanan,

24

Chananiasz,Elam,Antotiasz,

25

JifdejasziPenielbylisynami

Szaszaka.

26

Szamszeraj,Szechariasz,Ataliasz,

27

Jaareszjasz,Eliasz,

ZikribylisynamiJerochama.

28

Cibylinaczelnikamirodówwedług

ichspisów;zamieszkalioniwJerozolimie.

RódSaula

29

WGibeoniezamieszkałojciecGibeonu;jegożonamiałana

imięMaaka.

8,29ojciecGibeonu.BJ:„Jejel,ojciecGibeonu”,za9,35.

30

JegosynempierworodnymbyłAbdon,potemSur,Kisz,Baal,

Ner,Nadab,

8,30Ner.Dodaneza9,36.

31

Gedor,AchioiZeker.

8,31WBJnakońcuwierszadodano:„Miklot”,za9,36.

32

MiklotbyłojcemSzimejego.Onirównieżmieszkaliwpobliżu

swychkrewnychzeswoimibraćmiwJerozolimie.

8,32mieszkaliwpobliżuswychkrewnych.Innyprzekład.WBJ:„oni,wprzeciwieństwiedoswychkrewnych,mieszkali...”.NatematBeniaminitówmieszkającychwJerozolimiepor.Sdz

1,21;Ne11,7-9.

33

NerbyłojcemKisza,Kisz–Saula.SaulbyłojcemJonatana,

Malkiszuy,AbinadabaiEszbaala.

8,33-40SątupodaniinniprzodkowieSaulaniżw1Sm9,1.W1Sm14,50-51NeriKiszsąbraćmi,anieojcemisynem(por.takżew.30).Począwszyodw.35spispotomkówSaula,

powtórzonyw9,41-44,niemaparalelwPiśmieśw.Liniawtymspisiejestkontynuowanaażdodwunastegopokolenia,prawdopodobnieażdowygnania.

34

SynemJonatanabyłMeribbaal;MeribbaalbyłojcemMiki.

35

SynowieMiki:Piton,Melek,TareaiAchaz.

36

Achazbyłojcem

Joaddy;Joadda–Alemeta,AzmawetaiZimriego;Zimribyłojcem
Mosy.

37

MosabyłojcemBinei;jegosynembyłRafa,synemjego

Eleasa,synemjegoAsel.

38

Aselmiałsześciusynów,aotoichimiona:

Azrikam,Bokru,Izmael,Szeariasz,ObadiasziChanan.Wszyscyoni
bylisynamiAsela.

8,38Bokru.Takteksthebr.,wktórym—byzachowaćliczbęsześciusynów—czytasię„Bokru”zamiast,jakwBJ,„jegopierworodny”(bekoro).

39

SynowiejegobrataEszeka:Ulam,jegopierworodny,drugi

Jeusz,trzeciElifelet.

40

SynowieUlamabylidzielnymiwojownikami

strzelającymizłuku.Mielioniwielusynówiwnukówstu
pięćdziesięciu.CiwszyscybylipotomkamiBeniamina.

8,40StrzelaniezłukutocechacharakterystycznaBeniaminitów(12,2;2Kra14,7;2Sm1,22).

1Krn9

Źródłohistorycznerodowodów

1

WszyscyIzraelicibyliumieszczeniwwykazachrodowych.Oto

onispisanizostaliwKsiędzeKrólówIzraelaiJudy.Bylioni
uprowadzeninawygnaniedoBabilonuzpowoduswychwystępków.

9,1-44Wykazpodanywtymrozdzialeiww.1datowanynaczasyprzedniewolą,wzorujesięwrzeczywistościnaspisieodzwierciedlającymponownezaludnienieJerozolimypod

Nehemiaszem(Ne11),jednakzpewnymiróżnicami,wktórychznajdujeodbiciebyćmożesytuacjajeszczedawniejszejepoki.Całyrozdziałwyglądanadodanypóźniej.

9,1.Królewskielistygenealogiczne.Listygenealogiczneprzechowywanowarchiwachkrólewskichzkilkupowodów.Popierwsze,niezależnieodtego,czywłasnośćziemskałączyłasięz

królewskim,czyBoskimnadaniem,łączyłasięzrodami.Ztegowzględusporyoziemięrozstrzyganozwyklenapodstawieanalizydokumentówgenealogicznych.Podrugie,zaciągnasłużbępaństwową
(dopracylubnawojnę)przeprowadzanybyłnapodstawiedanychspisowych(podobniejakpodatki).Dokumentyspisowebyłyzwykleporządkowanewedługkategoriigenealogicznych.

2

Pierwszymimieszkańcami,którzyzIzraelaweszlidoswych

posiadłościwswoichmiastach,bylikapłani,lewiciiniewolnicy
świątynni.

MieszkańcyJerozolimy

3

WJerozolimiezamieszkiwalipotomkowieJudy,Beniamina,

EfraimaiManassesa.

9,3EfraimiManassesreprezentująpokoleniapółnocne.WedługKrnJerozolima—miastoświęte—jestmiastemwszystkichpokoleń,jednakwdalszymszczegółowymwyliczaniuludności

występujątylkoBeniamin,JudaiLewi.

9,3.Znaczenielistponownegozasiedlenia.Naliścieumieszczonoimionatych,którzyosiedlilisięwJerozolimie.Różnisięonaodpoprzednich,któredotyczyłyponownegozasiedlenia

rodowychwłasnościziemskich.Jerozolimaopustoszała,ponieważwielerodzinjerozolimskichzostałowybitychpozdobyciumiastaprzezBabilończyków.AbyzamieszkaćwJerozolimie,członkowie
innychpokoleńmusielizaniedbać(porzucić?)ziemieprzodków,znajdującesięwinnychczęściachkraju.GotowośćdotakwielkiejofiarywceluponownegozasiedleniaJerozolimyzasługiwałana
szczególneodnotowanie.

4

Utaj,synAmmihuda,synaOmriego,synaImriego,syna

Baniego,jednegozsynówPeresa,synaJudy.

5

ZSzilonitów:

pierworodnyAsajaszijegosynowie.

6

ZsynówZeracha:Jeueli

sześciusetdziewięćdziesięciuichbraci.

7

ZsynówBeniamina:Sallu,

synMeszullama,synaHodawiasza,synaHassenuy.

8

Jibnejasz,syn

Jerochama;Ela,synUzziego,synaMikriego;Meszullam,syn
Szefatiasza,synaReuela,synaJibniasza.

9

Braciichwedługich

rodowodówbyłodziewięciusetpięćdziesięciusześciu.Wszyscyci
mężowiebylinaczelnikamiswoichrodów.

10

Zkapłanów:Jedajasz,

Jojarib,Jakin.

11

Azariasz,synChilkiasza,synaMeszullama,syna

Sadoka,synaMerajota,synaAchituba,zwierzchnikadomuBożego.

12

Adajasz,synJerochama,synaPaszchura,synaMalkiasza;Masaj,

synAdiela,synaJachzery,synaMeszullama,synaMeszillemita,syna
Immera.

13

Braciich,naczelnikówswoichrodów,byłotysiąc

siedmiusetsześćdziesięciudzielnychwojownikówzatrudnionychprzy
obsłudzedomuBożego.

14

Zlewitów:Szemajasz,synChaszszuba,

synaAzrikama,synaChaszabiasza,zsynówMerariego.

15

Bakbakar,

Cheresz,Galal,Mattaniasz,synMiki,synaZikriego,synaAsafa.

16

Obadiasz,synSzemajasza,synaGalala,synaJedutuna,iBerekiasz,

synAsy,synaElkany,którymieszkałwosiedlachNetofatytów.

17

Odźwierni:Szallum,Akkub,Talmon,Achimaniichbracia.Szallum

byłprzełożonym.

9,17Odźwiernympoświęcononajwięcejmiejscaspośródobsługiświątynnej(w.17-26):ichfunkcjesięgajączasówpustyni(w.19-21)ibyłykontynuowanezaSamuelaorazDawidaw

„domunamiotu”(w.23),ciesząsięoniuznaniemzpowoduswojejwierności(w.22)iwszyscywywodząsięodKoracha,potomkaLewiego(w.19).Wrzeczywistościodźwiernychbardzopóźno
zrównanozlewitami—niesąnimijeszczewmomenciepowrotuzwygnania(por.Ezd2,42;Ne7,45),analiściewNe11—wzorzedlategorozdziału—zostalisklasyfikowanioddzielnie(por.Ne
11,19).Podołączeniuichwreszciedolewitówdomagająsiętraktowanianarówniześpiewakami(por.w.17i27oraz2Krn20,19).SynomKorachaprzypisujesięautorstwodwunastupsalmów.

18

JestonnimjeszczeterazwBramieKrólewskiej,odwschodu.Ci

byliodźwiernymiwobozachlewitów.

19

Szallum,synKorego,syna

Ebiasafa,synaKoracha,ibraciajegozdomujegoojca,Korachici,
zatrudnienisłużbą[Bożą],bylistróżamiprogównamiotu,aich
ojcowiestrzegliwejściadoobozuPańskiego.

9,19KronikarzpatrzynaJerozolimęjaknaobózizraelski,opisanywtekstach„kapłańskich”.

20

Pinchas,synEleazara,byłdawniejichprzełożonym–Pan

[niechbędzie]znim!

21

Zachariasz,synMeszelemiasza,był

odźwiernymprzywejściudoNamiotuSpotkania.

22

Wszystkich

wybranychnaodźwiernychprzybramachbyłodwustudwunastu.Byli
onizapisaniwwykazachrodowychwswoichosiedlach.Stałezaśich
obowiązkiustanowiłDawidiSamuel„Widzący”.

23

Zarównooni,jaki

ichsynowieczuwalinadbramamidomuPańskiego,domuNamiotu,
abypełnićstraż.

24

Zczterechstronznajdowalisięodźwierni:od

wschodu,zachodu,północyipołudnia.

25

Braciaich,mieszkającyw

swoichosiedlach,przychodziliodczasudoczasu,byprzezsiedem
dnibyćznimi,

26

ponieważwstałejsłużbiebyliczterejprzełożeni

odźwiernych.Bylitolewiciodpowiedzialnizakomnatyiskarbce
domuBożego.

27

NocowaliwobrębiedomuBożego,donichbowiem

należałapieczaiobowiązekotwieraniagokażdegorana.

9,22-27.Odźwierni.Jednymznajważniejszychzadańkapłanówsłużącychwświątynibyłostrzeżeniedoniejdostępu,szczególniedostępudowewnętrznegoobszaru„świętegoprzybytku”

(natemattejkoncepcjizob.komentarzdoKpł16,2iLb18,1-7).Skalanieprzybytkunieczystościąwymagałozłożeniaofiaryoczyszczenia(ofiaryza„grzech”zob.komentarzdoKpł4,1-3);wydarzenie
takiemogłościągnąćkaręnaczłowieka,którydopuściłsięprzewinienia,atakżenacałylud.Zadaniemodźwiernychbyłozapobieganiewtargnięciunaterenświątyniosóbniepowołanych.Wświątyni
znajdowałosięrównieżwielecennychprzedmiotów.Dużailośćzłotaisrebrastanowiławystarczającąpokusędlaludzipozbawionychskrupułów,którzynieobawialisiępomstyBożejzazagrabienie
własnościświątyni.Należałozatemstrzecrównieżtychcennychprzedmiotów.Niewłaściwewykorzystanieświętychprzedmiotówwymagałozłożeniaofiaryzadośćuczynienia(ofiaryza„winę”zob.
komentarzdoKpł5,14-16).Odźwiernimielizatemobowiązekzapobieganiatakimprzestępstwom.

28

Niektórzyznichmielipieczęnadsprzętamiużywanymido

służbyBożej,bownosilijepoliczoneiwtejżeliczbiewynosili.

29

Inni

spośródnichczuwalinadprzyboramiinadwszystkiminaczyniami
świętymi,nadnajczystsząmąką,winem,oliwą,kadzidłemi
balsamami.

30

Asynowiekapłanówprzyprawialipachnącemieszanki

dobalsamów.

31

Mattitiasz,spośródlewitów,ten,którybył

pierworodnymSzallumaKorachity,miałsobiepowierzonynastałe
wypiekciastanaofiary.

32

SpośródsynówKehata,spośródichbraci,

niektórzymielizazadanieustawiaćchlebypokładnewkażdyszabat.

33

Aci,którzybyliśpiewakami,naczelnikamirodzinlewickich,

pozostawaliwkomnatachwolniodinnychzajęć,ponieważdniemi
nocąprzypadałananichsłużba.

9,33PoczątekwierszawBJ:„Aotośpiewacy,naczelnicyrodzinlewickich”.Wtymmiejscuoczekiwałobysięlistyśpiewaków,podobniejakbyłowprzypadkuinnychgrup.
9,28-33.Inneobowiązkilewitów.Wszeregachkapłańskichprzydatnebyłyróżneumiejętności.Wramachodpowiedzialnościzaświętenaczynia(najczęściejwykonanezezłota)mieściło

sięzarządzaniemagazynem,kontrolowanieiodnotowywanieichwykorzystywaniaorazkonserwacjaiprzechowywanie.Spisywanoiuzupełnianorównieżprzedmioty,którepodlegałynormalnemu
zużyciu;istniałyteżspecjalneświęteprzepisynapewnesubstancje,którychużywanowświątyni(zob.komentarzdoWj30,23-25).

34

Cibylinaczelnikamirodówlewickichwedługswego

pokrewieństwa,amieszkaliwJerozolimie.

RódSaula

35

WGibeoniezamieszkałojciecGibeonu,Jejel,ajegożonamiała

naimięMaaka.

36

JegosynempierworodnymbyłAbdon,potemSur,

Kisz,Baal,Ner,Nadab,

37

Gedor,Achio,ZachariasziMiklot.

38

Miklot

byłojcemSzimmeama.Onirównieżmieszkaliwpobliżuswych
krewnychzeswoimibraćmiwJerozolimie.

9,38DrugiezdaniewBJ:„Aleoni,wprzeciwieństwiedoswoichkrewnych,mieszkaliwJerozolimiezeswymibraćmi”(por.8,32).

39

NerbyłojcemKisza,Kisz–Saula,SaulbyłojcemJonatana,

Malkiszuy,AbinadabaiEszbaala.

40

SynemJonatanabyłMeribbaal,a

MeribbaalbyłojcemMiki.

41

SynowieMiki:Piton,MelekiTachrea.

42

AchazbyłojcemJary;Jara–Alemeta,AzmawetaiZimriego;Zimri

byłojcemMosy.

43

MosabyłojcemBinei;synemjegobyłRefajasz,

synemjegoEleasa,synemjegoAsel.

44

Aselmiałsześciusynów;aich

imiona:Azrikam,Bokru,Izmael,Szeariasz,ObadiasziChanan.Tosą
synowieAsela.

1Krn10

PorażkaiśmierćSaula

1

FilistyniwalczylizIzraelitami;mężowieizraelscyuciekliprzed

FilistynamiipadlipobicinawzgórzuGilboa.

10,1-14JakoprzedmowędohistoriiDawida,którawypełnicałąresztęksięgi,kronikarzprzypominatragicznyfinałpierwszegokrólaizraelskiego,odrzuconegoprzezBoga.
10,1-14.ŚmierćSaula.Natematinformacjidotyczącychtejczęściksięgizob.komentarzdo1Sm31.

2

FilistynirozpoczęlinatarcienaSaulainajegosynów,zabijając

Jonatana,AbinadabaiMalkiszuę,synówSaula.

3

Wkońcuwalka

srożyłasięwokółSaula.Wytropiligołucznicy,aonzadrżałnawidok
łuczników.

4

IodezwałsięSauldoswegogiermka:Dobądźmieczai

przebijmnienim,ażebynieprzyszlicinieobrzezańcyinienaigrawali
sięzemnie.Leczgiermekniechciałtegouczynić,gdyżbardzosię
bał.Saulwięcdobyłmieczaisamrzuciłsięnaniego.

5

Gdygiermek

zobaczył,żeSaulumarł,samteżrzuciłsięnamieczirazemznim
umarł.

6

UmarłwięcSaulitrzejjegosynowie,całyteżdomjego

zginąłrazemwtymdniu.

7

SkorowszyscyIzraelicimieszkającyw

doliniespostrzegli,żetamciuciekająiżepoległSaulijegosynowie,
opuściliswojemiastaizbiegli,anadeszliFilistyniizamieszkaliw
nich.

8

NazajutrzprzyszliFilistynizłupićciałazabitychiznaleźli

Saulaijegosynów,leżącychnawzgórzuGilboa.

9

Azłupiwszygo,

zabralijegogłowęizbroję.Pocałejziemifilistyńskiejrozesłali
polecenie,abyobwieścićradosnąnowinęswoimbogomiludowi.

10

Zbrojęjegozłożyliwświątyniswoichbogów,aczaszkęjego

przytwierdziliwświątyniDagona.

11

Gdyusłyszeliwszyscy

mieszkańcyJabeszwGileadzieotymwszystkim,jakFilistyni
postąpilizSaulem,

10,11wszyscymieszkańcyJabeszwGileadzie.Nazasadziedomysłuza1Sm31,11.Teksthebr.:„całyJabeszwGileadzie”.

12

powstaliwszyscydzielniludzie,azabrawszyzwłokiSaulai

zwłokijegosynów,sprowadzilijedoJabeszipochowalikościichpod

terebintemwJabesz.Pościlipotemprzezsiedemdni.

13

Saulumarłna

skutekwłasnegoprzewinienia,jakiepopełniłwobecPana,przeciw
słowuPańskiemu,któregonieprzestrzegał.Zasięgałonnawetradyu
duchówzmarłych,

14

anieradziłsięPana;Onwięczesłałnaniego

śmierć,akrólestwojegoprzeniósłnaDawida,synaJessego.

10,14OstatniedwawierszezawierająkronikarzaosądopanowaniuSaula—dostrzegaonwnimtylkocechynegatywne.

1Krn11

DAWIDKRÓLEM

NamaszczenieDawidanakrólawHebronie

1

WtedyzgromadzilisięwszyscyIzraeliciprzyDawidziew

Hebronieirzekli:Otomyśmykościtwojeiciało.

11,1-47PrzyłączeniesiępokoleńpółnocnychmiałomiejscedopierowkilkalatpośmierciSaula,kronikarzjednakwDawidziechcekonieczniewidziećtego,ktozjednoczyłwokółJahwe

wszystkiepokolenia.

2

Nawetjużprzedtem,gdySaulbyłkrólem,tyśwyprowadzałi

przyprowadzałIzraela,boPan,Bógtwój,rzekłdociebie:Tybędziesz
pasłmójlud–Izraela,itybędzieszwodzemmojegoludu–Izraela.

3

WszyscywięcstarsiIzraelaprzybylidokróladoHebronu.IDawid

zawarłznimiwHebronieprzymierzewobecPana.Namaściliwięc
DawidanakrólanadIzraelem,zgodnieznakazemPańskim,
przekazanymprzezSamuela.

ZdobycieJerozolimy

4

IwyruszyłDawidzcałymIzraelemnaJerozolimę,zwanąJebus;

mieszkańcamitamtejszegokrajubyliJebusyci.

11,4Według2Sm5,6JerozolimęzdobylijedynieDawidijegowłasnanielicznaarmia.

5

IrzeklimieszkańcyJebusdoDawida:Niewejdziesztutaj!

DawidjednakzdobyłtwierdzęSyjon,tojestMiastoDawidowe.

