PIERWSZA KSIĘGA KRONIK

Wstęp do Ksiąg Kronik.

1Krn 1. GENEALOGIE. Od Adama do Abrahama. Potomkowie Abrahama. Potomkowie Ezawa.

1Krn 2. Potomkowie Jakuba. Pokolenie Judy.

1Krn 3. Potomkowie Dawida. Królowie judzcy. Po niewoli babilońskiej.

1Krn 4. RODOWODY POKOLEŃ POŁUDNIOWYCH.. Potomkowie Judy. Potomkowie Symeona.

1Krn 5. Potomkowie Rubena. Potomkowie Gada. Potomkowie Lewiego i arcykapłani.

1Krn 6. Potomkowie Lewiego, Gerszoma, Merariego, Kehata, Aarona i jego potomków aż do Achimaasa. Miasta kapłańskie i lewickie.

1Krn 7. RODOWODY POKOLEŃ PÓŁNOCNYCH.. Potomkowie Issachara. Potomkowie Beniamina. Potomkowie Neftalego. Potomkowie Manassesa. Potomkowie Efraima. Potomkowie Asera.

1Krn 8. Potomkowie Beniamina i ich siedziby. Ród Saula.

1Krn 9. Źródło historyczne rodowodów.. Mieszkańcy Jerozolimy. Ród Saula.

1Krn 10. Porażka i śmierć Saula.

1Krn 11. DAWID KRÓLEM.. Namaszczenie Dawida na króla w Hebronie. Zdobycie Jerozolimy. Wykaz sławnych wojowników..

1Krn 12. Pierwsi zwolennicy Dawida w Siklag. Wykaz przyłączających się do Dawida w Hebronie.

1Krn 13. Uroczyste wyprowadzenie arki z Kiriat-Jearim..

1Krn 14. Świetność rządów Dawida. Dwukrotne zwycięstwo nad Filistynami.

1Krn 15. Sprowadzenie Arki do Jerozolimy.

1Krn 16. Arka Przymierza w Jerozolimie.

1Krn 17. Proroctwo Natana i modlitwa Dawida.

1Krn 18. Zwycięstwa Dawida. Współpracownicy Dawida.

1Krn 19. Wojna z Ammonitami i Aramejczykami.

1Krn 20. Zwycięskie wyprawy na Ammonitów. Wojna z Filistynami.

1Krn 21. Spis ludności i jego następstwa.

1Krn 22. Przygotowania do budowy świątyni.

1Krn 23. Podział lewitów i ich czynności.

1Krn 24. Podział kapłanów..

1Krn 25. Śpiewacy.

1Krn 26. Zmiany odźwiernych i inne czynności lewickie.

1Krn 27. Ustrój wojskowy. Urzędnicy królewscy.

1Krn 28. Przepisy Dawida dotyczące świątyni.

1Krn 29. Ofiary na świątynię. Salomon królem.. Koniec życia Dawida.

Wstęp do Ksiąg Kronik

Te dwie księgi, które tekst hebrajski nazywa Dibre Hajjamim (wydarzenia dni), a Wlg za LXX - Paralipomena (rzeczy opuszczone), stanowiły w oryginale jedną księgę. Obecnie uważa się nawet, że obie Księgi Kronik stanowiły tylko część jeszcze większego dzieła, obejmującego również Księgę Ezdrasza i Nehemiasza. Nazwa "Kroniki", przyjęta w większości nowożytnych języków, pochodzi od św. Hieronima, który nazwał je "Kroniką całej historii świętej". Księgi bowiem opisują dzieje całej ludzkości od Adama i początków Narodu Wybranego aż do zakończenia niewoli babilońskiej w r. 538 przed Chr., podając wiele szczegółów, które w innych księgach ST zostały opuszczone.

Zaznaczyć jednak należy, że Kroniki nie są dziełem historyka, lecz teologa, który w przeszłości swego narodu szukał światła i wzorów dla religijnego życia swoich współwyznawców, opuszczając, modyfikując lub dodając to, co odpowiadało jego koncepcji idealnej społeczności teokratycznej. Takie doskonałe wzory widział Autor w postaciach Dawida i Salomona, im też poświęcił większą część swego dzieła.

Od Adama do Dawida są to prawie same rodowody, zaczerpnięte z kodeksu kapłańskiego Pięcioksięgu i ksiąg Jozuego, Samuela i Królewskich, przedstawione w świetle korzystnym dla pokolenia Judy, przodków Dawida, Lewitów i mieszkańców Jerozolimy i pomyślane jako odpowiedni wstęp do dziejów Dawida (1 Krn rozdz. 1-9 [->1 Krn 1,1]). Szczegółowo zaś opisane jest panowanie Dawida (1 Krn rozdz. 10-20 [->1 Krn 10,1]) i panowanie Salomona (2 Krn rozdz. 1-9 [->2 Krn 1,1]) z pominięciem wszystkich wydarzeń kompromitujących tych królów, jak cudzołóstwo Dawida z Batszebą i zamordowanie jej męża Uriasza (2 Sm 2,2-17), niewierność Salomona wobec Pana (1 Krl 11,4-8), a po podziale królestwa - tylko królów judzkich z dynastii Dawidowej, ze szczególnym uwzględnieniem królów wiernych przymierzu z Panem, pobożnych i religijnych na wzór Dawida, jak np. Ezechiasz i Jozjasz, którzy dbali o świątynię, kapłanów i lewitów (2 Krn rozdz. 10-36 [->2 Krn 10,1]).

1-2 Krn zostały napisane po niewoli babilońskiej (2 Krn 36,22n). Według tradycji izraelskiej autorem ich był Ezdrasz po jego powrocie z grupą wygnańców babilońskich w r. 458 przed Chr. Najprawdopodobniej jednak autorem był nieznany lewita z późniejszego okresu: 350-250 przed Chr., skoro pierwsza księga zna jedenaście pokoleń po Zorobabelu (1 Krn 3,19-24) i pozwala sobie na anachronizm w związku z monetą perską, darejkiem (1 Krn 29,7). 1-2 Krn powstały jednak nie później niż w III w., ponieważ Syracydes (200-180 przed Chr.) wykazuje już zależność od nich (por. Syr 47,11 z 1 Krn 16,4; 1 Krn 23,30-32; 1 Krn 25,1-7).

Historyczna wiarygodność, potwierdzona w wielu punktach przez najnowsze badania, nie może być podawana w wątpliwość. Materiały, które Autor zebrał, są w istocie te same, co w innych księgach historycznych Pisma św., tylko przedstawione z punktu widzenia teologa-deuteronomisty. Oprócz tradycji ustnej kronikarz używał różnych źródeł pisanych, zarówno biblijnych (zob. wyżej), jak i pozabiblijnych. Z pozabiblijnych znał przynajmniej czternaście źródeł, które wprawdzie nie zachowały się do naszych czasów, ale Autor je wymienia: w 1 Krn 4,22; 1 Krn 9,1; 1 Krn 27,24; 1 Krn 29,29; 2 Krn 9,29; 2 Krn 12,15; 2 Krn 13,22; 2 Krn 16,11; 2 Krn 20,34; 2 Krn 24,27; 2 Krn 25,26; 2 Krn 26,22; 2 Krn 27,7; 2 Krn 28,26; 2 Krn 32,32; 2 Krn 33,18n; 2 Krn 35,25nn; 2 Krn 36,8. Były to dzieje królów judzkich czy izraelskich oraz pisma niekanoniczne ośmiu proroków.

Autorowi przyświecał podwójny cel: religijny i polityczny. Chciał on nawrócić swoich religijnie obojętnych współwyznawców, wykazując, że pomyślność i szczęście Izraelitów zależało od ich lojalności względem Boga, od wierności narodu wobec przymierza z Panem, od posłuszeństwa Prawu Mojżeszowemu i wiernego przestrzegania przepisów obrzędowych, obowiązujących w świątyni jerozolimskiej. Wskazując zaś na świetną przeszłość królestwa Dawidowego i podkreślając znaczenie dynastii Dawida i obietnic z nią związanych, pragnął Autor podnieść na duchu swych rodaków. Choć po powrocie z niewoli babilońskiej nie uzyskali oni narodowej niepodległości, to przecież Bóg może wskrzesić nowego Dawida, byleby Izraelici pozostali wierni Bogu.

W LXX i Wlg Księgi Kronik następują bezpośrednio po Księgach Królewskich, w Biblii hebrajskiej zaś na samym końcu jako ostatnie z tzw. Ketubim, czyli "Pism", stanowiąc ostatnie księgi święte ST.

W odtworzeniu tekstu oryginalnego Kronik, który ma dużo niedokładności i skażeń w zachowanym tekście masoreckim, znaczne usługi oddają starożytne tłumaczenia LXX i Wlg, ponieważ zostały one dokonane z tekstu hebrajskiego spółgłoskowego.

1Krn 1

GENEALOGIE

Od Adama do Abrahama Rdz 5

1 Adam, Set, Enosz,

1,1—9,44 Te rozdziały są prawie wyłącznie spisami genealogicznymi. Genealogie Rdz 1-12 kończyły się na Abrahamie, genealogie 1 Krn kończą się na Saulu i tak przygotowują historię Dawida, głównego bohatera kronikarza. Można z tym porównać genealogie Chrystusa (Mt 1,1-17; Łk 3,23-38). Kronikarz korzysta z Pięcioksięgu w jego ostatecznej formie oraz z pierwszych ksiąg historycznych, do tego dodaje informacje, prawdopodobnie autentyczne, pochodzące z innych dostępnych mu źródeł. Genealogie te zostały później, po pierwszym wydaniu dzieła, bardzo rozszerzone, ale w tym samym duchu. — Jak gdzie indziej w Biblii, często wskazują one jedynie na luźne więzy pokrewieństwa lub sąsiedztwa. — Między tekstem hebr. a przekładami starożytnymi istnieje wiele rozbieżności, które nie będą tu szczegółowo omawiane.

1,1—2,2 Skracając w rozdz. 1 długie serie Rdz 5 i 11 oraz kopiując ważne fragmenty Rdz 10, kronikarz ze wszystkich linii wywiedzionych od pierwszego człowieka zatrzymuje się tylko na Semicie Abrahamie, a potem na jego synach Izaaku i Jakubie.

2 Kenan, Mahalaleel, Jered, 3 Henoch, Metuszelach, Lamek, 4 Noe, Sem, Cham i Jafet.

1,1-4. Synowie Adama. Więcej szczegółowych informacji dotyczących tej części genealogii znaleźć można w Rdz 5.

5 Synowie Jafeta: Gomer, Magog, Madaj, Jawan, Tubal, Meszek i Tiras. Rdz 10,2-4

6 Synowie Gomera: Aszkanaz, Rifat i Togarma. 7 Synowie Jawana: Elisza i Tarszisz, Kittim i Dodanim. 

8 Synowie Chama: Kusz, Misraim, Put i Kanaan. Rdz 10,6-8

9 Synowie Kusza: Seba, Chawila, Sabta, Rama i Sabteka. Synowie Ramy: Saba i Dedan. 

10 [Kusz] jeszcze był ojcem Nimroda, który był pierwszym mocarzem na ziemi. Rdz 10,13-18

11 Misraim był ojcem Ludytów, Anamitów, Lehabitów, Naftuchitów, 12 Patrusytów, Kasluchitów i Kaftorytów, z których wyszli Filistyni. 13 Kanaan zaś był ojcem Sydona, swego pierworodnego, potem Cheta

1,13. Ludy Kanaanu. Na temat dodatkowych informacji dotyczących tych ludów zob. komentarz do Wj 3,8.

14 oraz Jebusyty, Amoryty, Girgaszyty, 15 Chiwwity, Arkity, Synity, 16 Arwadyty, Semaryty i Chamatyty. 

17 Synowie Sema: Elam, Aszszur, Arpachszad, Lud i Aram. [Synowie Arama]: Us, Chul, Geter i Meszek. Rdz 10,22-29

18 Arpachszad był ojcem Szelacha, a Szelach – Ebera. 19 Eberowi urodzili się dwaj synowie: imię jednego Peleg, gdyż za jego dni ziemia została podzielona, a imię brata jego – Joktan. 20 Joktan był ojcem Almodada, Szelefa, Chasarmaweta, Jeracha, 21 Hadorama, Uzala, Dikli, 22 Ebala, Abimaela, Saby, 23 Ofira, Chawili i Jobaba. Wszyscy ci byli synami Joktana. 

24 Sem, Arpachszad, Szelach, Rdz 11,10-26

25 Eber, Peleg, Reu, 26 Serug, Nachor, Terach, 27 Abram, to jest Abraham.

1,5-27. Synowie Noego. Więcej szczegółowych informacji dotyczących tej części genealogii znaleźć można w Rdz 10 i 11.

Potomkowie Abrahama

28 Synowie Abrahama: Izaak i Izmael. 

29 Oto ich rodowód: pierworodny Izmaela Nebajot, potem Kedar, Adbeel, Mibsam, Rdz 25,13-16

30 Miszma, Duma, Massa, Chadad, Tema, 31 Jetur, Nafisz i Kedma. Ci byli synami Izmaela. 

32 Synowie Ketury, drugorzędnej żony Abrahama: urodziła ona Zimrana, Jokszana, Medana, Midiana, Jiszbaka i Szuacha. Synowie Jokszana: Saba i Dedan. Rdz 25,2-4 

33 Synowie Midiana: Efa, Efer, Henoch, Abida i Eldaa. Wszyscy ci byli synami Ketury. 

34 Abraham był ojcem Izaaka. Synowie Izaaka: Ezaw i Izrael. Rdz 25,19

Potomkowie Ezawa

35 Synowie Ezawa: Elifaz, Reuel, Jeusz, Jalam i Korach. Rdz 36,10-13; Rdz 36,15-17

36 Synowie Elifaza: Teman, Omar, Sefi, Gatam, Kenaz, Timna i Amalek. 37 Synowie Reuela: Nachat, Zerach, Szamma i Mizza. 

38 Synowie Seira: Lotan, Szobal, Sibeon, Ana, Diszon, Eser i Diszan. Rdz 36,20-28

39 Synowie Lotana: Chori i Homam. Siostra Lotana: Timna. 40 Synowie Szobala: Alian, Manachat, Ebal, Szefi i Onam. Synowie Sibeona: Aja i Ana. 41 Synowie Any: Diszon. Synowie Diszona: Chamran, Eszban, Jitran i Keran. 

42 Synowie Esera: Bilhan, Zaawan i Jaakan. Synowie Diszana: Us i Aran. Rdz 36,31-39

43 Oto królowie, którzy panowali w kraju Edomu, zanim jakikolwiek król panował nad Izraelitami: Bela, syn Beora, a nazwa miasta jego: Dinhaba. 44 I umarł Bela, a w jego miejsce królował Jobab, syn Zeracha z Bosry. 45 Umarł Jobab i w jego miejsce królował Chuszam z kraju Temanitów. 46 Umarł Chuszam i w jego miejsce królował Hadad, syn Bedada, który poraził Madianitów na polach Moabu, a nazwa miasta jego Awit. 47 Umarł Hadad i w jego miejsce królował Samla z Masreki. 48 Umarł Samla i w jego miejsce królował Szaul z Rechobot Nadrzecznego. 49 Umarł Szaul i w jego miejsce królował Baal-Chanan, syn Akbora. 50 Umarł Baal-Chanan i w jego miejsce królował Hadad, a nazwa miasta jego Pai, imię zaś jego żony Mehetabeel, córki Matredy, córki Mezahaba. 

51 Umarł też i Hadad. Naczelnikami szczepów Edomu byli: naczelnik Timna, naczelnik Alia, naczelnik Jetet, Rdz 36,40-43

52 naczelnik Oholibama, naczelnik Ela, naczelnik Pinon, naczelnik Kenaz, naczelnik Teman, naczelnik Mibsar, 53 naczelnik Magdiel, naczelnik Iram. Ci byli naczelnikami Edomu.

1,29-53. Nieizraeliccy potomkowie Abrahama. Komentarze do podanych tutaj rodowodów można znaleźć: w części dotyczącej Hagar (Izmaela) w omówieniu Rdz 25,12-18; Ketury, Rdz 25,1-6; Ezawa, Rdz 36.

1Krn 2

Potomkowie Jakuba. Pokolenie Judy Rdz 35,23-26

1 Oto synowie Izraela: Ruben, Symeon, Lewi, Juda, Issachar, Zabulon, 

2 Dan, Józef, Beniamin, Neftali, Gad i Aser. Rdz 38,2-5 Rdz 38,7

3 Synowie Judy: Er, Onan i Szela. Ci trzej urodzili się mu z Bat-Szuy, Kananejki. Lecz Er, pierworodny Judy, okazał się złym w oczach Pana i spotkała go śmierć.

2,3-55 Kronikarz zaczyna od Judy, z którego wywodzi się Dawid (w. 3-17). Cała reszta rozdziału zawiera spisy rozmaitego pochodzenia (dwie genealogie Kalebitów), dotyczące grup włączonych do pokolenia Judy. Są to prawdopodobnie dodatki.

4 Także synowa jego, Tamar, urodziła mu Peresa i Zeracha. Wszystkich synów Judy było pięciu. Rdz 38,27-30

5 Synowie Peresa: Chesron i Chamul. Rdz 46,12

6 Synowie Zeracha: Zimri, Etan, Heman, Kalkol i Darda, wszystkich ich pięciu. 1Krl 5,11

7 Synowie Karmiego: Akar, który zatrwożył Izraela z powodu kradzieży rzeczy obłożonych klątwąs. Joz 7

8 Syn Etana: Azariasz.9 Synowie Chesrona, którzy mu się urodzili: Jerachmeel, Ram i Kelubaj.

2,9 Kelubaj, podobnie jak Kelub z 4,11, jest identyczny z Kalebem (2,18; por. Joz 14,6+).

10 Ram był ojcem Amminadaba. Amminadab zaś – Nachszona, naczelnika potomków Judy. Lb 1,7; Rt 4,19-22

11 Nachszon był ojcem Szalmy, a Szalma – Booza. 12 Booz był ojcem Obeda, a Obed Jessego. 13 Jesse był ojcem: pierworodnego Eliaba, drugiego Abinadaba, trzeciego Szimei, 14 czwartego Netaneela, piątego Raddaja, 15 szóstego Osema, siódmego Dawida. 16 A siostrami ich były: Seruja i Abigail. Synowie Serui: Abiszaj, Joab i Asahel, trzej; 17 Abigail zaś urodziła Amasę; ojcem Amasy był Jeter, Izmaelita. 

18 Kaleb, syn Chesrona, miał Jeriota ze swoją żoną, Azubą. Oto [jeszcze] jej synowie: Jeszer, Szobab i Ardon. Joz 14,6+ 1Krn 2,24n; 1Krn 4,11n

2,18 ze swoją żoną, Azubą. Według przekładów starożytnych. Tekst hebr.: „zrodził Azubę, żonę” (por. jednak w. 19).

19 A gdy umarła Azuba, Kaleb wziął sobie za żonę Efratę, która mu urodziła Chura. 20 Chur zaś był ojcem Uriego, a Uri – Besaleela. 21 Potem zbliżył się Chesron do córki Makira, ojca Gileada, wziął ją za żonę, gdy miał sześćdziesiąt lat, a urodziła mu Seguba. 22 Segub był ojcem Jaira, który miał dwadzieścia trzy miasta w ziemi Gileads.

23 Geszur i Aram zabrali Osiedla Jaira i Kenat z przynależnymi sześćdziesięcioma miejscowościami; wszyscy oni byli synami Makira, ojca Gileada. Lb 32,41-42

2,23 wszyscy oni byli synami Makira. Za tekstem hebr. Na zasadzie domysłu: „wszystkie one należały do synów Makira”.

24 Po śmierci Chesrona w Kaleb-Efrata, żona Chesrona, Abijja, urodziła mu Aszchura, ojca Tekoa.

2,24 w Kaleb-Efrata. BJ: „Kaleb złączył się z Efratą”, za grec. Tekst hebr.: „w Kaleb, Efrata”.

25 Synami Jerachmeela, pierworodnego Chesrona, byli: Ram – pierworodny, Buna, Oren, Osem i Achiasz. 1Sm 27,10

26 Miał też Jerachmeel inną żonę, imieniem Atara; ta była matką Onama. 27 Synowie Rama, pierworodnego Jerachmeela: Maas, Jamin i Eker. 28 Synami Onama byli: Szammaj i Jada. Synami Szammaja: Nadab i Abiszur. 29 Żona Abiszura, która miała na imię Abihajil, urodziła mu Achbana i Molida. 30 Synami Nadaba: Seled i Appaim. Seled umarł bezdzietny. 31 Synem Appaima: Jiszi. Synem Jisziego: Szeszan. Synem Szeszana: Achlaj. 32 Synami Jady, brata Szammaja: Jeter i Jonatan. Jeter umarł bezdzietny. 33 Synami Jonatana: Pelet i Zara. Ci byli synami Jerachmeela.34 Szeszan nie miał synów, tylko córki, ale miał sługę Egipcjanina imieniem Jarcha.

2,34 Początek wiersza według innej tradycji niż ta w w. 31.

35 Dał przeto Szeszan słudze swemu, Jarsze, córkę swą za żonę i urodziła mu Attaja. 36 Attaj zaś był ojcem Natana, a Natan – Zabada. 37 Zabad był ojcem Eflala, a Eflal – Obeda. 38 Obed był ojcem Jehu, a Jehu – Azariasza. 39 Azariasz był ojcem Chelesa, a Cheles – Eleasy. 40 Eleasa był ojcem Sismaja, a Sismaj – Szalluma. 41 Szallum był ojcem Jekamiasza, a Jekamiasz – Eliszamy. 

42 Synowie Kaleba, brata Jerachmeela: Mesza, jego pierworodny, który był ojcem Zifa i Mareszy, ojca Chebrona. Joz 14,6+; 1Krn 2,18n; 1Krn 4,11n

2,42-50 Odmienny spis genealogiczny potomków Kaleba (por. w. 18n), odzwierciedlający niewątpliwie jakąś inną epokę, w której relacje między szczepami uległy zmianom.

2,42 który był ojcem Zifa i Mareszy, (ojca) Chebrona. BJ: „Mesza, jego pierworodny, był ojcem Zifa. Jego syn, Maresza, ojcem Chebrona”. „Jego syn”, na zasadzie domysłu. Tekst hebr.: „synowie (Mareszy)”.

43 Synowie Chebrona: Korach, Tappuach, Rekem i Szema. 44 Szema był ojcem Rachama, ojca Jorkeama, a Rekem był ojcem Szammaja. 45 Synem Szammaja był Maon, a Maon był ojcem Bet-Sura. 46 Efa, drugorzędna żona Kaleba, urodziła Charana, Mosę i Gazeza. Charan był ojcem Gazeza. 47 Synowie Jahdaja: Regem, Jotam, Geszan, Pelet, Efa i Szaaf. 48 Drugorzędna żona Kaleba, Maaka, urodziła Szebera i Tirchanę. 

49 Urodziła ona także Szaafa, ojca Madmanny, oraz Szewę, ojca Makbeny i ojca Gibea. Córką Kaleba była Aksa. Joz 15,16-19

50 Ci byli synami Kaleba. Synami Chura, pierworodnego Efraty: Szobal, ojciec Kiriat-Jearim, 1Krn 2,19; 1Krn 4,1n

2,50-55 Chur, pierworodny Efraty, jest wymieniony tylko raz jako syn Kaleba (w. 19; por. jednak w. 24 i 42; 4,15). Wydaje się, że w przeciwieństwie do grupy Kaleba (por. Joz 14,6+) Chur reprezentuje jakąś czystą linię judejską, która z Efrata Betlejem rozprzestrzeniła się na północny zachód (Kiriat-Jearim, Sorea i Esztaol).

51 Salma, ojciec Bet-Lechem, Charef, ojciec Bet-Gader. 52 Szobal, ojciec Kiriat-Jearim, miał synów: Haroego, połowę Manachtytów

2,52 Haroego. Za tekstem hebr. Poprawiane często według 4,2 na „Reajasz”. - połowę Manachtytów. Za tekstem hebr. Grec: „Chasrego i Manachata”.

53 oraz rody Kiriat-Jearim, Jitrytów, Putytów, Szumatytów i Miszraitów; od nich wyszli Soreatyci i Esztaulici. Sdz 13,2; Sdz 18,2

54 Synowie Salmy: Bet-Lechem, Netofatyci, Atrot Bet-Joab, połowa Manachtytów, Soreici, 

55 rody pisarzy mieszkających w Jabbes, Tireatyci, Szimeatyci, Sukatyci. Ci są zatem Kenitami pochodzącymi od Chammata, ojca domu Rekaba. Lb 24,21+; 2Krl 10,15

2,42-55. Znacząca pozycja Kaleba. Kaleb i Jozue byli jedynymi przedstawicielami pokolenia Wyjścia, którzy wkroczyli do Kanaanu. Kaleb otrzymał specjalne nadanie ziemi w ramach posiadłości pokolenia Judy, w okolicach Hebronu (Joz 14,6-15). Ponieważ rodowody stanowiły podstawę roszczeń do ziemi, ważne było uznanie pozycji Kaleba.

ZNACZENIE RODOWODÓW DLA CZYTELNIKÓW OKRESU POWYGNANIOWEGO. Chociaż większość materiału z Pierwszej Księgi Kronik dotyczy okresu przedwygnaniowego, utwór ten adresowano do ludzi, którzy powrócili z wygnania babilońskiego w VI i V w. przed Chr., by ponownie osiedlić się w ojczystej ziemi. Rodowody stanowiły dokument potwierdzający ich tożsamość. Przymierze z Panem czyniło ich wybranym ludem Bożym, żyjącym w ziemi przez Niego obiecanej, ich pochodzenie rodzinne było swoistym certyfikatem przynależności. Stanowiło dziedzictwo i tradycję. W starożytności rodowody spełniały zwykle raczej funkcję socjologiczną niż historyczną. Zamiast dostarczać ścisłego sprawozdania dotyczącego porządku pokoleń, miały one na celu podkreślenie kontynuacji i dostarczenie wyjaśnienia obecnego porządku oraz kondycji społeczeństwa. W Izraelu rodowody miały dodatkowy akcent teologiczny oraz znaczenie, które stanowiło nieodłączny składnik ich genealogicznych zapisków. Powiązanie z przeszłością nadawało sens ich obecnej sytuacji teologicznej. Jednostki w świecie starożytnym czerpały swoją tożsamość nie z własnej indywidualności, lecz raczej z solidarności z grupą. Grupa taka nie ograniczała się do ówcześnie istniejącej grupy pokrewieństwa, lecz obejmowała wiele pokoleń. Za pomocą rodowodów starożytni budowali ponadpokoleniową solidarność. W rodowodzie nie musiały zostać odnotowane wszystkie pokolenia. Jako przykład można tutaj przytoczyć wybiórczą listę bohaterów wiary z Hbr 11.

1Krn 3

Potomkowie Dawida

1 Oto synowie Dawida, którzy urodzili mu się w Hebronie: pierworodny Amnon z Achinoam, Jizreelitki, drugi Daniel z Abigail pochodzącej z Karmelus; 2Sm 3,2-5

3,1-24 Rozdział ten, z linią Dawida podaną aż do czasów po wygnaniu, w tym wykazie pokoleń nie znalazł się na swoim miejscu: jeżeli już, to powinien następować po 2,17, najprawdopodobniej jednak dodano go później. Spis synów Dawida urodzonych w Betlejem (w. 5-8) jest powtórzony w 14,3-7.

2 trzeci Absalom, syn Maaki, córki Talmaja, króla Geszuru; czwarty Adoniasz, syn Chaggity; 3 piąty Szefatiasz z Abitali; szósty Jitream z jego żony Egli. 4 Sześciu mu się urodziło w Hebronie, gdzie królował siedem lat i sześć miesięcy. Potem królował on trzydzieści trzy lata w Jerozolimie. 

5 A synowie, którzy urodzili mu się w Jerozolimie: Szimea, Szobab, Natan, Salomon, czterej z Batszeby, córki Ammiela. 1Krn 14,3-7; 2Sm 5,14-16

3,5 z Batszeby. Według grec. i Wulgaty. BJ: „Batszua”, za tekstem hebr. Tu i tam chodzi niewątpliwie o tę samą osobę.

6 Potem Jibchar, Eliszua, Elifelet, 7 Nogah, Nefeg, Jafia, 8 Eliszama, Eliada, Elpalet, dziewięciu. 

9 Wszyscy ci byli synami Dawida, nie licząc synów żon drugorzędnych. A siostrą ich była Tamar. 2Sm 13,1n

Królowie judzcy

10 Synem Salomona był Roboam, synem Roboama – Abiasz, synem Abiasza – Asa, synem Asy – Jozafat,

3,10-16 Spis królów judzkich zależy od Krl.

