mechanik precyzyjny 731[03] o1 05 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Grzegorz Śmigielski

Wytwarzanie prostych części maszyn i urządzeń
precyzyjnych 731[03].O1.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Henryk Stańczyk

mgr inż. Igor Lange

Opracowanie redakcyjne:

mgr inż. Grzegorz Śmigielski

Konsultacja:

mgr inż. Andrzej Zych

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 731[03].O1.05

„Wytwarzanie prostych części maszyn i urządzeń precyzyjnych” zawartej w modułowym
programie nauczania dla zawodu mechanik precyzyjny 731[03].

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Organizacja stanowiska pracy do wykonywania obróbki ręcznej

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Obróbka ręczna

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Połączenia

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Mechaniczna obróbka skrawaniem

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Obróbka plastyczna, cieplna i cieplno-chemiczna

5.5.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Wytwarzanie prostych części maszyn

i urządzeń precyzyjnych”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole
kształcącej w zawodzie mechanik precyzyjny 731[03].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowania u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia w postaci testu wielokrotnego wyboru i testu praktycznego,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Poradnik składa się z 5 tematów. Są to: Organizacja stanowiska pracy do wykonywania

obróbki ręcznej, Obróbka ręczna, Połączenia, Mechaniczna obróbka skrawaniem, Obróbka
plastyczna, cieplna i cieplno-chemiczna.

Treści zawarte w temacie „Organizacja stanowiska pracy do wykonywania obróbki ręcznej”

przygotuje ucznia do wykonywania prac z zakresu obróbki ręcznej. Ponadto przybliży mu
zagadnienia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska.

Treści zawarte w tematach „Obróbka ręczną” i Połączenia” są najważniejszymi tematami w

tej jednostce modułowej. Przerabiając tematy z zakresu obróbki ręcznej i połączeń uczeń
ukształtuje umiejętności wykonywania podstawowych prac ślusarskich i montażowych oraz
posługiwania się narzędziami. Umiejętności te będą bardzo przydatne podczas wykonywania
montażu i naprawy mechanizmów precyzyjnych.

Treści zawarte w tematach „Mechaniczna obróbka skrawaniem”, „Obróbka plastyczna,

cieplna i cieplno-chemiczna” służą ukształtowaniu umiejętności wykonywania części do
mechanizmów precyzyjnych. Umiejętności te wykorzystywane będą przede wszystkim podczas
wykonywania naprawy mechanizmów precyzyjnych.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym

uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od indywidualnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może

posłużyć się testami zamieszczonymi w rozdziale 6.

W teście wielokrotnego wyboru zamieszczono:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycję norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W teście praktycznym zamieszczono:

−

zadanie praktyczne z kryteriami,

−

kartę odpowiedzi,

−

kartę oceny i wymagania.

Schemat jednostek modułowych

731[03].O1

Techniczne podstawy mechaniki precyzyjnej

731[03].O1.01

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej

i ochrony środowiska

731[03].O1.02

Posługiwanie się dokumentacją

techniczną

731[03].O1.03

Rozróżnianie materiałów konstrukcyjnych

stosowanych w mechanice precyzyjnej

731[03].O1.04

Wykonywanie pomiarów warsztatowych

731[03].O1.05

Wytwarzanie prostych części maszyn

i urządzeń precyzyjnych

731[03].O1.06

Magazynowanie i transport maszyn i urządzeń

precyzyjnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

posługiwać się jednostkami układu SI,

−

odczytywać informacje z rysunków technicznych,

−

rozróżniać podstawowe materiały na podstawie ich właściwości,

−

dobierać materiały konstrukcyjne,

−

wykonywać pomiary warsztatowe,

−

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze maszyn, urządzeń
i narzędzi z napędem elektrycznym,

−

przestrzegać zasad ochrony przeciwpożarowej przy obsłudze maszyn, urządzeń i narzędzi
z napędem elektrycznym,

−

przestrzegać wymagań dotyczących ochrony środowiska naturalnego,

−

dobierać odzież ochronną oraz środki ochrony osobistej w zależności od wykonywanych prac,

−

przestrzegać regulaminów obowiązujących w pracowniach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska na stanowisku pracy,

–

zorganizować i wyposażyć stanowisko pracy,

–

scharakteryzować techniki wytwarzania części mechanizmów precyzyjnych,

–

dobrać narzędzia obróbcze,

–

dobrać oprzyrządowanie technologiczne,

–

wykonać część mechanizmu precyzyjnego z zastosowaniem obróbki ręcznej,

–

wykonać część mechanizmu precyzyjnego z zastosowaniem obróbki mechanicznej
skrawaniem,

–

wykonać część mechanizmu precyzyjnego z zastosowaniem obróbki plastycznej,

–

zastosować obróbkę cieplną i cieplno - chemiczną do wykonanych części,

–

wykonać docieranie wykonanych części,

–

zastosować obróbkę wykończającą do wykonanych części,

–

ocenić jakość wykonanych części,

–

posłużyć się dokumentacją techniczną przy wytwarzaniu części maszyn i urządzeń
precyzyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Mechanik precyzyjny 731[03].
Moduł: Techniczne podstawy mechaniki precyzyjnej 731[03].O1.
Jednostka modułowa: Wytwarzanie prostych części maszyn i urządzeń precyzyjnych

731[03].O1.05

Temat: Wykonywanie połączeń gwintowych

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonywania połączeń gwintowych

Cele szczegółowe:

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

dobrać rodzaj połączenia gwintowego,

−

dobrać narzędzia i materiały do wykonania połączenia gwintowego,

−

przygotować stanowisko pracy, maszyny i narzędzia do wykonania połączenia gwintowego,

−

wykonać połączenie gwintowe za pomocą wkrętów,

−

wykonać połączenie gwintowe za pomocą śrub, podkładek, nakrętek.

Metody nauczania:

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia,

−

wiertarka stołowa, wiertarka ręczna elektryczna,

−

detale wykonane w ćwiczeniach z części 4.2.3 poradnika dla ucznia,

−

wiertła Φ3,3, Φ4,5, komplet gwintowników M4, wkrętak, komplet kluczy płaskich,

−

wkręty M4 z łbem walcowym,

−

śruby M4 x 20, nakrętki M4 i podkładki Φ4,5, wkręty M4 z łbem walcowym,

−

klucze płaskie.