6

I

powiedziałDawid:KtokolwiekpierwszypokonaJebusytów,będzie
wodzemiksięciem.Joab,synSerui,pierwszywszedłdogóryizostał
wodzem.

7

Dawidzamieszkałwtwierdzy,dlategonazwanoją

MiastemDawidowym.

8

Zbudowałpotemmiastodokoła,takMillo,

jakiotoczenie,Joabzaśodnowiłresztęmiasta.

11,8KronikarzprzypisujeDawidowiwzniesieniemurów,aJoabowizbudowaniedomów,awięcdziełoowielemniejsze.

9

Dawidstawałsięcorazpotężniejszy,boPanZastępówbyłznim.

11,1-9.DawidzostajekrólemizdobywaJerozolimę.Natematinformacjidotyczącychtejczęściksięgizob.komentarzdo2Sm5.

Wykazsławnychwojowników

10

OtodowódcybohaterówDawida,którzywrazznimstalisię

potężnipodjegopanowaniem,aktórzywrazzcałymIzraelem
uczyniligokrólemzgodniezesłowemPańskimoIzraelu.

11

Oto

imionabohaterówDawida:Jaszobeam,synChakmoniego,dowódca
trójki.Tenwłaśnie,którywymachiwałwłóczniąnadtrzystuzabitymi
wjednymspotkaniu.

11,11trójki.Takgrec.wedługrecenzjiLucjana.Teksthebr.(por.w.20).

12

PonimjestEleazar,synDodo,Achochita,jedenztrzech

bohaterów.

13

ByłonzDawidemwPas-Dammimitamzebralisię

Filistynidowalki.Abyłatamczęśćpolapełnajęczmienia.Kiedyzaś
wojskouciekłoprzedFilistynami,

14

onpozostałnaśrodkutejczęści,

oswobodziłjąipobiłFilistynów.Pansprawiłwtedywielkie
zwycięstwo.

15

TrzejspośródtrzydziestuzeszliposkaledoDawida,do

jaskiniAdullam,podczasgdyobózFilistynówbyłrozłożonyw
dolinieRefaim.

16

Dawidbyłwtedywtwierdzy,azałogafilistyńska

byławówczaswBetlejem.

17

Dawidpoczułpragnienieirzekł:Ktoda

minapićsięwodyzcysterny,którajestprzybramiewBetlejem?

18

Przedarlisięwięccitrzejprzezobózfilistyńskiizaczerpnęliwodyz

cysterny,którajestprzybramiewBetlejem.Zabralijązsobąi
przynieśliDawidowi.Dawidjednakniechciałjejpić,leczwylałjąw
ofierzedlaPana.

19

Irzekł:NiechajmnieBógstrzeżeoduczynieniatej

rzeczy!Czyżmampićkrewtychludziwrazzichżyciem?Wszak
przynieślijąznarażeniemżycia.Iniechciałjejpić.Touczynilici
trzejbohaterowie.

20

Abiszaj,bratJoaba,byłdowódcątrzydziestu.

Wymachiwałonwłóczniąnadtrzystuzabitymiizażywałsławyu
trzydziestu.

11,20trzydziestu.Wedługprzekładusyr.irkpsówgrec.Teksthebr.:„trzech”(podobnieww.24;por.jednakw.21i25).

21

Spośródtrzydziestubyłonpodwójniepoważanyibyłich

dowódcą,leczniedorównałowymtrzem.

11,21podwójnie.Dosł.:„wśróddwóch”.WBJpominiętejakoglosaiprzekład:„Byłonbardziejpoważanyniżtrzydziestu”(por.w.25).

22

Benajasz,synJojady,byłmężemwalecznym,wielkimw

czynach,rodemzKabseel.Pobiłondwóch[synów]ArielazMoabu.
Onteżzszedłdocysternyizabiłwniejlwawdzień,gdybyła
śnieżyca.

23

ZabiłontakżeEgipcjaninaowzrościepięciułokci.

Egipcjanintrzymałwrękudzidę[grubą]jakwałtkacki,podczasgdy
onposzedłnaniegozkijem.WyrwawszydzidęzrękiEgipcjanina,
zabiłgowłasnąjegodzidą.

24

TegodokonałBenajasz,synJojady.Miał

sławęwśródtrzydziestubohaterów.

25

Byłonbardziejpoważanyniż

trzydziestu,leczniedorównałowymtrzem.Dawidpostawiłgona
czeleswojejstrażyprzybocznej.

26

Bohaterowiewaleczni:Asahel,brat

Joaba;Elchanan,synDodozBetlejem;

11,26AżdoUriasza(w.41a)listatapokrywasięzespisemtrzydziestuzamieszczonymw2Sm23,24-39).Szesnastubohaterów,wymienionychww.41b-47,pochodziwwiększościz

Transjordanii.Ichimionawziętozjakiejśinnejlisty,wykorzystanejprzezsamegokronikarzalubprzezktóregośzjegokontynuatorów.

27

SzammotzCharod;CheleszPelonu;

28

Ira,synIkeszazTekoa;

AbiezerzAnatot;

29

SibbekajChuszyta;IlajAchochita;

30

Maherajz

Netofy;Cheled,synBaanyzNetofy;

31

Itaj,synRibajazGibeasynów

Beniamina;BenajaszzPireatonu;

32

ChurajzPotokówGaasz;Abielz

Arabys;

33

AzmawetzBachurim;EliachbazSzaalbonu;

34

Bene-

ChaszemzGizonu;Jonatan,synSzagiegozHararu;

35

Achiam,syn

SakarazHararu;Elifelet,synUra;

36

CheferzMekery;Achiaszz

Pelonu;

37

ChesrozKarmelus;Naaraj,synEzbaja;

38

Joel,bratNatana;

Mibchar,synHagriego;

39

SelekzAmmonu;NachrajzBeerot,

giermekJoaba,synaSerui;

40

IrazJattiru;GarebzJattiru;

41

Uriasz

Chittyta;Zabad,synAchlaja;

42

Adina,synSzizy,Rubenita,naczelnik

Rubenitów,odpowiedzialnyzatrzydziestu;

43

Chanan,synMaaki;

JozafatMitnita;

44

OzjaszzAsztarot;SzamaiJeuel,synowieChotama

zAroeru;

45

Jediael,synSzimriego,ijego,brat,JochazTis;

46

Elielz

Machawitów;JeribajiJoszawiasz,synowieElnaama;JitmazMoabu;

47

Eliel,ObediJaasjelzSoby.

11,10-47.DowódcybohaterówDawidaiichczyny.Natematinformacjidotyczącychtejczęściksięgizob.komentarzdo2Sm23,8-39.

1Krn12

PierwsizwolennicyDawidawSiklag

1

CiprzybylidoDawidadoSiklag,gdyjeszczemusiałsiętrzymać

zdalaodSaula,synaKisza;oninależelidobohaterów,pomocników
wwalce.

12,1-40Rozdziałtendzielisięnadwieczęści:w.1-23dotyczązwolennikówDawidaprzedobjęciemwładzykrólewskiej;ww.24-41mowaokontyngentachzdwunastupokoleń,które

ustanowiłygokrólemnadcałymIzraelem.RozdziałtenniemaparaleliwSm.Pierwszaczęśćmożepochodzićzjakiegośdawnegoźródła.Jeślikronikarzodpowiadateżzadrugączęść,tojegointencją
jesttutajpodkreśleniepanizraelskiegocharakterukrólowaniaDawida(por.11,1),samalistajednakmogłazostaćsporządzonapóźniej.

2

Uzbrojeniwłuki,umielistrzelaćtakzprawej,jakizlewejręki,

irzucaćkamieniami,i[wypuszczać]strzałyzłuku.Spośródbraci
SaulazpokoleniaBeniamina:

12,2.Oburęczniwojownicy.Leworęcznośćniebyłaakceptowanawświeciestarożytnym,ponieważzjawiskotołączonopowszechniezezłemlubdemonami.Ludzieleworęcznimusieli

uczyćsięposługiwaniaobydwiemarękami,ponieważwwielusytuacjachużywanielewejrękiniebyłoaprobowane.Jednakpodczasbitwyumiejętnośćposługiwaniasiędwomarękamimogłastaćsię
źródłemznacznejprzewagi.Naprzykładpodczasstarciaczęstostosowanostrategię,któramiałazmusićnieprzyjacieladoporuszaniasiępodczaswalkiwlewąstronę.Wprzypadkupraworęcznego
wojownikatarcza(trzymanawlewejdłoni)odwracanabyławówczasodnieprzyjacielaiwystawiaławojownikanaatak.Oburęcznimogliwtakiejsytuacjiująćtarczęwprawądłoń,nietracącprzezto
zdolnościdowalki.Oburęcznyłucznikskrytyzadrzewemlubskałąmiałteższerszepolerażenia,mógłbowiemstrzelaćzdowolnejstrony,nienarażającsięnapociskiwroga.

3

naczelestaliAchiezeriJoasz,synowieSzemajaszazGibea;

JezjeliPelet,synowieAzmaweta;BerekiasziJehuzAnatot;

4

JiszmajaszzGibeonu,najdzielniejszymiędzytrzydziestomai

dowodziłtrzydziestoma;

5

Jeremiasz,Jachazjel,Jochanan,Jozabadz

Gederot;

6

Eleuzaj,Jerimot,Bealiasz,Szemariasz,SzefatiaszzCharif;

7

Elkana,Jiszszijasz,Azareel,Joezer,Jaszobeam,Korachici;

8

Joela,

Zebadiasz,synowieJerochamazGedoru.

9

ZGadytówprzyłączylisię

doDawidawwarownipustynnejdzielniwojownicy,żołnierzegotowi
dowalki,którzycelowaliwposługiwaniusiętarcząiwłócznią.Z
wyglądupodobnidolwów,byliszybkonodzyjakgazelenagórach.

10

DowódcąbyłEzer,drugi–Obadiasz,trzeci–Eliab,

11

czwarty–

Maszmanna,piąty–Jeremiasz,

12

szósty–Attaj,siódmy–Eliel,

13

ósmy–Jochanan,dziewiąty–Elzabad,

14

dziesiąty–Jeremiasz,

jedenasty–Makbannaj.

15

CizpotomkówGadabylijakodowódcy

wojska:każdyniższystopniem–nadstu,awyższy–nadtysiącem.

16

Sątoci,którzyprzeszliJordanwmiesiącupierwszym,gdywylewa

onwszędziezbrzegów,iktórzyzmusilidoucieczkiwszystkich
mieszkańcówdolin,nawschódinazachód.

12,16.PrzekroczenieJordanuwporzewylewu.PierwszymiesiącwkalendarzuIzraelitówrozpoczynasięwmarcu,gdywiosenneciepłotopiśniegwgórach,powodującwylewyJordanu.

ZachowałasięinteresującainskrypcjakrólaAsyriiSargonaII(VIIIw.przedChr.),wktórejtwierdzi,żeprzeprowadziłswojewojskaniemalsuchąstopąprzezTygrysiEufratwporzewylewu.Zdrugiej
jednakstronyprzedsięwzięcietakiełączyłosięzeznacznymryzykiem.Ztegopowodumanewrtenumożliwiałczęstoprzypuszczenieniespodziewanegoataku,niktbowiemnieoczekiwał,żeotejporze
rokuprzeprawieniesięprzezrzekębędziemożliwe.

17

PrzyszliteżdowarowniDawidaniektórzyzpotomków

BeniaminaiJudy.

18

Dawidwyszedłimnaprzeciw,aodpowiadając,

rzekłdonich:Jeśliprzychodziciedomnieusposobienipokojowo,aby
mipomóc,będziemojesercewjednościzwami,leczjeślipoto,by
mniezdradzićmoimwrogom,mimożeręcemojewolnesąodgwałtu,
niechajwejrzywtoBógnaszychojcówiniechosądzi!

19

Wtedyduch

PańskiogarnąłAmasaja,dowódcętrzydziestu:Idź,Dawidzie,i[my
wszyscy]ztobą,synuJessego,pokój,pokójtobiei[każdemu],cocię
popiera.TwójBógjesttwoimwsparciem!Dawidwięcichprzyjąłi
uczyniłznichdowódcówoddziałów.

20

ZpokoleniaManassesa

przyłączylisiędoDawida,gdyprzyszedłzFilistynami,bywalczyć
przeciwkoSaulowi.Niepomógłonimwówczas,bowodzowie
filistyńscyponaradzieodesłaligo,mówiąc:Za[cenę]naszychgłów
przyłączysięondopanaswego,Saula.

21

GdyszedłdoSiklag,

przyłączylisiędoniegozpokoleniaManassesa:Adnach,Jozabad,
Jediael,Mikael,Jozabad,ElihuiSilletaj,dowódcynadtysiącami,
którzybyliz[pokolenia]Manassesa.

22

OnitowsparliDawidanaczele

oddziałów,bowszyscybylidzielnymiwojownikamiistalisię
dowódcamiwwojsku.

23

Istotnie,zdnianadzieńprzybywalido

Dawida,abymupomagać,ażobózstałsięwielkijakobózBoży.

WykazprzyłączającychsiędoDawidawHebronie

24

Otoliczbadowódcówuzbrojonychnawojnę,którzyprzybylido

DawidadoHebronu,byzgodnieznakazemPańskimprzenieśćna
niegowładzękrólewskąSaula:

25

zsynówJudy,noszącychtarczęi

włócznię,sześćtysięcyośmiusetuzbrojonychnawojnę.

26

Zsynów

Symeona,dzielnychwojowników[uzbrojonych]nawojnę,siedem
tysięcystu.

27

ZsynówLewiegoczterytysiącesześciuset.

28

Także

Jojada,przywódcapotomkówAarona,aznimtrzytysiącesiedmiuset.

12,28Imię„Jojada”zajmujemiejsceoczekiwanegotuimienia„Abiatar”,ajesttak(por.2Sm8,17)zpowodupozbawieniaAbiatarajegofunkcjiprzezSalomona.IstniałteżpewienJojada,

przełożonykapłanówjerozolimskich,leczdużopóźniej(por.2Krl11i12).

29

ISadok,młody,dzielnywojownik,wrazzeswymrodem–

dwudziestudwóchdowódców.

30

ZsynówBeniamina,braciSaula,trzy

tysiące;większośćznichpozostawałaażdotegoczasuwsłużbie
domuSaula.

31

ZsynówEfraimadwadzieściatysięcyośmiuset

dzielnychwojowników,mężówsławnychwswychrodach.

32

Z

połowypokoleniaManassesaosiemnaścietysięcy,którzyimiennie
zostaliwyznaczeni,abypójśćiustanowićDawidakrólem.

33

Zsynów

Issachara,odznaczającychsięgłębokimzrozumieniemczasówi
znajomościątego,comaczynićIzrael,dwustudowódców,oprócz
wszystkichichbracipodichdowództwem.

34

Z[pokolenia]Zabulona,

zdolnychdowojska,wyćwiczonychdowalkiwszelkąbronią
wojenną,pięćdziesiąttysięcygotowychstanąćdoszereguz
niepodzielnymsercem.

35

Z[pokolenia]Neftalegotysiącdowódców,a

znimitrzydzieścisiedemtysięcyuzbrojonychwtarczeiwłócznie.

36

Z

Danitów,wyćwiczonychdowalki,dwadzieściaosiemtysięcy
sześciuset.

37

Z[pokolenia]Aserazdolnychdowojska,wyćwiczonych

dowalki,czterdzieścitysięcy.

38

ZdrugiejstronyJordanu:z

Rubenitów,GadytówizpołowypokoleniaManassesa,wpełnym
uzbrojeniuwojennym,stodwadzieściatysięcy.

39

Wszyscyci

wojownicy,stającydoszereguzniepodzielnymsercem,przybylido
Hebronu,abyDawidaustanowićkrólemnadcałymIzraelem.Lecz

równieżiwszyscypozostaliIzraelicibylijednomyślniwtym,że
Dawidanależyustanowićkrólem.

40

IpozostalitamzDawidemprzez

trzydni,jedzącipijąc,ponieważbraciaichprzygotowaliim
[żywność].

12,23-40.Sojuszpokoleńjakofundamentwładzykrólewskiej.Izraelpozostawałwdalszymciąguspołeczeństwemplemiennymmimodecyzjiustanowieniawładzykrólewskiej.

Powodowałoto,żekażdykandydatdotronumusiałzabiegaćoprzychylnośćprzywódcówplemiennychorazoichoddziaływojskowe,wspierającegowdążeniudoobjęciawładzy.

41

Atakżeichsąsiedzi,ażspod[posiadłości]Issachara,Zabulonai

Neftalego,przywoziliimżywnośćnaosłach,wielbłądach,mułachi
wołach:wielkąilośćmąki,fig,rodzynek,wina,oliwy,bydłaiowiec,
ponieważzapanowałaradośćwIzraelu.

1Krn13

UroczystewyprowadzeniearkizKiriat-Jearim

1

Dawidnaradzałsięztysiącznikamiisetnikami,izewszystkimi

zwierzchnikami,

13,1-14PierwsząinicjatywąDawidapozdobyciuJerozolimy(11,4-9)jestznalezieniearkiwKiriat-Jearim.KronikarzumieszczatęakcjęprzedzwycięstwemnadFilistynami(14,8-16),które

wSmjestusytuowaneprzedpowrotemarki,ahistorycznienastąpiłoprzedzdobyciemJerozolimy.Kronikarz,opowiadającopanowaniuDawida,zatrzymujesięprzedewszystkimnatym,codotyczy
sanktuarium.Wtymrozdzialeuzależniasięonściśleodtekstu2Sm,dodajejednakodsiebiewstęp(w.1-3),wktórymrazjeszczedziałacałezgromadzenieIzraela.

2

potemrzekłdocałegozgromadzeniaIzraela:Jeślisiętowam

podobaijeślibędzietopomyśliPana,Boganaszego,roześlijmy
szybkowieśćdopozostałychbracinaszychwewszystkichziemiach
Izraela,dokapłanówilewitów,którzysąznimiwichposiadłościach
miejskich.Niechajsiętuzgromadzą,

3

abyśmysprowadzilidonasarkę

Boganaszego,bosięoniąnietroszczyliśmywczasachSaula.

4

I

odpowiedziałocałezgromadzenie,żetaknależyuczynić,albowiemta
sprawawydałasięsłusznawoczachcałegoludu.

5

ZebrałwięcDawid

całyludIzraelaodSzichoruegipskiegoażdoWejściadoChamat,aby
sprowadzićArkęBożązKiriat-Jearim.

6

PotemDawidicałyIzrael

udalisiędoBaali,doKiriat-Jearim,którejestwJudzie,aby
sprowadzićstamtądArkęBoga,którynosiimię:Panspoczywającyna
cherubach.

7

UmieszczonoArkęBożąnanowymwozieiwywieziono

zdomuAbinadaba,aUzzaiAchioprowadziliwóz.

8

Dawidzaśicały

IzraeltańczylizcałejsiłyprzedBogiem,przydźwiękachpieśni,cytr,
harf,lutni,bębnów,cymbałówitrąb.

9

Gdyprzybylinaklepisko

Kidona,Uzzawyciągnąłrękę,abypodtrzymaćarkę,ponieważwoły
szarpnęły.

10

GniewBożyzapłonąłprzeciwkoUzzieiporaziłgozato,

żedotknąłrękąarki,iumarłtamprzedobliczemBoga.

11

ADawid

strapiłsię,dlategożePandotknąłtakimciosemUzzę,inazwałto
miejscePeres-Uzza;[takjest]podzieńdzisiejszy.

12

IuląkłsięDawid

Bogawowymdniu,mówiąc:JakwprowadzędosiebieArkęBożą?