11 synem Jozafata – Joram, synem Jorama – Ochozjasz, synem Ochozjasza – Joasz, 12 synem Joasza – Amazjasz, synem Amazjasza – Azariasz, synem Azariasza – Jotam, 13 synem Jotama – Achaz, synem Achaza – Ezechiasz, synem Ezechiasza – Manasses, 14 synem Manassesa – Amon, synem Amona – Jozjasz. 

15 Synowie Jozjasza: pierworodny Jochanan, drugi Jojakim, trzeci Sedecjasz, czwarty Szallum. 2Krn 36,1n

3,15 Jochanan. W niektórych rkpsach „Joachaz”.

— Szallum. To syn Jozjasza, identyczny z Joachazem z 2 Krl 23,30n (por. Jr 22,11).

16 Synowie Jojakima: jego syn Jechoniasz, jego syn Sedecjasz.

3,1-16. Królewska linia Dawida. Innym ważnym rodem w pokoleniu Judy była, oczywiście, rodzina królewska. Pewna liczba podanych tutaj imion stanowi wariant form używanych w Księdze Królewskiej: Abiasz/Abijam, Joram/Jehoram, Azariasz/Uzjasz, Szallum/Jehoahaz, Jehojakin/Jechoniasz. Większość tych przypadków można wyjaśnić na jeden z trzech sposobów: (1) różnych wariantów pisowni teoforycznego członu imienia; (2) różnych wyrazów o tym samym znaczeniu lub (3) imionami koronacyjnymi i imionami prywatnymi.

Po niewoli babilońskiej

17 Synowie Jechoniasza uprowadzonego do niewoli: jego syn Szealtiel,

3,17-24 Ten spis doprowadza niewątpliwie aż do czasów współczesnych samemu kronikarzowi.

18 Malkiram, Pedajasz, Szeneassar, Jekamiasz, Hoszama i Nedabiasz. 19 Synowie Pedajasza: Zorobabel i Szimei. Synami Zorobabela: Meszullam i Chananiasz oraz ich siostra Szelomit.

3,19 Zorobabel we wszystkich innych tekstach (por. Ezd 3,2; Ag 1,1) jest synem Szealtiela.

20 [Synowie Meszullama]: Chaszuba, Ohel, Berekiasz, Chasadiasz i Juszab-Chesed, pięciu.

3,20 [Synowie Meszullama]. Brak w tekście hebr.

21 Synowie Chananiasza: Pelatiasz i Izajasz; syn jego Refajasz, syn jego Arnan, syn jego Obadiasz, syn jego Szekaniasz.

3,21 W tekście hebr. cztery razy „synowie jego”. L. poj. przyjęta za grec. W BJ: „Synowie Chananiasza: Pelatiasz; Izajasz, jego syn; Refajasz, jego syn; Arnan, jego syn; Obadiasz, jego syn; Szekaniasz, jego syn”.

22 Synowie Szekaniasza: Szemajasz, Chattusz, Jigeal, Bariach, Neariasz i Szafat, sześciu. Ezd 8,3

23 Synowie Neariasza: Elioenaj, Ezechiasz i Azrikam, trzej. 24 Synowie Elioenaja: Hodawiasz, Eliaszib, Pelajasz, Akkub, Jochanan, Delajasz i Anani, siedmiu.

3,17-24. Powygnaniowi potomkowie Dawida. Większość wymienionych postaci pojawia się jedynie na tej liście. Wyjątkiem jest Zorobabel, o którym mamy znacznie więcej informacji (zob. komentarz do Ezd 3,2), i Chattusz (w. 22), o którym wiemy jedynie, że był jednym z tych, którzy wrócili z wygnania razem z Ezdraszem (Ezd 8,2).

1Krn 4

RODOWODY POKOLEŃ POŁUDNIOWYCH

Potomkowie Judy

1 Synowie Judy: Peres, Chesron, Karmi, Chur i Szobal. 1Krn 2,3

4,1-43 Wiadomości na temat Judy, Chura i Kaleba są paralelne do danych w rozdz. 2, ale imiona w dużej części inne. Dodano też nowe informacje na temat Aszchura i Szeli. Możliwe, że cały ten fragment jest późniejszym dodatkiem, wykorzystującym zresztą jakieś stare wspomnienia, i że w pierwotnej księdze po wiadomościach dotyczących Judy (2,1-17) następowały od razu listy genealogiczne Symeona (4,24n).

2 Reajasz, syn Szobala, był ojcem Jachata, a Jachat – Achumaja i Lahada. Te są rody Soreatytów. 

3 A ci byli z ojca Etama: Jizreel, Jiszma i Jidbasz, a imię ich siostry: Haslelponi. 1Krn 2,50+

4 Penuel był ojcem Gedora, a Ezer – ojcem Chuszy. Oto synowie Chura, pierworodnego Efraty, ojca Betlejem. 5 Aszchur, ojciec Tekoa, miał dwie żony: Cheleę i Naarę. 6 Naara urodziła mu Achuzama, Chefera, Temniego i Achasztariego. Ci byli synami Naary. 7 Synowie Chelei: Seret, Sochar i Etnan. 

8 Kos był ojcem Anuba, Sobeby i rodów Acharchela, syna Haruma. 1Krn 2,55; Rdz 35,18

9 Jabes był bardziej poważany niż jego bracia. Matka jego dała mu imię Jabes, mówiąc: Ponieważ w bólu urodziłam.

4,9 Gra słów Jabec i oceb, „strapienie”.

10 A wzywał Jabes Boga Izraela, mówiąc: Obyś skutecznie mi błogosławił i rozszerzył granice moje, a ręka Twoja była ze mną, i obyś zachował mnie od złego, a utrapienie moje się skończy! I sprawił Bóg to, o co on prosił. 

11 Kelub, brat Szuchy, był ojcem Mechira, który był ojcem Esztona. Joz 14,6+; 1Krn 2,18n; 1Krn 2,42n 1Krn 2,9+

12 Eszton był ojcem Bet-Rafa, Paseacha i Techinny, ojca Ir-Nachasz. Ci mężowie są z Rekab. 

13 Synowie Kenaza: Otniel i Serajasz. Synowie Otniela: Chatat i Meonotaj. Sdz 1,13

14 Meonotaj był ojcem Ofry. Serajasz był ojcem Joaba, ojca Ge-Haraszim, byli oni bowiem rzemieślnikami.

4,14 Ge-Haraszim. Nazwa znaczy: „Dolina Rzemieślników” (pracujących w drewnie i w żelazie; por. Ne 11,35).

15 Synowie Kaleba, syna Jefunnego: Ir, Ela i Naam. Syn Eli: Kenaz. Ne 11,35; Lb 13,6

16 Synowie Jehalleleela: Zif, Zifa, Tiria i Asareel. 17 Synowie Ezry: Jeter, Mered, Efer i Jalon. Potem [Bitia] poczęła Miriam, Szammaja i Iszbacha, ojca Esztemoy.

4,17 [Bitia]. Dodane ze względu na wiersz następny. BJ: „ona”.

18 A tegoż żona, Judejka, urodziła Jereda, ojca Gedora, Chebera, ojca Soko, i Jekutiela, ojca Zanoacha. Ci są synowie Bitii, córki faraona, którą poślubił Mered. 19 Synowie żony Hodijji, siostry Nachama, ojca Keili, Garmity, i Esztemoy, Maakatyty. 20 Synowie Szymona: Amnon, Rinna, Ben-Chanan i Tilon. Synowie Jisziego: Zochet i Ben-Zochet. 

21 Synowie Szeli, syna Judy: Er, ojciec Leki; Laeda, ojciec Mareszy i rodów z wytwórni bisiorus w Bet-Aszbea; 1Krn 2,3

 4,21-23 Informacja ta odcina się wyraźnie od poprzednich spisów. Powiązania rodzinne między Betlejem i Moabem są podkreślone także w 1 Sm 22,3 i w Rt.

— Rodzaj uprawianego rzemiosła był sprawą rodzinną i dziedziczną (por. już w. 14); wybór miejsca zamieszkania zależał od warunków ekonomicznych i geograficznych.

4,21. Rody z wytwórni bisioru w Bet-Aszbea. Wzmianka o Mareszy we wcześniejszej części tego wersetu skłania do podejrzeń, że również Bet-Aszbea powinna znajdować się na obszarze Szefeli, między wzgórzami Jerozolimy a pasem równin nadmorskich, jednak w przypadku omawianego okresu nie można podać bardziej konkretnych informacji. Cechy rzemiosł były zwykle związane z określonymi miastami, które postanowiły specjalizować się w danej gałęzi przemysłu. Znajomość rzemiosła była przekazywana z pokolenia na pokolenie. W tekście z Alalach wymieniono ponad sześćdziesiąt takich rzemiosł, które istniały już w XV w. przed Chr. Produkcja tkanin była rzemiosłem na małą skalę, wykonywanym w większości starożytnych domów, mogła jednak kwitnąć również w dużych ośrodkach przemysłowych. Technologia produkcji bisioru wymagała znajomości obróbki lnu oraz przędzenia, barwienia, a także urządzeń tkackich.

22 Jokim i mężowie z Kozeby oraz Joasz i Saraf, którzy panowali w Moabie, zanim powrócili do Lechem. Są to wydarzenia bardzo dawne.

4,22 panowali. BJ: „ożenili się”. — Por. Rt 1.

— zanim powrócili do Lechem. Za skażonym tekstem hebr., gdzie wajjaszube lachem. BJ: „zanim wrócili do Betlejem”, wajjaszubu bet lechem, na zasadzie domysłu.

4,22. Mężowie z Kozeby. To nieznane słowo stanowi przypuszczalnie inną nazwę Akzib w Szefeli. Wstępnie utożsamia się Akzib z Tel el-Beida położonym w odległości ok. 8 km od Maresza.

23 Byli zaś oni garncarzami. Jako mieszkańcy Netaim i Gedery mieszkali tam przy królu ze względu na prace dla niego wykonywane.

4,23. Garncarze królewscy z Netaim i Gedery. Można domniemywać, że pałac lub świątynia starały się przyciągnąć najlepszych rzemieślników i kupców, których potrzebowały. W ramach mecenatu mieściło się dostarczanie materiałów, warsztatów, urządzeń i niekiedy siły niewolniczej, by pomóc w wykonaniu bardziej przyziemnych czynności. Oprócz tego ludzie ci otrzymywali racje żywności, ubrania i środki na zaspokojenie innych potrzeb. Miasta, które tutaj wymieniono, znajdowały się również na obszarze Szefeli, nie ma jednak zgody co do ich konkretnego położenia.

Potomkowie Symeona

24 Synowie Symeona: Nemuel, Jamin, Jarib, Zerach, Saul; Rdz 46,10; Lb 26,12n; Lb 1,29-30; Rdz 25,13-14

4,24-43 Informacja ta zawiera: genealogię (w. 24-27), spis miast (w. 28-33), dane o migracyjnych ruchach szczepów (w. 34-43). W w. 31b panowanie Dawida podaje się jako czas integracji Symeona i Judy (por. wykaz Joz 15), kiedy miasta te zostały zaliczone do miast Judy. Symeonici przez długi okres zachowali swój półpasterski tryb życia (por. w. 39n).

25 jego synem Szallum, synem Szalluma – Mibsam, jego zaś synem był Miszma. 26 Synowie Miszmy: Chammuel, jego synem był Zakkur, synem Zakkura zaś Szimei. 27 Szimei miał szesnastu synów i sześć córek, lecz jego bracia nie mieli wiele dzieci i wszystkie ich rody nie rozmnożyły się tak, jak potomków Judy. 28 Mieszkali oni w miastach: Beer-Szeba, Molada, Chasar-Szual, 

29 Bil-ha, Esem, Tolad, Joz 19,1-8

30 Betuel, Chorma, Siklag, 31 Bet-Markabot, Chasar-Susim, Bet-Birei, Szaarim. Miasta te należały do nich aż do panowania Dawida. 32 A osiedlami ich były: Etam, Ain, Rimmon, Token i Aszan, pięć miast 33 oraz wszystkie ich wioski, które były naokoło tych miast aż do Baalat. Takie były ich siedziby według ich spisów rodowych. 34 Meszobab, Jamlek, Josza, syn Amazjasza, 35 Joel, Jehu, syn Joszibiasza, syna Serajasza, syna Asjela, 36 Elioenaj, Jaakoba, Jeszochajasz, Asajasz, Adiel, Jesimiel, Benajasz, 

37 Ziza, syn Szifiego, syna Allona, syna Jedajasza, syna Szimriego, syna Szemajasza. Lb 1,2

38 Ci wymienieni tu imiennie byli naczelnikami swoich rodów. Rodziny ich rozszerzyły się bardzo. 39 Poszli więc aż do wąwozu Gedor, aż do wschodniej strony doliny, szukając pastwiska dla swych trzód.

4,39 Gedor. Za tekstem hebr. W BJ: „Gerar”, za grec.

40 I znaleźli pastwisko obfite i dobre, okolicę rozległą, spokojną i bezpieczną, albowiem już przedtem mieszkali tam Chamici.

4,40 Według 1,8 Chamici są jednocześnie mieszkańcami Kanaanu i Afryki. Tutaj oznaczają oni po prostu nie-Izraelitów.

41 Ci zapisani tu imiennie przybyli za czasów króla judzkiego, Ezechiasza, zniszczyli ich namioty, a Meunitów, którzy się tam znajdowali, obłożyli klątwą aż do tego dnia, zamieszkawszy na ich miejscu, ponieważ znaleźli tam pastwisko dla swych trzód. Joz 6,17+

4,41 a Meunitów. Por. 2 Krn 20,1. BJ: „i schronienia”.

4,41. Meunici. Istnieje kilka skrajnie odmiennych opinii na temat tej grupy. Pierwsza głosi, że lud ten należy utożsamiać z Mineańczykami z południowej Arabii. Kontrolowali oni handel kadzidłem w IV w. przed Chr., sięgając wpływami aż do Palestyny. Inni badacze łączą tę grupę etniczną z Muunaja wspomnianymi na inskrypcjach Tiglat-Pilesera III. Trzecia hipoteza dopatruje się ich związków z miastem Maon leżącym na południe od Hebronu, w górzystej krainie Judy.

42 Niektórzy z nich, pięciuset mężów spośród synów Symeona, udali się na górę Seir, a na ich czele byli: Pelatiasz, Neariasz, Refajasz i Uzzjel, synowie Jisziego. Wj 17,8+

43 Rozbili oni ocalałą resztę Amalekitów i zamieszkali tam aż do dnia dzisiejszego.

4,42-43. Nowe ziemie pokolenia Symeona. Nowe terytorium Symeonitów rozciągało się na południe od obszaru, który został im przyznany w Negebie, przypuszczalnie znajdował się jednak nadal na zachód od Araba i na wschód od Kadesz-Barnea. Przejście na te ziemie oznaczało migrację na odległość 65-80 km.

1Krn 5

Potomkowie Rubena

1 Synowie Rubena, pierworodnego Izraela. Wprawdzie był on pierworodnym, lecz ponieważ skalał łoże swego ojca, pierworodztwo jego dane było synom Józefa, syna Izraela, więc nie podawało się rodowodów według pierworodztwa. Rdz 35,22

5,1. Kara wymierzona Rubenowi. Na temat informacji dotyczących wspomnianego incydentu zob. komentarz do Rdz 35,21-22.

2 Chociaż Juda był najpotężniejszy z braci swoich i z niego miał pochodzić władca, jednak pierworodztwo należało do Józefa.

5,2 Kronikarz, przywiązany do Dawida i jego dynastii, usiłuje tu uzgodnić przewagę przyznaną Judzie w Rdz 49,10 z tradycją, według której pierworodny był Józef (por. Pwt 33,17+). — W tekście grec. skorygowano „pierworodztwo” na „błogosławieństwo”.

3 Synowie Rubena, pierworodnego Izraela: Henoch, Pallu, Chesron i Karmi. Rdz 46,9; Lb 26,5n

4 Synowie Joela: jego synem Szemajasz, jego synem Gog, jego synem Szimei,

5,4-8 Informację tę podaje tylko kronikarz, nie precyzując jednak, jakie związki zachodzą między Joelem i Rubenem.

— Deportacja nakazana przez Tiglat-Pilesera w 732 r. (por. 2 Krl 15,29) dotknęła także Gileadu, miejsca pobytu pokolenia Rubena.

5 jego synem Mika, jego synem Reajasz, jego synem Baal, 6 jego synem Beera, którego król Asyrii, Tiglat-Pileser, uprowadził do niewoli; był on naczelnikiem Rubenitów. 7 Braćmi ich według ich rodów, kiedy spisywano rodowody ich pokoleń, byli: naczelnik Jejel, Zachariasz, 8 Bela, syn Azaza, syna Szemy, syna Joela, który zamieszkiwał Aroer aż do Nebo i Baal-Meon. 

9 Ku wschodowi zaś zamieszkiwał aż po wejście na pustynię ciągnącą się od rzeki Eufrat, gdyż pomnożyły się ich trzody w ziemi Gilead. Lb 32,37n

5,8-9. Obszar osiedlenia. Pokolenie Rubena osiedliło się w Zajordaniu, w pobliżu północnej części Morza Martwego, od rzeki Arnon (Wadi Mudżib) na południu do płaskowyżu Medeba i góry Nebo na północy.

10 Za czasów Saula prowadzili wojnę z Hagrytami, którzy wpadli w ich ręce, zamieszkali więc w ich namiotach w całej wschodniej okolicy Gileadu.

5,10 BJ: „Za czasów Saula prowadzili wojnę z Hagrytami, wpadli w ich ręce i Hagryci usadowili się w ich namiotach wzdłuż całej wschodniej strefy Gileadu”. Pokolenie Rubena szybko zniknęło, a jego reszta rozproszyła się. Na podstawie tego tekstu wydaje się, że grupy rubenickie prowadziły półpasterski tryb życia na krańcu wschodniej pustyni aż do czasów Saula, kiedy to padły pod ciosami Arabów hagryckich.

5,10. Hagryci. Na inskrypcjach Tiglat-Pilesera III wspomina się o plemieniu Aramejczyków nazywanym Hagaranu. Niektórzy badacze łączą to plemię z Hagrytami, jednak niewiele wiadomości z tego okresu ich dotyczy.

Potomkowie Gada

11 Synowie Gada zamieszkiwali naprzeciwko nich w ziemi Baszan aż do Salka. Joz 13,24-28; Rdz 46,16; Lb 26,15-18; Pwt 3,10n

5,11-26 Spisy dotyczące Gada i połowy pokolenia Manassesa znajdują się tylko u kronikarza. Mogą one pochodzić z jakiegoś spisu ludności dokonanego za Jeroboama II (por. w. 17).

12 Joel pierwszy, drugi Szafan, potem Janaj i Szafat w Baszanie. 13 Braćmi ich są według ich rodów: Mikael, Meszullam, Szeba, Joraj, Jakan, Zija i Eber – siedmiu. 14 A ci byli synami Abichaila: Ben-Churi, Ben-Jaroach, Ben-Gilead, Ben-Mikael, Ben-Jesziszaj, Ben-Jechdo, Ben-Buz. 15 Achi, syn Abdiela, syna Guniego, był głową ich rodów. 16 Zamieszkiwali oni w Gileadzie, Baszanie i przynależnych miejscowościach, na wszystkich pastwiskach Szaronu, leżących aż po ich krańce.

5,16 Szaronu. Za tekstem hebr. Nie chodzi tu o rozległą równinę nadmorską, ale o miejscowość w Transjordanii, wymienioną na steli Meszy.

5,16. Ziemie zamieszkiwane przez Gadytów. Gilead i Baszan były dwoma obszarami łącznej długości prawie 160 km (z północy na południe) Zajordania. Gilead to górzysta część Zajordania położona pomiędzy rzeką Jabbok na południu a rzeką Jarmuk na północy. Baszan znajduje się w rejonie (dzisiaj określanym mianem Wzgórz Golan), graniczącym z górą Hermon na północy, Dżebel Druze (góra Hauran) na wschodzie, Jeziorem Galilejskim na zachodzie i obszarem Jarmuku na południu. Baszan właściwy, ograniczony do rejonu (górnego?) Jarmuku, jest szerokim, urodzajnym płaskowyżem znanym z pastwisk. Salka (w. 11) leży ok. 95 km na wschód od Jeziora Galilejskiego, na południe od góry Hauran. Pastwiska Szaronu oznaczają obszar Zajordania, którego dokładnego położenia nie udało się do tej pory ustalić. Inskrypcja Moabitów wspomina również o tym obszarze, nie podaje jednak jego położenia.

17 Wszystkie ich rodowody zostały sporządzone za czasów Jotama, króla Judy, i Jeroboama, króla Izraela. 18 Synów Rubena i synów Gada oraz połowy pokolenia Manassesa, ludzi walecznych, mężów noszących tarczę i miecz, strzelających z łuku i wyszkolonych w rzemiośle wojennym było czterdzieści cztery tysiące siedemset sześćdziesięciu, gdy udawali się na wojnę. 

19 A rozpoczęli wojnę z Hagrytami, Jetur zaś, Nafisz i Nadab Rdz 25,15

5,19. Bitwa z Hagrytami i ich sprzymierzeńcami. Sprzymierzeńcami Hagrytów były plemiona arabskie. Jetur (w czasach rzymskich Iturea, leżąca na północny wschód od Galilei, zob. Łk 3,1) i Nafisz są znane za pośrednictwem potomków Izmaela (Rdz 25,15). Wzmianka o rejonie Nafisz pojawia się w pochodzącym z VII w. przed Chr. liście do asyryjskiego króla Asurbanipala. Nadali (być może Adbeel w Rdz 25,13) został prawdopodobnie wymieniony w zapiskach asyryjskich (z okresu panowania Tiglat-Pilesera III) jako grupa plemienna z Zajordania. Oprócz tych zdawkowych wzmianek nic nie wiadomo o tych ludach ani opisanej bitwie.

20 przyszli im z pomocą przeciwko nim. Dostali się więc w ich ręce Hagryci i wszyscy, którzy z nimi byli, albowiem podczas walki wzywali Boga, który ich wysłuchał, bo pokładali w Nim ufność. Pwt 33,20-21

21 Uprowadzili zaś z ich stad: pięćdziesiąt tysięcy wielbłądów, dwieście pięćdziesiąt tysięcy owiec, dwa tysiące osłów i sto tysięcy ludzi.

5,21. Łup. Liczba bydła i jeńców jest niewiarygodnie duża. Dla porównania, podczas trwających dwadzieścia lat zwycięskich kampanii Salmanassara III wzięto 110 610 jeńców, prawie 10 000 koni i mułów, ponad 35 000 sztuk bydła, niemal 20 000 osłów i 185 000 owiec. Podczas kampanii Sennacheryba wzięto 20 000 jeńców, 11 000 osłów, 5000 wielbłądów i 800 000 owiec.

22 Rzeczywiście padło mnóstwo zabitych, albowiem była to wojna Boża. I zamieszkali na ich miejscu aż do niewoli.

5,22 W krótkiej opowieści (w. 18-22), do której nie ma żadnej paraleli i w której liczby są wyolbrzymione przez fantazję, zachowano wspomnienie okresowych konfliktów między pokoleniami Transjordanii a ich niespokojnymi sąsiadami arabskimi. „Niewola”, o której mowa w w. 22, oznacza deportację nakazaną przez Tiglat-Pilesera (por. w. 6 i 26).

23 Synowie połowy pokolenia Manassesa osiedlili się w tym kraju, od Baszanu aż do Baal-Hermonu, Seniru i góry Hermons. Byli oni liczni. Lb 32,39 Rdz 46,11; Wj 6,18;

24 Oto naczelnicy ich rodów: Efer, Jiszi, Eliel, Azriel, Jeremiasz, Hodawiasz i Jachdiel, dzielni wojownicy, ludzie sławni, naczelnicy swoich rodów. 25 Lecz sprzeniewierzyli się Bogu swych ojców i dopuszczali się nierządus z bogami ludów tamtego kraju, które Bóg wytracił przed nimi. 26 Bóg Izraela pobudził ducha Pula, króla asyryjskiego, ducha Tiglat-Pilesera, króla asyryjskiego, i uprowadził do niewoli Rubenitów, Gadytów oraz połowę pokolenia Manassesa. Przyprowadził on ich do Chalach, Chabor, Hara i do rzeki Gozan, gdzie przebywają aż do dnia dzisiejszego.

5,26 Pul i Tiglat-Pileser to jedna i ta sama osoba (por. 2 Krl 15,19+). Kronikarz łączy deportację z Gileadu przeprowadzoną przez Tiglat-Pilesera (2 Krl 15,29) ze spisem miast, do których Sargon w r. 721 przesiedlił mieszkańców Samarii.

5,26. Przesiedlenie przez Asyryjczyków pokoleń Zajordania. Tiglat-Pileser III (pierwotnie określany mianem Pulu) najechał górną i dolną Galileę w 733 przed Chr. Władca donosi, że deportował 13 520 ludzi (zob. komentarz do 2 Krl 15,29). Podczas tej kampanii Północne Królestwo Izraela ograniczało się jedynie do Samarii i jej okolic, która przetrwała niezależnie przez kolejnych dwanaście lat. Ludność deportowano w rejon środkowego Eufratu, gdzie leżało Gozan (Guzanu = Tel Halaf, ok. 162 km na wschód od Karkemisz) nad rzeką Habur. Chalach utożsamia się z Halahhu z inskrypcji asyryjskich, znajdującym się ok. 13 km na północny wschód od Niniwy.

Potomkowie Lewiego i arcykapłani

27 Synowie Lewiego: Gerszon, Kehat i Merari. Lb 26,59-60

28 Synowie Kehata: Amram, Jishar, Chebron i Uzzjel. 29 Dzieci Amrama: Aaron, Mojżesz i Miriam. Synowie Aarona: Nadab, Abihu, Eleazar i Itamar. 30 Eleazar był ojcem Pinchasa, a Pinchas – Abiszuy. 31 Abiszua był ojcem Bukkiego, a Bukki – Uzziego. 32 Uzzi był ojcem Zerachiasza, a Zerachiasz – Merajota. 33 Merajot był ojcem Amariasza, a Amariasz – Achituba. 34 Achitub był ojcem Sadoka, a Sadok – Achimaasa. 35 Achimaas był ojcem Azariasza, a Azariasz – Jochanana. 36 Jochanan był ojcem Azariasza tego, co sprawował urząd kapłański w świątyni, którą zbudował Salomon w Jerozolimie. 37 Azariasz był ojcem Amariasza, a Amariasz – Achituba. 38 Achitub był ojcem Sadoka, a Sadok – Szalluma. 39 Szallum był ojcem Chilkiasza, a Chilkiasz – Azariasza. 40 Azariasz był ojcem Serajasza, a Serajasz – Josadaka. 41 Josadak poszedł na wygnanie, gdy Pan uprowadził Judę i Jerozolimę ręką Nabuchodonozora.

5,27-6,66 Te długie spisy są w większości dodatkami, skomponowanymi na podstawie danych Biblii oraz innych źródeł niemożliwych do zweryfikowania. Częściowo chodzi tu także o sztuczne kombinacje. Możliwe, że pierwotna księga nie zawierała na temat Lewiego wiele ponadto, co w 6,1-4.34-38.

1Krn 6

Potomkowie Lewiego, Gerszoma, Merariego, Kehata, Aarona i jego potomków aż do Achimaasa Lb 3,17-20

1 Synowie Lewiego: Gerszom, Kehat, Merari. 2 Oto imiona synów Gerszoma: Libni i Szimei. 3 Synowie Kehata: Amram, Jishar, Chebron i Uzzjel. 4 Synowie Merariego: Machli i Muszi. Oto są rody Lewiego według ich ojców: 5 Gerszoma: syn jego Libni, syn jego Jachat, syn jego Zimma,

6,5 Gerszom (w Lb zwany Gerszonem) zgodnie z tradycjami północy pochodził prawdopodobnie od Mojżesza (Wj 2,22; Sdz 18,30). Ta rodzina sprawowała pieczę nad schizmatyckim sanktuarium w Dan, co jest powodem lepszego stosunku do Kehatytów w tradycji „kapłańskiej”.

