XVII Olimpiada Wiedzy Ekologicznej
Zestaw pytań testowych etapu podstawowego
1. Biocenoza stanowi najwy\
szy szczebel organizacji \
ywej przyrody. Populacje gatunków powiązane ró\
norodnymi zale\
nościami biologicznymi stanowią elementy struk-
tury tej jednostki. Stwierdzenie to jest:
a) błędne, gdy\
najwy\
szym szczeblem organizacji \
ywej przyrody jest biosfera,
b) nieprawdziwe, gdy\
ró\
ne populacje w biocenozie mogą pozostawać całkowicie niezale\
ne,
c) prawdziwe.
2. Czynnikami wpływającymi na dynamikę liczebności populacji, zale\
nie od jej zagęszczenia są:
a) paso\
yty i choroby zakaz
ne,
b) drapie\
cy i choroby niezakaz
ne,
c) walki wewnątrzgatunkowe i fizyczne czynniki środowiska.
3. Konkurencja w biocenozach:
a) rośnie ze wzrostem zasobności biotopu,
b) rośnie wraz ze zmniejszeniem zasobności biotopu,
c) maleje, gdy maleją zasoby biotopu.
4. Ekologia to termin wprowadzony przez:
a) Linneusza,
b) Darwina,
c) Haecla.
5. Które z poni\
szych stwierdzeń jest prawdziwe?:
a) nisza ekologiczna i siedlisko to synonimy,
b) nisza ekologiczna to pojęcie znacznie szersze ni\
siedlisko,
c) siedlisko to pojęcie znacznie szersze ni\
nisza ekologiczna.
6. Zbiór osobników jednego gatunku wzajemnie na siebie oddziałujących i krzy\
ujących się ze sobą to:
a) biocenoza,
b) populacja,
c) ekosystem.
7. Spośród gatunków poni\
ej wymienionych do roślin synantropijnych nie nale\
y:
a) przytulią leśna,
b) kąkol polny,
c) komosa biała.
8. BZT5 - biologiczne zapotrzebowanie tlenu jest:
a) tym większe im większe jest zanieczyszczenie wody materią organiczną,
b) tym większe im mniejsze jest zanieczyszczenie wody materią organiczną,
c) niezale\
ne od stopnia zanieczyszczenia wody materią organiczną.
9. Wskaz
nikiem zanieczyszczenia typu fekalnego wód jest występowanie:
a) bakterii Escherchia coli,
b) larw ochotkowatych,
c) zielenic Pandorina.
10. A
osoś występuje w rzekach:
a) czystych, dobrze natlenionych, o dnie \
wirowym
b) średnio zanieczyszczonych, o dnie mulistym,
c) słabo natlenionych, o znacznej mętności.
11. W Polsce zasoby wodne w przeliczeniu na jednego mieszkańca są:
a) mniejsze ni\
średnie wartości w Europie,
b) większe ni\
, średnie wartości w Europie
c) podobne jak średnie wartości w Europie
12. Najwięcej wody na potrzeby gospodarki narodowej w Polsce zu\
ywa:
a) produkcja przemysłowa,
b) rolnictwo,
c) gospodarka komunalna.
13. Wśród z
ródeł zanieczyszczenia i degradacji wód powierzchniowych najtrudniejsze do kontrolowania są:
a) obszarowe,
b) punktowe,
c) liniowe.
14. Najbardziej podatne na degradację są jeziora:
a) małe i płytkie,
b) du\
e i głębokie,
c) du\
e i płytkie.
15. Wiele zakładów przemysłowych wypuszcza wody podgrzane do rzek, jest to:
a) szkodliwe dla wszystkich gatunków ryb,
b) po\
yteczne dla wszystkich gatunków ryb,
c) po\
yteczne dla środowiska przyrodniczego.
16. Oceń prawdziwość poni\
szych zdań:
Gleba powstaje ze skał macierzystych pod wpływem czynników chemicznych i biologicznych.
Powstawanie \
yznej gleby jest procesem długotrwałym, a efekt końcowy zale\
y od typu skały oraz intensywności działania wymienionych czynników.
a) oba są prawdziwe,
b) pierwsze jest prawdziwe, drugie fałszywe,
c) pierwsze fałszywe, drugie prawdziwe.
17. Stopień rozdrobnienia części mineralnych gleby decyduje o jej zasobności wodnej i powietrznej. Gleby lekkie, mało rozdrobnione:
a) z racji du\
ych przestrzeni wypełnionych powietrzem są przepuszczalne i zatrzymują wodę,
b) z racji du\
ych przestrzeni wypełnionych powietrzem są przepuszczalne i nie zatrzymują wody,
c) zawierają du\
o wody i mało powietrza.
18. Próchnica w glebie:
a) poprawia stosunki powietrzne w glebach lekkich i wodne w glebach cię\
kich,
b) stanowi po\
ywkę dla wielu organizmów i hamuje rozwój korzeni,
c) poprawia stosunki powietrzne w glebach cię\
kich i wodne w glebach lekkich.
19. Larwa kozioroga dębosza drą\
y chodniki w drewnie:
a) sosny,
b) dębu,
c) buka.
20. Wśród ni\
ej wymienionych gatunków do grzybów nale\
y:
a) zerwa kulista,
b) \
agwica listkowata,
c) omieg górski.
21. Grzyb paso\
ytniczy opieńka miodowa jest:
a) trująca,
b) niejadalna,
c) jadalna.
22. Nadobnica alpejska to:
a) roślina,
b) płaz,
c) owad.
93
1
23. Znany owad turkuć podjadek uszkadza:
a) liście,
b) korzenie,
c) pędy.
24. Godłem naszego państwa jest:
a) orlik grubodzioby,
b) orzeł cesarski,
c) orzeł bielik.
25. W rolnictwie celem poprawy odczynu zakwaszonych gleb wykorzystuje się:
a) CaCl2,
b) NaOH,
c) CaCO3
26. Głównym z
ródłem węglowodanów w diecie są:
a) warzywa,
b) przetwory zbo\
owe,
c) owoce.
27. Która z wykonywanych czynności wymaga najwy\
szego wydatku energetycznego (w kcal/godz.):
a) szybki marsz,
b) bieg,
c) wchodzenie na schody.
28. Celiakia to:
a) roślina pastewna,
b) taniec latynoamerykański,
c) choroba spowodowana nietolerowaniem białka zbó\
(glutenu).
29. Pełnowartościowe białko zawierające wszystkie niezbędne aminokwasy występuje w:
a) jaju kurzym,
b) ziemniakach,
c) zbo\
ach.
30. Który ze składników prawidłowej diety dostarcza człowiekowi najwięcej energii?:
a) tłuszcze,
b) węglowodany,
c) białka.
31. Wąglik to:
a) zdrobniale wągier,
b) węgiel w gwarze śląskiej, c) ostra odzwierzęca choroba zakaz
na.
32. Methemoglobina blokuje dostęp tlenu do krwi. Które z zanieczyszczeń powietrza powoduje tę blokadę:
a) S02,
b) CO,
c) C02.
33. Który z ni\
ej wymienionych gatunków grzybów podlega ścisłej ochronie?:
a) borowik szlachetny,
b) smardz jadalny,
c) mleczaj rydz.
34. Wśród wymienionych gatunków chronionych do zwierząt nale\
y:
a) gnidosz królewski,
b) wę\
y mord stepowy,
c) niepylak apollo.
35. Perła naszych lasów lilia złotogłów, będąca pod ścisłą ochroną kwitnie:
a) wiosną,
b) latem,
c) jesienią.
36. Gatunek rośliny lub zwierzęcia występujący tylko na ograniczonym i stosunkowo małym obszarze to:
a) pomnik przyrody,
b) relikt,
c) endemit.
37. W 200lr. w Polsce utworzono nowy 23 park narodowy:
a) Ujścia Warty,
b) Turnicki,
c) Mazurski.
38. W naszym kraju wprowadzono zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej sieć obszarów chronionych:
a) Econet,
b) Natura 2000,
c) Corine.
39. Które z poni\
szych stwierdzeń jest niezgodne z prawdą?:
a) spaliny powstające w silnikach Diesla nie zawierają zanieczyszczeń,
b) wytwarzaniu energii towarzyszy emisja wielu zanieczyszczeń do atmosfery,
c) środki piorące mogą być przyczyną eutrofizacji wód.
40. Który z poni\
szych środków transportu, z ekologicznego punktu widzenia ocenia się jako najlepszy?:
a) samolot,
b) autobus,
c) tramwaj.