13

I

nieskierowałDawidarkidosiebie,doMiastaDawidowego,lecz
sprowadziłjądodomuObed-EdomazGat.

14

IArkaBoża

pozostawaławdomuObed-Edomaprzeztrzymiesiące.APan
błogosławiłdomowiObed-Edomaiwszystkiemu,coposiadał.

13,1-14.NieudanapróbadprowadzeniaArkiPrzymierzadoJerozolimy.Natematinformacjidotyczącychtejczęściksięgizob.komentarzdo2Sm6,1-11.

1Krn14

ŚwietnośćrządówDawida

1

Hiram,królTyru,wysłałposłówdoDawida,zdrewnem

cedrowym,zmurarzamiicieślami,abymuzbudowalipałac.

14,1-17KronikarzwykorzystujetrzymiesięcznepozostawaniearkiuObed-Edoma(w.14),bywprowadzićinformacjezeswojegoźródładotyczącebudowypałacu,rodzinyDawidaijego

zwycięstwanadFilistynami.DotychtematówdodaonprzygotowaniadoprzyjęciaarkiwJerozolimie(15,1-3).

2

WtedyDawidpoznał,żePanpotwierdziłgojakokrólanad

Izraelemiwysokopodniósłjegowładzęzewzględunaswójlud–
Izraela.

3

WJerozolimieDawidwziąłsobiekolejneżonyimiałjeszcze

synówicórki.

4

Otoimionadzieci,któremiałwJerozolimie:

Szammua,Szobab,Natan,Salomon,

5

Jibchar,Eliszua,Elpalet,

6

Nogah,Nefeg,Jafia,

7

Eliszama,Beeliada,Elifelet.

DwukrotnezwycięstwonadFilistynami

8

Filistyni,usłyszawszy,żeDawidzostałnamaszczonynakróla

nadcałymIzraelem,wyruszyliwszyscy,abygopochwycić.Dawid
dowiedziałsięotymiwyszedłimnaprzeciw.

9

Filistyniprzybyli,

rozłożylisięobozemwdolinieRefaim.

10

WtedyDawidradziłsię

Boga,mówiąc:CzymampójśćnaFilistynówiczydaszichwmoje
ręce?APanodrzekłmu:Idź,idamichwtwojeręce.

11

Udalisięoni

doBaal-PerasimitamichDawidpokonał.WtedyrzekłDawid:Tak
rozbiłBógmojąrękąwrogówmoich,jakrozbijawoda[rwąca].
DlategonazwanotomiejsceBaal-Perasim.

12

[Filistyni]pozostawili

tamswojebożki,aDawidrozkazał:Niechbędąspalonewogniu!

13

LeczFilistynijeszczerazrozłożylisięobozemwdolinie.

14

Iznowu

radziłsięDawidBoga,aBógmupowiedział:Niedokonujnatarcia,
idączanimi,leczobejdźichodtyłu,anatrzesznanichodstrony
drzewbalsamowych.

15

Kiedyzaśusłyszyszodgłoskrokówwśród

wierzchołkówdrzewbalsamowych,wtedyruszyszdowalki,bowtedy
wyjdzieprzedtobąBóg,byrozbićwojskoFilistynów.

16

Dawid

postąpiłtak,jakmuBógpolecił,ipokonałwojskoFilistynów,od
GibeonuażdoGezer.

17

TaksławaDawidarozeszłasiępowszystkich

krainach,aPanrzuciłstrachprzednimnawszystkienarody.

14,1-17.OdniesieniezwycięstwanadFilistynami.Natematinformacjidotyczącychtejczęściksięgizob.komentarzdo2Sm5,17-25.

1Krn15

SprowadzenieArkidoJerozolimy

1

PobudowałonsobiedomywMieścieDawidowym,przygotował

miejscedlaArkiBożejirozbiłdlaniejnamiot.

15,1-29Przedpodjęciemopowieściz2Smww.25,pierwotnaKrnzawierałaprawdopodobnietylkow.1-3i11-15,mówiąceorozbiciunamiotu,wktórymmabyćumieszczonaarka,i

przypominająceprawolewickie,któregoprzekroczeniespowodowałotragicznyepizodwpobliżuPeres-Uzza(por.13,9n).Dotegododanopóźniejlistękapłanówilewitów(w.4-10)atakżespis
orkiestry—tęprzedstawionojużjakogrającąwokółarki(w.16-24).

15,1.PrzedsięwzięciabudowlaneDawidawJerozolimie.Wtekściebiblijnymwspomnianojedynieobudowiekrólewskiegopałacu.Niestety,archeologomnieudałosiędotejpory

odnaleźćżadnychinnychbudowliwzniesionychwJerozolimiepodczaspanowaniaDawida.NatematkrólewskiegopałacuDawidazob.komentarzdo2Sm5,11.

2

WtedyrzekłDawid:NiktniepowiniennosićArkiBożejoprócz

lewitów,albowiemtoichwybrałPandonoszeniaArkiBożejido
obsługiwaniajejnawieki.

15,2Kronikarzopiszerolękapłanówilewitówpodczasceremoniizgodnieztekstamikapłańskimi.

3

IzgromadziłDawidwszystkichIzraelitówwJerozolimiecelem

przeniesieniaArkiPańskiejnamiejsce,któredlaniejprzygotował.

4

ZebrałDawidsynówAaronailewitów;

5

zsynówKehata:naczelnika

Urielaijegobraci–studwudziestu;

6

zsynówMerariego:naczelnika

Asajaszaijegobraci–dwustudwudziestu;

7

zsynówGerszoma:

naczelnikaJoelaijegobraci–stutrzydziestu;

8

zsynówElisafana:

naczelnikaSzemajaszaijegobraci–dwustu;

9

zsynówChebrona:

naczelnikaElielaijegobraci–osiemdziesięciu;

10

zsynówUzzjela:

naczelnikaAmminadabaijegobraci–studwunastu.

11

Iwezwał

Dawidkapłanów:SadokaiAbiataraorazlewitów:Uriela,Asajasza,
Joela,Szemajasza,ElielaiAmminadaba,

12

irzekłdonich:Wy

jesteścienaczelnikamirodówlewickich,oczyśćciesięwyibracia
wasiiprzenieścieArkęPana,BogaIzraela,namiejsce,którejej
przygotowałem.

13

Ponieważzapierwszymrazemniebyłowas,

dotknąłnasciosemPan,Bógnasz,bosięGoniezapytaliśmy,jak
należało.

15,13WtensposóbautorksięgiinterpretujeśmierćUzzy(13,10n;por.2Sm6,8+).

14

Kapłaniwięcilewicioczyścilisię,abyprzenieśćArkęPana,

BogaIzraela.

15

LewicinieśliArkęBożąnadrążkachnaswoich

ramionach,jakprzykazałMojżeszzgodniezesłowemPana.

16

Irzekł

Dawidnaczelnikomlewitów,abyustanowiliswoichbraciśpiewakami
przyinstrumentachmuzycznych:cytrach,harfachibrzmiących
cymbałach,żebyradośniegłospodnosić.

17

Iustanowililewici

Hemana,synaJoela,azbracijego–Asafa,synaBerekiasza;zsynów
zaśMerariego,ichbraci,Etana,synaKuszajasza,

18

aznimibraciich

drugiegostopnia:Zachariasza,Uzzjela,Szemiramota,Jechiela,
Unniego,Eliaba,Benajasza,Maasejasza,Mattitiasza,Elifela,
Miknejasza,Obed-Edoma,Jejelaodźwiernych.

19

Śpiewacy:Heman,

AsafiEtan[grali]donośnienacymbałachzbrązu;

20

Zachariasz,

Uzzjel,Szemiramot,Jechiel,Unni,Eliab,MaasejasziBenajaszna
cytrachwwysokiejtonacji;

15,20nacytrachwwysokiejtonacji.BJ:„nalirachzwęzłem”.Tłumaczenieniepewne.InnenazwyinstrumentówznajdująsięwPs.

21

Mattitiasz,Elifel,Miknejasz,Obed-Edom,JejeliAzazjaszna

harfach,bydominowaćwoktawie;

15,20-21.Stylemuzyczne.Tylkowniektórychprzekładachzachowanohebrajskieterminyalamot(pojawiającysiętytulePs46i,winnejformie,wPs48,14orazwtytulePs9)oraz

szeminit(wtytułachPs6i12),ponieważwdalszymciąguniemapewnościcodoichtechnicznegoznaczenia.Pierwszesłowowznaczeniupotocznymoznacza„panny”,dlategoniektórzybadacze
uważają,żewkomentarzachmuzycznychodnosisiędopartiisopranów.Drugieokreślenieznaczy„osiem”,dlategojestprzezniektórychłączonezoktawą.Wtekstachakadyjskichpojawiająsię
wzmiankiosiedmiostopniowejskaliiróżnychkluczach(„strojeniach”muzycznych).Wakadyjskichzapisachmuzycznychwymieniasięrównieżinterwaływchodzącewskładakordów(np.
trójki/tercje).Natematdodatkowychinformacjidotyczącychtejczęścizob.komentarzdo2Sm6,12-13.

22

Kenaniasz,przełożonylewitów[przeznaczonych]do

przenoszenia[sprzętu],kierowałprzenoszeniem,ponieważbyłdo
tegouzdolniony.

23

BerekiasziElkanabyliodźwiernymiprzyarce.

24

Kapłani:Szebaniasz,Jozafat,Netaneel,Amasaj,Zachariasz,

BenajasziEliezergralinatrąbachprzedArkąBożą,aObed-Edomi
Jechiaszbyliodźwiernymiprzyarce.

25

WówczastoDawidistarsi

Izraelaorazwodzowiezwielkąradościąposzli,abyprzenieśćArkę
PrzymierzaPańskiegozdomuObed-Edoma.

26

PonieważBóg

wspomagałlewitówniosącychArkęPrzymierzaPańskiego,
ofiarowanosiedemcielcówisiedembaranów.

27

ADawidbyłokryty

płaszczemzbisioru,podobnieteżwszyscylewiciniosącyarkęi

śpiewacyorazKenaniaszkierującyprzenoszeniem[sprzętu].Dawid
miałnasobietakżeefodlniany.

15,27Po:„kierującyprzenoszeniem”,wtekściehebr.przezdittografiępowtórzono:„śpiewający”.

28

TakcałyIzraelprowadziłArkęPrzymierzaPańskiegowśród

radosnychokrzyków,granianatrąbach,cymbałach,harfachicytrach.

29

GdyArkaPrzymierzaPańskiegoprzybyładoMiastaDawidowego,

Mikal,córkaSaula,wyglądałaprzezoknoiujrzałakrólaDawida
tańczącegoigrającego.Wtedywzgardziłanimwswymsercu.

1Krn16

ArkaPrzymierzawJerozolimie

1

PrzyniesionowięcArkęBożąiustawionojąpośrodkunamiotu,

jakirozpiąłdlaniejDawid,poczymzłożonocałopaleniaiofiary
pojednania.

2

GdyzaśDawidskończyłskładaniecałopaleńiofiar

pojednania,pobłogosławiłludwimieniuPana.

3

Ipotemrozdał

wszystkimIzraelitom,takmężczyznom,jakikobietom,każdemupo
bochenkuchleba,pokawałkumięsaipoplackuzrodzynkami.

4

UstanowiłprzedArkąPańskąniektórychlewitówzobsługi,aby

sławili,dziękiczyniliiwychwalaliPana,BogaIzraela:

16,4-43Słuszniejniżówpóźniejszyredaktor,którydodał15,16-24,kronikarzlokalizujepoczątekhymnicznejliturgiipoumieszczeniuarkipodnamiotem.Wedługniegocałaliturgia

świątynnapochodziodDawida,zgadzającsięjużzprzepisamiKodeksukapłańskiego.

5

Asafa–przełożonym,Zachariasza–jegozastępcą,potem

Uzzjela,Szemiramota,Jechiela,Mattitiasza,Eliaba,Benajasza,Obed-
EdomaiJejela,[abygrali]nainstrumentach:harfachicytrach,Asafa
zaś,[byuderzał]wcymbałydźwięczące;

16,5Uzzjela.Por.15,18.Teksthebr.:„Jejela”.

6

BenajaszaiJachazjela,bystaletrąbiliprzedArkąPrzymierza

Bożego.

7

OwegodniapostanowiłDawidporazpierwszy,abytak

wielbionoPanazapośrednictwemAsafaijegobraci:

16,7NastępującypotymwierszuhymnskładasięzfragmentówPs105,96i106zparomawariantamitekstu.

8

DziękiczyńciePanu,wzywajcieJegoimienia,głościedzieła

Jegowśródnarodów!

9

ŚpiewajcieMu,grajcieMupsalmy,

rozpowiadajciewszystkieJegocuda.

10

SzczyćciesięświętymJego

imieniem,niechsięweseliserceszukającychPana!

11

Rozważajcieo

PanuiJegopotędze,szukajciezawszeJegooblicza.

12

Pamiętajcieo

cudach,któreOnzdziałał,oJegoznakachisądachustJego.

13

PotomstwoIzraela,Jegosługi,synowieJakuba,Jegowybrańcy!

14

On,Pan,jestnaszymBogiem,Jegowyrokiobejmująświatcały.

15

Nawiekipamiętaoswoimprzymierzu–obietnicędałdlatysiąca

pokoleń.

16

ZawarłjezAbrahamemiprzysięgędałIzaakowi.

17

UstanowiłdlaJakubajakoprawowieczneprzymierzedlaIzraela,

18

mówiąc:DamtobieziemięKanaanunawasząwłasnośćdziedziczną,

19

gdywasbyłoniewielu–nieliczniijakoprzybyszenaniej.

20

Wędrowaliodszczepudoszczepu,zjednegokrólestwadodrugiego

ludu,

21

aniepozwoliłnikomuichuciskaćizichpowodukarał

królów:

22

„Niedotykajciemoichpomazańcówiprorokommoimnie

czyńciekrzywdy!”

23

ŚpiewajciePanuwszystkiekrainy,dzieńpodniu

głościeJegozbawienie!

24

RozgłaszajcieJegochwałęwśródpogan,

Jegocudawśródwszystkichnarodów,

25

bowielkijestPan,godzien

wielkiejchwały;wzbudzaOnwiększylękniżwszyscybogowie,

26

bo

wszyscybogowiepogantoułuda,aPanuczyniłniebiosa.

16,26.Bogowiepogantoułuda.Zob.komentarzdoKpł26,1iPwt4,15-18.

27

PrzedNimkrocząmajestatipiękno,potęgaijasnośćwJego

przybytku.

28

OddajciePanu,rodzinynarodów,oddajciePanuchwałęi

potęgę,

29

oddajciePanuchwałęJegoimienia.Nieścieofiaryi

wchodźcieprzedJegooblicze,oddajciepokłonPanu,odzianiw
święteszaty.

30

PrzedobliczemJegozadrżyj,ziemiocała!UmocniłOn

świat,bysięniezachwiał.

31

Niechcieszysięnieboiziemiaraduje.

Mówciewśródpogan:„Panjestkrólem”.

32

Niechszumimorzeicoje

napełnia,niechsięweseląpolaiwszystko,conanich.

33

Niechtaksię

uradujądrzewaleśnewobliczuPana,bonadchodzi,abyrządzić
ziemią.

34

ChwalciePana,bodobry,bonawiekiJegołaska.

35

Mówcie:

„Ratujnas,Bożezbawienianaszego,zgromadźnasiwybawspośród
narodów,abyśmywielbiliświęteimięTwojeidumnibylizTwej
chwały”.

36

BłogosławionyPan,BógIzraela,odwiekównawieki.A

całynaródodpowiedział:AmenichwaliłPana.

37

[Dawid]pozostawił

tamprzedArkąPrzymierzaPańskiegoAsafaijegobraci,abypełnili
służbęustawicznieprzedarką,wedługporządkukażdegodnia;

38

i

Obed-Edomazjegosześćdziesięciuośmiubraćmi,Obed-Edoma,syna

Jedutuna,iChosęjakoodźwiernych;

16,38Jedutun,wymienionyrównieżwtytułachPs39,62i77,totasamaosobacoEtan.JestontuojcemObed-Edomaazatemtakżeiodźwiernych(w.42).Niektórzylewicizepoki

Nehemiaszaodniegowiedliswójród(Ne11,17;1Krn9,16).NatematChosypor.26,10.

39

kapłanaSadokaibracijego,kapłanów,[pozostawił]przed

przybytkiemPańskimnawyżynie,którajestwGibeonie,

16,39PozdobyciuarkiprzezFilistynówsanktuariumwGibeoniezajęłobyćmożemiejsceświątyniwSzilo.ZaczasówSalomonabędzietam„wielkawyżyna”(1Krl3,4-15).Kronikarzwie

otejhistorycznejsytuacji,uwzględniająirównocześnieusprawiedliwiatwierdząc,żebyłtamustawiony„przybytek”,czylinamiotzczasówpustyni(por.także21,29;2Krn1,3).Wkonsekwencjidzieli
onobsługęświątynnąnatęprzysanktuariumprzybytkuinatęprzynowymsanktuariumarkiwJerozolimie.

16,39.PrzybyteknawyżyniewGibeonie.PozaPierwsząKsięgąKronikniemażadnejwzmiankiotym,żeprzybytekPańskiznajdowałsięwGibeonie.Miastotoleżałowodległości9,6

kmnapółnocnyzachódodJerozolimy.Ztekstu1Krl3,4wynika,żeznajdowałasiętamgłównawyżynaorazołtarz.

40

abystaleskładaliPanuofiarycałopalnenaołtarzucałopalenia,

ranoiwieczorem–zgodnieztymwszystkim,conapisanejestw
PrawiePana,któreOnzleciłIzraelowi.

41

ZnimibyliHemani

Jedutun,iresztawybranych,imienniewyznaczonych,abydzięki
czyniliPanu,bonawiekiJegołaska.

42

UHemanaiJedutunabyły

przechowywanetrąbyicymbałydlagrających,iinstrumenty
towarzyszącepieśniBożej.AsynowieJedutunabyliprzybramie.

16,42.InstrumentyużywanepodczasobrzędówkultowychnaobszarzestarożytnegoBliskiegoWschodu.Zob.komentarzdo2Krn5,12.

43

Iwróciłcałylud–każdydoswegodomu.PowróciłteżDawid,

abywnieśćbłogosławieństwodoswegodomu.

1Krn17

ProroctwoNatanaimodlitwaDawida

1

GdyDawidzamieszkałwswoimdomu,rzekłdoproroka

Natana:Otojamieszkamwpałacucedrowym,ArkazaśPrzymierza
Pańskiegopodzasłonaminamiotu.

17,1-15Kronikarzprawiedosł.przytaczaproroctwoNatanaz2Sm7.Maonodlaniegokapitalneznaczenie:jestwnimwyrażoneprzymierzezDawidemitrwałośćtejdynastii,

depozytariuszkiproroctwmesjańskich.Jedyneważniejszemodyfikacje,któredońwnosi,polegająnasprecyzowaniu,żeobietnicadanaliniiDawidazrealizujesięnajpierwwjednymzjegosynów(w
Salomonie,w.11),oraznausunięciuztekstuewentualnościzłegopostępowaniaktóregośzpotomkówDawida(2Sm7,14).

2

NatanpowiedziałdoDawida:Uczyńwszystko,cozamierzaszw

sercu,gdyżBógjestztobą.

3

LecztejżesamejnocyBógskierowałdo

Natananastępującesłowa:

4

Idźipowiedzmojemusłudze,Dawidowi:

TomówiPan:NietyzbudujeszMidomnamieszkanie.

