Na całym świecie są muzułmanki, które zdecydowały się zasłonić twarz. Większość z nich wierzy, że to ich
religijny obowiązek. Taka decyzja może napotykać opór, zwłaszcza w miejscu pracy lub, gdy kobieta jest
aktywnie zaangażowana w działalność publiczną. Przeciwnicy zasłaniania twarzy często przytaczają dowody
mające negować potrzebę jej zakrywania. Kobiety noszące zasłonę mogą być pod wpływem silnego stresu –
czują, że muszą wybrać między normalnym życiem w społeczeństwie a posłuszeństwem Allahowi.

Kwestia zasłaniania przez kobietę twarzy ma dwie płaszczyzny. Jedna to publiczne pokazywanie twarzy,
druga – męskie spojrzenia na kobiecą twarz. Uczeni zajmujący się tym tematem mogą podchodzić doń z
jednej lub drugiej strony (lub z obu na raz).

Krótko mówiąc pewne jest, że:

1 - Zabronione jest, aby muzułmanin patrzył z pożądaniem na kobietę, jeśli nie jest jego żoną, niezależnie
od tego kim jest owa kobieta oraz jak (w co) jest ubrana. Jeśli mężczyzna tak postępuje – grzeszy.

2 - Zabronione jest, aby muzułmanka pokazywała ciało w jakikolwiek sposób z intencją wzbudzenia
pożądania w mężczyźnie nie będącym jej mężem. Jeśli kobieta tak postępuje – grzeszy.

3 - Kwestia zasłaniania twarzy jest tematem spornym wśród uczonych. Większość z nich jest zdania, że
zasłonięcie twarzy przez kobietę nie jest obowiązkowe, aczkolwiek wielu z nich uznaje to za konieczne w
obliczu zagrożeń pokusą (o charakterze seksualnym). Są uczeni, którzy twierdzą, iż zakrywanie twarzy jest
obowiązkiem i mają dowody podpierające tę teorię. Ich opinia musi być szanowana. Podobnie, muzułmanie
podzielający pierwszą opinię, mają do tego prawo i należy to uszanować.

Muzułmanie, którzy nie zgadzają się, że zakrywanie twarzy jest obowiązkiem nie powinni negować ani
pomniejszać czyjejś potrzeby robienia tego. Podobnie, muzułmanie popierający zakrywanie twarzy nie mają
prawa czuć się lepsi od adwersarzy.

Stopniowanie powagi zagadnienia:

Opinia uczonych, iż kobieta ma obowiązek zakryć twarz przed mężczyzną nie będącym jej mahram, opiera
się na interpretacji dowodów. Nie ma prostych, niedwuznacznych przekazów w tej materii.

Gdy w prawie islamskim mamy do czynienia ze sprawą największej wagi, zawsze istnieją jednoznaczne i
dosłowne dowody. Tak, jak w przypadku zakazu politeizmu, cudzołóstwa, kradzieży lub jak w przypadku
zakazu samotnego przebywania kobiety i mężczyzny. Stąd, uczeni zawsze zgadzają się w opiniach
dotyczących powyższych spraw. Natomiast zakaz pokazywania kobiecej twarzy opiera się na dowodach
pośrednich, np.:

[Koran 24: 31] {(...) powinny narzucić swoje zasłony na piersi (...)}

Zwolennicy zasłaniania twarzy używają tego wersetu jako argumentu iż Allah nakazał kobietom zasłonić
głowę zasłoną sięgającą aż do piersi, co jest (wg nich) jednoznaczne z tym, że powinny zasłonić również
twarz. Należy być świadomym faktu, że gdyby zasady dotyczące zasłaniania twarzy był kwestią najwyższej
wagi, Allah dałby nam ku temu jednoznaczne wytyczne.

Nie twierdzimy, że uczeni uznający to za obowiązek są w błędzie. Przeciwnie, autor tego artykułu zgadza się
z nimi, jednak problem nie jest tak poważny jak inne zagadnienia prawa islamskiego ustanowione przez
bezsprzeczne dowody.

Rozluźnienie [welonu]:

Przyjrzymy się bliżej dowodom uczonych twierdzących, iż kobieta ma obowiązek zasłonięcia twarzy w
miejscu publicznym.

Kiedy czytamy opinie biegłych podzielających ten pogląd - między innymi Ahmada b. Hanbala, najbardziej
opiniotwórczego w tej kwestii - widzimy, że wszyscy oni pozwalają kobietom pokazywać twarz w
uzasadnionych przypadkach. Generalnie dotyczy to sytuacji wymagających identyfikacji, lecz zabroniono
mężczyznom patrzeć na kobiety w celu innym, niż identyfikacja,

Ibn Qudama, wiodący uczony szkoły hanbalickiej i zwolennik zasłaniania twarzy, powtarza za al-Mughni
[9/498]:

„

Mężczyzna ma prawo zobaczenia twarzy kobiety, dla której jest świadkiem (zeznaje jako jej świadek/za

którą poświadcza – przyp. tłum.).”

