G Mała encyklopedia anatomii człowieka
Gałąx
tarczowo-gnykowa Ramus thyrohyoideus Zawiera włókna somatyczne doprowadzające
 odchodzi pozornie od n. podjęzykowego i za- i odprowadzające, oraz współczulne zazwojowe.
wiera włókna z gg. przednichnerwówC1-2, które Gałąx
tylna komory lewej Ramus posterior ven-
doprowadza korzeń górny pętli szyjnej. Po jego triculi sinistri  odchodzi od g. okalającej i una-
oddzieleniu się od n. podjęzykowego częS
ć czynia S
cianę tylną komory lewej serca.
włókien nn. szyjnych pozostaje jeszcze w pniu Gałąx
tylno-boczna prawa Ramus posterolate-
tego nerwu, by wreszcie utworzyć g. tarczowo-g- ralis dexter  niestała, oddziela się z g. między-
nykową unerwiającą jednoimienny mięsień i zwy- komorowej tylnej i bierze udział w unaczynieniu
kle także m. bródkowo-gnykowy. S
ciany komory prawej serca.
Gałąx
trąbkowa Ramus tubarius  odchodzi od Gałąx
udowa Ramus femoralis  boczna z dwu
splotu bębenkowego i prowadzi włókna czuciowe końcowych gałęzi n. płciowo-udowego zawie-
do błony S
luzowej cz. kostnej trąbki słuchowej rająca włókna z L1-2. Przez rozstęp naczyń osiąga
oraz wydzielnicze do jej gruczołów S
luzowych. udo i unerwia skórę w okolicy trójkąta udowego.
Gałąx
tylna Ramus posterior  1) najdłuższe Gałąx
uszna Ramus auricularis  1) pochodzi
odgałęzienie bruzdy bocznej, które biegnie na z n. usznego tylnego. Zaopatruje niektóre mięS
nie
pow. górno-bocznej półkuli mózgu ku tyłowi i do małżowinyusznej (usznygórnyi tylny oraz mięS
-
góry. Oddziela płat skroniowy od płatów nie pow. przyS
rodkowej) i skórę tylnej cz. małżo-
czołowego i ciemieniowego. 2) oddziela się od n. winy usznej. 2) oddziela się od n. błędnego lub
usznego wielkiego na wysokoS
ci kąta żuchwy wyżej  od jego zwoju górnego, układa się za
i unerwia skórę pow. przyS
rodkowej małżowiny opuszką górną ż. szyjnej, przechodzi przez kana-
usznej oraz niewielkiej pow. głowy do tyłu od niej. lik sutkowy i opuszcza czaszkę przez szczelinę
3) powstaje z rozdwojenia n. skórnego przyS
rod- bębenkowo-sutkową. Unerwia skórę muszli
kowego przedramienia w dolnej połowie ramie- małżowiny usznej, dolnej i tylnej S
ciany przewo-
nia i unerwia skórę przedramienia wzdłuż jego du słuchowego zewnętrznego oraz częS
ciowo
brzegu łokciowego. 4) cieńsza z 2 końcowych błony bębenkowej. 3) cienkie odgałęzienie t. po-
gałęzi n. zasłonowego. Bierze udział w unerwie- tylicznej biorące udział w unaczynieniu cz. tylnej
niu mięS
ni przywodzicieli, wielkiego i najmniej- pow. przyS
rodkowej małżowiny usznej. 4) opusz-
szego, oraz stawu biodrowego i kolanowego. 5) cza t. uszną tylną i bierze udział w unaczynieniu
odprowadza żółć z segmentów VII i VIII wątro- przyS
rodkowej pow. małżowiny usznej, a przez
by. Łączy się z g. przednią w przewód wątrobowy gałązki przeszywające  także jej bocznej powie-
prawy. 6) odchodzi z t. wstecznej łokciowej, bieg- rzchni.
