ĆWICZENIE 1

OZNACZANIE TEMPERATURY ZAPŁONU

I.Cel ćwiczenia

Oznaczenie temperatury' zapłonu cieczy palnych

2. Część teoretyczna

Zapłon wg PN-9I/B-02840 definiowany jest jako zapoczątkowanie spalania materiału

palnego przez płomieniowe źródło energii cieplnej (źródło zapłonu).

Według wymienionej wyżej normy istnieją trzy źródła zapłonu (czynniki inicjujące zapłon): a)
iskra (np elektryczna), w uproszczeniu należy ją traktować jak rozgrzane od temperatury
6000K do 20000K ciało (w stanie gazowym) oddziałujące na mieszaninę par cieczy
palnej z powietrzem. b)płomień (przestrzeń, w której spala się faza gazowa z emisją
światła). Cześć ciepła generowana z płomienia przenoszona jest do materiału, a cześć
odprowadzana do otoczenia. Jeśli temperatura płomienia jest dostatecznie wysoka oraz
ma miejsce duża szybkość przenoszenia ciepła od źródła do materiału, przy
odpowiednim stężeniu mieszaniny par cieczy z powietrzem nastąpi zapłon fazy
lotnej istniejącej nad powierzchnią cieczy; c) rozżarzony element (świecący)

Wielkością charakteryzującą zapłon jest t e m p e r a t u r a z a p ł o n u , definiowana

w ww. normie jako najniższa temperatura cieczy, w której wytwarza ona pary wystarczające
do zapłonu w określonych warunkach badania Istnieją cztery doświadczalne metody
pomiaru temperatury zapłonu:

a)oznaczanie temperatury zapłonu w tyglu otwartym metodą Marcussona;
b)oznaczanie temperatury zapłonu w tyglu zamkniętym metodą Martensa-Penskyego,
c)oznaczanie temperatury zapłonu w ryglu zamkniętym metodą Abla-Pensk/ego.
d)oznaczanie temperatury zapłonu w tyglu otwartym metodą Clevdanda [14].

Pomiar metoda Cłevelanda, dla której alternatywą jest metoda Martensa-Pensky'ego

pominięto w opisie tego ćwiczenia Pozostałe trzy metody szczegółowo omówiono w dalszej
części pracy. Należy przy tym zaznaczyć, ze temperatury zapłonu tych samych cieczy,
oznaczone w tych samych warunkach, ale różnymi metodami, mogą różnić się między sobą

Odchyłki mogą dochodzić do kilku stopni (przykłady przedstawiono w tabeli 1 ). Rozbieżności
te tłumaczy się tym. Ze w tyglu zamkniętym wczesniei gromadzą się odpowiednie ilości par.
zaś w tyglu otwartym pary cieczy swobodnie dyfundują do powietrza Omawiana różnica jest
tym większa, im wyższa jest tcmpcratura zapłonu badanej cieczy [13)

Tabela 1.(8)

Substancja

Temperatura zapłonu [K|

Tygiel zamknięty

Tygiel otwarty

[i-dekan

3 19

325

metanol

284

274

etanol

286

279

propanol

299

289,5

3. Oznaczanie temperatury zapłonu w tyglu otwartym metodą Marcussona

Metoda Marcussona śluzy do oznaczania w tyglu otwartym temperatury zapłonu

produktów naftowych. Za pomocą omawianej metody można oznaczać temperaturę zapłonu
produktów naftowych, których temperatura zapłonu wg PN-82/C-O40O8 przekracza
323K, i nie posiadających w składzie lotnych składników

3.1. Przygotowanie próbki

Oznaczając temperaturę zapłonu produktów naftowych stałych, próbkę należy stopić. Jeżeli

w badanej substancji zostanie stwierdzona obecność wody, próbkę należy ogrzać do
temperatury niższej od temperatury zapłonu o 30K (dla produktów o temperaturze zapłonu
poniżej 523K) lub o SOK (dla produktów o temperaturze zapłonu przekraczającej S23K)
Jeżeli badany produkt zawiera więcej niż 0,1 % wody. należy ją usunąć, stosując dekantację
lub sączenie oraz wytrząsanie substancjami odwadniającymi typu świeżo wyprażony i roz­
drobniony chlorek sodowy czysty lub siarczan sodowy czysty Można również zastosować
czysty chlorek wapniowy. Do badania należy stosować próbki poprzez odsączanie
pozbawione substancji odwadniającej.

