BIOS W ZA
YM NASTROJU
[2003.12.21]
BIOS to fundament każdego komputera klasy PC. Pierwszy dochodzi do głosu po
włączeniu peceta. Aby mógł być obecny w systemie już we wstępnej fazie
rozruchu, mieści się w układzie pamięciowym ROM na płycie głównej. W ramach
procedury POST ( Power On Self Test )dokonuje wstępnych oględzin
zainstalowanych podzespołów sprzętowych, inicjuje je i sprawdza podstawową
zdolność funkcjonowania. Następnie zaczyna działać procedura BIOS-u zwana
bootstrap - loaderem, sprawdzając kolejno wszystkie napędy w poszukiwaniu
sektora startowego, startowego którego da się wczytać system operacyjny.
Kolejność badania napędów jest ustalana przez użytkownika. Do zadań BIOS-u
należy ponadto udostępnianie systemowi operacyjnemu i jego aplikacjom
odpowiednich procedur ( tzn. przerwań ), aby mogły się odwoływać do
podzespołów sprzętowych. Korzystają z tego m.in. DOS i programy diagnostyczne.
Wszystkie wersje środowiska Windows od wersji 95 wyposażono sterowniki
nawiązujące bezpośredni kontakt ze sprzętem.
KONFIGURACJE
Aby dostać się do programu konfiguracyjnego, trzeba zaraz po włączeniu peceta
nacisnąć określony klawisz, zazwyczaj [Del], [F1], [F2], [F10] lub kombinacje [Ctrl Alt
Esc]. Na ekranie startowym powinien się pojawić stosowny komunikat. Parametry BIOS-
u pozwalają zmieniać różne ustawienia- począwszy od najprostszych, takich jak tryb
transmisji portu szeregowego, skończywszy na bardzo interesujących. Na przykład
ustawienie zbyt wysokiego napięcia zasilającego procesor, a także zmiany w geometrii
twardego dysku mogą mieć opłakane skutki. Jednocześnie w niejednym komputerze
drzemią niespodziewane zapasy wydajności, które można wykorzystać tylko za pomocą
BIOS-u. W ten sposób zyskasz większą wydajność, nie inwestując ani grosza. W
poniższym materiale pokazujemy, jak optymalnie skonfigurować BIOS, by komputer
działał wydajnie i przede wszystkim stabilnie.
GDZIE KUCHARZY TRZECH ...
Rynek płyt głównych zdominowało trzech wielkich producentów BIOS-ów: AMI, Award,
Phoenix. Jednak nie oznacza to wcale, że są tylko trzy wersje BIOS-u, bo każdy
producent zmierza inną drogą. Większość kupuje gotowy kod z
ródłowy, a potem
modyfikuje go do woli. W rezultacie powstały niezliczone warianty programu
konfiguracyjnego, różniące się zakresem i nazwami opcji. Aby umożliwić Ci orientację w
konfiguracyjnej dżungli wymieniamy najczęstsze nazwy poszczególnych opcji. Jeśli nie
znajdziesz nazwy o identycznym brzmieniu, szukaj podobnej.
1
KOLEJNOŚĆ NAP
DÓW  DYSK MA PIERSZEC
STWO
Po włączeniu peceta BIOS przeprowadza procedurę POST ( Power On Self Test ) w celu
przetestowania podstawowych funkcji zestawu sprzętowego. Gdy nie znajdzie błędów,
poszukuje systemu operacyjnego, aby przekazać mu kontrolę ( w przeciwnym razie
wyświetla komunikat alarmowy i przerywa dalsze wczytywanie ) Użytkownik ma
możliwość ustawienia kolejności, w jakiej BIOS sprawdza poszczególne napędy.
Stosowne parametry First Boot Device, Second Boot Device i Third Boot Device
znajdziesz w menu Advanced BIOS Features. Niektóre BIOS-y oferują zamiast nich pole
Boot Device Priority ( lub podobne ) w menu Boot. Opcje dostępne w tych polach różnią
się zależnie od wersji BIOS-u i rodzaju zainstalowanych napędów. Obejmują stacje
dyskietek, twarde dyski, napedy CD- ROM, DVD-ROM i nagrywarki CD-R ( W ). Każdy z
nich można ustawić jako napęd startowy. Zazwyczaj są też napędy LS 120 i ZIP, napędy
podłączone do host-adaptera SCSI, a także opcja do uruchamiania systemu przez sieć.
