Tytuł oryginału: How to Diagnose and Fix Everything Electronic, 1/e
Tłumaczenie: Marcin Machnik
ISBN: 978-83-246-5074-3
Original edition copyright © 2011 by The McGraw-Hill Companies.
All rights reserved.
Polish edition copyright © 2013 by Helion S.A.
All rights reserved.
All rights reserved. No part of this book may be reproduced or transmitted in any form or by any means,
electronic or mechanical, including photocopying, recording or by any information storage retrieval system,
without permission from the Publisher.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej
publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną,
fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje
naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich
właścicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte
w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani
za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich.
Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody
wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.
Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl
WWW: http://helion.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://helion.pl/user/opinie/janase
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
Printed in Poland.
Spis treci
Przedmowa .............................................................................. 15
Podzikowania ......................................................................... 17
Wprowadzenie ......................................................................... 19
R
O Z D Z I A
1.
Przygotuj si, bo elektronika to nieza zabawa! ................ 27
Po co naprawia? ......................................................................................................... 28
Czy zawsze opaca si naprawia? ............................................................................... 30
R
O Z D Z I A
2.
Zakadanie warsztatu, czyli niezbdne narzdzia ............. 31
Co trzeba mie? ........................................................................................................... 31
Dobre miejsce pracy ............................................................................................... 31
Miernik cyfrowy ...................................................................................................... 34
Oscyloskop .............................................................................................................. 35
Zakup oscyloskopu ................................................................................................. 40
Lutownica ............................................................................................................... 41
Lutownica do roztapiania plastiku .......................................................................... 42
Cyna ....................................................................................................................... 43
Przyrzdy do usuwania cyny ................................................................................... 43
Drobne narzdzia rczne ........................................................................................ 45
Lupa ....................................................................................................................... 46
Przewody z zaciskami ............................................................................................. 47
Paeczki kosmetyczne ............................................................................................. 47
Spray do czyszczenia pocze ............................................................................... 47
Alkohol ................................................................................................................... 47
Nafta ....................................................................................................................... 48
Pasta termoprzewodzca ........................................................................................ 48
Osonki termokurczliwe .......................................................................................... 48
Tama izolacyjna .................................................................................................... 49
Kup książkę
Poleć książkę
6
Spis treci
Kubeczki ................................................................................................................. 49
Dostp do internetu ............................................................................................... 49
Co jeszcze warto mie? ................................................................................................ 49
Aparat cyfrowy ........................................................................................................ 49
Zasilacz ................................................................................................................... 50
Tester tranzystorów ................................................................................................ 50
Miernik pojemnoci ................................................................................................ 50
Generator sygnaów ................................................................................................ 51
Miernik czstotliwoci ............................................................................................ 51
Miernik analogowy .................................................................................................. 52
Transformator separacyjny ..................................................................................... 53
Mikroskop stereoskopowy ....................................................................................... 53
Imado .................................................................................................................... 54
Pistolet do klejenia na gorco ................................................................................. 54
Magnes na prcie ................................................................................................... 54
Klej cyjanoakrylowy ................................................................................................ 54
Spray zamraajcy .................................................................................................. 55
Katalogi papierowe ................................................................................................. 55
Elementy elektroniczne .......................................................................................... 55
Stare pytki z elementami ....................................................................................... 56
Lista ycze ................................................................................................................. 57
Miernik indukcyjnoci ............................................................................................ 57
Analizator logiczny .................................................................................................. 57
Stacja lutownicza do montau powierzchniowego .................................................. 57
Analizator widma .................................................................................................... 58
R
O Z D Z I A
3.
Uwaga, napicie, czyli jak zachowa bezpieczestwo ..... 59
Poraenie prdem ........................................................................................................ 59
Obraenia fizyczne ....................................................................................................... 62
Twoja kolej ................................................................................................................... 63
Uszkodzenia elektryczne ........................................................................................ 63
Uszkodzenia fizyczne ............................................................................................. 65
Naprawie! Ale czy urzdzenie jest bezpieczne? ........................................................ 66
R
O Z D Z I A
4.
Naprawiam, wic jestem,
czyli filozofia rozwizywania problemów ............................ 69
Dlaczego urzdzenia w ogóle dziaaj? ......................................................................... 70
Urzdzenie jako dzieo sztuki ....................................................................................... 71
Gdyby tylko urzdzenia miay mózg ............................................................................. 71
Dobry, zy i niechlujny ................................................................................................. 72
Pomyki pocztkujcych ............................................................................................... 73
Regulacja w celu ukrycia prawdziwego problemu .................................................. 73
Naciganie danych, aby pasoway do teorii ............................................................. 74
Bdne koo ............................................................................................................. 74
Kup książkę
Poleć książkę
Spis treci
7
Tak to ju jest .............................................................................................................. 74
miertelno poporodowa ...................................................................................... 75
Zuycie mechaniczne ............................................................................................. 76
Poczenia .............................................................................................................. 76
Poczenia lutowane ............................................................................................... 77
Przegrzewanie ........................................................................................................ 78
Przecienie elektryczne ........................................................................................ 78
Przecienie fizyczne ............................................................................................. 80
Wielki skandal kondensatorowy ............................................................................. 81
Lekcja historii .............................................................................................................. 82
Prosz wysun port USB i powiedzie: „Aaa”, czyli badanie wstpne ........................ 84
Rusz mózgownic ................................................................................................... 86
R
O Z D Z I A
5.
Z czym to si je, czyli wane terminy,
teorie i bloki ukadów ......................................................... 91
Teoria elektrycznoci ................................................................................................... 91
Teoria obwodów ........................................................................................................... 94
Teoria sygnaów ........................................................................................................... 95
Bloki ukadów .............................................................................................................. 99
R
O Z D Z I A
6.
Opanuj swoj bro,
czyli jak korzysta z przyrzdów serwisowych ............... 103
Miernik cyfrowy ......................................................................................................... 103
Cechy ogólne ........................................................................................................ 104
Napicie stae ....................................................................................................... 104
Napicie zmienne ................................................................................................. 105
Rezystancja ........................................................................................................... 106
Przejcie ............................................................................................................... 107
Prd stay .............................................................................................................. 107
Testowanie diody .................................................................................................. 108
Oscyloskop ................................................................................................................. 109
Cechy ogólne ........................................................................................................ 109
Ustawienia ekranu ............................................................................................... 110
Ustawienia pionowe ............................................................................................. 111
Ustawienia poziome ............................................................................................. 111
Ustawienia wyzwalania ......................................................................................... 111
Wywietlanie sygnau ........................................................................................... 112
Po co s te wszystkie gaki? ................................................................................... 112
Oscyloskop cyfrowy — rónice ............................................................................. 131
Lutownica .................................................................................................................. 132
Narzdzia do odlutowywania ..................................................................................... 136
Plecionka do odsysania cyny ................................................................................. 136
Odsysacz ............................................................................................................... 136
Stacje robocze ...................................................................................................... 137
Kup książkę
Poleć książkę
8
Spis treci
Zasilanie .................................................................................................................... 137
Sposób poczenia ................................................................................................ 137
Napicie ............................................................................................................... 139
Prd ...................................................................................................................... 140
Tester tranzystorów ................................................................................................... 140
Miernik pojemnoci ................................................................................................... 141
Generator sygnaów ................................................................................................... 142
Miernik czstotliwoci ................................................................................................ 142
Miernik analogowy ..................................................................................................... 144
Spray do czyszczenia styków ...................................................................................... 145
Spray chodzcy ......................................................................................................... 146
R
O Z D Z I A
7.
Z czego zrobione s te cudeka,
czyli opowie o elementach elektronicznych ................. 147
Kondensatory ............................................................................................................. 147
Oznaczenia ........................................................................................................... 148
Zastosowania ........................................................................................................ 149
Co je zabija? ......................................................................................................... 150
Testowanie poza ukadem .................................................................................... 151
Rezonatory kwarcowe i ceramiczne ........................................................................... 151
Oznaczenia ........................................................................................................... 152
Zastosowania ........................................................................................................ 152
Co je zabija? ......................................................................................................... 152
Testowanie poza ukadem .................................................................................... 153
Scalony generator kwarcowy ...................................................................................... 153
Oznaczenia ........................................................................................................... 154
Zastosowania ........................................................................................................ 154
Co je zabija? ......................................................................................................... 154
Testowanie poza ukadem .................................................................................... 154
Diody .......................................................................................................................... 154
Oznaczenia ........................................................................................................... 155
Zastosowania ........................................................................................................ 156
Co je zabija? ......................................................................................................... 156
Testowanie poza ukadem .................................................................................... 156
Bezpieczniki ............................................................................................................... 156
Oznaczenia ........................................................................................................... 157
Zastosowania ........................................................................................................ 158
Co je zabija? ......................................................................................................... 158
Testowanie poza ukadem .................................................................................... 158
Cewki i transformatory .............................................................................................. 158
Oznaczenia ........................................................................................................... 159
Zastosowania ........................................................................................................ 159
Co je zabija? ......................................................................................................... 160
Testowanie poza ukadem .................................................................................... 160
Kup książkę
Poleć książkę
Spis treci
9
Ukady scalone ........................................................................................................... 160
Oznaczenia ........................................................................................................... 162
Zastosowania ........................................................................................................ 163
Co je zabija? ......................................................................................................... 163
Testowanie poza ukadem .................................................................................... 163
Wzmacniacze operacyjne .......................................................................................... 163
Oznaczenia ........................................................................................................... 164
Zastosowania ........................................................................................................ 164
Co je zabija? ......................................................................................................... 164
Testowanie poza ukadem .................................................................................... 164
Rezystory .................................................................................................................... 165
Oznaczenia ........................................................................................................... 166
Zastosowania ........................................................................................................ 167
Co je zabija? ......................................................................................................... 167
Testowanie poza ukadem .................................................................................... 167
Potencjometry ............................................................................................................ 168
Oznaczenia ........................................................................................................... 169
Zastosowania ........................................................................................................ 169
Co je zabija? ......................................................................................................... 170
Testowanie poza ukadem .................................................................................... 170
Przekaniki ................................................................................................................ 170
Oznaczenia ........................................................................................................... 171
Zastosowania ........................................................................................................ 172
Co je zabija? ......................................................................................................... 172
Testowanie poza ukadem .................................................................................... 172
Przeczniki ............................................................................................................... 173
Oznaczenia ........................................................................................................... 174
Zastosowania ........................................................................................................ 174
Co je zabija? ......................................................................................................... 174
Testowanie poza ukadem .................................................................................... 174
Tranzystory ................................................................................................................ 174
Oznaczenia ........................................................................................................... 176
Zastosowania ........................................................................................................ 177
Co je zabija? ......................................................................................................... 178
Testowanie poza ukadem .................................................................................... 178
Stabilizatory napicia ................................................................................................. 178
Oznaczenia ........................................................................................................... 180
Zastosowania ........................................................................................................ 180
Co je zabija? ......................................................................................................... 180
Testowanie poza ukadem .................................................................................... 180
Diody Zenera ............................................................................................................. 181
Oznaczenia ........................................................................................................... 181
Zastosowania ........................................................................................................ 182
Co je zabija? ......................................................................................................... 182
Testowanie poza ukadem .................................................................................... 182
Kup książkę
Poleć książkę
10
Spis treci
R
O Z D Z I A
8.
Mapy i znaki drogowe, czyli schematy ............................. 183
Uzaleniony od elektro .............................................................................................. 186
Numery referencyjne ........................................................................................... 188
Dobre, nieze i beznadziejne ...................................................................................... 189
Dobre .................................................................................................................... 189
Nieze ................................................................................................................... 190
Beznadziejne ........................................................................................................ 190
Pewnego razu… ......................................................................................................... 190
Blok wzmacniacza ................................................................................................ 191
Zasilacz impulsowy ............................................................................................... 195
Wzmacniacz przeciwsobny ................................................................................... 198
Olbrzymie mapy ................................................................................................... 201
Spróbuj czyta samodzielnie ...................................................................................... 201
Radia .................................................................................................................... 201
Odtwarzacze CD i DVD ........................................................................................ 202
Czytaj dalej ........................................................................................................... 203
Nie mam schematu! .................................................................................................. 204
Twoje yczenie nie jest dla mnie rozkazem ............................................................... 204
R
O Z D Z I A
9.
Wej i nie zniszczy, czyli jak dosta si do rodka ...... 209
Rozczanie zatrzasków ............................................................................................. 211
Odczepianie tam ...................................................................................................... 212
Wyciganie wtyczek przewodów ................................................................................ 213
Warstwy i zdjcia ....................................................................................................... 213
Otwieranie zamknitego sprztu ............................................................................... 215
Tunery i wzmacniacze .......................................................................................... 215
Magnetowidy oraz odtwarzacze CD i DVD ........................................................... 215
Telewizory i monitory LCD .................................................................................. 215
Gramofony ............................................................................................................ 216
Projektory ............................................................................................................. 217
Przenone odtwarzacze DVD z ekranem LCD ..................................................... 217
Odtwarzacze mp3 ................................................................................................. 218
Palmtopy ............................................................................................................... 219
Telefony komórkowe ............................................................................................ 219
Kamery ................................................................................................................. 219
Aparaty cyfrowe .................................................................................................... 220
Laptopy ................................................................................................................. 221
R
O Z D Z I A
10.
Có to, do licha, jest,
czyli rozpoznawanie gównych sekcji ............................... 225
Energia ukadu: zasilacze .......................................................................................... 226
Podaj za miedzian ciek: wejcie ....................................................................... 229
Wstrznij, ale nie mieszaj, posiekaj i przypraw: przetwarzanie sygnau ................... 230
Jak si std wydosta? Sekcje wyjciowe .................................................................... 232
Kup książkę
Poleć książkę
Spis treci
11
Ruszmy si: mechanizmy .......................................................................................... 234
Niebezpieczne punkty ................................................................................................ 236
R
O Z D Z I A
11.
Polowanie czas zacz,
czyli ledzenie cieek i diagnozowanie ........................ 237
To pado! .................................................................................................................... 237
W stanie piczki lub szalestwa ............................................................................... 240
yje i dziaa, lecz nie do koca .................................................................................. 241
Czasem tak, czasem nie ............................................................................................. 242
Tam i z powrotem ...................................................................................................... 244
Wszystko skada si z bloków ..................................................................................... 245
Nie daj si zwie ....................................................................................................... 246
Gdy wszystko zawiedzie: desperackie techniki diagnozowania .................................. 247
Masówka ............................................................................................................... 247
Uderzenie prdu .................................................................................................. 248
NDM .................................................................................................................... 249
R
O Z D Z I A
12.
Czas na zmiany,
czyli pytki montaowe i wymiana elementów .............. 251
Elementy przewlekane ............................................................................................... 252
Elementy montowane powierzchniowo ..................................................................... 254
Dobieranie komponentów .......................................................................................... 254
Wasne zasoby ...................................................................................................... 255
Stos z pytkami ..................................................................................................... 255
Zamienniki ........................................................................................................... 255
Instalowanie nowych elementów ............................................................................... 262
Monta przewlekany ............................................................................................. 262
Monta powierzchniowy ....................................................................................... 263
Gdzie znale czci? ................................................................................................. 264
Ratowanie zniszczonych pytek .................................................................................. 264
LSI i inne brzydkie sowa ........................................................................................... 266
R
O Z D Z I A
13.
Uwaga, opakowanie,
czyli monta w odwrotnej kolejnoci ............................. 267
Czste bdy ............................................................................................................... 267
Zacznijmy od pocztku .............................................................................................. 268
Podczanie tam ....................................................................................................... 270
Ups! ........................................................................................................................... 271
Warstwy i kubeczki .................................................................................................... 271
Och, trzask! ............................................................................................................... 271
Skrcanie bez schrzanienia ....................................................................................... 272
Gotowe! ...................................................................................................................... 272
Kup książkę
Poleć książkę
12
Spis treci
R
O Z D Z I A
14.