nie ku górze na tylną stronę nadkłykcia przyS
rod- Gałąx
wewnętrzna Ramus internus  1) grubsza
kowego i bierze udział w budowie sieci stawowej z końcowych gałęzi n. krtaniowego górnego,
łokcia. 7) odchodzi od t. trzustkowo-dwunastni- przebija błonę tarczowo-gnykową, przebiega pod
czej dolnej do tyłu od trzustki i łączy się z t. trzu- błoną S
luzową zachyłka gruszkowatego i wytwa-
stkowo-dwunastniczą górną tylną. Bierze udział rza tu fałd n. krtaniowego górnego. Unerwia
w unaczynieniu dwunastnicy i głowy trzustki. 8) błonę S
luzową nasady języka, dołka nagłoS
nio-
oddziela się od t. nerkowej przy wejS
ciu do wnęki wego, nagłoS
ni, przedniej S
ciany cz. krtaniowej
nerki, następnie przedłuża się w t. segmentu tyl- gardła oraz krtani aż do fałdu głosowego lub na-
nego. 9) grubsza z 2 końcowych gałęzi t. zasłono- wet niżej. Oddaje g. łączącą z n. krtaniowym
wej. Po opuszczeniu kanału zasłonowego biegnie wstecznym. 2) cieńsza z dwu końcowych gałęzi n.
początkowo do dołu i tyłu, a następnie do przodu dodatkowego, zawierająca włókna korzenia cza-
między m. zasłonowym zewnętrznym a błoną szkowego, które dołączają do n. błędnego między
zasłonową i łączy się z g. przednią t. zasłonowej. jego zwojem górnym a dolnym. Prowadzi włókna
Bierze udział w unaczynieniu obu mięS
ni ruchowe do mięS
ni gardła, być może także krtani,
zasłonowych oraz mięS
ni przyczepiających się na oraz włókna dochodzące do serca.
guzie kulszowym. 10) oddziela się od g. prawej ż. Gałąx
węzła przedsionkowo-komorowego Ra-
wrotnej wątroby i rozkrzewia się w segmentach mus nodi atrioventricularis  1) pochodzi z t. wie-
VII i VIII wątroby. ńcowej prawej i unaczynia węzeł przedsionko-
wo-komorowy. 2) niestała, odchodząca od g. oka-
Gałąx
tylna [Gałąx
grzbietowa] Ramus posterior lającej do węzła przedsionkowo-komorowego.
[Ramus dorsalis]  gałąx
pnia n.rdzeniowego,zna- Gałąx
węzła zatokowo-przedsionkowego Ra-
cznie krótsza i zwykle cieńsza od gałęzi przedniej. mus nodi sinuatrialis  1) pochodzi zt. wieńcowej
91
Mała encyklopedia anatomii człowieka G
prawej i unaczynia węzeł zatokowo-przedsionko- Gałąx
zespalająca z t. oponową S
rodkową Ra-
wy. 2) niestała, odchodząca od g. okalającej do mus anastomoticus cum a. meningea media  kieruje
węzła zatokowo-przedsionkowego. się od t. łzowej przez boczną cz. szczeliny oczo-
Gałąx
wstępująca Ramus ascendens  1) krótkie dołowej górnej lub przez oddzielny otwór
odgałęzienie bruzdy bocznej, które podąża niemal w skrzydle większym do dołu S
rodkowego czaszki
pionowo ku górze w obrębie zakrętu czołowego i osiąga g. oczodołową t. oponowej S
rodkowej.
dolnego i oddziela jego cz. trójkątną od cz. wiecz- Gałąx
zewnętrzna Ramus externus  1) cieńsza
kowej. 2) odchodzi od g. powierzchownej t. po- z dwu końcowych gałęzi n. krtaniowego górnego,
przecznej szyi i bierze udział w unaczynieniu która biegnie ku dołowi i unerwia m. pierS
cien-
mięS
ni: dx
wigacza łopatki,płatowatych oraz czwo- no-tarczowy, m. zwieracz dolny gardła oraz nie-
robocznego. 3) opuszcza t. okalającą biodro wielką cz. błony S
luzowej krtani. 2) grubsza z dwu
głęboką, zdąża ku górze między m. skoS
nym we- końcowych gałęzi n. dodatkowego, zawierająca
wnętrznym a m. poprzecznym brzucha i bierze włókna korzenia rdzeniowego. Unerwia m. czwo-
udział w unaczynieniu mięS
ni i skóry bocznej S
cia- roboczny i m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy.