3.2. Czynności poprzedzające pomiar

Schemat aparatury Marcussona przedstawiono na rys 1. Badaną substancję umieszcza się

w tyglu otwartym (rys. 2). Tygiel należy napełnić do poziomu dolnej (czerwonej) kreski dla
produktów naftowych o temperaturze zapłonu przekraczającej 523K. Przy badaniu
pozostałych produktów tygiel napełnia się do poziomu górnej (czarnej) kreski. Należy zwrócić
szczególną uwagę, żeby:

a)w czasie wypełniania tygla nic powstały pęcherzyki powietrza;
b)nie zwilżać produktem ścianek naczynia powyżej kreski oznaczającej poziom

napełnienia.

W przypadku niedotrzymania powyższych warunków należy ww. czynności powtórzyć,
stosując czysty i suchy tygiel. Napełniony tygiel umieszcza się w urządzeniu na płycie grzejnej
w łaźni powietrznej. Następną czynnością jest wypoziomowanie urządzenia Do tego celu
służą śruby umieszczone w trójnogu

W czasie doświadczenia do pomiaru temperatury należy zastosować rtęciowy termometr

szklany a) o zakresie pomiarowym 3I3K - 533K dla ww. substancji o temperaturze zapłonu
poniżej

503 K. b)o zakresie pomiarowym 463K - 683K dla ww substancji o temperaturze zapłonu
powyżej 503 K.

Położenie termometru jest ustalone normatywnie, tj zbiornik rtęci w odległości 5 mm od

ścianki i 2 mm od dna tygla. Do zapalania badanej substancji służy palnik gazowy umieszczony
w obrotowym uchwycie. Dokładne ustawienie palnika powinno zapewnić usytuowanie
płomienia (nie świecącego) w osi pionowej tygla. Dolny brzeg płomienia musi natomiast
znajdować się w płaszczyźnie poziomej wyznaczonej przez górną krawędź tygla Długość
płomienia ustalono na !0mm. Ten parametr w czasie całego przebiegu doświadczenia należy
kontrolować za pomocą sprawdzianu płomienia (rys. I ) Przed przystąpieniem do
doświadczenia należy wykonać pomiar ciśnienia atmosferycznego

3.3. Przebieg pomiaru

Do pomiaru temperatury zapłonu należy zastosować tygiel uprzednio przemyty benzyną

ekstrakcyjną i osuszony. Aparat Marcussona ustawić w miejscu o przyciemnionym świetle i
pozbawionym przewiewów (wentylacja wyłączona i okna zamknięte).

Urządzenie pomiarowe zasilane jest poprzez autotransformator prądem 220V/5OHz

Autotransformator umożliwia bezpośrednią regulację napięcia na płycie grzejnej. W pierwszym
okresie ogrzewania łaźni powietrznej przyrost temperatury badanej substancji powinien
wynosić 6KVrnin z dokładnością do 1 K/min. Przyrost temperatury należy zmniejszyć do
3-/-1 K/min po osiągnięciu przez substancję badaną:

a)temperatury niższej o 30K dla produktów o temperaturze zapłonu poniżej S23K;
b)temperatury niższej o 50K dla produktów o temperaturze zapłonu powyżej 523K
Jednocześnie, z chwilą osiągnięcia przez badaną substancję temperatury wymienionej

w podpunktach a) lub b), należy przesunąć płomień palnika (tam i z powrotem) nad poziomą
powierzchnią wyznaczoną przez górne krawędzie tygla. Czas obecności płomienia nad badaną
substancją powinien wynosić 2s (przy ruchu palnika w obydwie strony)- Kolejne próby
zapłonu powtarzać w odstępach K (przy wzroście temperatury badanej cieczy z szybkością
K/min), aż do uzyskania zapłonu mieszaniny powietrza i par badanej substancji Za
temperaturę zapłonu należy przyjąć najniższą temperaturę cieczy, w której nastąpi szybkie
rozprzestrzenienie płomienia po objętości mieszaniny palnej istniejącej nad powierzchnią
substancji.