Asy w rkawie, czyli triki i porady
dotyczce konkretnych produktów ................................ 273
Zasilacz impulsowy .................................................................................................... 273
Jak dziaa? ............................................................................................................ 273
Co moe si zepsu? ............................................................................................ 274
Czy warto naprawia? ........................................................................................... 274
Zagroenia ............................................................................................................ 274
Jak naprawi? ....................................................................................................... 275
Wzmacniacze i amplitunery ...................................................................................... 276
Jak dziaaj? ......................................................................................................... 276
Co moe si zepsu? ............................................................................................ 277
Czy warto naprawia? ........................................................................................... 278
Zagroenia ............................................................................................................ 278
Jak naprawi? ....................................................................................................... 279
Odtwarzacz lub nagrywarka pyt ................................................................................ 281
Jak dziaaj? ......................................................................................................... 281
Co moe si zepsu? ............................................................................................ 282
Czy warto naprawia? ........................................................................................... 283
Zagroenia ............................................................................................................ 283
Jak naprawi? ....................................................................................................... 284
Paski ekran ............................................................................................................... 289
Jak dziaa? ............................................................................................................ 289
Co moe si zepsu? ............................................................................................ 290
Czy warto naprawia? ........................................................................................... 290
Zagroenia ............................................................................................................ 291
Jak naprawi? ....................................................................................................... 291
Dysk twardy ............................................................................................................... 292
Jak dziaa? ............................................................................................................ 292
Co moe si zepsu? ............................................................................................ 292
Czy warto naprawia? ........................................................................................... 293
Zagroenia ............................................................................................................ 293
Jak naprawi? ....................................................................................................... 293
Laptop ........................................................................................................................ 294
Jak dziaa? ............................................................................................................ 294
Co moe si zepsu? ............................................................................................ 295
Czy warto naprawia? ........................................................................................... 296
Zagroenia ............................................................................................................ 297
Jak naprawi? ....................................................................................................... 297
Odtwarzacz mp3 ........................................................................................................ 303
Jak dziaa? ............................................................................................................ 303
Co moe si zepsu? ............................................................................................ 303
Czy warto naprawia? ........................................................................................... 303
Zagroenia ............................................................................................................ 304
Jak naprawi? ....................................................................................................... 304
Kup książkę
Poleć książkę
Spis treci
13
Magnetowid i kamera ................................................................................................. 304
Jak dziaaj? ......................................................................................................... 304
Co moe si zepsu? ............................................................................................ 307
Czy warto naprawia? ........................................................................................... 307
Zagroenia ............................................................................................................ 308
Jak naprawi? ....................................................................................................... 308
Projektor .................................................................................................................... 319
Jak dziaa? ............................................................................................................ 319
Co moe si zepsu? ............................................................................................ 320
Czy warto naprawia? ........................................................................................... 321
Zagroenia ............................................................................................................ 322
Jak naprawi? ....................................................................................................... 322
Do dziea! ................................................................................................................... 327
Sowniczek .............................................................................................. 329
Popularne ukady ....................................................................................................... 342
Skorowidz ................................................................................................ 345
Kup książkę
Poleć książkę
14
Spis treci
Kup książkę
Poleć książkę
R
OZDZIA
4
Naprawiam, wic jestem,
czyli filozofia rozwizywania
problemów
yobra sobie, e lekarz patrzy na Ciebie jak na zestaw organów, nerwów i koci,
nie uwzgldniajc synergicznych efektów ich wspópracy i dostarczania sobie
nawzajem niezbdnych do ycia zwizków chemicznych i sygnaów. aden organ
samodzielnie nie przetrwa, lecz razem tworz yjcego, oddychajcego i od czasu do czasu
chrapicego czowieka! A teraz wyobra sobie szukanie mordercy z pominiciem osobowoci
ofiary i podejrzanych oraz ich motywów i okolicznoci zdarze. Nó ley tu obok ciaa, lecz
kady móg popeni t zbrodni. Dlaczego ofiara zgina? Kto j zna? Kto mógby chcie jej
mierci?
Rozwizywanie problemów elektronicznych bardzo przypomina dziaanie lekarza lub
detektywa i wymaga podobnych umiejtnoci. Mona postrzega urzdzenie jako zestaw
tranzystorów, ukadów scalonych i kondensatorów upchnitych w pudeku. Czasem to
wystarczy, aby naprawi drobne usterki. Taka krótkowzroczna perspektywa ogranicza Ci
do roli miernego konserwatora, który bdzie zbity z tropu, gdy natrafi na nieoczywisty problem.
Fachowiec najwyszej próby musi patrzy szerzej. Kto wykona produkt i jakie cele mia speni
projekt? Jak powinien dziaa? W jaki sposób wspópracuj poszczególne sekcje i jaki jest
prawdopodobny efekt uszkodzenia kadej z nich?
W
Kup książkę
Poleć książkę
70
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
Urzdzenia to
systemy. S budowane przez ludzi, wic naturalnie odzwierciedlaj ich
biologiczne korzenie. Kamery to oczy, mikrofony to uszy, goniki — krtanie, a mikroprocesory
— mózgi. Nawet nazwy czci skadowych s czsto ludzkie: magnetofony, dyski twarde
i odtwarzacze CD i DVD maj gowice, gramofony maj ramiona, ukady scalone — nóki,
a lampa obrazowa ma szyj. Niektóre produkty maj nawet okrelone osobowoci, a przynajmniej
tak nam si wydaje. Ich funkcje i dziwactwa mog by irytujce, zabawne lub kojce. Usterki
urzdze take przypominaj ludzkie choroby — ich objawy bywaj bardzo odlege od swoich
przyczyn za spraw nieznanej interakcji, której nikt, nawet projektant urzdzenia, nie by
w stanie przewidzie.
Im lepiej zrozumiesz funkcjonowanie urzdzenia na poziomie makro, tym bardziej
zrozumiay stanie si problem. Im bardziej bdziesz postrzega ukady elektroniczne jako
metalowe i krzemowe ekspresje ludzkiego mylenia, tym wiksze bd Twoje umiejtnoci
detektywistyczne. Zanim zagbimy si w fizyczne aspekty tranzystorów czy przepywu prdu
i sygnaów, zaómy czapki filozofów i stamy si Sokratesami obwodów oraz Erazmami
elektroniki. Zastanówmy si, dlaczego produkty dziaaj i dlaczego nie. Pomylmy, jak unikn
popularnych puapek, na jakie napotykaj rozwijajcy si fachowcy. Stamy si jednoci
z urzdzeniami.
Dlaczego urzdzenia w ogóle dziaaj?
Gdy poskadasz razem kilka tysicy elementów i wczysz je do prdu, mog nawizywa
ze sob rónego rodzaju interakcje. Projektujcy je inynier mia na myli jaki konkretny
rodzaj, ale to nie oznacza, e przypadkowe zbiorowisko komponentów bdzie wspópracowao!
Ukad analogowy ma bardziej zrónicowane zachowania ni cyfrowy, lecz nawet
wspóczesne, w peni cyfrowe zabawki potrafi by zaskakujco niekonsekwentne.
Widziaem dwa identyczne laptopy, na których uruchomiono takie same programy
z jednakowymi ustawieniami, lecz jeden z nich pobiera o wiele wicej energii.
Widziaem take najróniejszego rodzaju rónice w jakoci barw dwóch identycznych
aparatów cyfrowych i kamer. Pamitam transceiver, w którym cyfrowy system sterowania
dziwnie i niejasno zachowywa si przy wpisywaniu czego do pamici. aden inny egzemplarz
nie zdradza takich zachowa, a ja nie znalazem adnych zepsutych elementów, które by to
tumaczyy. Ostatecznie przerobiem urzdzenie, aby pracowao tak jak inne.
Jasne, e gdy poczysz ze sob kilka bramek, bdziesz w stanie przewidzie kady stan.
We jednak kilka tysicy lub wicej i spraw, aby uruchamiay si kilka milionów razy na sekund,
a by moe zaczn si dzia dziwne rzeczy.
Dobrze jest postrzega cay ukad jako zestaw rezystorów, przez które przechodzi prd
od róda zasilania do masy. Gdy popynie prd, zazwyczaj wszystko zaczyna dziaa, czy jest
to przeczanie bramek w mikroprocesorze, generowanie wiata laserowego w odtwarzaczu,
czy obracanie pyty. Elektrony, te mae diabliki, popyn jednak wszdzie, gdzie bd mogy.
Jeli istnieje jaka cieka, znajd j. Uszkodzenie mona postrzega jako obecno cieki,
której nie powinno by, lub brak takiej, która powinna istnie.
Kup książkę
Poleć książkę
Rozdzia 4. Naprawiam, wic jestem, czyli filozofia rozwizywania problemów
71
Zasadniczo, urzdzenie dziaa poprawnie wtedy, gdy
nie ma innego wyjcia. Projektant
starannie rozway wszystkie moliwe cieki i poprawnie skonstruowa obwód, blokujc kade
inne zachowanie oprócz jednego, aby buntownicze elektrony poruszay si tylko tam, gdzie
powinny. Gdy za spraw uszkodzenia elementu, ingerencji uytkownika lub bdu projektowego
liczba moliwoci bdzie wiksza, elektrony zaczn hula jak studenci w juwenalia, a urzdzenie
wylduje na Twoim biurku.
Urzdzenie jako dzieo sztuki
Urzdzenie odzwierciedla dusz inyniera, tak jak koncert oddaje dusz kompozytora.
Beethoven zawsze brzmi jak Beethoven, nigdy jak Rachmaninow, poniewa arsena trików
i sposób mylenia Ludwiga byy niepowtarzalne, prawda? Tak samo jest z urzdzeniami.
W tym przypadku jednak ich niepowtarzalne cechy raczej odzwierciedlaj produkujc je
fabryk ni konkretn osob. Mimo to podejrzewam, e standardy zarówno dobre, jak i ze
wynikaj z indywidualnego punktu widzenia oraz preferencji inyniera lub menedera i zazwyczaj
pozostaj obecne w linii produktu na dugo po tym, gdy dany pracownik przejdzie na emerytur.
Uwiadomienie sobie, e kada firma ma inne dziwactwa i filozofi projektowania,
pomaga w pracy serwisowej, poniewa moesz zwraca uwag na problemy, które zazwyczaj
pojawiaj si w rónych urzdzeniach danego producenta. Przykadowo w kamerach jakiej
firmy mog do czsto uszkadza si ukady elektroniczne, wic gdy taki sprzt trafi na Twoje
biurko, sprawdzisz najpierw t opcj, zamiast szuka problemu gdzie indziej. Albo na przykad
odkryjesz, e w niektórych kamerach na tam czsto psuje si mechanizm adowania kasety,
gdy producent zastosowa tak cienkie elementy mechaniczne odpowiedzialne za adowanie,
e si wyginaj.
Gdy naprawisz ju odpowiedni liczb urzdze, zaczniesz rozpoznawa producenta,
rzucajc tylko okiem na jego obwody lub czci mechaniczne. Ukad, rodzaje kondensatorów,
gniazda, a nawet ogólny wygld miedzianych cieek na pytce drukowanej s specyficzne
i na tyle rozpoznawalne, e zdradz Ci nazw firmy.
Gdyby tylko urzdzenia miay mózg
Kontynuujc nasz anatomiczn analogi, mog stwierdzi, e urzdzenia z przeszoci
byy jak zombie. Miay czasem ucho (mikrofon), jak pami (tama magnetyczna) i usta
(gonik). Kady system wykonywa swoje proste zadanie, ze wsparciem odka (zasilanie)
i mini (silników, wzmacniaczy).
Brakowao jednak mózgu. Wspóczesne urzdzenia s mózgowcami przeadowanymi
moc obliczeniow. Przepady proste mechaniczne zalenoci, kontrolujce kolejno i ruch
mechanizmów. Zamiast tego pojedyncze elementy inicjuj ruch innych w porzdku
determinowanym przez program, informacja o pozycji elementu trafia do mikroprocesora,
a uszkodzenia mog mie przyczyn w mechanice, czujnikach, oprogramowaniu lub
Kup książkę
Poleć książkę
72
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
w subtelnych interakcjach tych elementów. Nie ma ju potencjometrów (rezystorów
o zmiennej opornoci) do ustawiania gonoci lub tonów — teraz przyciski wysyaj sygna
do mózgu, aby zmieni parametry. Kurcze, wikszo wspóczesnych gadetów nie ma nawet
„twardych” przeczników wcz/wycz, które faktycznie odczaj napicie od obwodu.
Przycisk zasilania suy tylko do tego, eby wysa mikroprocesorowi sygna z daniem
wczenia lub wyczenia ukadów produktu.
Wiele wspóczesnych produktów ma te, prócz mózgu, system nerwowy skadajcy si
z porednich ukadów scalonych i tranzystorów, dekodujcych komendy mikroprocesora
i przesyajcych je do rónych mini i organów, które wykonaj zlecone zadanie. Uszkodzenia
w tej sekcji s trudne do zdiagnozowania, gdy sygnay przychodzce z mikroprocesora zale
od skomplikowanych relacji czasowych midzy rónymi liniami sygnau. W porównaniu ze
star metod konstruowania urzdze jest to znaczna zmiana, która powanie komplikuje
prac serwisow. Czy ukad nie dziaa dlatego, e si zepsu, czy dlatego, e mikroprocesor
nie zada wyjcia z upienia?
Wspóczesne maszynerie to kompletne elektronowe istoty ze skomplikowanymi gowami
na karku. Niektóre maj moliwo wykonania aktualizacji, a wiele ma oprogramowanie
wbudowane w swoje ukady scalone. Kim chciaby dzisiaj by, chirurgiem czy psychiatr?
Dobry, zy i niechlujny
Dowiadczony fachowiec bez trudu okreli, czy naprawa bya wykonywana przez
niewykwalifikowan osob. Nieosonite ruby, niewprawnie zlutowane czenia
z rozbryzgami lub kroplami cyny na powierzchni pytki. Druty mog by poczone bez cyny
i na przykad pokryte tam biurow. Potencjometry regulacyjne bd poprzekrcane,
roztopiona izolacja i tak dalej. Jednym sowem — niechlujstwo.
To moe si wydawa przesadzone, lecz w swojej praktyce serwisowej bardzo czsto si
z tym spotykam. Wikszo zakadów naprawczych kieruje si zasad nieprzyjmowania
urzdze, w których grzebali amatorzy, wic odkrycie oczywistych, niekompetentnych zmian
skutkuje telefonem do waciciela urzdzenia, który upiera si, e nigdy nie byo rozbierane
i po prostu przestao dziaa. Tak, jasne, Sony stosuje tam klejc do czenia niezlutowanych
przewodów. Jasne, kolego. Pamitam jeden przypadek, gdy odmówiem naprawy powanie
uszkodzonego radia z widocznymi ladami ingerencji uytkownika. Waciciel wpad w tak
wcieko, e zadzwoni do mojego szefa, aby ten mnie zwolni! Szef rzuci okiem do wntrza
urzdzenia, poklepa mnie po plecach ze miechem i powiedzia wacicielowi, aby przyjecha
po swoje zrujnowane radio i znika. Wszyscy szefowie powinni tacy by, prawda? Kluczowe
dla wykonywania odpowiednich napraw o zawodowej jakoci jest konsekwentne zwracanie
uwagi na detale. Myl o sobie jak o chirurgu, bo przecie nim jeste. Za chwil otworzysz
mechaniczny „organizm” urzdzenia i spróbujesz skorygowa jego niedomagania. Jak mówi
jedna z naczelnych zasad etycznych w medycynie: „Po pierwsze: nie szkodzi”. Od czasu do
czasu naprawa si nie powiedzie i urzdzenie ulegnie zniszczeniu — co zdarza si nawet
najlepszym fachowcom, chocia rzadko — lecz Twoim zadaniem jest dosta si do rodka,
Kup książkę
Poleć książkę
Rozdzia 4. Naprawiam, wic jestem, czyli filozofia rozwizywania problemów
73
po czym wyj i zostawi jak najwikszy porzdek. W rozdziaach od 9. do 13. opisz kroki
i techniki waciwego rozmontowywania, naprawiania i skadania w cao.
Pomyki pocztkujcych
Pocztkujcy, poza niechlujstwem, czsto popeniaj pewne bdy konceptualne, wskutek
których marnuj mnóstwo czasu, doprowadzaj do wewntrznych uszkodze oraz nie
znajduj i nie rozwizuj problemu. Oto kilka popularnych bdów; radz ich unika.
Regulacja w celu ukrycia prawdziwego problemu
Urzdzenia analogowe czsto maj moliwo regulacji, aby poszczególne bloki wytwarzay
sygnay o charakterystyce wymaganej przez inne bloki do poprawnego funkcjonowania.