41. Z eksploatowanych w Polsce surowców naturalnych, najwięcej wydobywa się:
a) rudy miedzi,
b) węgla brunatnego,
c) węgla kamiennego.
42. Okręgi: Kłodawski i Inowrocławski związane są z wydobyciem:
a) gazu ziemnego,
b) rud cynku i ołowiu, c) soli kamiennej.
43. W skali kraju, największy udział w produkcji odpadów przemysłowych mają:
a) odpady górnicze,
b) popioły i \
u\
le energetyczne,
c) odpady poflotacyjne,
44. W strukturze miejskich odpadów komunalnych, największy udział mają:
a) papier i tektura,
b) odpady spo\
ywcze,
c) tworzywa sztuczne.
45. Do której kategorii zaliczmy odpady z eternitu?:
a) niebezpieczne,
b) nie niebezpieczne,
c) obojętne.
46. Jaki niebezpieczny gaz wydzielany jest w największych ilościach podczas składowania odpadów komunalnych?:
a) H2S,
b) NH4,
c) CH4.
47. Z punktu widzenia obowiązujących przepisów ochrony środowiska gnojowicę zaliczamy do:
a) ścieków,
93
2
b) odpadów płynnych,
c) nawozów naturalnych.
48. Co to jest piezometr?
a) miernik wilgotności gleb uprawnych,
b) miernik oporu elektrycznego gleb zdegradowanych,
c) urządzenie do monitorowania stanu wód gruntowych.
49. W jakich jednostkach mierzy się w Polsce odory (stę\
enie substancji złowonnych)?:
a) mg/m3,
b) równowa\
nik ekwiwalentny,
c) wcale się nie mierzy, więc nie ma jednostek.
50. Doniesienia prasowe w br. podały, \
e po raz pierwszy w historii uczeni amerykańscy dokonali sklonowania embrionu:
a) ludzkiego,
b) małpiego,
c) koziego.
SZYFR PRAWIDA
OWYCH ODPOWIEDZI ETAPU POSTAWOWEGO:
1. A 11. A 21. C 31. C 41. C
2. A 12. A 22. C 32. B 42. C
3. B 13. A 23. B 33. B 43. A
4. C 14. A 24. C 34. C 44. B
5. B 15. A 25. C 35. A 45. A
6. B 16. A 26. B 36. C 46. c
7. A 17. B 27. C 37. A 47. c
8. A 18. C 28. C 38. B 48. c
9. A 19. B 29. A 39. A 49. c
10. A 20. B 30. B 40. C 50. A
Zestaw pytań testowych etapu regionalnego
1. Jednolity obszar pod względem warunków środowiska oraz składów populacji roślin i zwierząt, dla których stanowi siedlisko to:
a. ekosystem,
b. biocenoza,
c. biotop.
2. W biocenozie straty energetyczne rosną gdy:
a. wydłu\
ają się łańcuchy troficzne,
b. skracają się łańcuchy troficzne,
c. upraszcza się jej skład gatunkowy.
3. Samoregulacja biocenotyczna zale\
y w głównej mierze od:
a. zasobów pokarmowych,
b. liczby gatunków tworzących biocenozę,
c. czynników siedliskowych.
4. Sukcesja charakteryzuje się zmianą składu gatunkowego i warunków bytowania. Wska\
odpowiedz
, w której kolejność tego procesu przedstawiono poprawnie:
a. odsłonięcie, opanowanie, zasiedlenie, konkurencja, reakcja, stabilizacja,
b. odsłonięcie, zasiedlenie, opanowanie, konkurencja, reakcja, stabilizacja,
c. odsłonięcie, zasiedlenie, opanowanie, reakcja, konkurencja, stabilizacja.
5. Wśród poni\
szych zdań wska\
zdanie prawdziwe:
a. populacja to zbiór organizmów jednego gatunku, \
yjących na danym obszarze i nie oddziałujących wzajemnie na siebie,
b. liczebność populacji to liczba osobników przypadających na jednostkę powierzchni lub objętości,
c. zagęszczenie populacji określa stopień pokrycia terenu przez osobniki danego gatunku i mo\
na je wyrazić liczbą osobników ale równie\
ich biomasą.
6. Liczebność populacji i wszystkie jej ilościowe charakterystyki ulegają zmianom fluktuacyjnym. Populacje charakteryzuje dynamika uzale\
niona od czynników:
a. uwarunkowanych wyłącznie zagęszczeniem,
b. całkowicie niezale\
nych od zagęszczenia,
c. zale\
nych jak i niezale\
nych od zagęszczenia.
7. Ekologia zajmuje się badaniem zjawisk zachodzących na ró\
nych poziomach organizacji przyrody. W którym zestawie podano je właściwie:
a. osobnik, populacja, biocenoza, biosfera,
b. tak jak w a lecz bez biocenozy,
c. tak jak w a lecz bez biosfery.
8. W którym zestawie podano rośliny w uszeregowaniu od najni\
szego współczynnika transpiracji?:
a. rośliny runa lasów wilgotnych, rośliny łąk wilgotnych, rośliny łąk suchych,
b. rośliny łąk suchych, rośliny łąk wilgotnych, rośliny runa lasów wilgotnych,
c. rośliny łąk wilgotnych, rośliny runa lasów wilgotnych, rośliny łąk suchych.
9. Co sekundę na naszej planecie rodzi się:
a. troje dzieci,
b. dziesięcioro dzieci,
c. trzydzieścioro dzieci.
10. Hibernacji mo\
na przypisać ni\
ej wymienione cechy , z wyjątkiem:
a. okresowego obni\
enia temperatury ciała,
b. zatrzymania procesów metabolizmu,
c. okresowego odrętwienia.
11. Konkurencja międzygatunkowa ma miejsce wtedy, gdy dwa:
a. osobniki tego samego gatunku korzystają z tego samego pokarmu,
b. ró\
ne gatunki zabiegają o ró\
ne po\
ywienie,
c. ró\
ne gatunki zabiegają o ten sam pokarm.
12. Krajobraz naturalny to taki, który:
a. występuje na obszarach, gdzie działalność człowieka nie spowodowała naruszenia zdolności samoregulacji ekosystemu,
b. charakteryzuje brak jakiejkolwiek działalności człowieka,
c. występuje na terenach, gdzie człowiek prowadzi intensywną gospodarkę.
13. Zjadając szczupaka jesteś :
a. producentem,
b. konsumentem pierwszego rzędu,
c. konsumentem czwartego rzędu.
14. Węgiel brunatny wydobywany w Polsce powstał głównie z:
a. mchów,
b. widłaków,
c. roślin nagonasiennych.
15. Dą\
ąc do zwiększenia liczebności populacji karpi odłowiono ze stawu wszystkie szczupaki. Po trzech latach stwierdzono spadek liczby karpi, stan ten zaistniał gdy\
:
a. zabrakło drapie\
nika, który atakował chore karpie przeciwdziałając rozprzestrzenianiu się chorób,
b. odchody szczupaków stanowiły podstawę rozwoju glonów, będących pokarmem karpi,
c. był to przypadek, a odłowy nie miały tu \
adnego znaczenia.
16. Bentos stanowią organizmy:
a. wyłącznie osiadłe,
b. wyłącznie ruchliwe,
c. osiadłe i ruchliwe.
17. Kiedy przed kąpielą w jeziorze chcesz sprawdzić jego czystość to szukasz:
a. moczarki kanadyjskiej i wywłócznika,
b. zakwitów glonów,
93
3
c. masowego pojawu rzęsy.
18. Zasolenie przybrze\
nych wód powierzchniowych polskiego Bałtyku wynosi:
a. 5-7%o,
b. l-3%o,
c. 12-14%0.
19. Polskim zbiornikiem zaporowym o największej pojemności jest zalew:
a. Soliński,
b. Sulejowski,
c. Zegrzyński.
20. Najbardziej zró\
nicowaną i najbogatszą w gatunki roślin i zwierząt strefą jeziora jest:
a. litoral,.
b. profundal,
c. pelagial.
21. Jeziora lobeliowe występują na:
a. Pojezierzu Pomorskim,
b. Mazurach,
c. Pojezierzu A
ęczyńsko-Włocławskim.
22. Ryba budująca gniazda i opiekująca się potomstwem to:
a. ciernik,
b. płoć,
c. lin.
23. Wska\
zdanie prawdziwe:
a. wilgotność względna powietrza glebowego jest zawsze ni\
sza ni\
powietrza znajdującego się nad powierzchnią gleby,
b. wilgotność względna powietrza glebowego jest zbli\
ona do 100% i najczęściej wy\
sza ni\
powietrza znajdującego się nad powierzchnią gleby,
c. wilgotność bezwzględna powietrza glebowego jest całkowicie niezale\
na od wilgotności samej gleby.
