TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006

Agata Baj „Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli” str. 1

Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli

Agata Baj

Coraz więcej osób słyszało o mapach myśli (Mind Mapping), mapach umysłu,

schematach mentalnych, koncepcji szczegółowo opisanej przez Tonego i Barrego

Buzanów w książce Mapy Twoich myśli (Ravi 2003). Ja posługiwać się będę terminem

Mapy Myśli (w skrócie MM). Przyjrzyjmy się bliżej tej idei.

Jak myśl sobie myśli?

Gdy powiem jabłko....

a najlepiej, gdy poproszę byś zamknął oczy i powiedział mi

co widzisz pod powiekami gdy usłyszysz dźwięk jabłko.

Nikt nie widzi, napisu

czarnych,

drukowanych liter na białym tle.

.... a co widzą zapytani, och, różne rzeczy:

sad, drzewo z pięknymi soczystymi jabłkami,

niektórzy czują nawet zapach,

który powoduje napływanie ślinki do ust.

Niektórzy widzą po prostu jabłko... a niektórzy banana.

(zrób, koniecznie, to doświadczenie wśród swoich znajomych

lub uczniów a przekonasz się sam)

Co się dzieje w głowie, gdy idziesz przez świat? Patrzysz

na ptaki, słyszysz szum drzew, kojące bicie fal,

twoją skórę nagrzewają ciepłe promienie słońca...

wbijasz zęby w

soczystego arbuza. Wtedy w mózgu

zachodzą łańcuchowe reakcje elektrofizjologicznych i neurochemicznych zmian,

bodźce docierają poprzez kanały sensoryczne do ...

jabłko

TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006

Agata Baj „Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli” str. 2

A teraz po ludzku:

Twoje oko, ucho, dłoń, twój smak i węch odbierają miliony informacji, wędrują one do

mózgu wywołując lawinę skojarzeń. Od pierwszego dnia naszego istnienia nie

przestajemy gromadzić wrażeń (bitów informacji) układających się na półkach naszej

pamięci w coraz bardziej złożone i skomplikowane struktury. Od najprostszego słowa,

dźwięku, koloru do obrazu świata w którym żyjemy.

Przypomnij sobie ile to razy, zupełnie nieoczekiwanie, jakiś zapach, czy melodia

wywołały falę wspomnień zdarzeń dawno minionych. Jak połączone ze sobą

haczykami myśli, jedna za drugą, wydobywane są z naszej pamięci.

Ten system przetwarzani informacji w mózgu Buzanowie określili mianem teorii

myślenia wielokierunkowego, pisząc o niej tak:

Mózg człowieka można porównać do gigantycznego biokomputera,

istnej machiny skojarzeń łańcuchowych. Miliony połączeń i węzłów

tworzą pajęczynę, w którą schwytane zostają wszystkie napływające

dane. Przypomina to budowę neuronu z jego centralnym ciałem

i tysiącami promieniście rozchodzących się dendrytów. W skali całego

mózgu są to miliardy komórek nerwowych, których wypustki łączą się

i splatają, tworząc niewyobrażalnie złożoną sieć.

To co już wiesz i czego nauczyłeś się do tej pory, tworzy bazę

danych, najeżoną kwadrylionami zaczepów gotowych przyjąć każdą

liczbę nowych informacji i przyłączyć je niewidzialnymi haczykami

skojarzeń.

I jak teraz ulotność myśli przelać na papier? Zacząć stosować najbardziej naturalną

metodę notowania – kartografie umysłu, czyli Mapę Myśli.

TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006

Agata Baj „Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli” str. 3

Jak wytyczyć naszą pierwszą mapę?

Zacznij od rzeczy prostych:

W powyższy schemat wpisz jakieś słowo np. dom oraz pięć skojarzeń, od jednej

gałązki następne pięć skojarzeń... i w ten sposób powstał zapis biegu twoich myśli,

twoja pierwsza Mapa Myśli.

Ćwiczenie to jest doskonałe dla dużych jaki i małych, nawet dla tych, którzy jeszcze

nie potrafią pisać, bo mogą narysować.

ĆWICZENIE:

Narysuj jak minął ci dzień; listę zakupów; poproś malucha by narysował listę

prezentów o których marzy. A wszystko w myśl zasady w centrum główna

idea, (np. mój dzień urodzin) i odchodzące od niej gałązki (prezenty marzeń).

Baw się w kartografię umysłu a sam się przekonasz jako to frajda.

Na początek warto zaopatrzyć się w czyste kartki papieru i kilka kolorowych kredek.

