ETYKA ZAWODU PSYCHOLOGA - ROZDZIAŁ 13

FORMUŁOWANIE ORZECZEŃ I OPINII PSYCHOLOGICZNYCH.

• Diagnoza może przyjąć formę pisemnej opinii, ekspertyzy lub raportu.

• Celem opinii jest odpowiedź na pytanie stawiane przez zleceniodawcę, którym może być sam

badany.

• opinia psychologiczna - opis stosowanych w badaniu procedur diagnostycznych,

podsumowanie i interpretacja uzyskanych z różnych źródeł wyników badań (testy, wywiad,
obserwacja itp) w końcu charakterystyka funkcjonowania klienta w ustalonym w kontrakcie
zakresie. Wnioski są nierzadko formułowane w postaci hipotez badawczych.

• orzeczenis psychologiczne - wg. Paluchowskiego jest opisem trafnym i rzetelnym stanu klienta

w momencie diagnozowania. Jest interpretacją wszystkich zgromadzonych o badanym danych,
odniesieniem konkretnych wyników testowych do doświadczeń i zachowań klienta w warunkach
naturalnych, o czym psycholog wie z wywiadu. Jego zdaniem każdy proces diagnostyczny
kończy się orzekaniem.

• ocenianie psychologiczne nie równa się wartościowaniu.

• orzekanie w przypadku psychologów (i lekarzy) jest przeniesieniem kompetencji

sądowniczej w określonym obszarze w ręce ekspertów (psychologów). Psycholog może
wykonywać czynności orzecznicze tylko, gdy mają one ścisły związek z regulacją prawną przez
ustawy i rozporządzenia wykonawcze, np.: badania psychologiczne osób ubiegających się o
pozwolenie na broń, badania kierowców.

Zasady przygotowania opini psychologicznej
Opinia powinna zawierać:

1. pytania lub problemy, które są powodem oraz celem sporządzenia opinii. Prezentacja

problemu na początku opinii w sposób logiczny i jednoznaczny określa cele diagnozy

2. Dokładną charakterystykę zastosowanych przez psychologa metod diagnostycznych z

podaniem pełnej nazwy testu oraz jego wersje.

3. Formalną charakterystykę badanej osoby, miejsca i czasu diagnozy.

Każda opinia powinna być sporządzona z kopią, która zostaje u psychologa, na której jest

potwierdzenie otrzymania opinii przez klienta.

Ważne jest, by opinia nie była rozwlekła. Ma mieć dobry układ i być skondensowana. Dzięki temu

badany nie będzie wyrywał zdań z kontekstu i ich źle rozumiał, szczególnie jeśli będzie to opinia

postrzegana przez klienta jako negatywna. Przy pisaniu opinii trzeba zastanawiać się, jak zostaną

odebrane poszczególne fragmenty.

Określone standardy pisania opinii pozwalają respektować prawa klienta:

1. Ograniczenie zakresu opinii tylko do celu jej sporządzenia

Nie można umieszczać inf o innych uzyskanych podczas diagnozy problemach.

2. Selekcja informacji uzyskanych w procesie diagnozy

Realizacja zasady prywatności i poufności, podawać tylko te naprawdę istotne dla

diagnozy, a nie zbędne i niezwiązane z pytaniami sądu.

3. Interpretacja wyłącznie materiału diagnostycznego

Oddzielenie wyników od interpretacji i podanie samej interpretacji, bez wyników

liczbowych. Interpretacja odnosi się do różnych zastosowanych metod badania. Psycholog

nie wypowiada się na temat osób których nie badał.

4. Sformułowanie opinii w sposób komunikatywny i w języku zrozumiałym dla użytkownika

bez żargonu zawodowego, ale opinia musi wyjaśniać psychologiczne mechanizmy

funkcjonowania klienta.

5. Unikanie stygmatyzacji i etykietowania

opis jak dana osoba funkcjonuje w sytuacjach społecznych, bez używania wartościujących

określeń.

Wpływ opinii wydawanych przez psychologów

Zarówno zleceniodawca jak i klient mogą wykorzystać opinię niezależnie od pierwotnego celu

sporządzenia. Zostaje ona wprowadzona do obiegu społecznego i może być niebezpieczna, jeśli

psycholog dopuścił się w niej stygmatyzacji;)! Może doprowadzić do np. samospełniającej

się przepowiedni: „Jestem taki zły i niezdolny jak napisane jest w opinii”.