Jeśli mężczyzna prowadzi z kobietą interesy, takie jak kupno – sprzedaż czy dzierżawa, ma prawo zobaczyć
jej twarz. Ahmad b. Hanbal nie poważał tego, jeśli kobieta jest młoda, lecz w przeciwnym wypadku nie
widział ku temu przeciwwskazań. Prawdopodobnie, nie był tego zwolennikiem w przypadku mężczyzny
mogącego ulec pokusie oraz w sytuacjach, gdy dokonywanie transakcji z kobietą nie jest niezbędne. Nie miał
jednak obiekcji co do sytuacji, w których transakcja jest niezbędna lub kiedy nie istnieje zagrożenie
wzniecenia podniecenia seksualnego.

Dr Muhammad b. Salih al-Duhajm, przewodniczący Sądu Okręgowego w Lajs w Arabii Saudyjskiej, będący
współczesnym zwolennikiem teorii obowiązku zasłaniania twarzy, jest autorem poniższej opinii:

„

Jeśli kobieta żyje w kraju, lub w środowisku, w którym nie może zakryć rąk i twarzy - niezależnie czy są to

przyczyny społeczne, polityczne lub związane z bezpieczeństwem publicznym – jeśli napotyka na trudności
lub może stracić znaczną część majątku, ma prawo nie zasłaniać twarzy i rąk.”

Wielu sędziów szkoły hanafickiej podtrzymuje opinię, że mężczyzna może patrzeć na twarz kobiety jeśli nie
wzbudza ona w nim pożądania. Jeśli jednak wzbudza je - nie wolno mu na nią spoglądać. Niemniej, jeśli
istnieje uzasadniona potrzeba, mężczyzna może spojrzeć na twarz kobiety nawet jeśli wzbudza to w nim
pożądanie. Wiodący uczony szkoły hanafickiej Ala al-Din al-Samarqandi pisze w Tuhfah al-Fuqaha [3/334]:

„

Jeżeli istnieje uzasadniona potrzeba, wówczas nie ma przeciwwskazań, by mężczyzna patrzył na twarz

kobiety, nawet jeśli odczuwa pożądanie. Jak w przypadku sędziego lub świadka:, mogą widzieć twarz kobiety
w czasie wydawania wyroku lub podczas pełnienia roli jej świadka (zeznawania jako jej świadek – przyp.
tłum.).”

Jest dozwolone mężczyźnie patrzeć na twarz kobiety, z którą zamierza się ożenić, jeśli nie wzbudza to u
niego pożądania. Jest tak, ponieważ Prorok (pokój i błogosławieństwo Allaha z nim) powiedział do al-Mughira
b. Szubah:

„

Jeśli ją zobaczysz, utrzymanie harmonii między wami będzie łatwiejsze.”

Widzimy, że wszyscy uczeni będący zwolennikami obowiązku zasłaniania twarzy zgadzają się, że można ją
odsłonić w razie potrzeby. Jest wiele przypadków, w których konieczna jest identyfikacja kobiety, należą do
nich: składanie oświadczeń, zeznawanie w sądzie przed sędzią, gdy mężczyzna ma poświadczyć (zeznawać) w
imieniu kobiety, w interesach, np. w banku, lub w innych sytuacjach, kiedy proszą o to osoby uprawnione do
tego w ramach obowiązującego prawa. Współczesny, lecz równie słuszny przykład to przypadek kobiety
udającej się do komisji wyborczej w celu oddania głosu w wyborach.

Potrzeby i pragnienia

Uczeni w prawie islamskim dokonują rozróżnienia między czynami zakazanymi ze względu na tkwiące w nich
zło oraz zakazanymi ze względu na prawdopodobieństwo, iż mogą poprowadzić do przestępstwa lub zła. Na
przykład morderstwo, cudzołóstwo i narkomania są zabronione jako z gruntu złe. Pokazywanie kobiecej
twarzy jest zabronione – przez uczonych, którzy tak uważają – ze względu na pokusę jaką może spowodować
i w konsekwencji doprowadzić do grzechu cudzołóstwa. Kobieta nie ma obowiązku nakładania zasłony dla
samego zakrycia twarzy.

Jest to ważne rozróżnienie w prawie islamskim. Rzeczy zakazane jako złe (same w sobie) nie mogą być
dozwolone, poza sytuacjami absolutnej konieczności (darura). Na przykład, nie wolno pić wina, jednak jeśli
ktoś dławi się i w jego zasięgu jest tylko wino, wówczas może je wypić, by się ratować. Natomiast, rzeczy
zakazane ze względu na konsekwencje jakie mogą spowodować (skłonić do grzechu), mogą być dozwolone w
przypadku istotnej potrzeby (hadża).