ny brzucha. 4) odchodzi od t. okalającej udo przy- Gałąx
zębodołowa górna S
rodkowa Ramus al-
S
rodkowej, podąża ku górze i zespala się z t. veolaris superior medius  należy do nn. zębo-
zasłonową. Bierze udział w unaczynieniu m. dołowych górnych i bierze początek w brux
dzie
zasłonowego zewnętrznego i bliższych częS
ci podoczodołowej. Przez kanalik w szczęce dostaje
przywodzicieli uda. 5) gałąx
t. okalającej udo bocz- się do podstawy wyrostka zębodołowego i bierze
nej, która biegnie ku górze i do boku wzdłuż kresy udział w wytworzeniu splotu zębowego górnego.
międzykrętarzowej pod m. prostym uda, dostaje Unerwia zęby przedtrzonowe górne oraz dziąsło
się pod m. napinacz powięzi szerokiej i dochodzi w ich otoczeniu po stronie policzkowej.
do m. poS
ladkowego S
redniego oraz do stawu bio- Gałąx
zstępująca Ramus descendens  1) odcho-
drowego. Wysyła również tętniczki do szyjki k. dzi z t. potylicznej, biegnie ku dołowi i unaczynia
udowej. 6) odchodzi od tt. segmentowych prze- mięS
nie: płatowaty głowy i szyi, półkolcowy
dniej i tylnej obu tt. płucnych. głowy i szyi oraz najdłuższy głowy i szyi. 2) po-
Gałąx
zakrętu kątowego Ramus gyri angularis wstaje z rozdwojenia g. powierzchownej t. po-
 należy do gg. końcowych dolnych tętnicy S
rod- przecznej szyi i bierze udział w unaczynieniu
kowej mózgu i rozkrzewia się w zakręcie kąto- mięS
ni: dx
wigacza łopatki, płatowatych i czwo-
wym. robocznego. 3) oddziela się od t. okalającej udo
Gałąx
zasłonowa Ramus obturatorius  odcho- przyS
rodkowej, przechodzi między m. czworobo-
dzi z początkowego odcinka g. łonowej t. nabrzu- cznym uda a m. przywodzicielem wielkim, bieg-
sznej dolnej, biegnie ku dołowi, osiąga pow. tylną nie do dołu i wysyła gg. do mięS
ni przycze-
więzadła rozstępowego i tu łączy się z g. łonową t. piających się na guzie kulszowym, przywodzicieli
zasłonowej. uda, szyjki k. udowej oraz do torebki stawu bio-
Gałąx
zaS
rodkowa Ramus postcentralis  od- drowego. 4) gałąx
t. okalającej udo bocznej, która
dziela się od gałęzi rdzeniowych tt. międzyżebro- unaczynia wszystkie głowy m. czworogłowego
wychtylnychi biegnie kutyłowi odtrzonuodpo- uda i kończy się w sieci stawowej kolana. 5) od-
wiedniego kręgu. chodzi od tętnic segmentowych, przedniej i tylnej
Gałąx
zatoki jamistej Ramus sinus cavernosi  tętnic płucnych prawej i lewej.
drobna, biegnie od cz. jamistej t. szyjnej wewnę- Gałąx
żebrowa boczna Ramus costalis lateralis 
trznej do S
cian zatoki jamistej. niestała, odchodzi z początkowego odcinka t. pie-
Gałąx
zatoki tętnicy szyjnej Ramus sinus caro- rsiowej wewnętrznej. Biegnie ku dołowi i bocznie
tici  oddziela się z n. językowo-gardłowego po wewnętrznej pow. S
ciany klatki piersiowej do
w miejscu,w którym zbliża się on do t.szyjnej we- wysokoS
ci IV-VI żebra. Zespala się z tt. między-
wnętrznej, podąża ku dołowi wzdłuż wymienio- żebrowymi tylnymi oraz z gg. międzyżebrowymi
nego naczynia i osiąga zatokę t. szyjnej oraz przednimi.
kłębek szyjny. Bierze udział w regulowaniu ciS
- Gałąx
żuchwowo-gnykowa Ramus mylohyoi-
nienia tętniczego krwi. deus  cienka i długa, odchodzi od t. zębodołowej
dolnej przed jej wejS
ciem do otworu żuchwy
Gałąx
zespalająca z t. łzową Ramus anastomoti- i biegnie ku przodowi na dolnej pow. m. żuchwo-
cus cum a. lacrimali  cienkie naczynie łączące g. wo-gnykowego. Oddaje gałązki do tego mięS
nia
oczodołową t. oponowej S
rodkowej z t. łzową. i sąsiednich mięS
ni.