W przypadku, gdy nie jest znana temperatura zapłonu badanej substancji, należy

przeprowadzić pomiary mające na celu oznaczenie jej przybliżonej wartości. Przyrósł
temperatury w czasie pomiaru ustalić na 6 +/-1 KVmm. Próby zapłonu należy powtarzać tak ;jak
przy próbie ze znaną temperaturą zapłonu, jednak w odstępach 2K. Przeprowadzając kolejną

4. 3. Przygotowanie aparatury

Przygotowując do pomiarów urządzenie Martensa-Pensky'ego w pierwszej kolejności

należy przemyć benzyną ekstrakcyjną i osuszyć tygiel (rys. 4.). Linia przetłoczcnia wewnątrz
tygla wyznacza poziom normatywnego wypełnienia naczynia pomiarowego badaną cieczą.
Dokładnie napełniony tygielek powinien zapewnić położenie lustra cieczy w poziomie.

Śruby umieszczone w stojaku pozwalają na regulację położenia aparatu oraz na utrzymanie

tego wymogu.

Kolejną czynnością jest dobór odpowiedniego termometru. W omawianej metodzie stosuje

się termometry szklane - rtęciowe, w zależności od przewidywanej temperatury zapłonu:

a)o zakresie pomiarowym 266K do 383K i biedzie wskazań O.5 K;
b)o zakresie pomiarowym 363K do 643K i błędzie wskazań l,5K.

Zakładając. Ze wartość temperatury zapłonu badanej cieczy będzie mieściła się w prze­

dziale 380K do 383K, dopuszcza się do stosowania termometry wymienione w a) lub b).
Aparat Martensa-Pensky'ego wyposażono w dwa palniki 6 i 9 (rys. 3.). Palnik 9 spełnia rolę
zapalniczki i służy do utrzymywania płomienia na palniku 6 Regulacja wydajności wypływu
gazu palnego z palnika 6 za pomocą zaworu 7 pozwala uzyskać kulisty kształt płomienia o
średnicy 4mm. Ten wymiar płomienia powinien być niezmienny Niezbędna jest więc jego
kontrola w czasie całego doświadczenia

4.4. Przebieg pomiaru

Przed przystąpieniem do doświadczenia należy wykonać pomiął wysokości ciśnienia

atmosferycznego. Uzyskanie prawidłowych wyników zależy od usytuowania aparatu.
Urządzenie ustawia się w miejscu przyciemnionym i pozbawionym przewiewów. W czasie
doświadczenia wentylacja powinna być wyłączona, a okna zamknięte.

Po wcześniej omówionym przygotowaniu próbki i tygla można przystąpić do pomiarów.

Tygiel (rys-4) napełnia się badaną substancją do poziomu wyznaczonego przez przemoczenie.
Następnie na tygiel nakłada się pokrywę z zastawkami oraz zamocowanym termometrem i
mieszadłem Tak przygotowane naczynie umieszcza sic w łaźni powietrznej nad płytą grzejną.

Rozpoczynając pomiar, należy aparat podłączyć do autotransformatora zasilanego prądem

~220V/50Hz. Autotransformator umożliwia płynną regulacje napięcia na płycie grzejnej.

Po sprawdzeniu szczelności zamocowania pokrywy należy rozpocząć ogrzewanie. Przyrost

temperatury w próbce powinien wynosić 5-6K/mm Prędkość obrotową mieszadła ustawić na
90-120 obr/min i kontrolować w czasie całego doświadczenia Przystępując do próby
zapłonu, należy wyłączyć napęd mieszadła Do zapalenia badanej substancji służy palnik 6
Obracając gałkę 3, wymusza się otwarcie zastawek 4 i ruch w dół palnika 6. W ten sposób do
wnętrza tygla wprowadza się płomień na okres l s. Ruchem przeciwnym do poprzedniego
obrócić gałke 3, powodując zamknięcie zastawek 4 i powrót do pozycji wyjściowej palnika 6.