Telewizory i radia s pene potencjometrów (rezystorów o zmiennej opornoci), trymerów
(kondensatorów o zmiennej pojemnoci) i regulowanych cewek, których interakcje bywaj
do zoone. We wspóczesnych, w wikszoci cyfrowych ukadach moliwo regulacji jest
znacznie powszechniejsza. Czsto wykonuje si j programowo za pomoc specjalnych,
niedostpnych urzdze, lecz spotyka si take elementy regulowane starym, dobrym
rubokrtem. Przykadowo w zasilaczach czsto mona regulowa napicie, a wczeniejsze
generacje odtwarzaczy CD miay mnóstwo serwomechanizmów, które odpowiaday za waciwe
skupienie i wyrodkowanie wizki lasera na ciece. Nawet odbiornik cyfrowy moe mie
regulowane elementy w blokach radiowych.
Kusi przypadkowe pokrcenie takimi elementami z nadziej na to, e urzdzenie wróci
do normalnej pracy. To fakt, ukady czasem si rozregulowuj — gdyby tak si nie dziao,
nie byyby potrzebne elementy regulacyjne — lecz jest to stopniowy proces.
Nigdy nie
dochodzi do znacznych zmian w funkcjonowaniu. Jeli urzdzenie nagle przestao robi
co, co bez problemu robio dzie wczeniej, nie masz do czynienia z rozregulowaniem, tylko
uszkodzeniem. Krcenie elementów regulacyjnych przysporzy jedynie kopotów póniej,
gdy ju znajdziesz prawdziwy problem, a urzdzenie bdzie naprawd rozregulowane, bo sam
do tego doprowadzie. Zostaw te wewntrzne elementy regulacyjne w spokoju! Kr nimi
tylko wtedy, gdy jeste pewien, e wszystko dziaa, i dokadnie znasz ich funkcj oraz masz
pewny sposób na przywrócenie ich do pierwotnej pozycji na wypadek, gdyby si myli.
Oznaczanie pozycji potencjometrów i trymerów markerem przed rozpoczciem regulacji
jest pomocne, ale nie daje gwarancji, e bdziesz w stanie ustawi je dokadnie tak, jak byy.
W gr wchodzi zbyt wiele czynników mechanicznych, aby ta metoda bya wiarygodna.
W niektórych przypadkach „mniej wicej tak samo” wystarczy, lecz w innych nawet
nieznaczne zmiany powanie degraduj sprawno ukadu.
Kiedy naprawiaem bezprzewodowe suchawki na podczerwie, w których prawy kana
gra cicho i z przesterowaniem. Po kilku testach stao si jasne, e winny by nadajnik, którego
oscylator dla prawego kanau „wypad” z waciwej czstotliwoci. Szybka regulacja sprawia,
e suchawki przez pewien czas dziaay poprawnie, po czym objaw powróci. Prawdziwym
Kup książkę
Poleć książkę
74
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
problemem okaza si regulator napicia, który wariowa z powodu temperatury. Na szczcie,
ponowna regulacja generatora po zamontowaniu nowego elementu bya atwa. Gdy jednak
zostanie wykonanych wiele zmian, powrót do waciwej równowagi moe okaza si nadzwyczaj
trudny.
Naciganie danych, aby pasoway do teorii
Wikszo fachowców popenia kiedy taki bd. Ja take, we wczesnych latach swojej pracy.
Patrzysz na objawy i wszystkie wydaj si sugerowa oczywist diagnoz — poza jednym.
Skupiasz si na tych, które do siebie pasuj, mówisz sobie, e wskazuj przecie na t sam
diagnoz i ignorujesz anomali z nadziej, e jest bez znaczenia. Zaufaj mi, ona ma znaczenie,
a Ty zamierzasz wyruszy w dug, frustrujc wypraw owieck prowadzc do straszliwego
lepego zauka. Zapamitaj sobie, e
jeli elementy ukadanki do siebie nie pasuj, to
znaczy, e jakiego brakuje! Jest co, czego nie wiesz i wanie na to powiniene polowa.
Czsto odsunita na bok anomalia stanowi najlepsz wskazówk, a zignorowanie jej jest
najgorszym bdem, jaki moesz popeni. Po wielu godzinach frustrujcych wysików,
gdy w kocu rozwiesz zagadk, pomylisz sobie: „Dlaczego nie wziem pod uwag, e ten
dziwny objaw moe by kluczem do rozwizania? Od pocztku miaem go tu przed oczami”.
No có… kady jest mdry po fakcie.
Bdne koo
Czasem mylisz, e znalaze przyczyn, lecz próba usunicia generuje nowe problemy, wic
podasz za nimi. To prowadzi do kolejnych dziwnych zachowa. I tak ruszasz w pocig po
bdnym kole, a trafisz do punktu wyjcia. Gdy rozwizywanie problemu prowadzi do nastpnego,
potraktuj to jako powan sugesti, e jeste na zej drodze. Niezwykle rzadko zdarzaj si
wieloprzyczynowe, niepowizane ze sob uszkodzenia. Niemal zawsze jest jedna przyczyna
wszystkich dziwnych objawów, a wszystko bdzie uzasadnione, gdy j znajdziesz. „Aha, napicie
zasilajce byo zbyt niskie i dlatego laser móg si zogniskowa, a silnik przesuwu lasera
nie przemieszcza gowicy, eby poszukaa cieki”. Przy odrobinie szczcia odkryjesz to,
nie spdzajc wielu godzin na dubaniu w wycznikach kracowych i ukadzie sterowania
oraz ledzeniu sygnau wracajcego do mikroprocesora. Raz jeszcze powtarzam, jeli elementy
ukadanki nie pasuj, znajd brakujcy kawaek!
Tak to ju jest
Podobnie jak w ludzkich organizmach, w urzdzeniach elektronicznych popsu si moe niemal
wszystko. Problemy s róne, od oczywistych do tajemniczych. Zdarzyo mi si naprawi
co w pi minut, lecz czasem trafiam na tak dziwne przypadki, e najbardziej prawdopodobnym
rozwizaniem wydaje si optanie przez demony! W czasach cyfryzacji ukady s znacznie
Kup książkę
Poleć książkę
Rozdzia 4. Naprawiam, wic jestem, czyli filozofia rozwizywania problemów
75
bardziej stabilne ni w epoce analogowej, lecz wspóczesny sprzt czsto ma krótszy czas
ycia. Jak oba te stwierdzenia mog by jednoczenie prawdziwe?
Wspóczesne produkty s znacznie bardziej skomplikowane. Olbrzymia liczba elementów,
pocze wewntrznych i interakcji sprawia, e wiele rzeczy moe si popsu. W przeciwiestwie
do rcznie lutowanych pytek zawierajcych róne przydatne dla nas elementy, wspóczesne
pytki niskosygnaowe z rzdami powierzchniowo lutowanych przez maszyn ukadów
elektronicznych nie psuj si tak czsto. Dzieje si w nich jednak tyle rzeczy, e wymagaj
skomplikowanych zasilaczy oraz wielu gniazd i kabli tamowych. Niektóre elementy pracuj
ciej, ni powinny, i wskutek obcienia zuywaj si lub psuj. A za spraw tempa zmian
technologicznych, konkurencji zmuszajcej do produkowania po kosztach oraz wysokich cen
napraw w porównaniu z wymian na nowy produkt, dugowieczno przestaa by celem
projektantów. Producenci uwaaj, e za kilka lat i tak bdziesz chcia kupi nowy, bardziej
zaawansowany gadet. Nikt nie projektuje produktów tak, eby si zepsuy, bo nie musi.
Sprawienie, aby przystpne cenowo produkty dziaay przez wiele lat, jest wystarczajco
trudne. Zreszt kosztowne gadety te nieatwo utrzyma przy yciu. Laptopy, jedne
z najdroszych gadetów, s jednoczenie najbardziej podatne na uszkodzenia ze wzgldu
na skomplikowanie projektu, gsto upakowania elementów i wytwarzanie duej iloci ciepa.
Wydaje si, e uszkodzenia elektroniki s do przypadkowe. Czasem co wybuchnie
z niepojtych powodów i urzdzenia po prostu przestaj dziaa. To si zdarza, lecz niezbyt
czsto. Jasne, e gdy produkujesz miliony ukadów scalonych, kondensatorów i tranzystorów,
niewielka ilo uszkodzonych przejdzie przez kontrol jakoci niezalenie od metody testowania.
Jest to jednak nieznaczny procent. Duo czciej produkty ulegaj uszkodzeniom w bardziej
przewidywalny sposób. Nastpuje seria kolejnych wydarze wynikajcych z dobrze znanych
sabych punktów, typowych dla danego rodzaju elementu i technik konstrukcyjnych. Inaczej
mówic, nic nie jest idealne! Przyjrzyjmy si czynnikom odpowiedzialnym za wikszo
uszkodze!
miertelno poporodowa
Ten do nieprzyjemny termin odnosi si do odsetka produktów, które przestan dziaa
niedugo po wyjciu z serwisu. Za wikszo z nich odpowiedzialne s nieprawidowe luty,
mankamenty póprzewodników na poziomie molekularnym oraz bdy konstruktorów. Chocia
wiele produktów testuje si po zaprojektowaniu, ograniczenia finansowe i czasowe nie pozwalaj
na ich wyczerpujce sprawdzenie, chyba e s bardzo drogie. Typowy przypadek miertelnoci
poporodowej ma miejsce tydzie lub dwa po zakupie, a produkt po wymianie na nowy lduje
w warsztacie napraw gwarancyjnych. Przypuszczalnie wic nie bdziesz mia z nim do czynienia,
chyba e kupie co na drugim kocu wiata, wic nie warto si mczy ze zwrotem i paci
za wysyk albo sprzedawca odmówi przyjcia towaru i utkne z nowiutkim niesprawnym
sprztem, który chcesz wskrzesi.
Kup książkę
Poleć książkę
76
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
Zuycie mechaniczne
Dotychczas ruchome elementy psuj si znacznie czciej ni elektronika. Dyski twarde,
mechanizmy w magnetowidach i kamerach, tacki na dysk, mechanizmy przesuwu lasera
oraz silniki obracajce pyt to wszystko róda powanych kopotów.
oyska ulegaj zuyciu, smary wysychaj, paski gumowe si przecieraj, przeczniki
listkowe (wewntrzne przeczniki do wykrywania pozycji) wyginaj, plastikowe koa zbate
rozdzielaj, sier ulubieców oplata waki silników, a nieubagany zb czasu nadgryza wszystko,
co si pociera o siebie lub na siebie naciska. Jeli urzdzenie ma ruchome elementy
i po wczeniu nie dziaa prawidowo, przyjrzyj si najpierw mechanice, zanim zaoysz,
e uszkodzio si co elektronicznego. Na kady wymieniony przez Ciebie tranzystor
przypadnie pi rozwizanych problemów mechanicznych.
Poczenia
Poczenia s równie mechaniczne, wic bardzo czsto si psuj. Sprawd kade, w którym
kontaktujce si czci nie s lutowane. Do tej kategorii nale przeczniki, przekaniki,
wtyczki, gniazda oraz przewody tamowe i zcza.
Gównym winowajc jest tu korozja kontaktów spowodowana przez czas, a w przypadku
przeczników i przekaników take iskrzenie przy otwieraniu i zamykaniu styków. Prócz tego
smar stosowany przez niektórych producentów przeczników listkowych wysycha po pewnym
czasie i staje si skutecznym izolatorem. Jeli punkty kontaktowe w takim przeczniku s
czarne, przypuszczalnie zostay pokryte t substancj i nie przepuszczaj prdu po zamkniciu
listków (zobacz rysunek 4.1).
RYSUNEK 4.1. Przecznik listkowy
Szczególnie nieciekawy rodzaj zego poczenia ma miejsce w wielowarstwowych
pytkach drukowanych. Swego czasu dwuwarstwowa pytka ze ciekami po obu stronach
bya egzotyczn konstrukcj spotykan wycznie w produktach z górnej póki. Dzisiaj
dwuwarstwowe pytki s w wikszych, prostszych urzdzeniach praktycznie standardem,
natomiast w mniejszych stosuje si nawet sze warstw!
Kup książkę
Poleć książkę
Rozdzia 4. Naprawiam, wic jestem, czyli filozofia rozwizywania problemów
77
Problemy pojawiaj si na poczeniach
midzy warstwami. Poczenia te maj rón
konstrukcj, zalen od producenta. Najlepszy i najtrwalszy system jest podobny do montau
przewlekanego i polega na poczeniu warstw otworem powleczonym miedzi. Wraz
z miniaturyzacj pytek taki monta stawa si coraz trudniejszy, dlatego wymylono inn
technik, która przy okazji jest znacznie mniej trwaa: otwory wypenione przewodzcym
klejem. Ten rodzaj pocze midzywarstwowych poznasz po wybrzuszeniu w miejscu
czenia, które wyglda jak kropla kleju (zobacz póprzezroczysty klej w otworze na rysunku
4.2). Przewodzcy klej moe straci poczenie wskutek zgicia pytki, nadmiernego prdu
lub powtarzalnych waha temperatury. Naprawienie zerwanego poczenia klejowego jest
trudne. Przeszywa mnie dreszcz za kadym razem, gdy widz te mae krople.
RYSUNEK 4.2. Poczenie midzywarstwowe
z przewodzcym klejem
Poczenia lutowane
Teoretycznie w takim przypadku powinno nastpi molekularne wizanie o nieskoczonej
trwaoci. Niestety, poczenia lutowane czsto ulegaj uszkodzeniu i zaczynaj wykazywa
opór, który hamuje lub blokuje przepyw prdu. W niskosygnaowych, niewielkich obwodach,
które niezbyt si grzej, zazwyczaj winny jest bd w procesie produkcyjnym, nawet jeli wada
pokae si dopiero po latach. Niektóre elementy, takie jak tranzystory mocy, regulatory
napicia i ukady graficzne na pytach gównych, potrafi si rozgrza do takiej temperatury,
która stopniowo zniszczy ich luty, chocia bdzie za niska, eby zupenie je roztopi.
Z czasem na czeniu pojawi si opór lub zupeny brak poczenia.
Zimny lut mona czsto rozpozna po matowej, ctkowanej lub pknitej powierzchni.
Sporadycznie jednak natrafisz na taki, który wyglda idealnie, lecz nie dziaa, gdy pod
powierzchni nie doszo do zwizania czsteczkowego. Brak zwizania moe wynika
Kup książkę
Poleć książkę
78
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
z korozji na pytce lub kocówce lutowanego elementu. Cyna nie popynie do skorodowanego
lub utlenionego metalu. Gdy rozlutujesz takie poczenie, bdziesz mia problem z uzyskaniem
poprawnego lutu, dopóki nie wyskrobiesz czonych elementów i nie usuniesz starej cyny.
Przegrzewanie
Ciepo jest wrogiem elektroniki. Nie ma z nim problemu w wikszoci kieszonkowych
gadetów, lecz wiksze sprzty, w rodzaju projektorów lub wzmacniaczy, czsto uszkadzaj
si z powodu nadmiernej temperatury. Podobnie jest z inwerterami podwietlania matrycy
(ukadami, które zapalaj lampy CCFL za matryc LCD) oraz pytami gównymi komputerów.
Zasilacze take wytwarzaj do du ilo ciepa i z tego powodu s szczególnie naraone
na uszkodzenie.
Przegrzanie nadmiernym prdem wynikajcym ze zwarcia jakiego elementu moe
byskawicznie zniszczy póprzewodniki i rezystory, lecz normalne ciepo generowane w trakcie
korzystania z produktów stopniowo uszkadza kondensatory elektrolityczne — te due, stosowane
do filtrowania napicia zasilajcego — które powoli trac niemal ca swoj pojemno.
Przecienie elektryczne
Uytkowanie urzdzenia przy zbyt duym napiciu zasilajcym moe doprowadzi do
wielu rónych uszkodze. Regulatory napicia przegrzewaj si wskutek wydzielania caej
dodatkowej mocy, szczególnie liniowe. Kondensatory elektrolityczne ulegaj zwarciu,
gdy dziaaj na granicy lub powyej swojego limitu napicia. Póprzewodniki o cisych
wymaganiach napiciowych przepalaj si bardzo szybko.
Nadmierne napicie moe by wynikiem uycia zego lub uszkodzonego zasilacza,
zepsutego regulatora napicia lub woenia baterii alkalicznych do urzdzenia przeznaczonego
do pracy wycznie z akumulatorkami niklowo-metalowo-wodorkowymi (NiMH). Kady z nich
daje 1,2 V, natomiast alkaliczne — 1,5 V. W przypadku czterech ogniw z baterii alkalicznych
uzyskasz 6 V, podczas gdy urzdzenie oczekuje 5 V. Wikszo ukadów sobie z tym poradzi,
lecz niektóre nie potrafi.