6 syn jego Joach, syn jego Iddo, syn jego Zerach, syn jego Jeatraj. 7 Synowie Kehata: syn jego Amminadab, syn jego Korach, syn jego Assir, 8 syn jego Elkana, syn jego Ebiasaf, syn jego Assir, 9 syn jego Tachat, syn jego Uriel, syn jego Ozjasz, syn jego Saul. 10 Synowie Elkany: Amasaj i Achimot. 11 Syn jego Elkana, syn jego Sofaj, syn jego Nachat, 

12 syn jego Eliab, syn jego Jerocham, syn jego Elkana. 1Sm 1,1

13 Synowie Samuela: pierworodny Joel i drugi Abiasz. 

14 Synowie Merariego: syn jego Machli, syn jego Libni, syn jego Szimei, syn jego Uzza, Wj 6,19; Lb 26,58

15 syn jego Szimea, syn jego Chaggiasz, syn jego Asajasz. 16 Tych ustanowił Dawid dla prowadzenia śpiewu w domu Bożym, odkąd spoczęła tam arka.

6,16-32 Idąc za Oz 14,3; Iz 12; 25-26 i bez wątpienia Ml 1,11, kronikarz widzi w śpiewie sakralnym (uwielbienie, wyznawanie, dziękczynienie) istotę kultu ofiarniczego. Ustanowienie śpiewu liturgicznego wiąże on z Dawidem.

17 I byli na służbie śpiewaczej przed przybytkiem Namiotu Spotkania, dopóki Salomon nie zbudował domu Pańskiego w Jerozolimie. Stawali zaś do służby zgodnie z ustalonym porządkiem. 18 Ci więc stawali wraz z synami swoimi: spośród synów Kehata: Heman, śpiewak, syn Joela, syna Samuela,

6,18 Trzej śpiewacy Dawida, Heman, Asaf i Etan (Jedutun w 25,1.3; por. rozdz. 16) są tu powiązani z trzema liniami lewickimi Kehata, Gerszoma i Merariego. W rzeczywistości o Hemanie i Etanie mówi 1 Krl 5,11 jako o dawnych mędrcach-śpiewakach, a Etan jest tam nazwany „tubylcem”, podobnie jak w tytule Ps 89 (tak w BJ): wydaje się, że świątynia w Jerozolimie odwoływała się z początku do specjalistów kananejskich.

— Powiązanie Hemana i Etana z linią Judy w 2,6 jest — jak się zdaje — wynikiem pomieszania dwóch podobnie brzmiących słów, ’ez-rach, „tubylec”, i Zerach, imię jednego z synów Judy (por. Rdz 38,30; 46,12).

19 syna Elkany, syna Jerochama, syna Eliela, syna Toacha, 20 syna Sufa, syna Elkany, syna Machata, syna Amasaja, 21 syna Elkany, syna Joela, syna Azariasza, syna Sefaniasza, 22 syna Tachata, syna Assira, syna Ebiasafa, syna Koracha, 23 syna Jishara, syna Kehata, syna Lewiego, syna Izraela. 24 Brat jego, Asaf, stał po jego prawej stronie: Asaf, syn Berekiasza, syna Szimei, 25 syna Mikaela, syna Baasejasza, syna Malkiasza, 26 syna Etniego, syna Zeracha, syna Adajasza, 27 syna Etana, syna Zimmy, syna Szimejego, 28 syna Jachata, syna Gerszoma, syna Lewiego. 29 Synowie Merariego, ich bracia, stawali po lewej stronie: Etan, syn Kisziego, syna Abdiego, syna Malluka,30 syna Chaszabiasza, syna Amazjasza, syna Chilkiasza, 31 syna Amsjego, syna Baniego, syna Szemera, 32 syna Machliego, syna Musziego, syna Merariego, syna Lewiego. 33 Bracia ich, lewici, byli przeznaczeni do wszelkich usług w przybytku domu Bożego. 

34 Aaron zaś i jego synowie zamieniali w dym ofiary na ołtarzu całopalenia i na ołtarzu kadzenia, zgodnie z całą posługą w Miejscu Najświętszym, aby dokonywać przebłagania za Izraela, według tego wszystkiego, co nakazał sługa Boży, Mojżesz. Kpł 2,3+; Kpł 1,4

35 Oto są synowie Aarona: synem jego Eleazar, synem jego Pinchas, synem jego Abiszua, 36 synem jego Bukki, synem jego Uzzi, synem jego Zerachiasz, 37 synem jego Merajot, synem jego Amariasz, synem jego Achitub, 38 synem jego Sadok, synem jego Achimaas.

Miasta kapłańskie i lewickie

39 A oto miejsca ich zamieszkania, według ich siedzib w wyznaczonych dla nich granicach. Synom Aarona z rodu Kehata – taki bowiem dział wyznaczono im przez losowanie – Joz 21,4-40 Joz 21,4; Joz 21,10; Joz 21,19

40 dano Hebrons w ziemi judzkiej wraz z otaczającymi go pastwiskami. 41 Pola zaś miejskie i ich osiedla dano Kalebowi, synowi Jefunnego. 42 Synom Aarona dano także miasta ucieczki: Hebron i Libnę wraz z ich pastwiskami, Jattir i Esztemoa z ich pastwiskami, 43 Chilaz z jego pastwiskami, Debir z jego pastwiskami, 44 Aszan z jego pastwiskami i Bet-Szemesz z jego pastwiskami. 45 Od pokolenia Beniamina: Geba z jej pastwiskami, Alemet z jego pastwiskami i Anatot z jego pastwiskami; wszystkich miast trzynaście według ich rodzin. 

46 Pozostałym synom Kehata, spośród rodzin tegoż pokolenia, przypadło losem dziesięć miast od pokolenia Efraima, pokolenia Dana i od połowy pokolenia Manassesa. Joz 21,5-8

6,31-46. Muzycy z rodu lewitów. Trzej główni muzycy Dawida (Hema, Asaf i Etan) pochodzili z długiej i szlachetnej linii sięgającej Lewiego. W starożytności istniały gildie muzyków usługujących w świątyniach i sanktuariach. Już w III tysiącleciu przed Chr. w Egipcie istnieli kapłani nadzorujący muzyków uczestniczących w kulcie. Chetyci i Babilończycy mieli muzyków wśród personelu świątynnego. Wiele wydarzeń religijnych, od pojedynczych rytuałów i ceremonii po święta, miało oprawę muzyczną (wokalną i instrumentalną). Na temat dodatkowych informacji zob. komentarz do Am 5,23.

47 Synom Gerszoma, według ich rodzin, od pokolenia Issachara, od pokolenia Asera, od pokolenia Neftalego i od pokolenia Manassesa w Baszanie: trzynaście miast. 48 Synom Merariego, według ich rodzin, przypadło losem od pokolenia Rubena, od pokolenia Gada i od pokolenia Zabulona: dwanaście miast. 49 Izraelici dali lewitom te miasta wraz z ich pastwiskami.

6,48-49. Obowiązki lewitów i kapłanów wywodzących się od Aarona. Kapłani wywodzący się od Aarona uczestniczyli bezpośrednio w składaniu ofiar oraz wykonywali inne zadania związane ze świętym miejscem. Zadania lewitów łączyły się z innymi aspektami funkcjonowania świętej budowli. Strzegli oni dostępu do świętego obszaru oraz dbali o należyte zaopatrzenie i utrzymywanie porządku w obrębie przybytku (zob. szczegóły w 1 Krn 9,22-33).

50 Dali oni przez losowanie z ziem należących do pokolenia synów Judy, do pokolenia synów Symeona i do pokolenia synów Beniamina te miasta, którym nadali ich imiona. Joz 21,9

51 Niektóre rodziny synów Kehata miały miasta wylosowane od pokolenia Efraima. Joz 21,20-39

52 Dano im miasta ucieczki: Sychem z jego pastwiskami na górze Efraima, Gezer z jego pastwiskami, 53 Jokmeam z jego pastwiskami, Bet-Choron z jego pastwiskami, 54 Ajjalon z jego pastwiskami i Gat-Rimmon z jego pastwiskami. 55 A od połowy pokolenia Manassesa dla pozostałych rodzin Kehata: Aner z jego pastwiskami i Bileam z jego pastwiskami. 56 Synom Gerszoma dano od połowy pokolenia Manassesa: Golan w Baszanies z jego pastwiskami i Asztarot z jego pastwiskami.

6,55-56. Rozróżnienie pomiędzy wioskami i pastwiskami. Ziemie znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie Hebronu stanowiły część nadania przyznanego lewitom. W wersecie tym wyjaśniono jednak, że osady w okolicach Hebronu, a także grunty uprawne leżące w jego pobliżu, należały do Kaleba.

57 Od pokolenia Issachara: Kedesz z jego pastwiskami, Dobrat z jego pastwiskami, 58 Ramot z jego pastwiskami i Anem z jego pastwiskami. 59 Od pokolenia Asera: Maszal z jego pastwiskami, Abdon z jego pastwiskami, 60 Chukok z jego pastwiskami i Rechob z jego pastwiskami. 61 Od pokolenia Neftalego: Kadesz w Galilei z jego pastwiskami, Chammon z jego pastwiskami i Kiriataim z jego pastwiskami. 62 Pozostałym synom Merariego od pokolenia Zabulona: Rimmono z jego pastwiskami i Tabor z jego pastwiskami. 63 A za Jordanem, koło Jerycha, na wschód od Jordanu, od pokolenia Rubena: Beser w pustyni z jego pastwiskami, Jahsę z jej pastwiskami, 64 Kedemot z jego pastwiskami i Mefaat z jego pastwiskami.

6,64. Miasta lewitów [w tekście BT nie pojawia się to określenie, przyp. tłum.]. Na temat informacji dotyczących miast lewitów zob. komentarz do Lb 35,1-5 i Joz 21,3-40.

65 Od pokolenia Gada: Ramot w Gileadzie z jego pastwiskami, Machanaim z jego pastwiskami, 66 Cheszbon z jego pastwiskami i Jazer z jego pastwiskami.

1Krn 7

RODOWODY POKOLEŃ PÓŁNOCNYCH

Potomkowie Issachara

1 Synowie Issachara: Tola, Pua, Jaszub i Szimron, czterej. Rdz 46,13; Lb 26,23-24; Sdz 10,1

7,1-40 Także i ten rozdział został zredagowany na podstawie rozmaitych źródeł; przede wszystkim liczby dotyczące Issachara, Beniamina i Asera wskazują na korzystanie z danych jakiegoś spisu ludności, różniącego się zresztą od tego, który wykorzystano w Lb 1 i 26.

2 Synowie Toli: Uzzi, Refajasz, Jeriel, Jachmaj, Jibsam i Samuel, naczelnicy rodów Toli, dzielni wojownicy – za czasów Dawida liczba ich wynosiła według ich rodowodów dwadzieścia dwa tysiące sześciuset. 3 Synowie Uzzjego: Izrachiasz, a synowie Izrachiasza: Mikael, Obadiasz, Joel, Jiszszijasz, pięciu, wszyscy naczelnicy rodów. 4 Przy nich były hufce zbrojne do walki, według spisów i według ich rodów liczące trzydzieści sześć tysięcy, mieli bowiem wiele żon i synów. 5 A bracia ich we wszystkich rodach Issachara, dzielni wojownicy, liczyli osiemdziesiąt siedem tysięcy; wszyscy zapisani w rodowodach.

Potomkowie Beniamina

6 [Synowie] Beniamina: Bela, Beker i Jediael, trzej. 1Krn 8,1n; Rdz 46,21; Lb 26,38

7 Synowie Beli: Esbon, Uzzjel, Jerimot i Iri, pięciu, naczelnicy rodów, dzielni wojownicy, według swoich wykazów rodowych liczyli dwadzieścia dwa tysiące trzydziestu czterech. 

8 Synowie Bekera: Zemira, Joasz, Eliezer, Elioenaj, Omri, Jeremot, Abiasz, Anatot i Alamet; ci wszyscy są synami Bekera. Joz 21,18

9 Według wykazów rodowych dla swego pokolenia, naczelnicy rodów, dzielni wojownicy, liczyli dwadzieścia tysięcy dwustu. 10 Synowie Jediaela: Bilhan, a synowie Bilhana: Jeusz, Beniamin, Ehud, Kenaana, Zetan, Tarszisz i Achiszachar. 11 Wszyscy ci byli synami Jediaela: naczelnicy rodów, dzielni wojownicy, liczyli siedemnaście tysięcy dwustu, gdy wychodzili w szyku na wojnę. 

12 Szuppim i Chuppim; synowie Ira: Chuszim, jego syn Acher. Lb 26,39

Potomkowie Neftalego

13 Synowie Neftalego: Jachasjel, Guni, Jeser i Szallum, potomkowie z Bilhy. Rdz 46,24; Lb 26,48-50

7,13 Synami Bilhy byli Dan i Neftali (Rdz 30,5-8). Chuszim (w. 12; por. Rdz 46,23) reprezentuje tu niewątpliwie pokolenie Dana, nie wspominane gdzie indziej.

Potomkowie Manassesa

14 Synowie Manassesa: Asriel, którego urodziła drugorzędna jego żona, Aramejka. Urodziła ona Makira, ojca Gileada.

7,14-19 Spis jest skomplikowany i prawdopodobnie uszkodzony: Chuppim oraz Szuppim dostali się tu przypuszczalnie z w. 12; Maaka jest siostrą (w. 15) a jednocześnie żoną (w. 16) Makira. Wykaz ten dotyczy przede wszystkim osiadłego w Gileadzie Makira, czyli innymi słowy „połowy pokolenia” Manassesa (Lb 32,39n).

15 Makir wziął żony dla Chuppima i Szuppima. Imię jego siostry było Maaka. Imię drugiego syna Selofchad, lecz Selofchad miał tylko córki. Lb 26,33

7,15 Pierwszym synem był Asriel.

16 Maaka, żona Makira, urodziła syna i dała mu imię Peresz. A bratu jego było na imię Szeresz, którego synami byli Ulam i Rekem. 17 Syn Ulama: Bedan. Ci byli synami Gileada, syna Makira, syna Manassesa. 

18 Ich siostra, Hammoleket, urodziła Iszhoda, Abiezera i Machlę. Sdz 6,11n

19 Synami Szemidy byli: Achian, Szekem, Likchi i Aniam.

Potomkowie Efraima

20 Synowie Efraima: synem jego Szutelach, synem jego Bered, synem jego Tachat, synem jego Eleada, synem jego Tachat, Lb 26,35

7,20-27 Spis potomków Efraima kończy się na Jozuem (w. 27). Przerywa go krótka historia zawarta w w. 21b-24.

21 synem jego Zabad, synem jego Szutelach, a także Ezer i Elead. Zabili ich ludzie z Gat, urodzeni w tym kraju, bo tamci zstąpili z góry, aby zabrać ich stada.

7,21 Kronikarz uzupełnia spis z Lb 26,35n innym, gdzie zostały dorzucone dwa imiona beniaminickie: Zabad (por. 8,15n) i Ezer (por. 4,4). Efraim oraz Beniamin byli sąsiadami i pewne rody mogły przejść z jednego pokolenia do drugiego.

22 Efraim, ich ojciec, przez długi czas obchodził żałobę i przychodzili bracia jego, aby go pocieszyć. 

23 Potem zbliżył się do swej żony, która poczęła i urodziła syna, i dał mu imię Beria, ponieważ stało się nieszczęście w jego domu. 1Krn 8,13

7,23 Imię „Beria” zostało powiązane z beraah, „być w nieszczęściu”.

— Beria, czyli ród efraimski, który później przeszedł do Beniamina (por. 8,13).

24 Jego córką była Szeera, która zbudowała Bet-Choron dolne i górne oraz Uzzen-Szeera. Joz 16,3

25 Synami jego byli Refach i Reszef, synem jego Telach, synem jego Tachan,

7,25 (Synami jego byli) Refach i Reszef. Tekst hebr.: „Reszef i Telach”. BJ: „Refach jego synem, Szutelach jego synem”, za w. 20 i Lb 26,35.

26 synem jego Ladan, synem jego Ammihud, synem jego Eliszama, Lb 1,10

27 synem jego Nun, synem jego Jozue. Wj 33,11

28 Ich posiadłości i ich siedziby były w Betel i miejscowościach przynależnych; w Naaran ku wschodowi, a ku zachodowi w Gezer i miejscowościach przynależnych, w Sychem i miejscowościach przynależnych, aż do Ajji i miast przynależnych.

7,28 Sychem jest gdzie indziej powiązane z Manassesem. W w. 28-29 traktuje się Efraima i Manassesa jako jedną całość — „synów Józefa”.

29 W rękach synów Manassesa były: Bet-Szean i miejscowości przynależne, Taanak i miejscowości przynależne, Megiddo i miejscowości przynależne, Dor i miejscowości przynależne. W tych mieszkali synowie Józefa, syna Izraela.

7,28-29. Ziemie pokolenia Efraima i Manassesa. Osady należące do pokolenia Efraima ciągnęły się od Betel na południu do Sychem na północy, nie obejmowały jednak równiny nadmorskiej (Gezer wyznaczało ich zachodnią granicę) ani doliny Jordanu. Ziemie pokolenia Manassesa znajdowały się na północ od terytoriów pokolenia Efraima i obejmowały obszar wzgórz Samarii (aż do Gilboa) oraz pasmo góry Karmel u południowego końca doliny Jizreel (obejmowały więc Tanak i Megiddo). W granicach terytorium Manassesa znajdowała się dolina Jordanu (Bet-Szean) oraz równina nadmorska (Dor), aż do podnóży góry Karmel.

Potomkowie Asera

30 Synowie Asera: Jimna, Jiszwa, Jiszwi, Beria i siostra ich Serach. Rdz 46,17; Lb 26,44n

7,30-40 Terytorium Asera rozciągało się między Fenicją a Karmelem (Joz 19,24-31), ale w obrębie spisu obejmującego w. 30-39 podano wiele nazw, występujących w południowej części gór Efraima. Może mamy tu wspomnienie dawnych siedzib, bardziej prawdopodobne jednak, że jakieś grupy aseryckie przeniosły się na południe i zostały włączone do pokoleń Efraima oraz Beniamina.

31 Synowie Berii: Cheber i Malkiel; ten był ojcem Birzaita. 32 Cheber był ojcem Jafleta, Szemera, Chotama i siostry ich Szuy. 33 Synowie Jafleta: Pasak, Bimhal i Aszwat; to są synowie Jafleta. 34 Synowie Szemera: Achi, Rohga, Chubba i Aram. 35 Synowie brata jego, Helema: Sofach, Jimna, Szelesz i Amal. 36 Synowie Sofacha: Suach, Charnefer, Szual, Beri i Jimra; 37 Beser, Hod, Szamma, Szilsza, Jitran i Beera. 38 Synowie Jetera: Jefunne, Pispa i Ara. 39 Synowie Ulli: Arach, Channiel i Risja. 40 Wszyscy ci synowie Asera, naczelnicy rodów, znamienici mężowie, dzielni wojownicy, główni wśród książąt, a według spisów liczyli w swoich rodowodach dwadzieścia sześć tysięcy wojska zdolnego do walki.

1Krn 8

Potomkowie Beniamina i ich siedziby

1 Beniamin był ojcem swego pierworodnego – Beli; drugiego – Aszbela, trzeciego – Achracha, Rdz 46,21; Lb 26,38-40

8,1-40 Nowy spis beniaminicki, stylem i treścią różniący się od formy i zawartości poprzedniego (7,6-11). Rodziny beniaminickie sklasyfikowano tu według miejsca zamieszkania. Źródłem jest — jak się wydaje — spis ludności beniaminickiej, dokonany w epoce, której nie możemy bliżej określić.

8,1 Achracha. Według tekstu hebr. W BJ: „Achirama”, według Lb 26,38.

2 czwartego – Nochy, piątego – Rafy. 

3 Synami Beli byli: Addar, Gera, ojciec Ehuda, Sdz 3,15n

8,3 ojciec Ehuda. Według Sdz 3,15. Tekst hebr.: „i Abihud”.

4 Abiszua, Naaman i Achoach, 5 Gera, Szefufan i Churam. 6 Oto synowie Ehuda; ci byli naczelnikami rodów mieszkających w Geba i przesiedlono ich do Manachat:

8,6-7 Nie wiadomo, o co w tej informacji chodzi. Ehud był sędzią, który uwolnił Beniamina od Moabitów (Sdz 3,11-30). Przesiedlenie mieszkańców Geby (pomylonej z Gibea?) może być jakąś przekształconą wersją historii z Sdz 20.

7 Naaman, Achiasz i Gera; on to ich przesiedlił i był ojcem Uzzy i Achichuda, 8 a Szacharaima – w kraju Moabu. Potem gdy odprawił swe żony: Chuszim i Baarę, 9 miał ze swej nowej żony: Jobaba, Sibię, Meszę, Malkoma, 10 Jeusa, Sakiasza i Mirmę; ci byli jego synami, naczelnikami rodów. 11 Z Chuszim miał: Abituba i Elpaala. 12 Synowie Elpaala: Eber, Miszam i Szemed, on to zbudował Ono, Lod i miejscowości przynależne. 

13 Beria i Szema byli naczelnikami rodów mieszkających w Ajjalonie; oni to wypędzili mieszkańców Gat. 1Krn 7,23+

14 Achio, Szaszak, Jeremot, 15 Zebadiasz, Arad, Eder, 16 Mikael, Jiszpa i Jocha byli synami Berii, 17 Zebadiasz, Meszullam, Chizki, Cheber, 18 Jiszmeraj, Jizlia i Jobab byli synami Elpaala. 19 Jakim, Zikri, Zabdi, 20 Elienaj, Silletaj, Eliel, 21 Adajasz, Berajasz, Szimrat byli synami Szimejego. 22 Jiszpan, Eber, Eliel, 23 Abdon, Zikri, Chanan, 24 Chananiasz, Elam, Antotiasz, 25 Jifdejasz i Peniel byli synami Szaszaka. 26 Szamszeraj, Szechariasz, Ataliasz, 

27 Jaareszjasz, Eliasz, Zikri byli synami Jerochama. 1Krn 9,34

28 Ci byli naczelnikami rodów według ich spisów; zamieszkali oni w Jerozolimie.

Ród Saula

29 W Gibeonie zamieszkał ojciec Gibeonu; jego żona miała na imię Maaka. 1Krn 9,35-38

8,29 ojciec Gibeonu. BJ:„Jejel, ojciec Gibeonu”, za 9,35.

30 Jego synem pierworodnym był Abdon, potem Sur, Kisz, Baal, Ner, Nadab,

8,30 Ner. Dodane za 9,36.

31 Gedor, Achio i Zeker.

8,31 W BJ na końcu wiersza dodano: „Miklot”, za 9,36.

32 Miklot był ojcem Szimejego. Oni również mieszkali w pobliżu swych krewnych ze swoimi braćmi w Jerozolimie.

8,32 mieszkali w pobliżu swych krewnych. Inny przekład. W BJ: „oni, w przeciwieństwie do swych krewnych, mieszkali...”. Na temat Beniaminitów mieszkających w Jerozolimie por. Sdz 1,21; Ne 11,7-9.

33 Ner był ojcem Kisza, Kisz – Saula. Saul był ojcem Jonatana, Malkiszuy, Abinadaba i Eszbaala. 1Sm 14,49-51; 1Krn 9,39-43

8,33-40 Są tu podani inni przodkowie Saula niż w 1 Sm 9,1. W 1 Sm 14,50-51 Ner i Kisz są braćmi, a nie ojcem i synem (por. także w. 30). Począwszy od w. 35 spis potomków Saula, powtórzony w 9,41-44, nie ma paralel w Piśmie św. Linia w tym spisie jest kontynuowana aż do dwunastego pokolenia, prawdopodobnie aż do wygnania.

34 Synem Jonatana był Meribbaal; Meribbaal był ojcem Miki. 35 Synowie Miki: Piton, Melek, Tarea i Achaz. 36 Achaz był ojcem Joaddy; Joadda – Alemeta, Azmaweta i Zimriego; Zimri był ojcem Mosy. 37 Mosa był ojcem Binei; jego synem był Rafa, synem jego Eleasa, synem jego Asel. 38 Asel miał sześciu synów, a oto ich imiona: Azrikam, Bokru, Izmael, Szeariasz, Obadiasz i Chanan. Wszyscy oni byli synami Asela.

8,38 Bokru. Tak tekst hebr., w którym — by zachować liczbę sześciu synów — czyta się „Bokru” zamiast, jak w BJ, „jego pierworodny” (bekoro).

39 Synowie jego brata Eszeka: Ulam, jego pierworodny, drugi Jeusz, trzeci Elifelet. 40 Synowie Ulama byli dzielnymi wojownikami strzelającymi z łuku. Mieli oni wielu synów i wnuków stu pięćdziesięciu. Ci wszyscy byli potomkami Beniamina.

8,40 Strzelanie z łuku to cecha charakterystyczna Beniaminitów (12,2; 2 Kra 14,7; 2 Sm 1,22).

1Krn 9

Źródło historyczne rodowodów

1 Wszyscy Izraelici byli umieszczeni w wykazach rodowych. Oto oni spisani zostali w Księdze Królów Izraela i Judy. Byli oni uprowadzeni na wygnanie do Babilonu z powodu swych występków. Ne 11,3-19

9,1-44 Wykaz podany w tym rozdziale i w w. 1 datowany na czasy przed niewolą, wzoruje się w rzeczywistości na spisie odzwierciedlającym ponowne zaludnienie Jerozolimy pod Nehemiaszem (Ne 11), jednak z pewnymi różnicami, w których znajduje odbicie być może sytuacja jeszcze dawniejszej epoki. Cały rozdział wygląda na dodany później.

9,1. Królewskie listy genealogiczne. Listy genealogiczne przechowywano w archiwach królewskich z kilku powodów. Po pierwsze, niezależnie od tego, czy własność ziemska łączyła się z królewskim, czy Boskim nadaniem, łączyła się z rodami. Z tego względu spory o ziemię rozstrzygano zwykle na podstawie analizy dokumentów genealogicznych. Po drugie, zaciąg na służbę państwową (do pracy lub na wojnę) przeprowadzany był na podstawie danych spisowych (podobnie jak podatki). Dokumenty spisowe były zwykle porządkowane według kategorii genealogicznych.

2 Pierwszymi mieszkańcami, którzy z Izraela weszli do swych posiadłości w swoich miastach, byli kapłani, lewici i niewolnicy świątynni.

Mieszkańcy Jerozolimy

3 W Jerozolimie zamieszkiwali potomkowie Judy, Beniamina, Efraima i Manassesa. Ezd 2,43+

9,3 Efraim i Manasses reprezentują pokolenia północne. Według Krn Jerozolima — miasto święte — jest miastem wszystkich pokoleń, jednak w dalszym szczegółowym wyliczaniu ludności występują tylko Beniamin, Juda i Lewi.

9,3. Znaczenie list ponownego zasiedlenia. Na liście umieszczono imiona tych, którzy osiedlili się w Jerozolimie. Różni się ona od poprzednich, które dotyczyły ponownego zasiedlenia rodowych własności ziemskich. Jerozolima opustoszała, ponieważ wiele rodzin jerozolimskich zostało wybitych po zdobyciu miasta przez Babilończyków. Aby zamieszkać w Jerozolimie, członkowie innych pokoleń musieli zaniedbać (porzucić?) ziemie przodków, znajdujące się w innych częściach kraju. Gotowość do tak wielkiej ofiary w celu ponownego zasiedlenia Jerozolimy zasługiwała na szczególne odnotowanie.

4 Utaj, syn Ammihuda, syna Omriego, syna Imriego, syna Baniego, jednego z synów Peresa, syna Judy. 5 Z Szilonitów: pierworodny Asajasz i jego synowie. 6 Z synów Zeracha: Jeuel i sześciuset dziewięćdziesięciu ich braci. 7 Z synów Beniamina: Sallu, syn Meszullama, syna Hodawiasza, syna Hassenuy. 8 Jibnejasz, syn Jerochama; Ela, syn Uzziego, syna Mikriego; Meszullam, syn Szefatiasza, syna Reuela, syna Jibniasza. 9 Braci ich według ich rodowodów było dziewięciuset pięćdziesięciu sześciu. Wszyscy ci mężowie byli naczelnikami swoich rodów. 10 Z kapłanów: Jedajasz, Jojarib, Jakin. 11 Azariasz, syn Chilkiasza, syna Meszullama, syna Sadoka, syna Merajota, syna Achituba, zwierzchnika domu Bożego. 12 Adajasz, syn Jerochama, syna Paszchura, syna Malkiasza; Masaj, syn Adiela, syna Jachzery, syna Meszullama, syna Meszillemita, syna Immera. 13 Braci ich, naczelników swoich rodów, było tysiąc siedmiuset sześćdziesięciu dzielnych wojowników zatrudnionych przy obsłudze domu Bożego. 14 Z lewitów: Szemajasz, syn Chaszszuba, syna Azrikama, syna Chaszabiasza, z synów Merariego. 15 Bakbakar, Cheresz, Galal, Mattaniasz, syn Miki, syna Zikriego, syna Asafa. 16 Obadiasz, syn Szemajasza, syna Galala, syna Jedutuna, i Berekiasz, syn Asy, syna Elkany, który mieszkał w osiedlach Netofatytów. 17 Odźwierni: Szallum, Akkub, Talmon, Achiman i ich bracia. Szallum był przełożonym.