Pierwszą próbę zapłonu badanej cieczy przeprowadza się w temperaturze o 17K niższej od

założonej Dla produktów o temperaturze:

a) niższej niż 377K dalsze próby zapłonu należy przeprowadzać po każdym przyroście

temperatury o 1K;

b) wyższej niż 377K dalsze próby zapłonu należy przeprowadzać po każdym przyroście

temperatury o 2K

Nie znając przybliżonej temperatury zapłonu badanej substancji, przeprowadza się wstępne

jej oznaczenie. Za temperaturę zapłonu należy przyjąć najniższą temperaturę cieczy, w której
nastąpi szybkie rozprzestrzenienie się płomienia po objętości mieszaniny par palnych i po­
wietrzem, istniejących nad powierzchnią substancji

4.5. Wpływ ciśnienia

Wysokość ciśnienia atmosferycznego ma znaczący wpływ na dokładność oznaczania tem­

peratury zapłonu. Zmiany ciśnienia atmosferycznego w stosunku do wzorcowego {101,3 kPa)
pociągają za sobą konieczność wprowadzenia poprawki AT

gdzie.

Ti i-ta temperatura zapłonu wyrażona w K; n - liczba
pomiarów zakończonych zapłonem, n 2 2.

Gdy p = 101,3 kPa, wzór (5) przyjmie postać:

Wynik końcowy stanowi średnia arytmetyczna T2 co najmniej dwóch oznaczeń, jednak nic

różniących się między sobą o wielkości, jakie podano w tabeli 5.

Tabela 5 (1).

Temperatura zapłonu [KI

Powtarzalność wyników [K|

do 377

2

powyżej 377

5.5

Pomiary różniące się bardziej niż podano w tabeli 5 , odrzuca się.
Wyniki należy podawać z dokładnością

a)0,5K przy zastosowaniu termometrów o zakresie pomiarowym od 266K do 383K.
b)2K przy zastosowaniu termometrów o zakresie pomiarowym od 363K do 643K
Opracowując końcowe wyniki, należy skorzystać z niżej podanej tabeli 6.

Tabela6.

gdzie
p - ciśnienie atmosferyczne zmierzone w czasie oznaczania tcmperatury zapłonu,

wyrażone w kPa

4. 6. Opracowanie wyników

Opracowując wyniki końcowe, należy skorzystać ze wzoru (5), umożliwiającego obli­

czenie temperatury zapłonu badanej cieczy T

z

. Wzór uwzględnia poprawkę na zmiany

ciśnienia atmosferycznego.

Substancja
badana

Pomiar 1.

Pomiar 2.

Pomiar n

Końcowy wynik T

z

.

Średnia arytmetyczna

1

2

3

4

5

6

5. Oznaczanie temperatury zapłonu w tyglu zamkniętym metodą Abla-

Peiisky'ego

Metodę Abla-Pcnsky*egostosuje się do oznaczania temperatury zapłonu cieczy palnych

Aparat Abla-Pensky'ego przedstawiono na rys 5.

5.1. Przygotowanie naczynia pomiarowego

Przed przystąpieniem do pomiarów tygiel i pokrywę przemyć benzyną ekstrakcyjną lub

rozpuszczalnikiem, a następnie osuszyć

5.2. Przebieg pomiaru

Aparat umieścić w miejscu przyciemnionym i pozbawionym przewiewów (wentylacja

wyłączona, okna w pomieszczeniu laboratoryjnym zamknięte). Przed przystąpieniem do
doświadczenia, korzystając z barometru, wykonać pomiar wysokości ciśnienia atmosfe­
rycznego.