92
G Mała encyklopedia anatomii człowieka
Gałąx
żuchwy Ramus mandibulae  tylna, pa- Gałęzie ciemieniowo-potyliczne Rami pari-
rzysta cz. żuchwy, występująca w postaci czworo- etooccipitales  końcowe rozgałęzienia t. okołospo-
bocznej blaszki łączącej się od przodu z trzonem idłowej, które przebiegają wzdłuż bruzdy ciemie-
żuchwy. Brzegi jej, dolny i tylny, ograniczają roz- niowo-potylicznej i łączą się z jednoimienną
warty kąt żuchwy. Przy nim, na bocznej powierz- gałęzią t. potylicznej przyS
rodkowej.
chni, znajduje się guzowatoS
ć żwaczowa, a na Gałęzie cieS
ni gardzieli Rami isthmi faucium 
przyS
rodkowej  guzowatoS
ć skrzydłowa. Mniej cienkie, odchodzą od n. językowego; unerwiają
więcej poS
rodku przyS
rodkowej powierzchni wy- błonę S
luzową cieS
ni gardzieli i tylnej cz.dna jamy
stępuje otwór żuchwy ograniczony z przodu języ- ustnej oraz migdałek podniebienny.
czkiem żuchwy. Otwór prowadzi do kanału żu- Gałęzie częS
ci zasoczewkowej torebki wewnę-
chwy.Od otworu kieruje się do przodu i dołu bru- trznej Rami partis retrolentiformis capsulae in-
zda żuchwowo-gnykowa, która może przedłużać ternae  biegną od t. naczyniówkowej przedniej
się na trzon. Na górnym brzegu gałęzi żuchwy do cz. zasoczewkowej torebki wewnętrznej.
znajdują się 2 wyrostki, przedni dziobiasty i tylny Gałęziedalszeboczneprążkowia Rami distales
kłykciowy, oddzielone wcięciem żuchwy. Wyro- laterales striati  podążają od tętnic S
rodkowych
stek kłykciowy zakończony jest głową żuchwy, przednio-bocznych do prążkowia.
służącądostawowegopołączeniazpodstawącza- Gałęzie dolne Rami inferiores  odchodząodn.
szki. Z przodu głowy, tuż poniżej pow. stawowej, poprzecznego szyi, przebijają m. szeroki szyi
występuje dołek skrzydłowy. i rozkrzewiają się poniżej k. gnykowej w skórze
Gałęzie autonomiczne Rami autonomici  zbu- okolicy mostkowo-obojczykowo-sutkowej
dowane są, podobnie jak gałęzie nn. czaszkowych i przedniej szyi.
i rdzeniowych, z włókien nerwowych zgrupowa- Gałęzie dwunastnicze Rami duodenales  1)
nych w pęczkach oraz z tkanki łącznej wiotkiej. wywodzą się z t. trzustkowo-dwunastniczej gór-
Zawierają jednak włókna odprowadzające przed- nej tylej i biorą udział w unaczynieniu S
ciany
i zazwojowe oraz doprowadzające. Zwykle są kró- dwunastnicy. 2) odchodzą od t. trzustkowo-
tkie i kończą się w splotach. dwunastniczej górnej przedniej i kierują się do
Gałęzie bliższe boczne prążkowia Rami proxi- S
ciany dwunastnicy.
males laterales striati  odchodzą od tt. S
rodko- Gałęzie dziąsłowe Rami gingivales  drobne,
wych przednio-bocznych i biorą udział w unaczy- opuszczają n. bródkowy i unerwiają dziąsło po
nieniu prążkowia. stronie wargowej w okolicy bródkowej.