5

Nie

mieszkałembowiemwdomuoddnia,wktórymwyprowadziłem
Izraela,ażdotegodnia,aleprzechodziłemznamiotudonamiotulub
zprzybytkudoprzybytku.

6

Gdziekolwiekwędrowałemzcałym

Izraelem,czykiedykolwiekpowiedziałemchoćbydojednegoz
sędziów,którymnakazałempaśćmójlud:Dlaczegoniezbudowaliście
Midomucedrowego?

7

Aterazprzemówiszdomojegosługi,Dawida:

TomówiPanZastępów:Zabrałemcięzpastwiska,spośródowiec,
abyśbyłwładcąnadludemmoimizraelskim.

8

Ibyłemztobą

wszędzie,dokądkolwieksięudałeś,iwytraciłemprzedtobą
wszystkichtwoichnieprzyjaciół.Damcisławęnajwiększychludzina
ziemi.

9

Wyznaczęmiejscemojemuludowiizraelskiemuiosadzęgo,i

będziemieszkałnaswoimmiejscu.Nieprzerazisięonjużiludzie
nikczemniniebędągojużniszczyćjakdawniej.

10

Odczasów,kiedy

ustanowiłemsędziównadmoimludemizraelskim,poniżyłem
wszystkichwrogówtwoich.Ioznajmiłemci:Pandomcizbuduje.

17,10Koniecwierszawtekściehebr.:„JacizapowiadamiJahwezbudujecidom”.BJ:„Jahwezapowiadaci,żecizbudujedom”,według2Sm7.

11

Kiedywypełniąsiętwojedniibędzieszmusiałodejść,aby

połączyćsięztwoimiprzodkami,wzbudzętwojegopotomkapotobie,
którymbędziejedenztwoichsynów,iutwierdzęjegokrólowanie.

12

OnzbudujeMidom,aJautwierdzętronjegonawieki.

13

Jabędęmu

ojcem,aonbędzieMisynem;życzliwościmojejniecofnęmu,jak
cofnąłemtemu,którybyłprzedtobą.

14

Osadzęgowmoimdomuiw

moimkrólestwienazawsze,atronjegobędzieutwierdzonynawieki.

15

Zgodnieztymiwszystkimisłowamiizgodnieztymcałym

widzeniemprzemówiłNatandoDawida.

16

PoszedłwięckrólDawidi

siadłszyprzedobliczemPana,mówił:Kimżejajestem,oPanieBoże,
iczymmójród,żedoprowadziłeśmnieażdotąd?

17

Aleitojeszcze

wydałosięTobiezamało,oBoże,leczdałeśwsprawiedomuswego
sługizapowiedźnadalekąprzyszłość.Wejrzałeśnamniejakna
człowiekaznamienitegostanu,oPanieBoże.

18

Cóżwięcejmoże

powiedziećDawiddoCiebieochwaleTwegosługi?Tysamznasz
swegosługę.

19

OPanie,przezwzglądnaswegosługęiwedług

[zamiarów]Twegosercadokonałeśtegocałegowielkiegodzieła,aby
ujawnićwszystkiewielkieczyny.

20

OPanie,niemapodobnegoTobie

iniemaBogaopróczCiebie,zgodnieztymwszystkim,co
słyszeliśmynawłasneuszy.

21

IktojestjakludTwój,Izrael?Czyżjest

choćbyjedennaródnaziemi,doktóregoposzedłbyBóg,aby
wybawićgojakoludswój,abyzapewnićmusławęwielkichi
straszliwychdzieł,wypędzającnarodyprzedludemswoim,który
wykupiłeśzEgiptu?

17,21mu.Skorygowanewedługparaleliz2Sm7,23+.WBJnatejsamejpodstawiedodaneprzed„wielkich”:„bydlajegodobradokonać”.

22

Uczyniłeśludizraelskiludemswoimnazawsze,iTy,Panie,

stałeśsięjegoBogiem.

23

Terazwięc,oPanie,niechtrwanawieki

słowo,którewyrzekłeśosłudzeswoimiodomujego,iuczyń,jak
powiedziałeś,

24

ażebytrwałoiwielbionebyłoimięTwenawiekiw

słowach:PanZastępówjestBogiemIzraela!AdomTwojegosługi,
Dawida,niechbędzietrwałyprzedTwoimobliczem!

25

Tybowiem,

Bożemój,objawiłeśswemusłudze,żezbudujeszmudom,stądto
sługaTwójtakośmielasięzanosićmodłyprzedTwoimobliczem.

26

A

teraz,Panie,TysamjesteśBogiem.Skoroobiecałeśswojemusłudze
toszczęście,

27

raczterazpobłogosławićdomswegosługi,abytrwał

przedTobąnawieki,bocoTy,Panie,pobłogosławisz,będzie
błogosławionenawieki.

17,1-27.ObietnicePrzymierzadaneDawidowi.Natematinformacjidotyczącychtejczęściksięgizob.komentarzdo2Sm7.

1Krn18

ZwycięstwaDawida

1

PotychwydarzeniachDawidpobiłFilistynówizmusiłichdo

uległości;odebrałteżzrąkFilistynówGatimiejscowości
przynależne.

18,1-17Zobszernejopowieści2Sm9-1Krl2opanowaniuDawidakronikarzodnotowałjedyniezwycięstwa,pomijającwszelkąwzmiankęowewnętrznychniesnaskachorazotragicznej

historiirodzinykrólewskiej:ocudzołóstwieDawidainarodzinachSalomona,ozamordowaniuAmnona,buncieAbsaloma,oopozycjiSzebyiintrygachAdoniasza.Kronikarzunikawszystkiego,co
mogłobyprzyciemnićobrazjegobohatera,iprzygotowujegruntpodstwierdzenie,żeDawidniemógłzbudowaćświątyni,gdyżbyłczłowiekiemwojny(22,8;28,3).Dlakronikarzajestoczywiste,żełup
będącyowocemtychzwycięstwposłużyzbudowaniuświątyni(29,2-5).

2

PotempobiłMoabitówistalisiępoddanymiDawidapłacącymi

daninę.

3

DawidpobiłteżHadadezera,królaSobyiChamat,kiedyten

wyprawiłsię,abyutrwalićswąwładzęnadrzekąEufrat.

4

Zabrałmu

teżDawidtysiącrydwanów,siedemtysięcyjeźdźcówidwadzieścia
tysięcypieszych.PoprzecinałteżDawidścięgnaskokowewszystkim
koniomzaprzęgowym,zostawiającznichtylkodosturydwanów.

5

KiedyAramejczycyzDamaszkuprzybylinaodsieczkrólowiSoby,

Hadadezerowi,Dawidpobiłdwadzieściadwatysiąceludzispośród
Aramejczyków.

6

PotemumieściłDawidzałogiwAramie

damasceńskim,aAramejczycystalisiępoddanymiDawidapłacącymi
daninę.TakPandawałDawidowizwycięstwowewszystkim,coten
zamierzył.

7

Dawidzabrałzłotezbroje,jakiemielisłudzyHadadezera,

iprzeniósłjedoJerozolimy.

8

ZmiastHadadezera,TibchatiKun,

zabrałteżDawidbardzowielebrązu,zktóregoSalomonuczynił
„morze”brązowe,kolumnyinaczyniabrązowe.

9

GdyusłyszałTou,

królChamat,żeDawidrozbiłcałewojskoHadadezera,królaSoby,

10

posłałswegosyna,Hadorama,dokrólaDawida,abygopozdrowići

powinszowaćmu,żewalczączHadadezerem,pokonałgo,bo
HadadezerprowadziłwojnęzTou.[Posłał]takżewszelkiegorodzaju
naczyniazłote,srebrneibrązowe.

11

KrólDawidpoświęciłjerównież

Panuwrazzesrebremizłotem,którepobrałodwszystkichnarodów:
zEdomu,Moabu,odAmmonitów,FilistynówiAmalekitów.

12

Abiszaj,synSerui,pobiłosiemnaścietysięcyEdomitówwDolinie

Soli.

13

UmieściłonzałogiwEdomie,awszyscyEdomicistalisię

poddanymiDawida.TakPandawałDawidowizwycięstwowe
wszystkim,cotenzamierzył.

WspółpracownicyDawida

14

DawidpanowałnadcałymIzraelem,wymierzającprzezsądy

sprawiedliwośćcałemuswemuludowi.

15

Joab,synSerui,byłnad

wojskiem;Joszafat,synAchiluda,byłpełnomocnikiem;

16

Sadok,syn

Achituba,iAbimelek,synAbiatara,bylikapłanami;Szawszabył
pisarzem;

18,16Kronikarzwykorzystujetutekst2Sm8jużzmodyfikowanywtymcelu,bySadokowidaćprzodkówlewickich(por.2Sm8,17+).

17

Benajasz,synJojady,byłnadKeretytamiiPeletytami;synowie

zaśDawidabylipierwszymiprzybocznymikróla.

18,17Według2Smsynowiekrólewscybylikapłanami(por.8,18+),jednakwczasachkronikarzaniepojmowano,bymogliistniećkapłaniniebędącypotomkamiLewiego.
18,1-17.UstanowienieKrólestwaDawida.Natematinformacjidotyczącychtejczęściksięgizob.komentarzdo2Sm8.

1Krn19

WojnazAmmonitamiiAramejczykami

1

PotemumarłNachasz,królAmmonitów,asynjegozostałw

jegomiejscekrólem.

2

WtedyDawidpomyślałsobie:Okażę

życzliwośćChanunowi,synowiNachasza,takjakjegoojciecmi
okazałżyczliwość.WyprawiłwięcDawidposłów,abygopocieszyć
postracieojca.GdysłudzyDawidaprzybylidoChanunawkraju
Ammonitów,abygopocieszyć,

3

książętaammoniccyodezwalisiędo

Chanuna:Możesądzisz,żeDawidprzezcześćdlatwegoojcaprzysłał
dociebiepocieszycieli?Czyżraczejniedlarozpoznania,
wyszpiegowania,apotemzagarnięciakrajuprzybylisłudzyjegodo
ciebie?

4

Chanunwięc,pochwyciwszysługiDawida,ogoliłich,obciął

imszatydopołowy,ażdopośladków,iodesłałich.

5

Wtedyudalisię

niektórzyioznajmiliDawidowiotychludziach,aonwyprawiłnaich
spotkaniewysłanników,bociludziezostalibardzoznieważeni.
Poleciłimkról:ZostańciewJerychu,ażwambrodyodrosną,apotem
wrócicie.

6

GdyAmmonicispostrzegli,żeDawidichznienawidził,

posłałChanunwrazzAmmonitamitysiąctalentówsrebra,abyzanie
nająćrydwanyijeźdźcówzAram-NaharaimsiodAramejczykówz
MaakiizSoby.

7

Inajęlisobietrzydzieścidwatysiącerydwanóworaz

królaMaakizjegoludźmi,którzyprzyszliirozłożylisięobozempod
Medebą;Ammoniciteżgromadniewyszlizeswoichmiastiprzybyli,
abywalczyć.

8

Ausłyszawszyotym,DawidwyprawiłJoabawrazz

całymwojskiem–ludźmiwalecznymi.

9

Ammoniciwystąpilii

uszykowalisiędobitwyuwejściadomiasta,asprzymierzeni
królowiezajęlistanowiskaosobno,wpolu.

10

GdyJoabspostrzegł,że

walkazagrażamuodprzoduiodtyłu,dobrałsobieludzispośród
wszystkichnajdzielniejszychwIzraeluiwszykubojowymustawił
naprzeciwAramejczyków.

11

Pozostałychzaśludzioddałwręceswego

brata,Abiszaja,abyichustawiłwszykunaprzeciwAmmonitów.

12

I

rzekł:JeśliAramejczycybędąmieliprzewagęnademną,ty
przyjdzieszmizpomocą;jeślizaśAmmonicibędąmieliprzewagę
nadtobą,japrzyjdęcizpomocą.

13

Odwagi!Okażmymęstwo[w

walce]zanasznaródizamiastaBoganaszego!AniechPanuczyni
to,coMusięwydasłuszne!

14

PrzybliżyłsięJoabilud,którybyłz

nim,doAramejczyków,abywalczyć,leczoniuciekliprzednim.

15

Ammonici,widząc,żeAramejczycyuciekli,równieżisamiuciekli

przedjegobratem,Abiszajem,iwycofalisiędomiasta.Joabwięc
wróciłdoJerozolimy.

16

LeczkiedyAramejczycyujrzeli,żezostali

pobiciprzezIzraela,wyprawiliposłów,abysprowadzić
Aramejczyków,którzybylipodrugiejstronieRzekizdowódcą
wojskaHadadezera,Szofakiem,naczele.

17

Dawid,gdygootym

powiadomiono,zebrałwszystkichIzraelitów,aprzeprawiwszysię
przezJordan,szedłkunimizająłstanowiskanaprzeciwko.Dawid
skierowałszykidowalkiprzeciwAramejczykom.Iwalczyliznim.

18

LeczAramejczycyuciekliprzedIzraelitami;aDawidzabiłspośród

Aramejczykówsiedemtysięcywalczącychnarydwanachi
czterdzieścitysięcypieszych;zginąłteżdowódcawojska,Szofak.

19

PoddaniHadadezera,widząc,żezostalipokonaniprzezIzraelitów,

zawarlipokójzDawidemistalisięjegopoddanymi.Aramejczycynie
chcieliodtądiśćnapomocAmmonitom.

19,1-19.WojnazAmmonitami.Natematinformacjidotyczącychtejczęściksięgizob.komentarzdo2Sm10.

1Krn20

ZwycięskiewyprawynaAmmonitów.WojnazFilistynami

1

Zpoczątkiemroku,wczasiegdykrólowiezwykliwyprawiaćsię

nawojnę,JoabpoprowadziłwojskoispustoszyłkrajAmmonitów.
PotemposzedłioblegałRabba.Dawidnatomiastpozostałw
Jerozolimie.JoabzdobyłRabbaizburzyłje.

2

Dawidzabrałkoronęz

głowyichkróla,awagajejwynosiłatalentzłota;byłteżnaniejdrogi
kamień.UmieszczonogonagłowieDawida.Iwywiózłonzmiasta
łupbardzowielki.

20,2ichkróla.Wedługtekstuhebr.WBJ:„Milkoma”.
—Międzyw.1:DawidwJerozolimie,aw.2:DawidwRabba,kronikarzpomijacałąhistorięjegoupadku(2Sm11,2—12,25).

3

Ludnośćzaś,którasięwnimznajdowała,wyprowadziłi

przeznaczyłdopracyprzypiłach,żelaznychkilofachisiekierach.Tak
postąpiłDawidzewszystkimimiastamiAmmonitów.Potemwrócił
DawidicałyluddoJerozolimy.

20,1-3.KlęskapodRabba.Natematinformacjidotyczącychtejczęściksięgizob.komentarzdo2Sm11,1;12,29-31.

4

NastępniedoszłodowojnyzFilistynamiwGezer.Wtedyto

SibbekajChuszatytazabiłSippaja,potomkaRefaitów,takiżzostali
onipobici.

5

IbyłaznowuwojnazFilistynami,podczasktórej

Elchanan,synJaira,zabiłLachmiego,brataGoliatazGat,adrzewce
jegowłócznibyłojakwałtkacki.

20,5zabiłLachmiego,brataGoliatazGat.Wtensposóbkronikarzinterpretuje2Sm21,19,uwzględniającopowieść,wktórejDawidowiprzypisanozwycięstwonadGoliatem(1Sm17).

6

ByłajeszczeinnabitwawGat,gdzieznalazłsięczłowiek

wysokiegowzrostu,którymiałdwadzieściaczterypalce,sześću
każdejrękiisześćukażdejstopy;tenrównieżbyłzRefaitów.

7

Urągał

onIzraelowi,izabiłgoJonatan,synSzimei,brataDawida.

8

Cibyli

potomkamiRefaitówwGat;padlionizrękiDawidaijegosług.

20,4-8.BitwyzFilistynami.Natematinformacjidotyczącychtejczęściksięgizob.komentarzdo2Sm21,15-22.

1Krn21

Spisludnościijegonastępstwa

1

PowstałszatanprzeciwkoIzraelowiipobudziłDawida,żeby

policzyłIzraela.

21,1-30Tenrozdziałotwieranajważniejsząpartięksięgi(rozdz..21-29):organizacjękultuikleruwewspólnocieDawidowej,któranosiwswymłonieobietnicemesjańskiezproroctwa

Natana.

21,1-6Kronikarzzachowałopowieśćospisieludności,opowieść,wktórejDawidwystępujejakogrzesznik(w.8),gdyżkończysięonawzniesieniemołtarzawmiejscu,gdziezostanie

zbudowanaświątynia(por.w.18+).

21,1Zgodniezbardziejrozwiniętąteologiąkronikarzprzypisujeszatanowi(por.Hi1,6+)to,cow2Smbyłoodniesionedo„gniewuBożego”jakodopierwszejprzyczyny.

2

RzekłwięcDawiddoJoabaidoksiążątludu:Idźcie,apoliczcie

IzraelaodBeer-SzebyażdoDanidonieściemi,abymznałichliczbę.

3

LeczJoabodpowiedział:NiechPanprzysporzystokroćwięcejludu

swego,niżeligojest!Aczyżoniwszyscy,paniemój,królu,niesą
poddanymimegopana?Dlaczegóżpanmójtegosiędomaga?Czemu
masięstaćprzyczynąprzewinieniaIzraela?

4

Jednakżerozkazkróla

wziąłgóręnadJoabem.PoszedłwięcJoab,aobszedłszycałego
Izraela,przybyłdoJerozolimy.

5

JoabprzekazałDawidowiliczbę

policzonegoludu.CałyIzraelliczyłmilionistotysięcymężczyzn
dobywającychmiecza;wJudziezaśczterystasiedemdziesiąttysięcy
mężczyzndobywającychmiecza.

6

Joabniewliczyłdonich

[pokolenia]LewiegoiBeniamina,ponieważrozkazkrólabyłwstrętny
dlaJoaba.

7

IsprawatabyłazławoczachBoga,więcukarałIzraela.

8

I

rzekłDawiddoBoga:Zgrzeszyłembardzotym,czegodokonałem.
Leczterazdarujłaskawiewinęswegosługi,bopostąpiłembardzo
nierozsądnie.

9

IprzemówiłPandoGada,„Widzącego”Dawidowego,

tymisłowami:

10

IdźioznajmijDawidowitesłowa:TomówiPan:

Przedkładamcitrzyrzeczy,wybierzsobiejednąznich,aspełnięciją.

11

GadprzyszedłdoDawidairzekłdoniego:TomówiPan:Wybierz

sobie:

12

albotrzylatagłodu,albotrzymiesiąceporażekodtwoich

wrogów,podczasgdymiecznieprzyjaciółtwoichbędziecięścigał,
alboteżtrzydnimieczaPańskiegoizarazywkraju,przyczymanioł
Pańskibędzieszerzyłspustoszeniewobrębiewszystkichgranic

Izraela.Aterazrozważ,comamodpowiedziećTemu,którymnie
posłał.

13

IrzekłDawiddoGada:Jestemwwielkiejrozterce.Niech

wpadnęraczejwręcePana,bowielkiejestJegomiłosierdzie,alew
ręceczłowiekaniechniewpadnę.

14

ZesłałwięcPanzarazęnaIzraelai

padłozIzraelasiedemdziesiąttysięcyludzi.