9,17 Odźwiernym poświęcono najwięcej miejsca spośród obsługi świątynnej (w. 17-26): ich funkcje sięgają czasów pustyni (w. 19-21) i były kontynuowane za Samuela oraz Dawida w „domu namiotu” (w. 23), cieszą się oni uznaniem z powodu swojej wierności (w. 22) i wszyscy wywodzą się od Koracha, potomka Lewiego (w. 19). W rzeczywistości odźwiernych bardzo późno zrównano z lewitami — nie są nimi jeszcze w momencie powrotu z wygnania (por. Ezd 2,42; Ne 7,45), a na liście w Ne 11 — wzorze dla tego rozdziału — zostali sklasyfikowani oddzielnie (por. Ne 11,19). Po dołączeniu ich wreszcie do lewitów domagają się traktowania na równi ze śpiewakami (por. w. 17 i 27 oraz 2 Krn 20,19). Synom Koracha przypisuje się autorstwo dwunastu psalmów.

18 Jest on nim jeszcze teraz w Bramie Królewskiej, od wschodu. Ci byli odźwiernymi w obozach lewitów. 19 Szallum, syn Korego, syna Ebiasafa, syna Koracha, i bracia jego z domu jego ojca, Korachici, zatrudnieni służbą [Bożą], byli stróżami progów namiotu, a ich ojcowie strzegli wejścia do obozu Pańskiego.

9,19 Kronikarz patrzy na Jerozolimę jak na obóz izraelski, opisany w tekstach „kapłańskich”.

20 Pinchas, syn Eleazara, był dawniej ich przełożonym – Pan [niech będzie] z nim! 21 Zachariasz, syn Meszelemiasza, był odźwiernym przy wejściu do Namiotu Spotkania. 22 Wszystkich wybranych na odźwiernych przy bramach było dwustu dwunastu. Byli oni zapisani w wykazach rodowych w swoich osiedlach. Stałe zaś ich obowiązki ustanowił Dawid i Samuel „Widzący”. 23 Zarówno oni, jak i ich synowie czuwali nad bramami domu Pańskiego, domu Namiotu, aby pełnić straż. 24 Z czterech stron znajdowali się odźwierni: od wschodu, zachodu, północy i południa. 25 Bracia ich, mieszkający w swoich osiedlach, przychodzili od czasu do czasu, by przez siedem dni być z nimi,26 ponieważ w stałej służbie byli czterej przełożeni odźwiernych. Byli to lewici odpowiedzialni za komnaty i skarbce domu Bożego. 27 Nocowali w obrębie domu Bożego, do nich bowiem należała piecza i obowiązek otwierania go każdego rana.

9,22-27. Odźwierni. Jednym z najważniejszych zadań kapłanów służących w świątyni było strzeżenie do niej dostępu, szczególnie dostępu do wewnętrznego obszaru „świętego przybytku” (na temat tej koncepcji zob. komentarz do Kpł 16,2 i Lb 18,1-7). Skalanie przybytku nieczystością wymagało złożenia ofiary oczyszczenia (ofiary za „grzech” zob. komentarz do Kpł 4,1-3); wydarzenie takie mogło ściągnąć karę na człowieka, który dopuścił się przewinienia, a także na cały lud. Zadaniem odźwiernych było zapobieganie wtargnięciu na teren świątyni osób niepowołanych. W świątyni znajdowało się również wiele cennych przedmiotów. Duża ilość złota i srebra stanowiła wystarczającą pokusę dla ludzi pozbawionych skrupułów, którzy nie obawiali się pomsty Bożej za zagrabienie własności świątyni. Należało zatem strzec również tych cennych przedmiotów. Niewłaściwe wykorzystanie świętych przedmiotów wymagało złożenia ofiary zadośćuczynienia (ofiary za „winę” zob. komentarz do Kpł 5,14-16). Odźwierni mieli zatem obowiązek zapobiegania takim przestępstwom.

28 Niektórzy z nich mieli pieczę nad sprzętami używanymi do służby Bożej, bo wnosili je policzone i w tejże liczbie wynosili. 29 Inni spośród nich czuwali nad przyborami i nad wszystkimi naczyniami świętymi, nad najczystszą mąką, winem, oliwą, kadzidłem i balsamami. 30 A synowie kapłanów przyprawiali pachnące mieszanki do balsamów.

31 Mattitiasz, spośród lewitów, ten, który był pierworodnym Szalluma Korachity, miał sobie powierzony na stałe wypiek ciasta na ofiary. Kpł 2,4-7

32 Spośród synów Kehata, spośród ich braci, niektórzy mieli za zadanie ustawiać chleby pokładne w każdy szabat. 

33 A ci, którzy byli śpiewakami, naczelnikami rodzin lewickich, pozostawali w komnatach wolni od innych zajęć, ponieważ dniem i nocą przypadała na nich służba. 1Krn 8,28

9,33 Początek wiersza w BJ: „A oto śpiewacy, naczelnicy rodzin lewickich”. W tym miejscu oczekiwałoby się listy śpiewaków, podobnie jak było w przypadku innych grup.

9,28-33. Inne obowiązki lewitów. W szeregach kapłańskich przydatne były różne umiejętności. W ramach odpowiedzialności za święte naczynia (najczęściej wykonane ze złota) mieściło się zarządzanie magazynem, kontrolowanie i odnotowywanie ich wykorzystywania oraz konserwacja i przechowywanie. Spisywano i uzupełniano również przedmioty, które podlegały normalnemu zużyciu; istniały też specjalne święte przepisy na pewne substancje, których używano w świątyni (zob. komentarz do Wj 30,23-25).

34 Ci byli naczelnikami rodów lewickich według swego pokrewieństwa, a mieszkali w Jerozolimie.

Ród Saula

35 W Gibeonie zamieszkał ojciec Gibeonu, Jejel, a jego żona miała na imię Maaka. 1Krn 8,29-38

36 Jego synem pierworodnym był Abdon, potem Sur, Kisz, Baal, Ner, Nadab, 37 Gedor, Achio, Zachariasz i Miklot. 38 Miklot był ojcem Szimmeama. Oni również mieszkali w pobliżu swych krewnych ze swoimi braćmi w Jerozolimie.

9,38 Drugie zdanie w BJ: „Ale oni, w przeciwieństwie do swoich krewnych, mieszkali w Jerozolimie ze swymi braćmi” (por. 8,32).

39 Ner był ojcem Kisza, Kisz – Saula, Saul był ojcem Jonatana, Malkiszuy, Abinadaba i Eszbaala. 40 Synem Jonatana był Meribbaal, a Meribbaal był ojcem Miki. 41 Synowie Miki: Piton, Melek i Tachrea. 42 Achaz był ojcem Jary; Jara – Alemeta, Azmaweta i Zimriego; Zimri był ojcem Mosy. 43 Mosa był ojcem Binei; synem jego był Refajasz, synem jego Eleasa, synem jego Asel. 44 Asel miał sześciu synów; a ich imiona: Azrikam, Bokru, Izmael, Szeariasz, Obadiasz i Chanan. To są synowie Asela.

1Krn 10

Porażka i śmierć Saula 1Sm 31,1-13 2Sm 5,1-3

1 Filistyni walczyli z Izraelitami; mężowie izraelscy uciekli przed Filistynami i padli pobici na wzgórzu Gilboa.

10,1-14 Jako przedmowę do historii Dawida, która wypełni całą resztę księgi, kronikarz przypomina tragiczny finał pierwszego króla izraelskiego, odrzuconego przez Boga.

10,1-14. Śmierć Saula. Na temat informacji dotyczących tej części księgi zob. komentarz do 1 Sm 31.

2 Filistyni rozpoczęli natarcie na Saula i na jego synów, zabijając Jonatana, Abinadaba i Malkiszuę, synów Saula. 3 W końcu walka srożyła się wokół Saula. Wytropili go łucznicy, a on zadrżał na widok łuczników. 4 I odezwał się Saul do swego giermka: Dobądź miecza i przebij mnie nim, ażeby nie przyszli ci nieobrzezańcy i nie naigrawali się ze mnie. Lecz giermek nie chciał tego uczynić, gdyż bardzo się bał. Saul więc dobył miecza i sam rzucił się na niego. 5 Gdy giermek zobaczył, że Saul umarł, sam też rzucił się na miecz i razem z nim umarł. 6 Umarł więc Saul i trzej jego synowie, cały też dom jego zginął razem w tym dniu. 7 Skoro wszyscy Izraelici mieszkający w dolinie spostrzegli, że tamci uciekają i że poległ Saul i jego synowie, opuścili swoje miasta i zbiegli, a nadeszli Filistyni i zamieszkali w nich. 8 Nazajutrz przyszli Filistyni złupić ciała zabitych i znaleźli Saula i jego synów, leżących na wzgórzu Gilboa. 9 A złupiwszy go, zabrali jego głowę i zbroję. Po całej ziemi filistyńskiej rozesłali polecenie, aby obwieścić radosną nowinę swoim bogom i ludowi. 10 Zbroję jego złożyli w świątyni swoich bogów, a czaszkę jego przytwierdzili w świątyni Dagona. 11 Gdy usłyszeli wszyscy mieszkańcy Jabesz w Gileadzie o tym wszystkim, jak Filistyni postąpili z Saulem,

10,11 wszyscy mieszkańcy Jabesz w Gileadzie. Na zasadzie domysłu za 1 Sm 31,11. Tekst hebr.: „cały Jabesz w Gileadzie”.

12 powstali wszyscy dzielni ludzie, a zabrawszy zwłoki Saula i zwłoki jego synów, sprowadzili je do Jabesz i pochowali kości ich pod terebintem w Jabesz. Pościli potem przez siedem dni. 13 Saul umarł na skutek własnego przewinienia, jakie popełnił wobec Pana, przeciw słowu Pańskiemu, którego nie przestrzegał. Zasięgał on nawet rady u duchów zmarłych, 14 a nie radził się Pana; On więc zesłał na niego śmierć, a królestwo jego przeniósł na Dawida, syna Jessego.

10,14 Ostatnie dwa wiersze zawierają kronikarza osąd o panowaniu Saula — dostrzega on w nim tylko cechy negatywne.

1Krn 11

DAWID KRÓLEM

Namaszczenie Dawida na króla w Hebronie

1 Wtedy zgromadzili się wszyscy Izraelici przy Dawidzie w Hebronie i rzekli: Oto myśmy kości twoje i ciało.

11,1-47 Przyłączenie się pokoleń północnych miało miejsce dopiero w kilka lat po śmierci Saula, kronikarz jednak w Dawidzie chce koniecznie widzieć tego, kto zjednoczył wokół Jahwe wszystkie pokolenia.

2 Nawet już przedtem, gdy Saul był królem, tyś wyprowadzał i przyprowadzał Izraela, bo Pan, Bóg twój, rzekł do ciebie: Ty będziesz pasł mój lud – Izraela, i ty będziesz wodzem mojego ludu – Izraela. 

3 Wszyscy więc starsi Izraela przybyli do króla do Hebronu. I Dawid zawarł z nimi w Hebronie przymierze wobec Pana. Namaścili więc Dawida na króla nad Izraelem, zgodnie z nakazem Pańskim, przekazanym przez Samuela. 1Sm 16,1-13

Zdobycie Jerozolimy

4 I wyruszył Dawid z całym Izraelem na Jerozolimę, zwaną Jebus; mieszkańcami tamtejszego kraju byli Jebusyci. 2Sm 5,6-10

11,4 Według 2 Sm 5,6 Jerozolimę zdobyli jedynie Dawid i jego własna nieliczna armia.

5 I rzekli mieszkańcy Jebus do Dawida: Nie wejdziesz tutaj! Dawid jednak zdobył twierdzę Syjon, to jest Miasto Dawidowe. 6 I powiedział Dawid: Ktokolwiek pierwszy pokona Jebusytów, będzie wodzem i księciem. Joab, syn Serui, pierwszy wszedł do góry i został wodzem. 7 Dawid zamieszkał w twierdzy, dlatego nazwano ją Miastem Dawidowym. 8 Zbudował potem miasto dokoła, tak Millo, jak i otoczenie, Joab zaś odnowił resztę miasta.

11,8 Kronikarz przypisuje Dawidowi wzniesienie murów, a Joabowi zbudowanie domów, a więc dzieło o wiele mniejsze.

9 Dawid stawał się coraz potężniejszy, bo Pan Zastępów był z nim.

11,1-9. Dawid zostaje królem i zdobywa Jerozolimę. Na temat informacji dotyczących tej części księgi zob. komentarz do 2 Sm 5.

Wykaz sławnych wojowników

10 Oto dowódcy bohaterów Dawida, którzy wraz z nim stali się potężni pod jego panowaniem, a którzy wraz z całym Izraelem uczynili go królem zgodnie ze słowem Pańskim o Izraelu. 

11 Oto imiona bohaterów Dawida: Jaszobeam, syn Chakmoniego, dowódca trójki. Ten właśnie, który wymachiwał włócznią nad trzystu zabitymi w jednym spotkaniu. 2Sm 23,8-39

11,11 trójki. Tak grec. według recenzji Lucjana. Tekst hebr. (por. w. 20).

12 Po nim jest Eleazar, syn Dodo, Achochita, jeden z trzech bohaterów. 13 Był on z Dawidem w Pas-Dammim i tam zebrali się Filistyni do walki. A była tam część pola pełna jęczmienia. Kiedy zaś wojsko uciekło przed Filistynami, 14 on pozostał na środku tej części, oswobodził ją i pobił Filistynów. Pan sprawił wtedy wielkie zwycięstwo.15 Trzej spośród trzydziestu zeszli po skale do Dawida, do jaskini Adullam, podczas gdy obóz Filistynów był rozłożony w dolinie Refaim. 16 Dawid był wtedy w twierdzy, a załoga filistyńska była wówczas w Betlejem. 17 Dawid poczuł pragnienie i rzekł: Kto da mi napić się wody z cysterny, która jest przy bramie w Betlejem? 18 Przedarli się więc ci trzej przez obóz filistyński i zaczerpnęli wody z cysterny, która jest przy bramie w Betlejem. Zabrali ją z sobą i przynieśli Dawidowi. Dawid jednak nie chciał jej pić, lecz wylał ją w ofierze dla Pana. 19 I rzekł: Niechaj mnie Bóg strzeże od uczynienia tej rzeczy! Czyż mam pić krew tych ludzi wraz z ich życiem? Wszak przynieśli ją z narażeniem życia. I nie chciał jej pić. To uczynili ci trzej bohaterowie. 20 Abiszaj, brat Joaba, był dowódcą trzydziestu. Wymachiwał on włócznią nad trzystu zabitymi i zażywał sławy u trzydziestu.

11,20 trzydziestu. Według przekładu syr. i rkpsów grec. Tekst hebr.: „trzech” (podobnie w w. 24; por. jednak w. 21 i 25).

21 Spośród trzydziestu był on podwójnie poważany i był ich dowódcą, lecz nie dorównał owym trzem.

11,21 podwójnie. Dosł.: „wśród dwóch”. W BJ pominięte jako glosa i przekład: „Był on bardziej poważany niż trzydziestu” (por. w. 25).

22 Benajasz, syn Jojady, był mężem walecznym, wielkim w czynach, rodem z Kabseel. Pobił on dwóch [synów] Ariela z Moabu. On też zszedł do cysterny i zabił w niej lwa w dzień, gdy była śnieżyca. 23 Zabił on także Egipcjanina o wzroście pięciu łokci. Egipcjanin trzymał w ręku dzidę [grubą] jak wał tkacki, podczas gdy on poszedł na niego z kijem. Wyrwawszy dzidę z ręki Egipcjanina, zabił go własną jego dzidą. 24 Tego dokonał Benajasz, syn Jojady. Miał sławę wśród trzydziestu bohaterów. 25 Był on bardziej poważany niż trzydziestu, lecz nie dorównał owym trzem. Dawid postawił go na czele swojej straży przybocznej. 26 Bohaterowie waleczni: Asahel, brat Joaba; Elchanan, syn Dodo z Betlejem;

11,26 Aż do Uriasza (w. 41a) lista ta pokrywa się ze spisem trzydziestu zamieszczonym w 2 Sm 23,24-39). Szesnastu bohaterów, wymienionych w w. 41b-47, pochodzi w większości z Transjordanii. Ich imiona wzięto z jakiejś innej listy, wykorzystanej przez samego kronikarza lub przez któregoś z jego kontynuatorów.

27 Szammot z Charod; Cheles z Pelonu; 28 Ira, syn Ikesza z Tekoa; Abiezer z Anatot; 29 Sibbekaj Chuszyta; Ilaj Achochita; 30 Maheraj z Netofy; Cheled, syn Baany z Netofy; 31 Itaj, syn Ribaja z Gibea synów Beniamina; Benajasz z Pireatonu; 32 Churaj z Potoków Gaasz; Abiel z Arabys; 33 Azmawet z Bachurim; Eliachba z Szaalbonu;34 Bene- Chaszem z Gizonu; Jonatan, syn Szagiego z Hararu; 35 Achiam, syn Sakara z Hararu; Elifelet, syn Ura; 36 Chefer z Mekery; Achiasz z Pelonu; 37 Chesro z Karmelus; Naaraj, syn Ezbaja; 38 Joel, brat Natana; Mibchar, syn Hagriego; 39 Selek z Ammonu; Nachraj z Beerot, giermek Joaba, syna Serui; 40 Ira z Jattiru; Gareb z Jattiru; 41 Uriasz Chittyta; Zabad, syn Achlaja; 42 Adina, syn Szizy, Rubenita, naczelnik Rubenitów, odpowiedzialny za trzydziestu; 43 Chanan, syn Maaki; Jozafat Mitnita; 44 Ozjasz z Asztarot; Szama i Jeuel, synowie Chotama z Aroeru; 45 Jediael, syn Szimriego, i jego, brat, Jocha z Tis; 46 Eliel z Machawitów; Jeribaj i Joszawiasz, synowie Elnaama; Jitma z Moabu;47 Eliel, Obed i Jaasjel z Soby.

11,10-47. Dowódcy bohaterów Dawida i ich czyny. Na temat informacji dotyczących tej części księgi zob. komentarz do 2 Sm 23,8-39.

1Krn 12

Pierwsi zwolennicy Dawida w Siklag 1Krn 8,40+

1 Ci przybyli do Dawida do Siklag, gdy jeszcze musiał się trzymać z dala od Saula, syna Kisza; oni należeli do bohaterów, pomocników w walce.

12,1-40 Rozdział ten dzieli się na dwie części: w. 1-23 dotyczą zwolenników Dawida przed objęciem władzy królewskiej; w w. 24-41 mowa o kontyngentach z dwunastu pokoleń, które ustanowiły go królem nad całym Izraelem. Rozdział ten nie ma paraleli w Sm. Pierwsza część może pochodzić z jakiegoś dawnego źródła. Jeśli kronikarz odpowiada też za drugą część, to jego intencją jest tutaj podkreślenie panizraelskiego charakteru królowania Dawida (por. 11,1), sama lista jednak mogła zostać sporządzona później.

2 Uzbrojeni w łuki, umieli strzelać tak z prawej, jak i z lewej ręki, i rzucać kamieniami, i [wypuszczać] strzały z łuku. Spośród braci Saula z pokolenia Beniamina:

12,2. Oburęczni wojownicy. Leworęczność nie była akceptowana w świecie starożytnym, ponieważ zjawisko to łączono powszechnie ze złem lub demonami. Ludzie leworęczni musieli uczyć się posługiwania obydwiema rękami, ponieważ w wielu sytuacjach używanie lewej ręki nie było aprobowane. Jednak podczas bitwy umiejętność posługiwania się dwoma rękami mogła stać się źródłem znacznej przewagi. Na przykład podczas starcia często stosowano strategię, która miała zmusić nieprzyjaciela do poruszania się podczas walki w lewą stronę. W przypadku praworęcznego wojownika tarcza (trzymana w lewej dłoni) odwracana była wówczas od nieprzyjaciela i wystawiała wojownika na atak. Oburęczni mogli w takiej sytuacji ująć tarczę w prawą dłoń, nie tracąc przez to zdolności do walki. Oburęczny łucznik skryty za drzewem lub skałą miał też szersze pole rażenia, mógł bowiem strzelać z dowolnej strony, nie narażając się na pociski wroga.

3 na czele stali Achiezer i Joasz, synowie Szemajasza z Gibea; Jezjel i Pelet, synowie Azmaweta; Berekiasz i Jehu z Anatot; 4 Jiszmajasz z Gibeonu, najdzielniejszy między trzydziestoma i dowodził trzydziestoma; 5 Jeremiasz, Jachazjel, Jochanan, Jozabad z Gederot; 6 Eleuzaj, Jerimot, Bealiasz, Szemariasz, Szefatiasz z Charif; 7 Elkana, Jiszszijasz, Azareel, Joezer, Jaszobeam, Korachici; 8 Joela, Zebadiasz, synowie Jerochama z Gedoru. 

9 Z Gadytów przyłączyli się do Dawida w warowni pustynnej dzielni wojownicy, żołnierze gotowi do walki, którzy celowali w posługiwaniu się tarczą i włócznią. Z wyglądu podobni do lwów, byli szybkonodzy jak gazele na górach. Pwt 33,20

10 Dowódcą był Ezer, drugi – Obadiasz, trzeci – Eliab, 11 czwarty – Maszmanna, piąty – Jeremiasz, 12 szósty – Attaj, siódmy – Eliel, 13 ósmy – Jochanan, dziewiąty – Elzabad, 14 dziesiąty – Jeremiasz, jedenasty – Makbannaj. 15 Ci z potomków Gada byli jako dowódcy wojska: każdy niższy stopniem – nad stu, a wyższy – nad tysiącem. 16 Są to ci, którzy przeszli Jordan w miesiącu pierwszym, gdy wylewa on wszędzie z brzegów, i którzy zmusili do ucieczki wszystkich mieszkańców dolin, na wschód i na zachód.

12,16. Przekroczenie Jordanu w porze wylewu. Pierwszy miesiąc w kalendarzu Izraelitów rozpoczyna się w marcu, gdy wiosenne ciepło topi śnieg w górach, powodując wylewy Jordanu. Zachowała się interesująca inskrypcja króla Asyrii Sargona II (VIII w. przed Chr.), w której twierdzi, że przeprowadził swoje wojska niemal suchą stopą przez Tygrys i Eufrat w porze wylewu. Z drugiej jednak strony przedsięwzięcie takie łączyło się ze znacznym ryzykiem. Z tego powodu manewr ten umożliwiał często przypuszczenie niespodziewanego ataku, nikt bowiem nie oczekiwał, że o tej porze roku przeprawienie się przez rzekę będzie możliwe.

17 Przyszli też do warowni Dawida niektórzy z potomków Beniamina i Judy. 18 Dawid wyszedł im naprzeciw, a odpowiadając, rzekł do nich: Jeśli przychodzicie do mnie usposobieni pokojowo, aby mi pomóc, będzie moje serce w jedności z wami, lecz jeśli po to, by mnie zdradzić moim wrogom, mimo że ręce moje wolne są od gwałtu, niechaj wejrzy w to Bóg naszych ojców i niech osądzi! 19 Wtedy duch Pański ogarnął Amasaja, dowódcę trzydziestu: Idź, Dawidzie, i [my wszyscy] z tobą, synu Jessego, pokój, pokój tobie i [każdemu], co cię popiera. Twój Bóg jest twoim wsparciem! Dawid więc ich przyjął i uczynił z nich dowódców oddziałów. 

20 Z pokolenia Manassesa przyłączyli się do Dawida, gdy przyszedł z Filistynami, by walczyć przeciwko Saulowi. Nie pomógł on im wówczas, bo wodzowie filistyńscy po naradzie odesłali go, mówiąc: Za [cenę] naszych głów przyłączy się on do pana swego, Saula. 1Sm 29

21 Gdy szedł do Siklag, przyłączyli się do niego z pokolenia Manassesa: Adnach, Jozabad, Jediael, Mikael, Jozabad, Elihu i Silletaj, dowódcy nad tysiącami, którzy byli z [pokolenia] Manassesa. 22 Oni to wsparli Dawida na czele oddziałów, bo wszyscy byli dzielnymi wojownikami i stali się dowódcami w wojsku. 23 Istotnie, z dnia na dzień przybywali do Dawida, aby mu pomagać, aż obóz stał się wielki jak obóz Boży.

Wykaz przyłączających się do Dawida w Hebronie

24 Oto liczba dowódców uzbrojonych na wojnę, którzy przybyli do Dawida do Hebronu, by zgodnie z nakazem Pańskim przenieść na niego władzę królewską Saula: 25 z synów Judy, noszących tarczę i włócznię, sześć tysięcy ośmiuset uzbrojonych na wojnę. 26 Z synów Symeona, dzielnych wojowników [uzbrojonych] na wojnę, siedem tysięcy stu. 27 Z synów Lewiego cztery tysiące sześciuset. 28 Także Jojada, przywódca potomków Aarona, a z nim trzy tysiące siedmiuset.

12,28 Imię „Jojada” zajmuje miejsce oczekiwanego tu imienia „Abiatar”, a jest tak (por. 2 Sm 8,17) z powodu pozbawienia Abiatara jego funkcji przez Salomona. Istniał też pewien Jojada, przełożony kapłanów jerozolimskich, lecz dużo później (por. 2 Krl 11 i 12).

29 I Sadok, młody, dzielny wojownik, wraz ze swym rodem – dwudziestu dwóch dowódców. 30 Z synów Beniamina, braci Saula, trzy tysiące; większość z nich pozostawała aż do tego czasu w służbie domu Saula. 31 Z synów Efraima dwadzieścia tysięcy ośmiuset dzielnych wojowników, mężów sławnych w swych rodach. 32 Z połowy pokolenia Manassesa osiemnaście tysięcy, którzy imiennie zostali wyznaczeni, aby pójść i ustanowić Dawida królem. 33 Z synów Issachara, odznaczających się głębokim zrozumieniem czasów i znajomością tego, co ma czynić Izrael, dwustu dowódców, oprócz wszystkich ich braci pod ich dowództwem. 34 Z [pokolenia] Zabulona, zdolnych do wojska, wyćwiczonych do walki wszelką bronią wojenną, pięćdziesiąt tysięcy gotowych stanąć do szeregu z niepodzielnym sercem. 35 Z [pokolenia] Neftalego tysiąc dowódców, a z nimi trzydzieści siedem tysięcy uzbrojonych w tarcze i włócznie. 36 Z Danitów, wyćwiczonych do walki, dwadzieścia osiem tysięcy sześciuset. 37 Z [pokolenia] Asera zdolnych do wojska, wyćwiczonych do walki, czterdzieści tysięcy. 38 Z drugiej strony Jordanu: z Rubenitów, Gadytów i z połowy pokolenia Manassesa, w pełnym uzbrojeniu wojennym, sto dwadzieścia tysięcy. 39 Wszyscy ci wojownicy, stający do szeregu z niepodzielnym sercem, przybyli do Hebronu, aby Dawida ustanowić królem nad całym Izraelem. Lecz również i wszyscy pozostali Izraelici byli jednomyślni w tym, że Dawida należy ustanowić królem. 40 I pozostali tam z Dawidem przez trzy dni, jedząc i pijąc, ponieważ bracia ich przygotowali im [żywność].

12,23-40. Sojusz pokoleń jako fundament władzy królewskiej. Izrael pozostawał w dalszym ciągu społeczeństwem plemiennym mimo decyzji ustanowienia władzy królewskiej. Powodowało to, że każdy kandydat do tronu musiał zabiegać o przychylność przywódców plemiennych oraz o ich oddziały wojskowe, wspierające go w dążeniu do objęcia władzy.

41 A także ich sąsiedzi, aż spod [posiadłości] Issachara, Zabulona i Neftalego, przywozili im żywność na osłach, wielbłądach, mułach i wołach: wielką ilość mąki, fig, rodzynek, wina, oliwy, bydła i owiec, ponieważ zapanowała radość w Izraelu.

