Wykonywanie kary

pozbawienia wolności

przez kobiety

Podstawy prawne

• Kodeks Karny Wykonawczy
• Wzorcowe reguły minimalne ONZ postępowania

z więźniami z 1957,

• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich

i Politycznych,

• Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur

oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub
poniżającego traktowania albo karania,

• Europejska Konwencja Praw Człowieka
• Europejskie Reguły Więzienne z 2006 roku
• rozporządzenia właściwych Ministrów oraz

zarządzenia i instrukcje Dyrektora Generalnego
Służby Więziennej.

Wzorcowe reguły Minimum

Postępowania z Więźniami –

reguła 8

Różne kategorie więźniów wyszczególnione ze względu na

płeć, wiek, uprzednią karalność, podstawę uwięzienia oraz
sposób traktowania - umieszcza się w oddzielnych
zakładach lub częściach tych zakładów. Oznacza to, że:

(a) mężczyźni i kobiety więzieni są, o ile to możliwe, w

oddzielnych zakładach. W tych zakładach, do których
przyjmuje się zarówno mężczyzn jak i kobiety,
pomieszczenia dla kobiet oddzielone są całkowicie;

(b) więźniowie śledczy oddzieleni są od więźniów karnych;
(c) osoby uwięzione za długi lub inni więźniowie prawa

cywilnego oddzieleni są od więźniów karnych;

(d) więźniowie młodzi oddzieleni są od więźniów dorosłych;

Reguła 23 (1,2)

(1)W zakładach dla kobiet zapewnia się specjalne

pomieszczenia przeznaczone dla wszelkiej

koniecznej opieki i leczenia kobiet w okresie ciąży

i połogu. Zawsze, gdy to będzie możliwe,

zapewnia się odbycie porodu w szpitalu

pozawięziennym. Urodzenie się dziecka w

więzieniu nie będzie uwidocznione w jego akcie

urodzenia.

(2) Zezwolenie na pozostawienie niemowląt

z uwięzionymi matkami wymaga

zapewnienia opieki wykwalifikowanych

pielęgniarek w czasie, kiedy niemowlęta nie

znajdują się pod opieką ich matek.

art. 82 § 2kkw
Dokonując klasyfikacji uwzględnia się płeć;
art. 105a§3 kkw
Skazane sprawujące stałą pieczę nad dzieckiem

do lat 15, mają prawo do dodatkowego widzenia

z dziećmi, poza limitem w danym miesiącu;

Art. 124 § 3 kkw skazana w okresie urlopie

wypoczynkowego lub zwolnienia od pracy,

korzysta m.in. Z uprawnienia do dodatkowego

lub dłuższego widzenia;

Art. 133 kkw skazanej wywiązującej się z

obowiązków ucznia po roku nauki można

udzielić 14-dniowego urlopu, w trakcie którego

korzysta m.in. Z uprawnienia do dodatkowego

lub dłuższego widzenia.

Kodeks Karny Wykonawczy

art. 87

• § 1.

Kobiety odbywają karę pozbawienia

wolności odrębnie od mężczyzn (oznacza

osadzenie kobiet w wydzielonych

zakładach karnych albo w wydzielonych

oddziałach mieszkalnych i odseparowanie

ich w czasie nauki, pracy i innych zajęć)

• § 2.

Skazana kobieta odbywa karę w

zakładzie karnym typu półotwartego,

chyba, że stopień demoralizacji lub

względy bezpieczeństwa przemawiają za

odbywaniem kary w zakładzie innego

typu

.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dn. 25 sierpnia

2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno- porządkowego

wykonywania kary pozbawienia wolności (rpw) oraz rozp.