24. Pola uprawne, które powstają na terenach pierwotnych puszcz tropikalnych dają plony:
a. niskie i z czasem coraz słabsze,
b. niskie ale z czasem wzrastające,
c. wysokie i ciągle wzrastające.
25. Przyczyną niekorzystnego dla rolnictwa zjawiska utraty związków azotu z gleby, mo\
e być przeprowadzany przez bakterie proces:
a. nitryfikacji
b. fermentacji,
c. denitryfikacji.
26. Wprowadzanie współcześnie do produkcji rolnej roślin transgenicznych:
a. nie ma \
adnego znaczenia z punktu widzenia ekologii,
b. daje tym roślinom odporność na paso\
yty co pozwala ograniczyć stosowanie chemicznych środków ochrony ,
c. zmniejsza zapotrzebowanie tych roślin na składniki mineralne.
27. W ogólnej powierzchni Polski lasy stanowią:
a. 25,0%,
b. 28,3%,
C. 30,0%.
28. Województwem o największej lesistości w Polsce jest:
a. Warmińsko-Mazurskie,
b. Lubelskie,
c. Lubuskie.
29. W ostatnich latach nastąpił gwałtowny spadek liczebności populacji zająca szaraka, główną przyczyną tego stanu jest:
a. zwiększenie odstrzałów przez myśliwych,
b. zwiększająca się liczba drapie\
ników,
c. nadmierne nawo\
enie upraw rolnych.
30. Mianem leśnej arystokracji wśród polskich drzew określa się:
a. świerki istebniańskie,
b. dęby rogalińskie,
c. lipy czarnoleskie.
31. Dominującą grupą siedlisk leśnych w naszym kraju są:
a. bory,
b. bory mieszane,
c. lasy mieszane.
32. Do najwy\
szych drzew iglastych rosnących w Polsce nale\
ą:
a. jodły,
b. świerki,
c. sosny.
33. Który z ni\
ej wymienionych produktów spo\
ywczych jest z
ródłem tzw. Pustych kalorii?:
a. biały ser,
b. cukier rafinowany,
c. kasza jęczmienna.
34. Szkorbut to choroba wywołana niedoborem:
a. \
elaza,
b. witamin z grupy B,
c. witaminy C.
35. Najbogatszym z
ródłem wapnia dla organizmu człowieka jest codzienne spo\
ywanie
a. mleka i jego przetworów,
b. warzyw liściastych,
c. mięsa wołowego.
36. Dzienne zapotrzebowanie człowieka dorosłego na witaminę C wynosi
a. 20 mg,
b. 50 mg,
c. 70 mg.
37. Obni\
enie ilości soli kuchennej dodawanej do potraw mo\
e zapobiega
a. nadciśnieniu tętniczemu krwi,
b. zapaleniu stawów,
c. zaburzeniom wzroku.
38. Wąglik to:
a. wirus,
b. bakteria,
c. prion.
39. Najbardziej wra\
liwą na wysoką temperaturę formą wąglika jest:
a. forma wegetatywna,
b. forma przetrwalnikowa,
c. obie formy są wysoce odporne.
40. Methemoglobina blokuje dostęp tlenu do krwi. Które z zanieczyszczeń powietrza powoduje tę blokadę:
a. S02,
b. CO,
c. C02.
41. Kosmetyki przyjazne dla środowiska mają na opakowaniach charakterystyczny znak mówiący o braku związków szkodliwych dla warstwy ozonowej:
a. fluorochlorowęglowych,
b. wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych,
93
4
c. metali cię\
kich.
42. Niepylaka apollo- chroniony gatunek motyla mo\
na spotkać:
a. na Wybrze\
u Bałtyckim,
b. na łąkach Wielkopolski,
c. w Pieninach.
43. Liczebność orła bielika w Polsce w ostatnich latach:
a. wzrasta,
b. maleje,
c. nie zmienia się.
44. W  Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt" jest 115 gatunków wymarłych i zagro\
onych. Który z poni\
szych gatunków uwa\
a się za ocalony?:
a. głuszec,
b. bóbr,
c. popielica.
45  Najbogatszym" pod względem łącznej długości szlaków turystycznych parkiem narodowym w Polsce jest:
a. Kampinoski,
b. Tatrzański,
c. Pieniński.
46 Wokół obszarów przemysłowych o du\
ym stopniu zapylenia tworzone są ochronne pasy zieleni. W ich skład nie powinny wchodzić rośliny nale\
ące do:
a. jednoliściennych,
b. okrytonasiennych,
c. nagonasiennych.
47 W tworzeniu  kwaśnego deszczu", będącego zagro\
eniem dla środowiska przyrodniczego współuczestniczą.:
a. insektycydy,
b. tlenki siarki,
c. metale cię\
kie.
4S Przy stałym długotrwałym nasileniu dz
więków przekraczającym 85 dB, nale\
y się liczyć z:
a. zaburzeniami w układzie krą\
enia,
b. uszkodzeniem słuchu,
c zaburzeniami wzroku.
49 Podstawowy zbiór najnowszych przepisów prawnych dotyczących ochrony środowiska zawarty został w ustawie wydanej w 2001r. Ustawa ta nosi nazwę:
a. O ochronie i kształtowaniu środowiska,
b. O ochronie przyrody i środowiska,
C. Prawo ochrony środowiska.
50. Co zamierza się uczynić z Inspekcją Środowiska po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej?:
a. pozostanie nadal- uwzględni się tylko działania usprawniające,
b. planowana jest fuzja z innymi inspekcjami ( np. Sanitarna., Weterynaryjną, Ochrony Roślin, Pracy),
c. ulegnie likwidacji a jej zadania przejmie NIK.
SZYFR PRAWIDA
OWYCH ODPOWIEDZI ETAPU REGIONALNEGO:
1- A 11- C 21- A 31- A 41- A
2- A 12- A 22- A 32- A 42- C
3- B 13- C 23- B 33- B 43- A
4- B 14- C 24- A 34- C 44- B
5- C 15- A 25- C 35- A 45- A
C
6- C 16- C 26- B 36- C 46-
7- A 17- A 27- B 37- A 47- B
8- A 18- A 28- C 38- B 48- B
9- A 19- A 29- B 39- A 49- C
10- B 20- A 30- A 40- B 50- A
Zestaw pytań testowych etapu wojewódzkiego
1. Ró\
norodność biologiczna w Polsce w porównaniu z krajami Europy Zachodniej:
a. na poziomie gatunku nale\
y do najwy\
szych w Europie, a na poziomie ekosystemów do najni\
szych,
b. na poziomie gatunku nale\
y do najni\
szych w Europie a na poziomie ekosystemów do najwy\
szych,
c. nale\
y do najwy\
szych w Europie na obu tych poziomach organizacji.
2 Podstawowymi typami struktury przestrzennej populacji są:
a. normalny, losowy, skupiskowy,
b. losowy, grupowy, równomierny,
c. równomierny, losowy, skupiskowy.
3 Molinezje w akwarium nakarmiono dafniami i rurecznikami w proporcji 4:1. Po pewnym okresie obserwacji z 400 dafni zostało 100, a ze 100 rureczników 25. Na podstawie analizy wyników mo\
na wyciągnąć wniosek, \
e molinezje:
a. wolą rureczniki,
b. wolą dafnie,
c. \
ywią się głównie pokarmem występującym w większej obfitości.
4. Dopasuj definicje do poni\
szych terminów:
1- pantofagi, 2-polifagi, 3-oligofagi
A- gatunki o szerokim spektrum pokarmowym, B- gatunki wszystko\
erne, najmniej wyspecjalizowane, C- gatunki od\
ywiające się ograniczoną rozmaitością pokarmów
a. 1-C, 2-B, 3-A,
b. 1-B, 2-A, 3-C,
c. 1-A, 2-C, 3-B.
5. Bioindykatorem mo\
e być kora drzew, gdy\
:
a. obecność S02 w powietrzu wywołuje jej zakwaszenie a tlenki metali cię\
kich w powietrzu jej alkalizację,
b. nadmiar C02 w powietrzu powoduje znaczne grubienie jej warstwy, w porównaniu z typową dla tego gatunku grubością,
c. kwaśne deszcze powodują odpadanie jej i tzw.  łysienie pni drzew" gatunków wskaz
nikowych.
