1. Szkolenia BHP

Zagadnienie związane ze szkoleniami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy

Sporządzone ściśle według Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004r w sprawie
szkolenia w dziedzinie bhp - Dziennik Ustaw Nr 180 poz.1860, oraz z 2005r Nr 116, poz.972 z późniejszymi
zmianami.

a. Obowiązkowi szkolenia w zakresie bhp podlegają:

1. pracodawcy
2. osoby kierujące pracownikami (kierownicy, mistrzowie, brygadziści)
3. pracownicy inżynieryjno-techniczni
4. pracownicy administracyjno-biurowi
5. pracownicy na stanowiskach robotniczych

b. Rodzaje szkoleń w zakresie bhp:

1. Szkolenie wstępne

•

szkolenie wstępne - instruktaż ogólny

•

szkolenie wstępne - instruktaż stanowiskowy

1. Szkolenie okresowe

c. Szkolenie wstępne - instruktaż ogólny

odbywają, przed dopuszczeniem do wykonywania pracy:

•

nowo zatrudnieni pracownicy

•

studenci odbywający u pracodawcy praktyki studenckie

•

uczniowie szkół zawodowych zatrudnieni w celu praktycznej nauki zawodu.

2. Badania profilaktyczne:

Odpowiedzialnym za zapewnienie istnienia takiego orzeczenia lekarskiego jest pracodawca, który w

razie stwierdzenia braku stosownego zaświadczenia lekarskiego wydanego przez uprawnionego do tego

lekarza ponosi odpowiedzialność za wykroczenie z art. 283 § 1 K.p. zagrożone grzywną do 30.000.- zł.

Obowiązkiem pracownika, zgodnie z art. 211 pkt 5 K.p. jest poddawanie się wstępnym, okresowym i

kontrolnym badaniom lekarskim oraz innym zaleconym przez lekarza badaniom i stosowanie się do

zaleceń lekarskich.

W dniu 30 maja 1996 r. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej wydał rozporządzenie w sprawie

przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad

pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie

pracy,Dz.U. Nr 69, poz. 332,z późn. zm. oraz z 2001 r. Nr 37, poz. 451.

3. Środki ochrony indywidualnej

Pojęcie "środki ochrony indywidualnej"

Definicję środków ochrony indywidualnej zawiera rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z

26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr

169, poz. 1650, dalej - rozporządzenie).

WAŻNE

Przez środki ochrony indywidualnej rozumie się wszelkie środki noszone lub trzymane przez

pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z

występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również

wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu (§ 2 pkt 9 rozporządzenia).

4. Posiłki i napoje profilaktyczne

Posiłki profilaktyczne przysługują tylko niektórym pracownikom, tym którzy wykonują ciężkie pracę
fizyczne niosące za sobą efektywny wydatek energetyczny organizmu. Po pierwsze przysługują
mężczyznom powyżej 2000 kcal (8375 kJ) wydatku energetycznego podczas pracy oraz kobietom
powyżej 1100 kcal (4605 kJ). Jeżeli praca fizyczna ma miejsce w pomieszczeniach zamkniętych o
temperaturze poniżej 10 st. C., to posiłek należy się mężczyznom powyżej 1500 kcal (6280 kJ) strat
energii, a kobietom powyżej 1100 kcal (4187 kJ). Pracodawca jest także zobowiązany do wydawania
pracownikowi posiłku profilaktycznego w przypadku kiedy jego praca odbywa się na otwartej

przestrzeni w okresie zimowym (od 1 listopada do 31 marca) i jeżeli powoduje u mężczyzn i kobiet

wydatek energetyczny taki sam jak we wcześniejszym przykładzie. Natomiast pracownikowi

wykonującemu pracę pod ziemią oraz tym zatrudnianym przy usuwaniu skutków klęsk żywiołowych i

innych zdarzeń losowych zawsze przysługuje posiłek profilaktyczny bez względu na straty energii.