Min. Spraw. Z dn. 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu

organizacyjno- porządkowego wykonywania tymczasowego

aresztowania

§ 11 (rpw) § 10 (rta) stanowi o oddzielnym rozmieszczeniu kobiet i

mężczyzn w obrębie jednostki penitencjarnej;

§ 27 ust.1 (rpw), § 29 ust.1 (rta) wobec skazanych kobiet

ciężarnych i karmiących dyrektor może dokonywać, na wniosek
lekarza lub po zasięgnięciu jego opinii, niezbędnych odstępstw
od przewidzianego w regulaminie sposobu wykonywania kary
pozbawienia wolności w zakresie wynikającym z potrzeby
uwzględnienia stanu fizycznego lub psychicznego tych kobiet;

Ust.2 Skazaną (tymczasowo aresztowaną) kobietę ciężarną

przenosi się na dwa miesiące przed przewidywanym terminem
porodu do szpitalnego oddziału ginekologiczno – położniczego w
ZK lub AŚ;

§30 ust.4 (rpw), §32 ust.5 (rta) skazana kobieta korzysta co

najmniej raz dziennie z ciepłej wody i dwa razy w tygodniu z
ciepłej kąpieli

Ustawa z dn. 26 kwietnia

1996 r. o Służbie

Więziennej

art. 19, ust.4 Wobec kobiet nie stosuje się

środków przymusu bezpośredniego w
postaci petard, pałek służbowych, pocisków
miotanych z broni palnej, a wobec
ciężarnych lub karmiących także nie stosuje
się w postaci założenia pasów
obezwładniających lub kaftana
bezpieczeństwa, wodnych środków
obezwładniających, siatki
obezwładniających lub chemicznych
środków obezwładniających i
reflektora olśniewającego.

Katalog środków przymusu

bezpośredniego dopuszcza

użycie:

Siły fizycznej;
Umieszczenie w celi zabezpieczającej;
Założenie kasku ochronnego;
Założenie kajdan

Liczba jednostek
organizacyjnych

OISW – 15

AŚ – 70

ZK – 87

•

OZ – 35

•

Oddziały

tymczasowego
zakwaterowania
skazanych – 9

•

Domy dla matki

i dziecka – 2

•

Szpitale przy AŚ/ZK - 14

w tym:

Jednostki penitencjarne dla

kobiet

W Polsce istnieją 22 jednostki

penitencjarne, w których przebywają
kobiety pozbawione wolności.

4 Zakłady Karne: w Grudziądzu, Czersku,

Krzywańcu i Lublińcu

4 Areszty Śledcze w Ostródzie, Lesznie,

Kamieniu Pomorskim oraz Nisku.

14 jednostkach męskich zostały

wydzielone oddziały dla kobiet

Populacja osadzonych kobiet

w wybranych krajach

Struktura osadzonych kobiet według

sytuacji prawnej (stan na 31.12;

CZSW)

Rok

Ogółem

W tym

kobiety

Wskaźnik

% liczby

osadzony

ch kobiet

do

ogólnej

liczby

osadzony

ch

Tymczaso

wo

aresztowan

e

Skazan

e

Ukarane

2005

82 955

2 359

2,8

666

1 660

33

2006

88 647

2 668

3,0

683

1 958

27

2007

87 776

2 598

3,0

524

2 054

20

2008

83 152

2 542

3,05

416

2 097

29

2009

84 003

2 697

3,2

438

2 236

23

2010

80 728

2 597

3,2

354

2 213

30

Kobiety osadzone według

rodzajów przestępstw

• Zabójstwo

440

(w tym §4 – 2)

• Inne przestępstwa przeciwko życiu i

zdrowiu

198

• Zgwałcenie

24

• Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece

120

(w tym znęcanie się -82; alimenty -36)

• Kradzież

375

• Kradzież z włamaniem

112

• Rozbój

296

• Pozostałe przestępstwa 1828

Kobiety według długości

kar pozbawienia wolności

W ostatnich latach wzrosła liczba kobiet

odbywających kary długoterminowe, jednak
nadal największą grupę osadzonych stanowią
kobiety odbywające karę od 6 miesięcy do 2
lat pozbawienia wolności.

• Powyżej 5 do 10 lat – 225
• Powyżej 10 do 15 lat – 140
• 25 lat pozbawienia wolności – 41

(MĘŻCZYŹNI: 1476)

• Dożywotnie pozbawienie wolności – 8 (10,

wyrok nieprawomocny 1) MĘŻCZYŹNI: 253

Wiek kobiet pozbawionych

wolności

Wiek

Liczba kobiet

15-16

0

17-18

16

19-21

106

22-30

706

31- 39

699

40- 48

503

49- 57

419

58- 66

102

67 i więcej

16