Wierz mi lub nie, ale s produkty, które mona zniszczy zbyt
niskim napiciem.
Urzdzenia z zasilaczami impulsowymi lub regulatorami kompensuj nisze napicie,
przepuszczajc przez swoje transformatory prd o wikszym nateniu i duszych impulsach,
aby utrzyma napicie wyjciowe na wymaganym poziomie. To moe doprowadzi do przegrzania
diody i innych elementów przeksztacajcych pulsujce napicie na regulowane napicie stae.
Najwyszym obcieniem elektrycznym jest piorun. Bezporednie uderzenie, które moe
nastpi, gdy telewizor lub radio s podczone do trafionej przez piorun anteny zewntrznej
lub trafiona zostanie linia wysokiego napicia, przypuszczalnie skoczy si zupenym
zniszczeniem produktu. Czasem zdarzy si, e uszkodzi si tylko jeden blok, a reszta
przetrwa, lecz to rzadki przypadek. Uderzenie pioruna zazwyczaj spisuje sprzt na straty,
a Tobie nawet nie opaca si wzi pozostaoci na swój stos starych pytek, gdy wewntrzne
uszkodzenia ocalonych czci ograniczaj ich ywotno.
Kup książkę
Poleć książkę
Rozdzia 4. Naprawiam, wic jestem, czyli filozofia rozwizywania problemów
79
Sporych zniszcze mog dokona skoki napicia, gdy napicie podnosi si do wysokiego
poziomu tylko na chwil. Sporadycznie wynikaj one z bdu dostawcy, najczciej jednak
przyczyn jest uderzenie pioruna w pobliu i wyindukowanie skoku napicia, chocia nie
doszo do uderzenia w sie energetyczn, albo uderzenie pioruna w sie w dalszej odlegoci.
Zwykle zasilacz jest powanie uszkodzony, lecz reszta wychodzi bez szwanku.
Gdy przez elementy przepynie zbyt duy prd, mog si przegrza i spali, czasem dosownie.
Rezystory zamieni si w kupk wgla, a tranzystorom popkaj obudowy. Bebechy, oczywicie, s
kompletnie zdewastowane. Tego rodzaju obcienie rzadko pochodzi z zewntrz, poniewa
nie da si wmusi prdu w ukad — to wymaga napicia. Nadmiar prdu zwykle popynie
przez jaki element, gdy poczony z nim szeregowo ssiad ulegnie zwarciu do masy.
Nic nie niszczy ukadów póprzewodnikowych równie szybko jak odwrotna polaryzacja.
Wiele póprzewodników (szczególnie ukady scalone) nie wytrzymuje odwrotnie pyncego
prdu przez duej ni uamek sekundy.
Przyczyn mog by odwrotnie zaoone baterie. Dawniej, gdy kieszonkowe gadety byy
zasilane gównie bateriami 9 V, wystarczyo dotkn zcza z mskimi i eskimi kocówkami
w niewaciwy sposób, a zaczyna pyn prd. Dzisiaj, gdy nasze drobne urzdzenia s zasilane
z baterii AAA i firmowych akumulatorków, tego rodzaju bdy zdarzaj si rzadziej, poniewa
miejsca na baterie s standardowo tak projektowane, eby odwrotnie nie dao si dotkn
styków. A jednak czasem si to zdarza.
Najczstszym przykadem odwróconej polaryzacji jest próba zasilania urzdzenia
niewaciwym zewntrznym zasilaczem. W wikszoci wspóczesnych zasilaczy plus znajduje
si w rodku okrgej wtyczki napicia staego, a minus na zewntrz, dlatego majc zasilacz
samochodowy dla tego samego gadetu, nie ryzykujesz, e dotkniesz plusem metalowej czci
auta, co doprowadzioby do zwarcia i przepalenia bezpieczników. Swego czasu jednak wiele
zasilaczy miao w rodku minus, a niektóre wci maj — na przykad zasilacz do automatycznej
sekretarki, która nigdy nie bdzie uywana w samochodzie. Nawet ten sam producent moe
stosowa oba rozwizania w zalenoci od produktu.
Totalna katastrofa ma miejsce wtedy, gdy uytkownik podepnie niewaciwy zasilacz,
majcy kocówk z polaryzacj odwrotn, ni oczekuje urzdzenie. Uszkodzenie moe ograniczy
si do kilku elementów w sekcji zasilania, lecz zniszczenia mog take zebra powaniejsze
niwo, niszczc kluczowe ukady w rodzaju mikroprocesorów lub sterowników wywietlaczy.
Nie wszystkie przecienia elektryczne wynikaj z zewntrznych czynników lub losowych
uszkodze komponentów. Czasem produkt ma bdy koncepcyjne, które wychodz na jaw
dopiero po jakim czasie jego obecnoci na rynku. Gdy producent zaczyna by zalewany
zwrotami gwarancyjnymi z tym samym uszkodzeniem, jest to sygna alarmowy. Szanujca si
firma wypuci tzw. ECO (ang. Engineering Change Order, czyli
polecenie wprowadzenia
zmian konstrukcyjnych), aby poprawi projekt. W urzdzeniach oddanych do naprawy
zostan wymienione czci na takie, które rozwizuj problem. Naprawd rzetelny producent
rozszerzy darmowe naprawy tej usterki poza okres gwarancyjny, jeli ma pewno, e bd
konstrukcyjny by na tyle znaczny, i wikszo sprzedanych urzdze bdzie nie do uytku
lub w gr wchodzi bezpieczestwo uytkownika.
Kup książkę
Poleć książkę
80
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
A przynajmniej tak powinno by. Czasem firmy nie chc wydawa pienidzy na naprawianie
wasnych bdów, wic zwyczajnie zaprzeczaj istnieniu problemu. A gdy tylko niektóre
urzdzenia maj dany objaw, s traktowane jak uszkodzenia losowe, chocia wcale takimi
nie s. By moe, aby problem si pojawi, konieczne jest okrelone korzystanie z produktu
lub konkretna sekwencja dziaa, a producent szczerze wierzy w poprawno projektu.
A niektóre urzdzenia nie s uywane dostatecznie czsto, eby si zepsuy, co maskuje
wszechobecno uszkodzenia, chocia w kocu i tak do niego dojdzie.
Kada z tych sytuacji moe doprowadzi do tego, e na Twój stó trafi produkt z problemem,
który rozwizae ju na przykad miesic wczeniej. Gdy takie urzdzenia bd do Ciebie
wraca, przypuszczalnie trafie na wad konstrukcyjn.
Przecienie fizyczne
Ukady scalone, tranzystory, rezystory i kondensatory wytrzymuj (zazwyczaj) uderzenie
wynikajce z upuszczenia na ziemi. Jednak wiele innych elementów nie ma takich zdolnoci.
Pytki mog pkn, szczególnie przy krawdziach i dookoa otworów na ruby oraz inne
punkty oparcia. Wiksze elementy o wyszej masie czasem doprowadzaj do pkni pytki
wokó nich. Czsto zdarza si to przy transformatorach i duych kondensatorach. Na zwykej
lub dwuwarstwowej pytce czasem da si poczy przerwane poczenia kawakiem drutu
przylutowanego z obu stron pknicia, pod warunkiem e cieki nie s zbyt wskie.
Wielowarstwow pytk moesz rzuci na swój stos, bo ju nic z niej nie bdzie.
Wywietlacze LCD, lampy jarzeniowe i inne szklane wywietlacze rzadko przeywaj
upadek na tward powierzchni. Bardzo cienka i duga lampa jarzeniowa znajdujca si we
wntrzu ekranu laptopa jest szczególnie podatna na uszkodzenia. Jeli trafisz na laptop bez
podwietlenia ekranu, nie zdziw si, gdy okae si, e by upuszczony i lampy s stuczone.
Widziaem takie przypadki, w których ekran z zewntrz nie mia adnych widocznych ladów
uszkodze.
Gdy zostawisz baterie cynkowo-wglowe lub alkaliczne w urzdzeniu, po jakim czasie si
wylej. Nie by moe, nie czasami —
na pewno. Sprzt o duym poborze prdu, taki jak
aparat cyfrowy, wymaga czstej zmiany baterii, lecz gadety o niskim zapotrzebowaniu, takie
jak zegary cyfrowe i niektóre zabawki dziecice, mog dziaa na tych samych bateriach przez
lata. Pilot telewizyjny jest bardzo podatny na tego typu uszkodzenia, gdy wikszo ludzi
wkada do niego tanie, niskiej jakoci baterie, które byy w zestawie, i nigdy ich nie zmienia.
Bardzo niski pobór prdu sprawia, e baterie bd lee w pilocie tak dugo, a skoroduj.
Gdy baterie wylej, czeka Ci mnóstwo pracy ze sprztaniem. Nie bez powodu nazywaj
si
alkaliczne (zasadowe)! Elektrolit jest silnie rcy, zatem spowoduje skorodowanie spryn
i styków urzdzenia. Najwikszych zniszcze dokona jednak, gdy dostanie si do wntrza,
na pytk drukowan. Miedziane cieki zostan przearte, wypukoci cyny skoroduj, a owe
niepewne poczenia midzy warstwami przestan dziaa. aden zakad nie podejmie si
takiej naprawy, lecz moesz spróbowa, jeli urzdzenie jest drogie lub trudne do zdobycia.
Ludzie czsto siadaj na telefonach, palmtopach i aparatach cyfrowych. Efektem s
pknite ekrany, zamane pytki drukowane i spaszczone metalowe obudowy, które zwieraj
Kup książkę
Poleć książkę
Rozdzia 4. Naprawiam, wic jestem, czyli filozofia rozwizywania problemów
81
elementy do masy. atwo odgi obudow mniej wicej do pierwotnego ksztatu, lecz zniszczenia
w rodku mog nie by warte zachodu.
Ukady elektroniczne i pyny si nie mieszaj, lecz ludzie nieustannie próbuj je poczy
i wylewaj kaw, wino lub napoje na swoje laptopy oraz upuszczaj aparaty i telefony do morza
lub basenu. ycz powodzenia w ratowaniu takich przedmiotów. Bardzo rzadko zdarza si,
e gdy przepuczesz je wod destylowan i zostawisz do kompletnego wyschnicia, bd nadal
dziaay. W wikszoci przypadków sprzt jest do wyrzucenia, szczególnie gdy nastpi kontakt
ze son wod.
Samo przebywanie w pobliu sonej wody stopniowo niszczy elektronik. Radia walkie-talkie,
systemy nawigacji, nagonienie i telewizory trzymane na jachtach, a nawet w apartamentach
nad morzem, s w rodku dotknite korozj. Rdzewiej podstawy montaowe, niszczej luty,
zcza nie przewodz prdu. Bardzo czsto wszystko jest pokryte chrzszczcym zielonym
nalotem.
Jeli mowa o sonej wodzie, plaa to najwikszy wróg aparatów. W wikszoci kompaktów
cyfrowych obiektyw wysuwa si po wczeniu zasilania. Gdy do jakiego zaamania midzy
czciami obiektywu dostanie si ziarnko piasku, zostanie przecinite do rodka i moe
zablokowa obiektyw. Bardzo trudno je wtedy wydoby. Aparat zazwyczaj spada obiektywem
na piasek, wic dua jego ilo dostaje si do rodka. Rozbieraem ju par egzemplarzy
— rozmontowaem czci obiektywu i wysypaem z nich pó play — lecz i tak szanse
na wskrzeszenie urzdzenia byy niewielkie. Zawsze jakie ziarenko utknie gdzie gboko
w zbatkach, gdzie nie jeste w stanie go znale, a to zwykle wystarczy, eby cay mechanizm
przesta dziaa.
Wielki skandal kondensatorowy
Okoo 1990 roku pracownik chiskiej fabryki kondensatorów wykrad formu, uciek do
Tajwanu i otworzy wasn fabryk, gdzie wytworzy miliony montowanych powierzchniowo
kondensatorów elektrolitycznych, które znalazy si w niezliczonych produktach konsumenckich
znanych i lubianych przez nas firm. Kilku innych tajwaskich producentów kondensatorów
take skopiowao t formu.
Niestety, zawieraa ona bd, który powodowa rozpad elektrolitu i wydzielanie wodoru.
Po kilku latach pcznienia kondensatory w kocu wybuchay, a rcy elektrolit wycieka
na pytk produktu i powanie j uszkadza, niszczc urzdzenie.
Ten brzydki may sekret wyszed na jaw dopiero po pewnym czasie, na dugo po zakoczeniu
okresu gwarancyjnego. Kamery i inne cenne produkty wartoci miliardów dolarów zostay
zniszczone na koszt uytkowników. Kada próba oddania do naprawy spotykaa si z diagnoz:
„Wyciek — nienaprawialne”. Katastrofa bya nieunikniona, lecz szerzya si stopniowo, wic
wiele firm stwierdzio, e uszkodzenia s przypadkowe i do dzisiaj nie przyznao si do adnej
odpowiedzialnoci za zniszczone sprzty.
Nieco póniej mia miejsce podobny problem z elektrolitem, który dotyczy pyt gównych
i zasilaczy rónych produktów, a dotkn nawet penowymiarowe kondensatory z nókami.
Kup książkę
Poleć książkę
82
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
Ulegay one zniszczeniu po zaledwie roku lub dwóch uytkowania. Przypuszczalnie nie bez
wpywu na to zjawisko bya wysza temperatura lutowania bezoowiowego.
Wniesiono sporo pozwów, a niektórzy producenci podjli kroki zaradcze, aby przeczyci
swoje linie produkcyjne z podejrzanych czci. Mimo to wci masz due szanse, e natrafisz
w swojej pracy na napuchnity kondensator i bdzie on najczstsz przyczyn niewaciwego
dziaania urzdzenia. Jeli nawet nie jest napuchnity, czsto traci zdolno przechowywania
energii i po zmierzeniu okazuje si, e praktycznie nie ma adnej pojemnoci.
Lekcja historii
Dobry lekarz wie, e warto przyjrze si historii pacjenta przed rozpoczciem badania.
Znajomo czynników, które doprowadziy do dolegliwoci, bywa bardzo pomocna
w ocenianiu sprawy. Ile masz lat? Palisz? Pijesz? Czy w rodzinie bya ju taka choroba?
Co robie, gdy pojawi si symptom?
Dostp do historii urzdzenia dostarcza równie przydatnych wskazówek i czsto
naprowadza na wczesn diagnoz, nawet bez uruchamiania sprztu. Oto kilka czynników,
które warto wzi pod uwag przed wstpnym badaniem.
Kto to wykona? Jak pisaem wczeniej, produkty okrelonych firm mog mie
powtarzajce si uszkodzenia wynikajce z okrelonej filozofii konstruowania
i produkowania. wiadomo tych rónic naprowadzi Ci na prawdopodobne problemy,
szczególnie gdy miae ju z nimi do czynienia w innym urzdzeniu tego samego
producenta, nawet jeli by to inny model.
Opaca si sprawdzi w internecie opisy podobnych problemów z tym samym modelem.
Oszczdzisz sobie wielu godzin ponownego wynajdywania koa, jeli okae si, e inni
take narzekali na to samo uszkodzenie. Czasem znajdziesz take sposób na uzdrowienie.
Ile to ma lat? Urzdzenia wyprodukowane przed 1990 rokiem nie powinny mie
problemu z wyciekami kondensatorów. Mog jednak by mocno zuyte i mie
uszkodzenia wynikajce z setek godzin uytkowania. Jeli urzdzenie
zostao
wyprodukowane w latach dziewidziesitych lub póniej, elektrolity s gównymi
podejrzanymi.
Czy dowiadczyo zncania? Czy byo upuszczone? Wpado do wody? Wylano na
nie co? Kto na nim usiad? Leao na desce rozdzielczej samochodu w lecie? Byo
uywane na play? Miao baterie w rodku przez cae miesice i lata? Utkna w nim
kaseta lub pyta, a kto próbowa j wyszarpa? Przeyo burz z piorunami? Zostao
wyprane? Trzymano je na odzi? Bawiy si nim dzieci? Byo odkrcone na maksymaln
gono w klubie przez duszy czas?
Kade z tych pyta moe naprowadzi na diagnoz. Wzmacniacz uywany delikatnie
w domu przez siedemdziesiciolatka przypuszczalnie uszkodzi si w inny sposób ni
taki, który by odkrcony na maksimum w klubie lub dziaa w restauracji czterdzieci
godzin tygodniowo przez dziesi lat.