Czas trwania zajęć:

−

5 godzin dydaktycznych

Przebieg zajęć:
1. Instruktaż wstępny:

−

sprawdzenie obecności,

−

sprawdzenie odzieży roboczej, sprawdzenie samopoczucia uczniów,

−

przeprowadzenie pogadanki na temat bhp przy montażu,

−

przedstawienie przebiegu lekcji,

−

podanie kryteriów ocen,

−

wyznaczenie stanowisk ćwiczeniowych,

−

nadzorowanie przejścia na stanowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Instruktaż bieżący:

Wykonanie ćwiczenia 1 z części 4.3.3 poradnika dla ucznia

−

Obchód I. Sprawdzenie, czy uczniowie przygotowali stanowiska pracy, dobrali
narzędzia, materiały.

−

Obchód II. Sprawdzenie, czy uczniowie opracowali plan pracy. Sprawdzenie jego
poprawności. Sprawdzenie, czy uczniowie skompletowali zestawy części do montażu.

−

Obchód III. Sprawdzenie poprawności wykonania ćwiczenia, stosowania bezpiecznych
metod pracy. Udzielanie dodatkowych instruktaży.

−

Obchód IV. Sprawdzenie poprawności wykonania zadania. Ocena jakości wykonania,
wskazanie na błędy i usterki.

Wykonanie ćwiczenia 2 z części 4.3.3 poradnika dla ucznia

−

Obchód V. Sprawdzenie, czy uczniowie dobrali narzędzia, materiały.

−

Obchód VI. Sprawdzenie, czy uczniowie opracowali plan pracy, czy skompletowali
zestawy części do montażu. Sprawdzenie poprawności planu pracy.

−

Obchód VII. Sprawdzenie poprawności wykonania ćwiczenia, stosowania bezpiecznych
metod pracy. Udzielanie dodatkowych instruktaży.

−

Obchód VIII. Sprawdzenie poprawności wykonania zadania. Ocena jakości wykonania,
wskazanie na błędy i usterki.

3. Instruktaż końcowy:

−

podsumowanie zajęć,

−

wskazanie na najlepiej wykonane ćwiczenia,

−

omówienie ćwiczeń wykonanych przez wszystkie grupy,

−

zwrócenie uwagi na błędy oraz czynności dobrze wykonywane podczas ćwiczenia,

−

wystawienie ocen,

−

uporządkowanie stanowisk ćwiczeniowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

731[03].O1.05

Temat: Wykonywanie części mechanizmów precyzyjnych na tokarce

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności toczenia

Cele szczegółowe:

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

opracować plan obróbki części na tokarce,

−

przygotować tokarkę do pracy,

−

wytoczyć powierzchnie zewnętrzne i czołowe,

−

wywiercić i gwintować na tokarce,

−

wytoczyć,

−

wytoczyć powierzchnie kształtowe,

−

wykonać wiercenie i gwintowanie na tokarce.

Metody nauczania:

−

ćwiczenia praktyczne przedmiotowe.
Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

tokarka,

−

narzędzia i przyrządy (noże tokarskie, wiertło, gwintownik),

−

materiały do ćwiczeń (wałki stalowe),

−

dokumentacja techniczna tokarki,

−

poradnik tokarza.

Czas trwania zajęć:

−

5 godzin dydaktycznych

Przebieg zajęć:

1. Instruktaż wstępny:

−

sprawdzenie obecności,

−

sprawdzenie odzieży roboczej, sprawdzenie samopoczucia uczniów,

−

przeprowadzenie pogadanki na temat bhp przy montażu,

−

przedstawienie przebiegu lekcji,

−

podanie kryteriów ocen,

−

wyznaczenie stanowisk ćwiczeniowych,

−

nadzorowanie przejścia na stanowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Instruktaż bieżący:

Wykonanie ćwiczenia 5 z części 4.4.3 poradnika dla ucznia

−

Obchód I. Sprawdzenie, czy uczniowie opracowali plan obróbki części. Sprawdzenie
jego poprawności. Sprawdzenie, czy uczniowie dobrali parametry obróbki.

−

Obchód II. Sprawdzenie, czy uczniowie przygotowali tokarki do pracy, dobrali
narzędzia, materiały, czy poprawnie zamocowali narzędzia i materiał obrabiany.

−

Obchód III. Sprawdzanie poprawności wykonywania ćwiczenia, stosowania
bezpiecznych metod pracy. Udzielanie dodatkowych instruktaży.

−

Obchód IV. Sprawdzenie poprawności wykonania zadania. Ocena jakości wykonania,
wskazanie na błędy i usterki.

−

Sprawdzenie, czy uczniowie przygotowali tokarki do pracy, dobrali narzędzia, materiały,
czy poprawnie zamocowali narzędzia i materiał obrabiany do wykonania stempla,
matrycy.

3. Instruktaż końcowy:

−

podsumowanie zajęć,

−

wskazanie na najlepiej wykonane ćwiczenia,

−

omówienie ćwiczeń wykonanych przez wszystkich uczniów,

−

zwrócenie uwagi na błędy oraz czynności dobrze wykonywane podczas ćwiczenia,

−

wystawienie ocen,

−

uporządkowanie stanowisk ćwiczeniowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Organizacja stanowiska pracy do wykonywania obróbki

ręcznej

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wypisz znajdujący się w sali sprzęt ochrony osobistej i określ jego przeznaczenie.

Nazwa środków ochrony

osobistej

Przeznaczenie środków ochrony osobistej

Wskazówki do wykonania
Zaleca się, aby wszystkie ćwiczenia wykonywane były samodzielnie przez każdego ucznia.

Na początku zajęć nauczyciel powinien przeprowadzić instruktaż, na którym zwróci uwagę na
przestrzeganie przepisów bhp, omówi organizację zajęć, poda kryteria ocen. Przy każdym
ćwiczeniu nauczyciel powinien obserwować działania uczniów, udzielać dodatkowych informacji,
a na końcu ocenić wykonanie ćwiczenia. Szczególną uwagę należy zwrócić na umiejętność
dobierania środków ochrony osobistej oraz umiejętność korzystania z poradników, katalogów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wypisać wszystkie środki ochrony osobistej,
2) korzystając z informacji zamieszczonej na sprzęcie i literatury określić ich przeznaczenie,
3) porównać swoje wyniki z wynikami kolegów oraz przedstawić nauczycielowi do oceny.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

wyposażenie pracowni,

−

katalogi sprzętu ochrony osobistej,

−

literatura podana w poradniku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Odszukaj w katalogu narzędzia i przyrządy stosowane do obróbki ręcznej. Podaj ich

zastosowanie i wielkości charakterystyczne.

