SZKOŁY PSYCHOLOGICZNE

Kopko Aneta
Małecka Aneta
Sebastian Dominika
Witkowska Natalia

MYŚL

PSYCHOLOGICZNA

PRZEDMIOT BADAŃ

METODA

PRZEDSTAWICIELE

GŁÓWNE KONCEPCJE

Psychologia klasyczna

- świadome przeżycia
(zjawiska psychiczne)

- introspekcja, inaczej:
samoobserwacja
eksperymentalna, tj.
prowadzona w
warunkach nadzoru
eksperymentalnego
obserwacja własnych
procesów psychicznych,
indywidualnej
świadomości

- Wilhelm Wundt
- Edward Titchener
- William James
- John Dewey

- dostęp do świadomości ma tylko i wyłącznie podmiot badania,
- badanie wymaga wglądu w siebie, obserwowania własnych
przeżyć
- świadomość ułatwia człowiekowi przystosowanie do
środowiska (funkcjonalizm)
- wszelkie doznania psychiczne człowieka można rozumieć jako
kombinację składników prostych – podejście atomistyczne
(strukturalizm)

Behawioryzm

- uznanie przez
Watsona, że
świadomość nie jest
dostępna badaczom,
natomiast zachowanie
tak; to właśnie ono
staje się przedmiotem
badań
- zachowanie
(obserwowalne,
mierzalne) i jego
uwarunkowania
(świadomość nie jest
dostępna badaniom
eksperymentalnym)

- „nauczania
programowego”
- behawioralna terapia
fobii (technika
systematycznej
desensytyzacji)
- kontrolowane
eksperymenty
laboratoryjne
(introspekcja nie jest
metodą naukową)

- John Watson
- Burrhus Skinner
- Iwan Pawłow
- Edward Thorndike

- schemat R-S lub R(fs), gdzie S to bodziec, R - reakcja, a f –
funkcja bodźca S, czyli paradygmat Bodziec - Reakcja
- człowiek jest układem zewnątrz-sterownym, jego zachowanie
jest całkowicie kontrolowane przez środowisko zewnętrzne,
- dzięki odpowiednim sposobom manipulacji środowiskiem
można modyfikować reakcje ludzkie,
- system kar i nagród decyduje o tym czego człowiek unika i do
czego dąży
- procesy psychiczne nie odgrywają żadnej roli w nawigowaniu
ludzkim zachowaniem, w żaden sposób nie wpływają na
człowieka.

Psychoanaliza

- poznawanie
nieświadomości,
docieranie do
czynników, które
determinują
zachowanie, a nie
mamy na to wpływu i
wiedzy o tym

- długie analizowanie
wypowiedzi
- zwracanie uwagi na
wczesne dzieciństwo
- metoda swobodnych
skojarzeń, analiza
marzeń sennych
- psychoterapia

- Sigmund Freud
- Carl Gustav Jung
- Alfred Adler
- Karen Horney i Erich
Fromm

- paradygmat Struktura – Funkcja
- celem jest pomaganie i leczenie
- zajmuje się nieświadomością
- istnieje Id, zbiór wrodzonych popędów biologicznych, kieruje
się zasadą przyjemności, tworzy swój organ wykonawczy:
• Ego – strefa świadomości, której główną funkcją jest
zaspokajanie potrzeb, kieruje się zasadą realizmu, jest to strefa
wewnętrznej organizacji, z którą człowiek się utożsamia
• Superego – podobne do sumienia, które kieruje się zasadą
moralności
- występuje wewnętrzna sprzeczność, konflikt między
Id a Superego
- fazy psychoseksualne w rozwoju osobowości: oralna, analna,
falliczna, latentna, genitalna
- kompensacja realistycznie lub symbolicznie wyrównuje
nierówność, gdy instynkt mocy jest niezaspokojony, np.
kompensacja braków w jednej dziedzinie osiągnięciami w innej
- Adler zwracał uwagę na wzajemną zależność ludzi, ich potrzebę
przynależności i niezależności
- Karen Horney i Erich Fromm stworzyli psychoanalizę
społeczną/kulturową. Krytykowali społeczeństwo kapitalistyczne.
Horney zwracała uwagę na zagrożenie społeczne, które rodzi lęk
podstawowy, skąd potrzeba bezpieczeństwa

Psychologia postaci

- badanie
świadomości, ale
rozumianej jako pole
świadomości, które
dzieli się na figurę
(gestalt) i tło →
prawidłowości
postrzegania i
zapamiętywania