Kup książkę
Poleć książkę
Rozdzia 4. Naprawiam, wic jestem, czyli filozofia rozwizywania problemów
83
Co robio, gdy ulego uszkodzeniu? Chocia urzdzenia czasem uszkadzaj si
w trakcie uytkowania, wiele przestaje pracowa w stanie bezczynnoci, a problem
zostaje odkryty dopiero wtedy, gdy kto próbuje je uruchomi. Szczególnie dotyczy
to produktów zasilanych prdem przemiennym, które, jak wikszo wspóczesnych
urzdze, s sterowane pilotem. Aby mogy odebra i zinterpretowa sygna wczenia
z pilota, przynajmniej cz ich ukadów musi by bez przerwy aktywna. Magnetowidy,
nagrywarki i odtwarzacze DVD oraz telewizory nigdy nie zostaj wyczone i zawsze
pobieraj uamek mocy. Skok napicia, przepicie, czasem wiek lub — jak zwykle
— zepsuty kondensator sprawiaj, e stan czuwania nie dziaa i urzdzenie nie potrafi
wystartowa.
Jeli produkt przesta dziaa w trakcie uytkowania, dobrze jest dokadnie wiedzie,
jak operacj wykonywa przed uszkodzeniem. Jeeli na przykad podwietlenie
matrycy w laptopie wyczyo si przy pochylaniu ekranu, raczej uszkodzia si tama
czca, ni spali tranzystor w inwerterze.
Czy zachowywao si dziwnie tu przed uszkodzeniem? Wiele ukadów robi
róne dziwne rzeczy od kilku minut do kilku sekund przed zupenym wyczeniem
si. To zachowanie moe zawiera wskazówki dotyczce przyczyn uszkodzenia.
Zazwyczaj faktycznie je zawiera i co wicej, jeli zupenie przestao dziaa, s to
jedyne wskazówki, jakimi dysponujesz.
Czy uszkodzenie byo nage, czy stopniowe? Niektóre uszkodzenia, takie jak
stopniowe poluzowanie elementów, zabrudzenie lub zuycie mechanizmów oraz
wyciekanie lub wysuszanie si kondensatorów elektrolitycznych, staj si widoczne
stopniowo. Zepsute kondensatory na pycie gównej to wietny przykad takiego
przypadku, gdy powoduj coraz wiksz niestabilno pracy i coraz wiksz liczb
zawiesze, a system w ogóle przestanie dziaa.
Jednak elementy elektroniczne nie uszkadzaj si stopniowo. Chocia w rzadkich
przypadkach moliwe jest, e elementy — szczególnie tranzystory — maj przejciowe
problemy z dziaaniem, to faktyczne zepsucie (przerwa w obwodzie) nastpuje szybko i jest
trwae. Czsto najpierw dochodzi do zwarcia, a chwil póniej do otwarcia poczenia wskutek
wysokiej temperatury prdu zwarcia. Jeli wic objawy pojawiaj si stopniowo, moesz
zakada, e problemem
nie s uszkodzone elementy.
Prosz wysun port USB i powiedzie: „Aaa”,
czyli badanie wstpne
Zanim rozbierzesz urzdzenie na czci, obejrzyj je z zewntrz i spróbuj wysnu jakie hipotezy
na temat uszkodzenia. Najpotniejszym pdzlem w sztuce diagnozowania jest zwyka logika.
Pierwszym pocigniciem pdzla powinno by zredukowanie zmiennych i wyeliminowanie jak
najwikszej liczby bloków ukadu. Zamiast polowa na to, co moe by nie tak, skup si na tym,
Kup książkę
Poleć książkę
84
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
co
nie moe by problemem. W ten sposób oszczdzisz sobie wielu godzin ledzenia sygnau
i frustracji. Zanim otworzysz urzdzenie, powi mu chwil refleksji.
To po prostu pado! „Pado” jest powszechnie uywanym sowem, gdy co nie dziaa, lecz
czsto jest stosowane niewaciwie. Jeli po podczeniu zasilania
cokolwiek w ogóle si
dzieje, to urzdzenie nie pado! wiecca si dioda, jakie znaki na wywietlaczu — nawet nic
nieznaczce krzaczki — szum, pisk, ciepo lub jakakolwiek inna aktywno, wskazuj na to,
e urzdzenie co najmniej pobiera jak moc ze róda zasilania. „Pado” oznacza
martwe.
Dead, kaputt, nic, zimne jak kamie. Gdy widzisz oznaki ycia, zasilanie moe by zbyt niskie
lub dalekie od waciwej wartoci, lecz raczej nie ono stanowi problem. W produkcie z zasilaczem
impulsowym moesz zaoy, e tranzystor przeczajcy (kluczujcy) jest sprawny, podobnie
jak bezpiecznik i mostek prostowniczy
. Nie masz pewnoci, e w sekcji zasilania nie wystpuj
inne problemy, w rodzaju uszkodzonych kondensatorów lub niewaciwej regulacji napicia.
Jeli urzdzenie zupenie pado, sprawd bezpiecznik. Wszystkie produkty na prd zmienny
maj bezpieczniki, podobnie jak wikszo gadetów na baterie, chocia w tym przypadku
bezpieczniki mog by malutkie i przylutowane do pytki. Przepalony bezpiecznikniemal
zawsze oznacza zwarcie w innym miejscu ukadu, wic nie oczekuj cudów po jego wymianie.
Najprawdopodobniej od razu przepali si ponownie. Na wszelki wypadek jednak spróbuj.
Upewnij si, e nowy bezpiecznik ma ten sam ampera; uycie wikszego to proba o dodatkowe
kopoty w postaci wyszego prdu i wikszej liczby usmaonych elementów, natomiast mniejszy
moe si spali nawet wtedy, gdy ukad pracuje poprawnie. I chociaby niemoliwie Ci
kusio,
nie zwieraj bezpiecznika, gdy niemal na pewno doprowadzisz w ukadzie do zniszcze
wikszych ni dotychczasowe. Bezpiecznik, jak wskazuje nazwa, jest tam nie bez powodu,
ma zapewnia bezpieczestwo.
Chocia osoby zielone w kwestiach technicznych zazwyczaj myl, e urzdzenia, które
kompletnie pady, maj najwiksze uszkodzenia i najmniej warto je naprawia, z reguy jest
dokadnie na odwrót. Zupeny brak aktywnoci zazwyczaj sugeruje problem z zasilaniem
lub zwartym elementem, który przepala bezpiecznik. Inaczej mówic, atwizna. Najtrudniejsze
przypadki to te, gdy wszystko dziaa niemal poprawnie, lecz nie do koca, lub czasem dziaa
poprawnie, ale wariuje, gdy skierujesz je na poudnie w trakcie peni w czwartek. To s
prawdziwe nieokieznane bestie, które skoni do wyemitowania sów, których nie powinny
sysze Twoje dzieci.
Jeli produkt ma wywietlacz, czy co si na nim pokazuje? Przyczyny pustki
na wywietlaczu mog by róne, lecz zazwyczaj jest to znak, e nie dziaa mikroprocesor w sercu
cyfrowego systemu kontroli. „Procki” rzadko padaj, poza przypadkami szoku elektrycznego
w rodzaju uderzenia pioruna lub powanego wyadowania elektrostatycznego. Najczstsz
przyczyn zatrzymanego mikroprocesora jest brak waciwego zasilania lub to, e kwarc
taktujcy nie oscyluje.
Gdy wywietlacz dziaa, ale inaczej ni powinien, oznacza to, e jaki inny problem
w systemie cyfrowym kradnie dane kierowane do ekranu. Jeli jest to prosty system, w którym
wywietlacz jest bezporednio sterowany przez mikroprocesor, ten drugi moe nie dziaa lub
Kup książkę
Poleć książkę
Rozdzia 4. Naprawiam, wic jestem, czyli filozofia rozwizywania problemów
85
by uszkodzony. Jeeli midzy „prockiem” a ekranem znajduje si jaki ukad sterujcy, by
moe to on jest uszkodzony. Gdy urzdzenie reaguje na komendy, lecz wywietla krzaki,
mikroprocesor przypuszczalnie jest w porzdku. Jeli wszystko si wiesza, podejrzewaj
mikroprocesor lub jego ukad zasilania.
Czy urzdzenie dziaa, gdy jest zimne i wycza si po rozgrzaniu?
Zaburzenia termiczne mog wynika ze zych lutów, wariujcych póprzewodników i zepsutych
kondensatorów. Zazwyczaj uszkodzenie pokazuje si po rozgrzaniu, lecz od czasu do czasu
zdarza si na odwrót, czyli urzdzenie zaczyna dziaa poprawnie dopiero
po pewnym czasie
od uruchomienia. Tu take problemem nie jest zepsuty element.
Czy stukanie w ukad wpywa na sposób dziaania? Jeli tak, gdzie jest sabe
poczenie. Zazwyczaj chodzi o zimny lut lub pokryte nalotem zcze. Kiedy powszechnym
problemem byy pknite cieki na pytkach drukowanych, lecz teraz raczej si to nie zdarza,
poza przypadkami fizycznych przecie. Wadliwe poczenia klejem przewodzcym midzy
warstwami take sprawiaj, e pytka jest wraliwa na stukanie.
Bardzo rzadko zdarza si
sabe poczenie w tranzystorze, a raz znalazem tak wad w transformatorze czstotliwoci
porednich (IF, od ang. Intermediate Frequency) w odbiorniku radiowym.
Eliminowanie zmiennych. Jeli urzdzenie dziaa na zasilacz, spróbuj podczy wasny,
pamitajc o waciwej polaryzacji, o czym pisaem w rozdziale 3. Jeeli mona je zasili
z baterii, wó je i sprawd, co si stanie. Nie da si wczy pilotem? Spróbuj przycisków
na przednim panelu. Nawet gdy urzdzenie nie zacznie dziaa, bdziesz przynajmniej
wiedzia,
co nie spowodowao problemu.
À propos pilotów — zdarza si, e wariuj i wysyaj nieskoczone polecenia, doprowadzajc
mikroprocesor produktu do krzemowej gorczki i blokujc wszelkie inne próby wczenia.
Zazwyczaj zdarza si to, gdy pilot zostanie czym oblany i jeden lub wicej przycisków si
zewrze. Dla pilota oznacza to, e s one bez przerwy naciskane, wic wysya niekoczcy si
sygna. Aby mie pewno, e nie na tym polega problem, wyjmij baterie z pilota i sprawd,
czy objaw znikn.
Rusz mózgownic
Gdy przeprowadzisz powysze wstpne testy, pomyl logicznie o ich wynikach, a zapewne
uzyskasz do wyrane wyobraenie o tym, gdzie najpierw wetkn sond swojego oscyloskopu.
Opowiem o kilku przykadach z ycia od pocztku do koca, a zobaczysz, e to podejcie
uatwio mi podenie we waciwym kierunku.
Odbiornik niestereofoniczny
Pierwszym urzdzeniem by do wysokiej klasy amplituner stereo z guchym lewym kanaem,
którego nikt w zakadzie nie potrafi oywi. Ostatecznie wszyscy si poddali, a sprzt spocz
na dwa lata na póce, zanim spotka si ze mn. Waciciel serwisu wrczy mi go w ramach
Kup książkę
Poleć książkę
86
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
testu podczas rozmowy o prac. Jeli
go naprawi, jestem przyjty. Zadowolony wyraz jego
twarzy powiedzia mi, e byem przedmiotem zakadu.
Nie zauwayem adnych widocznych oznak fizycznych uszkodze, wic wziem dwa
goniki, podczyem odtwarzacz CD jako ródo sygnau i zaczyem sprzt. Moja wstpna
diagnoza bya taka, e zasilacz powinien by w porzdku, gdy prawy kana dziaa poprawnie.
Przedni panel si zawieci i prócz tego uporczywego grania mono urzdzenie wydawao si
pracowa normalnie. Podczyem przewód z krokodylkiem do miejsca podczenia anteny
i sprawdziem odbiór sygnau FM. By moe problemem by obwód przeczajcy sygna
wejciowy, który przekazywa sygna audio z jacka wejciowego do sekcji wzmacniania.
Niestety, radio brzmiao wymienicie, lecz wci na jednym kanale.
W adnym kanale nie byo sycha szumu, wic zasilanie nie byo hamowane w jakim
punkcie przez zwarcie. (Gono szumicy kana i brak dwiku to klasyczny objaw
zwartego tranzystora wyjciowego). Podczyem suchawki, poniewa czasem wzmacniacze
z uszkodzonymi sekcjami wyjciowymi, które nie s w stanie napdzi gonika, przekazuj
niewielki znieksztacony sygna na wyjcie suchawkowe. Jak zwykle zaoyem suchawki
obok uszu, na wypadek, gdyby urzdzenie przywalio mi bolenie gonym sygnaem. Tym
razem nie byo rónicy — zy kana uporczywie milcza, nawet z balansem skrconym
zupenie w t stron. Cisza jak makiem zasia. Martwa cisza.
Wyeliminowaem moliwie jak najwicej zmiennych i nadszed czas na otwarcie. Kilku
fachowców próbowao robi, co w ich mocy, aby wskrzesi biedne urzdzenie, które nosio
lady ich wysików w caym swoim wntrzu. Tranzystor mocy zosta wymieniony, a due
elementy ukadu zasilania przelutowane. Inne lutowane miejsca sugeroway, e rezystory
w zepsutym kanale i niedaleko niego zostay wydobyte i przetestowane. Skupiano si najwyraniej
na sekcji wyjciowej, która w amplitunerach bardzo czsto ulega uszkodzeniu, i do niej wikszo
fachowców kieruje swe pierwsze spojrzenie. Niby logiczne, ale tym razem nie przynioso
adnych pozytywnych efektów.
Dziki dziaajcemu kanaowi nie skierowaem si do zasilacza. Inni naprawiajcy wymienili
tranzystor wyjciowy, wic jego take nie sprawdzaem. Zamiast tego przytknem sond
oscyloskopu do linii sygnau dochodzcej do sekcji wyjciowej. Okazao si, e nie ma tam
sygnau audio, czyli e problem zaczyna si duo wczeniej, gdzie na acuchu prowadzcym
do sekcji wejciowych. To oznaczao, e wszyscy polowali w niewaciwym miejscu!
Przyjrzaem si bliej kilku niskosygnaowym tranzystorom i przeledziem ich poczenia
midzy sekcjami. Niektóre wzmacniacze s sprzone pojemnociowo (midzy poszczególnymi
sekcjami znajduje si kondensator), natomiast inne bezporednio lub rezystancyjnie. Ten
drugi sposób jest take nazywany „DC coupling” (sprzenie staoprdowe), gdy napicie
z jednej sekcji zostaje przepuszczone do nastpnej. Taki ukad jest trudniejszy do
zaprojektowania, lecz daje wymienity dwik. W taki sposób jest zbudowana wikszo
dobrego sprztu audio i w moim urzdzeniu te spodziewaem si znale ten rodzaj ukadu.
Jak si domylaem, midzy sekcjami byy rezystory i adnych kondensatorów. Dlatego
napicie stae z jednej sekcji wpywao na prac kolejnych. Gdzie z tyu gowy bysno mi mae
wiateko, lecz do wycignicia jakichkolwiek wniosków potrzebowaem jeszcze kilku pomiarów.
Kup książkę
Poleć książkę
Rozdzia 4. Naprawiam, wic jestem, czyli filozofia rozwizywania problemów
87
Cofnem si a do pierwszej sekcji, ledzc sygna od wejciowego gniazda jack, przez
przeczniki wyboru sygnau, a do pytki wzmacniacza. Miaem dobry kana jako punkt
odniesienia, wic podczyem do obu stron ten sam sygna audio za pomoc rozganika.
Ustawiem oscyloskop na wywietlanie dwóch kanaów, wybraem ten sam zakres napicia
i porównaem wyjcia pierwszych sekcji obu kanaów. Wyday si identyczne. Ten sam
poziom sygnau, jednakowe napicie. Przeniosem si do nastpnej fazy. Mimo e oba miay
podczony ten sam sygna audio, dobry kana pokazywa na wyjciu 1 V napicia staego,
natomiast zy tylko 0,5 V. Hm… czy taka niewielka rónica ma jakie znaczenie? Marne pó
wolta? We wzmacniaczu poczonym bezporednio na pewno ma! Tranzystor potrzebuje
„polaryzacji”, czyli niewielkiego napicia na bazie (jednej z kocówek), które utrzymuje go
w stanie wczenia. Niewystarczajce napicie zupenie go wycza i nie przepuszcza adnego
sygnau. Sprawdziem nastpn sekcj zego kanau — jej wyjcie byo guche. Tylko smutna,
paska linia na ekranie oscyloskopu. Bez odpowiedniej polaryzacji sekcja bya zupenie
odcita. Na tym polega problem! Tylko jaka bya jego przyczyna?