Gałęzie błony bębenkowej Rami membranae Gałęzie dziąsłowe dolne Rami gingivales infe-
tympani  bardzo cienkie,odchodzą bezpoS
rednio riores  odchodzą od splotu zębowego dolnego
od n. uszno-skroniowego lub od n. przewodu i unerwiają dziąsło dolne.
słuchowego zewnętrznego i biorą udział w zaopa- Gałęzie dziąsłowe górne Rami gingivales super-
trzeniu warstwy skórnej błony bębenkowej. iores  pochodzą ze splotu zębowego górnego
Gałęzie boczne Rami laterales  1) odchodzą i unerwiają dziąsło górne.
od tt. guza popielatego i biorą udział w unaczy- Gałęzie gałki bladej Rami globi pallidi  od-
nieniu podwzgórza. 2) odchodzą od tętnicy pod- chodzą od t. naczyniówkowej przedniej i wnikają
stawnej i wnikają do mostu.3) opuszczają cz.pęp- do gałki bladej.
kową gałęzi lewej ż. wrotnej wątroby i podążają Gałęzie gardłowe Rami pharyngeales  1) re-
do odcinka bocznego lewego wątroby. prezentowane są przez kilka cienkich naczyń t.
Gałęzie bródkowe Rami mentales  odchodzą gardłowej wstępującej biorących udział w una-
od n. bródkowego do skóry okolicy bródkowej. czynieniu gardła, cz. chrzęstnej trąbki słuchowej,
Gałęzie brzuszne Rami ventrales; podniebienia miękkiego i migdałka podniebien-
p. Gałęzie przednie. nego. 2) odchodzą od t. tarczowej dolnej
Gałęzie ciała kolankowatego bocznego Rami co- i podążają do cz. krtaniowej gardła.
rporis geniculati lateralis  biegnąodt. naczyniów- Gałęzie gardłowe Rami pharyngei  1) opusz-
kowej przedniej do ciała kolankowatego boczne- czają n. językowo-gardłowy w liczbie 3-4 i razem
go. z gałęziami n. błędnego i zwoju szyjnego górnego
tworzą splot gardłowy. Biorą udział w unerwieniu
Gałęzie ciała migdałowatego Rami corporis błony S
luzowej cz. nosowej i ustnej gardła oraz
amygdaloidei  drobne,podążają od t.naczyniówko- mięS
ni: zwieracza górnego gardła, podniebien-
wej przedniej do ciała migdałowatego. no-gardłowego, a niekiedy także dx
wigacza pod-
93
Mała encyklopedia anatomii człowieka G
niebienia miękkiego. 2) opuszczają n. krtaniowy wewnątrzprzyuszniczy, biegną do przodu oraz ku
wsteczny i przechodzą głównie do m. zwieracza górze do mięS
ni: okrężnego oka, jarzmowego
dolnego gardła. 3) odchodzą w liczbie 2-3 od większego i jarzmowego mniejszego.
zwoju dolnego n. błędnego lub poniżej niego, Gałęzie jąder podwzgórza Rami nucleorum hy-
biegną do bocznej S
ciany gardła i biorą udział pothalami  podążają od t. naczyniówkowej prze-
wbudowie splotu gardłowego. dniej do jąder podwzgórza.
Gałęzie górne Rami superiores  oddzielają się Gałęzie jąder wzgórza Rami nucleorum thalami
od n.poprzecznego szyi,przebijają m.szeroki szyi  opuszczają t. naczyniówkową przednią i biorą
i unerwiają skórę w okolicy mostkowo-obojczy- udział w unaczynieniu jąder wzgórza.
kowo-sutkowej oraz przedniej szyi powyżej k. Gałęzie jądra czerwiennego Rami nuclei rubri 
gnykowej. kierują się od t. naczyniówkowej przedniej do
Gałęzie grasicze Rami thymici  małe naczynia jądra czerwiennego.
t. piersiowej wewnętrznej lub jej gg. S
ródpiersio- Gałęzie językowe Rami linguales  1) opusz-
wych zdążające do grasicy. czają g. podjęzykową n. językowego, przechodzą
Gałęzie gruczołowe Rami glandulares  1) kil- przez mm. języka razem z rozgałęzieniami t.