15

IposłałBóganiołado

Jerozolimy,abyjąwyniszczyć,leczgdytendokonywałzniszczenia,
wejrzałPaniulitowałsięnadnieszczęściem,irzekłdoanioła-
niszczyciela:Wystarczy!Cofnijswąrękę!StałwtedyaniołPańskiw
pobliżuklepiskaOrnanaJebusyty.

16

Dawid,podniósłszyoczy,ujrzał

aniołaPańskiego,stojącegomiędzyziemiąiniebem,awrękujego–
mieczwyciągniętynadJerozolimą.Dawidwięcistarszyzna,
przyobleczeniwwory,padlinatwarze.

21,16Wtymwierszu,występującymukronikarza,zakładasięnowewyobrażeniadotycząceświataaniołów,dosyćbliskietymzDn9,21i2Mch10,29.

17

IrzekłDawiddoBoga:Czyżtoniejarozkazałempoliczyć

naród?Tojazgrzeszyłem,tojazawiniłem,ateowcecóżuczyniły?
Panie,Bożemój,niechajTwojarękazaciążynamnieinadomu
mojegoojca,awstrzymajplagęwzględemTwegoludu!

18

Wtedyanioł

PańskirzekłdoGada,abyoznajmiłDawidowi,żeDawidpowinieniść
iwznieśćołtarzPanunaklepiskuOrnanaJebusyty.

21,18-30Epizodz2Sm24stajesięukronikarzaopisemufundowaniaświątyniwJerozolimie:ołtarzwzniesionyprzezDawidastaniesiępóźniejołtarzemświątyni(22,1).Jedyniekronikarz

sygnalizujebezpośrednizwiązekświątyniSalomonazklepiskiemOrnana.—Taksamopopowrociezwygnania(Ezd3,1n)odbudowaświątynizostaniepoprzedzonawzniesieniemołtarza.

19

DawidwięcposzedłnasłowoGada,któryprzemawiałw

imieniuPana.

20

Ornanobróciłsięiujrzałanioła,oniczterejsynowie

jego,iukrylisię;Ornanmłóciłwtedypszenicę.

21

GdyDawid

przyszedłdoOrnana,OrnanobejrzałsięiujrzałDawida,a
wyszedłszyzklepiska,oddałpokłonDawidowitwarządoziemi.

22

WtedyDawidrzekłdoOrnana:Odstąpmiobszartegoklepiska,a

zbudujęnanimołtarzPanu;odstąpmijezapełnącenę,abyplaga
przestałasięsrożyćnadludem.

23

RzekłOrnandoDawida:Weź,a

niechuczynikról,panmój,comusięwydasłuszne.Spójrz!Oddaję
wołynacałopalenie,saniemłockarskiejakodrwa,pszenicęnaofiarę

pokarmową,wszystkotodaję.

24

KrólDawidrzekłdoOrnana:Nie!

Muszębowiemkupićtozapieniądze,albowiemtego,codociebie
należy,niewezmędlaPanainiezłożęofiarcałopalnych,które
otrzymamzadarmo.

25

DałwięcDawidOrnanowizapolesześćset

syklówzłota.

26

NastępniezbudowałtamołtarzPanuizłożyłofiary

całopalneiofiarybiesiadne.WzywałPana,którygowysłuchał,
zsyłającogieńzniebanaołtarzcałopalenia.

27

NakazałwięcPan

aniołowi,byschowałswójmieczdopochwy.

28

WtymczasieDawid,

widząc,żePanwysłuchałgonaklepiskuJebusytyOrnana,zaraz
złożyłtamofiary.

29

PrzybytekzaśPański,któryMojżeszzbudowałna

pustyni,iołtarzcałopalenia,znajdowałsięwtedynawyżyniew
Gibeonie,

30

aleDawidnieśmiałtamiść,abyradzićsięBoga,

ponieważlękałsięmieczaaniołaPańskiego.

21,30Ww.29-30interwencjąAniołaJahwetłumaczysięprzeniesieniedoJerozolimykultuoddawanegowGibeonie,gdzie(por.już16,39-40)znajdowałsięprzybytek,wktórymnależało

zasięgaćradyJahwe(Wj29,42;30,36;33,7n).

21,1-30.SpisprzeprowadzonyprzezDawida.Natematinformacjidotyczącychtejczęściksięgizob.komentarzdo2Sm24.

1Krn22

Przygotowaniadobudowyświątyni

1

IrzekłDawid:OtojestdomPanaBogaiotojestołtarzofiar

całopalnychdlaIzraela.

2

Dawidnakazałzebraćcudzoziemców

przebywającychwkrajuizraelskimiwyznaczyłkamieniarzydo
obrabianiakamieniciosowychnabudowędomuBożego.

22,2-19Tenfragmentniemażadnejparalelibiblijnej,zwyjątkiemkilkupojedynczychwierszy.Możliwe,żekronikarzwykorzystałtujakieśinneźródłaalboprzynajmniejpewnetradycje,

którewrzeczywistościodnosiłysiędoczasówSalomona.

22,2cudzoziemców.ZgodniezdeuteronomistycznymautoremKrl(por.1Krl9,20-22)kronikarznieakceptujemyśli,żeIzraelitówmogłybyobowiązywaćrobotyprzymusowe,faktten

jednakwyraźniepotwierdzajądawneźródław1Krl5,27i11,28.—WedługIz60,10Jerozolimęmesjańskąodbudującudzoziemcy.

22,2.Kamieniarze.Ociosaneblokiużywanewtymokresienazywanesąkamieniamiciosowymi.Doociosywaniakamiennychblokówużywanożelaznegodłuta,którymwyrównywano

zewnętrznepowierzchniekamienia,zaśczęśćśrodkowapozostawałanieobrobiona.WokolicachJerozolimyznajdowałysięlicznepokładywapieni,lecztwardszeblokikamiennetrzebabyłosprowadzać
zwiększejodległości.DużekamieniołomybazaltuwystępowałynaobszarzeGalileiiGolanu.GranitokrytywarstwąpiaskowcasprowadzanozpołudniowejczęściAraby,zokolicEilat.Wcelu
wydobyciawiększegoblokukamiennego,wskalnepęknięciawbijanogłębokokliny,nasączanenastępniewodą.Rozszerzającesiędrewnorozsadzałoskałę.Ciężkieblokitransportowanona
umieszczanychpodnimiołowianychrolach,któreulegałyspłaszczeniupodwpływemciężaru.

3

PrzygotowałteżDawidbardzowieleżelazanagwoździe,na

drzwiwbramachinaspojeniaorazbrązuwilościniedozważenia,

22,3.Żelaznegwoździeispojenia.Wtymokresieżelazobyłojuższerokowykorzystywane,nadaljednakużywanogogłówniedocelówdekoracyjnych.Spojenia,októrychmowa,były

najprawdopodobniejdekoracyjnymipłytamilubwstęgamiprzybijanymidodrzwigwoździami.

22,3.Przedmiotyzbrązu.Brązoczyszczanowtyglu;kształtnadawanomuzapomocąformy.

4

drewnacedrowegoteżwobfitości,boSydończycyiTyryjczycy

przywieźliDawidowiwielkąilośćdrewnacedrowego.

22,4.Drzewocedrowe.Zcedruwykonywanomisternepaneleumieszczanenaścianachwewnętrznychpomieszczeń.Wytwarzanozniegorównieżbelkistropowespajającekamienneściany.

Rzeźbydlapotrzebświątyniwykonywanebyłraczejzdrzewaoliwnegoniżcedrowego.

5

PotemrzekłDawid:Mójsyn,Salomon,jestmłodyiwątły,a

dom,którymabyćzbudowanydlaPana,powiniensięwyróżniać
okazałością,sławąiwspaniałościąwobecwszystkichkrajów;jawięc
muszępoczynićprzygotowaniadlaniego.IwieleprzygotowałDawid
przedswojąśmiercią.

6

Potemzawołałsynaswego,Salomona,i

nakazałmuzbudowaćświątyniędlaPana,BogaIzraela.

7

Tak

przemówiłDawiddoSalomona:Synumój,jasamzamierzałem
zbudowaćświątyniędlaimieniaPana,Bogamego.

8

AlePan

skierowałdomnietakiesłowa:Przelałeświelekrwi,prowadząc
wielkiewojny,dlategoniezbudujeszdomuimieniumemu,albowiem

zbytwielekrwiwylałeśnaziemięwobecMnie.

22,8Por.18,1+.

9

Otourodzicisięsyn,będzieonmężempokoju,boudzielęmu

pokojuzewszystkimiwrogamijegodokoła;będziemiałbowiemna
imięSalomonizadnijegodamIzraelowipokójiodpoczynek.

22,9Imię„Salomon”pochodziodrdzeniaszalom,„pokój”.WystępujezamierzoneprzeciwieństwomiędzynimaDawidem,człowiekiemwojny.

10

Ontozbudujedomdlaimieniamego,onteżbędziedlaMnie

synem,aJabędędlaniegoojcemitronjegokrólowanianadIzraelem
utwierdzęnawieki.

11

Teraz,synumój,niechajPanbędzieztobą,aby

cisięwiodłoiabyśzbudowałdomPanu,Bogutwemu,jakOn
zapowiedziałotobie.

12

ObytylkoPanużyczyłciroztropnościi

rozsądku,gdyciępostawinadIzraelem,abyśprzestrzegałprawa
Pana,Bogatwego.

13

Wtedybędziecisięwiodło,gdybędzieszstrzegł

wypełnianiaprawinakazów,którePandałMojżeszowidlaIzraela.
Bądźmężnyimocny,niebójsięaninielękaj!

14

Otowtrudzie

przygotowałemnadomPański:złotastotysięcytalentów,asrebra
miliontalentów,brązuzaśiżelazabezwagi,albowiemtakiejestich
mnóstwo;przygotowałemteżdrewnoikamienie,atymożeszdotego
jeszczedodać.

22,14.Stotysięcytalentówzłota.Byłabytoolbrzymiailośćzłota.Kruszecowadze3750tmiałbydzisiajolbrzymiąwartość.Jesttonajwiększailośćzłota,ojakiejczytamywStarym

Testamencie.WinnymfragmenciePierwszejKsięgiKronikwspominasięoliczbie3000talentów(112t)złota(1Krn29,4).NajwiększąilościązłotawspomnianąpozaPierwsząKsięgąKronikjest666
talentów(25t),którąSalomonmiałotrzymywaćcoroku.WEgipcienajwiększymznanymdaremzłotaisrebra,złożonymbogomprzezfaraona,jest2001kruszcuofiarowanegoprzezSziszaka(który
znacznąjegoczęśćzdobyłwJerozolimie).Wasyryjskichinskrypcjachkrólowie,tacyjakTiglat-PileserIII,SargonIIiSalmanassarIII,rzadkopodajądokładnąilośćotrzymanegowdaninielub
zagrabionegozłota.Najczęściejjestto10-50talentów.WielewiekówpóźniejPersepolismiałoposiadaćnajwiększezasobyzłotawcałymświeciestarożytnym.GdyAleksanderWielkizłupiłjego
skarbiec,znajdującesięwnimzłotoisrebrowycenionona120000talentów(4500t)srebra.

22,14.Ilezłota?W1993całkowitenaturalnezasobyzłotanaświecieszacowanona55435t.Sześcianoboku30cm,odlanyzczystego,litegozłota,ważyok.540kg.DarSalomona

wypełniłbytakimiblokamizłotatypowygarażnadwasamochodyodpodłogiażposufit(6250bloków).Gdybybudowniczowiedysponowalitakąilościązłota,moglibypokryćdwiegłówneściany
świątyniwarstwąkruszcuogrubości30cm.

22,14.Miliontalentówsrebra.Takjakwprzypadkuzłota,podanailośćsrebrajestolbrzymia(prawie40000t)iznacznieprzekraczailości,októrychczytamywinnychbiblijnychi

pozabiblijnychźródłach.

15

Maszteżusiebiemnóstwopracowników:murarzy,

kamieniarzy,cieśliiwszelkiegorodzajurzemieślnikówdowszystkich
prac:

16

wzłocie,srebrze,brązieiżelazie.Wstańwięcidziałaj,aPan

niechbędzieztobą!

17

NakazałteżDawidwszystkimksiążętom

Izraela,abypomagalijegosynowi,Salomonowi,mówiąc:

18

CzyżPan,

Bógwasz,niejestzwami?Czyżnieużyczyłwampokojudokoła?

Wydałprzecieżwmojeręcemieszkańców[tego]kraju,akrajzostał
poddanyPanuiJegonarodowi.

19

Aterazoddajciesercawaszeidusze

waszenasłużbęPanu,Boguwaszemu;stańciedobudowyświątyni
PanaBoga,abyściemogliprzenieśćArkęPrzymierzaPańskiegoi
świętenaczyniaBożedodomuzbudowanegoimieniuPańskiemu.

1Krn23

Podziałlewitówiichczynności

1

Dawid,staryisytydni,ustanowiłSalomona,swegosyna,

królemnadIzraelem.

23,1-27,34Od23,3do27,34obszernawstawkaprzerywanormalnytokopowieści,którapo23,1jestkontynuowanaw28,2.23,2towierszłączący,wktórymzostająwprowadzenikapłanii

lewiciwystępującywdodatku.

2

Izgromadziłwszystkichksiążątizraelskich,kapłanówilewitów.

3

Kiedypoliczonolewitówodtrzydziestulatwzwyż,liczbaich

wedługspisumężczyznwynosiłatrzydzieściosiemtysięcy.

23,3odtrzydziestulat.PodobniejakwLb4,3.23.30,jednakwedługw.24granicąbyłdwudziestyrokżycia.

4

Ztychdwadzieściaczterytysiącespełniałopracęwdomu

Pańskim;pisarzyisędziówbyłosześćtysięcy.

23,4spełniałopracę.BJ:„przewodniczyłosłużbie”.Chodzituniewątpliwieośpiewaków;kategoriesątakiesame,jakwrozdz.25i26:śpiewacy(por.25),odźwierni(26,ln),pisarzei

sędziowie(26,29),wreszcieinstrumentaliści(por.15,19n).

5

Odźwiernychbyłoczterytysiące,aczterytysiącewychwalało

Pananainstrumentach,które[Dawid]sprawiłwtymcelu.

23,5[Dawid]sprawił.Nazasadziedomysłu.Teksthebr.:„jasprawiłem”.

6

DawidpodzieliłichnazmianywedługsynówLewiego:

Gerszona,KehataiMerariego.

23,6W.6-32towstępdoorganizacjikleru,inspirowanyLb8,5n,funkcjelewitówjednakniesątakie,jakprzewidywanowLb.Wobectego,żeBógwybrałsobiestałemiejscezamieszkania,

niezapewniająonijużtransportu(Lb3-4),aleprzebywająnastałewświątyni,bypomagaćkapłanomwspełnianiuichzadańprzewidzianychwKpł.Aaronicimająoczywiściespecjalneuprawnienia(w.
13n),autorjednaknieczynituróżnicymiędzykapłanamialewitami.Tennowyporządekrzeczy,stałyiostateczny,uważasięzapochodzącyodDawida,takjakstary,związanyzwędrowaniemi
tymczasowy,pochodziłodMojżesza.

7

ZGerszonitówbyli:LadaniSzimei.

23,7Tenspismanajwięcejpodobieństwz26,21n.RóżnisięodinnychlistGerszonitów(Wj6,17;Lb3,18;1Krn6,2.5).

8

SynowieLadana:pierwszyJechiel,potemZetamiJoel–trzej.

9

SynowieSzimejego:Szelomit,ChazjeliHarantrzej.Cibyli

naczelnikamirodówLadana.

10

AsynowieSzimejego:Jachat,Ziza,

JeusziBeria.CiczterejsąsynamiSzimejego.

11

Jachatbyłpierwszy,

Zizadrugi;JeusziBerianiemieliwielusynówibylipoliczeniza
jedenród.

12

SynowieKehata:Amram,Jishar,ChebroniUzzjel–

czterej.

13

SynowieAmrama:AaroniMojżesz.Aaronzostał

wyłączony,abybyćpoświęconymnazawsze,onijegosynowie,do
rzeczynajświętszych,abyspalalikadzidłoprzedPanem,usługiwali
MuibłogosławiliwJegoimieniunawieki.

14

CodoMojżesza,męża

Bożego,jegosynowiezostalizaliczenidopokoleniaLewiego.

15

SynowieMojżesza:GerszomiEliezer.

16

SynowieGerszoma:

pierwszySzebuel.

17

SynamiEliezerabyli:pierwszyRechabiasz;

Eliezerniemiałwprawdzieinnychsynów,leczsynowieRechabiasza
bylibardzoliczni.

18

SynowieJishara:pierwszySzelomit.

19

Synowie

Chebrona:pierwszyJerijasz,drugiAmariasz,trzeciJachazjel,czwarty
Jekameam.

20

SynowieUzzjela:pierwszyMika,drugiJiszszijasz.

21

SynowieMerariego:MachliiMuszi.SynowieMachliego:Eleazari

Kisz.

22

Eleazarumarł,niemającsynów,tylkosamecórki;synowie

Kisza,ichbracia,wzięlijezażony.

23

SynowieMusziego–trzej:

Machli,EderiJeremot.

24

CibylisynamiLewiego,wedługichrodów,

głowamirodzin,wedługliczebnychwykazówimionwichspisach;
spełnialipraceprzyobsłudzedomuPańskiego,oddwudziestegoroku
życiawzwyż.

25

RzekłbowiemDawid:Pan,BógIzraela,udzielił

odpoczynkuswemuludowiizamieszkałwJerozolimienastałe.

26

Lewicijużniebędąnosićprzybytkuaniwszelkichprzyborówdo

jegoobsługi.

27

Zatem,wedługostatnichzarządzeńDawida,lewicibyli

spisywanioddwudziestegorokużyciawzwyż.

28

Ichstanowisko

bowiempolegałonatym,żejakoprzybocznipotomkówAarona
służyliwświątyniPańskiej,nadziedzińcach,wkomnatach,przy
oczyszczaniuwszystkiego,copoświęcone,iwpracachprzyobsłudze
świątyniPańskiej.

29

Troszczylisięonizarównoochlebypokładne,o

najczystsząmąkęnaofiarępokarmową,oprzaśneplacki,jakioto,co
byłopieczonenablachachicobyłosmażone,iowszystko,cobyło
ważoneimierzone.

23,29Lewiciniesąkontroleramiwagiimiar—mająpoprostuczuwać,bydaryofiarneodpowiadałypodtymwzględemwymaganiomrytuału.

30

Mielistawaćkażdegorana,bydziękowaćiwychwalaćPana,i

taksamowieczorem;

31

abyofiarowaćwszystkiecałopaleniaPanuw

szabat,przynowiuksiężycaiwświęta,wilościustalonejprzepisem
nastałe–przedobliczemPana.

32

MielipieczęnadNamiotem

Spotkania,pieczęnadMiejscemŚwiętymipieczęnadsynami
Aarona,ichbraćmi,wsłużbiedomuPańskiego.

23,28-32.Obowiązkilewitów.Zob.komentarzdo1Krn9,22-33.

1Krn24

Podziałkapłanów

1

AcodosynówAarona–otoichpodział.SynowieAarona:

Nadab,Abihu,EleazariItamar.

2

NadabiAbihuumarliprzedswoim

ojceminiemielisynów,aurządkapłańskipełniliEleazariItamar.

3

PotomkówzaśEleazaraiAchimeleka,potomkówItamara,podzielił

DawidprzypomocySadoka,wyznaczającimurzędystosowniedoich
posługi.