1Krn 13

Uroczyste wyprowadzenie arki z Kiriat-Jearim

1 Dawid naradzał się z tysiącznikami i setnikami, i ze wszystkimi zwierzchnikami,

13,1-14 Pierwszą inicjatywą Dawida po zdobyciu Jerozolimy (11,4-9) jest znalezienie arki w Kiriat-Jearim. Kronikarz umieszcza tę akcję przed zwycięstwem nad Filistynami (14,8-16), które w Sm jest usytuowane przed powrotem arki, a historycznie nastąpiło przed zdobyciem Jerozolimy. Kronikarz, opowiadając o panowaniu Dawida, zatrzymuje się przede wszystkim na tym, co dotyczy sanktuarium. W tym rozdziale uzależnia się on ściśle od tekstu 2 Sm, dodaje jednak od siebie wstęp (w. 1-3), w którym raz jeszcze działa całe zgromadzenie Izraela.

2 potem rzekł do całego zgromadzenia Izraela: Jeśli się to wam podoba i jeśli będzie to po myśli Pana, Boga naszego, roześlijmy szybko wieść do pozostałych braci naszych we wszystkich ziemiach Izraela, do kapłanów i lewitów, którzy są z nimi w ich posiadłościach miejskich. Niechaj się tu zgromadzą, 3 abyśmy sprowadzili do nas arkę Boga naszego, bo się o nią nie troszczyliśmy w czasach Saula. 4 I odpowiedziało całe zgromadzenie, że tak należy uczynić, albowiem ta sprawa wydała się słuszna w oczach całego ludu. 

5 Zebrał więc Dawid cały lud Izraela od Szichoru egipskiego aż do Wejścia do Chamat, aby sprowadzić Arkę Bożą z Kiriat-Jearim. Sdz 20,1+; 2Sm 6,2-11

6 Potem Dawid i cały Izrael udali się do Baali, do Kiriat-Jearim, które jest w Judzie, aby sprowadzić stamtąd Arkę Boga, który nosi imię: Pan spoczywający na cherubach. 7 Umieszczono Arkę Bożą na nowym wozie i wywieziono z domu Abinadaba, a Uzza i Achio prowadzili wóz. 8 Dawid zaś i cały Izrael tańczyli z całej siły przed Bogiem, przy dźwiękach pieśni, cytr, harf, lutni, bębnów, cymbałów i trąb. 9 Gdy przybyli na klepisko Kidona, Uzza wyciągnął rękę, aby podtrzymać arkę, ponieważ woły szarpnęły. 10 Gniew Boży zapłonął przeciwko Uzzie i poraził go za to, że dotknął ręką arki, i umarł tam przed obliczem Boga. 

11 A Dawid strapił się, dlatego że Pan dotknął takim ciosem Uzzę, i nazwał to miejsce Peres-Uzza; [tak jest] po dzień dzisiejszy. 12 I uląkł się Dawid Boga w owym dniu, mówiąc: Jak wprowadzę do siebie Arkę Bożą? 13 I nie skierował Dawid arki do siebie, do Miasta Dawidowego, lecz sprowadził ją do domu Obed-Edoma z Gat. 14 I Arka Boża pozostawała w domu Obed-Edoma przez trzy miesiące. A Pan błogosławił domowi Obed-Edoma i wszystkiemu, co posiadał.

13,1-14. Nieudana próba dprowadzenia Arki Przymierza do Jerozolimy. Na temat informacji dotyczących tej części księgi zob. komentarz do 2 Sm 6,1-11.

1Krn 14

Świetność rządów Dawida 2Sm 5,11-16

1 Hiram, król Tyru, wysłał posłów do Dawida, z drewnem cedrowym, z murarzami i cieślami, aby mu zbudowali pałac.

14,1-17 Kronikarz wykorzystuje trzymiesięczne pozostawanie arki u Obed-Edoma (w. 14), by wprowadzić informacje ze swojego źródła dotyczące budowy pałacu, rodziny Dawida i jego zwycięstwa nad Filistynami. Do tych tematów doda on przygotowania do przyjęcia arki w Jerozolimie (15,1-3).

2 Wtedy Dawid poznał, że Pan potwierdził go jako króla nad Izraelem i wysoko podniósł jego władzę ze względu na swój lud – Izraela. 

3 W Jerozolimie Dawid wziął sobie kolejne żony i miał jeszcze synów i córki. 1Krn 3,5-8

4 Oto imiona dzieci, które miał w Jerozolimie: Szammua, Szobab, Natan, Salomon, 5 Jibchar, Eliszua, Elpalet, 6 Nogah, Nefeg, Jafia,7 Eliszama, Beeliada, Elifelet.

Dwukrotne zwycięstwo nad Filistynami

8 Filistyni, usłyszawszy, że Dawid został namaszczony na króla nad całym Izraelem, wyruszyli wszyscy, aby go pochwycić. Dawid dowiedział się o tym i wyszedł im naprzeciw. 2Sm 5,17-25

9 Filistyni przybyli, rozłożyli się obozem w dolinie Refaim. 10 Wtedy Dawid radził się Boga, mówiąc: Czy mam pójść na Filistynów i czy dasz ich w moje ręce? A Pan odrzekł mu: Idź, i dam ich w twoje ręce. 11 Udali się oni do Baal-Perasim i tam ich Dawid pokonał. Wtedy rzekł Dawid: Tak rozbił Bóg moją ręką wrogów moich, jak rozbija woda [rwąca]. Dlatego nazwano to miejsce Baal-Perasim. 12 [Filistyni] pozostawili tam swoje bożki, a Dawid rozkazał: Niech będą spalone w ogniu! 13 Lecz Filistyni jeszcze raz rozłożyli się obozem w dolinie. 14 I znowu radził się Dawid Boga, a Bóg mu powiedział: Nie dokonuj natarcia, idąc za nimi, lecz obejdź ich od tyłu, a natrzesz na nich od strony drzew balsamowych. 15 Kiedy zaś usłyszysz odgłos kroków wśród wierzchołków drzew balsamowych, wtedy ruszysz do walki, bo wtedy wyjdzie przed tobą Bóg, by rozbić wojsko Filistynów. 16 Dawid postąpił tak, jak mu Bóg polecił, i pokonał wojsko Filistynów, od Gibeonu aż do Gezer. 17 Tak sława Dawida rozeszła się po wszystkich krainach, a Pan rzucił strach przed nim na wszystkie narody.

14,1-17. Odniesienie zwycięstwa nad Filistynami. Na temat informacji dotyczących tej części księgi zob. komentarz do 2 Sm 5,17-25.

1Krn 15

Sprowadzenie Arki do Jerozolimy

1 Pobudował on sobie domy w Mieście Dawidowym, przygotował miejsce dla Arki Bożej i rozbił dla niej namiot. Lb 1,50; Lb 3,5n; Lb 4; Lb 7,9; Pwt 31,25

15,1-29 Przed podjęciem opowieści z 2 Sm w w. 25, pierwotna Krn zawierała prawdopodobnie tylko w. 1-3 i 11-15, mówiące o rozbiciu namiotu, w którym ma być umieszczona arka, i przypominające prawo lewickie, którego przekroczenie spowodowało tragiczny epizod w pobliżu Peres-Uzza (por. 13,9n). Do tego dodano później listę kapłanów i lewitów (w. 4-10) a także spis orkiestry — tę przedstawiono już jako grającą wokół arki (w. 16-24).

15,1. Przedsięwzięcia budowlane Dawida w Jerozolimie. W tekście biblijnym wspomniano jedynie o budowie królewskiego pałacu. Niestety, archeologom nie udało się do tej pory odnaleźć żadnych innych budowli wzniesionych w Jerozolimie podczas panowania Dawida. Na temat królewskiego pałacu Dawida zob. komentarz do 2 Sm 5,11.

2 Wtedy rzekł Dawid: Nikt nie powinien nosić Arki Bożej oprócz lewitów, albowiem to ich wybrał Pan do noszenia Arki Bożej i do obsługiwania jej na wieki.

15,2 Kronikarz opisze rolę kapłanów i lewitów podczas ceremonii zgodnie z tekstami kapłańskimi.

3 I zgromadził Dawid wszystkich Izraelitów w Jerozolimie celem przeniesienia Arki Pańskiej na miejsce, które dla niej przygotował. 4 Zebrał Dawid synów Aarona i lewitów; 5 z synów Kehata: naczelnika Uriela i jego braci – stu dwudziestu; 6 z synów Merariego: naczelnika Asajasza i jego braci – dwustu dwudziestu; 7 z synów Gerszoma: naczelnika Joela i jego braci – stu trzydziestu; 8 z synów Elisafana: naczelnika Szemajasza i jego braci – dwustu; 9 z synów Chebrona: naczelnika Eliela i jego braci – osiemdziesięciu; 10 z synów Uzzjela: naczelnika Amminadaba i jego braci – stu dwunastu. 11 I wezwał Dawid kapłanów: Sadoka i Abiatara oraz lewitów: Uriela, Asajasza, Joela, Szemajasza, Eliela i Amminadaba, 12 i rzekł do nich: Wy jesteście naczelnikami rodów lewickich, oczyśćcie się wy i bracia wasi i przenieście Arkę Pana, Boga Izraela, na miejsce, które jej przygotowałem. 13 Ponieważ za pierwszym razem nie było was, dotknął nas ciosem Pan, Bóg nasz, bo się Go nie zapytaliśmy, jak należało.

15,13 W ten sposób autor księgi interpretuje śmierć Uzzy (13,10n; por. 2 Sm 6,8+).

14 Kapłani więc i lewici oczyścili się, aby przenieść Arkę Pana, Boga Izraela. 

15 Lewici nieśli Arkę Bożą na drążkach na swoich ramionach, jak przykazał Mojżesz zgodnie ze słowem Pana. Lb 7,9

16 I rzekł Dawid naczelnikom lewitów, aby ustanowili swoich braci śpiewakami przy instrumentach muzycznych: cytrach, harfach i brzmiących cymbałach, żeby radośnie głos podnosić. 17 I ustanowili lewici Hemana, syna Joela, a z braci jego – Asafa, syna Berekiasza; z synów zaś Merariego, ich braci, Etana, syna Kuszajasza, 18 a z nimi braci ich drugiego stopnia: Zachariasza, Uzzjela, Szemiramota, Jechiela, Unniego, Eliaba, Benajasza, Maasejasza, Mattitiasza, Elifela, Miknejasza, Obed-Edoma, Jejela odźwiernych. 19 Śpiewacy: Heman, Asaf i Etan [grali] donośnie na cymbałach z brązu; 20 Zachariasz, Uzzjel, Szemiramot, Jechiel, Unni, Eliab, Maasejasz i Benajasz na cytrach w wysokiej tonacji;

15,20 na cytrach w wysokiej tonacji. BJ: „na lirach z węzłem”. Tłumaczenie niepewne. Inne nazwy instrumentów znajdują się w Ps.

21 Mattitiasz, Elifel, Miknejasz, Obed-Edom, Jejel i Azazjasz na harfach, by dominować w oktawie;

15,20-21. Style muzyczne. Tylko w niektórych przekładach zachowano hebrajskie terminy alamot (pojawiający się tytule Ps 46 i, w innej formie, w Ps 48,14 oraz w tytule Ps 9) oraz szeminit (w tytułach Ps 6 i 12 ), ponieważ w dalszym ciągu nie ma pewności co do ich technicznego znaczenia. Pierwsze słowo w znaczeniu potocznym oznacza „panny”, dlatego niektórzy badacze uważają, że w komentarzach muzycznych odnosi się do partii sopranów. Drugie określenie znaczy „osiem”, dlatego jest przez niektórych łączone z oktawą. W tekstach akadyjskich pojawiają się wzmianki o siedmiostopniowej skali i różnych kluczach („strojeniach” muzycznych). W akadyjskich zapisach muzycznych wymienia się również interwały wchodzące w skład akordów (np. trójki/tercje). Na temat dodatkowych informacji dotyczących tej części zob. komentarz do 2 Sm 6,12-13.

22 Kenaniasz, przełożony lewitów [przeznaczonych] do przenoszenia [sprzętu], kierował przenoszeniem, ponieważ był do tego uzdolniony. 23 Berekiasz i Elkana byli odźwiernymi przy arce. 24 Kapłani: Szebaniasz, Jozafat, Netaneel, Amasaj, Zachariasz, Benajasz i Eliezer grali na trąbach przed Arką Bożą, a Obed-Edom i Jechiasz byli odźwiernymi przy arce. 

25 Wówczas to Dawid i starsi Izraela oraz wodzowie z wielką radością poszli, aby przenieść Arkę Przymierza Pańskiego z domu Obed-Edoma. 2Sm 6,12-19

26 Ponieważ Bóg wspomagał lewitów niosących Arkę Przymierza Pańskiego, ofiarowano siedem cielców i siedem baranów. 27 A Dawid był okryty płaszczem z bisioru, podobnie też wszyscy lewici niosący arkę i śpiewacy oraz Kenaniasz kierujący przenoszeniem [sprzętu]. Dawid miał na sobie także efod lniany.

15,27 Po: „kierujący przenoszeniem”, w tekście hebr. przez dittografię powtórzono: „śpiewający”.

28 Tak cały Izrael prowadził Arkę Przymierza Pańskiego wśród radosnych okrzyków, grania na trąbach, cymbałach, harfach i cytrach. 29 Gdy Arka Przymierza Pańskiego przybyła do Miasta Dawidowego, Mikal, córka Saula, wyglądała przez okno i ujrzała króla Dawida tańczącego i grającego. Wtedy wzgardziła nim w swym sercu.

1Krn 16

Arka Przymierza w Jerozolimie

1 Przyniesiono więc Arkę Bożą i ustawiono ją pośrodku namiotu, jaki rozpiął dla niej Dawid, po czym złożono całopalenia i ofiary pojednania. 2 Gdy zaś Dawid skończył składanie całopaleń i ofiar pojednania, pobłogosławił lud w imieniu Pana. 3 I potem rozdał wszystkim Izraelitom, tak mężczyznom, jak i kobietom, każdemu po bochenku chleba, po kawałku mięsa i po placku z rodzynkami. 4 Ustanowił przed Arką Pańską niektórych lewitów z obsługi, aby sławili, dzięki czynili i wychwalali Pana, Boga Izraela:

16,4-43 Słuszniej niż ów późniejszy redaktor, który dodał 15,16-24, kronikarz lokalizuje początek hymnicznej liturgii po umieszczeniu arki pod namiotem. Według niego cała liturgia świątynna pochodzi od Dawida, zgadzając się już z przepisami Kodeksu kapłańskiego.

5 Asafa – przełożonym, Zachariasza – jego zastępcą, potem Uzzjela, Szemiramota, Jechiela, Mattitiasza, Eliaba, Benajasza, Obed-Edoma i Jejela, [aby grali] na instrumentach: harfach i cytrach, Asafa zaś, [by uderzał] w cymbały dźwięczące;

16,5 Uzzjela. Por. 15,18. Tekst hebr.: „Jejela”.

6 Benajasza i Jachazjela, by stale trąbili przed Arką Przymierza Bożego. 7 Owego dnia postanowił Dawid po raz pierwszy, aby tak wielbiono Pana za pośrednictwem Asafa i jego braci:

16,7 Następujący po tym wierszu hymn składa się z fragmentów Ps 105, 96 i 106 z paroma wariantami tekstu.

8 Dzięki czyńcie Panu, wzywajcie Jego imienia, głoście dzieła Jego wśród narodów! Ps 105,1-15

9 Śpiewajcie Mu, grajcie Mu psalmy, rozpowiadajcie wszystkie Jego cuda. 10 Szczyćcie się świętym Jego imieniem, niech się weseli serce szukających Pana! 11 Rozważajcie o Panu i Jego potędze, szukajcie zawsze Jego oblicza. 12 Pamiętajcie o cudach, które On zdziałał, o Jego znakach i sądach ust Jego. 13 Potomstwo Izraela, Jego sługi, synowie Jakuba, Jego wybrańcy! 14 On, Pan, jest naszym Bogiem, Jego wyroki obejmują świat cały. 15 Na wieki pamięta o swoim przymierzu – obietnicę dał dla tysiąca pokoleń. 16 Zawarł je z Abrahamem i przysięgę dał Izaakowi. 17 Ustanowił dla Jakuba jako prawo wieczne przymierze dla Izraela, 18 mówiąc: Dam tobie ziemię Kanaanu na waszą własność dziedziczną, 19 gdy was było niewielu – nieliczni i jako przybysze na niej. 20 Wędrowali od szczepu do szczepu, z jednego królestwa do drugiego ludu, 21 a nie pozwolił nikomu ich uciskać i z ich powodu karał królów: 22 „Nie dotykajcie moich pomazańców i prorokom moim nie czyńcie krzywdy!” 

23 Śpiewajcie Panu wszystkie krainy, dzień po dniu głoście Jego zbawienie! Ps 96

24 Rozgłaszajcie Jego chwałę wśród pogan, Jego cuda wśród wszystkich narodów, 25 bo wielki jest Pan, godzien wielkiej chwały; wzbudza On większy lęk niż wszyscy bogowie, 26 bo wszyscy bogowie pogan to ułuda, a Pan uczynił niebiosa.

16,26. Bogowie pogan to ułuda. Zob. komentarz do Kpł 26,1 i Pwt 4,15-18.

27 Przed Nim kroczą majestat i piękno, potęga i jasność w Jego przybytku. 28 Oddajcie Panu, rodziny narodów, oddajcie Panu chwałę i potęgę, 29 oddajcie Panu chwałę Jego imienia. Nieście ofiary i wchodźcie przed Jego oblicze, oddajcie pokłon Panu, odziani w święte szaty. 30 Przed obliczem Jego zadrżyj, ziemio cała! Umocnił On świat, by się nie zachwiał. 31 Niech cieszy się niebo i ziemia raduje. Mówcie wśród pogan: „Pan jest królem”. 32 Niech szumi morze i co je napełnia, niech się weselą pola i wszystko, co na nich. 33 Niech tak się uradują drzewa leśne w obliczu Pana, bo nadchodzi, aby rządzić ziemią. 

34 Chwalcie Pana, bo dobry, bo na wieki Jego łaska. Ps 106,1; Ps 106,47-48

35 Mówcie: „Ratuj nas, Boże zbawienia naszego, zgromadź nas i wybaw spośród narodów, abyśmy wielbili święte imię Twoje i dumni byli z Twej chwały”. 36 Błogosławiony Pan, Bóg Izraela, od wieków na wieki. A cały naród odpowiedział: Amen i chwalił Pana. 37 [Dawid] pozostawił tam przed Arką Przymierza Pańskiego Asafa i jego braci, aby pełnili służbę ustawicznie przed arką, według porządku każdego dnia; 38 i Obed-Edoma z jego sześćdziesięciu ośmiu braćmi, Obed-Edoma, syna Jedutuna, i Chosę jako odźwiernych;

16,38 Jedutun, wymieniony również w tytułach Ps 39, 62 i 77, to ta sama osoba co Etan. Jest on tu ojcem Obed-Edoma a zatem także i odźwiernych (w. 42). Niektórzy lewici z epoki Nehemiasza od niego wiedli swój ród (Ne 11,17; 1 Krn 9,16). Na temat Chosy por. 26,10.

39 kapłana Sadoka i braci jego, kapłanów, [pozostawił] przed przybytkiem Pańskim na wyżynie, która jest w Gibeonie,

16,39 Po zdobyciu arki przez Filistynów sanktuarium w Gibeonie zajęło być może miejsce świątyni w Szilo. Za czasów Salomona będzie tam „wielka wyżyna” (1 Krl 3,4-15). Kronikarz wie o tej historycznej sytuacji, uwzględnia ją i równocześnie usprawiedliwia twierdząc, że był tam ustawiony „przybytek”, czyli namiot z czasów pustyni (por. także 21,29; 2 Krn 1,3). W konsekwencji dzieli on obsługę świątynną na tę przy sanktuarium przybytku i na tę przy nowym sanktuarium arki w Jerozolimie.

16,39. Przybytek na wyżynie w Gibeonie. Poza Pierwszą Księgą Kronik nie ma żadnej wzmianki o tym, że przybytek Pański znajdował się w Gibeonie. Miasto to leżało w odległości 9,6 km na północny zachód od Jerozolimy. Z tekstu 1 Krl 3,4 wynika, że znajdowała się tam główna wyżyna oraz ołtarz.

40 aby stale składali Panu ofiary całopalne na ołtarzu całopalenia, rano i wieczorem – zgodnie z tym wszystkim, co napisane jest w Prawie Pana, które On zlecił Izraelowi. 41 Z nimi byli Heman i Jedutun, i reszta wybranych, imiennie wyznaczonych, aby dzięki czynili Panu, bo na wieki Jego łaska. 42 U Hemana i Jedutuna były przechowywane trąby i cymbały dla grających, i instrumenty towarzyszące pieśni Bożej. A synowie Jedutuna byli przy bramie.

16,42. Instrumenty używane podczas obrzędów kultowych na obszarze starożytnego Bliskiego Wschodu. Zob. komentarz do 2 Krn 5,12.

43 I wrócił cały lud – każdy do swego domu. Powrócił też Dawid, aby wnieść błogosławieństwo do swego domu. 2Sm 6,19-20

1Krn 17

Proroctwo Natana i modlitwa Dawida 2Sm 7,1-17

1 Gdy Dawid zamieszkał w swoim domu, rzekł do proroka Natana: Oto ja mieszkam w pałacu cedrowym, Arka zaś Przymierza Pańskiego pod zasłonami namiotu.

17,1-15 Kronikarz prawie dosł. przytacza proroctwo Natana z 2 Sm 7. Ma ono dla niego kapitalne znaczenie: jest w nim wyrażone przymierze z Dawidem i trwałość tej dynastii, depozytariuszki proroctw mesjańskich. Jedyne ważniejsze modyfikacje, które doń wnosi, polegają na sprecyzowaniu, że obietnica dana linii Dawida zrealizuje się najpierw w jednym z jego synów (w Salomonie, w. 11), oraz na usunięciu z tekstu ewentualności złego postępowania któregoś z potomków Dawida (2 Sm 7,14).

2 Natan powiedział do Dawida: Uczyń wszystko, co zamierzasz w sercu, gdyż Bóg jest z tobą. 3 Lecz tejże samej nocy Bóg skierował do Natana następujące słowa: 4 Idź i powiedz mojemu słudze, Dawidowi: To mówi Pan: Nie ty zbudujesz Mi dom na mieszkanie. 5 Nie mieszkałem bowiem w domu od dnia, w którym wyprowadziłem Izraela, aż do tego dnia, ale przechodziłem z namiotu do namiotu lub z przybytku do przybytku. 6 Gdziekolwiek wędrowałem z całym Izraelem, czy kiedykolwiek powiedziałem choćby do jednego z sędziów, którym nakazałem paść mój lud: Dlaczego nie zbudowaliście Mi domu cedrowego? 7 A teraz przemówisz do mojego sługi, Dawida: To mówi Pan Zastępów: Zabrałem cię z pastwiska, spośród owiec, abyś był władcą nad ludem moim izraelskim. 8 I byłem z tobą wszędzie, dokądkolwiek się udałeś, i wytraciłem przed tobą wszystkich twoich nieprzyjaciół. Dam ci sławę największych ludzi na ziemi. 9 Wyznaczę miejsce mojemu ludowi izraelskiemu i osadzę go, i będzie mieszkał na swoim miejscu. Nie przerazi się on już i ludzie nikczemni nie będą go już niszczyć jak dawniej. 10 Od czasów, kiedy ustanowiłem sędziów nad moim ludem izraelskim, poniżyłem wszystkich wrogów twoich. I oznajmiłem ci: Pan dom ci zbuduje.

17,10 Koniec wiersza w tekście hebr.: „Ja ci zapowiadam i Jahwe zbuduje ci dom”. BJ: „Jahwe zapowiada ci, że ci zbuduje dom”, według 2 Sm 7.

11 Kiedy wypełnią się twoje dni i będziesz musiał odejść, aby połączyć się z twoimi przodkami, wzbudzę twojego potomka po tobie, którym będzie jeden z twoich synów, i utwierdzę jego królowanie. 12 On zbuduje Mi dom, a Ja utwierdzę tron jego na wieki. 13 Ja będę mu ojcem, a on będzie Mi synem; życzliwości mojej nie cofnę mu, jak cofnąłem temu, który był przed tobą. 14 Osadzę go w moim domu i w moim królestwie na zawsze, a tron jego będzie utwierdzony na wieki. 15 Zgodnie z tymi wszystkimi słowami i zgodnie z tym całym widzeniem przemówił Natan do Dawida. 

16 Poszedł więc król Dawid i siadłszy przed obliczem Pana, mówił: Kimże ja jestem, o Panie Boże, i czym mój ród, że doprowadziłeś mnie aż dotąd? 2Sm 7,18-29

17 Ale i to jeszcze wydało się Tobie za mało, o Boże, lecz dałeś w sprawie domu swego sługi zapowiedź na daleką przyszłość. Wejrzałeś na mnie jak na człowieka znamienitego stanu, o Panie Boże. 18 Cóż więcej może powiedzieć Dawid do Ciebie o chwale Twego sługi? Ty sam znasz swego sługę. 19 O Panie, przez wzgląd na swego sługę i według [zamiarów] Twego serca dokonałeś tego całego wielkiego dzieła, aby ujawnić wszystkie wielkie czyny. 20 O Panie, nie ma podobnego Tobie i nie ma Boga oprócz Ciebie, zgodnie z tym wszystkim, co słyszeliśmy na własne uszy. 21 I kto jest jak lud Twój, Izrael? Czyż jest choćby jeden naród na ziemi, do którego poszedłby Bóg, aby wybawić go jako lud swój, aby zapewnić mu sławę wielkich i straszliwych dzieł, wypędzając narody przed ludem swoim, który wykupiłeś z Egiptu?

17,21 mu. Skorygowane według paraleli z 2 Sm 7,23+. W BJ na tej samej podstawie dodane przed „wielkich”: „by dla jego dobra dokonać”.

22 Uczyniłeś lud izraelski ludem swoim na zawsze, i Ty, Panie, stałeś się jego Bogiem. 23 Teraz więc, o Panie, niech trwa na wieki słowo, które wyrzekłeś o słudze swoim i o domu jego, i uczyń, jak powiedziałeś, 24 ażeby trwało i wielbione było imię Twe na wieki w słowach: Pan Zastępów jest Bogiem Izraela! A dom Twojego sługi, Dawida, niech będzie trwały przed Twoim obliczem! 25 Ty bowiem, Boże mój, objawiłeś swemu słudze, że zbudujesz mu dom, stąd to sługa Twój tak ośmiela się zanosić modły przed Twoim obliczem. 26 A teraz, Panie, Ty sam jesteś Bogiem. Skoro obiecałeś swojemu słudze to szczęście, 27 racz teraz pobłogosławić dom swego sługi, aby trwał przed Tobą na wieki, bo co Ty, Panie, pobłogosławisz, będzie błogosławione na wieki.

17,1-27. Obietnice Przymierza dane Dawidowi. Na temat informacji dotyczących tej części księgi zob. komentarz do 2 Sm 7.

1Krn 18

Zwycięstwa Dawida 2Sm 8,1-14

1 Po tych wydarzeniach Dawid pobił Filistynów i zmusił ich do uległości; odebrał też z rąk Filistynów Gat i miejscowości przynależne.

18,1-17 Z obszernej opowieści 2 Sm 9-1 Krl 2 o panowaniu Dawida kronikarz odnotował jedynie zwycięstwa, pomijając wszelką wzmiankę o wewnętrznych niesnaskach oraz o tragicznej historii rodziny królewskiej: o cudzołóstwie Dawida i narodzinach Salomona, o zamordowaniu Amnona, buncie Absaloma, o opozycji Szeby i intrygach Adoniasza. Kronikarz unika wszystkiego, co mogłoby przyciemnić obraz jego bohatera, i przygotowuje grunt pod stwierdzenie, że Dawid nie mógł zbudować świątyni, gdyż był człowiekiem wojny (22,8; 28,3). Dla kronikarza jest oczywiste, że łup będący owocem tych zwycięstw posłuży zbudowaniu świątyni (29,2-5).

2 Potem pobił Moabitów i stali się poddanymi Dawida płacącymi daninę. 3 Dawid pobił też Hadadezera, króla Soby i Chamat, kiedy ten wyprawił się, aby utrwalić swą władzę nad rzeką Eufrat. 4 Zabrał mu też Dawid tysiąc rydwanów, siedem tysięcy jeźdźców i dwadzieścia tysięcy pieszych. Poprzecinał też Dawid ścięgna skokowe wszystkim koniom zaprzęgowym, zostawiając z nich tylko do stu rydwanów. 5 Kiedy Aramejczycy z Damaszku przybyli na odsiecz królowi Soby, Hadadezerowi, Dawid pobił dwadzieścia dwa tysiące ludzi spośród Aramejczyków. 6 Potem umieścił Dawid załogi w Aramie damasceńskim, a Aramejczycy stali się poddanymi Dawida płacącymi daninę. Tak Pan dawał Dawidowi zwycięstwo we wszystkim, co ten zamierzył. 7 Dawid zabrał złote zbroje, jakie mieli słudzy Hadadezera, i przeniósł je do Jerozolimy. 