Posiłki takie powinny zawierać od 50 – 55% węglowodanów, około 30 – 35% tłuszczów oraz 15%

białek, a suma ich wartości energetycznej powinna wynosić ok. 1000 kcal (4187 kJ). Wydawane są

pracownikom w formie jednego dania gorącego w trakcie przerw zgodnych z regulaminem, a tym

którzy odmówią jego spożycia nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za jego niewykorzystanie.

5. Obowiązki pracownika w zakresie BHP

a) znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z

tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym,

b) wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy

oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych,

c) dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu

pracy

d) stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony

indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem,

e) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim

i stosować się do wskazań lekarskich,

f) niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo

zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby
znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie,

g) współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących

bezpieczeństwa i higieny pracy.

6. KOMISJE BHP - zobowiązany jest powołać pracodawca zatrudniający więcej niż 250 pracowników

jako organ doradczy i opiniodawczy. W skład komisji wchodzą po równo:
- przedstawiciele pracodawcy w tym pracownicy służby BHP i lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę
zdrowotną nad pracownikami,
- przedstawiciele pracowników w tym wybierany przez nich społeczny inspektor pracy.
Do podstawowych zadań komisji należy:
- dokonywanie przeglądów warunków pracy oraz ocena stanu BHP,
- opiniowanie działań pracodawcy w zakresie zapobiegania wypadkom przy pracy i chorobom
zawodowym,
- zgłaszanie wniosków dot. poprawy tych warunków
- i współdziałanie we wszystkich sprawach w zakresie BHP.
Przewodniczącym komisji jest pracodawca lub osoba przez niego wyznaczona, a zastępcą – społeczny
inspektor pracy lub inny przedstawiciel pracowników. Posiedzenia komisji powinny odbywać się co
najmniej raz na kwartał.

7. WYPADKI PRZY PRACY i obowiązki pracodawcy – zdarzenia nagłe wywołane przyczyna

zewnętrzną powodującą uraz lub śmierć, które nastąpiło podczas lub w związku z wykonywaniem
czynności i poleceń służbowych także w drodze między siedzibą a miejscem wykonywania działalności
(w podróży służbowej). W razie wypadku przy pracy pracodawca jest zobowiązany podjąć niezbędne
działania: eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy, ustalić
przyczyny i okoliczności wypadku oraz zastosować środki zapobiegające podobnym wypadkom. O
śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku należy zawiadomić prokuratora i Państwową Inspekcję
Pracy (PIP). Na pracodawcy ciąży także obowiązek rejestru wypadków przy pracy.

8. CHOROBĄ ZAWODOWĄ są choroby określone RRM, jeżeli zostały spowodowane działaniem

czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania
pracy. Pracodawca jest zobowiązany niezwłocznie zgłosić każdy przypadek rozpoznania choroby lub
podejrzenia o chorobę do Państwowej Inspekcji Sanitarnej (PIS), a ponadto ustalić przyczyny
powstania choroby, charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, usunąć czynniki je powodujące oraz
zapewnić realizację zaleceń lekarskich. Jeżeli pracownik zostaje w związku z tą chorobą (wypadkiem
przy pracy), przeniesiony na inne stanowisko o niższym wynagrodzeniu, pracownikowi należy się
dodatek wyrównawczy.

9. Świadczenia z tytułu wypadku przy pracy i choroby zawodowej:

Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują następujące świadczenia:

•

zasiłek chorobowy,

•

świadczenie rehabilitacyjne,

•

zasiłek wyrównawczy,

•

jednorazowe odszkodowanie,

•

renta z tytułu niezdolności do pracy, w tym renta szkoleniowa,

•

renta rodzinna,

•

dodatek do renty rodzinnej — dla sieroty zupełnej,

•

dodatek pielęgnacyjny,

•

pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty
ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.

10. Nadzoru ochrony pracy

- Państwowa inspekcja pracy podlegająca sejmowi, nad nią sprawuje nadzór Rada ochrony pracy,

11. Sankcje dla pracownika nieprzestrzegającego BHP

W ramach odpowiedzialności służbowej za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów i zasad bhp
pracodawca może, w myśl art. 108 Kodeksu pracy, ukarać pracownika karą upomnienia, nagany, karą
pieniężną.