24,3BJ:„Dawidpodzieliłichnaklasy,toznaczySadoka,jednegozsynówEleazara,iAchimeleka,jednegozsynówItamara,ipoliczyłichzgodniezrodzajemichposługi”.Tekstten

świadczyoporozumieniuzawartympodkoniecwygnaniamiędzydwomakonkurującymirodamikapłańskimi:międzypotomkamiSadoka,będącymiwsłużbieświątyniażdowygnania,orazpotomkami
Abiatara(iHelego)odsuniętymiodsanktuariumprzezSalomona(1Krl2,27).JakoprzodkówdanoimdwóchsynówAarona(por.w.1):SadokapowiązanozEleazarem(por.1Krn5,30-34;6,35-38),
Abiatara,pochodzącegozdobrejliniilewickiej(por.1Sm2,27)—zItamarem,aletak,żenigdzieniesąpodaneszczegółyjegogenealogii.Wtensposóbwszyscykapłanizostali„synamiAarona”.

4

Iokazałosię,żepotomkówmęskichEleazarabyłodużowięcej

niżpotomkówItamara,wybranowięcspośródpotomkówEleazara
szesnastunaczelnikówrodów,aspośródpotomkówItamaraośmiu
naczelnikówrodów.

5

Wybranoichzapomocąlosowania,narówni

jednychidrugich,żebyzwierzchnicyświątyni,książętaBoży,byliiz
synówEleazara,izsynówItamara.

6

Szemajasz,synNetaneela,pisarz

spośródlewitów,spisałichwobecnościkróla,książąt,kapłana
Sadoka,Achimeleka–synaAbiatara,naczelnikówrodówkapłańskich
ilewickich,biorąckażdyródnaprzemian,jedenzpotomków
Eleazara,drugi–zItamara.

24,6KoniecwierszawBJ:„jedenrazciągniętolosdlakażdejrodzinysynówEleazara,acodrugiraz—dlasynówItamara”.Tekstniepewny(por.jednakw.4).
24,6.Pisarz.Wstarożytnościpisarzepełniliczęstofunkcjęksięgowych,historyków,dziennikarzy,osobistychsekretarzy,nauczycieliibibliotekarzy.Pisarzbyłszkolonywumiejętności

posługiwaniasięmowąipismem.Wokresienaukinabywałteżinnekonkretneumiejętności.Chociażwiększośćpisarzybyłaurzędnikamiifunkcjonariuszamipaństwowymiśredniegoszczebla,
niektórzycieszylisięsławąmędrców,jeszczeinnidostępowalizaśgodności„premiera”,copotwierdzająstarożytnetekstyzUgarit.

7

PierwszylospadłnaJojariba,druginaJedajasza,

8

trzecina

Charima,czwartynaSeorima,

9

piątynaMalkiasza,szóstyna

Mijjamina,

10

siódmynaHakkosa,ósmynaAbiasza,

24,10Doklasyósmej—Abiasza—będzienależałZachariasz,ojciecJanaChrzciciela(Łk1,5).

11

dziewiątynaJeszuę,dziesiątynaSzekaniasza,

12

jedenastyna

Eliasziba,dwunastynaJakima,

13

trzynastynaChuppę,czternastyna

Jeszebeaba,

14

piętnastynaBilgę,szesnastynaImmera,

15

siedemnasty

naChezira,osiemnastynaHappissesa,

16

dziewiętnastynaPetachiasza,

dwudziestynaEzechiela,

17

dwudziestypierwszynaJakina,

dwudziestydruginaGamula,

18

dwudziestytrzecinaDelajasza,a

dwudziestyczwartynaMaazjasza.

24,18Ne12zawieradwielistyrodówkapłańskich,wktórychsątylkodwadzieściadwaimiona(albodwadzieściajeden).Podanatuklasyfikacjajest—jaksięwydaje—późniejsza.

19

Takabyłaichkolejność,gdyprzychodzilidodomuPańskiego

naswojąsłużbę,zgodniezzarządzeniamiprzekazanymiprzezich
przodkaAarona,jakmurozkazałPan,BógIzraela.

20

Pozostali

potomkowieLewiego,zsynówAmrama:Szubael,azsynów
Szubaela:Jechdejasz.

21

ZRechabiasza:Jiszszijasz,najstarszyzsynów

Rechabiasza.

22

ZJisharytów:Szelomot;zsynówSzelomota:Jachat.

23

ZsynówChebrona:pierwszyJerijasz,drugiAmariasz,trzeci

Jachazjel,czwartyJekameam.

24

PotomkowieUzzjela:Mika;zsynów

Miki:Szamir.

25

BratMiki:Jiszszijasz;zsynówJiszszijasza:

Zachariasz.

26

PotomkowieMerariego:MachliiMuszi;synowie

Jaazijjasza,jegosyna;

27

potomkowieMerariegozjegosyna

Jaazijjasza:Szoham,ZakkuriIbri.

28

ZMachliego:Eleazar,którynie

miałsynów.

29

ZKisza:synKisza,Jerachmeel.

30

SynowieMusziego:

Machli,EderiJerimot.CibylipotomkamiLewiegowedługich
rodów.

31

Takżeonirzucalilosy,jakichbracia.

1Krn25

Śpiewacy

1

Dawidorazdowódcywojskaprzydzielilinasłużbę[Bożą]tych

spośródsynówAsafa,HemanaiJedutuna,którzyprorokowaliprzy
dźwiękuharf,cytricymbałów.Otoliczbaludzizatrudnionychwtej
służbie:

25,1którzyprorokowali.BJ:„proroków”.JedyniewKrnśpiewakomświątynnymzostałnadanytytuł„prorok”(w.2i3)albo„widzący”(w.5).Autorupodabniakomponowaniei

wykonywaniepsalmówdopewnegorodzaju„natchnienia”,nieczynijednakześpiewakówkogośwrodzajuprorokówświątynnych.

—Obokdwudziestuczterechklaskapłanóww1Krnwyliczonodwadzieściaczteryklasyśpiewaków,którecodopochodzeniawiązanoztrzemawielkimiimionami:Asaf,HemaniJedutun.

DobrzeznanizinnychźródełsąjedynieZakkur,synAsafa(por.9,15(Zikri);Ne12,35),Mattitiasz(15,18.21;16,5)iMattaniasz(9,15;Ne11,17).Wydajesię,żedziewięćostatnichimion(w.4b)
potrzebnychdoskompletowanialiczbydwudziestuczterechwziętoniezinnejlisty,alezprzeróbkiczęścijakiegośpsalmu,któregosłowazapomocąniewielkichmodyfikacjizamieniononaimiona.Po
dokonaniunieznacznychzmianwbrzmieniuostatnichdziewięciuimionmożnaówpsalmzrekonstruowaćtak:„Okażmiłaskę,Jahwe,okażmiłaskę,TyjesteśmoimBogiem!Stałemsięwielki,
wywyższyłemsię,Ciebie,mojegowsparcia,szukałem!Udziellicznychwizji!”

25,1.Związekmuzykiiproroctwa.Wstarożytnościprorocyużywalirozmaitychmetod,byprzygotowaćsiędootrzymaniawyroczniprorockiej.Muzykaodgrywaławtych

przygotowaniachważnąrolę,wywołującstanprzypominającytrans(ekstazę),którymiałczynićczłowiekaotwartymnaboskieprzesłanie.WlistachzMaripojawiasięklasapracownikówświątyni,
którzybyliekstatykamiiczęstodostarczaliwiadomościprorockich.

2

zsynówAsafa:Zakkur,Józef,NetaniasziAsareela,synowie

Asafa,podlegliAsafowi,któryprorokowałpodkierunkiemkróla.

3

Z

Jedutuna–synowieJedutuna:Gedaliasz,Seri,Izajasz,Chaszabiasz,
MattitiasziSzimei,sześciu,podkierunkiemichojca,Jedutuna,który
prorokowałprzydźwiękachcytrynacześćichwałęPana.

4

ZHemana

–synowieHemana:Bukkijasz,Mattaniasz,Uzzjel,Szebuel,Jerimot,
Chananiasz,Chanani,Eliata,Giddalti,Romamti-Ezer,Joszbekasza,
Malloti,Hotir,Machazjot.

5

CiwszyscybylisynamiHemana,

„Widzącego”królewskiego,zgodniezobietnicąwywyższeniago
przezBoga.BógdałHemanowiczternastusynówitrzycórki.

25,5zgodniezobietnicąwywyższeniagoprzezBoga.BJ:„dosłówBogaonigralinatrąbach”.Sensniepewny.Teksthebr.dosł.:„bywywyższyćróg”.

6

Ciwszyscybylipodkierownictwemswychojcówprzyśpiewie

wświątyniPańskiej,bysłużyćdomowiBożemunacymbałach,
cytrachiharfach.Podkierunkiemkrólabyli:Asaf,JedutuniHeman.

7

Aliczbaichwrazzewszystkimibraćmiuzdolnionymii

wyćwiczonymiwśpiewiedlaPana:dwustuosiemdziesięciuośmiu.

8

Narówniciągnęlilosyorodzajsłużby,takmłodszy,jakstarszy,

zarównonauczyciel,jakiuczeń.

9

PierwszylospadłnaJózefa,z

[potomków]Asafa,drugi[był]Gedaliasz,onzbraćmiizsynami
swymi,[razem]dwunastu.

10

Trzeci:Zakkur;synowiejegoibracia

jego–dwunastu.

11

CzwartypadłnaJisriego;synowiejegoibracia

jego–dwunastu.

12

Piąty:Netaniasz;synowiejegoibraciajego–

dwunastu.

13

Szósty:Bukkijasz;synowiejegoibraciajego–dwunastu.

14

Siódmy:Jesareela;synowiejegoibraciajego–dwunastu.

15

Ósmy:

Izajasz;synowiejegoibraciajego–dwunastu.

16

Dziewiąty:

Mattaniasz;synowiejegoibraciajego–dwunastu.

17

Dziesiąty:

Szimei;synowiejegoibraciajego–dwunastu.

18

Jedenasty:Asareel;

synowiejegoibraciajego–dwunastu.

19

Dwunasty[padł]na

Chaszabiasza;synowiejegoibraciajego–dwunastu.

20

Trzynasty:

Szubael;synowiejegoibraciajego–dwunastu.

21

Czternasty:

Mattitiasz;synowiejegoibraciajego–dwunastu.

22

Piętnasty[padł]

naJeremota;synowiejegoibraciajego–dwunastu.

23

Szesnasty

[padł]naChananiasza;synowiejegoibraciajego–dwunastu.

24

Siedemnasty[padł]naJoszbekaszę;synowiejegoibraciajego–

dwunastu.

25

Osiemnasty[padł]naChananiego;synowiejegoibracia

jego–dwunastu.

26

Dziewiętnasty[padł]naMallotiego;synowiejegoi

braciajego–dwunastu.

27

Dwudziesty[padł]naEliatę;synowiejegoi

braciajego–dwunastu.

28

Dwudziestypierwszy[padł]naHotira;

synowiejegoibraciajego–dwunastu.

29

Dwudziestydrugi[padł]na

Giddaltiego;synowiejegoibraciajego–dwunastu.

30

Dwudziesty

trzeci[padł]naMachazjota;synowiejegoibraciajego–dwunastu.

31

Dwudziestyczwarty[padł]naRomamti-Ezera;synowiejegoibracia

jego–dwunastu.

1Krn26

Zmianyodźwiernychiinneczynnościlewickie

1

Codotyczyzmianodźwiernych:zKorachitówbył

Meszelemiasz,synKoracha,zsynówEbiasafa.

26,1-19Jesttupodananajbardziejszczegółowaztrzechlistodźwiernych(por.9,17-27;16,37-42).
26,1Ebiasafa.Nazasadziedomysłu(por.9,19).Teksthebr.:„Asafa”.

2

AMeszelemiaszmiałsynów:pierworodnyZachariasz,drugi

Jediael,trzeciZebadiasz,czwartyJatniel,

3

piątyElam,szósty

Jochanan,siódmyElioenaj.

4

IObed-Edommiałsynów:pierworodny

Szemajasz,drugiJozabad,trzeciJoach,czwartySakar,piątyNetaneel,

5

szóstyAmmiel,siódmyIssachar,ósmyPeulletajtakmuBóg

błogosławił.

6

Takżesynowijego,Szemajaszowi,urodzilisięsynowie,

którzydługosprawowaliwładzęwswoimrodzie,ponieważbyli
dzielnymimężami.

7

SynowieSzemajasza:Otni,Rafael,Obed,

ElzabadibraciajegoElihuiSemakiasz,dzielnimężowie.

8

Wszyscy

onibyliz[synów]Obed-Edoma;oni,ichsynowieibracia,każdy
dzielnyisposobnydosłużby:byłoich,synówObed-Edoma,
sześćdziesięciudwóch.

9

IMeszelemiaszmiałsynówibraci,dzielnych

mężów,osiemnastu.

10

TakżeChosa,zpotomkówMerariego,miał

synów;Szimrizostałnaczelnikiem,bochociażniebyłpierworodnym,
ojciecpostawiłgonaczele[rodziny];

11

drugiChilkiasz,trzeci

Tebaliasz,czwartyZachariasz.WszystkichsynówibraciChosy–
trzynastu.

12

Spośródnichdobieranozmianyodźwiernych;przełożeni

tychmężównarównizbraćmiswoimibylizajęciprzyobsłudze
domuPańskiego.

13

Ciągnęlilosyokażdąbramę,zarównomały,jaki

wielki,wedługswoichrodów.

14

DlaSzelemiaszapadłlos[nabramę]

odstronywschodniej.Potemciągnęlilosdlajegosyna,Zachariasza,
mądregodoradcy,ipadłjegolosnastronępółnocną.

15

DlaObed-

Edoma–napołudniową,adlajegosynów–naskłady.

26,15.Składnica.HebrajskiterminpojawiasięjedynietutajiwNe12,25.Wjęzykuakadyjskimodnosisięondobudynkówgospodarczychznajdującychsięubramświątyń,codobrze

pasujedobardziejkonkretnegoznaczenia,wjakimgoużytowKsiędzeNehemiasza.

16

DlaSzuppimaiChosynastronęzachodniązbramąSzalleket,

przydrodzewiodącejwgórę:strażnaprzeciwstraży.

26,16.BramaSzalleket.Jesttojedynabiblijnawzmiankanatemattejbramy,którejmiejsceifunkcjapozostająnieznane.Zkontekstuwynika,żeznajdowałasięonapozachodniej(tylnej)

stronieświątyni,niebyłajednakjejbramązachodnią.Ponieważpozachodniejstronieznajdowałosięmiejscezgromadzeń(zob.komentarzdo1Krn26,18),byćmożebramataznajdowałasięna
zachodnimkrańcutegoobszaru,zaśzachodniabramaświątyniprowadziłazmiejscazgromadzeńnadziedzińceświątyni.

17

Odwschodusześciulewitów,odpółnocycodziennieczterech,

odpołudniacodziennieczterechiprzyskładachpodwóch.

26,17sześciulewitów.Wedługtekstuhebr.WBJ:„sześciunadzień”,zagrec.

18

Przyzachodniejkolumnadzie:czterejprzydrodze,dwajprzy

samejkolumnadzie.

26,18Przy...kolumnadzie.Hebr.parbar—słowooniepewnejetymologiiiznaczeniu.WBJpozostawionebeztłumaczenia.
26,16-18.Odźwierni.Jednymznajważniejszychzadańkapłańskiejsłużbyświątynnejbyłostrzeżeniedostępudojejpomieszczeń-dowewnętrznegokręgu„świętegoprzybytku”(natemat

tejkoncepcjizob.komentarzdoKpł16,2iLb18,1-7).Skalanieprzybytkunieczystościąwymagałozłożeniaofiaryoczyszczenia(ofiaryza„grzech”zob.komentarzdoKpł4,1-3);wydarzenietakie
mogłościągnąćkaręnaczłowieka,którydopuściłsięprzewinienia,atakżenacałylud.Zadaniemodźwiernychbyłozapobieganiewejściunaterenświątyniosóbniepowołanych.Wświątyniznajdowało
sięrównieżwielecennychprzedmiotów.Znacznailośćzłotaisrebrastanowiławystarczającąpokusędlaludzipozbawionychskrupułów,którzynieobawialisiępomstyBożejzawtargnięciei
zagrabieniewłasnościświątyni.Należałozatemstrzecrównieżtychcennychprzedmiotów.Niewłaściwewykorzystanieświętychprzedmiotówwymagałozłożeniaofiaryzadośćuczynienia(ofiaryza
„winę”zob.komentarzdoKpł5,14-16).Odźwiernimieliobowiązekzapobieganiatakimprzestępstwom.

26,18.Parbar(podwórzec).Tennieznanyhebrajskiterminarchitektonicznyjest,zdaniemuczonych(powołującychsięnazwójświątynnyzeZwojówznadMorzaMartwego),określeniem

otwartegopodwórca(podobnegodoforum)znajdującegosiębezpośrednionazachódodświątyni(tj.ztyłuzanią).Napodwórzutymbyłytrzywolnostojącekolumny.

19

OtosązmianyodźwiernychspośródKorachitówispośród

synówMerariego.

20

Lewici,ichbracia,czuwalinadskarbcamidomu

Bożegoinadskarbcamirzeczyświętych.

26,20ichbracia.Zagrec.Teksthebr.:„Achijja”.

21

SynowieLadanabyliGerszonitamiprzezLadana.A

naczelnikamirodówpochodzącychodLadanaGerszonitybyli
Jechielici.

22

SynowieJechiela:Zetamibratjego,Joel,[mielipieczę]

nadskarbcamidomuPańskiego.

26,22ZetamibratjegoJoel,razemzSzebuelemiSzelomitem,tworząrodzajkomisjiobarczonejobowiązkiemczuwanianadskarbcamipublicznymi.Podobnakomisjaistniaławczasach

NehemiaszaiEzdrasza(Ne13,13;Ezd8,33).

23

SpośródAmramitów,Jisharytów,ChebronitówiUzzjelitów

byli:

24

Szebuel,synGerszona,synaMojżesza,nadzorcaskarbców.

25

A

otobracia,potomkowieEliezera:jegosyn,Rechabiasz,jegosyn,
Izajasz,jegosyn,Joram,jegosyn,Zikri,jegosyn,Szelomit.

26

Tento

Szelomitijegobraciazarządzaliwszystkimiskarbcamirzeczy

świętych,któreofiarowali:Dawid,naczelnicyrodów,tysiącznicy,
setnicyidowódcywojska.

27

To,copochodziłozwojenizłupów,

poświęcilinautrzymaniedomuPańskiego.

28

Iwszystko,copoświęcił

Samuel„Widzący”,Saul,synKisza,Abner,synNera,Joab,synSerui,
orazwszystko,copoświęcone,byłopodopiekąSzelomitaijego
braci.

29

ZJisharytów:Kenaniaszisynowiejegobyliprzeznaczenido

sprawzewnętrznychIzraela,jakourzędnicyisędziowie.

26,29dosprawzewnętrznych.Dosł.wedługtekstuhebr.(por.Ne11,16).BJ:„dosprawświeckich”.Sątofunkcjepowierzonelewitomprzezwładzękrólewską(por.w.30i32),ależącepoza

sferąściślekultową(por.2Krn19,4-11).

30

ZChebronitów:Chaszabiaszibraciajego,tysiącsiedmiuset

ludzidzielnych,sprawowalinadzórnadIzraelempodrugiejstronie
Jordanu,nazachód,wewszystkichsprawachPańskichiwposłudze
królewskiej.