Jednak tylko BIOS-y nowych płyt potrafią wczytywać system z napędów zewnętrznych
podłączonych przez port USB. Jako pierwszy napęd zaleca się wybrać twardy dysk. To
zapewnia najszybsze wczytanie systemu, a także chroni przed działaniem ewentualnych
wirusów z sektora startowego dyskietki i niepożądanego przerwania procedury startowej,
gdy w stacji tkwi dyskietka bez systemu. Aby przydzielić pierwszeństwo dyskowi, wybierz
opcję HDD-O ( czyli dysk nadrzędny na pierwszym kanale IDE ) w polu First Boot
Device. HDD-1 oznacza dysk podrzędny na pierwszym kanale IDE. Jeśli BIOS oferuje
parametr Boot Device Priority, na pierwszym miejscu musi być opcja Hard Disk DRIVE.
Zmieniaj kolejność napędów tylko w razie absolutnej konieczności np. gdy musisz
zainstalować Windows ze startowego CD-ROM-u lub gdy chcesz uruchomić tryb MS-
DOS z dyskietki, aby zaktualizować BIOS. Po zakończeniu czynności przywróć
poprzedni porządek napędów. W wielu notebookach i niektórych desktopach wchodzi się
do menu startowego, naciskając określony przycisk ( zazwyczaj [F2], [F11], lub [F12] )
tuz po włączeniu komputera. W menu tym można określić napęd startowy spośród
zainstalowanych w obudowie peceta. Ustawienie dotyczy jednak wyłącznie bieżącego
uruchomienia. Podczas następnego BIOS powróci do kolejności zdefiniowanej w swoich
ustawieniach.
NA SKRÓTY  BEZ TESTÓW
Za każdym razem, gdy uruchamiasz komputer, BIOS konfiguruje i testuje jego
podzespoły  procesor, chipset, pamięć roboczą i inne. Procedura diagnostyczna
zajmuje sporo czasu ( przede wszystkim w bogato wyposażonych pecetach ). Sprytnym
ustawieniem BIOS-u możesz znacznie skrócić czas testów, dzięki czemu nie będziesz
musiał sterczeć bezczynnie przed ekranem startowym. Najwięcej zyskasz, jeśli często
restartujesz system. Ustaw opcję Enabled w polu Quick Power on Self Test lub w polu
Quick Boot. Znajdziesz je za pomocą menu Advanced Bios Features lub w menu Boot,
zależnie od wersji BIOS-u. Od tej pory BIOS będzie przeprowadzać jedynie pobieżne
testy, np. kontrolując pamięć roboczą tylko raz, zamiast domyślnie ustawionych trzech
2
razy. Nie ma powodu do obaw. Test wykrywa prawie wyłącznie uszkodzenia układów
pamięciowych, więc gruntowne sprawdzanie pamięci ( czyli z ustawioną opcją Disabled )
jest uzasadnione tylko podczas pierwszego uruchomienia systemu z nowym lub nowymi
modułami. Jeżeli wówczas test nie wykaże błędów, możesz wrócić do pobieżnego
sprawdzania. Przyczyną zawieszeń systemu bywają błędy pamięciowe występujące
nieregularnie, prawie nie do wykrycia nawet podczas gruntownych testów. Dysponując
stabilnie działającym systemem, nie podejmujesz żadnego ryzyka, stosując mniej
zasadnicze sprawdzanie. Oprócz tego mażesz spokojnie zablokować testowanie stacji
dyskietek. Jeśli tego nie zrobisz, BIOS będzie sprawdzać za każdym razem typ nośników
( 40- lub 80- ścieżkowe ) obsługiwanych przez stacje. Tymczasem już od lat stosuje się
tylko dyskietki 80- ścieżkowe. Przejdz
więc do menu Advanced Bios Features lub Boot i
ustaw opcję Disabled w polu Boot Up Floppy Seek. Jeśli nie znajdziesz takiego
parametru, został domyślnie wyłączony przez producenta płyty głównej. Bios i tak
wykryje kontroler stacji dyskietek, odpowiedzialny za sterowanie tym napędem. Blokada
testu nie przeszkodzi więc wczytać system z dyskietek startowych. Jeśli system traci
łączność z kontrolerem stacji, zasygnalizuje to podczas uruchamiania komunikatem typu
Floppy disk (s) fail czy Floppy disk controller error. Nowe płyty główne Intela, stosowane
m. In. W zestawach Della, mają parametr Intel Rapid Bios Boot. Ustaw go na Enabled,
aby skrócić procedury diagnostyczne. Zoptymalizowany kod BIOS-u sprawia, że testy
pamięci i stacji dyskietek są wyłączane za jednym zamachem.