8 Z miast Hadadezera, Tibchat i Kun, zabrał też Dawid bardzo wiele brązu, z którego Salomon uczynił „morze” brązowe, kolumny i naczynia brązowe. 1Krn 22,3

9 Gdy usłyszał Tou, król Chamat, że Dawid rozbił całe wojsko Hadadezera, króla Soby, 10 posłał swego syna, Hadorama, do króla Dawida, aby go pozdrowić i powinszować mu, że walcząc z Hadadezerem, pokonał go, bo Hadadezer prowadził wojnę z Tou. [Posłał] także wszelkiego rodzaju naczynia złote, srebrne i brązowe. 11 Król Dawid poświęcił je również Panu wraz ze srebrem i złotem, które pobrał od wszystkich narodów: z Edomu, Moabu, od Ammonitów, Filistynów i Amalekitów. 12 Abiszaj, syn Serui, pobił osiemnaście tysięcy Edomitów w Dolinie Soli. 13 Umieścił on załogi w Edomie, a wszyscy Edomici stali się poddanymi Dawida. Tak Pan dawał Dawidowi zwycięstwo we wszystkim, co ten zamierzył.

Współpracownicy Dawida

14 Dawid panował nad całym Izraelem, wymierzając przez sądy sprawiedliwość całemu swemu ludowi. 1Krn 2

15 Joab, syn Serui, był nad wojskiem; Joszafat, syn Achiluda, był pełnomocnikiem; 16 Sadok, syn Achituba, i Abimelek, syn Abiatara, byli kapłanami; Szawsza był pisarzem;

18,16 Kronikarz wykorzystuje tu tekst 2 Sm 8 już zmodyfikowany w tym celu, by Sadokowi dać przodków lewickich (por. 2 Sm 8,17+).

17 Benajasz, syn Jojady, był nad Keretytami i Peletytami; synowie zaś Dawida byli pierwszymi przybocznymi króla.

18,17 Według 2 Sm synowie królewscy byli kapłanami (por. 8,18+), jednak w czasach kronikarza nie pojmowano, by mogli istnieć kapłani nie będący potomkami Lewiego.

18,1-17. Ustanowienie Królestwa Dawida. Na temat informacji dotyczących tej części księgi zob. komentarz do 2 Sm 8.

1Krn 19

Wojna z Ammonitami i Aramejczykami 2Sm 10,1-5

1 Potem umarł Nachasz, król Ammonitów, a syn jego został w jego miejsce królem. 2 Wtedy Dawid pomyślał sobie: Okażę życzliwość Chanunowi, synowi Nachasza, tak jak jego ojciec mi okazał życzliwość. Wyprawił więc Dawid posłów, aby go pocieszyć po stracie ojca. Gdy słudzy Dawida przybyli do Chanuna w kraju Ammonitów, aby go pocieszyć, 3 książęta ammoniccy odezwali się do Chanuna: Może sądzisz, że Dawid przez cześć dla twego ojca przysłał do ciebie pocieszycieli? Czyż raczej nie dla rozpoznania, wyszpiegowania, a potem zagarnięcia kraju przybyli słudzy jego do ciebie? 4 Chanun więc, pochwyciwszy sługi Dawida, ogolił ich, obciął im szaty do połowy, aż do pośladków, i odesłał ich. 5 Wtedy udali się niektórzy i oznajmili Dawidowi o tych ludziach, a on wyprawił na ich spotkanie wysłanników, bo ci ludzie zostali bardzo znieważeni. Polecił im król: Zostańcie w Jerychu, aż wam brody odrosną, a potem wrócicie. 

6 Gdy Ammonici spostrzegli, że Dawid ich znienawidził, posłał Chanun wraz z Ammonitami tysiąc talentów srebra, aby za nie nająć rydwany i jeźdźców z Aram-Naharaims i od Aramejczyków z Maaki i z Soby. 2Sm 10,6-14

7 I najęli sobie trzydzieści dwa tysiące rydwanów oraz króla Maaki z jego ludźmi, którzy przyszli i rozłożyli się obozem pod Medebą; Ammonici też gromadnie wyszli ze swoich miast i przybyli, aby walczyć. 8 A usłyszawszy o tym, Dawid wyprawił Joaba wraz z całym wojskiem – ludźmi walecznymi. 9 Ammonici wystąpili i uszykowali się do bitwy u wejścia do miasta, a sprzymierzeni królowie zajęli stanowiska osobno, w polu. 10 Gdy Joab spostrzegł, że walka zagraża mu od przodu i od tyłu, dobrał sobie ludzi spośród wszystkich najdzielniejszych w Izraelu i w szyku bojowym ustawił naprzeciw Aramejczyków. 11 Pozostałych zaś ludzi oddał w ręce swego brata, Abiszaja, aby ich ustawił w szyku naprzeciw Ammonitów. 12 I rzekł: Jeśli Aramejczycy będą mieli przewagę nade mną, ty przyjdziesz mi z pomocą; jeśli zaś Ammonici będą mieli przewagę nad tobą, ja przyjdę ci z pomocą. 13 Odwagi! Okażmy męstwo [w walce] za nasz naród i za miasta Boga naszego! A niech Pan uczyni to, co Mu się wyda słuszne! 14 Przybliżył się Joab i lud, który był z nim, do Aramejczyków, aby walczyć, lecz oni uciekli przed nim. 15 Ammonici, widząc, że Aramejczycy uciekli, również i sami uciekli przed jego bratem, Abiszajem, i wycofali się do miasta. Joab więc wrócił do Jerozolimy. 

16 Lecz kiedy Aramejczycy ujrzeli, że zostali pobici przez Izraela, wyprawili posłów, aby sprowadzić Aramejczyków, którzy byli po drugiej stronie Rzeki z dowódcą wojska Hadadezera, Szofakiem, na czele. 2Sm 10,15-19

17 Dawid, gdy go o tym powiadomiono, zebrał wszystkich Izraelitów, a przeprawiwszy się przez Jordan, szedł ku nim i zajął stanowiska naprzeciwko. Dawid skierował szyki do walki przeciw Aramejczykom. I walczyli z nim. 18 Lecz Aramejczycy uciekli przed Izraelitami; a Dawid zabił spośród Aramejczyków siedem tysięcy walczących na rydwanach i czterdzieści tysięcy pieszych; zginął też dowódca wojska, Szofak. 19 Poddani Hadadezera, widząc, że zostali pokonani przez Izraelitów, zawarli pokój z Dawidem i stali się jego poddanymi. Aramejczycy nie chcieli odtąd iść na pomoc Ammonitom.

19,1-19. Wojna z Ammonitami. Na temat informacji dotyczących tej części księgi zob. komentarz do 2 Sm 10.

1Krn 20

Zwycięskie wyprawy na Ammonitów. Wojna z Filistynami

1 Z początkiem roku, w czasie gdy królowie zwykli wyprawiać się na wojnę, Joab poprowadził wojsko i spustoszył kraj Ammonitów. Potem poszedł i oblegał Rabba. Dawid natomiast pozostał w Jerozolimie. Joab zdobył Rabba i zburzył je. 2Sm 11,1 2Sm 12,26

2 Dawid zabrał koronę z głowy ich króla, a waga jej wynosiła talent złota; był też na niej drogi kamień. Umieszczono go na głowie Dawida. I wywiózł on z miasta łup bardzo wielki. 2Sm 12,30-31

20,2 ich króla. Według tekstu hebr. W BJ: „Milkoma”.

— Między w. 1: Dawid w Jerozolimie, a w. 2: Dawid w Rabba, kronikarz pomija całą historię jego upadku (2 Sm 11,2 — 12,25).

3 Ludność zaś, która się w nim znajdowała, wyprowadził i przeznaczył do pracy przy piłach, żelaznych kilofach i siekierach. Tak postąpił Dawid ze wszystkimi miastami Ammonitów. Potem wrócił Dawid i cały lud do Jerozolimy.

20,1-3. Klęska pod Rabba. Na temat informacji dotyczących tej części księgi zob. komentarz do 2 Sm 11,1; 12,29-31.

4 Następnie doszło do wojny z Filistynami w Gezer. Wtedy to Sibbekaj Chuszatyta zabił Sippaja, potomka Refaitów, tak iż zostali oni pobici. 2Sm 21,18-22 Pwt 1,28+

5 I była znowu wojna z Filistynami, podczas której Elchanan, syn Jaira, zabił Lachmiego, brata Goliata z Gat, a drzewce jego włóczni było jak wał tkacki.

20,5 zabił Lachmiego, brata Goliata z Gat. W ten sposób kronikarz interpretuje 2 Sm 21,19, uwzględniając opowieść, w której Dawidowi przypisano zwycięstwo nad Goliatem (1 Sm 17).

6 Była jeszcze inna bitwa w Gat, gdzie znalazł się człowiek wysokiego wzrostu, który miał dwadzieścia cztery palce, sześć u każdej ręki i sześć u każdej stopy; ten również był z Refaitów. 7 Urągał on Izraelowi, i zabił go Jonatan, syn Szimei, brata Dawida. 8 Ci byli potomkami Refaitów w Gat; padli oni z ręki Dawida i jego sług.

20,4-8. Bitwy z Filistynami. Na temat informacji dotyczących tej części księgi zob. komentarz do 2 Sm 21,15-22.

1Krn 21

Spis ludności i jego następstwa 2Sm 24,1-9

1 Powstał szatan przeciwko Izraelowi i pobudził Dawida, żeby policzył Izraela.

21,1-30 Ten rozdział otwiera najważniejszą partię księgi (rozdz. .21-29): organizację kultu i kleru we wspólnocie Dawidowej, która nosi w swym łonie obietnice mesjańskie z proroctwa Natana.

21,1-6 Kronikarz zachował opowieść o spisie ludności, opowieść, w której Dawid występuje jako grzesznik (w. 8), gdyż kończy się ona wzniesieniem ołtarza w miejscu, gdzie zostanie zbudowana świątynia (por. w. 18+).

21,1 Zgodnie z bardziej rozwiniętą teologią kronikarz przypisuje szatanowi (por. Hi 1,6+) to, co w 2 Sm było odniesione do „gniewu Bożego” jako do pierwszej przyczyny.

2 Rzekł więc Dawid do Joaba i do książąt ludu: Idźcie, a policzcie Izraela od Beer-Szeby aż do Dan i donieście mi, abym znał ich liczbę. 3 Lecz Joab odpowiedział: Niech Pan przysporzy stokroć więcej ludu swego, niżeli go jest! A czyż oni wszyscy, panie mój, królu, nie są poddanymi mego pana? Dlaczegóż pan mój tego się domaga? Czemu ma się stać przyczyną przewinienia Izraela? 4 Jednakże rozkaz króla wziął górę nad Joabem. Poszedł więc Joab, a obszedłszy całego Izraela, przybył do Jerozolimy. 5 Joab przekazał Dawidowi liczbę policzonego ludu. Cały Izrael liczył milion i sto tysięcy mężczyzn dobywających miecza; w Judzie zaś czterysta siedemdziesiąt tysięcy mężczyzn dobywających miecza. 6 Joab nie wliczył do nich [pokolenia] Lewiego i Beniamina, ponieważ rozkaz króla był wstrętny dla Joaba. 

7 I sprawa ta była zła w oczach Boga, więc ukarał Izraela. 2Sm 24,10-17

8 I rzekł Dawid do Boga: Zgrzeszyłem bardzo tym, czego dokonałem. Lecz teraz daruj łaskawie winę swego sługi, bo postąpiłem bardzo nierozsądnie. 9 I przemówił Pan do Gada, „Widzącego” Dawidowego, tymi słowami: 10 Idź i oznajmij Dawidowi te słowa: To mówi Pan: Przedkładam ci trzy rzeczy, wybierz sobie jedną z nich, a spełnię ci ją. 11 Gad przyszedł do Dawida i rzekł do niego: To mówi Pan: Wybierz sobie: 12 albo trzy lata głodu, albo trzy miesiące porażek od twoich wrogów, podczas gdy miecz nieprzyjaciół twoich będzie cię ścigał, albo też trzy dni miecza Pańskiego i zarazy w kraju, przy czym anioł Pański będzie szerzył spustoszenie w obrębie wszystkich granic Izraela. A teraz rozważ, co mam odpowiedzieć Temu, który mnie posłał. 13 I rzekł Dawid do Gada: Jestem w wielkiej rozterce. Niech wpadnę raczej w ręce Pana, bo wielkie jest Jego miłosierdzie, ale w ręce człowieka niech nie wpadnę. 14 Zesłał więc Pan zarazę na Izraela i padło z Izraela siedemdziesiąt tysięcy ludzi. 15 I posłał Bóg anioła do Jerozolimy, aby ją wyniszczyć, lecz gdy ten dokonywał zniszczenia, wejrzał Pan i ulitował się nad nieszczęściem, i rzekł do anioła-niszczyciela: Wystarczy! Cofnij swą rękę! Stał wtedy anioł Pański w pobliżu klepiska Ornana Jebusyty. 16 Dawid, podniósłszy oczy, ujrzał anioła Pańskiego, stojącego między ziemią i niebem, a w ręku jego – miecz wyciągnięty nad Jerozolimą. Dawid więc i starszyzna, przyobleczeni w wory, padli na twarze.

21,16 W tym wierszu, występującym u kronikarza, zakłada się nowe wyobrażenia dotyczące świata aniołów, dosyć bliskie tym z Dn 9,21 i 2 Mch 10,29.

17 I rzekł Dawid do Boga: Czyż to nie ja rozkazałem policzyć naród? To ja zgrzeszyłem, to ja zawiniłem, a te owce cóż uczyniły? Panie, Boże mój, niechaj Twoja ręka zaciąży na mnie i na domu mojego ojca, a wstrzymaj plagę względem Twego ludu! 

18 Wtedy anioł Pański rzekł do Gada, aby oznajmił Dawidowi, że Dawid powinien iść i wznieść ołtarz Panu na klepisku Ornana Jebusyty. 2Sm 24,18-25

21,18-30 Epizod z 2 Sm 24 staje się u kronikarza opisem ufundowania świątyni w Jerozolimie: ołtarz wzniesiony przez Dawida stanie się później ołtarzem świątyni (22,1). Jedynie kronikarz sygnalizuje bezpośredni związek świątyni Salomona z klepiskiem Ornana. — Tak samo po powrocie z wygnania (Ezd 3,1n) odbudowa świątyni zostanie poprzedzona wzniesieniem ołtarza.

19 Dawid więc poszedł na słowo Gada, który przemawiał w imieniu Pana. 20 Ornan obrócił się i ujrzał anioła, on i czterej synowie jego, i ukryli się; Ornan młócił wtedy pszenicę. 21 Gdy Dawid przyszedł do Ornana, Ornan obejrzał się i ujrzał Dawida, a wyszedłszy z klepiska, oddał pokłon Dawidowi twarzą do ziemi. 22 Wtedy Dawid rzekł do Ornana: Odstąp mi obszar tego klepiska, a zbuduję na nim ołtarz Panu; odstąp mi je za pełną cenę, aby plaga przestała się srożyć nad ludem. 23 Rzekł Ornan do Dawida: Weź, a niech uczyni król, pan mój, co mu się wyda słuszne. Spójrz! Oddaję woły na całopalenie, sanie młockarskie jako drwa, pszenicę na ofiarę pokarmową, wszystko to daję. 24 Król Dawid rzekł do Ornana: Nie! Muszę bowiem kupić to za pieniądze, albowiem tego, co do ciebie należy, nie wezmę dla Pana i nie złożę ofiar całopalnych, które otrzymam za darmo. 25 Dał więc Dawid Ornanowi za pole sześćset syklów złota. 

26 Następnie zbudował tam ołtarz Panu i złożył ofiary całopalne i ofiary biesiadne. Wzywał Pana, który go wysłuchał, zsyłając ogień z nieba na ołtarz całopalenia. 1Krl 18,38

27 Nakazał więc Pan aniołowi, by schował swój miecz do pochwy. 28 W tym czasie Dawid, widząc, że Pan wysłuchał go na klepisku Jebusyty Ornana, zaraz złożył tam ofiary. 29 Przybytek zaś Pański, który Mojżesz zbudował na pustyni, i ołtarz całopalenia, znajdował się wtedy na wyżynie w Gibeonie, 30 ale Dawid nie śmiał tam iść, aby radzić się Boga, ponieważ lękał się miecza anioła Pańskiego.

21,30 W w. 29-30 interwencją Anioła Jahwe tłumaczy się przeniesienie do Jerozolimy kultu oddawanego w Gibeonie, gdzie (por. już 16,39-40) znajdował się przybytek, w którym należało zasięgać rady Jahwe (Wj 29,42; 30,36; 33,7n).

21,1-30. Spis przeprowadzony przez Dawida. Na temat informacji dotyczących tej części księgi zob. komentarz do 2 Sm 24.

1Krn 22

Przygotowania do budowy świątyni

1 I rzekł Dawid: Oto jest dom Pana Boga i oto jest ołtarz ofiar całopalnych dla Izraela. 

2 Dawid nakazał zebrać cudzoziemców przebywających w kraju izraelskim i wyznaczył kamieniarzy do obrabiania kamieni ciosowych na budowę domu Bożego. 1Krl 5,31-32

22,2-19 Ten fragment nie ma żadnej paraleli biblijnej, z wyjątkiem kilku pojedynczych wierszy. Możliwe, że kronikarz wykorzystał tu jakieś inne źródła albo przynajmniej pewne tradycje, które w rzeczywistości odnosiły się do czasów Salomona.

22,2 cudzoziemców. Zgodnie z deuteronomistycznym autorem Krl (por. 1 Krl 9,20-22) kronikarz nie akceptuje myśli, że Izraelitów mogłyby obowiązywać roboty przymusowe, fakt ten jednak wyraźnie potwierdzają dawne źródła w 1 Krl 5,27 i 11,28. — Według Iz 60,10 Jerozolimę mesjańską odbudują cudzoziemcy.

22,2. Kamieniarze. Ociosane bloki używane w tym okresie nazywane są kamieniami ciosowymi. Do ociosywania kamiennych bloków używano żelaznego dłuta, którym wyrównywano zewnętrzne powierzchnie kamienia, zaś część środkowa pozostawała nieobrobiona. W okolicach Jerozolimy znajdowały się liczne pokłady wapieni, lecz twardsze bloki kamienne trzeba było sprowadzać z większej odległości. Duże kamieniołomy bazaltu występowały na obszarze Galilei i Golanu. Granit okryty warstwą piaskowca sprowadzano z południowej części Araby, z okolic Eilat. W celu wydobycia większego bloku kamiennego, w skalne pęknięcia wbijano głęboko kliny, nasączane następnie wodą. Rozszerzające się drewno rozsadzało skałę. Ciężkie bloki transportowano na umieszczanych pod nimi ołowianych rolach, które ulegały spłaszczeniu pod wpływem ciężaru.

3 Przygotował też Dawid bardzo wiele żelaza na gwoździe, na drzwi w bramach i na spojenia oraz brązu w ilości nie do zważenia,

22,3. Żelazne gwoździe i spojenia. W tym okresie żelazo było już szeroko wykorzystywane, nadal jednak używano go głównie do celów dekoracyjnych. Spojenia, o których mowa, były najprawdopodobniej dekoracyjnymi płytami lub wstęgami przybijanymi do drzwi gwoździami.

22,3. Przedmioty z brązu. Brąz oczyszczano w tyglu; kształt nadawano mu za pomocą formy.

4 drewna cedrowego też w obfitości, bo Sydończycy i Tyryjczycy przywieźli Dawidowi wielką ilość drewna cedrowego.

22,4. Drzewo cedrowe. Z cedru wykonywano misterne panele umieszczane na ścianach wewnętrznych pomieszczeń. Wytwarzano z niego również belki stropowe spajające kamienne ściany. Rzeźby dla potrzeb świątyni wykonywane był raczej z drzewa oliwnego niż cedrowego.

5 Potem rzekł Dawid: Mój syn, Salomon, jest młody i wątły, a dom, który ma być zbudowany dla Pana, powinien się wyróżniać okazałością, sławą i wspaniałością wobec wszystkich krajów; ja więc muszę poczynić przygotowania dla niego. I wiele przygotował Dawid przed swoją śmiercią. 6 Potem zawołał syna swego, Salomona, i nakazał mu zbudować świątynię dla Pana, Boga Izraela. 7 Tak przemówił Dawid do Salomona: Synu mój, ja sam zamierzałem zbudować świątynię dla imienia Pana, Boga mego. 8 Ale Pan skierował do mnie takie słowa: Przelałeś wiele krwi, prowadząc wielkie wojny, dlatego nie zbudujesz domu imieniu memu, albowiem zbyt wiele krwi wylałeś na ziemię wobec Mnie.

22,8 Por. 18,1+.

9 Oto urodzi ci się syn, będzie on mężem pokoju, bo udzielę mu pokoju ze wszystkimi wrogami jego dokoła; będzie miał bowiem na imię Salomon i za dni jego dam Izraelowi pokój i odpoczynek.

22,9 Imię „Salomon” pochodzi od rdzenia szalom, „pokój”. Występuje zamierzone przeciwieństwo między nim a Dawidem, człowiekiem wojny.

10 On to zbuduje dom dla imienia mego, on też będzie dla Mnie synem, a Ja będę dla niego ojcem i tron jego królowania nad Izraelem utwierdzę na wieki. 11 Teraz, synu mój, niechaj Pan będzie z tobą, aby ci się wiodło i abyś zbudował dom Panu, Bogu twemu, jak On zapowiedział o tobie. 

12 Oby tylko Pan użyczył ci roztropności i rozsądku, gdy cię postawi nad Izraelem, abyś przestrzegał prawa Pana, Boga twego. Pwt 31,23

13 Wtedy będzie ci się wiodło, gdy będziesz strzegł wypełniania praw i nakazów, które Pan dał Mojżeszowi dla Izraela. Bądź mężny i mocny, nie bój się ani nie lękaj! 14 Oto w trudzie przygotowałem na dom Pański: złota sto tysięcy talentów, a srebra milion talentów, brązu zaś i żelaza bez wagi, albowiem takie jest ich mnóstwo; przygotowałem też drewno i kamienie, a ty możesz do tego jeszcze dodać.

22,14. Sto tysięcy talentów złota. Byłaby to olbrzymia ilość złota. Kruszec o wadze 3750 t miałby dzisiaj olbrzymią wartość. Jest to największa ilość złota, o jakiej czytamy w Starym Testamencie. W innym fragmencie Pierwszej Księgi Kronik wspomina się o liczbie 3000 talentów (112 t) złota (1 Krn 29,4). Największą ilością złota wspomnianą poza Pierwszą Księgą Kronik jest 666 talentów (25 t), którą Salomon miał otrzymywać co roku. W Egipcie największym znanym darem złota i srebra, złożonym bogom przez faraona, jest 2001 kruszcu ofiarowanego przez Sziszaka (który znaczną jego część zdobył w Jerozolimie). W asyryjskich inskrypcjach królowie, tacy jak Tiglat-Pileser III, Sargon II i Salmanassar III, rzadko podają dokładną ilość otrzymanego w daninie lub zagrabionego złota. Najczęściej jest to 10-50 talentów. Wiele wieków później Persepolis miało posiadać największe zasoby złota w całym świecie starożytnym. Gdy Aleksander Wielki złupił jego skarbiec, znajdujące się w nim złoto i srebro wyceniono na 120 000 talentów (4500 t) srebra.

22,14. Ile złota? W 1993 całkowite naturalne zasoby złota na świecie szacowano na 55 435 t. Sześcian o boku 30 cm, odlany z czystego, litego złota, waży ok. 540 kg. Dar Salomona wypełniłby takimi blokami złota typowy garaż na dwa samochody od podłogi aż po sufit (6250 bloków). Gdyby budowniczowie dysponowali taką ilością złota, mogliby pokryć dwie główne ściany świątyni warstwą kruszcu o grubości 30 cm.

22,14. Milion talentów srebra. Tak jak w przypadku złota, podana ilość srebra jest olbrzymia (prawie 40 000 t) i znacznie przekracza ilości, o których czytamy w innych biblijnych i pozabiblijnych źródłach.

15 Masz też u siebie mnóstwo pracowników: murarzy, kamieniarzy, cieśli i wszelkiego rodzaju rzemieślników do wszystkich prac: 16 w złocie, srebrze, brązie i żelazie. Wstań więc i działaj, a Pan niech będzie z tobą! 17 Nakazał też Dawid wszystkim książętom Izraela, aby pomagali jego synowi, Salomonowi, mówiąc: 18 Czyż Pan, Bóg wasz, nie jest z wami? Czyż nie użyczył wam pokoju dokoła? Wydał przecież w moje ręce mieszkańców [tego] kraju, a kraj został poddany Panu i Jego narodowi. 19 A teraz oddajcie serca wasze i dusze wasze na służbę Panu, Bogu waszemu; stańcie do budowy świątyni Pana Boga, abyście mogli przenieść Arkę Przymierza Pańskiego i święte naczynia Boże do domu zbudowanego imieniu Pańskiemu.

1Krn 23

Podział lewitów i ich czynności

1 Dawid, stary i syty dni, ustanowił Salomona, swego syna, królem nad Izraelem. 1Krl 1,1-2,1

23,1-27,34 Od 23,3 do 27,34 obszerna wstawka przerywa normalny tok opowieści, która po 23,1 jest kontynuowana w 28,2. 23,2 to wiersz łączący, w którym zostają wprowadzeni kapłani i lewici występujący w dodatku.

2 I zgromadził wszystkich książąt izraelskich, kapłanów i lewitów. 3 Kiedy policzono lewitów od trzydziestu lat wzwyż, liczba ich według spisu mężczyzn wynosiła trzydzieści osiem tysięcy. Lb 4,3

23,3 od trzydziestu lat. Podobnie jak w Lb 4,3.23. 30, jednak według w. 24 granicą był dwudziesty rok życia.

4 Z tych dwadzieścia cztery tysiące spełniało pracę w domu Pańskim; pisarzy i sędziów było sześć tysięcy.

23,4 spełniało pracę. BJ: „przewodniczyło służbie”. Chodzi tu niewątpliwie o śpiewaków; kategorie są takie same, jak w rozdz. 25 i 26: śpiewacy (por. 25), odźwierni (26,ln), pisarze i sędziowie (26,29), wreszcie instrumentaliści (por. 15,19n).

5 Odźwiernych było cztery tysiące, a cztery tysiące wychwalało Pana na instrumentach, które [Dawid] sprawił w tym celu. Am 6,5

23,5 [Dawid] sprawił. Na zasadzie domysłu. Tekst hebr.: „ja sprawiłem”.

6 Dawid podzielił ich na zmiany według synów Lewiego: Gerszona, Kehata i Merariego.

23,6 W. 6-32 to wstęp do organizacji kleru, inspirowany Lb 8,5n, funkcje lewitów jednak nie są takie, jak przewidywano w Lb. Wobec tego, że Bóg wybrał sobie stałe miejsce zamieszkania, nie zapewniają oni już transportu (Lb 3-4), ale przebywają na stałe w świątyni, by pomagać kapłanom w spełnianiu ich zadań przewidzianych w Kpł. Aaronici mają oczywiście specjalne uprawnienia (w. 13n), autor jednak nie czyni tu różnicy między kapłanami a lewitami. Ten nowy porządek rzeczy, stały i ostateczny, uważa się za pochodzący od Dawida, tak jak stary, związany z wędrowaniem i tymczasowy, pochodził od Mojżesza.

7 Z Gerszonitów byli: Ladan i Szimei. 1Krn 26,21n

23,7 Ten spis ma najwięcej podobieństw z 26,21n. Różni się od innych list Gerszonitów (Wj 6,17; Lb 3,18; 1 Krn 6,2.5).

8 Synowie Ladana: pierwszy Jechiel, potem Zetam i Joel – trzej. 9 Synowie Szimejego: Szelomit, Chazjel i Haran trzej. Ci byli naczelnikami rodów Ladana. 10 A synowie Szimejego: Jachat, Ziza, Jeusz i Beria. Ci czterej są synami Szimejego. 11 Jachat był pierwszy, Ziza drugi; Jeusz i Beria nie mieli wielu synów i byli policzeni za jeden ród.12 Synowie Kehata: Amram, Jishar, Chebron i Uzzjel – czterej. 13 Synowie Amrama: Aaron i Mojżesz. Aaron został wyłączony, aby być poświęconym na zawsze, on i jego synowie, do rzeczy najświętszych, aby spalali kadzidło przed Panem, usługiwali Mu i błogosławili w Jego imieniu na wieki. 14 Co do Mojżesza, męża Bożego, jego synowie zostali zaliczeni do pokolenia Lewiego. 15 Synowie Mojżesza: Gerszom i Eliezer. 