31

CodoChebronitów:Jeriaszbyłprzełożonym

Chebronitówdlapokoleniaswegorodu;wczterdziestymroku
panowaniaDawidaczynionoposzukiwaniaiznalezionopośródnich
dzielnychmężówwJazerwGileadzie,

32

bracijego,dwatysiące

siedmiusetludzidzielnych,naczelnikówrodów,którychkrólDawid
ustanowiłnadRubenitami,GadytamiipołowąpokoleniaManassesa
dlawszystkichsprawBożychisprawkrólewskich.

1Krn27

Ustrójwojskowy

1

AotoIzraeliciwedługichliczby.Naczelnicyrodów,tysiącznicy,

setnicyiurzędnicy,którzysłużylikrólowiwewszystkichsprawach
hufców,przychodzącychiodchodzącychcomiesiącprzezwszystkie
miesiąceroku.Każdyhufiecliczyłdwadzieściaczterytysiące.

27,1-34Rozdziałtentozestawienieczterechróżnychlist:1.odpowiedzialnychzamiesięcznedyżury(w.1-15);2.odpowiedzialnychzapokoleniaIzraela(w.16-24);3.odpowiedzialnychza

zapasykrólewskie(w.25-31);4.doradcówkrólewskich(w.32-34).—Codopierwszejlisty,możliwe,żejużDawidmyślałojakimśzorganizowaniuadministracji,wydajesięjednak,iżtęopisanątu
inspirujedwanaścieprefekturSalomona,którezapewniałyutrzymaniekrólowi,jegoludziomioddziałomkażdaprzezjedenmiesiąc(por.1Krl5,7-8).Zdrugiejstrony,podziałnaklasykażemyślećo
jakiejśorganizacjimilitarnej,tymbardziejżeimionaodpowiedzialnychzaniąwziętospośródimionwalecznychbohaterówDawida.Możechodziokontyngentyarmiizaciężnej,którapodkoniec
monarchiimiałazapewniaćzmiesiącanamiesiącobsługęgarnizonów.

27,1.Znaczenielist.JednymzobowiązkówIzraelitówwobeckrólaiojczyznybyładoraźnasłużbawojskowaorazregularnyudziałwprzymusowychrobotachpublicznych.Praca

przymusowastanowiłaformęopodatkowania.Przytoczonatutajlistadotyczyjednaksłużbywojskowej,zorganizowanejnawzórobywatelskiejmilicji,któraniebyłauporządkowanawedługpokoleń.W
okresieprzejściowympoprzedzającympojawieniesięarmiistałejsystemmilicjiwymagałodkażdegooddziałupełnieniasłużbyczynnejprzezjedenmiesiąc,costanowiłopodlegającystałejrotacji
dodatekdozawodowejarmiistałejorazwojsknajemnych.

2

NadpierwszymhufcemwmiesiącupierwszymstałJaszobeam,

synZabdiela,ahufiecjegoliczyłdwadzieściaczterytysiące;

3

byłon

potomkiemPeresaiwodzemwszystkichdowódcówwojskaw
miesiącupierwszym.

4

WdrugimmiesiącuhufcemdowodziłDodaj

Achochita,awjegohufcuprzełożonymbyłMikot,hufieczaśjego
liczyłdwadzieściaczterytysiąceludzi.

27,4(awjegohufcuprzełożonymbyłMiklot).Takteksthebr.WBJpominiętezagrec.

5

TrzecimdowódcąwojskanamiesiąctrzecibyłBenajasz,syn

arcykapłanaJojady,ahufiecjegoliczyłdwadzieściaczterytysiące.

6

TentoBenajaszbyłbohateremspośródtrzydziestuidowodził

trzydziestoma,ajegosyn,Ammizabad,należałdojegohufca.

7

Czwartym,namiesiącczwarty,byłAsahel,bratJoaba,aponimjego

syn,Zebadiasz,hufieczaśjegoliczyłdwadzieściaczterytysiące.

8

Piątymdowódcą,namiesiącpiąty,byłksiążęSzamhutJizrachita,a

hufiecjegoliczyłdwadzieściaczterytysiące.

27,8Jizrachita.Wedługtekstuhebr.,gdziehajjizerach.BJ:„Zarchita”,hazarechî,nazasadziedomysłu(por.w.11i13).

9

Szóstym,namiesiącszósty,byłIra,synIkkeszazTekoa,a

hufiecjegoliczyłdwadzieściaczterytysiące.

10

Siódmym,namiesiąc

siódmy,byłChelesPelonita,zsynówEfraima,ahufiecjegoliczył
dwadzieściaczterytysiące.

11

Ósmym,namiesiącósmy,byłSibbekajz

Chuszy,Zerachita,ahufiecjegoliczyłdwadzieściaczterytysiące.

12

Dziewiątym,namiesiącdziewiąty,byłAbiezerzAnatot,

Beniaminita,ahufiecjegoliczyłdwadzieściaczterytysiące.

13

Dziesiątym,namiesiącdziesiąty,byłMaherajzNetofy,Zerachita,a

hufiecjegoliczyłdwadzieściaczterytysiące.

14

Jedenastym,na

miesiącjedenasty,byłBenajaszzPireatonu,zsynówEfraima,a
hufiecjegoliczyłdwadzieściaczterytysiące.

15

Dwunastym,na

miesiącdwunasty,byłCheldajzNetofy,pochodzącyodOtniela,a
hufiecjegoliczyłdwadzieściaczterytysiące.

16

Anadpokoleniami

Izraelastali:nadRubenitami–przełożonyEliezer,synZikriego;nad
Symeonitami–Szefatiasz,synMaaki;

27,16Możliwe,żeDawidzachowałorganizacjęszczepową,jednaktalistajestsztuczna:trzymasiękolejnościsynówJakubapodanejw1Krn2,1-2,wymieniaRubena,SymeonaiLewiego,

choćichpokoleniajużzaDawidaprzestałybyćniezależne,adzielącpokolenieJózefanatrzy(EfraimidwiepołowypokoleniaManassesa)pomijaGadaiAsera,bynieprzekroczyćliczbydwunastu.

17

nadLewitami–Chaszabiasz,synKemuela;nadAaronitami

Sadok;

18

nadpokoleniemJudy–Elihu,jedenzbraciDawida;nad

Issacharytami–Omri,synMikaela;

19

nadZabulonitami–Jiszmajasz,

synObadiasza;nadNeftalitami–Jerimot,synAzriela;

20

nad

Efraimitami–Ozeasz,synAzazjasza;nadpołowąpokolenia
Manassesa–Joel,synPedajasza;

21

nadpołowąManassesaw

Gileadzie–Jiddo,synZachariasza;nadBeniaminitami–Jaasjel,syn
Abnera;

22

nadDanitami–Azareel,synJerochama.Cibyliksiążętami

pokoleńIzraela.

23

LeczDawidnieuwzględniłwspisachliczbytych,

którzymielipodwadzieścialatlubmniej,ponieważPanpowiedział,
żerozmnożyIzraelajakgwiazdynaniebie.

24

Joab,synSerui,zaczął

obliczać,aleniedokończył,gdyżzatospadłgniewnaIzraelainie
umieszczonotejliczbywspisiewKronikachKrólaDawida.

27,24W.23-24odnosząsiędorozdz.21,aichintencjąjestprawdopodobniewyjaśnienie,dlaczegoliczbyw1Krn21sąniższeodpodanychw2Sm24,9.
27,24.SpadłgniewnaIzraela.Natematinformacjidotyczącychtegozagadnieniazob.komentarzdo2Sm24.

Urzędnicykrólewscy

25

NadskarbcamikrólewskimistałAzmawet,synAdiela,anad

skarbcaminaprowincji:wmiastach,wioskachiwieżach–Jonatan,
synOzjasza.

27,25Ww.25-31sąwymienieniintendenciposiadłościkrólewskich,którzyistnielijużzaDawida(por.28,1).Talistaniejestwymyślona,nacowskazujeobecnośćnieizraelskichimion,nie

możnajednakzweryfikowaćanipodanychwniejszczegółów,anidatowania.

26

Anadpracownikamirolnymidouprawyziemi–Ezri,syn

Keluba.

27

SzimeizRamanadwinnicami,anaddostawcamiwinado

składów–ZabdizSzefam.

28

Nadoliwkamiisykomorami,którebyły

wSzefeli,Baal-ChananzGeder,anadskładamioliwy–Joasz.

29

Nad

bydłempasącymsięwSzaronie–SzitrajzSzaronu,anadbydłemw
dolinach–Szafat,synAdlaja.

30

Nadwielbłądami–ObilIzmaelita;

nadoślicami–JechdejaszzMeronot.

31

Nadowcami–JazizHagryta.

CiwszyscybylizarządcamiwdobrachkrólaDawida.

27,25-31.Własnośćkróla.Zarządcycimielizazadanienadzórnadposiadłościamiimajątkiemwładcy.Włościnależącedokrólarozsianebyłypocałymkraju,bowiemziemiapozbawiona

dziedzicawracaładokrólestwa.Nazieminależącejdokrólapracowaliteżludzie,którzywjakiśsposóbstalisięjegodłużnikami.Opróczziemiichplonówdokrólanależałyrównieżtrzodyistada,
którepasłysięwcałymkraju.

32

Jonatan,stryjDawida,byłjegodoradcą,jakoczłowiek

roztropnyiuczony.Jechiel,synChakmoniego,zajmowałsięsynami
królewskimi.

33

Achitofelbyłdoradcąkrólewskim,aChuszaj

Arkijczykbyłprzyjacielemkróla.

34

PoAchitofelubyli:Jojada,syn

Benajasza,iAbiatar.DowódcąwojskakrólewskiegobyłJoab.

27,34PozaJoabemlistaww.32-34nieodpowiadapodanemuw18,14-17;2Sm8,15-16;20,23-26wykazowiwyższychurzędnikówDawida.Wniniejszejchodzioprywatnychdoradców

króla.MożeonazależećoddobregostaregoźródłazkońcapanowaniaDawida.Abiatartoprawdopodobniekapłanotymsamymimieniu(1Sm22,20n),jegokapłańskicharakterniezostałjednak
dokładnieokreślonyzpowoduprzewagi,którązaczęłazdobywaćrodzinajegokonkurenta,Sadoka.

1Krn28

PrzepisyDawidadotycząceświątyni

1

DawidzgromadziłwJerozolimiewszystkichksiążątizraelskich,

naczelnikówpokoleńidowódcówhufcówbędącychwsłużbiekróla,
tysiącznikówisetników,zarządcówwszystkichdóbristad
królewskich,synówswych,atakżedworzan,bohaterówiwszystkich
dzielnychludzi.

28,1-21WtymrozdzialezostajepodjętaopowieśćohistoriiDawidawmiejscu,gdziejąprzerwanoww.23,1.Kronikarzpomijazupełnieopisz1Krl1-2dotyczącyokolicznościdojścia

Salomonadowładzy,podajezatowłasnypunktwidzenianahistoriętamtychczasów:BógnakrólaIzraelawybrałJudejczyka,Dawida,aterazwybierasynategoż,Salomona,którybędziejegonastępcą
izbudujeświątynię.

28,1.AdministracjakrólewskanaBliskimWschodzie.Kategoriewymienionewtymwersecieobejmująprzedstawicieliwszystkichpokoleń(pozostałośćfederacjidwunastupokoleń,

poprzedzającejpowstaniemonarchii),dowódcówwojskowych(zestrażykrólewskiejiarmii),zarządcówkrólewskich,pracownikówadministracyjnychsłużącychwpałacu(pisarzy,eunuchów,
doradców,członkówkrólewskiego„gabinetu”)orazoddziałyDawidadozadańspecjalnych(elitarnyoddział,któryniemusiałfunkcjonowaćwramacharmii).Niemawzmiankiokapłanachanilewitach,
byćmożejednakichobecnośćuznanozarzeczoczywistą(w.21).NaBliskimWschodziestrukturybiurokratycznepojawiająsięjużwIVtysiącleciuprzedChr.Urzędnicymagistratu,komornicy,
sędziowie,heroldziiinspektorzywchodziliwskładadministracjimiejskiejiwiejskiej.Jednaknapodanejtutajliścieumieszczonoczłonkówbiurokracjikrólewskiejipaństwowej-administrację
królewską,niezaśadministracjęspołeczną.Możnadoniejporównaćstrukturęasyryjskąokilkawiekówpóźniejszą,wramachktórejkrólowipodlegalibezpośredniotrzejgłówniurzędnicy.Kolejny
szczebeladministracjiskładałsięwdużejmierzezadministracjipałacowej.

2

PowstałwięckrólDawidistojąc,rzekł:Posłuchajciemnie,

braciamoiiludumój!Moimpragnieniembyłozbudowaćdom
odpoczynkudlaArkiPrzymierzaPańskiego,jakopodnóżekstópBoga
naszego,ipoczyniłemprzygotowaniadobudowy.

28,2.Symbolikapodnóżka.ArkaPrzymierzabyładrewnianąskrzyniąotwartąugóry,odługości0,90-1,20m.ZłotapokrywaArkiPrzymierzaozdobionadwiemapostaciamiskrzydlatych

cherubówstanowiłajejzamknięcie.WewnętrzuArkiPrzymierzaznajdowałysiętablicezprawem.Skrzyniasłużyładoprzechowywaniatablicorazpełniłarolę„podnóżka”tronuBożego.WEgipcie
ważnedokumentypotwierdzoneprzysięgą(np.traktatymiędzynarodowe)przechowywanozwyklepodstopamiposąguprzedstawiającegobóstwo.Księgazmarłychwspominanawetoformule,zapisanej
nametalowejceglerękąbogaiumieszczonejujegostóp.Dlategopołączeniepodnóżka/pojemnikastanowikontynuacjęznanejpraktykiegipskiej.Podczasświątegipskichposągibogównoszonozwykle
wprocesjachnaprzenośnychbarkach.MalowidłaprzedstawiająjejakoskrzynięwielkościArkiPrzymierza,noszonąnadrążkachiudekorowanąlubotoczonąposągamiprzedstawiającymistrażnicze
bóstwa.Podobnejwielkościskrzynięzpierścieniami(umożliwiającymijejprzenoszenienadrążkach)odnalezionowgrobowcuTutenchamona.

3

AleBógrzekłdomnie:Niezbudujeszdomudlaimieniamego,

bojesteśmężemwojnyirozlewałeśkrew.

4

JednakżePan,Bóg

Izraela,wybrałmniespośródcałegodomuojcamego,abymbył
królemnadIzraelemnawieki;Judębowiemwybrałnawładcę,az
roduJudydomojcamego,izsynówojcamegomnieraczył
ustanowićkrólemnadIzraelem.

5

Aspośródwszystkichsynówmoich

–albowiemPandałmiwielusynów–wybrałSalomona,synamego,
abyzasiadłnatroniekrólestwaPańskiegonadIzraelem.

6

Irzekłdo

mnie:„Salomon,syntwój,ontozbudujemójdomimojedziedzińce,
albowiemwybrałemgosobienasyna,aJabędęmuojcem.

7

Królewskąjegowładzęutwierdzęnawieki,jeślipodobniejakdzisiaj

będzietrwałwpełnieniumoichpoleceńinakazów”.

8

Terazwięcw

obliczucałegoIzraela,społecznościPańskiejiwobecnościBoga
naszego[napominam]:StrzeżciewszystkichpoleceńPana,Boga
waszego,izachowujcieje,abyścieposiedlitępięknąziemięi
przekazalinazawszewdziedzictwiewaszymsynom,którzypowas
będą.

9

Aty,synumój,Salomonie,znajBogatwegoojcaisłużMu

sercemszczerymidusząochotną,boPanprzenikawszystkiesercai
zgłębiawszystkietajnikimyśli.JeślibędzieszGoszukał,Onpozwoli
cisiebieznaleźć,alejeśliGoopuścisz,odrzucicięnazawsze.

10

Bacz

teraz,ciebiebowiemwybrałPan,abyśzbudowałdomnasanktuarium.
Bądźmocnyiwykonajto!

28,10TonapomnieniemoralnewstyluPwt,wyprzedzająceopisczystokultowy,nosiznamięnauczaniaprorokównatematkultuwewnętrznego.

11

DawiddałSalomonowi,synowiswojemu,planprzedsionkai

świątyniorazjejbudynków,komnatgórnych,salwewnętrznychoraz
pomieszczeniadlaprzebłagalni.

28,11MojżeszotrzymałodBogamodelnamiotu(Wj25,9).Dawid,którydlakronikarzajestzałożycielemnowychinstytucji,samprzekazujemodelprzyszłejświątyni,ww.19jednak

wszystkozostajeodniesionedoBoga.

28,11.Architekturaświątynna.Archeolodzyklasyfikujązwykleświątyniewedługsposobuusytuowaniapomieszczeńprowadzącychdocentralnegopomieszczeniaorazorientacjisali

głównej,wktórejznajdowałsięsymbolbóstwa.Architekturatzw.osiprostejpozwalałanaprzejściewliniiprostejodołtarzadowewnętrznegosanktuarium(cella).Układ„osizakrzywionej”wymagał
wykonaniazwrotuodziewięćdziesiątstopni,byodołtarzaprzejśćdomiejsca,wktórymznajdowałsięposągbóstwa.Drzwiprowadzącedoprostokątnegocellamogłyznajdowaćsięwkrótszej(„sala
długa”)lubdłuższejścianie(„salaszeroka”).ŚwiątyniaSalomonautrzymanabyławstylu„osiprostej”,nieposiadałajednaksalidługiejaniszerokiej,ponieważMiejsceNajświętsze(cella)zbudowane
byłonaplaniekwadratu,niezaśprostokąta.WświątyniSalomonapomiędzyołtarzemawewnętrznymsanktuariumznajdowałsięprzedsionek,portyk,dziedziniecorazwielebocznychkomnat.W
architekturzeświątynnejBliskiegoWschodumożnawskazaćpewnecechywspólne.ŚwiątyniazTellTajanatwSyrii(IXw.przedChr.)posiadałaportykzdwiemawolnostojącymikolumnami,długi
przedsionekorazmałecella,wszystkoumieszczonenaosiprostej.Całośćmiaławymiary11,5mx25m(świątyniaSalomonamiaławymiary9mx27m).

12

Iplanwszystkiego,cosamzamyślał:dziedzińcówdomu

Pańskiegoiwszystkichkomnatdokoła,skarbcówdomuBożegoi
skarbcówrzeczyświętych;

28,12cosamzamyślał.Innetłumaczenie:„cootrzymałodDucha”.

13

zmiankapłanówilewitów,iwszelkiejpracyprzyobsłudze

domuPańskiego,iwszelkichnaczyńdoobsługidomuPańskiego.

14

Złotadałnawszystkienaczyniazłote,wedługwagikażdego

naczyniadoróżnychposług;srebranawszystkienaczyniasrebrne,
wedługwagikażdegonaczyniadoróżnychposług;

15

złotana

świecznikizłoteiichlampy,wedługwagikażdegoświecznikaijego

lamp;srebranaświecznikisrebrne,wedługwagiświecznikaijego
lamp,stosowniedoużyciakażdegoświecznika;

28,15Wświątynibyławiększaliczbaświeczników(1Krl7,49),wnamiociepustynnym—tylkojeden(Wj25,31-40).

16

iodpowiedniprzydziałzłotanastołychlebówpokładnych,

wedługróżnychstołów,asrebranastołysrebrne;

28,16Według2Krn4,8wświątynibyłodziesięćstołów,wnamiocieorazwświątyniSalomona—tylkojeden(Wj25,23n;1Krl7,48).