Nazwa narzędzia

(przyrządu)

Typ i wielkości

charakterystyczne

Zastosowanie

Młotki ślusarskie

Pilniki ślusarskie

Piłka do metalu

Przecinaki

Imadło ślusarskie

Wskazówki do wykonania
Zaleca się, aby wszystkie ćwiczenia wykonywane były samodzielnie przez każdego ucznia.

Na początku zajęć nauczyciel powinien przeprowadzić instruktaż, na którym zwróci uwagę na
przestrzeganie przepisów bhp, omówi organizację zajęć, poda kryteria ocen. Przy każdym

ćwiczeniu nauczyciel powinien obserwować działania uczniów, udzielać dodatkowych informacji,
a na końcu ocenić wykonanie ćwiczenia. Szczególną uwagę należy zwrócić na umiejętność
dobierania środków ochrony osobistej oraz umiejętność korzystania z poradników, katalogów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w katalogu podane narzędzie,
2) wpisać podstawowe dane i wielkości charakteryzujące to narzędzie,
3) wpisać zastosowanie,
4) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów oraz przedstawić nauczycielowi do oceny.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

katalogi narzędzi i przyrządów ślusarskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Obróbka ręczna

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj cztery kątowniki 20,5x20,5x251 z blachy o grubości od 1,5 do 2 mm i utnij

4 kątowniki 20x20x3, zachowując wymiar 21.

Wskazówki do realizacji
Do wykonania ćwiczeń zaleca się zastosować metodę ćwiczeń praktycznych wykonywanych

samodzielnie przez każdego ucznia. Na początku nauczyciel powinien przeprowadzić instruktaż,
na którym wyjaśni zadania do wykonania i przypomni podstawowe zasady bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas ciecia i piłowania, w szczególności stosowania rękawic podczas cięcia
i gięcia blach. Podczas obchodów należy zwracać uwagę na stosowanie właściwych narzędzi,
poprawne metody pracy oraz staranność wykonywania poszczególnych operacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaplanować kolejność czynności podczas wykonywania kątowników,
2) dobrać narzędzia i przygotować stanowisko pracy,
3) wytrasować pasy blach na kątowniki,
4) wyciąć pasy blach,
5) wykonać gięcie kątowników,
6) wytrasować i uciąć 4 kątowniki 20x20x3 na długość 21 mm,
7) sprawdzić wymiary i w razie potrzeby dokonać poprawek.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

materiał do wykonania kątowników,

−

narzędzia pomiarowe,

−

narzędzia traserskie, nożyce do blach, piłka do metalu,

−

listwy pomocnicze i młotek drewniany lub z tworzywa sztucznego.

251

20,5

Mat: stal
Szt: 4

Mat: kątownik
20x20x3
Szt: 4

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Korzystając z materiału przygotowanego w ćwiczeniu 1 wykonaj 4 przedmioty (detale).

2 sztuki zgodnie z poniższym rysunkiem i 2 kątowniki 20x20x20 (zachowaj kąty proste).

Detal 1. szt. 4

Wskazówki do realizacji
Do wykonania ćwiczeń zaleca się zastosować metodę ćwiczeń praktycznych wykonywanych

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaplanować kolejność czynności podczas wykonywania kątowników,
2) dobrać narzędzia i przygotować stanowisko pracy,
3) ściąć skosy piłką do metalu,
4) wypiłować kątowniki zachowując wymiary z rysunku,
5) stępić ostre krawędzie,
6) sprawdzić wymiary i w razie potrzeby dokonać poprawek.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

materiał do wykonania kątowników,

−

narzędzia pomiarowe,

−

piłka do metalu, pilniki zdzieraki i gładziki płaskie,

250

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Wykonaj pokrywę przedstawioną na rysunku poniżej. Materiał: tworzywo sztuczne.

Wskazówki do realizacji
Do wykonania ćwiczeń zaleca się zastosować metodę ćwiczeń praktycznych wykonywanych

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaplanować kolejność czynności podczas wykonywania płyty,
2) dobrać narzędzia i przygotować stanowisko pracy,
3) uciąć płytę, wyrównać i stępić krawędzie, zachowując wymiary,
4) wytrasować otwory,
5) wywiercić otwory, które umożliwią rozpoczęcie piłowania,
6) wypiłować otwory wg rysunku,
7) stępić ostre krawędzie,
8) sprawdzić wymiary i w razie potrzeby dokonać poprawek.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

materiał do wykonania płyty,

−

narzędzia pomiarowe,

−

nożyce do blach, pilniki zdzieraki i gładziki,

−

wiertarka stołowa, wiertła.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Połączenia

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj połączenie kątowników tak, aby powstała ramka, jak na rysunku. Zastosuj

kątowniki wykonane w ćwiczeniach z części 4.2.3 poradnika dla ucznia.

Wskazówki do realizacji
Do wykonania ćwiczenia zaleca się zastosować metodę ćwiczeń praktycznych

wykonywanych samodzielnie przez każdego ucznia. Na początku nauczyciel powinien
przeprowadzić instruktaż, na którym wyjaśni zadania do wykonania i przypomni odstawowe
zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wiercenia na wiertarce. Szczególną uwagę
podczas obchodu należy zwrócić na poprawność opracowanego planu wykonania oraz
stosowanie właściwych metod pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) opracować plan wykonania zadania,
2) przedstawić go nauczycielowi,
3) skompletować 4 zestawy (kątownik z blachy i kształtownik),
4) wywiercić otwory Φ3,3 mm jednocześnie przez złączone komplety,
5) rozłączyć zestawy,
6) powiercić w kątownikach otwory na średnicę Φ4,5,
7) wykonać gwinty M4 w kształtownikach,
8) skręcić 4 komplety kątowników,
9) połączyć zestawy w ramkę (kolejność wykonania połączenia za pomocą wkręta zachować

taką, jak wcześniej).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

wiertarka stołowa,

−

detale wykonane w ćwiczeniach z części 4.2.3 poradnika dla ucznia,

−

wiertła Φ3,3, Φ4,5,

−

komplet gwintowników M4,

−

wkrętak,

−

wkręty M4 z łbem walcowym, szt. 8.

Ćwiczenie 2

Wykonaj połączenie ramki wykonanej w poprzednim ćwiczeniu i pokrywy wykonanej

w ćwiczeniach z części 4.2.3 poradnika dla ucznia. Zastosuj śruby, nakrętki i podkładki.