- psychoterapia
- indukcja

- Max Wertheimer
- Wolfgang Kőhler
- Kurt Koffka

- pojęcie struktury i organizacji
- świat ma budowę zorganizowaną, a nie atomistyczną, że
tożsamość człowieka i jego procesów określona jest nie tylko
przez strukturę wewnętrzną, ale też przez ich miejsce i funkcję w
strukturze zewnętrznej
- zmiany mają charakter strukturalny, polegają na reorganizacji
- świadomość miała być niczym pole sił (analogia do fizycznego
pola elektromagnetycznego)
- pojęcie pola psychicznego
- najpierw występują spostrzeżenia, a uświadomienie sobie
elementarnych wrażeń jest wynikiem analizy

Psychologia poznawcza

- wszelkie procesy
poznawcze
- tworzenie
schematów

- sterowanie operacyjne
- próbowano tworzyć
kompletne symulacje,
rozwiązujące problemy

- Herman A. Witkin
- Frederic C. Bartlett
- Jerome S. Bruner
- Piaget

- człowiek jest samodzielnym podmiotem , który samodzielnie i
celowo działa
- człowiek przyjmuje i interpretuje informacje, nadaje im także
wartość, podejmuje działania sprawując nad nimi kontrolę

poznawczych (sposób
reprezentowania
informacji w umyśle)
- czynności umysłowe
wykonywane na
informacjach
(przetwarzanie
informacji w umyśle

logiczne

- człowiek posiada umiejętność generowania informacji oraz
wiedzy, dzięki temu rozwija on kulturę. Ludzie „wychodzą poza
posiadaną informację”
- umysł człowieka posiada inteligencję, pamięć, zdolność
myślenia abstrakcyjnego, właściwości te są wrodzone i rozwijane
przez środowisko i kulturę; umysł jest zawodny i ma swoje
granice, jego potencjał nie jest absolutny

Psychologia

humanistyczna

- aktualne
doświadczenia i
przeżycia człowieka,
potencjał ludzki

- samoopis
- samoocena
- technika Q-sort

- Abraham Maslow
- Carl Rogers

- konkretyzacja fenomenologii i egzystencjalizmu
- człowiek jest silny i dobry, ma możliwości osiągnięcia sukcesu
życiowego, jego obraz cechuje optymizm, ale pogląd na świat –
pesymizm
- podkreśla się podmiotowość człowieka, jego autentyczność,
tożsamość i samorealizację
- w człowieku występują nieświadome procesy, ale nie zwraca
uwagi na potrzeby, lecz możliwości
- człowiek jest unikalną całością
- podstawową właściwością natury ludzkiej jest rozwój
- głównym celem, zadaniem i motywacją człowieka jest dążenie
do samorealizacji
- człowiek z natury jest dobry, aktywny, wolny
- ludzkie zachowanie jest uwarunkowane przez teraźniejszość

PORÓWNANIE

PORÓWNANIE ZE

WZGLĘDU NA:

Psychologia klasyczna

Behawioryzm

Psychoanaliza

Psychologia postaci

Psychologia

poznawcza

Psychologia

humanistyczna

Przedmiot badań

Świadomość,
świadome przeżycie,
zjawiska psychiczne

Zachowanie, wszystko
co da się
zaobserwować/
Zmierzyć, świadomości
nie da się zbadać
eksperymentalnie

Poznawanie
nieświadomości,
badanie zachowania,
będącego
spowodowanym
czynnikami, o których
nie wiemy

Badanie świadomości

Tworzenie schematów
poznawczych

Aktualne
doświadczenia i
przeżycia

Metodę badań

Introspekcja -
samoobserwacja

Kontrolowane
eksperymenty
laboratoryjne

Analiza wypowiedzi,
przeżyć z dzieciństwa,
psychoterapia

Psychoterapia

Sterowanie
operacyjne

samoocena

Założenia

Strukturalizm,
funkcjonalizm

Paradygmat bodziec-
reakcja, procesy
psychiczne nie
odgrywają roli w
nawigowaniu ludzkim
zachowaniem

Paradygmat struktura-
funkcja, kompensacja
braków w jednej
dziedzinie
osiągnięciami w innej

Najpierw są
spostrzeżenia, a
uświadomienie jest
wynikiem analizy

Człowiek jest
samodzielnym
podmiotem , który
samodzielnie i celowo
działa, nadaje wartość
informacjom

Autentyczność,
tożsamość,
samorealizacja, w
człowieku występują
nieświadome procesy