Tygiel za pomocą pipety napełnić cieczą psiną do poziomu wyznaczonego przez

wewnętrzne przetłoczenic. Należy zwrócić uwagę, by nie zwilżyć produktem ścianek naczynia
powyżej poziomu napełniania. W przypadku niedotrzymania tego warunku czynność
powtórzyć, stosując czysty i suchy tygiel. Następnie przykryć tygiel pokrywą. Tak przygo­
towane naczynie umieścić w łaźni powietrznej. Temperatura wody w łaźni wodnej powinna
wynosić. 327K +/-IK Gdy temperatura zapłonu badanej cieczy jest wyższa niż 308K. wówczas
przed wstawieniem tygla wodę w łaźni wodnej podgrzać do temperatury 363K +/-1K Aparat
podłączyć do autotransformatora zasilanego prądem -220V/50Hz. Autotransformator pozwala na
swobodną regulację przyrostu temperatury wody w łaźni wodnej Pomiary należy
rozpocząć od temperatury o 10K niższej niż przypuszczalna temperatura zapłonu badanego
produktu Do zapalenia par cieczy w aparacie Abla-Pcnsky ego zastosowano palnik
benzynowy Do pokrywy tygla oprócz palnika przymocowano mechanizm sprężynowy.
Mechanizm ten steruje przebiegiem procesu otwarcia zastawki i dostarczenia płomienia do
wnętrza tygla.

W pierwszej kolejności należy pokrętłem A nakręcić sprężynę w mechanizmie spręży­

nowym W chwili pomiaru zwolnić dźwignię B, powodując odsuniecie zastawki w pokrywie.
Palnik benzynowy pochyli się nad otworem. Zapłon nastąpi (od kulistego płomienia o średnicy
2 mm), gdy z ogrzewanej cieczy odparuje odpowiednia ilość badanej substancji i
wytworzy z powietrzem mieszaninę zdolną do zapłonu (w danych warunkach)

Za temperaturę zapłonu badanej cieczy należy przyjąć najniższą temperaturę, w której

nastąpi szybkie rozprzestrzenienie płomienia po objętości lotnej mieszaniny palnej, wy­
tworzonej nad lustrem badanej cieczy.

Mechanizm sprężynowy wymusi na zastawce i palniku ruch powrotny do pozycji

wyjściowej. Kolejne pomiary z uwagi na konstrukcję aparatu (siła naciągu sprężyny pozwala
na wykonanie tylko jednej próby zapłonu) zmuszają do nakręcania sprężyny przed
każdorazową próbą zapłonu. Wykonując n-tc pomiary należy zastosować nową próbkę,
umieszczając ją w czystym i osuszonym tyglu

5.3. Opracowanie wyników

Oznaczając temperaturę zapłonu metodą Abla-Pensky'ego, należy wykonać minimum 2

pomiary. Opracowując wyniki końcowe, skorzystać ze wzoru:

T

z

- średnia arytmetyczna temperatury zapłonu badanej cieczy wyrażona w K; Ti - i-
ta temperatura zapłonu badanej cieczy wyrażona w K. n * liczba pomiarów
zakończonych zapłonem, n ż2

W tabeli 8 podano dopuszczalne odchyłki.

Tabela 7. (4)

Dopuszczalna odchyłka [K|

Temperatura zapłonu |K]

0.5

do 298

1

powyżej 298

Wyniki pomiarów nie spełniające powyższych warunków należy odrzucić.
Końcowe wyniki opracować, korzystając z tabeli 9

Tabela S.

Wnioski powinny zawierać

a)zakwalifikowanie badanej substancji materiałów niebezpiecznych pod względem

pożarowym.

b)informację nt możliwości wykorzystania otrzymanych wyników w praktyce,
c)opis i wyjaśnienie zjawisk towarzyszących lub ewentualnych problemów, na jakie natrafiono

w czasie doświadczenia.

d)porównanie otrzymanych wyników z danymi literaturowymi W przypadku odnoszenia się

do temperatury zapłonu z literatury należy podać żiódlo,

c) obliczeniową temperaturę zapłonu na podstawie (16J, s 152 i 153.

0 błędy względny i bezwzględny, popełnione w stosunku do porównywalnych wartości

temperatur zapłonu - punkty (d) i(e).
Błąd bezwzględny Ax

gdzie:
A - wartość rzeczywista (np. literaturowa, obliczeniowa).
Tj - suma wartości wyznaczonej i poprawki uwzględniającej wpływ ciśnienia

atmosferycznego.