Wskazówki do realizacji
Do wykonania ćwiczenia zaleca się zastosować metodę ćwiczeń praktycznych

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) opracować plan pracy (wykaz kolejnych czynności),
2) przedstawić nauczycielowi opracowany plan,
3) wykonać szkic obrazujący miejsca i liczbę połączeń,
4) wykonać połączenie.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

wiertarka ręczna elektryczna,

−

detale wykonane w ćwiczeniach z części 4.2.3 poradnika dla ucznia i ramka wykonana
w ćwiczeniu poprzednim,

−

wiertło Φ4,5,

−

16 kompletów śrub M4 x 20, nakrętek M4 i podkładek Φ4,5,

−

klucze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Wykonaj połączenia zgodnie z zamieszczonym rysunkiem. Najpierw połącz płytki stalowe.

Następnie połącz płytki z tworzywa sztucznego (za pomocą kleju i nitów).

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby ćwiczenie wykonywane było samodzielnie przez każdego ucznia. Na początku

nauczyciel powinien przeprowadzić pokaz właściwie wykonanych połączeń. Podczas
wykonywania ćwiczeń nauczyciel powinien podczas obchodów zwracać szczególną uwagę na
przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa pracy w zakresie posługiwania się lutownicą
i stosowania materiałów do lutowania i klejenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze sposobami wykonywania połączeń nitowych, lutowanych i klejonych

(skorzystać z poradników),

2) zapoznać się z narzędziami i materiałami stosowanymi do nitowania, lutowania i klejenia

(skorzystać z poradników),

3) opracować plan (wykaz kolejnych czynności) wykonania klejenia, lutowania, nitowania,
4) dobrać narzędzia i materiały do lutowania, klejenia i nitowania,
5) przedstawić nauczycielowi opracowane plany i zestawienia,
6) wykonać połączenia,
7) dokonać oceny jakości wykonanych połączeń,
8) wykonać połączenia klejone i nitowe płytek wykonanych z tworzywa sztucznego.

Plany pracy

Połączenie nitowe

Połączenie lutowane

Połączenie klejone

Narzędzia

Połączenie nitowe

Połączenie lutowane

Połączenie klejone

Materiały

Połączenie nitowe

Połączenie lutowane

Połączenie klejone

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uwagi o błędach, usterkach

Połączenie nitowe

Połączenie lutowane

Połączenie klejone

Łączenie płytek z tworzywa sztucznego

Materiały

Połączenie nitowe

Połączenie klejone

Uwagi o błędach, usterkach

Połączenie nitowe

Połączenie klejone

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

płytki z blachy stalowej,

−

płytki z tworzywa sztucznego,

−

zestaw narzędzi do nitowania, lutowania, klejenia,

−

materiały do nitowania, klejenia, lutowania,

−

rękawice ochronne, okulary ochronne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Mechaniczna obróbka skrawaniem

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Posługując się dokumentacją techniczną oraz instrukcją obsługi tokarki wpisz jej dane

techniczne, opracuj skróconą instrukcję obsługi oraz opisz roboty, jakie można na niej
wykonywać.

Nazwa i typ tokarki

Dane techniczne

Wyposażenie podstawowe

Rodzaje robót
podstawowych, które
można wykonać na tokarce

Instrukcja obsługi

Czynności, jakie należy
wykonać przed
przystąpieniem do pracy

Zasady i metody
bezpiecznego
wykonywania pracy

Czynności, jakie należy
wykonać po zakończeniu
pracy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Pierwsze cztery ćwiczenia mają podobny charakter i służą ukształtowaniu umiejętności

obsługiwania i przygotowania do pracy obrabiarek skrawających. Szczególnie istotne będzie
ukształtowanie umiejętności samodzielnego nauczenia się obsługi poszczególnych obrabiarek.
W związku z tym nauczyciel powinien zachęcać uczniów do samodzielnej pracy. Pomimo, że
ćwiczenia te mają charakter teoretyczny, powinny być wykonywane bezpośrednio przy
obrabiarkach (bez ich uruchamiania). Korzystając z dokumentacji technicznych i instrukcji łatwiej
uczniowie będą mogli skonfrontować zapisy w rzeczywistością i tym samym proces kształcenia
powinien być skuteczniejszy. Na koniec każdego ćwiczenia warto przeprowadzić pokaz obsługi
obrabiarki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w dokumentacji technicznej tokarki jej nazwę, typ oraz parametry i wpisać je do

tabeli,

2) odszukać w dokumentacji technicznej tokarki wyposażenie podstawowe i wpisać je do tabeli,
3) odszukać w dokumentacji technicznej tokarki rodzaje robót podstawowych i dodatkowych

oraz wpisać je do tabeli,

4) wpisać do tabeli skróconą instrukcję obsługi,
5) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów.

Zalecana metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczna tokarki,

−

instrukcja obsługi tokarki.

Ćwiczenie 2

Odszukaj w katalogu narzędzia do mechanicznej obróbki skrawaniem.

Nazwa narzędzia

Typ i wielkości charakterystyczne, szkic

Noże tokarskie

Frezy

Pogłębiacze

Rozwiertaki

Ściernice

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Pierwsze cztery ćwiczenia mają podobny charakter i służą ukształtowaniu umiejętności

ćwiczenia te mają charakter teoretyczny, powinny być wykonywane bezpośrednio przy
obrabiarkach (bez ich uruchamiania). Korzystając z dokumentacji technicznych i instrukcji łatwiej
uczniowie będą mogli skonfrontować zapisy w rzeczywistością i tym samym proces kształcenia
powinien być skuteczniejszy. Na koniec każdego ćwiczenia warto przeprowadzić pokaz obsługi
obrabiarki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w katalogu podane narzędzia,
2) wpisać po kilka przykładów narzędzi,
3) wykonać szkice wybranych narzędzi,
4) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne, pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

katalogi narzędzi.

Ćwiczenie 3

Przygotuj tokarkę do toczenia zewnętrznego (zgrubnego i dokładnego) wałka o średnicy

10 mm i długości 30 mm. Przedmiot obrabiany będzie mocowany w uchwycie trójszczękowym,
bez podparcia.