Wróciem do sekcji z niszym staym napiciem na wyjciu i sprawdziem napicia na
pozostaych kocówkach tranzystora. Byy identyczne, jak w dobrym kanale. Tylko wyjcie
byo inne. Najprawdopodobniej wic tranzystor zbyt mocno obnia napicie. Inaczej mówic,
zy tranzystor. Tajemnicze zachowanie sprztu miao przyczyn wartoci zotówki, a cay
serwis okaza si bezradny, gdy by to nietypowy problem. Wrzuciem nowy tranzystor i voilà!
Kana ody i zacz idealnie pracowa. Dla pewnoci sprawdziem jeszcze poziomy na wyjciach
poprzednio martwych sekcji. Zarówno sygna, jak i napicie stae byy takie same jak w dobrym
kanale. Sprawa zamknita. W efekcie kilku fachowców z tego serwisu otworzyo bezwiednie
usta, a ja dostaem ofert pracy na peen etat. Ostatecznie si na to nie zdecydowaem, lecz
przygoda sprawia, e poczuem si jak Sherlock Holmes rozwizujcy skomplikowan
zbrodni. Brakowao mi jedynie fajki i brytyjskiego akcentu. „To elementarne, drogi Watsonie!”
Milczce fale krótkie
Znajomy przyniós mi kupiony za grosze odbiornik, o którym wiedzia, e nie dziaa, ale strasznie
chcia go mie, gdy zawsze marzy o tym trudnym do zdobycia modelu. By to jeden z lepszych
strojonych cyfrowo odbiorników fal krótkich, ale ich nie odbiera. Nie pad jednak zupenie,
gdy wywietlacz si uruchamia, a z goników dochodzio lekkie syczenie. Logiczny umyle,
pobudka! Gdzie powinienem zacz?
Na pocztek sprawdziem pozostae zakresy. AM, nic. Fale krótkie, to samo. FM…
hej, FM dziaa! wietna wiadomo. FM dziaa na znacznie wyszych czstotliwociach
i korzysta z innego rodzaju sygnau ni AM i fale krótkie (które take s AM), dlatego wszystkie
wielozakresowe radia maj oddzielne sekcje odbierajce sygna FM. Tutaj ta sekcja najwyraniej
dziaaa. Sekcje audio i kilka innych byy wspólne, wic dziaajce FM potwierdzio przy okazji
sprawno regulacji zasilania, sterowania cyfrowego i sekcji wzmacniania dwiku. Problem
musia tkwi w sekcjach zajmujcych si falami o czstotliwoci radiowej lub poredniej, które
jednoczenie przetwarzay take fale AM, albo w cyfrowym syntezatorze czstotliwoci, który
kontrolowa strojenie.
Kup książkę
Poleć książkę
88
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
Zakres FM dziaa, wic odrzuciem syntezator czstotliwoci. By moe mia jakie problemy,
ale nie by podejrzanym numer jeden. Spójrzmy bliej. Syntezator generuje sygna oscylatora,
który miesza si z sygnaem przychodzcym z anteny i daje w efekcie sygna czstotliwoci
poredniej, który jest z kolei wzmocniony przez sekcje czstotliwoci porednich. Nastpnie,
w dobrych odbiornikach, takich jak ten, sygna zostaje zmieszany z drugim generatorem, o staej
czstotliwoci, aby uzyska sygna o niszej czstotliwoci poredniej, który przechodzi przez
kolejn sekcj wzmacniania, po czym zostaje zamieniony na sygna dwikowy.
Problem móg tkwi w dowolnym miejscu tego acucha, lecz przypomniaem sobie, eby
sprawdzi generator staej czstotliwoci zwany
drugim generatorem lokalnym. W latach
siedemdziesitych, gdy pracowaem w dziale napraw duej sieci sprzeday elektroniki
konsumenckiej, przychodzia do nas masa urzdze CB radio, w których nie dziaa odbiornik
z powodu serii wadliwych rezonatorów kwarcowych. Naprawialimy je w sekund, nie powicajc
im zbyt duo refleksji, gdy za kadym razem miay ten sam problem. Przez moje rce przeszo
ich tak wiele, e problem zepsutego drugiego rezonatora wyry mi si w umyle. Spojrzaem
na rezonator z tego odbiornika i dotknem kadej kocówki sond oscyloskopu, oczekujc
piknej sinusoidy o amplitudzie kilku woltów. Nic. Rezonator
nie dziaa. Aha!
Czasem sabe kwarce mona zmusi do dziaania, dodajc pojemno do jednego
z koców, co zwiksza spadek napicia na kwarcu ze wzgldu na dodatkowy adunek i wymusza
nieco intensywniejsz oscylacj. Dotknem palcem kolejno kadej kocówki kwarcu,
jednoczenie dotykajc drugim palcem uziemienia obwodu, czyli metalowej osony. W ten
sposób moja rk staa si kondensatorem. To byo niskonapiciowe urzdzenie na baterie,
wic mogem tak bezpiecznie zrobi. Pierwsza próba i nic. Druga i bum! Radio wrócio do
ycia, a w gonikach pojawia si krystalicznie czysta audycja BBC nadawana tysice kilometrów
ode mnie. Oderwaem palce i w pomieszczeniu znowu zapada cisza. No tak, uszkodzony
kwarc, a ten konkretny trzeba byo zamawia w Japonii. Przelutowaem go na wypadek
zimnego lutu, ale nic to nie dao. Spojrzaem na pospny wyraz twarzy znajomego, który
martwi si, e cz trzeba naby na drugim kocu wiata, co odwlekoby napraw o kilka
miesicy. Postanowiem wzi szko powikszajce i przyjrze si bliej elementom z otoczenia.
Dostrzegem malutki montowany powierzchniowo kondensator podczony jednym kocem
do kwarcu, a drugim do masy, który zasadniczo wykonywa podobn funkcj jak mój palec.
Lut wyda mi si okrutnie matowy. Przelutowaem go i radio zaczo gra na caego. „Tu Londyn.
Przedstawiamy wiadomoci…”. Koszt: zero zotych. Umiech szczcia na twarzy znajomego:
bezcenny.
Skonany projektor
Co powiesz na fajny projektor DLP o wysokiej rozdzielczoci i mao zuytej lampie za
równowarto 80 zotych? Bierzesz bez zastanowienia, prawda? Och, jest tylko jeden
drobny minus: nie dziaa!
Wziem to cudo z ogoszenia na portalu Craigslist, poniewa na podstawie historii tego
uszkodzenia wiedziaem dokadnie, co si stao, nawet go nie ogldajc. Waciciel powiedzia
mi, e urzdzenie zaczo si od czasu do czasu wycza i coraz trudniej byo je uruchomi.
W kocu w ogóle przestao reagowa. Jaki móg by powód takiego zachowania? Oczywicie,
Kup książkę
Poleć książkę
Rozdzia 4. Naprawiam, wic jestem, czyli filozofia rozwizywania problemów
89
nie mogo chodzi o uszkodzon cz. Zgade: klasyczny wadliwy kondensator elektrolityczny.
Wrcz widziaem w wyobrani jego nabrzmiae denko. Uznaem, e to bdzie kondensator
na wyjciu wewntrznego zasilacza impulsowego, przypuszczalnie w pobliu wyjcia napicia
staego na pytce.
Gdy otrzymaem przesyk, otworzyem obudow i znalazem kondensator, dokadnie taki,
jak sobie wyobraziem, z wybrzuszonym denkiem. By nawet tam,
gdzie si go spodziewaem.
Wymieniem go na dokadny odpowiednik z jednej z moich pytek z czciami (fragment
zasilacza z komputera). Odpaliem projektor i zadziaa, wywietlajc ostry, jasny obraz.
Po przeprowadzeniu próby warsztatowej sprawdziem ten model w internecie i znalazem
mnóstwo skarg na ten sam problem wraz z rónymi diagnozami, wród których byo kilka
szalonych domysów oraz poprawna odpowied. Budowa ukadu sprawiaa, e napicie zasilania
byo podczone przez cay czas i obciao ten konkretny kondensator, który pada po kilku
latach niezalenie od czstotliwoci uywania sprztu. Wyczam swój z gniazdka, gdy z niego
nie korzystam, wic powinien suy mi przez dugi czas.
Masz co lepszego ni projektor za 80 zotych?
Dlatego wanie, mój czytelniku,
serwisowanie elektroniki jest nie tylko zabawne, lecz take niewiarygodnie ekonomiczne.
Karabinowy odtwarzacz maszynowy
Ten odtwarzacz DVD wydobyem ze stosu odrzutów w serwisie, w którym pracowaem na
cz etatu. Byo to urzdzenie jednej z lepszych marek, które zostao oddane na gwarancji,
lecz nikt nie potrafi go naprawi, wic wymieniono je na nowe, a stare zatrzymano na czci.
Odtwarzacz mia piciocalowy ekran panoramiczny i wyglda cakiem przyjemnie. Szkoda
byo go wyrzuca. Waciciel serwisu stwierdzi, e mog go sobie wzi, wic tak zrobiem.
Nie miaem pojcia, co mogo by uszkodzone, lecz cena bya kuszca.
Odtwarzacz wydawa si nietknity, wic podczyem swój zasilacz i wcisnem przycisk.
Ekran si rozjani, a mechanizm zacz natychmiast wydawa dwiki niczym karabin
maszynowy! Szybko odczyem zasilanie, gdy wiedziaem, co oznacza ten strzelajcy dwik.
W odtwarzaczach pyt optycznych stosuje si przeczniki listkowe, które informuj
gowic lasera o tym, e dotara do pozycji startowej w rodku pyty i powinna rozpocz
sekwencj startow inicjujc odtwarzanie dysku. „Seria strzaów” bya wyran wskazówk,
e mikroprocesor nie otrzymywa informacji, i gowica osigna swój mechaniczny limit.
Urzdzenie bez koca uruchamiao swój silnik przesuwu, trc plastikowe zbatki jedna o drug,
a do zupenego zdarcia. Wyobraaem sobie bezzbny baagan, jaki panowaby w rodku,
gdybym zostawi je wczone na dugo. Brr!
Po otwarciu obudowy zaczem szuka typowego ukadu z przecznikiem listkowym,
lecz go nie znalazem! Czyby ten model mia czujniki optyczne? Niestety, po nich te nie
byo ladu. Delikatnie skrciem konstrukcj silnika przesuwu i odsunem gowic z pozycji
startowej, lecz wci nie umiaem znale przecznika. W kocu zdemontowaem cae
wrzeciono i znalazem, malutki przecznik ukryty by pod silnikiem napdu pyty. Wyglda
na sprawny. Dlaczego nie by uszkodzony? A moe by, tylko jego sygna z jakiego powodu
nie dociera do mikroprocesora? A moe to mikroprocesor by uszkodzony…
Kup książkę
Poleć książkę
90
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
Zmusiem si do zejcia ze cieki nieokieznanej wyobrani i powrotu do faktów. Najprostsze
wyjanienie byo takie, e przecznik by zbyt sabo naciskany i dlatego nie dziaa. Odczyem
jeden koniec przecznika i wpiem go do miernika. Obserwowaem zmian rezystancji
od nieskoczonoci (przerwa w obwodzie) do niemal zera (zamknity obwód), gdy powoli
obróciem silnik, aby przesun gowic w stron przecznika. Gowica dotara do swojego
mechanicznego limitu i nie moga przesun si ani milimetr dalej, lecz przecznik si
nie zamkn. A wic na tym polega problem.
Po odsuniciu gowicy zobaczyem przyczyn. Bya tak gupia, e trudno mi byo sobie
wyobrazi, i nikt na ni nie wpad. Mae metalowe rami na gowicy lasera, którego zadaniem
byo aktywowanie przecznika, zostao zagite — nieznacznie, lecz wystarczajco, aby nie
przyciskao przecznika odpowiednio mocno. Odgiem je równie delikatnie i miaem
odtwarzacz DVD! No prawie. Niestety, trzy mae rubki trzymajce mechanizm wrzeciona
suyy jednoczenie do regulowania pionowego ustawienia dysku wzgldem lasera,
przesuwajcego si po caym promieniu, a ja musiaem odkrci te trzy rubki, eby usun
wrzeciono. Jakiekolwiek znaczce odchylenie sprawioby, e wizka lasera po odbiciu nie
trafiaby w rodek gowicy lasera, czego skutkiem byyby kopoty z trafieniem w ciek
i przeskakiwanie. A rubki byy niewyregulowane. Znalazem odpowiedni punkt testowy,
sucy do obserwowania sygnau wyjciowego gowicy (w rozdziale 14. dowiesz si, jak to
zrobi), podczyem oscyloskop i ustawiem wizk, starannie regulujc te trzy rubki,
a uzyskaem poprawny sygna w kadym miejscu dysku. Ale to, e byem zmuszony
do naruszenia niezwykle wanej regulacji, aby dosta si do przecznika listkowego,
byo naprawd dziwnym pomysem konstrukcyjnym!
Nie wspomn nazwy producenta, lecz widziaem liche metalowe czci take w innych
jego produktach, wic znalezienie takiej w moim odtwarzaczu nie byo zbyt zaskakujce.
To konkretne urzdzenie z czasem zaczo mie zadziwiajcy chroniczny problem z tam
podczon do silnika obracajcego dyskiem. Skutkiem problemu byy zbyt niskie obroty,
komunikat o bdzie i niemono odtworzenia pyty. Czyciem kontakty tamy i wkadaem
zcze do pytki drukowanej, lecz urzdzenie po kilku miesicach normalnej pracy znowu
zaczynao wariowa. W kocu sprawdziem drugi koniec tamy, który wyglda dobrze,
lecz stanowi ródo problemu. Poruszaem nim nieznacznie przy korygowaniu drugiego
koca, co uaktywniao poczenie na jaki krótki czas. Przeczyciem i podczyem zcze
przy silniku, a odtwarzacz pracuje do dzi. Kolejna rozwizana tajemnica, kolejna lekcja
o tym, aby nigdy niczego nie zakada, a take kolejny fajny gratis.