ka drobnych naczyń od t. twarzowej, zaopa- głębokiej języka i kończą się w błonie S
luzowej ję-
trujących głównie S
liniankę podżuchwową. 2) zyka. Prowadzą włókna: czuciowe n. językowego
odgałęzienia końcowego odcinka t. tarczowej do- do błony S
luzowej cz. przedbruzdowej i pow. do-
lnej biorące udział w unaczynieniu gruczołu tar- lnej języka, smakowe struny bębenkowej do bro-
czowego i gruczołów przytarczycznych. dawek grzybowatych oraz przywspółczulne za-
Gałęzie grzbietowe Rami dorsales  odchodzą zwojowe do gruczołów językowych. 2) końcowe
od tętnic międzyżebrowych tylnych, pierwszej gg. n. językowo-gardłowego, które doprowadzają
1
i drugiej. Biorą udział w unaczynieniu m. prosto- włókna: czuciowe do błony S
luzowej tylnej /3 cz.
wnika grzbietu. języka, przywspółczulne zazwojowe do gru-
Gałęzie grzbietowe Rami dorsales; czołów nasady języka oraz smakowe do kubków
p. Gałęzie tylne [Gałęzie grzbietowe]. smakowych zlokalizowanych w brodawkach oko-
Gałęzie grzbietowe języka Rami dorsales lingu- lonych i liS
ciastych. 3) liczne, opuszczające n.
ae  oddzielają się w zmiennej liczbie od t. języko- podjęzykowy i zaopatrujące wszystkie mięS
nie ję-
wej i unaczyniają nasadę języka oraz migdałek zyka.
podniebienny. Zespalają się z jednoimiennymi Gałęzie kolana torebki wewnętrznej Rami genus
gałęziami drugostronnymi. capsulae internae  oddzielają się od t. naczyniów-
Gałęzie guza popielatego Rami tuberis cinerei  kowej przedniej i unaczyniają głównie kolano to-
biegną od t. naczyniówkowej przedniej do guza rebki wewnętrznej.
popielatego. Gałęzie konarowe Rami pedunculares  cienkie
Gałęzie hakowe Rami uncales  drobne i nie- i krótkie, odchodzą w różnych miejscach częS
ci
stałe, opuszczają t. naczyniówkową przednią zazespoleniowej t. tylnej mózgu i rozkrzewiają się
i podążają do haka. w konarze mózgu.
Gałęzie hipokampa Rami hippocampi  kierują Gałęzie końcowe dolne [Gałęzie korowe dol-
się od t.naczyniówkowej przedniej do stopy hipo- ne] Rami terminales inferiores [Rami corticales
kampa. inferiores]  odchodzą od t. S
rodkowej mózgu.
Gałęzie istoty czarnej Rami substantiae nigrae Należą do nich gałęzie skroniowe: przednia,S
rod-
 opuszczają t. naczyniówkową przednią i una- kowa i tylna, skroniowo-potyliczna i zakrętu
czyniają istotę czarną. kątowego.
Gałęzie istoty dziurkowanej przedniej Rami sub- Gałęzie końcowe górne [Gałęzie korowe gór-
stantiae perforatae anterioris  odchodzą od t. na- ne] Rami terminales superiores [Rami corticales
czyniówkowej przedniej, przechodzą przez istotę superiores]  oddzielają się od t. S
rodkowej mózgu.
dziurkowaną przednią i unaczyniają torebkę we- Należą do nich tętnice: czołowo-podstawna bo-
wnętrzną. czna [gałąx
oczodołowo-czołowa boczna],przed-
Gałęzie jajowodowe Rami tubarii  opuszczają czołowa, bruzdy przedS
rodkowej, bruzdy S
rodko-
t. jajnikową i biorą udział w unaczynieniu jajowo- wej, bruzdy zaS
rodkowej, ciemieniowa przednia
du. Zespalają się z g. jajowodową t. macicznej. i ciemieniowa tylna.
Gałęzie jarzmowe Rami zygomatici  gg. n. Gałęzie korowe dolne Rami corticales inferiores;
twarzowego, które opuszczają splot p. Gałęzie końcowe dolne.
94