Dobór warunków skrawania

Nazwa, typ, szkic, wielkości

Noże tokarskie

Parametry obróbki do toczenia
zgrubnego stali zwykłej jakości
(obroty, posuw)

Parametry do obróbki dokładnej stali
zwykłej jakości (obroty, posuw)

Wskazówki do realizacji
Pierwsze cztery ćwiczenia mają podobny charakter i służą ukształtowaniu umiejętności

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w katalogu noże tokarskie i wpisać je do tabeli (nóż do obróbki zgrubnej,

dokładnej i do toczenia poprzecznego – planowania),

2) zapoznać się ze sposobem dobierania parametrów toczenia,
3) dobrać parametry obróbki (z poradnika tokarza),
4) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów,
5) zamocować przedmiot obrabiany i ustawić parametry obróbki,
6) zgłosić nauczycielowi przygotowanie tokarki do pracy.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

–

tokarka,

–

wałek stalowy o średnicy ok. 10 mm i długości ok. 30 mm,

–

katalog noży tokarskich,

–

dokumentacja techniczna tokarki,

–

poradnik tokarza.

Ćwiczenie 4

Przygotuj frezarkę i szlifierkę do płaszczyzn. Przedmiot obrabiany przedstawiony jest na

poniższym rysunku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dobór warunków skrawania

Nazwa, typ, szkic, wielkości

Frezy, ściernice

Parametry obróbki (frezowanie)

Parametry obróbki (szlifowanie)

Instrukcja obsługi frezarki

Czynności, jakie należy
wykonać przed przystąpieniem
do pracy

Zasady i metody bezpiecznego
wykonywania pracy

Czynności, jakie należy
wykonać po zakończeniu pracy

Instrukcja obsługi szlifierki do płaszczyzn

Czynności, jakie należy
wykonać przed przystąpieniem
do pracy

Zasady i metody bezpiecznego
wykonywania pracy

Czynność, jakie należy
wykonać po zakończeniu pracy

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w katalogach narzędzia i wpisać je do tabeli (frez palcowy, wiertło, ściernicę),
2) zapoznać się ze sposobem dobierania parametrów frezowania i szlifowania,
3) dobrać parametry obróbki (z poradników lub dokumentacji technicznych),
4) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów,
5) przygotować frezarkę do pracy,
6) zgłosić nauczycielowi przygotowanie frezarki do pracy,
7) przygotować szlifierkę do pracy,
8) zgłosić nauczycielowi przygotowanie szlifierki do pracy.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

–

frezarka, szlifierka,

–

katalogi frezów i ściernic,

–

dokumentacje techniczne frezarki i szlifierki,

–

instrukcje obsługi frezarki i szlifierki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Wykonaj 4 wałki ze stali zwykłej jakości zgodnie z poniższym rysunkiem (rys. 1 do ćwiczenia 5).

Następnie wykonaj stempel i matrycę zgodnie z rysunkiem 2 do ćwiczenia 5 (będą ci potrzebne
do ćwiczenia w następnym temacie).

Rys. 1 do ćwiczenia 5

Rys. 2 do ćwiczenia 5

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Podstawowym celem ćwiczenia jest ukształtowanie umiejętności wykonywania obróbki na

tokarce. Zaleca się przeprowadzić to ćwiczenie metodą ćwiczeń praktycznych. Podczas
obchodów nauczyciel powinien udzielać dodatkowych wyjaśnień i porad. Pierwsze uruchomienie
obrabiarki powinno następować w obecności nauczyciela. Nauczyciel powinien również stale
nadzorować wykonywanie zadania. Ćwiczenie to powinno być powtarzane, aż do uzyskania
zadawalającej jakości wykonania detali.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) opracować plan obróbki,
2) przygotować tokarkę do pracy,
3) zgłosić nauczycielowi gotowość wykonania ćwiczenia,
4) wytoczyć 4 wałki zgodnie z rysunkiem,
5) wykonać 4 szkice wykonanych wałków i nanieść na nie wszystkie wymiary zmierzone

suwmiarką,

6) wykonać stempel i matrycę.

Plan obróbki wałków

Parametry
obróbki

Kolejne zabiegi
procesu
wykonania
wałków

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

tokarka,

–

wałek stalowy o średnicy ok. 20 mm i długości ok. 60 mm,

–

noże tokarskie, wiertło, gwintownik,

–

dokumentacja techniczna tokarki,

–

poradnik tokarza.

Ćwiczenie 6

Wykonaj 2 płytki stalowe zgodnie z rysunkiem zamieszczonym w ćwiczeniu 4.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) opracować plan obróbki na frezarce,
2) opracować plan obróbki na szlifierce,
3) przygotować frezarkę do pracy,
4) zgłosić nauczycielowi gotowość wykonania ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) wykonać obróbkę frezarską,
6) przygotować szlifierkę do pracy,
7) zgłosić nauczycielowi gotowość wykonania ćwiczenia,
8) wykonać obróbkę szlifierską,
9) wykonać docieranie (do docierania należy przygotować docierak),
10) wykonać 2 szkice płytek i nanieść na nie wszystkie rzeczywiste wymiary,
11) przestawić płytki i szkice nauczycielowi.

Plan obróbki na frezarce

Kolejne zabiegi
procesu
wykonania
płytek

Plan obróbki na szlifierce

Kolejne zabiegi
procesu
szlifowania
płytek

Docieranie

Szkic
docieraka

Materiały do
docierania

Szkice płytek

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Wskazówki do realizacji
Podstawowym celem ćwiczenia jest ukształtowanie umiejętności wykonywania obróbki na

frezarce, szlifierce oraz umiejętności ręcznego docierania. Zaleca się przeprowadzić to ćwiczenie
metodą ćwiczeń praktycznych. Ćwiczenie powinno być przeprowadzone podobnie jak
w przypadku wykonywania detali na tokarce, jednak przy większej samodzielności uczniów
w zakresie przygotowania obrabiarek i wykonywania obróbki. Ostatnim elementem ćwiczenia jest
docieranie. Przy tym ćwiczeniu należy szczególna uwagę zwrócić na dokładność i staranność
pracy. Ćwiczenie można zakończyć montażem płyt i wałków wykonanych w ćwiczeniu 5.

Środki dydaktyczne:

–

frezarka, szlifierka,

–

2 blachy stalowe o wymiarach 60x60x6,

–

narzędzia do obróbki,

–

docierak i pasta do docierania.

–

dokumentacja techniczna frezarki i szlifierki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Obróbka plastyczna, cieplna i cieplno - chemiczna

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Zahartuj stempel i matrycę wykonane w ćwiczeniu 5 z tematu 4.4.3 poradnika dla ucznia.
Zastosuj hartowanie stopniowe.
(W przypadku braku pieca do hartowania zabieg można przeprowadzić w ognisku kowalskim lub
korzystając z palnika acetylenowo tlenowego).