TWARDZIEL, ZGA
OŚ SI

Zanim twardy dysk może podjąć działalność w systemie, BIOS musi znać jego parametry
techniczne. Jeśli ten warunek zostanie spełniony, użytkownik może podzielić dysk na
partycje, sformatować go i używać do gromadzenia plików. Do każdego z dwóch
kontrolerów EIDE można podłączyć maksymalnie po dwa dyski EIDE, Każdy z nich jest
wyposażony w 40-żyłową wstęgę do podłączenia dysków. Jeden z dysków na wstędze
musi być zdefiniowany jako nadrzędny, drugi zaś jako podrzędny (ustawia się to
zworkami na tylnej ścianie dysku).Stosownie do tego parametry dysków EIDE figurują w
BIOS-ie zazwyczaj jako parametry Primary Master, Primary Slave, Secondary Master,
Secondary Slave. Mogą być umieszczone w menu Standard CMOS Setup, Standard
CMOS Features lub Main. Najprostszy sposób konfigurowania dysku polega na
ustawieniu opcji Auto w polach Type ( także w polach Mode, Access Mode lub
Translation Mode  jeśli takie są). Jeżeli parametr Mode nie oferuje konfiguracji
automatycznej, wybierz w nim opcję LBA. Podczas uruchamiania systemu BIOS szybko i
niezawodnie pobierze z dysków informacje potrzebne do prawidłowego skonfigurowania,
dlatego nie opłaca się definiować ręcznie wszystkich parametrów. Jeśli uważasz, że
sprawdzenie dysków trwa zbyt długo, ustaw niezajęte kanały EIDE na None. Komputer
może się uruchamiać trochę szybciej, gdy zrezygnujesz z każdorazowego wykrywania
twardych dysków. Wówczas musiałbyś wstukać ręcznie liczbę cylindrów, głowic i
sektorów. Prawie każdy BIOS udostępnia funkcję IDE HDD Auto Detection lud Enter to
autodetect, która Cię w tym wyręczy. Znajduje się zazwyczaj w sąsiedztwie pozostałych
3
parametrów dyskowych, a niekiedy ma do dyspozycji oddzielne menu. Podczas
uruchamiania uważnie obserwuj ekran startowy. Większość BIOS-ów wyświetla na nim
listę dysków wraz z ich pojemnościami. Jeżeli podana pojemność jednego z dysków nie
zgadza się z rzeczywistą ( dotyczy to przede wszystkim pojemności 504 MB,8 GB, 32
GB i 128 GB), masz do czynienia ze starym BIOS-em. Rozwiązaniem może być jego
aktualizacja. Jeżeli w pececie jest zainstalowana nagrywarka EIDE, wybierz odpowiedni
typ napędu w polu Type ( jeśli go brakuje, ustaw None).
DYSK NA MAKSA
Najbardziej istotne są parametry typów PIO i Ultra DMA (np. PIO Mode i Ultra DMA
Mode). Największą wydajność transmisji zapewnia tryb Ultra DMA. Pola dotyczące tego
trybu warto ustawić na Auto. Są pogrupowane oddzielnie dla każdego dysku w polach
Primary Master, Primary Slave, Secondary Master i Secondary Slave, umieszczonych z
kolei w menu Standard CMOS Setup, Standard CMOS Features lub Main. Jeżeli tam ich
nie znajdziesz, sprawdz
w menu Chipset Features Setup i Integrated Peripherals. Wiele
BIOS-ów udostępnia parametr Multi Sector Transfer, Block Mode lub HDD Block Mode
Sectors. Ustaw w nim opcję Maximum, Enabled lub HDD MAX. W wyniku tego
transmisja danych będzie wykonywana w grupach wielosektorowych, co jest znacznie
efektywniejsze od przesyłania każdego sektora oddzielnie. Opcja ta nie ma znaczenia
podczas pracy w systemie Windows, który komunikuje się z dyskami, omijając BIOS,
jednak zwiększa wydajność dysku w DOS-ie i skraca czas wczytywania systemu. To
samo tyczy parametru 32 Bit Mode lub 32 Bit Transfer Mode. Jeżeli jest, ustaw go na
Enabled. Większość dysków wyprodukowanych po 1995 roku dysponuje funkcją SMART
(Self-Monitoring,Analysis and Reporting Technology). Mówiąc po uproszczeniu, pozwala
BIOS-owi zapytać dysk o jego kondycję-pod warunkiem, że w stosownym polu widnieje
opcja Enabled. Szukaj parametru zawierającego łańcuch SMART, np. HDD S. M. A. R.