Kara upomnienia i nagany musi być stosowana w formie pisemnej. Kara ta może być powiązana z
zabraniem pracownikowi ruchomych części wynagrodzenia, np. premii uznaniowej.
Kara pieniężna za jedno wykroczenie nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia
pracownika, a łączny wymiar kar w miesiącu nie może przewyższać 1/10 części wynagrodzenia
przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń, o których mowa w art. 87 pkt 1–3,
tj. następujących należności:
• sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
• sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia
alimentacyjne,
• zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi.
Zgodnie z art. 109 § 1 Kodeksu pracy kara nie może być zastosowana:
• po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego,
• po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia.

12. Sankcje dla pracodawców nieprzestrzegających BHP:

Zasady przyznawania dodatków za pracę w warunkach szkodliwych dla tej grupy pracowników zostały
określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 lipca 1996 r. w sprawie zasad
wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników
zatrudnionych w państwowych jednostkach sfery budżetowej działających w zakresie budownictwa i
gospodarki przestrzennej. (Dz.U. Nr 95, poz. 437 ze zm.).
Zgodnie z tymi przepisami pracownikowi za każdą godzinę pracy wykonywanej w warunkach
uciążliwych, szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych przysługuje dodatek w wysokości:
• do 5% stawki godzinowej, wynikającej z najniższego wynagrodzenia – dla I stopnia szkodliwości i
uciążliwości,
• do 10% stawki godzinowej, wynikającej z najniższego wynagrodzenia – dla II stopnia szkodliwości i
uciążliwości,
• do 15% stawki godzinowej, wynikającej z najniższego wynagrodzenia – dla III stopnia szkodliwości i
uciążliwości,
• do 20% stawki godzinowe, wynikającej z najniższego wynagrodzenia – dla IV stopnia szkodliwości
dla zdrowia.
Za prace wykonywane w warunkach szkodliwych dla zdrowia uzasadniających przyznanie dodatku,
zgodnie z tym rozporządzeniem, uważa się prace wykonywane w warunkach szkodliwych dla zdrowia,
jeżeli w środowisku pracy przekroczone są najwyższe dopuszczalne stężenia i natężenia czynników
szkodliwych dla zdrowia określone w odrębnych przepisach lub innych obowiązujących normach
higieniczno-sanitarnych. Podstawę przyznania dodatku za pracę wykonywaną w warunkach
szkodliwych dla zdrowia stanowią wyniki badań środowiskowych przeprowadzonych przez jednostkę
upoważnioną do tego rodzaju badań.
W przypadku opisywanym przez Czytelnika nie można dokładnie określić miejsca jego zatrudnienia.
Dlatego kwestię dotyczącą zasad przyznawania dodatków za pracę w warunkach szkodliwych prywatny
pracodawca może określić sam w regulaminie wynagradzania, mając na uwadze obowiązujące w
danym sektorze przepisy.
Przez stawkę osobistego zaszeregowania należy rozumieć wynagrodzenie pracownika określone
kwotowo za przepracowany czas pracy. Stawka osobistego zaszeregowania może być stawką
godzinową (wynagrodzenie za 1 godzinę pracy) lub miesięczną (wynagrodzenie za miesiąc). W wielu
zakładach pracy istnieją taryfikatory płac, w których są określone stawki osobistego zaszeregowania.
Dodatek za pracę w warunkach szkodliwych jest świadczeniem niezależnym od wynagrodzenia i nie
może być wliczony w stawkę osobistego zaszeregowania (szczególnie, gdy obowiązuje taryfikator).
Odnośnie drugiego pytania czytelnika, zagadnienia związane z przejściem na wcześniejszą emeryturę
reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8,
poz. 43 ze zm.). Przepisy powołanego rozporządzenia stosuje się do pracowników wykonujących prace
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze określonych w załączniku do tego
rozporządzenia. Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w

rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.
Takie okresy pracy stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji w świadectwie
wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego w odrębnych
przepisach wzoru.
Jeżeli czytelnik ma udokumentowane okresy pracy w warunkach szkodliwych i spełnia przesłanki
określone w powyższym rozporządzaniu, to może ubiegać się o przejście na wcześniejszą emeryturę.