Wskazówki do realizacji
Podstawowym celem ćwiczeń jest ukształtowanie umiejętności wykonywania obróbki

cieplnej i plastycznej. W ćwiczeniu pierwszym uczeń wykorzysta detale wykonane
w poprzednim temacie. Natomiast w drugim te same detale, lecz zahartowane. Taki układ
ćwiczeń pozwoli uczniowi lepiej zrozumieć istotę procesu, w którym występuje przygotowanie
narzędzi i przyrządów koniecznych do wykonania określonej części maszyny oraz wykonanie tej
części.

Zaleca się przeprowadzić to ćwiczenie metodą ćwiczeń praktycznych. W przypadku gdy

pracownia nie jest wyposażona w piec, ćwiczenie może być przeprowadzone w zakładzie
produkcyjnym w formie wycieczki. Jednak zaleca się, aby podczas tej wycieczki przeprowadzono
obróbkę części, które wcześniej wykonali uczniowie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) opracować plan obróbki,
2) przygotować stempel i matrycę,
3) przygotować piec i kąpiel chłodzącą (olej),
4) zgłosić nauczycielowi gotowość wykonania ćwiczenia,
5) zahartować stempel i matrycę.

Plan obróbki cieplnej

Opisz, na czym polega
i jak się przeprowadza
hartowanie stopniowe
(skorzystaj z literatury)

Wypisz kolejne zabiegi
procesu zahartowania
części

Wypisz podstawowe
zasady bezpieczeństwa
podczas wykonywania
ćwiczenia

Dobierz temperaturę
i czas nagrzewania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

piec do obróbki cieplnej, wanna na kąpiel chłodzącą z olejem,

–

detale wykonane w ćwiczeniu 5 tematu 4.4.3 poradnika dla ucznia,

–

wałek stalowy o średnicy ok. 20 mm i długości ok. 60 mm,

–

poradnik ślusarza.

Ćwiczenie 2

Wykonaj detale przedstawione na poniższym rysunku. Rurę wykonaj w procesie zawijania

z blachy głębokotłocznej 0,5. Miseczki (2 sztuki) wykonaj w procesie wytłaczania. Wykorzystaj
stempel i matrycę zahartowane w ćwiczeniu 1.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wykonać szkice materiału przed obróbką plastyczną (półfabrykatu) i zwymiarować go,
2) przedstawić szkice nauczycielowi,
3) przygotować półfabrykaty,
4) wykonać rurę i miseczki,
5) rurę zlutować wzdłuż złącza,
6) obrobić detale tak, aby były zgodne z rysunkiem,
7) założyć miseczki na rurę i przylutować je.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

stanowisko ślusarskie,

–

blacha 0,5 mm, głębokotłoczna,

–

pręt do wykonania zawijania,

–

młotek drewniany,

–

stempel i matryca,

–

narzędzia i materiały do lutowania,

–

poradnik ślusarza.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘC UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Wytwarzanie prostych części

maszyn i urządzeń precyzyjnych”

Test składa się z 23 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 4, 6, 7, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 20, 21, 22, 23 są z poziomu
podstawowego,

−

zadania 3, 5, 8, 9, 10, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny
szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 15 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 21 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. b, 4. c, 5. d, 6. c, 7. d, 8. a, 9. c, 10. b, 11. c,
12. b, 13. c, 14. c, 15. a, 16. d, 17. c, 18. c, 19. d, 20. a, 21. b, 22, a, 23. a

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Zastosować przepisy bhp i ppoż. podczas

wykonywania pracy

2. Zastosować przepisy o ochronie środowiska podczas

wykonywania pracy

3. Rozróżnić narzędzia, maszyny i urządzenia

stosowane przy obróbce ręcznej

4. Zaplanować operacje z zakresu obróbki ręcznej

5. Zaplanować operacje z zakresu obróbki ręcznej

6. Zaplanować proces wykonania połączenia

rozłącznego

7. Określić sposób dobierania danych do wykonania

gwintu

8. Porównać połączenia nierozłączne

9. Porównać połączenia rozłączne

10. Zaplanować proces wykonania połączenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

nierozłącznego

11. Ocenić jakość wykonanego detalu

12. Sklasyfikować roboty wykonywane na tokarkach

13. Rozróżnić parametry toczenia

14. Dobrać sposób mocowania przedmiotu obrabianego

na tokarce

15. Sklasyfikować roboty wykonywane na frezarkach

16. Sklasyfikować roboty wykonywane na szlifierkach

17. Dobrać narzędzia i materiały do docierania

18. Dobrać sposób obróbki wykańczającej

19. Zdefiniować opisany rodzaj obróbki plastycznej

20. Rozróżnić operacje cięcia plastycznego

21. Rozróżnić operacje kształtowania plastycznego

22. Zdefiniować opisany rodzaj obróbki cieplnej

23.

Zdefiniować opisany rodzaj obróbki cieplno-
chemicznej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielanie odpowiedzi.

7. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
9. Sprawdź wyniki.
10. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu.
11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 23 zadania wielokrotnego wyboru, z których tylko jedna odpowiedź jest

poprawna.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.
6. Zakreśl prawidłową odpowiedź w karcie odpowiedzi. Jeżeli się pomyliłeś, weź złą odpowiedź

w kółko i zaznacz odpowiedź poprawną.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie zadania

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Nie wolno stosować rękawic ochronnych przy następujących operacjach z zakresu obróbki

ręcznej:
a) piłowanie płaszczyzn.
b) przecinanie piłką do metalu.
c) gięcie blach.
d) wiercenie na wiertarce.

2. Odpady powstające przy pracach ślusarskich powinny być składowane w następujący sposób:

a) osobne pojemniki na metale, papier, zaoliwione szmaty i pozostałe śmieci.
b) wystarczy pojemnik na metale i pozostałe śmieci.
c) osobne pojemniki na każdy metal, papier, zaoliwione szmaty, czyste szmaty i pozostałe

śmieci.

d) wystarczy jeden pojemnik, który na końcu zostaje opróżniony, a śmieci posegregowane.

3. Przyporządkuj narzędzia operacjom obróbki ręcznej.

1. pilnik, 2. piłka do metalu, 3. rysik, 4. wiertło, 5. gwintownik
a) gięcie, b) prostowanie, c) wiercenie, d) gwintowanie, e) przecinanie, f) trasowanie,
g) piłowanie, h) rysowanie,

Wybierz sekwencję przedstawiającą poprawne przyporządkowanie.
a) 1h, 2g, 3h, 4c, 5d.
b) 1g , 2e , 3f , 4c , 5d.
c) 1g , 2c , 3f , 4e , 5d.
d) 1h , 2e , 3h , 4c , 5d.