T. Capability, HDD S. M. A. R. T. for Hard Disk czy SMART Monitoring. Może być
umieszczony w menu Standard CMOS Setup, Standard CMOS Features lub Main - w
obrębie konkretnego dysku (np. Primary Master). W niektórych wersjach BIOS-u ukryto
wspomniany parametr w takich menu, jak Advanced, Advanced Bios Features czy
Advanced Bios Setup.
PAMI
Ć  SZYBKA I STABILNA
Chcąc iść na pewniaka, wczytaj domyślne wartości parametrów. Skorzystaj w tym celu z
funkcji Load Bios Setup Defaults lub Load Default Setting. BIOS ustawi wówczas czas
dostępu do pamięci tak, że komputer straci na wydajności, lecz zyska na stabilności. W
ustawieniach BIOS-u można zmieniać konfiguracje pamięci w celu dostosowania do
własnych potrzeb. Dzięki temu możesz osiągnąć kompromis wydajności i stabilności.
Największa uwagę należy poświęcić parametrom DRAM Frequency, DRAM Clock,
SDRAM Capability ( lub SDRAM Operating Mode czy SDRAM Timing), a także SDRAM
4
Configuration. Szukaj ich w menu Advanced Chipset Features 
Chip Configuration.
CZ
STOTLIWOŚĆ TO PODSTAWA
Zadbaj koniecznie o taktowanie pamięci właściwą częstotliwością i włącz automatyczny
jej dobór (opcja Auto). Jeżeli system nie będzie działać stabilnie, ustaw parametr DRAM
Frequency czy SDRAM Operating Mode na 100 MHz, PC100 lub 100. Powyższa
wskazówka dotyczy pamięci SDRAM PC100. Jeśli masz inną pamięć, dostosuj wartości
podawane w BIOS-ie do jej osiągów. Przykładowo w przypadku modułów PC266 i
PC2100 należy wybrać opcję 266 MHz itp.Wiele chipsetów (VIA) pozwala taktować
magistralę FSB (Front Side Bus) i pamięć roboczą odmiennymi częstotliwościami.
Możesz więc podać inną wartość w polu CPU Frequency, a inną w polu DRAM
Frequency. Zamiast powyższych parametrów możesz natrafić na inne pole (np. System
ęSDRAM Frequency Ratio), w którym ustawia się stosunek częstotliwości  np. 100:
133, gdy masz Celeron z FSB 100 MHz i układami pamięciowymi SDRAM PC133.
Przeprowadzenie wewnętrznych ustawień pamięci najlepiej powierzyć BIOS-owi. Ustaw
w tym celu opcję SPD (Serial Presence Detect) w parametrze SDRAM Timing, SDRAM
Configuration lub podobnym. W układzie SPD producent modułów zapisuje właściwości
techniczne modułów  czas dostępu, wewnętrzne czasy propagacji i architekturę
układów pamięciowych. Jednak niekiedy BIOS błędnie interpretuje dane SPD lub ulegają
one uszkodzeniu. Wówczas należy poustawiać opcję Manual w wymienionych powyżej
polach i poeksperymentować z wartościami podanymi w polach CAS Latency, RAS
Precharge i RAS to CAS Delay. Wielu producentów zamieszcza na układach
pamięciowych naklejkę z ciągami liter i cyfr ( np. PC133 222). Pierwszy ciąg oznacza typ
modułu (tu: PC133), a kolejne trzy cyfry symbolizują optymalne ustawienia parametrów
CAS Latency, RAS Precharge i RAS to CAS Delay. CAS Latency określa liczbę cykli
taktowania, które upływają podczas odczytu, zanim na wyjściu z modułu znajdzie się
kompletny adres komórki, zdefiniowany numerem wiersza i kolumny. Na początku
chipset za pomocą RAS (Row Address Strobe) przekazuje układowi pamięciowemu
sygnał żądanego wiersza. Po upływie czasu oczekiwania, nazywanego RAS to CAS
Delay, w którym odbywa się transmisja wspomnianego sygnału, nadany zostaje za
pośrednictwem CAS (Column Address Strobe) sygnał kolumny. Każda operacja
wykonywana na komórce pamięciowej usuwa jej zawartość, dlatego musi ona być
ponownie zapisywana w komórce. Czas upływający między odczytywaniem komórki
pamięciowej i jej ponownym zapisem to tzw. RAS Precharge. We wszystkich
wymienionych polach przyspiesza się działanie pamięci, wpisując niższe wartości, a
wyższe zapewniają większą stabilność. Chcąc osiągnąć wzrost wydajności, przełącz
pola takie jak DIMM Interleave Setting lub Bank Interleave na Enabled, 2way lub 4way
(zależnie od liczby banków pamięci). Układy pamięciowe są bowiem podzielone na tzw.