Kup książkę
Poleć książkę
Skorowidz
A
AC, Patrz prd zmienny
analizator logiczny, 57
analizator widma, 58
aparat cyfrowy, 49
demonta, 220
B
bezpieczestwo, 59
demonta, 210
elementy przewlekane, 252
LSI, 266
odczepianie tam, 212
otwieranie sprztu, 215
reguy, 210
rozczanie zatrzasków, 211
warstwy i zdjcia, 213
wyciganie wtyczek, 213
niebezpieczne punkty, 236
obraenia fizyczne, 62
magnetowidy i kamery, 308
odtwarzacze i nagrywarki pyt, 62, 283
odtwarzacze mp3, 62, 304
piecyk gitarowy, 62
projektory, 62, 322
telewizory LCD, 291
wzmacniacze, 62
poraenie prdem, 59
kondensatory, 61
lampa rtciowa, 62
laptopy, 297
masa, 60
monitory, 61
napicie, 60
natenie prdu, 60
projektory, 322
regua jednej rki, 60
telewizory CRT, 61
telewizory LCD, 61, 291
telewizory plazmowe, 61
wzmacniacze i amplitunery, 278
zasilacze impulsowe, 60, 274
bezpieczestwo urzdze, 63
po naprawie, 66
izolacja kabla, 66
kabel zasilajcy, 67
prawidowe zoenie, 66
regulacja prdu spoczynkowego, 67
uszkodzenia elektryczne, 63
diody zabezpieczajce, 63
dua impedancja, 64
adunek elektrostatyczny, 64
Kup książkę
Poleć książkę
346
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
bezpieczestwo urzdze
odwrócona polaryzacja, 63
piercie uziemiajcy, 63
sprzenie zmiennoprdowe, 64
waciwe napicie, 64
zwarcie, 63
uszkodzenia fizyczne, 65
demonta, 65
urwanie tamy z kablami, 65
zatrzaski, 65
bezpieczniki, 156, 157
czas zadziaania, 157
maksymalne bezpieczne napicie, 156
maksymalny bezpieczny prd, 156
oznaczenia, 157
powody uszkodze, 158
prd przepalenia, 156
symbole, 157
testowanie poza ukadem, 158
zastosowania, 158
bezporednia synteza cyfrowa, 101
C
cewki, 93, 158, 159
dawiki, 159
indukcyjno, 93
oznaczenia, 159
PG, 317
powody uszkodze, 160
reaktancja, 93
rezonujce, 230
symbole, 159
testowanie poza ukadem, 160
transformator, 93
zastosowania, 159
crowbar, 198
cyfrowy syntezator czstotliwoci, 101
syntezator hybrydowy, 101
ptla synchronizacji fazowej, 101
cyna, 43
bezoowiowa, 43
spoiwa lutownicze, 43
stop lutowniczy, 43
wymiary, 43
czstotliwo, 93
herc, 93
czytanie schematów, 190
bloki, 190
elementy aktywne, 191
elementy sprzgajce, 191
przetwarzania, 191
przepyw sygnau, 190
przykadowy blok wzmacniacza, 191
charakterystyka czstotliwociowa, 193
element aktywny, 191
masa, 191
polaryzacja bazy, 192
przepuszczajcy kondensator sprzgajcy,
194
przepuszczajcy tranzystor, 195
przerwa na elemencie, 194
punkty wejcia i wyjcia, 191
staa czasowa, 193
transformator, 193
wejcie sygnaowe, 191
wyjcie, 191
wzmocnienie tranzystora, 192
zasilanie, 191
zepsuty transformator, 193
zwarcie elementu, 194
przykadowy wzmacniacz przeciwsobny, 198
blok wejciowy, 199
ptla ujemnego sprzenia zwrotnego, 199
przerwa na elemencie, 200
szyny zasilania, 199
tranzystory sterujce, 200
ukad polaryzujcy, 199
uszkodzony blok wejciowy, 200
wzmocnienie prdowe, 199
znieksztacenie punktu przejcia, 199
zwarcie elementu, 200
przykadowy zasilacz impulsowy, 195
modulator szerokoci impulsów, 196
przepalony bezpiecznik, 198
tranzystor przeczajcy, 196
tyrystor, 198
crowbar, 198
uszkodzony modulator, 198
uszkodzony mostek prostowniczy, 197
uszkodzony tranzystor przeczajcy, 198
wspóczynnik wypenienia, 196
zasilanie sieciowe, 196
radia, 201
bloki czstotliwoci poredniej, 202
Kup książkę
Poleć książkę
Skorowidz
347
dekoder AM, 202
dekoder FM, 202
front end, 201
lokalny generator drga, 201
mieszacz, 201
syntezator czstotliwoci, 201
odtwarzacze CD i DVD, 202
gowica lasera, 202
przedwzmacniacz, 202
serwomechanizmy, 202
silnik obracajcy dysk, 203
silnik przesuwu, 203
staa prdko liniowa, 202
sekcje, 190
ekrany LCD, 191
goniki, 191
wyjciowe, 191
zasilania, 191
D
DDS, Patrz bezporednia synteza cyfrowa
demonta, 210
elementy montowane powierzchniowo, 254
elementy przewlekane, 252
odcicie nóki, 253
LSI, 266
odczepianie tam, 212
otwieranie sprztu, 215
aparaty cyfrowe, 220
gramofony, 216
kamery, 219
laptopy, 221
magnetowidy, 215
monitory LCD, 215
odtwarzacze CD i DVD, 215
odtwarzacze mp3, 218
palmtopy, 219
projektory, 217
przenone odtwarzacze DVD, 217
telefony komórkowe, 219
telewizory LCD, 215
tunery, 215
wzmacniacze, 215
reguy, 210
rozczanie zatrzasków, 211
warstwy i zdjcia, 213
wyciganie wtyczek, 213
diagnozowanie, Patrz rozwizywanie
problemów elektronicznych
diody, 154
LED, 196
zastosowania, 156
napicie przewodzenia, 257
napicie wsteczne, 257
oznaczenia, 155
podwójne, 155
powody uszkodze, 156
prd przewodzenia, 257
prostownicze, 155
oznaczenia, 155
wymiana, 257
zastosowania, 156
prostowniki mostkowe, 155
oznaczenia, 155
zastosowania, 156
symbole, 155
szczytowe napicie wsteczne, 155
szybko, 257
testowanie poza ukadem, 156
wymiana, 257
napicie przewodzenia, 257
napicie wsteczne, 257
prd przewodzenia, 257
prostownicze, 257
szybko diody, 257
zastosowania, 156
Zenera, 181
napicie przebicia, 261
napicie Zenera, 261
oznaczenia, 181
powody uszkodze, 182
symbol, 181
testowanie poza ukadem, 182
wydajno prdowa, 261
wymiana, 261
zastosowania, 182
DMM, 34
dysk twardy, 292
moliwe uszkodzenia, 292
opacalno naprawy, 293
sposoby naprawy, 293
punkty lutownicze, 294
sygnay z gowic, 293
sposób dziaania, 292
zagroenia, 293
Kup książkę
Poleć książkę
348
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
E
ECO, 79
elektryczno, 91
czstotliwo, 93
herc, 93
kondensator, 93
magnetyzm, 93
moc, 92
wat, 92
napicie, 92
wolt, 92
obwód, 94
pojemno, 93
polaryzacja, 93
prawo Ohma, 92
prd elektryczny, 92
amper, 92
stay, 93
zmienny, 93
przewodnictwo, 92
rezystancja, 92
om, 92
energia elektryczna, 91
G
generator, 51, 100 142
generator funkcji, 51
stosowanie, 142
szum fazowy, 101
taktowanie, 100
I
impedancja, 93
reaktancja, 93
rezystancja, 93
indukcyjno, 93
cewka, 93
izolator, 263
K
klatki kluczowe, 305
kondensatory, 93, 147
bezpieczestwo, 61
ceramiczne, 147
oznaczenia, 149
powody uszkodze, 150
zastosowania, 149
elektrolityczne, 147, 255
oznaczenia, 149
pojemno, 256
powody uszkodze, 150
temperatura, 257
wymiana, 255
zastosowania, 149
filtrujce, 95
foliowe, 149
oznaczenia, 149
powody uszkodze, 150
zastosowania, 149
czenie, 256
równolege, 256
szeregowe, 256
nastawne, 147, 230
powody uszkodze, 151
zastosowania, 149
odsprzgajcy, 95
oznaczenia, 148
pojemno, 93
poczenie równolege, 256
poczenie szeregowe, 256
polistyrenowe, 147
powody uszkodze, 150
reaktancja, 93
rodzaje, 148
SMT, 254
symbole, 148
tantalowe, 147
oznaczenia, 149
powody uszkodze, 151
wymiana, 257
zastosowania, 149
testowanie poza ukadem, 151
waraktor, 230
wymiana, 255
elektrolityczne, 255
napicie, 255
pojemno, 256
rozmiar, 255
tantalowe, 257
temperatura, 257
zastosowania, 149
Kup książkę
Poleć książkę
Skorowidz
349
L
laptopy, 294
demonta, 221
inteligentna bateria, 296
moliwe uszkodzenia, 295
opacalno naprawy, 296
sposoby naprawy, 297
klawiatury, 302
problem z napdem, 301
problemy z ekranem, 299
problemy z adowaniem, 298
zawieszenia, 297
sposób dziaania, 294
zagroenia, 297
lokalny generator drga, 201
lutownica, 41, 132
dobór mocy, 41
stacja bazowa, 42
technika lutowania, 132
pobielanie grotu lutownicy, 132
poprawny lut, 133
zimny lut, 132, 134
temperatury, 41
wybór, 42
M
magnetowidy i kamery, 304
cyfrowa podstawa czasu, 305
demonta, 215
klatki kluczowe, 305
mechanika urzdzenia VHS, 309
moliwe uszkodzenia, 307
obwiednia RF, 314
opacalno naprawy, 307
ptla synchronizacji fazy, 305
przecznik trybu pracy, 311
serwomechanizmy, 306
gowicy obrotowej, 306
przesuwu tamy, 306
skanowanie helikalne, 304
sposoby naprawy, 308
czyszczenie, 311
nagrywanie cyfrowe, 316
problemy z barwami, 318
problemy z dwikiem, 318
problemy z serwomechanizmem, 317
problemy ze ledzeniem cieek, 313
zablokowana tama, 308
sposób dziaania, 304
cieka kontrolna, 306
zagroenia, 308
magnetyzm, 93
cewka, 93
elektryczno, 93
indukcyjno, 93
obwód, 94
reaktancja, 93
transformator, 93
miernik analogowy, 52, 144
miernik tranzystorowy, 52
stosowanie, 144
sprawdzenie kondensatora, 144
ustawianie zakresu, 144
woltomierz lampowy, 52
miernik cyfrowy, 34, 103
badanie przejcia, 107
cechy, 104
pomiar napicia, 104
napicie stae, 104
napicie zmienne, 105
pomiar prdu, 107
podczenie przyrzdu, 107
pomiar rezystancji, 106
najniszy zakres, 106
testowanie diody, 108
miernik czstotliwoci, 51, 142
bufor, 144
czas otwarcia bramki, 142
czstotliwo odniesienia, 143
podczanie miernika, 144
punkty przejcia przez zero, 142
stosowanie, 142
zerowe dudnienie, 143
miernik indukcyjnoci, 57
miernik pojemnoci, 50, 141
stosowanie, 141
miernik uniwersalny, 34
analogowy, 34
cyfrowy, 34
parametry, 34
indukcyjno, 35
napicie, 34
pojemno, 35
prd, 34
rezystancja, 34
Kup książkę
Poleć książkę
350
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
miernik uniwersalny
precyzja, 35
wiarygodno, 35
wybór, 35
mikroskop stereoskopowy, 53
moc, 92
wat, 92
modulacja szerokoci impulsów, 97, 179
monta, 267
czste bdy, 267
podczanie tam, 270
powierzchniowy, 263
lutowanie rozpywowe, 266
plecionka do usuwania cyny, 263
przewlekany, 262
pasta termoprzewodzca, 262
radiator, 262
termistor, 263
zestaw montaowy izolatora, 262
uoenie kabli i przewodów, 269
warstwy i kubeczki, 271
multimetr, Patrz miernik cyfrowy
N
napicie, 92
stabilizacja, 95
kondensator filtrujcy, 95
kondensator odsprzgajcy, 95
stae, 95
symbol, 187
wolt, 92
zmienne, 95
prostowanie, 95
symbol, 187
naprawa urzdze, Patrz rozwizywanie
problemów elektronicznych
O
obwód, 94
bloki, 95
elementy aktywne, 95
elementy pasywne, 95
elementy sprzgajce, 95
napicie stae, 95
napicie zmienne, 95
prostowanie, 95
otwarty, 94
poczenie równolege, 94
ga, 94
poczenie szeregowe, 94
rezonansowy, 159, 193
staa czasowa, 159
stabilizacja napicia, 95
kondensator filtrujcy, 95
kondensator odsprzgajcy, 95
zamknity, 94
zwarcie, 94
odtwarzacze lub nagrywarki pyt, 202, 281
centralny detektor, 281
demonta, 215
fototranzystor, 281
gowica optyczna, 202, 287
moliwe uszkodzenia, 282
opacalno naprawy, 283
otwieranie, 215
prdko obrotowa, 281
przebieg eye pattern, 288
przedwzmacniacz, 202
serwomechanizmy, 202
silnik przesuwu, 203
silnik obracajcy dysk, 203
soczewki, 282
sposoby naprawy, 284
problemy z blokad pyty i wrzecionem, 285
problemy z laserem, 286
problemy z odtwarzaniem, 285
problemy z tack, 284
sposób dziaania, 281
staa prdko liniowa, 202
ukad CLV, 281
zagroenia, 283
odtwarzacze mp3, 303
demonta, 218
konwerter cyfrowo-analogowy, 303
moliwe uszkodzenia, 303
opacalno naprawy, 303
sposoby naprawy, 304
sposób dziaania, 303
zagroenia, 304
opór elektryczny, Patrz rezystancja
optoizolator, Patrz dioda LED
oscyloskop, 35, 109
analogowy, 36
ekran CRT, 36
gniazda wejciowe, 37
Kup książkę
Poleć książkę
Skorowidz
351
kanay wejciowe, 36
Leader LBO-518, 36
obsuga, 109
opónienie podstawy czasu, 37
pami, 36
próbkowanie, 36
wybór, 36
wywietlanie sygnau, 36
cechy, 109
cyfrowy, 37
aliasing, 37, 131
kanay wejciowe, 37
obsuga, 131
obwiednia, 38
odczyt ekranu, 131
opónienie podstawy czasu, 37
pomiar wykresów, 39
próbkowanie, 37
rozdzielczo, 38
rozmyty chaos, 38
sposoby gromadzenia danych, 131
Tektronix TDS-220, 37
wady, 37
Window Zone, 131
wybór, 39
wywietlacz LCD, 37
zalety, 39
zatrzymanie wykresu, 37
odchylanie, 109
odchylanie pionowe, 35
podczanie, 109
pokrta kursorów, 130
przebieg, 35
regulowanie napicia, 109
siatka, 110
kalibracja, 110
ustawienia i regulacja ekranu, 110, 112
astygmatyzm (Astig), 111, 113
jasno (intensywno), 110, 112
obrót, 113
ostro, 111, 113
podwietlenie skali, 113
wyszukiwanie plamki, 113
ustawienia opónionej podstawy czasu, 126
mnonik opónienia podstawy czasu, 126,
129
opóniona podstawa czasu, 127
Start after delay/Start triggered, 128
tryb wywietlania w poziomie, 127
ustawienia pionowe, 111, 113
AC, 117
czuo, 111
czuo wejcia pionowego, 114
DC, 117
GND, 116
kompensacja sondy, 114
kondensator sprzgajcy, 118
ograniczenie zakresu czstotliwociowego,
120
pozycja pionowa, 120
pozycjonowanie w pionie kanau 1, 111
skadowa staa, 117
skadowa zmienna, 117
sposób sprzenia, 111
sprzenie wejcia, 116
tumienie niskich czstotliwoci, 118
tryb Alternate, 121
tryb Chop, 121
tryb odchylania pionowego, 120
tryb X-Y, 122
wybór kanau, 111
zmienna czuo, 116
zwikszenie impedancji, 115
ustawienia poziome, 111, 124
Auto, 125
Normal, 125
podstawa czasu, 111, 125
pozycja pozioma, 124
pozycjonowanie w poziomie, 111
Pull X10, 126
Single, 125
tryb przemiatania, 111, 125
zmienny czas, 126
ustawienia wyzwalania, 111, 122
AC, 123
Alt, 122
DC, 123
External, 123
HF reject, 123
lampka Trigger Lock, 122
LF reject, 123
Line, 122
poziom, 111, 124
sprzenie, 111, 123
TV-H, 124
wstrzymanie, 124
zbocze, 124
ródo, 111, 122
Kup książkę
Poleć książkę
352
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
oscyloskop
wywietlanie sygnau, 112
regulacja ekranu, 112
ustawienia opónionej podstawy czasu, 126
ustawienia pionowe, 113
ustawienia poziome, 124
ustawienia wyzwalania, 122
wyzwalanie, 109
zakres obsugiwanych czstotliwoci, 35
zakup, 40
sondy, 40
P
pasta termoprzewodzca, 48
stosowanie, 262
ptla synchronizacji fazowej, 101
ptla ujemnego sprzenia zwrotnego, 199
pojemno, 93