17

nawidełki,kropielniceidzbankiszczerozłote,napucharyzłote,

wedługwagikażdegopucharu,napucharysrebrne,wedługwagi
każdegopucharu;

28,15-17.Sprzętyświątynne.ArcheolodzyodkrylilicznesprzętyświątynnepodczaspracwykopaliskowychprowadzonychnaBliskimWschodzie,m.in.wiele„koksowników,”szuflii

pojemników.Natematdodatkowychinformacjidotyczącychkonkretnychnarzędzizob.komentarzdo2Krn4.

18

naołtarzkadzeniazezłotaoczyszczonego,wedługwagi,iwzór

wozuzcherubamizłotymirozpinającymiskrzydłaipokrywającymi
ArkęPrzymierzaPańskiego.

28,18ArkaPrzymierzaprzedstawiałatron,aniewóz,kronikarzmyślitujednakorydwaniezEz1i10.
28,18.Cherubyjakorydwan/wóz.Tylkowtymwerseciepojawiasiębezpośrednizwiązekcherubówzmotywemrydwanu.WEz1i10stworzeniaokreślonemianemcherubówtowarzyszą

poruszającemusiętronowiJahwe,tennigdyniezostałjednaknazwanyrydwanem.Opisybiblijneorazodkryciaarcheologiczne(wtymrzeźbyzkościsłoniowejzNimrudwMezopotamii,ArslanTaszw
SyriiorazSamariiwIzraelu)wskazują,żecherubybyłypostaciamiozłożonejbudowie(mającymicechykilkuróżnychstworzeńnaraz,podobniejakegipskisfinks)-zwykletułówzwierzęciaoczterech
nogach,mającyskrzydła.Motywcherubówpojawiasięregularniewsztucestarożytnej-postacieteotaczajątronykrólówibóstw,np.naobraziekrólewskiegotronuumieszczonegowbocznejczęści
sarkofaguAhirama.

19

Otymwszystkim–rzekłDawid–opracachzgodniezplanem

budowypouczonyzostałemnapiśmierękąPana.

20

IrzekłDawiddo

swegosyna,Salomona:Bądźmocnyidzielny,awykonajto!Nielękaj
sięinieprzerażaj,boPanBóg,mójBóg,będzieztobą,anieopuści
cięaniniezostawi,ażbędąwykonanewszelkiepraceprzyobsłudze
domuPańskiego.

21

Aotozmianykapłanówilewitówdowszelkiej

obsługidomuBożego,którzybędąztobąwkażdejpracy;każdy
ochotnyizdolnydoróżnychposług,książętateżicałyludbędą
całkowicienatwojerozkazy.

1Krn29

Ofiarynaświątynię

1

PotemkrólDawidrzekłdocałegozgromadzenia:Salomon,syn

mój;jedyny,któregowybrałPan,jestmłodyiwątły,apracatowielka,
gdyżniedlaczłowiekajesttenprzybytek,aledlaPanaBoga.

29,1-30Dawidoddajenaświątynięwszystkieskarbynagromadzoneztymprzeznaczeniematakżewszystkieskarbyosobiste.Wielcykrólestwadodajądotegoswojedary.Fantastyczne

liczbypodaneww.1-10podkreślająwagę,jakąDawidprzywiązywałdotegoprojektu,orazwspaniałośćprzyszłejświątyni.WedługkronikarzatoDawidjesttym,ktowszystkoprzygotował,
Salomonowizaśpozostajejedyniewykonanie.

2

WszystkimisiłamiswoimiprzygotowałemdladomuBogamego

złotonaprzedmiotyzłote,srebro–nasrebrne,brąz–nabrązowe,
żelazo–nażelazne,drewno–nadrewniane,onyksyikamieniedo
wysadzania,kamienieczarneiróżnokoloroweorazwszelkiego
rodzajudrogiekamienie,amarmurówwobfitości.

29,2.Onyks.Nazwategokamieniajestczasamitłumaczonajako„karneol”,anawet„lapislazuli”;niewiadomodokładnie,ojakiminerałchodzi.
29,2.Turkus/kamieniedowysadzania.Możechodzićrównieżoantymonit;niektórzybadaczeuważają,żechodziozaprawęużywanądowytwarzaniamozaik(zob.następnehasło).
29,2.Kamienieróżnokolorowe.Wzmiankaoróżnokolorowychkamieniachwskazujenazastosowaniemozaiki.Wświecieantycznymmozaikicieszyłysiędużąpopularnością.Kamienie

niebyłysztuczniebarwione.Minerałyoróżnychbarwachsprowadzanozzagranicy,bynadaćmozaikomżywekolory.Najstarszemozaikipodłogowewykonanebyłyzbarwionychkamieniułożonychw
geometrycznewzory.Dopierowokresiepóźniejszymzaczętoprzycinaćkamienie,bynadaćimkształtsześciennychkostek(tesselatum)itworzyćznichobrazy.NaBliskimWschodzienieodnaleziono
mozaiksprzedVIIIw.przedChr.(mozaikazGordionwAzjiMniejszej),chociażtechnikainkrustacjibyłaznanajużwIIItysiącleciuprzedChr.(np.królewskisztandarzUr).

29,2.Marmur.Wniektórychtłumaczeniachtohebrajskiesłowooddanojako„alabaster”.MarmurtrzebabyłoimportowaćzGrecji.Niebyłonpowszechniestosowanywświecie

starożytnymażdosprowadzeniagodoFenicjiwokresieperskim.Najstarsześladyarcheologicznemarmurowychkapiteli(dekoracyjnychgłowickolumn)pochodządopierozIlubIIw.poChr.,chociaż
wzmiankaokolumnachwykonanychzmateriałówwymienionychwtymwerseciepojawiasięwEst1,6(gdziewykonanoznichmozaikowąpodłogę).Wschodnialabasterbyłodmianąwęglanuwapnia,
wprzeciwieństwiedoalabastrueuropejskiego-odmianygipsu.Wokresiebiblijnymwcałymregioniewykorzystywanowschodnialabasterdowytwarzaniaozdobnychnaczyń,warchitekturzezaśdo
budowykolumn.W„niezrównanympałacu”Sennacherybazastosowanogłówniebiałewapienie,chociażwładcamógłwykorzystaćrównieżalabaster.

3

Cowięcej,zmiłościdodomuBogamegooddajęnadomBoga

megozapaszłotaisrebra,jakiposiadam,oprócztegowszystkiego,co
jużprzygotowałemnadomświęty;

4

trzytysiącetalentówzłota,złota

zOfiru,isiedemtysięcytalentówsrebraoczyszczonego,abypokryć
ścianyświątyni;

29,4.Ilośćszlachetnychmetali.Podanetutajilościsięgająponad100tzłotai250tsrebra.WEgipcienajwiększymdaremzłotaisrebranarzeczbogówbyłoofiarowanie200tkruszcu

przezfaraonaSziszaka(którywiększąjegoczęśćzłupiłwJerozolimie).Winskrypcjachasyryjskichkrólowie,tacyjakTiglat-PileserIII,SargonIIiSalmanassarIII,rzadkopodajądokładneilości
otrzymanegowdaninielubzagrabionegozłota;kiedytoczynią,ilośćkruszcuwahasięod10do50talentów.Doilościkruszcupodanejwtekściebiblijnymbardziejprzystaje9000talentówzłotai40
000talentówsrebra,któreAleksanderWielkiwywiózłzestolicyPersji,Suzy.

29,4.Ofir.WzmiankaozłociezOfirupojawiasięwinskrypcjizTelKasilapochodzącejzVIIIw.przedChr.Dokładnepołożenietegomiejscaniejestznane.To,żezłotodostarczanodrogą

morskądoportuwEsjon-Geber,wskazuje,żeznajdowałosięonowArabii,chociażuczenibralirównieżpoduwagęmiejscapołożonenaterenieIndiiiAfrykiPółnocnej.

5

złoto–naprzedmiotyzłote,srebro–nasrebrneinawszelkie

wyrobyręczneartystów.Aspośródwasktobyłbychętnyzłożyć
dzisiajdardlaPana?

6

Okazalisięwięcchętninaczelnicyrodów,

naczelnicypokoleńizraelskich,tysiącznicyisetnicy,kierownicyrobót
królewskich.

7

DalioninaobsługędomuBożego:złotapięćtysięcy

talentówidziesięćtysięcydarejków,srebradziesięćtysięcytalentów,
miedziosiemnaścietysięcytalentów,żelazastotysięcytalentów.

29,7.Liczbadarówprzekazanychprzezprzywódcówludu.5000talentówzłotatoprawie200t;ilośćsrebrajestdwukrotniewiększa.Ilośćinnejpartiizłotazostałapodanawdarejkach-

monecieimperiumperskiego.NajwyraźniejautorPierwszejKsięgiKronikprzeliczyłtęilośćnaówczesnejednostkimonetarne.Darejkbyłzłotąmonetą,któranazwęwzięłaprzypuszczalnieodswego
twórcy,perskiegokrólaDariuszaWielkiego(schyłekVIw.przedChr.).Nadarejkuwidniałwizerunekłucznika.Monetamiaławagęok.9,5g,10000darejkówmiałozatemwagęok.2,5talenta(1talent
=33,510-36,660kg).ByćmożeautorPierwszejKsięgiKronikniepołączyłtejilościzłotazezłotemokreślonymwtalentach,ponieważtaczęśćdaruzostałaprzekazanawsztabach,którebyłyjuż
wówczasstosowanewrozliczeniachtransakcjihandlowych.Jeszczeprzedpojawieniemsiębitejmonety,jużwIItysiącleciuprzedChr.,wograniczonymstopniuposługiwanosięstandardowymi
ilościamikruszcuwpostacisztab(pozbawionychelementówdekoracyjnychitegosamegokształtu)lubpierścieni(oróżnychkształtach).

8

Ci,którzymielidrogiekamienie,dawalijedoskarbcadomu

PańskiegonaręceJechielaGerszonity.

9

Ludradowałsięzeswych

ofiardobrowolnych,albowiemzeszczeregosercaokazywalihojność
wdarachdlaPana;takżekrólDawidbardzosięradował.

10

Potem

DawidbłogosławiłPanawobeccałegozgromadzeniaitakmówił:
Bądźbłogosławiony,oPanie,Bożeojcanaszego,Izraela,nawieki
wieków!

29,10-20WtejbardzopięknejmodlitwieDawidodnosidoBogapochodzeniedarów,złożonychwłaśnienaJegoświątynię.TerazwracająonedoNiegowofierze,którejszczerośćjestMu

miła(w.17).Toprawdziwiemodlitwa„ofertorium”.

11

Twojajest,oPanie,wielkość,moc,sława,majestatichwała,bo

wszystko,cojestnaniebieinaziemi,jestTwoje;doCiebie,Panie,
należykrólowanie–Ty,conadwszystkimpanujesz.

12

Bogactwoi

chwałaodCiebiepochodzą,Tywszystkimrządzisz,awrękuTwoim
siłaimoc,irękąTwojąwywyższasziutwierdzaszwszystko.

13

Teraz

więc,Bożenasz,dziękiCiskładamyiwychwalamyprzesławneimię
Twoje.

14

Czymżejajestemiczymjestludmój,żebyśmyCimogli

ofiarowaćdobrowolnieterzeczy?AlbowiemodCiebietowszystko
pochodziicozrękiTwojejmamy,dajemyTobie.

15

Jesteśmybowiem

pielgrzymamiprzedTwoimobliczemiprzybyszami,jakbyliwszyscy
przodkowienasi;dninaszejakcieńnaziemi[mijają]bezżadnej
nadziei.

16

OPanie,Bożenasz,całetobogactwo,które

przygotowaliśmy,byzbudowaćdomTobieiTwemuświętemu
imieniu,zrękiTwojejpochodziiwszystkojestTwoje.

17

Wiem,o

Bożemój,żeTybadaszserceiupodobałeśsobieszczerość;jateżw
szczerościsercamojegoofiarowałemdobrowolnietowszystko,a

terazzradościąwidzę,żeiludTwójtutajobecnypośpieszyłz
dobrowolnymiofiaramidlaCiebie.

18

OPanie,Bożeojcównaszych,

Abrahama,IzaakaiIzraela,zachowajtonazawszejakowyrazmyślii
uczućluduTwegoiskierujichsercakuTobie.

19

Asynowimojemu,

Salomonowi,dajszczereserce,abystrzegłpoleceń,przykazańipraw
Twoichiżebywykonałwszystkoizbudowałprzybytek,doktórego
poczyniłemprzygotowania.

20

PotemDawidrzekłdocałego

zgromadzenia:BłogosławciePana,Bogawaszego.Ibłogosławiłocałe
zgromadzeniePana,Bogaswychprzodków,klękającioddającpokłon
doziemiwhołdziePanuikrólowi.

Salomonkrólem

21

NazajutrzzłożonoofiarydlaPanaiofiarowanocałopalenie

Panu:tysiącmłodychcielców,tysiącbaranówitysiącjagniątwrazz
ofiaramipłynnymiimnóstwemżertw–zacałegoIzraela.

29,21.Ofiarykoronacyjne.Ofiarycałopalneiofiarybiesiadnestanowiłydwanajbardziejogólnerodzajeofiar.Pierwszatowarzyszyłazwyklezanoszeniupróśbdobóstwa,drugadostarczała

okazjidoświątecznychobchodówiwspólnotowegoposiłkuspożywanegoprzedobliczemPana.Ofiaratapojawiasięzwyklewkontekścienarodowymimazwiązekzratyfikacjątraktatulubzawarciem
przymierza.WtymprzypadkuofiaryzłożonowzwiązkuzprośbąoBożebłogosławieństwodlapanowaniaSalomonaorazjakoprzygotowaniedouczty,któramiaładoprowadzićdosojuszumiędzy
Salomonemaobecnyminaniejgośćmi.

22

AjedliipiliowegodniaprzedobliczemPanazwielkąradością.

PorazdrugiobwołalikrólemSalomona,synaDawida,inamaściligo
wimieniuPananawładcę,aSadokanaarcykapłana.

29,22jedliipili.Jakpozawarciupierwszegoprzymierza(por.Wj24,5.11).
—Porazdrugi.Tesłowa,niewystępującewgrec,są—jaksięwydaje—dodanepoto,byzharmonizowaćtenustępz23,1.
—Kronikarzwiążeztądawnąepokąnamaszczanienaarcykapłana,którefaktyczniestosowanodopieropowygnaniu.—Według1Krl1,39toSadoknamaściłSalomona.

23

SalomonwięczasiadłnatroniePańskimjakokrólwmiejsce

swegoojca,Dawida,iwiodłomusię,acałyIzraelbyłmuposłuszny.

24

Wszyscyksiążętaibohaterowie,anawetsynowiekrólaDawida

poddalisiękrólowiSalomonowi.

25

Panzaśbardzowywyższył

SalomonawoczachcałegoIzraelaioblókłgochwałękrólewską,
jakiejniemiałprzednimżadenkrólwIzraelu.

KoniecżyciaDawida

26

Dawid,synJessego,królowałnadcałymIzraelem.

27

Aczas

panowanianadIzraelemwynosiłczterdzieścilat:wHebroniepanował
siedemlat,awJerozolimiepanowałtrzydzieścitrzylata.

28

Umarłw

późnejstarości,sytydni,bogactwaichwały,aSalomon,synjego,
zostałwjegomiejscekrólem.

29

AdziejekrólaDawida,pierwszei

ostatnie,byłyjużspisanewDziejachSamuela„Widzącego”,w
DziejachNatanaProrokaiwDziejachGada„Widzącego”,

29,29Wydajesię,żeprzynajmniejtutajoweprorockieźródłaliterackiesąksięgamikanonicznymiSmiKrl,którewBibliihebr.stanowiączęść„Prorocywcześniejsi”.
29,29.ŹródławPierwszejKsiędzeKronik.AutorPierwszejKsięgiKronikcytujewieleróżnychźródeł,zktórychczerpałpodczaskompilowaniaswojegodzieła.Większośćnieprzetrwała

donaszychczasów,chociażznajdująsięwśródnichrównieżkanoniczneKsięgiSamuelaiKsięgiKrólewskie.WymienionetutajźródłatoutworytrzechsłynnychprorokówzczasówDawida,niewiemy
jednak,czybyłytowspomnienia,zbioryproroctw,czyinnyrodzajdokumentu.Niezachowałysięprzykładystarożytnychgatunkówliterackich,przypisywanychprorokomdworskim,opróczutworów
biblijnych,trudnowięcokreślićcharaktertychprac.

30

wrazzcałymkrólowaniemjego,potęgąitymwszystkim,cosię

działoznim,zIzraelemizkrólestwamiwszystkichkrajów.

TableofContents

WstępdoKsiągKronik.6
1Krn1.8
GENEALOGIE.8
OdAdamadoAbrahama.8
PotomkowieAbrahama.10
PotomkowieEzawa.11
1Krn2.12
PotomkowieJakuba.PokolenieJudy.12
1Krn3.15
PotomkowieDawida.15
Królowiejudzcy.16
Poniewolibabilońskiej17
1Krn4.18
RODOWODYPOKOLEŃPOŁUDNIOWYCH..18
PotomkowieJudy.18
PotomkowieSymeona.20
1Krn5.22
PotomkowieRubena.22
PotomkowieGada.24
PotomkowieLewiegoiarcykapłani26
1Krn6.27
PotomkowieLewiego,Gerszoma,Merariego,Kehata,Aaronaijegopotomków

ażdoAchimaasa.27

Miastakapłańskieilewickie.29
1Krn7.31
RODOWODYPOKOLEŃPÓŁNOCNYCH..31
PotomkowieIssachara.31
PotomkowieBeniamina.32
PotomkowieNeftalego.33
PotomkowieManassesa.34
PotomkowieEfraima.35
PotomkowieAsera.37
1Krn8.38
PotomkowieBeniaminaiichsiedziby.38
RódSaula.40

1Krn9.41
Źródłohistorycznerodowodów..41
MieszkańcyJerozolimy.42
RódSaula.45
1Krn10.46
PorażkaiśmierćSaula.46
1Krn11.48
DAWIDKRÓLEM..48
NamaszczenieDawidanakrólawHebronie.48
ZdobycieJerozolimy.49
Wykazsławnychwojowników..50
1Krn12.52
PierwsizwolennicyDawidawSiklag.52
WykazprzyłączającychsiędoDawidawHebronie.54
1Krn13.56
UroczystewyprowadzeniearkizKiriat-Jearim..56
1Krn14.58
ŚwietnośćrządówDawida.58
DwukrotnezwycięstwonadFilistynami59
1Krn15.60
SprowadzenieArkidoJerozolimy.60
1Krn16.63
ArkaPrzymierzawJerozolimie.63
1Krn17.66
ProroctwoNatanaimodlitwaDawida.66
1Krn18.68
ZwycięstwaDawida.68
WspółpracownicyDawida.70
1Krn19.71
WojnazAmmonitamiiAramejczykami71
1Krn20.73
ZwycięskiewyprawynaAmmonitów.WojnazFilistynami73
1Krn21.74
Spisludnościijegonastępstwa.74
1Krn22.77
Przygotowaniadobudowyświątyni77
1Krn23.80
Podziałlewitówiichczynności80
1Krn24.83

Podziałkapłanów..83
1Krn25.85
Śpiewacy.85
1Krn26.87
Zmianyodźwiernychiinneczynnościlewickie.87
1Krn27.90
Ustrójwojskowy.90
Urzędnicykrólewscy.92
1Krn28.93
PrzepisyDawidadotycząceświątyni93
1Krn29.96
Ofiarynaświątynię.96
Salomonkrólem..99
KoniecżyciaDawida.100