6. Myrmekofagami nazywane są:
a. zwierzęta mrówko\
erne,
b. organizmy grzybo\
erne,
c. wirusy atakujące mikroorganizmy.
7. Obecność bakterii i pierwotniaków w \
waczu prze\
uwaczy jest przykładem:
a. mutualizmu,
b. komensalizmu,
c. paso\
ytnictwa.
8. Młode wiekowo populacje mają zwykle wysoką produktywność poniewa\
:
a. pokarm jest głównie wykorzystywany na potrzeby energetyczne,
b. pokarm jest głównie wykorzystywany na przyrost biomasy,
c. osobniki młode rosną wolno , ale systematycznie.
9. Współdziałanie korzystne dla obu gatunków, jednak niekonieczne nosi nazwę:
a. neutralizmu,
b. mutualizmu,
c. protokooperacji.
10. Restytucja w ekologii oznacza:
a. przywrócenie przyrodzie gatunku , który wcześniej na danym terenie występował,
b. zalesianie gruntów porolnych,
c. całkowitą regenerację materii organicznej w ekosystemie,
11. Borowik szlachetny występujący w lasach na Pomorzu i w lasach Małopolski nale\
y do:
a. ró\
nych populacji tego samego gatunku,
b. tej samej populacji tego samego gatunku,
93
5
c. tej samej populacji ró\
nych gatunków.
12. Pelagiczne organizmy to:
a. fitoplankton i Zooplankton,
b. Zooplankton,
c. plankton i nekton.
13. Dwutlenek węgla jako niezbędny związek do procesu fotosyntezy i produkcji pierwotnej, stanowi w powietrzu atmosferycznym, względem ilości rozpuszczonej w wodach
Ziemi:
a. 1/16,
b. 1/4,
c. 3/4.
14. W Polsce aktualnie nieoczyszczone ścieki odprowadzane do środowiska w globalnej ilości ścieków stanowią:
a. poni\
ej 10 %,
b. około 20%,
c. powy\
ej 50%.
15. W Polsce przewa\
ają torfowiska:
a. niskie,
b. wysokie,
c. przejściowe.
16. Jakie odcinki rzek charakteryzuje strefa występowania lipienia?:
a. podgórskie,
b. górskie,
c. nizinne.
17. Owado\
erną rośliną terenów podmokłych jest:
a. rosiczka okrągłolistna,
b. bobrek trójlistkowy,
c. grą\
el \
ółty.
18.  Podcięte" zębami nadwodne drzewa świadczą o obecności:
a. bobrów,
b. wydr,
c. norek.
19 . W celu prowadzenia modelowej gospodarki leśnej opartej na zasadach ekorozwoju na terenach Lasów Państwowych tworzy się:
a. Leśne Kompleksy Promocyjne,
b. nowe tereny rekreacyjne,
c. lasy ochronne.
20. Babka piaskowa to:
a. ryba chroniona,
b. grzyb,
c. wątrobowiec.
21. Na okres ilu lat sporządza się plan ochrony parku narodowego?:
a. 5,
b. 10,
c. 20.
22. Czy w rezerwacie przyrody wolno zbierać nasiona do celów gospodarki leśnej?:
a. nie,
b. tak,
c. po uzyskaniu pozytywnej opinii wojewódzkiej komisji ochrony przyrody.
23. Jak oceniasz zapis , którego celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie starodrzewu jodłowego poza granicami naturalnego zasięgu występowania jodły?:
a. cel godny realizacji,
b. nie nale\
y chronić jodły poza granicami naturalnego zasięgu jej występowania,
c. cel z
le sformułowany, nie mo\
na ochronić starodrzewu.
24. Czy drzewostany pochodzenia odroślowego mogą być objęte ochroną rezerwatową?:
a. nie,
b. powy\
ej 80 lat,
c. tak.
25. Wska\
zestaw, w którym podano trzy gatunki drzew nie podlegające ochronie w Polsce:
a. cis pospolity, świerk pospolity, sosna zwyczajna,
b. sosna limba, brzoza brodawkowata, sosna zwyczajna,
c. klon jesionolistny, lipa drobnolistna, klon jawor.
26. Prawidłowa dieta jest podstawowym elementem leczenia chorego na:
a. grypę,
b. cukrzycę,
c. odrę.
27. Jodowanie soli kuchennej jest w Polsce:
a. powszechne,
b. stosowane tylko w południowych regionach kraju,
c. zakazane.
28. Niedobór \
elaza jest przyczyną anemii. Zalecana dzienna dawka spo\
ycia tego pierwiastka w naszej diecie powinna wynosić:
a. 5 mg,
b. 14 mg,
c. 50 mg.
29. Które z poni\
szych zdań jest niezgodne z prawdą?:
a. weganizm to dieta składająca się wyłącznie z produktów roślinnych,
b. dziennie powinniśmy wypijać 1,5- 2,0 litrów płynów,
c. w prawidłowym \
ywieniu preferuje się spo\
ycie tłuszczów.
30. Surówki nale\
y przyrządzać na krótko przed spo\
yciem, gdy\
po upływie 2 godzin utrata witaminy C wynosi:
a. 10%,
b. 30%,
c. 50%.
31. W Polsce wśród ogólnej liczby rezerwatów najmniejszy udział mają:
a. leśne,
b. wodne,
c. słonoroślowe.
32. W Polsce najliczniej muflony występują w:
a. Bieszczadach,
b. Górach Świętokrzyskich,
c. Górach Sowich.
33. Indywidualne formy ochrony przyrody to:
a. pomniki przyrody i stanowiska dokumentacyjne,
b. u\
ytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo-leśne,
c. obie odpowiedzi są poprawne.
34. Współtwórcą ustawy o ochronie świstaka i kozicy był:
a. Maksymilian Siła-Nowicki,
b. Marian Raciborski,
c. Władysław Szafer.
35. Dowodem na całkowite spalanie jest brak w spalinach:
a. CO,
93
6
b. C02,
c. H20.
36. W nowoczesnych kotłach energetycznych, w których proces spalania następuje w warstwie fluidalnej, jako paliwo stosowany jest:
a. gaz ziemny,
b. olej opałowy,
c. węgiel kamienny.
37. Ozon to:
a. jeden z czterech izotopów tlenu,
b. trój atomowa cząsteczka tlenu,
c. rodnik tlenu z centrami o du\
ej reaktywności.
38. Na rozprzestrzenianie zanieczyszczeń w powietrzu wśród ni\
ej podanych czynników nie mają wpływu:
a. szorstkość podło\
a,
b. termodynamiczne parametry wyrzutu spalin,
c. stę\
enie siarki w paliwie.
39. Czy w Polsce jest dozwolone składowanie odpadów powy\
ej poziomu terenu?:
a. tak,
b. nie,
c. tylko na terenach górzystych.
40. Samochód jadący z prędkością 140 km/h jest głośniejszy ni\
przy prędkości 90 km/h:
a. dwukrotnie,
b. czterokrotnie,
c. siedmiokrotnie,
41. Ocenia się, \
e statystyczny Polak wytwarza rocznie:
a. 0,1 m3 śmieci,
b. 1,0 m3 śmieci,
c. 2, 0 m3 śmieci.
42. Deponowanie odpadów to inaczej:
a. spalanie,
b. składowanie,
c. kompostowanie.
43. Na składowiskach odpadów komunalnych z awifauny najczęściej spotykamy:
a. wronę,
b. szpaka,
c. mewę śmieszkę.
44. Zapadliska najczęściej powstają na skutek:
a. eksploatacji głębinowej,
b. poszukiwań geologicznych,
c. zabudowy mieszkaniowej.
45. Podstawowe przepisy dotyczące ochrony wód powierzchniowych zawarte zostały w:
a. Ustawie o ochronie wód,
b. Rozporządzeniu Rady Ministrów o ochronie wód powierzchniowych i rybactwie śródlądowym,
c. Dekrecie Prezydenta Rzeczypospolitej o konieczności ochrony wszelakich dóbr naturalnych w tym wód powierzchniowych.
46. Co nale\
y zrobić z naszym prawem ochrony środowiska po wejściu Polski do Unii Europejskiej:
a. trzeba je generalnie zmienić bo nie przystaje do europejskiego,
b. zmiany będą proste, gdy\
przyjmiemy automatycznie w całości prawo obowiązujące w Unii,
c. nasze prawo jest dostosowane do europejskiego, potrzebne są jedynie drobne korekty i nowelizacje.
47. Wojewódzki Konserwator Przyrody bezpośrednio podlega:
a. Wojewodzie,
b. Głownemu Konserwatorowi Przyrody,
c. Samorządowi.