Błąd względny 8

Badana

substancja

Wysokość

ciśn. atmosf

Pomiar 1.

Pomiar 3

Pomiar n

t,

1

z

3

4

5

0

6. Opracowanie sprawozdania

Sporządzając sprawozdanie z ćwiczenia laboratoryjnego za pomocą jednej z trzech

wcześniej omówionych metod, posłużyć się niżej podanym wzorcem. Sprawozdanie
powinno zawierać

•Określenie celu ćwiczenia.
•Krótki opis przebiegu pomiaru.
•Wyniki pomiarów.
•Wnioski.

serię pomiarów oznaczania tcmperatury zapłonu do następnego badania, zastosować czysty
tygiel oraz nową próbkę.

Rys 1 Aparat do oznaczania temperatury zapłonu w tyglu otwartym metodą Marcussona

3. 4. Zmiany ciśnienia

Różne wartości ciśnienia powodują
istotne zmiany w wysokości tempera­
tury zapłonu. W przypadku wystą­
pienia różnicy ciśnień większej od
101,3 kPa o 2.0 kPa konieczne staje
się wprowadzenie poprawki AT.

gdzie:

p - ciśnienie atmosferyczne zmie- Rys. 2. Tygiel stosowany w metodzie Marcussoiia
rzone w czasie oznaczania temperatury zapłonu wyrażone * kPa.

Polska norma dopuszcza do stosowania nw. poprawki (tabela 2.).

Tabela 2.(2)

3. 5. Opracowanie wyników

Za temperaturę zapłonu badanej substancji należy przyjąć temperaturę T, obliczoną wg

wzoru (2)

c

gdzie:

Ti - i-ta temperatura zapłonu, K n - liczba pomiarów

zakończonych zapłonem; n 5 2. Gdy AT = 0. wzór (2)

przyjmie posiać:

<p>
[kPa|

(AT)

84.0 -87,7

+4

87,8-91.6

+3

91.7*95,6

+2

95,7 - 99,3

+1

103.3 * 107,0

-I

Wynik końcowy stanowi średnia arytmetyczna T

z

z co najmniej dwóch oznaczeń, jednak nie

różniących się między sobą o wielkości podane w tabeli 3

Tabela 3. f2J

Temperatura zapłonu

[K]

Powtarzalność wyników
|K|

do 323
powyżej 323 do 473
powyżej 473

6
9

Pomiary różniące się bardziej niż podano w tabeli i, odrzuca się

Wyniki należy podawać z dokładnością do IK. Opracowując końcowe wyniki pomiarów,

należy skorzystać z tabeli 4.

Tabela 4.

Substancja
badana

Pomiar 1

Pomiar 2

Pomiar n

Końcowy wynik Tz.

średnia

arytmetyc

zna

l

2

3

4

5

6

4. Oznaczanie temperatury zapłonu w tyglu zamkniętym metodą Martensa--Pensky'ego

Metodę Martensa-Pensky'go (PN-75/C-04009) stoiuje się do oznaczania temperatury

zapłonu cieczy palnych

4. 1. Przygotowanie próbki Oznaczanie temperatury zapłonu cieczy palnych poprzedza

odpowiednie przygotowanie próbki. Jeżeli w badanej substancji zostanie stwierdzona obecność
wody w ilości przekraczącej

0.05% obj, próbkę należy odwodiuć. W tym celu należy posłużyć się jedną z niżej
wymienionych metod;

a)wchłaniania wody przez czysty chlorek wapniowy;
b)sączenia przez bibułę filtracyjną;
c)sączenia przez zwój suchej waty.

'Oznaczanie temperatury zapłonu produktów o lepkości przekraczającej 36 cSt (w tem­

peraturze 323K) poprzedza proces dekantacji (sposób oddzielania cieczy od osadu, polegający
na ostrożnym usunięciu jej znad osadu. np. przez zlanie [15]- Następnie próbkę umieszcza się
w kolbie stożkowej o pojemności 250 cm'. Kolba powinna posiadać zapewniający szczelność
doszlifowany korek. Kolejny krok to wprowadzenie do kolby substancji odwadniającej i do­
kładne wymieszanie jej z próbką.