banki czy segmenty. Przy włączonym przeplocie adresowanie kolejnego segmentu
pamięci odbywa się już w momencie odczytu z poprzedniego segmentu. Zatem przeplot
przynosi korzyści dopiero przy co najmniej dwóch bankach pamięci. Bieżące moduły
SDRAM dysponują zazwyczaj dwoma lub czterema bankami, a moduły z układami DDR
5
są wyposażone w jeden lub dwa segmenty. Komunikat SDRAM at Row (s) pojawiający
się podczas uruchamiania peceta informuje o liczbie segmentów segmentów module
pamięciowym. Również parametr SDRAM Cycle Time nakazuje wybierać między
wydajnością i stabilnością systemu. To samo dotyczy pól, w których występuje skrót Tras
lub Trc. BIOS pozwala ustawić w nich zazwyczaj wartości 5/7 i 7/9. Określają one, przez
ile cykli taktowania segment adresowy ma być otwarty dla następujących po sobie
odwołań, stanowią więc minimalną liczbę cykli taktowania między odwołaniami do tego
samego segmentu pamięci. Wyższe wartości, takie jak 7/9, zwiększają stabilność
kosztem wydajności.
PODZIAA
ZASOBÓW  ODWIECZNY PROBLEM
Jeżeli nie masz w komputerze starych kart ISA, nie musisz się martwić o zarządzanie
skromnymi zasobami peceta. Zajmie się tym BIOS na spółkę z systemem operacyjnym,
wykorzystując standardy Plug & Play i ACPI (Advanced Configuration and Power
Interface). Teoretycznie, bo w praktyce sytuacja wygląda nieco inaczej. Podział zasobów
już od dawna stanowi z
ródło problemów. Przez zasoby należy w tym wypadku rozumieć
przede wszystkim sygnały przerwań (IRQ, Interrupt Request), gdyż właśnie one są
najbardziej deficytowym artykułem. W wyniku braku zasobów dochodzi do konfliktów,
ponieważ dwa lub kilka podzespołów uzurpuje sobie prawo do jednego przerwania.
Konflikty te objawiają się na różne sposoby. Rozpoznasz je po ikonie z wykrzyknikiem w
Menedżerze sprzętu. Niedziałający lub działający sporadycznie podzespół komputera
czy drgający kursor myszy mogą wskazywać problem z przerwaniami. Mimo tendencji do
oddawania kontroli systemowi operacyjnemu, wiele kłopotów związanych z przerwaniami
można usunąć z poziomu BIOS-u. Stosowne opcje mieszczą się zazwyczaj w menu
PnP/PCI Configuration, PnP and PCI Setup lub Advanced % PCI Configuration. Gdy
system odmówi posłuszeństwa po zainstalowaniu nowego podzespołu sprzętowego,
może uda Ci się rozwiązać problem, usuwając dane ESCD (Extended System
Configuration Data) z poziomu ustawień BIOS-u. Jest to zbiór, w którym BIOS gromadzi
informacje o przyporządkowaniu zasobów systemowych. Dzięki temu nie musi ustalać
ich na nowo podczas każdego uruchamiania. Aby usunąć dane ESCD, ustaw opcję
Enabled lub Yes w polu Clear ESCD, Clear NVRAM, Reset Configuration Data lub w
polu Update ESCD. Po ponownym uruchomieniu systemu BIOS powinien przywrócić
poprzednią wartość parametru. Na wszelki wypadek możesz to sprawdzić, aby nie
spowodować wydłużenia procedury startowej. Parametr PnP OS Installed, Plug and Play
Aware OS lub podobny decyduje o podziale obowiązków między BIOS i system
operacyjny podczas wykonywania czynności konfiguracyjnych. Ustaw w nim opcję Yes
lub Enabled, jeżeli BIOS ma konfigurować tylko podzespoły sprzętowe niezbędne do
uruchomiania systemu. Takim elementom, jak karta dz
więkowa czy sieciowa, zasoby
przydzieli dopiero system operacyjny. Natomiast przy ustawieniu No lub Disabled BIOS
przejmuje konfigurowanie wszystkich podzespołów. Jak wykazuje praktyka, wiele
problemów można usunąć, zmieniając to ustawienie. W razie problemów po prostu
spróbuj uaktywnić drugą z opcji. To zaskakujące, ale nawet w Windows XP, który ponad
6
wszelką wątpliwość jest zgodny ze standardem Plug & Play, Microsoft zaleca ustawienie
No lub Disabled. Jeżeli chcesz korzystać ze starej karty rozszerzeniowej ISA, którą
konfiguruje się za pomocą zworek, przełączników DIP lub dołączonego oprogramowania,
musisz zablokować zarezerwowane dla niej zasoby przed ACPI ABPI Plug & Play.