48. Aktualna nazwa resortu odpowiedzialnego za edukację w Polsce brzmi:
a. Ministerstwo Edukacji Narodowej,
b. Ministerstwo Edukacji i Oświecenia Publicznego,
c. Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu.
49. Rok 2002 został ogłoszony rokiem:
a. Puszczy Białowieskiej,
b. ochrony ptaków drapie\
nych,
c. badań nad procesem klonowania ssaków.
50. Wydawnictwem ZGLOP propagującym ideę ochrony przyrody jest:
a. Przyroda polska,
b. Aura,
c. Eko i My.
SZYFR PRAWIDA
OWYCH ODPOWIEDZI ETAPU WOJEWÓDZKIEGO:
1- C 11- A 21- C 31- C 41- C
c C C
2- 12- 22- B 32- 42- B
c c
3- 13- A 23- C 33- 43- C
4- B 14- B 24- C 34- A 44- A
5- A 15- A 25- C 35- A 45- A
6- A 16- A 26- B 36- C 46- C
7- A 17- A 27- A 37- B 47- A
8- B 18- A 28- B 38- C 48- C
9- C 19- A 29- C 39- A 49- A
10- A 20- A 30- C 40- A 50- A
Zestawy pytań ustnych problemowych finału wojewódzkiego
Zestaw 1
1. Podaj 3 przykłady nowych  zwyczajów" w Twym domu , gwarantujących zmniejszenie ilości śmieci trafiających do środowiska. 3 pkt.
2. Określ, co nazwałbyś sukcesem swego regionu w dziedzinie ochrony środowiska w ostatnim pięcioleciu. Odpowiedz
swą uzasadnij. 5 pkt.
3. Scharakteryzuj na 3 przykładach przystosowanie roślin do przetrwania niekorzystnych warunków środowiska. 3 pkt.
4. Oceń szanse wykorzystania energii słonecznej w skali lokalnej w warunkach naszego kraju. 5 pkt
5. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem  ...zwiększenie liczby parków narodowych i rezerwatów stanowi czynną ochronę przyrody..."? Odpowiedz
swą uzasadnij 5 pkt.
6. Podaj 3 przykłady skutecznej Twoim zdaniem popularyzacji wiedzy przyrodniczej wśród przedszkolaków. 3 pkt.
Zestaw 2
1.  Jeśli nie chcesz znajdziesz powód , jeśli chcesz znajdziesz sposób". Rozwiń powy\
sze zdanie odnosząc je do ochrony powietrza . 3 pkt.
I,Określ co nazwałbyś pora\
ką swego regionu w dziedzinie ochrony środowiska w ostatnim pięcioleciu. Odpowiedz
swą uzasadnij. 5 pkt.
3. Scharakteryzuj na 3 przykładach przystosowanie zwierząt do przetrwania niekorzystnych warunków środowiska. 3 pkt.
4. Ocen szanse wykorzystania energii wiatru w skali lokalnej w warunkach naszego kraju. 5 pkt.
5 Czy zgadzasz się ze stwierdzenie  ...dieta wegetariańska to jedyny sposób na długowieczność..."? Odpowiedz
swą uzasadnij. 5 pkt.
6 Podaj 3 tytuły czasopism polskich popularyzujących wiedzę przyrodniczą. 3 pkl.
Zestaw 3
1.  Jeśli nie chcesz znajdziesz powód Jeśli chcesz znajdziesz sposób". Rozwiń powy\
szezdanie , odnosząc je do ochrony wód. 3 pkt.
93
7
2.Określ jak oceniasz przygotowanie Polski do przystąpienia do Unii Europejskiej W dziedzinie ochrony środowiska. 5 pkt.
3. Scharakteryzuj na 3 przykładach skalę adaptacji człowieka do wzrastającego ska\
enia środowiska przyrodniczego. 3 pkt.
4.Oceń szanse wykorzystania energetyki wodnej w skali lokalnej w warunkach naszego kraju. 5 pkt.
5.Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem  ...alergie są skutkiem wzrastającego zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego...". Odpowiedz
swą uzasadnij. 5 pkt
6.Wymień 3 organizacje proekologiczne działające w Polsce. 3 pkt.
Zestaw 4
1.  Jeśli nie chcesz znajdziesz powód , jeśli chcesz znajdziesz sposób". Rozwiń powy\
sze zdanie odnosząc je do ochrony gleb. 3 pkt.
2. Określ pozycję Polski na tle krajów Europy w dziedzinie ochrony środowiska. Odpowiedz
swą uzasadnij. 5 pkt.
3. Scharakteryzuj na 3 przykładach zalety \
ywności zmodyfikowanej genetycznie. 3 pkt.
4. Określ szanse wykorzystania tzw. biopaliw w naszym kraju. 5 pkt.
5. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem  ...społeczeństwo bardziej szanowałoby nasze lasy, gdyby wstęp do nich był płatny...". Odpowiedz
swą uzasadnij. 5 pkt.
6. Podaj 3 przykłady skutecznej Twoim zdaniem popularyzacji wiedzy przyrodniczej wśród studentów wy\
szych uczelni. 1 3 pkt.
Zestaw 5
1.  Jeśli nie chcesz znajdziesz powód Jeśli chcesz znajdziesz sposób". Rozwiń powy\
sze zdanie, odnosząc je do problemu hałasu w środowisku przyrodniczym. 3 pkt.
2. Wykorzystując swe wiadomości z ekologii przedstaw projekt miasta, w którym chciałbyś mieszkać. 5 pkt.
3. Wyka\
, \
e proces fotosyntezy warunkuje funkcjonowanie ekosystemów. 3 pkt.
4. Oceń szanse wykorzystania energetyki jądrowej w naszym kraju. 5 pkt.
5. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem  ... stan środowiska przyrodniczego danego kraju zale\
y od stopnia zrozumienia przez społeczeństwo procesów w nim zachodzących...". Odpowiedz
swą uzasadnij. 5 pkt.
6. Dlaczego Twoim zdaniem tworzone są Czerwone Księgi roślin i zwierząt. 3 pkt.
Zestaw 6
1.  Jeśli nie chcesz znajdziesz powód Jeśli chcesz znajdziesz sposób". Rozwiń powy\
sze zdanie, odnosząc je do problemu gospodarowania odpadami. 3 pkt.
2. Określ i krótko scharakteryzuj podstawowe funkcje lasu. 3 pkt.
3. Scharakteryzuj na 3 przykładach wady \
ywności zmodyfikowanej genetycznie. 5 pkt.
4. Jakie znaczenie dla stanu środowiska przyrodniczego ma zastosowanie w przemyśle technologii z wykorzystaniem zamkniętych obiegów wody. 5 pkt.
5. Określ zagro\
enia dla środowiska przyrodniczego wynikające z budowy autostrad. 5 pkt.
6. Podaj 2 przykłady świąt związanych z ochroną środowiska obchodzonych w Polsce. 3 pkt.
Zestaw 7
1.  Jeśli nie chcesz znajdziesz powód , jeśli chcesz znajdziesz sposób". Rozwiń powy\
sze zdanie odnosząc je do ochrony warstwy ozonowej. 3 pkt.
2. Ocenia się, \
e w faunie Polski występuje 600 gatunków kręgowców. Podaj % gatunków w tej grupie systematycznej, które są zagro\
one, (dopuszczalna granica błędu 10%). 5 pkt.
3. Podaj 3 metody stosowane w usuwaniu zanieczyszczeń wód powierzchniowych. 5 pkt.
4. Podaj 3 przykłady działalności człowieka, będących przyczyną procesu degradacji gleb. 3 pkt.
5. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem  ... introdukcja gatunków obcych roślin i zwierząt jest skuteczną formą wzbogacania polskiej flory i fauny..."? Odpowiedz
swa uzasadnij. 5 pkt.
6. Wyjaśnij jak rozumiesz pojęcie sozologia? 3 pkt.
Zestaw 8
1.  Jeśli nie chcesz znajdziesz powód, jeśli chcesz znajdziesz sposób". Rozwiń powy\
sze zdanie, odnosząc je do problemu idei trwałego i zrównowa\
onego rozwoju. 3 pkt.
2. Ocenia się, \
e w Polsce występuje 92 gatunki ssaków. Podaj % gatunków zagro\
onych w tej grupie systematycznej. Dopuszczalna granica błędu 10%. 5 pkt.