16 Synowie Gerszoma: pierwszy Szebuel. 1Krn 24,20-30; 1Krn 26,24-25

17 Synami Eliezera byli: pierwszy Rechabiasz; Eliezer nie miał wprawdzie innych synów, lecz synowie Rechabiasza byli bardzo liczni. 18 Synowie Jishara: pierwszy Szelomit. 19 Synowie Chebrona: pierwszy Jerijasz, drugi Amariasz, trzeci Jachazjel, czwarty Jekameam. 20 Synowie Uzzjela: pierwszy Mika, drugi Jiszszijasz. 21 Synowie Merariego: Machli i Muszi. Synowie Machliego: Eleazar i Kisz. 22 Eleazar umarł, nie mając synów, tylko same córki; synowie Kisza, ich bracia, wzięli je za żony. 23 Synowie Musziego – trzej: Machli, Eder i Jeremot. 24 Ci byli synami Lewiego, według ich rodów, głowami rodzin, według liczebnych wykazów imion w ich spisach; spełniali prace przy obsłudze domu Pańskiego, od dwudziestego roku życia wzwyż. 25 Rzekł bowiem Dawid: Pan, Bóg Izraela, udzielił odpoczynku swemu ludowi i zamieszkał w Jerozolimie na stałe. 26 Lewici już nie będą nosić przybytku ani wszelkich przyborów do jego obsługi. 

27 Zatem, według ostatnich zarządzeń Dawida, lewici byli spisywani od dwudziestego roku życia wzwyż. 1Krn 23,3-24

28 Ich stanowisko bowiem polegało na tym, że jako przyboczni potomków Aarona służyli w świątyni Pańskiej, na dziedzińcach, w komnatach, przy oczyszczaniu wszystkiego, co poświęcone, i w pracach przy obsłudze świątyni Pańskiej. 29 Troszczyli się oni zarówno o chleby pokładne, o najczystszą mąkę na ofiarę pokarmową, o przaśne placki, jak i o to, co było pieczone na blachach i co było smażone, i o wszystko, co było ważone i mierzone.

23,29 Lewici nie są kontrolerami wagi i miar — mają po prostu czuwać, by dary ofiarne odpowiadały pod tym względem wymaganiom rytuału.

30 Mieli stawać każdego rana, by dziękować i wychwalać Pana, i tak samo wieczorem; Lb 28-29

31 aby ofiarować wszystkie całopalenia Panu w szabat, przy nowiu księżyca i w święta, w ilości ustalonej przepisem na stałe – przed obliczem Pana. 32 Mieli pieczę nad Namiotem Spotkania, pieczę nad Miejscem Świętym i pieczę nad synami Aarona, ich braćmi, w służbie domu Pańskiego.

23,28-32. Obowiązki lewitów. Zob. komentarz do 1 Krn 9,22-33.

1Krn 24

Podział kapłanów

1 A co do synów Aarona – oto ich podział. Synowie Aarona: Nadab, Abihu, Eleazar i Itamar. Lb 3,2-4

2 Nadab i Abihu umarli przed swoim ojcem i nie mieli synów, a urząd kapłański pełnili Eleazar i Itamar. 3 Potomków zaś Eleazara i Achimeleka, potomków Itamara, podzielił Dawid przy pomocy Sadoka, wyznaczając im urzędy stosownie do ich posługi.

24,3 BJ: „Dawid podzielił ich na klasy, to znaczy Sadoka, jednego z synów Eleazara, i Achimeleka, jednego z synów Itamara, i policzył ich zgodnie z rodzajem ich posługi”. Tekst ten świadczy o porozumieniu zawartym pod koniec wygnania między dwoma konkurującymi rodami kapłańskimi: między potomkami Sadoka, będącymi w służbie świątyni aż do wygnania, oraz potomkami Abiatara (i Helego) odsuniętymi od sanktuarium przez Salomona (1 Krl 2,27). Jako przodków dano im dwóch synów Aarona (por. w. 1): Sadoka powiązano z Eleazarem (por. 1 Krn 5,30-34; 6,35-38), Abiatara, pochodzącego z dobrej linii lewickiej (por. 1 Sm 2,27) — z Itamarem, ale tak, że nigdzie nie są podane szczegóły jego genealogii. W ten sposób wszyscy kapłani zostali „synami Aarona”.

4 I okazało się, że potomków męskich Eleazara było dużo więcej niż potomków Itamara, wybrano więc spośród potomków Eleazara szesnastu naczelników rodów, a spośród potomków Itamara ośmiu naczelników rodów. 5 Wybrano ich za pomocą losowania, na równi jednych i drugich, żeby zwierzchnicy świątyni, książęta Boży, byli i z synów Eleazara, i z synów Itamara. 6 Szemajasz, syn Netaneela, pisarz spośród lewitów, spisał ich w obecności króla, książąt, kapłana Sadoka, Achimeleka – syna Abiatara, naczelników rodów kapłańskich i lewickich, biorąc każdy ród na przemian, jeden z potomków Eleazara, drugi – z Itamara.

24,6 Koniec wiersza w BJ: „jeden raz ciągnięto los dla każdej rodziny synów Eleazara, a co drugi raz — dla synów Itamara”. Tekst niepewny (por. jednak w. 4).

24,6. Pisarz. W starożytności pisarze pełnili często funkcję księgowych, historyków, dziennikarzy, osobistych sekretarzy, nauczycieli i bibliotekarzy. Pisarz był szkolony w umiejętności posługiwania się mową i pismem. W okresie nauki nabywał też inne konkretne umiejętności. Chociaż większość pisarzy była urzędnikami i funkcjonariuszami państwowymi średniego szczebla, niektórzy cieszyli się sławą mędrców, jeszcze inni dostępowali zaś godności „premiera”, co potwierdzają starożytne teksty z Ugarit.

7 Pierwszy los padł na Jojariba, drugi na Jedajasza, 8 trzeci na Charima, czwarty na Seorima, 9 piąty na Malkiasza, szósty na Mijjamina, 10 siódmy na Hakkosa, ósmy na Abiasza,

24,10 Do klasy ósmej — Abiasza — będzie należał Zachariasz, ojciec Jana Chrzciciela (Łk 1,5).

11 dziewiąty na Jeszuę, dziesiąty na Szekaniasza, 12 jedenasty na Eliasziba, dwunasty na Jakima, 13 trzynasty na Chuppę, czternasty na Jeszebeaba, 14 piętnasty na Bilgę, szesnasty na Immera, 15 siedemnasty na Chezira, osiemnasty na Happissesa, 16 dziewiętnasty na Petachiasza, dwudziesty na Ezechiela, 17 dwudziesty pierwszy na Jakina, dwudziesty drugi na Gamula, 18 dwudziesty trzeci na Delajasza, a dwudziesty czwarty na Maazjasza.

24,18 Ne 12 zawiera dwie listy rodów kapłańskich, w których są tylko dwadzieścia dwa imiona (albo dwadzieścia jeden). Podana tu klasyfikacja jest — jak się wydaje — późniejsza.

19 Taka była ich kolejność, gdy przychodzili do domu Pańskiego na swoją służbę, zgodnie z zarządzeniami przekazanymi przez ich przodka Aarona, jak mu rozkazał Pan, Bóg Izraela. 

20 Pozostali potomkowie Lewiego, z synów Amrama: Szubael, a z synów Szubaela: Jechdejasz. 1Krn 23,16n

21 Z Rechabiasza: Jiszszijasz, najstarszy z synów Rechabiasza. 22 Z Jisharytów: Szelomot; z synów Szelomota: Jachat. 23 Z synów Chebrona: pierwszy Jerijasz, drugi Amariasz, trzeci Jachazjel, czwarty Jekameam. 24 Potomkowie Uzzjela: Mika; z synów Miki: Szamir. 25 Brat Miki: Jiszszijasz; z synów Jiszszijasza: Zachariasz. 26 Potomkowie Merariego: Machli i Muszi; synowie Jaazijjasza, jego syna; 27 potomkowie Merariego z jego syna Jaazijjasza: Szoham, Zakkur i Ibri. 28 Z Machliego: Eleazar, który nie miał synów. 29 Z Kisza: syn Kisza, Jerachmeel. 30 Synowie Musziego: Machli, Eder i Jerimot. Ci byli potomkami Lewiego według ich rodów. 31 Także oni rzucali losy, jak ich bracia.

1Krn 25

Śpiewacy

1 Dawid oraz dowódcy wojska przydzielili na służbę [Bożą] tych spośród synów Asafa, Hemana i Jedutuna, którzy prorokowali przy dźwięku harf, cytr i cymbałów. Oto liczba ludzi zatrudnionych w tej służbie: 1Krn 16,37-43

25,1 którzy prorokowali. BJ: „proroków”. Jedynie w Krn śpiewakom świątynnym został nadany tytuł „prorok” (w. 2 i 3) albo „widzący” (w. 5). Autor upodabnia komponowanie i wykonywanie psalmów do pewnego rodzaju „natchnienia”, nie czyni jednak ze śpiewaków kogoś w rodzaju proroków świątynnych.

— Obok dwudziestu czterech klas kapłanów w 1 Krn wyliczono dwadzieścia cztery klasy śpiewaków, które co do pochodzenia wiązano z trzema wielkimi imionami: Asaf, Heman i Jedutun. Dobrze znani z innych źródeł są jedynie Zakkur, syn Asafa (por. 9,15 (Zikri); Ne 12,35), Mattitiasz (15,18.21; 16,5) i Mattaniasz (9,15; Ne 11,17). Wydaje się, że dziewięć ostatnich imion (w. 4b) potrzebnych do skompletowania liczby dwudziestu czterech wzięto nie z innej listy, ale z przeróbki części jakiegoś psalmu, którego słowa za pomocą niewielkich modyfikacji zamieniono na imiona. Po dokonaniu nieznacznych zmian w brzmieniu ostatnich dziewięciu imion można ów psalm zrekonstruować tak: „Okaż mi łaskę, Jahwe, okaż mi łaskę, Ty jesteś moim Bogiem! Stałem się wielki, wywyższyłem się, Ciebie, mojego wsparcia, szukałem! Udziel licznych wizji!”

25,1. Związek muzyki i proroctwa. W starożytności prorocy używali rozmaitych metod, by przygotować się do otrzymania wyroczni prorockiej. Muzyka odgrywała w tych przygotowaniach ważną rolę, wywołując stan przypominający trans (ekstazę), który miał czynić człowieka otwartym na boskie przesłanie. W listach z Mari pojawia się klasa pracowników świątyni, którzy byli ekstatykami i często dostarczali wiadomości prorockich.

2 z synów Asafa: Zakkur, Józef, Netaniasz i Asareela, synowie Asafa, podlegli Asafowi, który prorokował pod kierunkiem króla. 

3 Z Jedutuna – synowie Jedutuna: Gedaliasz, Seri, Izajasz, Chaszabiasz, Mattitiasz i Szimei, sześciu, pod kierunkiem ich ojca, Jedutuna, który prorokował przy dźwiękach cytry na cześć i chwałę Pana. 2Krl 3,15

4 Z Hemana – synowie Hemana: Bukkijasz, Mattaniasz, Uzzjel, Szebuel, Jerimot, Chananiasz, Chanani, Eliata, Giddalti, Romamti-Ezer, Joszbekasza, Malloti, Hotir, Machazjot. 5 Ci wszyscy byli synami Hemana, „Widzącego” królewskiego, zgodnie z obietnicą wywyższenia go przez Boga. Bóg dał Hemanowi czternastu synów i trzy córki.

25,5 zgodnie z obietnicą wywyższenia go przez Boga. BJ: „do słów Boga oni grali na trąbach”. Sens niepewny. Tekst hebr. dosł.: „by wywyższyć róg”.

6 Ci wszyscy byli pod kierownictwem swych ojców przy śpiewie w świątyni Pańskiej, by służyć domowi Bożemu na cymbałach, cytrach i harfach. Pod kierunkiem króla byli: Asaf, Jedutun i Heman. 7 A liczba ich wraz ze wszystkimi braćmi uzdolnionymi i wyćwiczonymi w śpiewie dla Pana: dwustu osiemdziesięciu ośmiu. 8 Na równi ciągnęli losy o rodzaj służby, tak młodszy, jak starszy, zarówno nauczyciel, jak i uczeń. 9 Pierwszy los padł na Józefa, z [potomków] Asafa, drugi [był] Gedaliasz, on z braćmi i z synami swymi, [razem] dwunastu. 10 Trzeci: Zakkur; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 11 Czwarty padł na Jisriego; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 12 Piąty: Netaniasz; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 13 Szósty: Bukkijasz; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 14 Siódmy: Jesareela; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 15 Ósmy: Izajasz; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 16 Dziewiąty: Mattaniasz; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 17 Dziesiąty: Szimei; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 18 Jedenasty: Asareel; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 19 Dwunasty [padł] na Chaszabiasza; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 20 Trzynasty: Szubael; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 21 Czternasty: Mattitiasz; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 22 Piętnasty [padł] na Jeremota; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 23 Szesnasty [padł] na Chananiasza; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 24 Siedemnasty [padł] na Joszbekaszę; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 25 Osiemnasty [padł] na Chananiego; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 26 Dziewiętnasty [padł] na Mallotiego; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 27 Dwudziesty [padł] na Eliatę; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 28 Dwudziesty pierwszy [padł] na Hotira; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 29 Dwudziesty drugi [padł] na Giddaltiego; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 30 Dwudziesty trzeci [padł] na Machazjota; synowie jego i bracia jego – dwunastu. 31 Dwudziesty czwarty [padł] na Romamti-Ezera; synowie jego i bracia jego – dwunastu.

1Krn 26

Zmiany odźwiernych i inne czynności lewickie 1Krn 9,17-27

1 Co dotyczy zmian odźwiernych: z Korachitów był Meszelemiasz, syn Koracha, z synów Ebiasafa.

26,1-19 Jest tu podana najbardziej szczegółowa z trzech list odźwiernych (por. 9,17-27; 16,37-42).

26,1 Ebiasafa. Na zasadzie domysłu (por. 9,19). Tekst hebr.: „Asafa”.

2 A Meszelemiasz miał synów: pierworodny Zachariasz, drugi Jediael, trzeci Zebadiasz, czwarty Jatniel, 3 piąty Elam, szósty Jochanan, siódmy Elioenaj. 

4 I Obed-Edom miał synów: pierworodny Szemajasz, drugi Jozabad, trzeci Joach, czwarty Sakar, piąty Netaneel, 2Sm 6,10n; 1Krn 15,21

5 szósty Ammiel, siódmy Issachar, ósmy Peulletaj tak mu Bóg błogosławił. 6 Także synowi jego, Szemajaszowi, urodzili się synowie, którzy długo sprawowali władzę w swoim rodzie, ponieważ byli dzielnymi mężami. 7 Synowie Szemajasza: Otni, Rafael, Obed, Elzabad i bracia jego Elihu i Semakiasz, dzielni mężowie. 8 Wszyscy oni byli z [synów] Obed-Edoma; oni, ich synowie i bracia, każdy dzielny i sposobny do służby: było ich, synów Obed-Edoma, sześćdziesięciu dwóch. 9 I Meszelemiasz miał synów i braci, dzielnych mężów, osiemnastu. 

10 Także Chosa, z potomków Merariego, miał synów; Szimri został naczelnikiem, bo chociaż nie był pierworodnym, ojciec postawił go na czele [rodziny]; Rdz 48,13-20

11 drugi Chilkiasz, trzeci Tebaliasz, czwarty Zachariasz. Wszystkich synów i braci Chosy – trzynastu. 

12 Spośród nich dobierano zmiany odźwiernych; przełożeni tych mężów na równi z braćmi swoimi byli zajęci przy obsłudze domu Pańskiego. 1Krn 9,24

13 Ciągnęli losy o każdą bramę, zarówno mały, jak i wielki, według swoich rodów. 14 Dla Szelemiasza padł los [na bramę] od strony wschodniej. Potem ciągnęli los dla jego syna, Zachariasza, mądrego doradcy, i padł jego los na stronę północną. 15 Dla Obed-Edoma – na południową, a dla jego synów – na składy.

26,15. Składnica. Hebrajski termin pojawia się jedynie tutaj i w Ne 12,25. W języku akadyjskim odnosi się on do budynków gospodarczych znajdujących się u bram świątyń, co dobrze pasuje do bardziej konkretnego znaczenia, w jakim go użyto w Księdze Nehemiasza.

16 Dla Szuppima i Chosy na stronę zachodnią z bramą Szalleket, przy drodze wiodącej w górę: straż naprzeciw straży.

26,16. Brama Szalleket. Jest to jedyna biblijna wzmianka na temat tej bramy, której miejsce i funkcja pozostają nieznane. Z kontekstu wynika, że znajdowała się ona po zachodniej (tylnej) stronie świątyni, nie była jednak jej bramą zachodnią. Ponieważ po zachodniej stronie znajdowało się miejsce zgromadzeń (zob. komentarz do 1 Krn 26,18), być może brama ta znajdowała się na zachodnim krańcu tego obszaru, zaś zachodnia brama świątyni prowadziła z miejsca zgromadzeń na dziedzińce świątyni.

17 Od wschodu sześciu lewitów, od północy codziennie czterech, od południa codziennie czterech i przy składach po dwóch.

26,17 sześciu lewitów. Według tekstu hebr. W BJ: „sześciu na dzień”, za grec.

18 Przy zachodniej kolumnadzie: czterej przy drodze, dwaj przy samej kolumnadzie.

26,18 Przy... kolumnadzie. Hebr. parbar — słowo o niepewnej etymologii i znaczeniu. W BJ pozostawione bez tłumaczenia.

26,16-18. Odźwierni. Jednym z najważniejszych zadań kapłańskiej służby świątynnej było strzeżenie dostępu do jej pomieszczeń - do wewnętrznego kręgu „świętego przybytku” (na temat tej koncepcji zob. komentarz do Kpł 16,2 i Lb 18,1-7). Skalanie przybytku nieczystością wymagało złożenia ofiary oczyszczenia (ofiary za „grzech” zob. komentarz do Kpł 4,1-3); wydarzenie takie mogło ściągnąć karę na człowieka, który dopuścił się przewinienia, a także na cały lud. Zadaniem odźwiernych było zapobieganie wejściu na teren świątyni osób niepowołanych. W świątyni znajdowało się również wiele cennych przedmiotów. Znaczna ilość złota i srebra stanowiła wystarczającą pokusę dla ludzi pozbawionych skrupułów, którzy nie obawiali się pomsty Bożej za wtargnięcie i zagrabienie własności świątyni. Należało zatem strzec również tych cennych przedmiotów. Niewłaściwe wykorzystanie świętych przedmiotów wymagało złożenia ofiary zadośćuczynienia (ofiary za „winę” zob. komentarz do Kpł 5,14-16). Odźwierni mieli obowiązek zapobiegania takim przestępstwom.

26,18. Parbar (podwórzec). Ten nieznany hebrajski termin architektoniczny jest, zdaniem uczonych (powołujących się na zwój świątynny ze Zwojów znad Morza Martwego), określeniem otwartego podwórca (podobnego do forum) znajdującego się bezpośrednio na zachód od świątyni (tj. z tyłu za nią). Na podwórzu tym były trzy wolno stojące kolumny.

19 Oto są zmiany odźwiernych spośród Korachitów i spośród synów Merariego. 20 Lewici, ich bracia, czuwali nad skarbcami domu Bożego i nad skarbcami rzeczy świętych.

26,20 ich bracia. Za grec. Tekst hebr.: „Achijja”.

21 Synowie Ladana byli Gerszonitami przez Ladana. A naczelnikami rodów pochodzących od Ladana Gerszonity byli Jechielici. 22 Synowie Jechiela: Zetam i brat jego, Joel, [mieli pieczę] nad skarbcami domu Pańskiego.

26,22 Zetam i brat jego Joel, razem z Szebuelem i Szelomitem, tworzą rodzaj komisji obarczonej obowiązkiem czuwania nad skarbcami publicznymi. Podobna komisja istniała w czasach Nehemiasza i Ezdrasza (Ne 13,13; Ezd 8,33).

23 Spośród Amramitów, Jisharytów, Chebronitów i Uzzjelitów byli: 24 Szebuel, syn Gerszona, syna Mojżesza, nadzorca skarbców. 25 A oto bracia, potomkowie Eliezera: jego syn, Rechabiasz, jego syn, Izajasz, jego syn, Joram, jego syn, Zikri, jego syn, Szelomit. 

26 Ten to Szelomit i jego bracia zarządzali wszystkimi skarbcami rzeczy świętych, które ofiarowali: Dawid, naczelnicy rodów, tysiącznicy, setnicy i dowódcy wojska. 1Krn 18,11 Lb 31,48-54

27 To, co pochodziło z wojen i z łupów, poświęcili na utrzymanie domu Pańskiego. 28 I wszystko, co poświęcił Samuel „Widzący”, Saul, syn Kisza, Abner, syn Nera, Joab, syn Serui, oraz wszystko, co poświęcone, było pod opieką Szelomita i jego braci. 29 Z Jisharytów: Kenaniasz i synowie jego byli przeznaczeni do spraw zewnętrznych Izraela, jako urzędnicy i sędziowie.

26,29 do spraw zewnętrznych. Dosł. według tekstu hebr. (por. Ne 11,16). BJ: „do spraw świeckich”. Są to funkcje powierzone lewitom przez władzę królewską (por. w. 30 i 32), a leżące poza sferą ściśle kultową (por. 2 Krn 19,4-11).

30 Z Chebronitów: Chaszabiasz i bracia jego, tysiąc siedmiuset ludzi dzielnych, sprawowali nadzór nad Izraelem po drugiej stronie Jordanu, na zachód, we wszystkich sprawach Pańskich i w posłudze królewskiej. 1Krn 15,22 1Krn 27,17

31 Co do Chebronitów: Jeriasz był przełożonym Chebronitów dla pokolenia swego rodu; w czterdziestym roku panowania Dawida czyniono poszukiwania i znaleziono pośród nich dzielnych mężów w Jazer w Gileadzie, 32 braci jego, dwa tysiące siedmiuset ludzi dzielnych, naczelników rodów, których król Dawid ustanowił nad Rubenitami, Gadytami i połową pokolenia Manassesa dla wszystkich spraw Bożych i spraw królewskich.

1Krn 27

Ustrój wojskowy

1 A oto Izraelici według ich liczby. Naczelnicy rodów, tysiącznicy, setnicy i urzędnicy, którzy służyli królowi we wszystkich sprawach hufców, przychodzących i odchodzących co miesiąc przez wszystkie miesiące roku. Każdy hufiec liczył dwadzieścia cztery tysiące.

27,1-34 Rozdział ten to zestawienie czterech różnych list: 1. odpowiedzialnych za miesięczne dyżury (w. 1-15); 2. odpowiedzialnych za pokolenia Izraela (w. 16-24); 3. odpowiedzialnych za zapasy królewskie (w. 25-31); 4. doradców królewskich (w. 32-34). — Co do pierwszej listy, możliwe, że już Dawid myślał o jakimś zorganizowaniu administracji, wydaje się jednak, iż tę opisaną tu inspiruje dwanaście prefektur Salomona, które zapewniały utrzymanie królowi, jego ludziom i oddziałom każda przez jeden miesiąc (por. 1 Krl 5,7-8). Z drugiej strony, podział na klasy każe myśleć o jakiejś organizacji militarnej, tym bardziej że imiona odpowiedzialnych za nią wzięto spośród imion walecznych bohaterów Dawida. Może chodzi o kontyngenty armii zaciężnej, która pod koniec monarchii miała zapewniać z miesiąca na miesiąc obsługę garnizonów.

27,1. Znaczenie list. Jednym z obowiązków Izraelitów wobec króla i ojczyzny była doraźna służba wojskowa oraz regularny udział w przymusowych robotach publicznych. Praca przymusowa stanowiła formę opodatkowania. Przytoczona tutaj lista dotyczy jednak służby wojskowej, zorganizowanej na wzór obywatelskiej milicji, która nie była uporządkowana według pokoleń. W okresie przejściowym poprzedzającym pojawienie się armii stałej system milicji wymagał od każdego oddziału pełnienia służby czynnej przez jeden miesiąc, co stanowiło podlegający stałej rotacji dodatek do zawodowej armii stałej oraz wojsk najemnych.

2 Nad pierwszym hufcem w miesiącu pierwszym stał Jaszobeam, syn Zabdiela, a hufiec jego liczył dwadzieścia cztery tysiące; 1Krn 11,11

3 był on potomkiem Peresa i wodzem wszystkich dowódców wojska w miesiącu pierwszym. 

4 W drugim miesiącu hufcem dowodził Dodaj Achochita, a w jego hufcu przełożonym był Mikot, hufiec zaś jego liczył dwadzieścia cztery tysiące ludzi. 1Krn 11,12

27,4 (a w jego hufcu przełożonym był Miklot). Tak tekst hebr. W BJ pominięte za grec.

5 Trzecim dowódcą wojska na miesiąc trzeci był Benajasz, syn arcykapłana Jojady, a hufiec jego liczył dwadzieścia cztery tysiące. 1Krn 12,28

6 Ten to Benajasz był bohaterem spośród trzydziestu i dowodził trzydziestoma, a jego syn, Ammizabad, należał do jego hufca. 

7 Czwartym, na miesiąc czwarty, był Asahel, brat Joaba, a po nim jego syn, Zebadiasz, hufiec zaś jego liczył dwadzieścia cztery tysiące. 2Sm 2,18-23

8 Piątym dowódcą, na miesiąc piąty, był książę Szamhut Jizrachita, a hufiec jego liczył dwadzieścia cztery tysiące.

27,8 Jizrachita. Według tekstu hebr., gdzie hajjizerach. BJ: „Zarchita”, hazarechî, na zasadzie domysłu (por. w. 11 i 13).

9 Szóstym, na miesiąc szósty, był Ira, syn Ikkesza z Tekoa, a hufiec jego liczył dwadzieścia cztery tysiące. 10 Siódmym, na miesiąc siódmy, był Cheles Pelonita, z synów Efraima, a hufiec jego liczył dwadzieścia cztery tysiące. 11 Ósmym, na miesiąc ósmy, był Sibbekaj z Chuszy, Zerachita, a hufiec jego liczył dwadzieścia cztery tysiące.12 Dziewiątym, na miesiąc dziewiąty, był Abiezer z Anatot, Beniaminita, a hufiec jego liczył dwadzieścia cztery tysiące. 13 Dziesiątym, na miesiąc dziesiąty, był Maheraj z Netofy, Zerachita, a hufiec jego liczył dwadzieścia cztery tysiące. 14 Jedenastym, na miesiąc jedenasty, był Benajasz z Pireatonu, z synów Efraima, a hufiec jego liczył dwadzieścia cztery tysiące. 15 Dwunastym, na miesiąc dwunasty, był Cheldaj z Netofy, pochodzący od Otniela, a hufiec jego liczył dwadzieścia cztery tysiące. 16 A nad pokoleniami Izraela stali: nad Rubenitami – przełożony Eliezer, syn Zikriego; nad Symeonitami – Szefatiasz, syn Maaki;

27,16 Możliwe, że Dawid zachował organizację szczepową, jednak ta lista jest sztuczna: trzyma się kolejności synów Jakuba podanej w 1 Krn 2,1-2, wymienia Rubena, Symeona i Lewiego, choć ich pokolenia już za Dawida przestały być niezależne, a dzieląc pokolenie Józefa na trzy (Efraim i dwie połowy pokolenia Manassesa) pomija Gada i Asera, by nie przekroczyć liczby dwunastu.

17 nad Lewitami – Chaszabiasz, syn Kemuela; nad Aaronitami Sadok; 18 nad pokoleniem Judy – Elihu, jeden z braci Dawida; nad Issacharytami – Omri, syn Mikaela; 19 nad Zabulonitami – Jiszmajasz, syn Obadiasza; nad Neftalitami – Jerimot, syn Azriela; 20 nad Efraimitami – Ozeasz, syn Azazjasza; nad połową pokolenia Manassesa – Joel, syn Pedajasza; 21 nad połową Manassesa w Gileadzie – Jiddo, syn Zachariasza; nad Beniaminitami – Jaasjel, syn Abnera; 22 nad Danitami – Azareel, syn Jerochama. Ci byli książętami pokoleń Izraela. 

