ETYKA ZAWODU PSYCHOLOGA - ROZDZIAŁ 13

FORMUŁOWANIE ORZECZEŃ I OPINII PSYCHOLOGICZNYCH.

• Diagnoza może przyjąć formę pisemnej opinii, ekspertyzy lub raportu.

• Celem  opinii  jest  odpowiedź  na  pytanie  stawiane  przez  zleceniodawcę,  którym  może  być  sam 

badany.

• opinia  psychologiczna  -  opis  stosowanych  w  badaniu  procedur  diagnostycznych, 

podsumowanie  i  interpretacja  uzyskanych  z  różnych  źródeł  wyników   badań  (testy,  wywiad, 
obserwacja  itp)  w   końcu  charakterystyka  funkcjonowania  klienta  w  ustalonym  w  kontrakcie 
zakresie. Wnioski  są nierzadko formułowane w postaci hipotez badawczych.

• orzeczenis psychologiczne - wg. Paluchowskiego jest opisem  trafnym i rzetelnym  stanu klienta 

w momencie diagnozowania.  Jest  interpretacją  wszystkich zgromadzonych  o badanym  danych, 
odniesieniem  konkretnych wyników testowych do doświadczeń i zachowań  klienta w  warunkach 
naturalnych,  o  czym  psycholog  wie  z  wywiadu.  Jego  zdaniem  każdy   proces  diagnostyczny 
kończy się orzekaniem.

• ocenianie psychologiczne nie równa się wartościowaniu.

• orzekanie  w  przypadku  psychologów  (i  lekarzy)  jest   przeniesieniem  kompetencji 

sądowniczej  w  określonym  obszarze  w  ręce  ekspertów  (psychologów).  Psycholog  może 
wykonywać czynności orzecznicze tylko, gdy  mają one ścisły  związek  z regulacją prawną przez 
ustawy  i  rozporządzenia  wykonawcze,  np.:  badania  psychologiczne  osób  ubiegających  się  o 
pozwolenie na broń, badania kierowców.

Zasady przygotowania opini psychologicznej
Opinia powinna zawierać:

1. pytania  lub  problemy,  które  są  powodem  oraz  celem  sporządzenia  opinii.  Prezentacja 

problemu na początku opinii w sposób logiczny i jednoznaczny określa cele diagnozy

2. Dokładną  charakterystykę  zastosowanych  przez  psychologa  metod  diagnostycznych  z 

podaniem pełnej nazwy testu oraz jego wersje.

3. Formalną charakterystykę badanej osoby, miejsca i czasu diagnozy.

Każda  opinia  powinna  być  sporządzona  z  kopią,  która  zostaje  u  psychologa,  na  której  jest 

potwierdzenie otrzymania opinii przez klienta.

Ważne jest, by  opinia nie była rozwlekła. Ma mieć dobry  układ i być  skondensowana. Dzięki temu 

badany  nie będzie  wyrywał  zdań  z kontekstu i  ich  źle  rozumiał,  szczególnie jeśli  będzie to  opinia 

postrzegana przez klienta jako negatywna. Przy  pisaniu opinii trzeba zastanawiać się, jak zostaną 

odebrane poszczególne fragmenty.

Określone standardy pisania opinii pozwalają respektować prawa klienta:

1. Ograniczenie zakresu opinii tylko do celu jej sporządzenia

Nie można umieszczać inf o innych uzyskanych podczas diagnozy problemach.

2. Selekcja informacji uzyskanych w procesie diagnozy 

Realizacja zasady prywatności i poufności, podawać tylko te naprawdę istotne dla 

diagnozy, a nie zbędne i niezwiązane z pytaniami sądu.

3. Interpretacja  wyłącznie materiału diagnostycznego 

Oddzielenie wyników od interpretacji i podanie samej interpretacji, bez wyników 

liczbowych. Interpretacja odnosi się do różnych zastosowanych metod badania. Psycholog 

nie wypowiada się na temat osób których nie badał.

4. Sformułowanie opinii w sposób komunikatywny i w języku zrozumiałym dla użytkownika

 

bez żargonu zawodowego, ale opinia musi wyjaśniać psychologiczne mechanizmy 

funkcjonowania klienta.

5. Unikanie stygmatyzacji i etykietowania 

opis jak dana osoba funkcjonuje w sytuacjach społecznych, bez używania wartościujących 

określeń.

Wpływ opinii wydawanych przez psychologów

Zarówno  zleceniodawca  jak  i  klient  mogą  wykorzystać  opinię  niezależnie  od  pierwotnego  celu 

sporządzenia.  Zostaje ona  wprowadzona do  obiegu  społecznego  i  może być  niebezpieczna, jeśli 

psycholog  dopuścił  się  w   niej  stygmatyzacji;)!  Może  doprowadzić  do  np.  samospełniającej 

się przepowiedni: „Jestem taki zły i niezdolny jak napisane jest w opinii”.