3. Wyjaśnij dlaczego befsztyk to nie tylko luksus ekonomiczny ale i energetyczny? 5 pkt.
4. Podaj 3 podstawowe metody stosowane w ochronie powietrza przed jego zanieczyszczeniami. 5 pkt.
5. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem  ...przyroda w mieście to tylko fragmenty zieleni..."? Odpowiedz
swa uzasadnij. 3 pkt.
6. Czy Twoim /daniem ekologia aktualnie to tylko hasło z pierwszych stron gazet i czasopism'.' 3 pkt.
Zestaw 9
1.  Jeśli nie chcesz znajdziesz powód, jeśli chcesz znajdziesz sposób". Rozwiń powy\
sze zdanie odnosząc je do ochrony ró\
norodności biologicznej. 3 pkt.
2. Ocenia Się, ze w Polsce występuje 360 gatunków ptaków. Podaj % gatunków zagro\
onych w lej grupie systematycznej. Dopuszczalna granica błędu 10%. 5 pkt.
3. Czy Twoim zdaniem w obecnych czasach powinno obowiązywać pojęcie środowisko naturalne, 3 pkt.
4.Podaj 5 podstawowych form ochrony przyrody w Polsce. 5 pkt.
5.Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem  ...status finansowy społeczeństwa decyduje o perspektywach przyrody danego kraju..."? Odpowiedz
swą uzasadnij. 5 pkt.
6. ( o nale\
y rozumieć pod pojęciem  zakład przemysłowy ucią\
liwy dla środowiska**? 3 pkt.
Zestaw 10
1.  Jeśli nie chcesz znajdziesz powód, jeśli chcesz znajdziesz sposób". Rozwiń powy\
sze zdanie odnosząc je do problemu gospodarowania odnawialnymi zasobami energii. 3 pkt.
2. Ocenia się, \
e w Polsce występuje 9 gatunków gadów. Podaj % gatunków zagro\
onych w tej grupie systematycznej. Dopuszczalna granica błędu 10%. 5 pkt.
3. Czy Twoim zdaniem młode pokolenie Polaków jest właściwie przygotowane do zrozumienia procesów zachodzących w otaczającej nas przyrodzie? 3 pkt.
4. Określ cele, dla których tworzone są tzw. banki genów. 5 pkt.
5. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem  ...eksperymenty na zwierzętach to podstawa rozwoju farmakologii..."? Odpowiedz
swą uzasadnij. 5 pkt.
6. Podaj główny cel gospodarki łowieckiej w polskim leśnictwie. 3 pkt.
Zestaw 11
1  Jeśli nie chcesz znajdziesz powód, jeśli chcesz znajdziesz sposób". Rozwiń powy\
sze zdanie odnosząc je do ekoturystyki. 3 pkt.
2. Ocenia się, \
e w Polsce występuje 112 gatunków ryb. Podaj % gatunków zagro\
onych w tej grupie systematycznej. Dopuszczalna granica błędu 10%. 5 pkt.
3. Oceń miejsce swojego regionu w dziedzinie ochrony środowiska w skali kraju. 5 pkt.
4. Podaj gatunek drzewa, który dominuje w polskich lasach oraz określ konsekwencjez tego wynikające. 3 pkt.
5. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem  ...Polska po wejściu do Unii Europejskiej ma ogromne szanse w zakresie rozwoju nowoczesnego rolnictwa..."? Odpowiedz
swą uzasadnij. 5 pkt.
6. Określ cele stref ochronnych wokół zakładów przemysłowych. 3 pkt.
Zestaw 12
1.  Jeśli nie chcesz znajdziesz powód, jeśli chcesz znajdziesz sposób". Rozwiń powy\
sze zdanie odnosząc je do wodooszczędnych technologii w przemyśle. 3 pkt.
2. Ocenia się, \
e w Polsce występuje 3000 gatunków motyli. Podaj % gatunków zagro\
onych w tej grupie systematycznej. Dopuszczalna granica błędu 10%. 5 pkt.
3 Podaj główne walory przyrodnicze Twego regionu. 5 pkt.
4. Wymień 3 główne choroby cywilizacyjne XX / XXI wieku. 3 pkt.
5. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem  ...Prawo ochrony środowiska to jedyna forma zahamowania procesów degradacji środowiska przyrodniczego..."? Odpowiedz
swą uzasadnij. 5 pkt.
6. Podaj 3 przykłady pierwszych swych decyzji w momencie, gdyby powierzono Ci tekę Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w Polsce. 3 pkt.
Zestaw pytań testowych etapu centralnego, Izabelin 7-9 06 2002
1. Gatunki kosmopolityczne to gatunki roślin i zwierząt, zasiedlające:
a. tundrę,
b. cały świat,
c tajgę.
2. Zachowania terytorialne są:
a. wyrazem altruizmu organizmów,
b. przejawem oddziaływań allelopatii,
c. elementem konkurencji wewnątrzgatunkowej,
3. Które z poni\
szych stwierdzeń jest prawdziwe?:
a. światło słoneczne to jeden z warunków środowiska,
b. światło słoneczne to jeden z zasobów środowiska,
c. światło słoneczne jest warunkiem środowiska dla zwierząt i zasobem środowiska dla roślin.
4. Zakres tolerancji na określone czynniki środowiska:
a. rośnie wraz z wiekiem człowieka.
b. jest niezale\
ny od wieku człowieka,
c. jest zale\
ny od wieku człowieka.
5. Zagęszczenie populacji to liczba osobników :
a. występująca na danym obszarze,
b. przypadająca na daną jednostkę powierzchni lub objętości,
93
8
c. obecna na powierzchni badawczej.
6. Mutualizm polega na:
a. ścisłym i koniecznym współ\
yciu obu partnerów,
b. osiąganiu korzyści przez jednego partnera bez szkody dla drugiego,
c. osiąganiu korzyści przez obie strony, lecz związek ten nic jest konieczny.
7. Proces niezale\
nego od człowieka zasiedlania miast i wsi przez zwierzęta to:
a. presja urbanizacyjna,
b. synantropizacja,
c. udomowienie.
8. Wska\
wśród poni\
szych zdań prawdziwe:
a. małe zró\
nicowanie genetyczne w obrębie gatunku sprzyja jego trwałości,
b. im większe zró\
nicowanie puli genowej populacji tym większe szanse jej przetrwania,
c. ró\
norodność genetyczna populacji zwiększa jej wra\
liwość na czynniki chorobotwórcze.
9. Pula genowa populacji nie zmieni się je\
eli:
a. imigracja przewa\
a nad emigracją,
b. emigracja przewa\
a nad imigracją,
c. nie występują w niej migracje.
10. Kurczenie się obszaru danego ekosystemu, np. na skutek przejęcia gruntów pod uprawę:
a. jest bardziej dotkliwe dla zwierząt du\
ych ni\
małych,
b. jest bardziej dotkliwe dla zwierząt małych ni\
du\
ych,
c. w jednakowym stopniu wpływa negatywnie na wszystkie elementy zoocenoz.
11 Jednostka ekologiczna najwy\
szego rzędu, obejmująca zespoły ekosystemów określonego obszaru geograficznego to:
a. biomasa,
b. biom,
c. biosfera.
12. Opisem śmiertelności rzeczywistej w populacjach są krzywe prze\
ywania. W odniesieniu do człowieka jest ona:
a. wypukła,
b. wklęsła,
c. esowata.
13.. Struktura wiekowa i płciowa populacji jest regulowana:
a. bezpośrednio przez rozrodczość i śmiertelność,
b. pośrednio przez rozrodczość i śmiertelność,
c. bezpośrednio przez rozrodczość i pośrednio przez śmiertelność.
14. Prawo tolerancji mówiące o negatywnym oddziaływaniu niedoboru jak i nadmiaru określonego czynnika sformułował:
a. Shelford,
b. Liebig,
c. Goetel.
15. Na kolejnych poziomach łańcucha troficznego ilość energii biologicznie u\
ytecznej:
a. rośnie,
b. nie ulega zmianom,
c. maleje.
16. Poni\
sze ptaki uporządkowano zgodnie z rosnącą częstotliwością machnia skrzydłami podczas lotu w zestawie:
a. bocian, myszołów, wróbel , koliber,
b. koliber, myszołów, wróbel, bocian,
c. koliber, bocian, wróbel, myszołów.
17. Zasoby wodne Ziemi zostały prawidłowo uszeregowane w zestawieniu:
a. oceany > lodowce > rzeki, i jeziora > wody gruntowe,
b. lodowce > oceany > rzeki i jeziora > wody gruntowe,
c. lodowce > oceany > wody gruntowe > rzeki i jeziora.
18. Obowiązująca w Polsce ocena jakości wód( klasy czystości) jest:
a. dwustopniowa,
b. trzystopniowa,
c. czterostopniowa.
