Ta lektura

, podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie

wolnelektury.pl

.

Utwór opracowany został w ramach projektu

Wolne Lektury

przez

fun-

dację Nowoczesna Polska

.

JAN KOCHANOWSKI



Tren VIII¹

Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim,

Moja droga Orszulo, tym zniknienim² swoim.

Pełno nas, a jakoby nikogo nie było:

Jedną maluczką duszą³ tak wiele ubyło.

Tyś za wszytki mówiła, za wszytki śpiewała,

Wszytkiś w domu kąciki⁴ zawżdy pobiegała⁵.

Nie dopuściłaś nigdy matce sie asować⁶

Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować⁷,

To tego, to owego wdzięcznie⁸ obłapiając⁹

I onym swym uciesznym śmiechem zabawiając.

Teraz wszytko umilkło, szczere¹⁰ pustki w domu,

Nie masz zabawki¹¹, nie masz rośmiać sie nikomu.

Z każdego kąta¹² żałość człowieka ujmuje¹³,

A serce swej pociechy¹⁴ darmo¹⁵ upatruje¹⁶.

¹W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Tren

jest

odmienne od znaczenia obecnego.

² n n en

(starop.) — zniknieniem, zniknięciem.

³

* (daw.) — w znaczeniu: „żywe stworzenie”; dawniej duszami nazywano ludzi, np. szlachcic posiadał

wieś z określoną ilością dusz, czyli chłopów; e n

: z jedną duszą ubyło. Jerzy Axer prze-

konująco dowodził, że jest to niejako odpowiedź na cytat z listu, który otrzymał Cicero od swojego przyjaciela
Serwiusza Sulpicjusza. Przyjaciel pytał Cycerona cierpiącego po śmierci córki Tulii: „ n n

(Jedną)

er

e n

(maluczką duszą)

r

e (ubyło), n

ere

er

(tak wiele)?”. Postać i dzieło

Cycerona są ważne również w Trenie XVI i XIX.

⁴

— wszystkie zakamarki, całą przestrzeń domu.

⁵

e

— przebiegała.

⁶ e

e e r

— nie pozwoliłaś, by matka się asowała, martwiła.

⁷

(starop.

: psuć) — martwić się, dręczyć się myślami.

⁸

n * (starop.) — miły, przyjemny.

⁹

(starop.; tu forma imiesł.: obłapiając) — obejmować.

¹⁰

er (tu forma lm: szczere) — prawdziwy.

¹¹

* (daw.)— miłe zajęcie, zajęcie przynoszące radość (por. „zabawić się”).

¹²

e

— zewsząd.

¹³

— chwytać.

¹⁴ e

e

— należnej mu pociechy (pociecha to również określenie dziecka.

¹⁵ r

— na darmo, daremnie, na próżno.

¹⁶

r

(tu forma  os. lp: upatruje) — wyglądać, oczekiwać zobaczenia, wypatrywać.

Ten utwór nie jest chroniony prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go
swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami
(przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione
są na licencji

Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach . PL

.

Źródło:

http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/treny-tren-viii

Tekst opracowany na podstawie: Jan Kochanowski, Treny, Drukarnia Łazarzowa, wyd. , Kraków, 

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyowa
wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksandra Sekuła, Olga Sutkowska, Piotr Wilczek.

Okładka na podstawie:

slightly everything@Flickr, CC BY .





Tren VIII