13. Ergonomia (gr. εργον - praca + νοµοσ - prawo) - nauka o pracy czyli dyscyplina naukowa zajmująca

się dostosowaniem pracy do możliwości psychofizycznych człowieka. Ma na celu humanizowanie
pracy poprzez taką organizację układu: człowiek - maszyna - warunki otoczenia, aby wykonywana ona
była przy możliwie niskim koszcie biologicznym i najbardziej efektywnie, co uzyskuje się m.in.
poprzez eliminację źródeł chorób zawodowych. Ergonomia jest nauką interdyscyplinarną. Korzysta z
dorobku takich nauk lub dziedzin naukowych jak: psychologia pracy, socjologia pracy, fizjologia
pracy, higiena, medycyna pracy, organizacja pracy, antropometria oraz nauk technicznych,
np. materiałoznawstwa, budowy maszyn.

14. Ergonomia korekcyjna zajmuje się analizą już istniejących stanowisk pracy z punktu widzenia ich

dostosowania do psychofizycznych możliwości pracowników oraz formułowaniem
zaleceń zmierzających do poprawienia warunków pracy, zmniejszenia istniejących obciążeń oraz
poprawą wydajności i jakości pracy.

15. Ergonomia koncepcyjna, której celem jest takie zaprojektowanie narzędzia, urządzenia, maszyny czy

wreszcie całego obiektu przemysłowego, aby spełniał podstawowe wymagania ergonomii. Badania
prowadzone w ramach ergonomii koncepcyjnej są badaniami podstawowymi, w których dominuje
eksperyment. Badania te będą dominowały również i w przyszłości, ponieważ łatwiej (przy
nowoczesnej technice) wprowadzić wymogi ergonomiczne do koncepcji projektu
niż korygować praktyczny rezultat projektowania nie ergonomicznego.

16. Praca statyczna jest jednym z dwóch rodzajów pracy jaką mogą wykonywać nasze mięśnie (patrz

także: praca dynamiczna). Występuje gdy na zewnątrz nie można zaobserwować żadnego ruchu, a

mimo tego mięśnie pozostają w stałym napięciu np. podczas stania, siedzenia, czy podpierania. Nie

stanowi ona zatem pracy mechanicznej, jednak często może powodować duże obciążenie dla organizmu

człowieka (np. podczas długotrwałego stania wzrasta ciśnienie hydrostatyczne nóg, co sprzyja

obrzękom i bardzo często prowadzi do powstawania żylaków). Podczas pracy statycznej wskutek

długotrwałego napięcia mięśni wzrasta ciśnienie krwi, skurcze mięśni powodują zacieśnienie naczyń

włosowatych, a tym samym wpływają na wzrost oporu stawianego przepływowi krwi. W rezultacie

tkanka mięśniowa otrzymuje coraz mniej tlenu, a przez to jej zdolność do pracy maleje. Nawet

krótkotrwałe zmniejszenie napięcia mięśniowego powoduje szybkie wyrównanie niedoboru tlenu,

jednak mięśnie potrzebują dłuższego wypoczynku niż np. w przypadku wykonywania pracy

dynamicznej.

17. Praca dynamiczna - wysiłek przebiega w warunkach ruchu, w związku z

przemieszczaniem ciała ludzkiego lub jego części w przestrzeni i zachodzi przy udziale izotonicznych

skurczów mięśni, podczas których następuje skrócenie włókien-okresyskurczu i rozkurczu mięśni.

18. Monotypowość ruchów roboczych - O monotypowości (jednostajności) ruchów roboczych mówi się,

kiedy praca wymaga udziału tylko pewnych grup mięśni, co powoduje ich szybkie zmęczenie. Dotyczy

to prac silnie zmechanizowanych, np. przy taśmie produkcyjnej, obsłudze automatów, malowaniu.

Skutkiem jest wrażenie uciążliwości pracy. Brakuje pojęcia wydatku energetycznego i sankcji wobec

pracodawcy. Jeśli ktoś posiada te dwa pojęcia proszę o wysłanie mi ich na gg. 9555894