polaryzacja, 93
czstotliwo, 93
herc, 93
prd zmienny, 93
polecenie wprowadzenia zmian
konstrukcyjnych, Patrz ECO
potencjometry, 168
liniowe, 169
logarytmiczne, 169
montaowe, 168
oznaczenia, 169
powody uszkodze, 170
reostaty, 168
symbole, 169
testowanie poza ukadem, 170
zastosowania, 169
prawo Ohma, 92
prd elektryczny, 92
amper, 92
polaryzacja, 93
czstotliwo, 93
stay, 93
minus, 93
plus, 93
zmienny, 93
czstotliwo, 93
indukcyjno, 93
polaryzacja, 93
reaktancja, 93
projektory, 319
balast, 320
cyfrowy ukad mikroluster, 319
moliwe uszkodzenia, 320
opacalno naprawy, 321
otwieranie, 217
polaryzatory, 320
sposoby naprawy, 322
krople na obrazie, 326
problemy z balastem, 324
problemy z koem barw, 325
problemy z lamp, 323
problemy z przegrzewaniem, 324
problemy z przetwarzaniem obrazu, 326
problemy z tunelem wiata, 325
cieka optyczna, 322
sposób dziaania, 319
tunel wiata, 321
zagroenia, 62, 322
przebieg pioksztatny, 97
przebieg prostoktny, 96, 97
czas narastania, 96
czas opadania, 96
wspóczynnik wypenienia, 97
przekaniki, 170
DPDT, 171
dwupooeniowe, 171
dwutorowe, 171
oznaczenia, 171
maksymalny prd styków, 171
napicie pracy, 171
pooenie, 171
powody uszkodze, 172
styki, 170
symbole, 171
testowanie poza ukadem, 172
zastosowania, 172
przeczniki, 173
kontakty, 173
oznaczenia, 174
pooenie, 173
powody uszkodze, 174
rodzaje, 173
styki, 173
symbole, 173
testowanie poza ukadem, 174
tor, 173
zastosowania, 174
Kup książkę
Poleć książkę
Skorowidz
353
przetwornik, 230
analogowo-cyfrowy, 98
próbka, 98
przewodnictwo, 92
przyrzdy do usuwania cyny, 43
Chip Quik, 45
odsysacz sprynowy, 44
stosowanie, 137
odsysacz z gruszk, 44, 136
stosowanie, 136
plecionka, 44, 136
stosowanie, 136, 252, 254, 263
rozlutownica, 44
PWM, Patrz modulacja szerokoci impulsów
R
radiator, 262
reaktancja, 93
cewka, 93
impedancja, 93
kondensator, 93
rezonatory kwarcowe i ceramiczne, 151
oznaczenia, 152
powody uszkodze, 152
symbole, 152
testowanie poza ukadem, 153
zastosowania, 152
zjawisko piezoelektryczne, 151
rezystancja, 92
impedancja, 92
om, 92
rezystory, 165
drutowe, 165
wymiana, 258
czenie, 258
równolege, 258
szeregowe, 258
metalizowane, 166
metalowo-tlenkowe, 166
oznaczenia, 166
numeryczne, 167
pasek pierwszej cyfry, 166
pasek tolerancji, 166
potencjometry, 168
liniowe, 169
logarytmiczne, 169
montaowe, 168
reostaty, 168
powody uszkodze, 167
rezystancja, 92
poczenie równolegle, 258
poczenie szeregowe, 258
symbol, 166
testowanie poza ukadem, 167
wglowe kompozytowe, 165
wymiana, 258
wglowe warstwowe, 166
wymiana, 258
drutowy, 258
niskoszumowe, 258
wglowe kompozytowe, 258
zastosowania, 167
rozwizywanie problemów elektronicznych, 28,
69, 237
badanie wstpne, 83
eliminowanie zmiennych, 85
martwe urzdzenie, 84
pustka na wywietlaczu, 84
sabe poczenie, 85
zaburzenia termiczne, 85
bdy pocztkujcych, 73
bdne koo problemów, 74
ignorowanie anomalii, 74
niepotrzebna regulacja, 73
budowa blokowa, 245
diody Zenera, 245
element aktywny, 245
kondensator elektrolityczny, 245
punkty testowe, 245
rezystor, 246
czynniki odpowiedzialne za uszkodzenia, 75
przecienie elektryczne, 78
przecienie fizyczne, 80
przegrzewanie, 78
rozpad elektrolitu, 81
miertelno poporodowa, 75
wada konstrukcyjna, 79
zerwane poczenia, 76
zimny lut, 77
zuycie mechaniczne, 76
desperackie techniki, 247
masówka, 247
NDM, 249
uderzenie prdu, 248
martwe urzdzenie, 237
baterie do podtrzymywania pamici, 239
bezpiecznik, 237
Kup książkę
Poleć książkę
354
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
rozwizywanie problemów elektronicznych
kondensatory elektrolityczne, 238
mikroprocesor, 239
napicia na wyjciach sekcji zasilania, 238
napicia wyjciowe, 238
zasilacz, 237
metody pracy, 244
podejcie hybrydowe, 245
praca od wejcia, 244
praca wstecz, 244
niektóre funkcje nie dziaaj, 241
elektrolity, 241
elementy ruchome, 242
sekcja zasilania, 241
opacalno, 30
powody, 29
przejciowe problemy mechaniczne, 243
pknicia pytek, 243
pknita cieka, 243
poczenia midzy warstwami, 243
przerywajce poczenie wewntrzne, 243
zimne luty, 243
ze poczenia, 243
przejciowe problemy termiczne, 242
elektrolity, 242
elementy niskosygnaowe, 242
luty, 243
procesory komputerów, 242
spray chodzcy, 242
stabilizatory napicia, 242
tranzystory mocy, 242
ukady graficzne, 242
przykadowe diagnozy, 85
amplituner stereo, 85
odbiornik fal krótkich, 87
odtwarzacz DVD, 89
projektor DLP, 88
urzdzenie pi lub szaleje, 240
kondensator, 240
kondensator elektrolityczny, 241
mikroprocesor, 241
napicia zasilajce, 240
zakócenia, 240
zasada dziaania urzdze, 70
znajomo historii urzdzenia, 82
producent, 82
sposób uszkodzenia, 83
sposób uytkowania, 82
wiek, 82
S
scalony generator kwarcowy, 153
oznaczenia, 154
powody uszkodze, 154
symbole, 154
testowanie poza ukadem, 154
wcznik wyjcia, 153
zastosowania, 154
schematy, 183
blokowy, 183, 184, 201
czytanie schematów, 190
ideowy, 183, 184
numery referencyjne, 188
standardowe oznaczenia, 189
rysunek pytki z elementami, 183, 185
symbole, 186
antena, 187
bateria, 187
chassis, 187
gonik, 188
gniazdo, 188
masa, 187
napicie stae, 187
napicie zmienne, 187
cieki, 187
uziemienie, 187
serwomechanizmy, 202
sia elektromotoryczna, Patrz napicie
sinusoida, 96
skanowanie helikalne, 304
spray do czyszczenia pocze, 47
stosowanie, 145
spray zamraajcy, 55
stosowanie, 146
stabilizatory napicia, 178
diody Zenera, 181
impulsowe, 179
modulacj szerokoci impulsów, 179
liniowe, 178
tranzystor szeregowy, 178
oznaczenia, 180
powody uszkodze, 180
symbol, 180
testowanie poza ukadem, 180
zastosowania, 180
Kup książkę
Poleć książkę
Skorowidz
355
sygna, 95
amplituda, 95
analogowy, 95
cykl, 96
czstotliwo fali, 96
przebieg, 96
przesunicie fazowe, 97
sinusoida, 96
cyfrowy, 98
przetwornik analogowo-cyfrowy, 98
stany, 98
cykl, 96
okres, 96
czstotliwo fali, 96
harmoniczne, 96
niemodulowany, 230
przebieg, 96
pioksztatny, 97
prostoktny, 96, 97
sinusoida, 96
przesunicie fazowe, 97
syntezator czstotliwoci, 201
T
telewizory LCD, 204
demonta, 215
fotodetektor, 205
linia zasilajca, 206
moliwe uszkodzenia, 290
otwieranie, 215
opacalno naprawy, 290
sposoby naprawy, 291
inwertery podwietlenia, 291
przepalony bezpiecznik, 291
sposób dziaania, 289
sprawdzanie pilota, 204
modu odbiorczy sygnaów, 205
sprawdzanie tranzystora, 206
sygnay, 230
komponentowy, 230
kompozytowy, 230
S-video, 230
zespolony, 230
zagroenia, 61, 291
telewizory plazmowe, 289
moliwe uszkodzenia, 290
opacalno naprawy, 290
sposoby naprawy, 291
sposób dziaania, 289
zagroenia, 61, 291
termistor, 263
tester tranzystorów, 50, 140
dynamiczny, 50
prd wsteczny, 50
przyblione wzmocnienie, 50
punkt odcicia wysokich czstotliwoci, 50
stosowanie, 140
transformatory, 93, 159
oznaczenia, 159
powody uszkodze, 160
separacyjne, 53
symbole, 159
testowanie poza ukadem, 160
uzwojenie pierwotne, 193
uzwojenie wtórne, 193
zastosowania, 159
tranzystory, 174
bipolarne, 175
baza, 175
emiter, 175
kolektor, 175
NPN, 175
PNP, 175
polaryzacja, 175
wzmocnienie, 175
napicie zasilania, 259
oznaczenia, 176
polowe z izolowan bramk (MOSFET), 176
kana typu N, 176
kana typu P, 176
kana wzbogacany, 176
kana zubaany, 176
polaryzacja, 176
polowe zczowe (JFET), 176
bramka, 176
dren, 176
ródo, 176
powody uszkodze, 178
przeczajce, 196
punkt odcicia wysokich czstotliwoci, 261
symbole, 177
testowanie poza ukadem, 178
wymiana, 258
maksymalne napicie midzy elektrodami,
261
Kup książkę
Poleć książkę
356
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
tranzystory
moc, 261
napicie zasilania, 259
numer tranzystora, 259
oznaczenia pytki, 259
polaryzacja bramki, 260
punkt odcicia wysokich czstotliwoci,
261
wzmocnienie, 175, 260
zastosowania, 177
trymery, Patrz kondensatory nastawne
tyrystor, 198
U
ukad elektroniczny, 95, 99
bezporednia synteza cyfrowa, 101
bloki, 95
elementy aktywne, 95
elementy pasywne, 95
elementy sprzgajce, 95
wzmacniacz, 99
cyfrowy syntezator czstotliwoci, 101
generator, 100
serwomechanizm, 102
stabilizatory napicia, 102
waraktor, 101
wzmacniacz, 99
ukad przetwarzania sygnau, 230
sekcja analogowego przetwarzania, 231
sekcja cyfrowego przetwarzania, 231
sekcje sterowania cyfrowego, 232
ukad zasilania, 226
baterie, 226
diody, 227
kondensatory elektrolityczne, 227
przetwornice napicia, 226
stabilizatory napicia, 227
systemy regulacji, 226
inwerter, 229
pytka sekcji zasilania, 228
zasilacz impulsowy, 226, 229
filtr liniowy, 229
kondensator elektrolityczny, 229
kondensator filtrujcy, 229
prostownik, 229
tranzystor przeczajcy, 229
zasilacz transformatorowy, 226
fizyczne wyczniki, 227
impulsowy, 227
liniowy, 227
ukady scalone, 101, 160
analogowe, 160
bezporednia synteza cyfrowa, 101
cyfrowe, 160
LSI, 161
oznaczenia, 162
powody uszkodze, 163
zwarcie wewntrzne, 163
SSI, 161
stabilizatory napicia, 102
impulsowe, 102
liniowe, 102
symbole, 162
testowanie poza ukadem, 163
zastosowania, 163
ukady wejciowe, 229
antena, 229
cewki rezonujce, 230
gniazdo wejciowe, 230
kabel, 229
kondensator nastawny, 230
przetwornik, 230
fototranzystor, 230
gowica magnetyczna, 230
gowica optyczna, 230
mikrofon, 230
wkadka gramofonu, 230
wzmacniacz niskosygnaowy, 230
sygna niemodulowany, 230
waraktor, 230
ukady wyjciowe, 232
wzmocnienie prdowe, 232
V
VOM, 34
W
waraktor, 101, 230
warsztat, 31
alkohol, 47
analizator logiczny, 57
Kup książkę
Poleć książkę
Skorowidz
357
analizator widma, 58
aparat cyfrowy, 49
cyna, 43
drobne narzdzia rczne, 45
cki, 46
kleszczyki chirurgiczne, 46
kombinerki, 46
rubokrty, 45
elementy elektroniczne, 55
bezpieczniki, 55
diody, 56
kondensatory, 55
prostownik mostkowy, 56
regulatory napicia, 55
rezystory, 55
tranzystory, 56
generator sygnaów, 51
imado, 54
katalogi, 55
klej cyjanoakrylowy, 54
kubeczki, 49
listwy zasilajce, 34
lupa, 46
lutownica, 41
magnes na prcie, 54
miernik, 34
miernik uniwersalny, 34
miernik analogowy, 52
miernik czstotliwoci, 51
miernik indukcyjnoci, 57
miernik pojemnoci, 50
mikroskop stereoskopowy, 53
nafta, 48
oscyloskop, 35
analogowy, 36
cyfrowy, 37
osonki termokurczliwe, 48
owietlenie, 34
wiato punktowe, 34
wiato arowe, 34
paeczki kosmetyczne, 47
pasta termoprzewodzca, 48
pistolet do klejenia na gorco, 54
pytki z elementami, 56
przewody z zaciskami, 47
przyrzdy do usuwania cyny, 43
Chip Quik, 45
odsysacze, 44
plecionka, 44
rozlutownica, 44
spray do czyszczenia pocze, 47
spray zamraajcy, 55
stacja lutownicza, 57
stó warsztatowy, 32
tama izolacyjna, 49
tester tranzystorów, 50
transformator separacyjny, 53
zasilacze, 50
wtórnik emiterowy, 99
wzmacniacz, 99
bramki cyfrowe, 100
charakterystyka czstotliwociowa, 193
czstotliwoci porednich, 100
selektywno odbiornika, 100
front end, 100
generator, 100
komplementarny, 99
napiciowy, 99
nieliniowy, 100
pene nasycenie, 100
pene odcicie, 100
odwracajcy, 191
operacyjny, 163
oznaczenia, 164
powody uszkodze, 164
symbol, 164
testowanie poza ukadem, 164
zastosowania, 164
prdowy, 99
wtórnik emiterowy, 99
przeciwsobny, 199
rezonansowy, 100
selektywny, 100
spolaryzowany, 100
wzmocnienie, 99, 192
liniowo, 99
obcinanie, 99
zakres liniowy, 100
wzmacniacze i amplitunery, 276
blok wyjciowy, 277
demonta, 215
filtr wygadzajcy, 276
kontrola tonów, 277
moliwe uszkodzenia, 277
opacalno naprawy, 278
przedwzmacniacz, 277
Kup książkę
Poleć książkę
358
Jak naprawi sprzt elektroniczny. Poradnik dla nieelektronika
wzmacniacze i amplitunery
sposoby naprawy, 279
ptla masy, 281
problemy niskosygnaowe, 280
problemy z blokami wyjciowymi, 279
problemy z zasilaniem, 279
sposób dziaania, 276
subwoofer, 277
woofer, 277
wzmocnienie mocy, 276
zagroenia, 278
Z
zasilacze, 50, 226
impulsowe, 53, 196, 227, 273
bezpieczestwo, 60
moliwe uszkodzenia, 274
opacalno naprawy, 274
sposoby naprawy, 275
sposób dziaania, 273
zagroenia, 274
inwerter, 229
liniowe, 196, 227
napicie, 50
przetwornica napicia, 229
sposób poczenia, 137
polaryzacja wtyku, 137
wtyk koncentryczny, 137, 138
transformatorowe, 53, 226
ustawianie napicia, 139
wydajno prdowa, 50, 140
zimny lut, 77, 132, 134
Kup książkę
Poleć książkę
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Jak naprawic sprzet elektroniczny Poradnik dla nieelektronika janase
Jak naprawic sprzet elektroniczny Poradnik dla nieelektronika 3
Jak naprawic sprzet elektroniczny Poradnik dla nieelektronika
Jak naprawic sprzet elektroniczny Poradnik dla nieelektronika janase
Poradnik Citroen Xsara Jak naprawić kostki AIRBAG
25 Podstawy działania przetworników opto, Elektrotechnika-materiały do szkoły, Pomiary elektryczne w
Jak wybrać sprzęt elektryczny do kuchni
Jak naprawic NIE WYMIENIĆ czujnik temperatury zewnetrznej Laguna 2
Jak myć zęby elektryczną szczoteczką
Jak naprawić i obliczyć transformator sieciowy
Naprawa ślizgów elektrycznych szyb
Elektrotechnika i elektronika dla nieelektryków PEŁNA WERSJA
2004 06 Fascynująca elektronika dla nieelektroników, część 2
Jak naprawde zarobic na programach partnerskich
1i2, Elektrotechnika-materiały do szkoły, Pomiary elektryczne wielkości nieelektrycznych dr Kurkow
więcej podobnych podstron