G

G

A

A

L

L

E

E

R

R

I

I

A

A

T

T

O

O

L

L

E

E

R

R

A

A

N

N

C

C

J

J

I

I

Projekt jest dofinansowywany ze środków Wspólnoty Europejskiej i Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej

www.galeriatolerancji.org.pl

1

Konspekt lekcji historyczno – polonistycznej w klasie III gimnazjum – blok zajęć

( 2 lekcje )

Katarzyna śytkiewicz-Ludwiniak

Temat: Ulica Miła była nas pełna po brzegi. I co? I nic nie zostało… ( I. Kacenelson) –

realia życia w getcie warszawskim.

1.

Cele lekcji:

a/ w zakresie wiadomości:

Uczeń/uczennica wyjaśnia pojęcia: getto. Szoah, Holokaust, Zagłada,

Uczeń/uczennica wylicza fakty historyczne związane z Zagłada narodu
żydowskiego,

Uczeń/uczennica

charakteryzuje

postacie

literackie

getta

warszawskiego: Adama Czerniakowa, Janusza Korczaka, Icchaka
Kacenelsona, Władysława Szlengela.

b/ w zakresie umiejętności:

Uczeń/uczennica opisuje realia życia w getcie warszawskim,

Uczeń/uczennica analizuje teksty kultury związane z tematyka getta,

Uczeń/uczennica wyraża własne refleksje i nazywa uczucia,

Uczeń/uczennica tworzy własne teksty literackie w oparciu o teksty

kultury poznane na zajęciach.

c/ w zakresie postaw:

Uczeń/uczennica kształci postawy tolerancji wobec innych kultur

i narodowości,

Uczeń/uczennica wyjaśnia i wartościuje pojęcia: antysemityzm,

nazizm.

2.

Formy pracy i metody pracy:

Praca w grupach

Elementy pracy indywidualnej

Elementy burzy mózgu

Elementy pracy twórczej

Elementy dramy

Mapa mentalna

3.

Wykorzystane środki dydaktyczne:

Karty pracy ucznia przygotowane przez nauczyciela/nauczycielkę,
Plansze z pojęciami,
Karty z tekstami źródłowymi.
Fragmenty filmów i galeria zdjęć.

4.

Przebieg lekcji:

Lekcja 1 rozpoczyna się podziałem klasy na dwie grupy. Każdy uczeń/uczennica
zostaje zaopatrzony w kartę pracy i ma za zadanie wpisywać na niej swoje refleksje
i spostrzeżenia.
Przedmiotem refleksji są:

G

G

A

A

L

L

E

E

R

R

I

I

A

A

T

T

O

O

L

L

E

E

R

R

A

A

N

N

C

C

J

J

I

I

Projekt jest dofinansowywany ze środków Wspólnoty Europejskiej i Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej

www.galeriatolerancji.org.pl

2

GRUPA 1: fragmenty filmu „Pianista” zawierające sceny z getta wyświetlane bez
dźwięku (chcemy, by uczniowie/uczennice nie sugerowali się dialogami, a tylko
klimatem widzianych obrazów filmowych).
GRUPA 2: galerię zdjęć z getta warszawskiego oraz wypowiedzi postaci tam
mieszkających

prezentowane

w

formie

wystawy

przygotowanej

przez

nauczyciela/nauczycielkę.

Grupy wypełniają karty pracy, patrząc na podane teksty kultury i notując swoje
spostrzeżenia.

Po

15

minutach

uczniowie

i

uczennice

wraz

z nauczycielem/nauczycielką siadają w kręgu i wymieniają obserwacje. Rodzi się
dyskusja na temat życia w getcie i odczuć uczniów i uczennic podczas wykonywania
zadania.

Następnie nauczyciel/nauczycielka podsuwa uczennicom i uczniom plansze
zawierające słowa – klucze:

SZOAH GETTO HOLOKAUST śYD ZAGŁADA

Uczennice i uczniowie, bazując na swej wiedzy historyczno – literackiej mają
w 4 grupach ułożyć skojarzenia do podanych pojęć w formie mapy mentalnej.
(Uwaga: warto, by uczniowie/uczennice przemieszali się wzajemnie, by uniknąć
pracy w takich samych zespołach co poprzednio.)
Wybrane

osoby

prezentują

efekty

wypracowane

przez

grupy.

Nauczyciel/nauczycielka wiesza karty w widocznym miejscu w klasie.

Lekcja druga cyklu rozpoczyna się od wystąpień wybranych osób, która miała
za zadanie przygotować fragmenty tekstów literackich, wcielając się w role
bohaterów/bohaterek książek lub ich narratorów.
Wskazana jest charakteryzacja i kostium, aby prezentacji nadać jak najbliższe
rzeczywistości książkowej cechy.

Wykaz proponowanych tekstów:

•

Kroniki z getta warszawskiego Adama Czerniakowa

•

Pianista Władysława Szpilmana

•

Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall

•

O zamordowanym narodzie żydowskim Icchaka Kacenelsona

•

Pamiętniki Janusza Korczaka

•

Widziałam artykuł o Januszu Korczaku autorstwa Ireny Sendlerowej

Pozostali śledzą losy żydowskich postaci literackich w getcie.

W notatce z lekcji maja uwzględnić uczucia i emocje postaci: nazwać ich
wątpliwości, stany psychiczne, lęki; określić stosunek do rzeczywistości getta.

Po prezentacji fragmentów literackich młodzież zostaje poproszona o wybranie sobie
jednej ze scen, która zrobiła na nich największe wrażenie. Mają wyobrazić sobie
siebie w roli konkretnego bohatera/bohaterki i napisać krótki opis przeżyć
wewnętrznych, z uwzględnieniem zapisanych wcześniej w notatce emocji, uczuć.

Po prezentacji kilku wybranych prac, staramy się wyciągnąć wspólne wnioski.
Na przykład:

Bohaterowie żydowscy są przerażeni, zagubieni w rzeczywistości getta,
pozbawieni wiary i nadziei na lepsze jutro,

G

G

A

A

L

L

E

E

R

R

I

I

A

A

T

T

O

O

L

L

E

E

R

R

A

A

N

N

C

C

J

J

I

I

Projekt jest dofinansowywany ze środków Wspólnoty Europejskiej i Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej

www.galeriatolerancji.org.pl

3

Cierpią potworny głód, który zmienia ich psychiki i sposób postrzegania
świata,

Szukają kurczowo pomysłów, jak wydostać się na druga stronę getta i tym
samym uniknąć śmierci.

5.

Bibliografia:

a/ J. Leociak, B. Engelking, Getto warszawskie – przewodnik po nieistniejącym
mieście, Warszawa 2001
b/ R. Szuchta, Holokaust – zrozumieć dlaczego, Warszawa 2001.
c/ film dokumentalny Getto – śydowski Instytut Historyczny, warszawa 2002.

6.

Załączniki

a/ karta pracy ucznia/uczennicy:

Co widzę?

Co czuję?

Co słyszę?

Co myślę?

b/ zadanie domowe:
Napisz list otwarty do ludzkości potępiający ludobójstwo i terroryzm.

7.

Czas trwania lekcji:

2 jednostki lekcyjne – 2 lekcje po 45 minut.

8. Uwagi:
Połączone lekcje historii i języka polskiego są zgodne z zasada nauczania blokowego
przedmiotów humanistycznych. Uczniowie i uczennice zdobywają wiadomości
i umiejętności z zakresu wielu dziedzin, co pozwala na lepsze kojarzenie faktów
historycznych z uwarunkowaniami kulturowymi.