19. Czy zabronione jest spławianie do wód powierzchniowych śniegu pochodzącego z odśnie\
ania?:
a. Zdecydowanie tak i nie ma od tego \
adnych wyjątków,
b. Tak, ale tylko wtedy, gdy śnieg wywo\
ony jest z centrum miast, terenów przemysłowych, dróg o du\
ym natę\
eniu ruchu,
c. Nie, bo i tak trzeba coś z nim zrobić.
20. Komu przysługuje prawo do powszechnego korzystania ze śródlądowych powierzchniowych wód publicznych?:
a. ka\
demu bez wyjątku,
b. tylko podmiotom gospodarczym,
c. tylko osobom fizycznym posiadającym pozwolenie w formie decyzji administracyjnej.
21. System saprobów obejmuje gatunki występujące w wodach o ró\
nym stopniu zanieczyszczenia. Podaj w którym zestawie podane są one prawidłowo:
1 -mezosaproby A-wody bardzo czyste
2-oligosaproby B- wody dość czyste
3-ksenosaproby C-wody średnio zanieczyszczone
a. 1-A, 2-B, 3-C,
b. 1-C,2-B, 3-A,
c. 1-B,2-A, 3-C.
22. A- grunty zdewastowane, B- grunty zdegradowane, określenia te dotyczą:
a. terenów, na których nastąpiła względna degradacja gleb,
b. terenów (w obu przypadkach), które nie mogą być poddane rekultywacji,
c. A- terenów, które utraciły całkowicie swą wartość u\
ytkową, B- terenów których wartość u\
ytkowa zmalała.
23. Wśród poni\
szych wska\
zdanie błędne:
a. właściwości sorpcyjne gleby decydują o zatrzymywaniu w niej nawozów mineralnych, jonów metali cię\
kich, pestycydów,
b. kumulacja toksycznych związków mo\
e doprowadzić do trwałego lub czasowego ska\
enia gleby,
c. ska\
enie gleby metalami cię\
kimi, jest czasowe, gdy\
mija po ich rozło\
eniu w ciągu sezonu wegetacyjnego.
24. Herbicydy to chemiczne środki ochrony roślin uprawnych niszczące:
a. chwasty,
b. paso\
yty,
c. grzyby chorobotwórcze.
25. Współczesne rolnictwo:
a. sprzyja spadkowi ró\
norodności biologicznej roślin uprawnych i zwierząt hodowlanych,
b. zdecydowanie sprzyja wzrostowi ró\
norodności biologicznej przez wprowadzanie do uprawy i hodowli gatunków transgenicznych,
c. sprzyja wzrostowi ró\
norodności genetycznej w przyrodzie dzięki stosowaniu biologicznych metod ochrony roślin uprawnych.
26. Podaj nazwy gatunków drzew, których szyszki widoczne są na poni\
szych rysunkach:
93
9
a.
b.
c.
27.Do leśnych gatunków roślin, kwitnących wiosną nale\
ą;
a. mniszek lekarski, cybulica leśna, \
ywokost zwyczajny,
b. zawilec zwyczajny, przylaszczka pospolita, ziarnopłon wiosenny,
c. stokrotka zwyczajna, dzwonek leśny, goz
dzik kartuzek.
28. W korze wierzby, (łacińska nazwa Salix) występuje kwas salicylowy. Jego pochodna kwas acetylosalicylowy jest znanym lekiem ( polopiryna, aspiryna). Wska\
wśród poni\
szych zdanie prawdziwe:
a. obecnie aspirynę produkuje się syntetycznie, choć jej pierwowzór odkryto w wyciągach roślinnych,
b. wyciąg z kory wierzby jest półproduktem do otrzymywania aspiryny w przemyśle farmaceutycznym,
c. zbie\
ność nazw Salix i kwas acetylosalicylowy jest przypadkowa.
29. Który z wariantów diety wegetariańskiej jest najbardziej zbli\
ony do tradycyjnego sposobu \
ywienia:
a. witarianizm,
b. frukto wegetarianizm,
c. laktowegetarianizm.
30. Głównym z
ródłem witaminy E są:
a. tłuszcze zwierzęce,
b. oleje roślinne,
c. warzywa.
31. Nadmierne spo\
ywanie fosforanów zawartych m.in. w coca-coli, pepsi-coli, serach topionych mo\
e zakłócać prawidłowy stosunek wapnia do fosforu, który u osób dorosłych powinien wynosić:
a. 1:1,
b. 1:2,
c. 1:5.
32. Które z poni\
szych zdań jest niezgodne z prawdą?:
a. warzywa traktowane pestycydami wolno przekazywać do spo\
ycia po upływie okresu karencji,
b. DDT dozwolony jest do stosowania w ochronie sadów,
c. wapnowanie gleb kwaśnych sprzyja zwiększeniu plonów.
33 Oznaczanie szkodliwego pierwiastka w piórach lub sierści zwierząt nara\
onych na jego działanie dostarcza informacji o:
a. jego odkładaniu się w wątrobie,
b. jego zawartości we krwi,
c. stopniu i okresie ich nara\
enia na jego działanie.
34 Tradycyjne wykorzystywanie obszarów trawiastych jako łąki i pastwiska na terenach parków narodowych jest:
a. niedopuszczalne i całkowicie prawnie zabronione,
b. powszechne i prawnie dopuszczalne,
c. jedną z form czynnej ochrony, wprowadzoną m.in. w Biebrzańskim PN.
35. Drzewostany świerkowe w Bieszczadzkim PN:
a. są naturalnym piętrem regla górnego,
b. nie występują,
c. są efektem nasadzeń w miejsce wyciętych tam buczyn, lecz z
le tu rosną i chorują.
36. Bierna ochrona przyrody- pozostawienie przyrody samej sobie:
a. nie daje szans jakichkolwiek korzystnych zmian w naturze,
b. jest stosowana, gdy po zaprzestaniu działalności człowieka, natura sama mo\
e przywrócić zaburzoną równowagę,
c. jest najkorzystniejszym podejściem do ochrony ró\
norodności biologicznej.
37. Najliczniejsze gatunkowo w Polsce wśród kręgowców są:
a. ptaki,
b. gady,
c. płazy.
38. Najgrubszym dębem szypułkowym, pomnikiem przyrody (obwód na wysokości 1,3 m od ziemi) w Polsce jest:
a. Bartek -Zagnańsk,
b. Napoleon- koło Zielonej Góry,
c. dąb Be\
yńskiego- Kadyny.
39. Miłek wiosenny- roślina chroniona ma kwiaty:
a. białe,
b. błękitne,
c. złoto-\
ółte.
40. Który z poni\
ej wymienionych wę\
y nie jest gatunkiem jadowitym:
a. koralowy,
b. tygrysi,
c. eskulapa.
41. Czy w rezerwacie mogą być u\
ytki ekologiczne?:
a. nie,
b. tak,
c. wyłącznie przyrody nieo\
ywionej.
42. Doliną Prądnika mo\
na wędrować w:
a. Roztoczańskim PN,
b. Ojcowskim PN,
c. Pienińskim PN.
43. Powa\
nym problemem dla środowiska przyrodniczego w Polsce są mogilniki. Co nale\
y zrobić z zawartością mogilników, aby je zneutralizować'/:
a. zabetonować i prowadzić monitoring środowiska,
b. zobojętnić chemicznie i składować na wysypiskach komunalnych,
c. zniszczyć metodą termiczną .
44. Największa część mieszkańców Polski jest nara\
ona na hałas:
a. drogowy,
b. przemysłowy,
c. kolejowy i lotniczy.
45. Jakie sposoby utylizacji odpadów promieniotwórczych są dozwolone w Polsce?:
a. spalanie,
b. przetwarzanie chemiczne,
c. składowanie.
46. Jaki rodzaj granulacji emitowanego pyłu jest z technicznego punktu widzenia najłatwiejszy do zatrzymania w urządzeniach odpylających?
a. pył gruboziarnisty, gdy\
wystarczają najprostsze i najtańsze środki,
b. pył drobnoziarnisty, gdy\
takie najl\
ejsze cząsteczki są łatwe do wychwytywania,
c. pył o zró\
nicowanej granulacji, gdy\
mo\
na stosować techniki uniwersalne a te są najbardziej efektywne.
47. Du\
y problem podczas składowania odpadów komunalnych stanowią butelki jednorazowego u\
ytku, tzw. PET-y. Co oznacza ten skrót?
a. Polski Ekologicznie Towar,
b. Politereftalan etylenu,
c. Przetworzone Ekonomicznie Tworzywo.