Przejdz
w tym celu do pola IRQ x used by ISA i ustaw w nim opcję Yes. Jeżeli w Twoim
BIOS-ie jest parametr IRQ x assigned to, uaktywnij w nim opcję Reserved, ISA lub
Legacy ISA. Zależnie od wersji BIOS-u, czasem trzeba wybrać opcję Manual w polu
Resources Controlled By. W przeciwnym razie powyższe parametry mogą być
niewidoczne albo nie uda się dotrzeć do podmenu podmenu nazwie IRQ Resources,
Resource Exclusion lub podobnej. Do zasobów systemowych oprócz przerwań IRQ
zalicza się również kanały DMA (Direct Memory Access). Dzięki nim karty ISA mogą
odczytywać i zapisywać dane w pamięci głównej, nie obciążając procesora. Jeżeli Twój
BIOS oferuje pole DMA x used by ISA lub podobne, musisz zablokować kanały DMA
używane przez kartę ISA niekompatybilną ze standardem Plug & Play (sprawdz
w
instrukcji obsługi płyty). Na wypadek konfliktów przerwań występujących w kartach PCI
większość BIOS-ów udostępnia opcję przyporządkowania przerwań poszczególnym
gniazdom PCI. Odpowiada za nią parametr PCI Slot x lub Slot x IRQ. Jeśli w BIOS-ie
brakuje takiego pola lub nie ma pożądanego rezultatu, trzeba przekładać karty z gniazda
do gniazda i sprawdzać, czy działają bez zarzutu. Wszystkie wersje Windows od wersji
95 OSR 2 potrafią zmieniać przydziały przerwań niezależnie od tego, w jaki sposób
zostały porozdzielane z poziomu BIOS-u. Wprawdzie system operacyjny i tak stroni od
podobnych czynności, możesz wyłączyć stosowną funkcję (np. w przypadku
uporczywych problemów). Przywołaj w tym celu Menadżer urządzeń, rozwiń gałąz

Urządzenia systemowe, po czy kliknij dwukrotnie pozycję Magistrala PCI. Następnie
wskaż kartę Zarządzanie przerwaniami (IRQ) i usuń zaznaczenie pola wyboru Używaj
sterowania przerwaniami (IRQ). W Windows 2000 i XP wspomniana karta dostępna jest
w gałęzi Komputer  jednak tylko w przypadku, gdy system operacyjny nie został
zainstalowanych w trybie ACPI. Przed zainstalowaniem środowiska Windows XP opłaca
się poszukać w BIOS-ie parametru Interrupt Mode, APCI Mode lub podobnego. Jeżeli
jest dostępny, powinien się znajdować w Bios Features Setup (niekiedy w menu Power).
Gdy ustawisz w nim opcję APIC albo Enabled, płyta główna będzie zarządzać nie
piętnastoma, lecz aż dwudziestoma czterema przerwaniami IRQ. APIC (Advanced
Programmable Interrupt Controller) to rozszerzony wariant kontrolera przerwań,
przeznaczony do systemów wieloprocesorowych. W systemach tego typu również
komunikacja między poszczególnymi procesorami odbywa się za pośrednictwem
przerwań. Poza tym przed instalowaniem Windows XP uaktywnij pole ACPI, jeśli jest
dostępne w Twojej wersji BIOS-u. Zapewne znajdziesz je w menu Power Management
Setup albo Power. Zauważ, że APIC nie ma nic wspólnego z ACPI. Gdy procedury
instalacyjne Windows XP trafią na APIC w systemie ACPI, środowisko wykryje pecet
jako ACPI Uniprocessor PC (co widać w oknie Menedżera urządzeń) i zarządza
maksymalnie 24 przerwaniami.