4. Kolejność wykonania detalu z rysunku powinna być następująca:

a) piłowanie zgrubne powierzchni zewnętrznych,

wiercenie, rozwiercanie, wypiłowywanie.

b) piłowanie zgrubne, piłowanie wykańczające, wiercenie.
c) trasowanie, piłowanie powierzchni zewnętrznych,

wiercenie, piłowanie powierzchni wewnętrznych.

d) trasowanie, piłowanie, wiercenie, rozwiercanie,

wycinanie.

5. Operacja polegająca na powiększaniu średnicy istniejącego otworu nazywa się:

a) poszerzanie.
b) rozwiercanie.
c) pogłębianie.
d) powiercanie.

6. Do połączenia dwóch blach o grubości po 5 mm wkrętem z łbem stożkowym należy wykonać

następujące operacje:
a) wiercenie, gwintowanie, wkręcenie wkręta
b) wiercenie, powiercenie górnej blachy i jej nagwintowanie, wkręcenie wkręta.
c) wiercenie, powiercenie górnej blachy, nagwintowanie dolnej blachy, wkręcenie wkręta.
d) wiercenie, powiercenie górnej blachy, pogłębienie otworu w górnej blasze,

nagwintowanie dolnej blachy, wkręcenie wkręta.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Dobierając wiertło do wykonania otworu pod gwint jego średnicę określamy w następujący

sposób:
a) obliczamy ze wzoru.
b) odczytujemy z napisu na gwintowniku.
c) mierzymy średnice gwintownika.
d) odczytujemy z tablic zamieszczonych w poradnikach.

8. Do połączeń nierozłącznych zaliczamy następujące rodzaje: (Wybierz odpowiedź zawierającą

w swoim zestawie wszystkie połączenia nierozłączne).
a) połączenia: spawane, lutowane, klejone, wtłaczane, nitowe.
b) połączenia: spawane, zgrzewane, klinowe, lutowane, gwintowe.
c) połączenia: spawane, gwintowe, lutowane, zgrzewane, skurczowe.
d) połączenia: lutowane, zgrzewane, skurczowe, nitowe, klinowe.

9. Do połączeń rozłącznych zaliczamy następujące rodzaje: (Wybierz odpowiedź zawierającą

w swoim zestawie wszystkie połączenia rozłączne).
a) Połączenia: wtłaczane, nitowe, gwintowe, klinowe.
b) Połączenia: klinowe, wpustowe, wtłaczane, skurczowe.
c) Połączenia: wpustowe, gwintowe, klinowe, sworzniowe.
d) Połączenia: wpustowe, gwintowe, klinowe, skurczowe.

10. Proces klejenia powinien być wykonany w następującej kolejności:

1) oczyszczenie

mechaniczne,

2) nałożenie warstwy

kleju,

3) ściśniecie

elementów
łączonych,

4) oczyszczenie

chemiczne,

5) oczyszczenie złącza.

1) oczyszczenie

mechaniczne,

2) oczyszczenie

chemiczne,

3) nałożenie warstwy

kleju,

4) ściśniecie elementów

łączonych,

5) oczyszczenie złącza.

1) oczyszczenie

chemiczne

2) oczyszczenie

mechaniczne,

3) oczyszczenie złącza,
4) nałożenie warstwy

kleju,

5) ściśniecie elementów

łączonych.

nałożenie warstwy

kleju,

ściśniecie elementów

łączonych,

oczyszczenie

mechaniczne,

oczyszczenie

chemiczne,

sprawdzenie

wytrzymałości złącza.

11. Sprawdzenie jakości wykonanego detalu możemy przeprowadzić w następujący sposób:

a) porównując wzrokowo wykonany detal z wzorcem.
b) porównując wzrokowo wykonany detal z rysunkiem.
c) wykonując pomiary narzędziami pomiarowymi i porównując je z wymiarami określonymi

na rysunku.

d) wykonując pomiary mikrometrem mierzącym z dokładnością do 0,01 mm.

12. Wybierz rodzaje robót, które można wykonywać na tokarkach:

a) toczenie, frezowanie, wiercenie, rozwiercanie.
b) toczenie, wiercenie, pogłębianie, rozwiercanie.
c) toczenie, wiercenie, szlifowanie, rozwiercanie.
d) toczenie, pogłębianie, rozwiercanie, ścinanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Parametr obróbki określający, ile przesunie się nóż tokarski podczas jednego obrotu

przedmiotu obrabianego, nazywamy:
a) głębokością toczenia.
b) Szybkością przesuwu.
c) posuwem.
d) wydajnością toczenia.

14. Dobierz najwłaściwszy sposób mocowania na tokarce bardzo długich przedmiotów. Spośród

wymienionych najwłaściwszym jest następujący sposób:
a) w uchwycie trójszczękowym.
b) w uchwycie trójszczękowym z podparciem kłem.
c) w kłach.
d) w uchwycie trójszczękowym i dwóch kłach.

15. Wybierz rodzaje robót, które można wykonywać na frezarkach:

a) frezowanie płaszczyzn, frezowanie rowków, frezowanie gwintów.
b) frezowanie płaszczyzn, frezowanie rowków, frezowanie nakiełków.
c) frezowanie płaszczyzn, frezowanie rowków na wpusty, frezowanie rozwierconych

otworów.

d) frezowanie rowków, frezowanie powierzchni kształtowych, frezowanie czopów pod

łożyska toczne.

16. Wybierz rodzaje robót, które można wykonywać na szlifierkach:

a) szlifowanie płaszczyzn, szlifowanie wałków, szlifowanie pogłębień.
b) szlifowanie płaszczyzn, szlifowanie wałków, szlifowanie spawów.
c) szlifowanie wałków krótkich, szlifowanie wałków długich, szlifowanie rozwierceń.
d) szlifowanie wałków, szlifowanie otworów, szlifowanie płaszczyzn.

17. Spośród wymienionych narzędzi i materiałów do docierania potrzebne są:

Narzędzia: polerownik, docierak, docierarka.
Materiały: pasta polerska, pasta do docierania, czyścidło do docierania.
a) polerownik i pasta polerska.
b) docierak i czyścidło do docierania.
c) docierak i pasta do docierania.
d) docierarka i pasta do docierania.