48. Zwały kopalniane (hałdy) stwarzają istotne zagro\
enie dla środowiska. Przejawia się ono w postaci:
a. zmian krajobrazu, samozapłonów, tąpnięć,
b. zmian obiegu wody, utrudnionej transpiracji, przerwania łańcucha pokarmowego,
c. zmiany ró\
y wiatrów, utrudnionej absorbeji zanieczyszczeń pyłowych, wzmo\
onych turbulencji powietrza mających wpływ na powstanie inwersji atmosferycznej.
49. Które z wymienionych paliw ma największą zawartość siarki:
a. EURO SUPER 95,
b. Olej napędowy STANDARD 50,
c. EKODIESEL.
93
10
50. Czy w Polsce stwierdzono wystąpienie choroby wściekłych krów?
a. tak w roku bie\
ącym,
b. nie,
c. tak w 2000 r.
SZYFR PRAWIDA
OWYCH ODPOWIEDZI ETAPU CENTRALNEGO
1. B 11. B 21. B 31. A 41. A
2. C 12. A 22. C 32. B 42. B
1.
C 13. A 23. C 33. C 43. C
4. C 14. A 24. A 34. C 44. A
5. B 15. C 25. A 35. C 45. C
6. A 16. A 26. A-świerk pospolity, 36. B 46. A
7. B 17. A B- daglezja zielona, 37. A 47. B
8. B 18. B C -jodła pospolita 38. B 48. A
9. C 19. B 27. B 39. C 49. A
10. A 20. A 28. A 40. C 50. A
29. C
30. B
Zestawy pytań problemowych ustnego finału centralnego
Uwaga: we wszystkich zestawach pytań problemowych 1-12, pytania 1,2 były takie same i wymagały od uczestników odpowiedzi pisemnej w nieprzekraczalnym czasie 15 minut. Brzmiały one:
1. Do poni\
szych nazw okresów godowych dopisz zwierzę, którego ona dotyczy:
a. bukowisko
b. huczka
c. tokowisko
d. parkoty
e. tarło 5 pkt.
2. Podaj krótka charakterystykę oraz logo parku narodowego najbli\
szego od miejscaTwojego zamieszkania:
a.
b.
c.
d.
e. 5 pkt.
Pozostałe cztery pytania poszczególnych zestawów:
Zestaw 1
3. Omów mechanizm powstawania:  kwaśnych deszczów". 5 pkt.
4. Jakie Twoim zdaniem nale\
ałoby podjąć środki organizacyjno-techniczne, aby poprawić jakość wody pitnej w Polsce? 3 pkt.
5. Czy Twoim zdaniem miasto to: przyjazny dom czy wrogi moloch? Odpowiedz
swą uzasadnij. 3 pkt.
6. A. podaj krótka charakterystykę zwierzęcia przedstawionego na foliogramie 2 pkt.
B. Określ, kto został przedstawiony na filmie oraz przypisz mu pełnioną w łańcuchu troficznym rolę. 2 pkt.
C. Określ właściciela głosu przedstawionego na taśmie magnetofonowej pkt.
Zadanie 6 ma identyczne brzmienie w zestawach od 1 do 12!
Zestaw 2
3. Omów mechanizm powstawania: smogu atmosferycznego 5 pkt.
4. Jakie Twoim zdaniem nale\
ałoby podjąć środki organizacyjno-techniczne, aby zmniejszyć oddziaływanie akustyczne fabryki na sąsiadujące z nią osiedle mieszkaniowe? 3 pkt.
5. Czy Twoim zdaniem in\
ynieria genetyczna to zagro\
enie dla gatunku? Odpowiedz
swą uzasadnij. 3 pkt.
Zestaw 3
3. Omów mechanizm procesu eutrofizacji jezior. 5 pkt.
4. Jakie Twoim zdaniem nale\
ałoby podjąć środki organizacyjno-techniczne, aby zmniejszyć emisję zanieczyszczeń energetycznych z małej kotłowni osiedlowej? 3 pkt.
5. Czy Twoim zdaniem współczesny człowiek stracił harmonię z naturą? Odpowiedz
swą uzasadnij. 3 pkt.
Zestaw 4
3 Omów mechanizm procesu stepowienia pól uprawnych. 5 pkt.
4. Jakie Twoim zdaniem nale\
ałoby podjąć środki organizacyjno-techniczne, aby ograniczyć toksyczne oddziaływanie azbestu zawartego w istniejących ju\
budowlach? 3 pkt.
5. Co to znaczy być kreatywnym i \
yć w zgodzie ze środowiskiem przyrodniczym? 3 pkt.
Zestaw 5
3. Omów mechanizm powstawania klęski ekologicznej lasów w Górach Izerskich. 5 pkt.
4 Jakie Twoim zdaniem nale\
ałoby podjąć środki organizacyjno-techniczne, aby zmniejszyć ucią\
liwość szkodliwych emisji ruchu kołowego w Polsce? 3 pkt.
5. Jak Twoim zdaniem nale\
y korzystać z dobrodziejstw natury w zgodzie z ideą ekoturystyki? Odpowiedz
swą uzasadnij. 3 pkt.
Zestaw 6
3 Omów mechanizm powstawania dziury ozonowej. 5 pkt.
4. Jakie Twoim zdaniem nale\
ałoby podjąć środki organizacyjno-techniczne, aby skutecznie egzekwować prawo ochrony środowiska obowiązujące w Polsce? 3 pkt.
5, Podaj rolę Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w przedsięwzięciach ochrony środowiska w Polsce. 3 pkt
Zestaw 7
3, Omów mechanizm powstawania gradacji szkodników w polskich lasach. 5 pkt.
4. Jakie Twoim zdaniem nale\
ałoby podjąć środki organizacyjno-techniczne, aby zmniejszyć zanieczyszczenia \
ywności środkami chemicznymi? 3 pkt.
5. Czy zgadzasz się z tezą: Zieloni to dro\
d\
e i sumienie polskiej ekologii? Odpowiedz
swą uzasadnij. 3 pkt.
Zestaw 8
3. Omów mechanizm globalnego ocieplenia klimatu. 5 pkt.
4. Jakie Twoim zdaniem nale\
ałoby podjąć środki organizacyjno-techniczne, aby ochrona przyrody w Polsce była skuteczna? 3 pkt.
5. Czy Twoim zdaniem zanieczyszczenie środowiska i alergie człowieka pozostają ze sobą w bezpośrednim związku? Odpowiedz
swą uzasadnij. 3 pkt.
Zestaw 9
3. Omów mechanizm powstawania chorób odzwierzęcych na przykładzie choroby wściekłych krów. 5 pkt.
4. Jakie Twoim zdaniem nale\
ałoby podjąć środki organizacyjno-techniczne, aby edukacja ekologiczna w Polsce była skuteczna w kształtowaniu postaw młodzie\
y wobec środowiska przyrodniczego? 3 pkt.
5. Jak oceniasz powodzenie rolnictwa ekologicznego w Polsce? 3 pkt.
Zestaw 10
3. Omów metody rekultywacji terenów pokopalnianych odkrywkowych węgla brunatnego. 5 pkt.
4. Jakie Twoim zdaniem nale\
ałoby podjąć środki organizacyjno-techniczne, aby  uporządkować problem" dzikich wysypisk śmieci w Polsce? 3 pkt.
5. Jakie czasopisma Twoim zdaniem najlepiej spełniają rolę popularyzatorów wiedzy przyrodniczej w Polsce? Odpowiedz
swą uzasadnij. . 3 pkt.
Zestaw 11
3. Omów mechanizm powstawania obszarowych zanieczyszczeń wód powierzchniowych. 5 pkt.
4. Jakie Twoim zdaniem nale\
ałoby podjąć środki organizacyjno-techniczne, aby ograniczyć transgraniczne emisje zanieczyszczeń powietrza? 3 pkt.
93
11
5. Podaj przykłady trzech Twoich decyzji po objęciu teki Ministra Środowiska. 3 pkt.
Zestaw 12
3. Omów mechanizm powstawania mutacji organizmów roślin i zwierząt. 5 pkt.
4. Jakie Twoim zdaniem nale\
ałoby podjąć środki organizacyjno-techniczne, aby Inspekcja Środowiska w Polsce była wzorcem dla państw Unii Europejskiej? 3 pkt.
5. Czy leki chemiczne powinny Twoim zdaniem być zastępowane środkami pochodzenia naturalnego. Odpowiedz
swą uzasadnij? 3 pkt.
93
12