7
KARTA GRAFICZNA  STABILNOŚĆ PONAD WSZYSTKO
Ten, komu zależy na stabilnym systemie, musi poświęcić trochę wydajności  ta zasada
dotyczy przede wszystkim kart graficznych. Jeżeli system kaprysi w grach 3D, przestaw
parametr AGP Fast Write na Disabled. Szukaj go w menu Advanced Chipset Features
lub w menu Advanced Ż Chip Configuration. Jest dostępny na płytach głównych, których
chipset obsługuje tryb AGP 4x (od prawie dwóch lat obsługują go niemal wszystkie
chipsety). Parametr AGP Fast Write miał przyspieszyć system. W tym trybie dane z
procesora i chipsetu wędrują prosto do karty graficznej, omijając pamięć operacyjną,
która stanowi wąskie gardło transmisji danych w trybie AGP 4x. Jednak sterowniki
chipsetu i karty graficznej muszą nadążać za szybką technologią, w przeciwnym razie
system będzie się często zawieszał.Jeśli nie masz zamiaru rezygnowaćz AGP Fast
Write, zaktualizuj BIOS i sterowniki  może w ten sposób uda Ci się zwiększyć stabilność
systemu. Gdy karta graficzna powoduje zawieszenia, warto sprawdzić tryb AGP. W
przypadku karty AGP 4x może pomóc zmiana standardowej wartości Auto na 2x w polu
AGP Mode lub AGP Capability. Pole to mieści się w menu Advanced Chipset Features
lub menu Advanced Ż Chip Configuration. Pamiętaj jednak, ze komputer utraci nieco
wydajności. Tylko BIOS-y płyt głównych z chipsetami VIA są wyposażone w parametr
AGP Drive Strength lub AGP Comp. Driving (znajduje się w menu wspomnianych
powyżej). Zamiast domyślnej opcji Auto można ustawić Manual i podać szesnastkową
wartość intensywności sygnałów przebiegających między chipsetem i AGP. Optymalna
wartość zależy od płyty głównej, chipsetu i karty graficznej. Ewentualnych zaleceń
możesz szukać w witrynie producenta kart graficznych. Możesz (w niewielkim stopniu)
zwiększyć wydajność graficzną za pośrednictwem parametru AGP Apperture Size lub
Graphics Window Size w menu Advanced Chipset Features lub Advanced Ż Chip
Configuration. Parametr AGP Apperture Size pozwala ustalić, jak duży obszar pamięci
systemowej karta graficzna może wykorzystywać do buforowania tekstur  w nowych
pecetach zaleca się ustawić 64 lub 128 MB. Obszar nie powinien być mniejszy od 32
MB, gdyż spowoduje to wyraz
ny spadek wydajności.
PORT RÓWNOLEGA
Y  BEZ PROBLEMÓW Z DRUKARK

Gdy drukarka nie działa tak, jak powinna, lub pracuje ślamazarnie, przyczyną mogą być
niewłaściwe ustawienia w BIOS-ie. Parametry dotyczące drukarek znajdziesz w menu
Integrated Peripherals i w menu Advanced �I/O Device Configuration. Są to: Parallel Port
wzgl. Onboard Parallel Port i Parallal Port Mode. W Polu Parallel Port można zdefiniować
adres portu równoległego, przez który komputer komunikuje się z drukarką. Zazwyczaj
najbardziej rozsądnym ustawieniem jest opcja Auto  dzięki niej BIOS automatycznie
wyszuka prawidłową wartość. W niektórych BIOS-ach brakuje takiej opcji i należy wybrać
378 lub 378H, aby odwoływały się do portu LPT1. Jeśli masz tylko jeden port równoległy,
to ustawienie jest na pewno prawidłowe. Wybierając 278 lub 278H, uaktywnisz
komunikację z drugim portem równoległym. W polu Parallel Port Mode należy wybrać
8
tryb transmisji portu równoległego. Większość bieżących drukarek radzi sobie z szybką
transmisją w trybie ECP (Enhanced Capabilities Port). Tryb ten wykorzystuje tryb DMA,
więc odwołuje się bezpośrednio do pamięci RAM, nie obciążając procesora. Gdy
uaktywnisz parametr ECP, w ustawieniach BIOS-u powinien stać się dostępny inny
parametr - DMA Channel (lub podobny).Nie zmieniaj jego domyślnego ustawienia, chyba
że masz zainstalowaną kartę ISA, która rezerwuje dla siebie ten sam kanał DMA, co port
równoległy. Z portu równoległego mogą korzystać nie tylko drukarki i skanery.