18. Aby uzyskać gładką powierzchnię, należy zastosować następujący rodzaj obróbki

wykańczającej:
a) glancowanie.
b) docieranie.
c) polerowanie.
d) szlifowanie.

19. Obróbka plastyczna metali na gorąco lub na zimno, wykonywana ręcznie lub mechanicznie,

podczas której nadaje się przedmiotom kształt przez uderzenie lub nacisk, nazywa się:
a) tłoczenie.
b) wyciskanie.
c) obróbka udarowa.
d) kucie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20. Przedstawiona na rysunku operacja nazywa się:

a) wycinaniem.
b) ucinaniem.
c) odcinaniem.
d) przycinaniem.

21. Przedstawiona na rysunku operacja nazywa się:

a) wyginaniem.
b) zaginaniem.
c) odginaniem.
d) przetłaczaniem.

22. Obróbka polegająca na nagrzaniu materiału do temperatury najczęściej ok. 600 do 650 °C,

wygrzaniu w tej temperaturze i powolnym studzeniu nazywa się:
a) odpuszczaniem.
b) wyżarzaniem odprężającym.
c) wyżarzaniem stabilizującym.
d) wyżarzaniem rekrystalizującym.

23. Obróbka polegająca na nagrzaniu stali do temperatury 900 do 950 °C w ośrodku

wydzielającym tlenek węgla, następnie długotrwałym przetrzymywaniu w tej temperaturze,
nazywa się:
a) nawęglaniem.
b) odwęglaniem.
c) wyżarzaniem cieplno-chemicznym.
d) odpuszczaniem cieplno-chemicznym.

odpad

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ..........................................................................................

Wytwarzanie prostych części maszyn i urządzeń precyzyjnych

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test praktyczny

Do jednostki modułowej

„Wytwarzanie prostych części maszyn i urządzeń

precyzyjnych”

Temat zadania: Wykonanie pokrywy z blachy

Podczas wykonywania prac z zakresu montażu dostałeś polecenie wykonania pokrywy

z blachy. Pokrywa powinna być wykonana z blachy stalowej o grubości 3 mm. Przed
zamontowaniem przyspawane będą zawiasy i uchwyt do zamykania, a następnie całość
pomalowana.

W trakcie realizacji prac uczeń powinien wykonać:

−

plan pracy,

−

spis niezbędnych narzędzi i urządzeń,

−

wykaz przyrządów pomiarowych, określić ich zakresy pomiarowe,

−

wykaz niezbędnych materiałów pomocniczych,

−

pokrywę,

−

ocenę jakości.

Czas na wykonanie zadania wynosi 240 minut.

Kryteria oceniania:

−

za poprawnie sporządzony plan pracy (1 pkt),

−

za przygotowanie wykazu narzędzi (1 pkt),

−

za przygotowanie wykazu przyrządów pomiarowych (1 pkt),

−

za przygotowanie wykazu materiałów pomocniczych (1 pkt),

−

za prawidłową organizację stanowiska pracy (1 pkt),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

za prawidłową kolejność wykonywanych prac (1 pkt),

−

za prawidłowe wykorzystanie narzędzi (1 pkt),

−

za prawidłowe wykorzystanie przyrządów pomiarowych (1 pkt),

−

za stosowanie poprawnych technik pracy (1 pkt),

−

za wykonane pomiary (3 pkt),

−

za zgodność z rysunkiem wykonanego detalu (6 pkt),

−

za uporządkowanie stanowiska pracy, wyczyszczenie używanych narzędzi i urządzeń (1 pkt).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Karta odpowiedzi

Testu praktycznego „Wytwarzania prostych części maszyn i urządzeń

precyzyjnych”

Temat zadania: Wykonanie pokrywy z blachy

Imię i nazwisko: .............................................................

Plan pracy:
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
Wykaz niezbędnych narzędzi i urządzeń:
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
Wykaz przyrządów pomiarowych z zakresami pomiarowymi:
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
Wykaz niezbędnych materiałów pomocniczych:
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
………………………………………………………………………………….……………….
Pomiary wykonane suwmiarką:
Wymiar 90

Wymiar 60

Wymiary 40

Wymiary 5

Wymiary Φ 10

Karta oceny

Lp.

Kryterium

Punkty

Za poprawnie sporządzony plan pracy (1pkt).

Za opracowanie wykazu narzędzi (1pkt).

Za opracowanie wykazu przyrządów pomiarowych wraz z podaniem
prawidłowych zakresów pomiarowych (1pkt).

Za opracowanie wykazu materiałów pomocniczych (1pkt).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Za prawidłową organizację stanowiska pracy (1pkt).

Za prawidłową kolejność wykonywanych prac (1pkt).

Za prawidłowe wykorzystanie narzędzi (1pkt).

Za prawidłowe wykorzystanie przyrządów pomiarowych (1pkt).

10. Za stosowanie poprawnych technik pracy (1pkt).

11. Za prawidłowo wykonane pomiary:

– prawidłowy pomiar wymiaru 90 – 1 pkt,
– prawidłowy pomiar wymiaru 40 – 1 pkt,
– prawidłowy pomiar otworów Φ 10 – 1 pkt

11. Za zgodność z rysunkiem wykonanego detalu:

−

prawidłowy wymiar 90

– 0,5

– 1 pkt,

– prawidłowy wymiar 60

– 0,5

– 1 pkt,

– prawidłowy wymiar 40

+ 0,5

– 1 pkt,

– właściwa średnica 4 otworów Φ 10 – 1 pkt,
– właściwe rozmieszczenie otworów Φ 10 – 1 pkt,
– prawidłowo nacięty gwint – 1 pkt.

12. Za uporządkowanie stanowiska pracy, wyczyszczenie używanych narzędzi

i urządzeń (1pkt).

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące oceny szkolne:

−

dopuszczający – minimum 12 punktów,

−

dostateczny – minimum 14 punktów,

−

dobry – minimum 16 punktów,

−

bardzo dobry – minimum 18 punktów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Bartosiewicz J.: Obróbka i montaż części. Poradnik. WSiP, Warszawa 1986
2. Ciekanowski A.: Poradnik ślusarza narzędziowego wzorcarza. WNT, Warszawa 1989
3. Czerwiński W., Czerwiński J.: Poradnik ślusarza. WNT, Warszawa 1989
4. Dobrzański T.: Rysunek techniczny maszynowy. WNT, Warszawa 2004
5. Mały poradnik mechanika. Praca zbiorowa: WNT, Warszawa 1999
6. http://pl.wikipedia.org