Ibn al-Qajjim tłumaczy te zasady w Ilam al-Mułaqqin:

„

Rzeczy zakazane ze względu na to, że mogą poprowadzenia ku nieprawości nie są takie, jak rzeczy

zakazane, będące złem same w sobie. Te pierwsze mogą być zawieszone w obliczu ważnej potrzeby (hadża).
Jeśli chodzi o rzeczy złe w swej materii - zakaz może być zawieszony tylko w przypadku absolutnej
konieczności (darura).”

W opiniach uczonych, uznających za obowiązek noszenie przez kobietę zasłony na twarzy, widzieliśmy
przykłady zgody na jej odkrycie w sytuacjach istotnej potrzeby.

W społeczeństwach, w których nie obowiązuje segregacja płci, zachodzi wiele sytuacji kiedy zasłonięta twarz
stanowi problem dla kobiety – zwłaszcza w życiu zawodowym. Na przykład, kiedy kobieta jest nauczycielem i
musi nawiązać emocjonalny kontakt z uczniami lub, gdy uczennice mają za nauczycieli mężczyzn.
Zapanowanie nad pełną klasą stanowi ogromny problem dla nauczyciela, który nie może zobaczyć twarzy
uczniów – a jest to trudne nawet w normalnych warunkach.

Ludzie żyjący w takim środowisku nie mogą porównywać swoich warunków życia do warunków panujących
np. w Arabii Saudyjskiej, gdzie obowiązuje segregacja płci w szkołach i bankach. W bankach w Arabii
Saudyjskiej wprowadzono rozdzielenie płci – w przeciwieństwie do całości rynku saudyjskiego – ze względu na
niewygodę i niepraktyczność zasłaniania twarzy podczas dokonywania operacji bankowych.

Stąd, potrzeby nauczycieli, uczniów i innych ludzi działających w sferze publicznej są rozpoznane,
dostosowane i usankcjonowane w ramach islamskiego prawa. W społeczeństwach mieszanych potrzeby te
powinny być zgłaszane. Kobiety wierzące, że zasłonięcie twarzy to ich obowiązek, w idealnych warunkach,
mogą odsłonić twarz ze względu na te uzasadnione potrzeby.

Dla muzułmanów żyjących w niemuzułmańskim kraju, istotna jest świadomość tych faktów. Muzułmanie mają
prawo składać petycje mające na celu usankcjonowanie ich religijnych praw, lecz ważne jest, by wiedzieli o
tych prawach oraz, by mieli świadomość tego, czego mogą się domagać. W wielu krajach niemuzułmańskich,
rząd oraz społeczeństwo są skłonni wyjść na przeciw potrzebom muzułmanów. Kiedy muzułmanie domagają
się przystosowania niemuzułmańskich krajów do sytuacji, które samo islamskie prawo uznaje za wyjątkowe i,
w przypadku których dopuszcza czynienie pewnych ustępstw, wówczas prowadzi to do niepotrzebnych napięć
między wspólnotami w ramach społeczeństwa, mogących prowadzić do popsucia stosunków między nimi.

Generalnie trzeba rozważyć, jaki wpływ na relacje między muzułmanami i niemuzułmanami ma zakrywanie
twarzy przez muzułmanki w krajach, gdzie stanowią mniejszość. Zakryta twarz może budzić strach wśród
niemuzułmanów i tym samym powodować bariery asymilacyjne. Muzułmanki okrywają włosy, ale nie można
tego porównywać z powyższą sytuacją (noszenia zasłony na twarzy). Przede wszystkim dlatego, iż możliwość
zobaczenia ich twarzy stanowi wielki komfort psychiczny dla ludzi nieprzyzwyczajonych do zasłon oraz ze
względu na fakt, iż okrywanie włosów jest zdecydowanie bardziej jasno określone w prawie islamskim. W
kwestii obowiązku okrywania włosów istnieje konsensus (zgoda) uczonych (idżma), zaś w kwestii zasłaniania
twarzy – nie.

Z powyższych powodów należy rozważyć czy ważniejsza jest potrzeba stworzenia dobrych relacji między
muzułmanami i niemuzułmanami czy korzyści płynące z osłaniania twarzy przez kobiety funkcjonujące w
takim (niemuzułmańskim) społeczeństwie.. Muzułmanie muszą zadać sobie pytanie:

Czy zasłonięcie twarzy przyniesie oczekiwane efekty ograniczenia pokusy seksualnej w społeczeństwie, w
którym kobieta żyje i czy będzie to przyjęte z szacunkiem przez osoby z którymi musi się kontaktować? Czy
też spowoduje to negatywne konsekwencje, dla niej lub dla całej społeczności, przeważające nad
korzyściami.

Są to kwestie, które muzułmanie, żyjący w takich krajach, powinni rozważyć ze spokojem i obiektywizmem.

Allah wie najlepiej.

Szeich Sami al-Madżid, profesor na Islamskim Uniwersytecie al-Imam, Rijad