23 Lecz Dawid nie uwzględnił w spisach liczby tych, którzy mieli po dwadzieścia lat lub mniej, ponieważ Pan powiedział, że rozmnoży Izraela jak gwiazdy na niebie. 1Krn 21

24 Joab, syn Serui, zaczął obliczać, ale nie dokończył, gdyż za to spadł gniew na Izraela i nie umieszczono tej liczby w spisie w Kronikach Króla Dawida.

27,24 W. 23-24 odnoszą się do rozdz. 21, a ich intencją jest prawdopodobnie wyjaśnienie, dlaczego liczby w 1 Krn 21 są niższe od podanych w 2 Sm 24,9.

27,24. Spadł gniew na Izraela. Na temat informacji dotyczących tego zagadnienia zob. komentarz do 2 Sm 24.

Urzędnicy królewscy

25 Nad skarbcami królewskimi stał Azmawet, syn Adiela, a nad skarbcami na prowincji: w miastach, wioskach i wieżach – Jonatan, syn Ozjasza.

27,25 W w. 25-31 są wymienieni intendenci posiadłości królewskich, którzy istnieli już za Dawida (por. 28,1). Ta lista nie jest wymyślona, na co wskazuje obecność nieizraelskich imion, nie można jednak zweryfikować ani podanych w niej szczegółów, ani datowania.

26 A nad pracownikami rolnymi do uprawy ziemi – Ezri, syn Keluba. 27 Szimei z Rama nad winnicami, a nad dostawcami wina do składów – Zabdi z Szefam. 28 Nad oliwkami i sykomorami, które były w Szefeli, Baal-Chanan z Geder, a nad składami oliwy – Joasz. 29 Nad bydłem pasącym się w Szaronie – Szitraj z Szaronu, a nad bydłem w dolinach – Szafat, syn Adlaja. 30 Nad wielbłądami – Obil Izmaelita; nad oślicami – Jechdejasz z Meronot. 31 Nad owcami – Jaziz Hagryta. Ci wszyscy byli zarządcami w dobrach króla Dawida.

27,25-31. Własność króla. Zarządcy ci mieli za zadanie nadzór nad posiadłościami i majątkiem władcy. Włości należące do króla rozsiane były po całym kraju, bowiem ziemia pozbawiona dziedzica wracała do królestwa. Na ziemi należącej do króla pracowali też ludzie, którzy w jakiś sposób stali się jego dłużnikami. Oprócz ziem i ich plonów do króla należały również trzody i stada, które pasły się w całym kraju.

32 Jonatan, stryj Dawida, był jego doradcą, jako człowiek roztropny i uczony. Jechiel, syn Chakmoniego, zajmował się synami królewskimi. 

33 Achitofel był doradcą królewskim, a Chuszaj Arkijczyk był przyjacielem króla. 2Sm 15,31n; 2Sm 16,17

34 Po Achitofelu byli: Jojada, syn Benajasza, i Abiatar. Dowódcą wojska królewskiego był Joab.

27,34 Poza Joabem lista w w. 32-34 nie odpowiada podanemu w 18,14-17; 2 Sm 8,15-16; 20,23-26 wykazowi wyższych urzędników Dawida. W niniejszej chodzi o prywatnych doradców króla. Może ona zależeć od dobrego starego źródła z końca panowania Dawida. Abiatar to prawdopodobnie kapłan o tym samym imieniu (1 Sm 22,20n), jego kapłański charakter nie został jednak dokładnie określony z powodu przewagi, którą zaczęła zdobywać rodzina jego konkurenta, Sadoka.

1Krn 28

Przepisy Dawida dotyczące świątyni

1 Dawid zgromadził w Jerozolimie wszystkich książąt izraelskich, naczelników pokoleń i dowódców hufców będących w służbie króla, tysiączników i setników, zarządców wszystkich dóbr i stad królewskich, synów swych, a także dworzan, bohaterów i wszystkich dzielnych ludzi.

28,1-21 W tym rozdziale zostaje podjęta opowieść o historii Dawida w miejscu, gdzie ją przerwano w w. 23,1. Kronikarz pomija zupełnie opis z 1 Krl 1-2 dotyczący okoliczności dojścia Salomona do władzy, podaje za to własny punkt widzenia na historię tamtych czasów: Bóg na króla Izraela wybrał Judejczyka, Dawida, a teraz wybiera syna tegoż, Salomona, który będzie jego następcą i zbuduje świątynię.

28,1. Administracja królewska na Bliskim Wschodzie. Kategorie wymienione w tym wersecie obejmują przedstawicieli wszystkich pokoleń (pozostałość federacji dwunastu pokoleń, poprzedzającej powstanie monarchii), dowódców wojskowych (ze straży królewskiej i armii), zarządców królewskich, pracowników administracyjnych służących w pałacu (pisarzy, eunuchów, doradców, członków królewskiego „gabinetu”) oraz oddziały Dawida do zadań specjalnych (elitarny oddział, który nie musiał funkcjonować w ramach armii). Nie ma wzmianki o kapłanach ani lewitach, być może jednak ich obecność uznano za rzecz oczywistą (w. 21). Na Bliskim Wschodzie struktury biurokratyczne pojawiają się już w IV tysiącleciu przed Chr. Urzędnicy magistratu, komornicy, sędziowie, heroldzi i inspektorzy wchodzili w skład administracji miejskiej i wiejskiej. Jednak na podanej tutaj liście umieszczono członków biurokracji królewskiej i państwowej - administrację królewską, nie zaś administrację społeczną. Można do niej porównać strukturę asyryjską o kilka wieków późniejszą, w ramach której królowi podlegali bezpośrednio trzej główni urzędnicy. Kolejny szczebel administracji składał się w dużej mierze z administracji pałacowej.

2 Powstał więc król Dawid i stojąc, rzekł: Posłuchajcie mnie, bracia moi i ludu mój! Moim pragnieniem było zbudować dom odpoczynku dla Arki Przymierza Pańskiego, jako podnóżek stóp Boga naszego, i poczyniłem przygotowania do budowy. Ps 132,7

28,2. Symbolika podnóżka. Arka Przymierza była drewnianą skrzynią otwartą u góry, o długości 0,90-1,20 m. Złota pokrywa Arki Przymierza ozdobiona dwiema postaciami skrzydlatych cherubów stanowiła jej zamknięcie. We wnętrzu Arki Przymierza znajdowały się tablice z prawem. Skrzynia służyła do przechowywania tablic oraz pełniła rolę „podnóżka” tronu Bożego. W Egipcie ważne dokumenty potwierdzone przysięgą (np. traktaty międzynarodowe) przechowywano zwykle pod stopami posągu przedstawiającego bóstwo. Księga zmarłych wspomina nawet o formule, zapisanej na metalowej cegle ręką boga i umieszczonej u jego stóp. Dlatego połączenie podnóżka/pojemnika stanowi kontynuację znanej praktyki egipskiej. Podczas świąt egipskich posągi bogów noszono zwykle w procesjach na przenośnych barkach. Malowidła przedstawiają je jako skrzynię wielkości Arki Przymierza, noszoną na drążkach i udekorowaną lub otoczoną posągami przedstawiającymi strażnicze bóstwa. Podobnej wielkości skrzynię z pierścieniami (umożliwiającymi jej przenoszenie na drążkach) odnaleziono w grobowcu Tutenchamona.

3 Ale Bóg rzekł do mnie: Nie zbudujesz domu dla imienia mego, bo jesteś mężem wojny i rozlewałeś krew. 1Krn 22,8

4 Jednakże Pan, Bóg Izraela, wybrał mnie spośród całego domu ojca mego, abym był królem nad Izraelem na wieki; Judę bowiem wybrał na władcę, a z rodu Judy dom ojca mego, i z synów ojca mego mnie raczył ustanowić królem nad Izraelem. 

5 A spośród wszystkich synów moich – albowiem Pan dał mi wielu synów – wybrał Salomona, syna mego, aby zasiadł na tronie królestwa Pańskiego nad Izraelem. 1Krn 17,12n; 1Krn 22,10n

6 I rzekł do mnie: „Salomon, syn twój, on to zbuduje mój dom i moje dziedzińce, albowiem wybrałem go sobie na syna, a Ja będę mu ojcem. 7 Królewską jego władzę utwierdzę na wieki, jeśli podobnie jak dzisiaj będzie trwał w pełnieniu moich poleceń i nakazów”. 

8 Teraz więc w obliczu całego Izraela, społeczności Pańskiej i w obecności Boga naszego [napominam]: Strzeżcie wszystkich poleceń Pana, Boga waszego, i zachowujcie je, abyście posiedli tę piękną ziemię i przekazali na zawsze w dziedzictwie waszym synom, którzy po was będą. Pwt 4,5

9 A ty, synu mój, Salomonie, znaj Boga twego ojca i służ Mu sercem szczerym i duszą ochotną, bo Pan przenika wszystkie serca i zgłębia wszystkie tajniki myśli. Jeśli będziesz Go szukał, On pozwoli ci siebie znaleźć, ale jeśli Go opuścisz, odrzuci cię na zawsze. 10 Bacz teraz, ciebie bowiem wybrał Pan, abyś zbudował dom na sanktuarium. Bądź mocny i wykonaj to!

28,10 To napomnienie moralne w stylu Pwt, wyprzedzające opis czysto kultowy, nosi znamię nauczania proroków na temat kultu wewnętrznego.

11 Dawid dał Salomonowi, synowi swojemu, plan przedsionka i świątyni oraz jej budynków, komnat górnych, sal wewnętrznych oraz pomieszczenia dla przebłagalni.

28,11 Mojżesz otrzymał od Boga model namiotu (Wj 25,9). Dawid, który dla kronikarza jest założycielem nowych instytucji, sam przekazuje model przyszłej świątyni, w w. 19 jednak wszystko zostaje odniesione do Boga.

28,11. Architektura świątynna. Archeolodzy klasyfikują zwykle świątynie według sposobu usytuowania pomieszczeń prowadzących do centralnego pomieszczenia oraz orientacji sali głównej, w której znajdował się symbol bóstwa. Architektura tzw. osi prostej pozwalała na przejście w linii prostej od ołtarza do wewnętrznego sanktuarium (cella). Układ „osi zakrzywionej” wymagał wykonania zwrotu o dziewięćdziesiąt stopni, by od ołtarza przejść do miejsca, w którym znajdował się posąg bóstwa. Drzwi prowadzące do prostokątnego cella mogły znajdować się w krótszej („sala długa”) lub dłuższej ścianie („sala szeroka”). Świątynia Salomona utrzymana była w stylu „osi prostej”, nie posiadała jednak sali długiej ani szerokiej, ponieważ Miejsce Najświętsze (cella) zbudowane było na planie kwadratu, nie zaś prostokąta. W świątyni Salomona pomiędzy ołtarzem a wewnętrznym sanktuarium znajdował się przedsionek, portyk, dziedziniec oraz wiele bocznych komnat. W architekturze świątynnej Bliskiego Wschodu można wskazać pewne cechy wspólne. Świątynia z Tell Tajanat w Syrii (IX w. przed Chr.) posiadała portyk z dwiema wolno stojącymi kolumnami, długi przedsionek oraz małe cella, wszystko umieszczone na osi prostej. Całość miała wymiary 11,5 m x 25 m (świątynia Salomona miała wymiary 9 m x 27 m).

12 I plan wszystkiego, co sam zamyślał: dziedzińców domu Pańskiego i wszystkich komnat dokoła, skarbców domu Bożego i skarbców rzeczy świętych; Ez 42 1Krn 26,20

28,12 co sam zamyślał. Inne tłumaczenie: „co otrzymał od Ducha”.

13 zmian kapłanów i lewitów, i wszelkiej pracy przy obsłudze domu Pańskiego, i wszelkich naczyń do obsługi domu Pańskiego. 14 Złota dał na wszystkie naczynia złote, według wagi każdego naczynia do różnych posług; srebra na wszystkie naczynia srebrne, według wagi każdego naczynia do różnych posług; 15 złota na świeczniki złote i ich lampy, według wagi każdego świecznika i jego lamp; srebra na świeczniki srebrne, według wagi świecznika i jego lamp, stosownie do użycia każdego świecznika;

28,15 W świątyni była większa liczba świeczników (1 Krl 7,49), w namiocie pustynnym — tylko jeden (Wj 25,31-40).

16 i odpowiedni przydział złota na stoły chlebów pokładnych, według różnych stołów, a srebra na stoły srebrne;

28,16 Według 2 Krn 4,8 w świątyni było dziesięć stołów, w namiocie oraz w świątyni Salomona — tylko jeden (Wj 25,23n; 1 Krl 7,48).

17 na widełki, kropielnice i dzbanki szczerozłote, na puchary złote, według wagi każdego pucharu, na puchary srebrne, według wagi każdego pucharu; Lb 4,14; Wj 27,3

28,15-17. Sprzęty świątynne. Archeolodzy odkryli liczne sprzęty świątynne podczas prac wykopaliskowych prowadzonych na Bliskim Wschodzie, m.in. wiele „koksowników,” szufli i pojemników. Na temat dodatkowych informacji dotyczących konkretnych narzędzi zob. komentarz do 2 Krn 4.

18 na ołtarz kadzenia ze złota oczyszczonego, według wagi, i wzór wozu z cherubami złotymi rozpinającymi skrzydła i pokrywającymi Arkę Przymierza Pańskiego.

28,18 Arka Przymierza przedstawiała tron, a nie wóz, kronikarz myśli tu jednak o rydwanie z Ez 1 i 10.

28,18. Cheruby jako rydwan/wóz. Tylko w tym wersecie pojawia się bezpośredni związek cherubów z motywem rydwanu. W Ez 1 i 10 stworzenia określone mianem cherubów towarzyszą poruszającemu się tronowi Jahwe, ten nigdy nie został jednak nazwany rydwanem. Opisy biblijne oraz odkrycia archeologiczne (w tym rzeźby z kości słoniowej z Nimrud w Mezopotamii, Arslan Tasz w Syrii oraz Samarii w Izraelu) wskazują, że cheruby były postaciami o złożonej budowie (mającymi cechy kilku różnych stworzeń naraz, podobnie jak egipski sfinks) - zwykle tułów zwierzęcia o czterech nogach, mający skrzydła. Motyw cherubów pojawia się regularnie w sztuce starożytnej - postacie te otaczają trony królów i bóstw, np. na obrazie królewskiego tronu umieszczonego w bocznej części sarkofagu Ahirama.

19 O tym wszystkim – rzekł Dawid – o pracach zgodnie z planem budowy pouczony zostałem na piśmie ręką Pana. 20 I rzekł Dawid do swego syna, Salomona: Bądź mocny i dzielny, a wykonaj to! Nie lękaj się i nie przerażaj, bo Pan Bóg, mój Bóg, będzie z tobą, a nie opuści cię ani nie zostawi, aż będą wykonane wszelkie prace przy obsłudze domu Pańskiego. 21 A oto zmiany kapłanów i lewitów do wszelkiej obsługi domu Bożego, którzy będą z tobą w każdej pracy; każdy ochotny i zdolny do różnych posług, książęta też i cały lud będą całkowicie na twoje rozkazy.

1Krn 29

Ofiary na świątynię

1 Potem król Dawid rzekł do całego zgromadzenia: Salomon, syn mój; jedyny, którego wybrał Pan, jest młody i wątły, a praca to wielka, gdyż nie dla człowieka jest ten przybytek, ale dla Pana Boga.

29,1-30 Dawid oddaje na świątynię wszystkie skarby nagromadzone z tym przeznaczeniem a także wszystkie skarby osobiste. Wielcy królestwa dodają do tego swoje dary. Fantastyczne liczby podane w w. 1-10 podkreślają wagę, jaką Dawid przywiązywał do tego projektu, oraz wspaniałość przyszłej świątyni. Według kronikarza to Dawid jest tym, kto wszystko przygotował, Salomonowi zaś pozostaje jedynie wykonanie.

2 Wszystkimi siłami swoimi przygotowałem dla domu Boga mego złoto na przedmioty złote, srebro – na srebrne, brąz – na brązowe, żelazo – na żelazne, drewno – na drewniane, onyksy i kamienie do wysadzania, kamienie czarne i różnokolorowe oraz wszelkiego rodzaju drogie kamienie, a marmurów w obfitości.

29,2. Onyks. Nazwa tego kamienia jest czasami tłumaczona jako „karneol”, a nawet „lapis lazuli”; nie wiadomo dokładnie, o jaki minerał chodzi.

29,2. Turkus/kamienie do wysadzania. Może chodzić również o antymonit; niektórzy badacze uważają, że chodzi o zaprawę używaną do wytwarzania mozaik (zob. następne hasło).

29,2. Kamienie różnokolorowe. Wzmianka o różnokolorowych kamieniach wskazuje na zastosowanie mozaiki. W świecie antycznym mozaiki cieszyły się dużą popularnością. Kamienie nie były sztucznie barwione. Minerały o różnych barwach sprowadzano z zagranicy, by nadać mozaikom żywe kolory. Najstarsze mozaiki podłogowe wykonane były z barwionych kamieni ułożonych w geometryczne wzory. Dopiero w okresie późniejszym zaczęto przycinać kamienie, by nadać im kształt sześciennych kostek (tesselatum) i tworzyć z nich obrazy. Na Bliskim Wschodzie nie odnaleziono mozaik sprzed VIII w. przed Chr. (mozaika z Gordion w Azji Mniejszej), chociaż technika inkrustacji była znana już w III tysiącleciu przed Chr. (np. królewski sztandar z Ur).

29,2. Marmur. W niektórych tłumaczeniach to hebrajskie słowo oddano jako „alabaster”. Marmur trzeba było importować z Grecji. Nie był on powszechnie stosowany w świecie starożytnym aż do sprowadzenia go do Fenicji w okresie perskim. Najstarsze ślady archeologiczne marmurowych kapiteli (dekoracyjnych głowic kolumn) pochodzą dopiero z I lub II w. po Chr., chociaż wzmianka o kolumnach wykonanych z materiałów wymienionych w tym wersecie pojawia się w Est 1,6 (gdzie wykonano z nich mozaikową podłogę). Wschodni alabaster był odmianą węglanu wapnia, w przeciwieństwie do alabastru europejskiego - odmiany gipsu. W okresie biblijnym w całym regionie wykorzystywano wschodni alabaster do wytwarzania ozdobnych naczyń, w architekturze zaś do budowy kolumn. W „niezrównanym pałacu” Sennacheryba zastosowano głównie białe wapienie, chociaż władca mógł wykorzystać również alabaster.

3 Co więcej, z miłości do domu Boga mego oddaję na dom Boga mego zapas złota i srebra, jaki posiadam, oprócz tego wszystkiego, co już przygotowałem na dom święty; 4 trzy tysiące talentów złota, złota z Ofiru, i siedem tysięcy talentów srebra oczyszczonego, aby pokryć ściany świątyni;

29,4. Ilość szlachetnych metali. Podane tutaj ilości sięgają ponad 100 t złota i 250 t srebra. W Egipcie największym darem złota i srebra na rzecz bogów było ofiarowanie 200 t kruszcu przez faraona Sziszaka (który większą jego część złupił w Jerozolimie). W inskrypcjach asyryjskich królowie, tacy jak Tiglat-Pileser III, Sargon II i Salmanassar III, rzadko podają dokładne ilości otrzymanego w daninie lub zagrabionego złota; kiedy to czynią, ilość kruszcu waha się od 10 do 50 talentów. Do ilości kruszcu podanej w tekście biblijnym bardziej przystaje 9000 talentów złota i 40 000 talentów srebra, które Aleksander Wielki wywiózł ze stolicy Persji, Suzy.

29,4. Ofir. Wzmianka o złocie z Ofiru pojawia się w inskrypcji z Tel Kasila pochodzącej z VIII w. przed Chr. Dokładne położenie tego miejsca nie jest znane. To, że złoto dostarczano drogą morską do portu w Esjon-Geber, wskazuje, że znajdowało się ono w Arabii, chociaż uczeni brali również pod uwagę miejsca położone na terenie Indii i Afryki Północnej.

5 złoto – na przedmioty złote, srebro – na srebrne i na wszelkie wyroby ręczne artystów. A spośród was kto byłby chętny złożyć dzisiaj dar dla Pana? 6 Okazali się więc chętni naczelnicy rodów, naczelnicy pokoleń izraelskich, tysiącznicy i setnicy, kierownicy robót królewskich. 

7 Dali oni na obsługę domu Bożego: złota pięć tysięcy talentów i dziesięć tysięcy darejków, srebra dziesięć tysięcy talentów, miedzi osiemnaście tysięcy talentów, żelaza sto tysięcy talentów. Lb 7

29,7. Liczba darów przekazanych przez przywódców ludu. 5000 talentów złota to prawie 200 t; ilość srebra jest dwukrotnie większa. Ilość innej partii złota została podana w darejkach - monecie imperium perskiego. Najwyraźniej autor Pierwszej Księgi Kronik przeliczył tę ilość na ówczesne jednostki monetarne. Darejk był złotą monetą, która nazwę wzięła przypuszczalnie od swego twórcy, perskiego króla Dariusza Wielkiego (schyłek VI w. przed Chr.). Na darejku widniał wizerunek łucznika. Moneta miała wagę ok. 9,5 g, 10 000 darejków miało zatem wagę ok. 2,5 talenta (1 talent = 33,510-36,660 kg). Być może autor Pierwszej Księgi Kronik nie połączył tej ilości złota ze złotem określonym w talentach, ponieważ ta część daru została przekazana w sztabach, które były już wówczas stosowane w rozliczeniach transakcji handlowych. Jeszcze przed pojawieniem się bitej monety, już w II tysiącleciu przed Chr., w ograniczonym stopniu posługiwano się standardowymi ilościami kruszcu w postaci sztab (pozbawionych elementów dekoracyjnych i tego samego kształtu) lub pierścieni (o różnych kształtach).

8 Ci, którzy mieli drogie kamienie, dawali je do skarbca domu Pańskiego na ręce Jechiela Gerszonity. 9 Lud radował się ze swych ofiar dobrowolnych, albowiem ze szczerego serca okazywali hojność w darach dla Pana; także król Dawid bardzo się radował. 10 Potem Dawid błogosławił Pana wobec całego zgromadzenia i tak mówił: Bądź błogosławiony, o Panie, Boże ojca naszego, Izraela, na wieki wieków!

29,10-20 W tej bardzo pięknej modlitwie Dawid odnosi do Boga pochodzenie darów, złożonych właśnie na Jego świątynię. Teraz wracają one do Niego w ofierze, której szczerość jest Mu miła (w. 17). To prawdziwie modlitwa „ofertorium”.

11 Twoja jest, o Panie, wielkość, moc, sława, majestat i chwała, bo wszystko, co jest na niebie i na ziemi, jest Twoje; do Ciebie, Panie, należy królowanie – Ty, co nad wszystkim panujesz. 12 Bogactwo i chwała od Ciebie pochodzą, Ty wszystkim rządzisz, a w ręku Twoim siła i moc, i ręką Twoją wywyższasz i utwierdzasz wszystko. 13 Teraz więc, Boże nasz, dzięki Ci składamy i wychwalamy przesławne imię Twoje. 

14 Czymże ja jestem i czym jest lud mój, żebyśmy Ci mogli ofiarować dobrowolnie te rzeczy? Albowiem od Ciebie to wszystko pochodzi i co z ręki Twojej mamy, dajemy Tobie. Ps 39,13

15 Jesteśmy bowiem pielgrzymami przed Twoim obliczem i przybyszami, jak byli wszyscy przodkowie nasi; dni nasze jak cień na ziemi [mijają] bez żadnej nadziei. 16 O Panie, Boże nasz, całe to bogactwo, które przygotowaliśmy, by zbudować dom Tobie i Twemu świętemu imieniu, z ręki Twojej pochodzi i wszystko jest Twoje. 17 Wiem, o Boże mój, że Ty badasz serce i upodobałeś sobie szczerość; ja też w szczerości serca mojego ofiarowałem dobrowolnie to wszystko, a teraz z radością widzę, że i lud Twój tutaj obecny pośpieszył z dobrowolnymi ofiarami dla Ciebie. 18 O Panie, Boże ojców naszych, Abrahama, Izaaka i Izraela, zachowaj to na zawsze jako wyraz myśli i uczuć ludu Twego i skieruj ich serca ku Tobie. 19 A synowi mojemu, Salomonowi, daj szczere serce, aby strzegł poleceń, przykazań i praw Twoich i żeby wykonał wszystko i zbudował przybytek, do którego poczyniłem przygotowania. 20 Potem Dawid rzekł do całego zgromadzenia: Błogosławcie Pana, Boga waszego. I błogosławiło całe zgromadzenie Pana, Boga swych przodków, klękając i oddając pokłon do ziemi w hołdzie Panu i królowi.

Salomon królem

21 Nazajutrz złożono ofiary dla Pana i ofiarowano całopalenie Panu: tysiąc młodych cielców, tysiąc baranów i tysiąc jagniąt wraz z ofiarami płynnymi i mnóstwem żertw – za całego Izraela. Wj 24,5

29,21. Ofiary koronacyjne. Ofiary całopalne i ofiary biesiadne stanowiły dwa najbardziej ogólne rodzaje ofiar. Pierwsza towarzyszyła zwykle zanoszeniu próśb do bóstwa, druga dostarczała okazji do świątecznych obchodów i wspólnotowego posiłku spożywanego przed obliczem Pana. Ofiara ta pojawia się zwykle w kontekście narodowym i ma związek z ratyfikacją traktatu lub zawarciem przymierza. W tym przypadku ofiary złożono w związku z prośbą o Boże błogosławieństwo dla panowania Salomona oraz jako przygotowanie do uczty, która miała doprowadzić do sojuszu między Salomonem a obecnymi na niej gośćmi.

22 A jedli i pili owego dnia przed obliczem Pana z wielką radością. Po raz drugi obwołali królem Salomona, syna Dawida, i namaścili go w imieniu Pana na władcę, a Sadoka na arcykapłana. Wj 24,11 1Krl 1,39

29,22 jedli i pili. Jak po zawarciu pierwszego przymierza (por. Wj 24,5.11).

— Po raz drugi. Te słowa, nie występujące w grec, są — jak się wydaje — dodane po to, by zharmonizować ten ustęp z 23,1.

— Kronikarz wiąże z tą dawną epoką namaszczanie na arcykapłana, które faktycznie stosowano dopiero po wygnaniu. — Według 1 Krl 1,39 to Sadok namaścił Salomona.

23 Salomon więc zasiadł na tronie Pańskim jako król w miejsce swego ojca, Dawida, i wiodło mu się, a cały Izrael był mu posłuszny. 24 Wszyscy książęta i bohaterowie, a nawet synowie króla Dawida poddali się królowi Salomonowi. 25 Pan zaś bardzo wywyższył Salomona w oczach całego Izraela i oblókł go chwałę królewską, jakiej nie miał przed nim żaden król w Izraelu.

Koniec życia Dawida

26 Dawid, syn Jessego, królował nad całym Izraelem. 1Krl 2,11

27 A czas panowania nad Izraelem wynosił czterdzieści lat: w Hebronie panował siedem lat, a w Jerozolimie panował trzydzieści trzy lata. 28 Umarł w późnej starości, syty dni, bogactwa i chwały, a Salomon, syn jego, został w jego miejsce królem. 29 A dzieje króla Dawida, pierwsze i ostatnie, były już spisane w Dziejach Samuela „Widzącego”, w Dziejach Natana Proroka i w Dziejach Gada „Widzącego”,

29,29 Wydaje się, że przynajmniej tutaj owe prorockie źródła literackie są księgami kanonicznymi Sm i Krl, które w Biblii hebr. stanowią część „Prorocy wcześniejsi”.

29,29. Źródła w Pierwszej Księdze Kronik. Autor Pierwszej Księgi Kronik cytuje wiele różnych źródeł, z których czerpał podczas kompilowania swojego dzieła. Większość nie przetrwała do naszych czasów, chociaż znajdują się wśród nich również kanoniczne Księgi Samuela i Księgi Królewskie. Wymienione tutaj źródła to utwory trzech słynnych proroków z czasów Dawida, nie wiemy jednak, czy były to wspomnienia, zbiory proroctw, czy inny rodzaj dokumentu. Nie zachowały się przykłady starożytnych gatunków literackich, przypisywanych prorokom dworskim, oprócz utworów biblijnych, trudno więc określić charakter tych prac.

30 wraz z całym królowaniem jego, potęgą i tym wszystkim, co się działo z nim, z Izraelem i z królestwami wszystkich krajów.