Po wykonaniu powyższych czynności zawartość kolby ogrzewa się az do uzyskania

całkowite) płynności produktu. Temperatura pióbki powinna być co najmniej o 1?K niższa od
spodziewanej temperatury zapłonu. Próbki nie należy ogrzewać dłużej niż jest to konieczne,.
az do uzyskania stanu ciekłego W czasie całego procesu ogrzewania (w równych przedziałach
czasu) w celu dokładnego wymieszania substancji badanej z substancją odwadniającą próbką
należy wstrząsać. Tak przygotowaną próbkę dodatkowo należy pozbawić substancji
odwadniającej

UWAGA .'

: Próbki nie należy odwadniać ani ogrzewać w przypadku przewidywania obecności par
[substancji.

________

4. 2. Budowa aparatu Martensa-Pensky'ego

Budowę aparatu przeznaczonego do oznaczania temperatury zapłonu cieczy palnych
metodą Martensa-Pensk/cgo przedstawiono na rys 3 Aparat zbudowany jest z:

1-uchwytu mocującego, zapewniającego regulację położenia mieszadła,
2-termometru.
3-gaiki sterującej ruchem zastawek 4 i palnika 6,
4-zastawek,
5-elastycznych przewodów rurowych doprowadzających gaz do palnika 6 i pufnika 9,

6-palnika.

7-zaworu regulującego wydajność wypływu gazu z palnika 6,
8-zacisku regulacji położenia palnika 9,
9-palnika spełniającego rolę zapalniczki dla palnika 6,

10-tygla,
11-łaźni powietrznej,
12-mieszadła napędzanego silnikiem elektrycznym. 13-
płyty grzejnej,
14- gniazda wtykowego -220 W50Hz,
15-stojaka,
16-śruby poziomującej

LITERATURA

1 PN - 75/C - 04009. „Przetwory naftowe Pomiar temperatury zapłonu w tyglu zamknię

tym metodą Mancnsa- Pensky'ego".

2. PN - 82/C - 04008. „Przetwory naftowe. Oznaczanie temperatury zapłonu w tyglu

otwartym metodą Marcussona. 3 PN • 91/B - 02840. „Ochrona przeciwpożarowa

budynków Nazwy i określenia". 4. PN /C-04007 „Przetwory naftowe. Temperatura
zapłonu. Pomiar metodą Abla-

.-Pensky'cgo". 5 Obliczanie temperatury zapłonu mieszanin palnych z niepalnymi

(tłum z jez. ros.).

"BIT" 1983 nr 3. 6. M. Sheldon DSc (FPA): A study of flammabiUty Hmits of

gases and vapouxs.

Fire Prevention 1984 nr 174.

7 T. Wachal: Materiały pędne i oleje silnikowe Warszawa 1959.

8. D Drysdale An Introduction to Fire Dynamics John Wiley & Sons Ltd.
9 M. Pofii-Szczepańska: Chemia pożarnicza. WOSP, Warszawa 1973.

10. M. Pofit-Szczepańska: Chemia stosowana. SOP. Warszawa 1965.
II Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych z dnia 21 sierpnia 1995 r. w sprawie

ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenowych.
Dz U. nr 102, poz. 507.

12M Pofit-Szczcpańska; Wybrane zagadnienia z chemii ogólnej, fizykochemii spalania i

rozwoju pożarów. SA PSP. Kraków 1994.

13l L. Górewicz: Własności i przeróbka pierwotna ropy naftowej i gazu. Warszawa

1975

14.PN-92/C - 04197 "Przetwory naftowe. Oznaczanie temperatury zapłonu i temperatury

palenia w tyglu otwartym metodą Clevelanda".

15.Encyklopedia popularnonaukowa. PWN, wyd VII, Warszawa 1982.

16. M. Pofit-Szczcpańska Fizykochemia spalania. Obliczenia chemiczne w zastosowaniu

pożarniczym. WOSP, Warszawa 1974.