Podłączając inne urządzenie, możesz ustawić w BIOS-ie opcję EPP (pole Parallel Port
Mode).W wielu BIOS-ach są dostępne opcje EPP 1.7 i EPP 1.9. Różnice między
obydwoma wariantami trybu EPP są znikome, mimo to niektóre urządzenia mogą nie
akceptować trybu EPP 1.9. Wówczas nastaw tryb EPP 1.7. Korzystanie z trybów EPP i
ECP jest możliwe tylko wtedy, gdy zarówno urządzenie peryferyjne, jak i jego kontroler i
sterownik obsługują transmisje ECP/EPP. Sprawdz
to w instrukcji obsługi, polegając na
informacjach producenta. Hawlett-Packard na przykład poleca stosowanie tego trybu w
drukarkach serii Deskjet, począwszy od modelu Deskjet 540. Jeżeli producent nie
zamieszcza wzmianki o trybach ECP/EPP lub jeśli występują problemy podczas
drukowania, zaleca się alternatywnie tryb SPP. Stosowna opcja w BIOS-ie to Standard
lub Normal. Tryby użytkowania portu równoległego są kompatybilne w dół, czyli
względem poprzedników. Oznacza to, że nowa drukarka powinna współpracować nawet
ze starym komputerem, który dysponuje tylko trybem SPP.
ZARZ
DZANIE ENERGI
- BIOS MA MNIEJ DO GADANIA
Menu Power Management Setup i Power pozwalają sterować zarządzaniem energią,
dzięki czemu pecet zużywa mniej prądu. Jednak tylko w starszych modelach ustawienia
BIOS-u mają rzeczywiście wpływ na sposób zarządzania energią. Komputery z
zainstalowanym systemem Windows 98 SE, Me, 2000 lub XP i z BIOS-em nie starszym
niż dwuletni mają do dyspozycji interfejs ACPI (Advanced Configuration and Power
Interface). W tym przypadku system operacyjny przejmuje kontrole nad tym, kiedy
komputer lub poszczególne podzespoły mają uaktywniać tryb energooszczędny. Przed
rozpoczęciem czynności instalacyjnych trzeba sprawdzić, czy w polu ACPI Function lub
IPCA Function została ustawiona opcja Enabled. W przeciwnym razie Windows włączy i
zainstaluje mechanizm APM (Advanced Power Management). Przywołaj Menadżer
urządzeń i zaznacz opcję Wyświetl według połączeń. Jeśli w jednej z gałęzi znajdziesz
łańcuch ACPI, oznacza to, że możesz z poziomu Windows sterować oszczędzaniem
energii. Jeśli zamiast niej znajdziesz gałąz
Obsługa zaawansowanego zarządzania
energią, piecze nad funkcjami energooszczędnymi ma BIOS na spółkę z Windows. Aby
uaktywnić zarządzanie APM, przejdz
w BIOS-ie do pola PM Control by APM i ustaw w
nim opcję Enabled. Gdy APM przejmie kontrole nad wspomnianymi funkcjami, możesz
ustalać, po jakim czasie bezczynności urządzenie ma przechodzić w energooszczędny
tryb oczekiwania. Parametr HDD Power Down na przykład służy do określania, kiedy ma
być wyłączany twardy dysk, natomiast pole PWR Button, Soft-Off by PWRBTN, Power
Button Function lub Power Button<4 sec do definiowania, co ma zrobić komputer, gdy
9
użytkownik naciśnie włącznik. Jeśli ustawiona jest opcja Soft Off, komputer zostanie
wyłączony, natomiast w wypadku Suspend  tylko wstrzymany. Jednak nawet gdy pecet
dysponuje wyłącznie trybem APM, znacznie łatwiej zarządzać funkcjami oszczędzania
energii przez Panel sterowania niż w BIOS-ie. Tylko w przypadku, gdy BIOS nie oferuje
ani jednego parametru z łańcuchem ACPI i APM, ustawienie w polu Power Mangement
wpływa na zarządzanie energią. Jeśli chcesz, aby komputer przechodził często do trybu
oczekiwania, wybierz zestaw predefiniowanych ustawień, dostępnych zazwyczaj po
wybraniu opcji Max Savings. Jeśli wolisz, aby był wprowadzany w stan wstrzymania
rzadziej (tylko po dłuższej bezczynności), wybierz opcję Min Savings. Chcąc definiować
ręcznie czas bezczynności, ustaw opcję User Defined w polu Power Management.
wydawca:
� PC WORLD COMPUTER nr 10/2002 (4)
dział: W PRAKTYCE
10