Nie myślimy linearnie, a zeszyty w kratkę (linię) w sposób nieunikniony porządkują

nasze myśli w równe rządki. Osobiście, od dłuższego już czasu, nie kupuję zeszytów

tylko ryzę papieru i potrzebną mi ilość kartek noszę w teczce. Biały papier daje więcej

„oddechu”.

Kartkę układamy poziomo, mamy wtedy więcej przestrzeni.

TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006

Agata Baj „Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli” str. 4

Dobrze rozplanuj swoją mapę.

Zastanów się nad kategoriami i pojęciami.

Konstruując swoją mapę od ogółu do

szczegółu. Używaj słów istotnych – słów

kluczy. Pamiętaj kolor to też kod, np.

nazwiska przedstawicieli romantyzmu na

niebiesko, a przykładowe dzieła literackie

na czerwono.

(działa to doskonale – sama sprawdziłam).

Główne zasady tworzenia MM przygotowałam na małych kartonikach – bardzo dobre

rozwiązanie do pracy w grupach.

TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006

Agata Baj „Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli” str. 5

TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006

Agata Baj „Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli” str. 6

Mamy wiele możliwości, litery duże, wysokie i niskie, rozciągnięte i skupione, akcenty,

rysunki i symbole, całą paletę barw.

Uwaga! Pisz czytelnie, staraj się, może nawet pisz drukowanymi literami,

najwspanialsza nawet MM nie pomoże, jeśli stracisz czas na próby rozczytania się.

Podejdź do tej nowej umiejętności jak dziecko do nauki chodzenia, nie zrażaj się

początkowymi niepowodzeniami lub pozorną pracochłonnością. Praktyka czyni

mistrza. Z czasem wypracujesz własny system znaków-symboli, skrótów i kodów. MM

są indywidualną i bardzo osobistą techniką, twoje skojarzenia są tylko twoje i dla osób

z zewnątrz niekoniecznie muszą być jasne. Ważne by dla ciebie były skuteczne, tzn.

wyciągały odpowiednią informację w odpowiednim czasie na „haczyku” skojarzenia.

Strzeż się, jednak, nadmiernej kreatywności w skrótach, czasem tak sobie streściłam

informację, że w żaden sposób nie mogłam już później wpaść na to co sobie

skróciłam.

Początkowo moje mapy (pseudomapy) miały rysunek w środku, a po bokach

oderwane informacje lub wypunktowaną listę. „Spierałam się” z Buzanem: wszystko

interesujące, rysunek w środku, promieniście rozchodzące się główne kategorie....

prawą stronę kartki udawało mi się zapisać, ale jak mam pisać w lewo?

Myślałam sobie, ten Buzan chyba się trochę pomylił.

TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006

Agata Baj „Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli” str. 7

TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006

Agata Baj „Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli” str. 8

Gdzie i kiedy uprawiać kartografię myśli?

Wszędzie. Podam przykłady 4 możliwości, w których ja najczęściej map używam.

1.

Notatki myśli cudzych. Notatki z przeczytanych książek, artykułów,

opracowane wykłady.

2.

Planowanie. MM są doskonałym twórczym narzędziem planowania własnej

aktywności np. zawodowej. Warto na takich mapach (na wszystkich warto,

ale na tych w szczególności) pisać datę, będziemy wtedy mieli wgląd we

własny rozwój. Są idealne do sporządzenia np. planu spotkania lub

warsztatów.

3. Własne przemyślenia.

4. Podsumowanie

wiedzy.

Zebrane informacje z całej epoki literackiej,

działu, przedmiotu. Mamy wtedy syntezę najistotniejszych zagadnień –

doskonałe narzędzie do powtórek na egzaminy.

TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006

Agata Baj „Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli” str. 9

TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006

Agata Baj „Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli” str. 10

TRENDY uczenie w XXI wieku Internetowy magazyn CODN nr 3/7 2006

Agata Baj „Słów kilka o myśli, którą ubiera się w Mapę Myśli” str. 11

Z moich doświadczeń wynika, że im młodsza osoba tym szybciej zaczyna robić MM.

Uczniowie w szkole średniej zbyt dużo nawyków muszą zmienić i mogą się zniechęcić.

Najmłodsza osoba, którą uczyłam rysować MM miała 9 lat i po 2 spotkaniach rysowała

piękne mapy np. treść czytanej baśni.

Lektura na dobry początek:

Buzan T., Rusz głową, Łódź 1999

oraz wspomniane:

Buzan T., Buzan B.,Mapy Twoich myśli, Łódź 2003