Prof. Teresa Kamińska Mikroekonomia
Mgr Elżbieta Babula

1

Konkurencja niedoskonała

Niedoskonała konkurencja obejmuje dwie struktury rynkowe:

1.

konkurencję monopolistyczną – w branży występuje wiele niezależnych firm,
wytwarzających zróżnicowane produkty zaspokajające te same potrzeby
(restauracje, stacje benzynowe, firmy odzieżowe, firmy kosmetyczne) i w związku
z tym wykorzystujące szeroko reklamę, posiadających pewną siłę rynkową do
stanowienia cen. Wejście na rynek monopolistyczny nie wymaga pokonania barier.
W rezultacie krzywa popytu na produkt firmy jest funkcją malejącą;

rynek grupy produktowej i nadmiaru mocy wytwórczych

P


P

n

P

1

D


0 Q

1

Q

n

sprzedaż

dochodzenie do równowagi w krótkim okresie

MC

P

1

P

2

P

3

d

2

d

1

MR

2

MR

1

d*

0

q

1

q

2

q

3

q

4

q

5

q

x

d

1

i d

2

krzywe (oczekiwanego popytu) planowanej sprzedaży pokazują, jak zmienia się

wielkość popytu na produkt danego przedsiębiorstwa wskutek wprowadzonych przez nie
zmian cen przy pozostałych wielkościach ceteris paribus.

Prof. Teresa Kamińska Mikroekonomia
Mgr Elżbieta Babula

2

d* krzywa (proporcjonalnego popytu) rzeczywistej sprzedaży

pokazuje, jak zmienia się

wielkość popytu na produkt danego przedsiębiorstwa, jeśli zmianom cen towarzyszą
dostosowawcze zmiany konkurentów z grupy produktowej mutatis mutandis, czyli
rzeczywistą sprzedaż przedsiębiorstwa przy różnych poziomach cen, uwzględniając reakcje
dostosowawcze konkurentów. Jest ona jednocześnie krzywą udziału firmy w rynku (ma tę
samą E

dp

, co rynkowa krzywa popytu dla każdego poziomu cen).

2.

oligopol - na rynku znajduje się kilka firm, które stanowią ceny na swoje produkty
biorąc pod uwagę decyzje konkurentów, produkt może być zarówno jednorodny,
jak i zróżnicowany, istnieją bariery wejścia; firmy w oligopolu mogą tworzyć
porozumienia w celu zdominowania rynku (kartel) lub występować niezależnie. W
pierwszym przypadku ich decyzje przypominają zachowanie monopolu, w drugim
– popyt na swoje wyroby odbierają jako złamaną krzywą popytu.

Modele oligopolu, w których przedsiębiorstwa działają niezależnie:

1.

modele, w których firmy reagują na zmiany wielkości produkcji u
konkurentów:

•

model Cournota

•

model Stackelberga

2.

modele, w których firmy reagują na zmiany ceny u konkurentów:

•

model Bertranda

•

model Sweezy’ego

Modele oligopolu, w których przedsiębiorstwa współpracują w celu maksymalizacji

zysku:

1.

kartele:

•

maksymalizujący wspólny zysk (scentralizowany)

•

dzielący rynek

2.

modele przywództwa cenowego

•

model firmy dominującej

•

model o niskich kosztach

Prof. Teresa Kamińska Mikroekonomia
Mgr Elżbieta Babula

3

Krzywe jednakowego zysku i krzywe reakcji

q

B

q

B

R

A

q

B

4

ππππ

A

4

q

B

3

ππππ

A

3

q

B

2

ππππ

B

1

ππππ

A

2

ππππ

B

2

q

B

1

ππππ

B

3

ππππ

A

1

ππππ

B

4

R

B

0 q

A

q

A

1

q

A

2

q

A

3

q

A

4

q

A

P

B

P

B

R

B

R

A

ππππ

A

4

p

B

4

ππππ

B

3

ππππ

B

4

p

B

3

ππππ

A

3

ππππ

B

2

p

B

2

ππππ

A

2

ππππ

B

1

ππππ

A

1

p

B

1

P

A

p

A

1

p

A

2

p

A

3

p

A

4

P

A

q

B

Model Cournota

R

A

ππππ

A

ππππ

B

q

B

4

E

q

B

3

q

B

2

q

B

1

q

A

3

R

B

0 q

A

4

q

A

2

q

A

1

q

max

q

A

Prof. Teresa Kamińska Mikroekonomia
Mgr Elżbieta Babula

4

Krzywa kontraktowa w porozumieniu oligopolistycznym

Q

2

Q

1

Model Stackelberga

Q

2

R

1

Q

2

E

E

S

2

E

S

1

R

2

Q

1

E

Q

1

Wielkość sprzedaży lidera, gdy MC=0

b

a

q

2

1

=

b

a

q

4

2

=

b

a

q

q

4

3

2

1

=

+

gdy MC>0

b

c

a

q

2

1

−

=

b

c

a

q

4

2

−

=

Prof. Teresa Kamińska Mikroekonomia
Mgr Elżbieta Babula

5

Przywódca cenowy

Rynek pewnego dobra jest rynkiem oligopolistycznym i znajduje się w równowadze, gdy
pojawia się na nim lider cenowy.

jp
S =

∑

∑

∑

∑MC

i

P

e

MC

d

P

d

d

MR

D

0 q

m

q

d

q

k

q

X

oligopol ze złamaną krzywą popytu (Hall, Hitch, Sweezy)
jp
MC

P

e

dn

d

f

E

dp

>(-1)

0 Xe MR Qx

TR
jp









0 Xe Qx

Prof. Teresa Kamińska Mikroekonomia
Mgr Elżbieta Babula

6

Kartel

firma 1

firma 2

rynek

Podział kwot produkcyjnych następuje według formuły:

MR =

ΣΣΣΣ

MC = MC

1

= MC

2